________________
૧૭૨
પરંતુ તે તા કલ્પનાના વિષય હોવાથી કદાચ અમર્યાદ અતિશયાકિતમાં ખપી શકે, પણ દાંતા ઉપર વાવાનુ* ડાવુ' તે ગમ્મતી અને નિગેલ ગમ્પ જણાય છે. વર્તમાનમાં આવી આવી અનેક કથાઓ દ્વારા અપાશરામાં બેસીને રેશમ, કિનખાબ અને ઝીકના ત્રિગડામાં પાટ ઉપર વિરાજીને આપણા કુલગુરૂ શ્રોતાઓનાં માથાં ધૂણાવી રહ્યા છે, તે જોઈને મને તે 'ચારામાં એસીને અફીણીયા ગરાસિયાએ પાસે ગપ્પા મારતા અને હોકારા કરતા ચારણાની સ્મૃતિ થઈ આવે છે. આશ્ચય તા એ થાય છે કે, વ્યાપારવિદ્યામાં નિષ્ણાત વણિકા વિના વિચાર્યે જી હા, કે તહત્તના બારવે શી રીતે કરતા હશે? પુણ્યપાક અને પાપપાકની કથાઓના તથા બીજી કથાઓના માટા ભાગમાં મે આવાં આવાં આખાં કાળાં ગલી જાય તેવાં અનેક વન
જોયાં છે, તેથી એ કથાઓને આ વનથી હલકી કેમ કહેવાય ? જે સાહિત્યમાં ચરિતવિભાગ પણ પુરા ધારાણિક સ્વરૂપની જેવી સ્થિતિ ભાગવે છે તેના કલ્પિત કથા વિભાગનું તે કહેવું જ શું !!! કલ્પિત કથાઓમાં તેના જોડનારાઓએ સાહિત્યશાસ્ત્રાની મર્યાદાને અને પૂરા કા કારણની વ્યવસ્થાના પણુ ખ્યાલ રાખ્યા નથી—તેઓ કહે છે ક-જે પરિગ્રહનું પરિમાણુ લે છે તે અઢળક ધનના ( પરિગ્રહના ) ભાગી થશે, સાધુઓને દાન દેવાથી દાન દેનાર ચક્રવતી જેવા સમ્રાટ થશે, જે અહીં બ્રહ્મચર્ય પાળશે તે પછીથી હજારા દેવીઓના ચિરસગી થશે; આ ઝુકીકતમાં જે આપ-વિચારશેા તે જણાશે કે, જે હેતુરૂપ
