________________
૧૩૭
છે, કલ્યાણકાર હોય છે અને જનતાને લાભ પહોંચાડનારી હોય છે. પરંતુ જ્યારે તેમાં આગ્રહ, અંધતા અને અવિવેકનું મિશ્રણ થાય છે ત્યારે તેને એક જૂદા પંથ વા સંપ્રદાયરૂપે ગણવામાં આવે છે. અને જ્યારે તેમાં સ્વાસ્કંધ, સ્વાર્થ અને વિલાસની માત્રા વધી જાય છે ત્યારે આપોઆપ તેને અંતકાળ આવે છે અને તે એક જ માર્ગની આંતકાળની સ્થિતિમાં અને પ્રારંભની સ્થિતિમાં એટલું બધું અંતર જણાય છે, જેટલું અંતર નર અને ખરમાં હોય છે. શ્રી હરિભદ્ર સૂરિએ જે સાધુઓને દુઃખજનક ચિતાર પિતાના ગ્રંથમાં આવે છે, તે સ્થિતિને હું આ સરળ માર્ગનું છેવટનું તદ્દન વિકૃત સ્વરૂપ માનું છું-કહેવાય છે કે, વીરાત્ બીજા સૈકામાં થએલા ભદ્રબાહુ સ્વામીએ મરકીને ઉપદ્રવ નિવારવા માટે અને સંઘમાં શાંતિ થવા માટે ‘રવસદર સ્તંત્ર બનાવ્યું હતું. વીરાતું પાંચમા સૈકામાં થએલા વિદ્યાસિદ્ધ આર્યખપુટાચાર્યે પિતાની વિદ્યાના ચમત્કારથી ઘણે સ્થળે સંઘપગી કાર્યો કર્યા હતાં. વીરા છટ્ઠા સકામાં થએલા વજસ્વામિએ પિતાની ગગનગામિની વિદ્યાથી એક દેશમાંથી બીજા દેશમાં લઈ જઈને દુકાળના ભીષણ પંજામાંથી જૈન સંઘને સુરક્ષિત રાખ્યું હતું અને વરાત્ ૧૧-૧૨ મા સેકા વચ્ચે થએલા હરિભદ્રસૂરી ઘણું દુઃખી જનોને ભેજન આપીને તેઓનું પોષણ કરતા હતા આ હકીકતે વર્ધમાનના કડક માર્ગી ભિક્ષુઓને ઘટી શકતી નથી. પરંતુ ઉપર જણાવેલા મધ્યમ માર્ગના અવલંબક ભિક્ષુઓને જ ઘટી શકે છે. એ રીતે સરળ અને લેકેપ
