________________
કરતાં–ભવિષ્યમાં બીજી વેદનાને સંભવે છે, તે છતાં ચળને વશ થઈને હસતે હસતે ખંજવાળવા માંડું છઉં અને કઈ વારે ત્યારે જ અટકું છઉં. મારી જેવી સ્થિતિ મેં સેંકડે સ્થળે અનુભવી છે એથી સંસારમાં મારા જેવાની બહુલતા છે અને આત્માવલંબી તે કઈ દ્વિવ્યા હશે–એવી મારી કલ્પનાને આપ કઈ અનુચિત માનશે નહિ. આવી સાધારણ અને સુદ્રમાં ક્ષુદ્ર હાનિકર પ્રવૃત્તિથી અટકવા માટે પણ આપણને વડિલની હાકની જરૂર પડે છે, તે જે અજ્ઞાત પંથ ઉપર આપણે જીવન વિકાસ અવલબેલે. છે તે માર્ગમાં જ જવાય અને તેથી વિપરીતતા તરફ આપણું ધ્યાન ન જાય માટે આપણને કેઈ એક માર્ગ દર્શકની જરૂર હોય તે સ્વાભાવિક છે–આ ધરણને અનુસરીને જ ઘરમાં, કુટુંબમાં, નાતમાં, જાતમાં, ચેરામાં, બજારમાં, ગામમાં, પરગણુમાં, જીલ્લામાં, પ્રાંતમાં અને દેશમાં એમ સઘળે ઠેકાણે સર્વ વ્યાપાર (યિા) માં એક એક નાયકની યોજના કરવામાં આવેલી છે–કે એક પૂછવાનું ઠેકાણું ક૯યા સિવાય આપણને નિરાંત વળતી નથી–મુખી, પટેલ, થાણદાર, ન્યાયાધીશ, નગરશેઠ, મંત્રી અને રાજાની યેજના પણ આપણી અપૂર્ણતાને જ આ ભારી છે. એટલું જ નહિ પણ ઈશ્વરવાદ સુંદ્ધાનું મૂળ, માનવીની અપૂર્ણતા જ છે–યુગલિકેનાં લાંબા લાંબા વણુંનેમાંથી જે કાંઈ સાર નીકળતું હોય તે આ છે કેએક સમયે મનુષ્ય સંસારમાં કઈ રાજા ન હતે, કઈ ઉપરી ન હતું, કે કઈ ગુરૂ ન હતે છતાં યુગલિક મનુ