________________
૩૧ વ્યો તિપિતાની મર્યાદામાં રહી માત્ર ખેતી ઉપર જ ગુજારે કરતા હતા, પરસ્પર વ્યામોહ કે કલહનું નામ નિશાન પણ ન હતું અને સૌ કોઈ સ્વયમેવ પૂર્ણ ની રેગ રહી એ સ્વર્ગપ્રદ વ્યવહાર ચલાવતા જે, અત્યારે માત્ર આપણું પુસ્તકમાં જ ધર્મને નામે શેભી રહે છે. જુનલિકને જંગલી કહીને આપણે હસીશું, પણ વર્તમાન શિક્ષિત અને સુધરેલા સમાજની પરતંત્રતા માટે કઈ જરી શરમાશે પણ નહિ, અતુ છેવટ ચુકાદ એ આવે છે કે, મનુષ્યની અપૂર્ણ સ્થિતિ સુધી, પૂરી સ્વતંત્રતાને ઝીરવવાની શક્તિ મળે ત્યાં સુધી આપણું સર્વ વ્યવહારમાં નાયકના તત્ત્વની અપેક્ષા આવશ્યક છે જેમ આપણે બીજા ધિમ્ય વ્યવહારે આપણું વિકાસમાં નિમિત્તરૂપ છે તેમ ધાર્મિક વ્યવહાર પણ આપણે માટે પરમ પથ્થરૂપ છે, તે વ્યવહારને મર્યાદિત રાખવા માટે, તેને પરિસ્થિતિ પ્રમાણે ફેરવવા માટે અને તેમાં અનિષ્ટતાનું ઉમેરણ ન થાય એની સંભાળ રાખવા માટે આપણને એક ગુરૂ સંસ્થાની આવશ્યકતા હોવી પદ્ધતિસર છે. પ્રવર્તમાન જૈન સંઘના બંધારણની સ્થાપના ભલે ગમે ત્યારે થઈ હોય, વર્તમાન રત્નત્રયની (દેવ, ગુરૂ અને ધર્મની ) પેજના ભલે ગમે તેણે કરી હોય, કિંતુ એમાંને ઉપદેશક ભાગ –ઉપરના મુદ્દા ઉપર પ્રજાએલો છે, એમ હું માનું છું. શ્રી વર્ધમાન પરમનિવૃત્તિના ઉપાસક હતા, ભલે આપણે, એમના ઉપર
સવી જીવ કરૂં શાસનરસી” ને આરેપ કરીએ, પણ તેઓ એવા આપને પાત્ર ન હતા, તેને મન આપણું
