________________
વર્તમાન સમયે વર્ધમાનની જેવાં શરીરે, વૃત્તિ, વસ્ત્રો, ઘરે, વૈભવે કે મનુષ્ય, એમાંનું કશું સ્થિર–એકરૂપે રહ્યું નથી, તેમ પરંપરાએ એકાકારે ચાલતું આવ્યું નથી. એટલું જ નહિ પણ તેમાં એટલે બધે ફેરફાર થઈ ગયે છે કે, વર્ધમાનના સમયને કઈ ક્ષત્રિયકુંડન રહેવાશી આજે આવીને પોતાનું ગામ જુએ તે તે તુરત તે એમ ન સમજી શકે છે, તે આ જ ક્ષત્રિયકુંડ છે જેમાં હું ૨હેતે હતે. રાતદિવસની પેઠે આ પરિવર્તનકમ જેટલો અનિવાર્ય છે તેટલે જ ઉપયોગી છે. આ પરિવર્તનની પ્રથા શરૂ ન હોત તો આપણી જેવા નિત્ય નવી રૂચિવાળા મનુષ્યોને આ સંસારમાં ગોઠત કે કેમ આ એક પ્રશ્ન છે.
આ સ્થળે વાચકે મને જરૂર પૂછશે કે, જે આ પરિવર્તનકમ વસ્તુ માત્રને સરખો લાગુ પડે છે તે જૈન સાહિત્યને પણ લાગુ પડે તેમાં તેને વિકાર શાને ? અને વળી તે વિકારથી હાની શાની?
મારે નમ્રતાપૂર્વક જણાવવું જોઈએ કે, પરિવર્તનની બે જાત છે, જેમાનું એક પરિવર્તન વિકાસ ગણાય છે અને બીજું વિકાર ગણાય છે–એક મનુષ્ય નિયમિત પથ્ય આહારને નિરંતર લેતે હોય, તેનું જઠર તેને પચાવી તેમાંના સારભાગને લેહરૂપેશુકરૂપે કે પિત્તાધિરૂપે પરિણુમાવતું હોય અને તે દ્વારા તેના અવયવે પુષ્ટ થતા હોવાથી તેના મુખ ઉપર લાલિમા આવવાથી તે પરિવર્તનનું નામ શારીરિક વિકાસ કહેવાય છે. અને અનિયમિત અપથ્ય આ
