________________
૨૧
છે. જો કે નિર્ભેળ સત્ય પિશાચ જેવું બીહામણું લાગે છે. તે પણ પરમ શાંતિ તે તેમાં જ રહેલી છે. વિકાસની પિરાકાષ્ઠાએ પહોંચનાર મનુષ્યમાત્રે જે દિ તે દિ તેને જ
શેાધવાનો છે, એ અનિર્વચનીય અને અગેય હોવાથી કેઈથી નિર્ભેળ રીતે કહેવાયું નથી, ગવાયું નથી પણ શોધ્યું છે બધાએ. વર્તમાનમાં એને કઈ કહી શકે તેમ નથી, ભવિષ્યમાં પણ તે કહેવાય તેવું નથી. મનુષ્ય જન્મશ્રી જ કૃત્રિમ સત્યેનો સંસગી છે તેથી એની પાસે નિર્ભેળ સત્યને સીધે ઉપદેશ શી રીતે દેવાય ? એ જ એક કારણથી માનવની અવનતિની આશકાથી–આજ અનંતકાળથી તે, છુપું જ રહ્યું છે અને હવે પછી પણ તે હમેશાને માટે છુJ રહેવાનું છે. પરંતુ તે જ સર્વનું ધ્યેય અને અંતિમ લક્ષ્ય હોવાથી સર્વ કઈ જાણ્યા અજાણ્યા તેની જ ઉપાસના કરી રહ્યા છે–સાંસારિક વ્યવહારમાં નિપુભણતા મેળવવા માટે જેમ શરૂઆતમાં કૃત્રિમ સાધનને અને કૃત્રિમ વ્યવહારને ઉપયોગ કરવામાં આવે છે તેમ એ પરમ સત્યને મેળવવા માટે પણ કૃત્રિમ સત્ય અને કલ્પિત વ્યવહારની ચેજના કરાએલી છે. એ કલ્પિત સત્ય વા સભ્યસ અને કલ્પિત વ્યવહારને હું ઈષ્ટ પરિ. વર્તનની કટિમાં મુકું છું–તે કૃત્રિમ સત્યે અને વ્યવહારમાં સમયને અનુસારે, સમાજને અનુસારે અને પરિસ્થિતિને અનુસારે અનેક પરિવર્તને થઈ ચૂક્યાં છે, થયાં કરે છે, અને થયાં કરશે. પરંતુ જ્યારે તે પરિવર્તનિની સમજમાં ઉપદેશકે કે ઉપાસકે ભૂલ કરે છે, આગ્રહ કરે છે, જોહુકમી ચલાવે છે અને પિતાને સિક્કો જમા