________________
એક પ્રાણ સંપ્રદાયના મુનિની વાણી સાંભળી વર્ધમાનના (વક્રજડ) સ્થવિરાએ તેને કહ્યું કે, હે આર્ય ! જે અમે કહીએ છીએ તેમાં શ્રદ્ધા ધરે, વિશ્વાસ કરે અને રૂચિ રાખો. ત્યાર પછી તે ઋજુપ્રાસ કાલાસ્પેશિક મુનિએ, તે સ્થવિરેને એમ કહ્યું કે, હે ભગવંતે ! મારી એવી વૃત્તિ છે કે, હું મારે ચતુર્યામ ધર્મ મૂકી, આપના પ્રતિક્રમણ સહિત પંચયામ ધર્મને સ્વીકારી વિહરૂં. તેના જવાબમાં તે વિરેએ વિશેષ કમળતાથી કહ્યું કે, હે દેવપ્રિય ! સુખ થાય તેમ કરો અને તેમ કરવામાં ઢીલ ન કરે”
(ભગવતીસૂત્ર, બાબુવાળું, પૃ ૧૩૪–૧૩૫) આ ઉલેખમાં વર્ધમાનના વક્રજડ શિષ્ય પાસેથી જુપ્રાજ્ઞ પાર્ધાપત્યે તદ્દન નહિ જાણેલું જાણ્યું, નહિ સાંભગેલું સાંભળ્યું-અને તેમ કરી તેણે પિતાને પરાપૂર્વથી ચાલ્યો આવત ચતુર્યામ માર્ગ મૂકે અને વકજડેને પંચયામ સપ્રતિક્રમણ માર્ગ સ્વીકારી પિતાનું શ્રેય સાધ્યું. આ હકીકત પણ મારા ઉપરના અવધારણને ટેકો આપતી હોય તેમ મને લાગે છે. આ ઉપરાંત માર્ગ બદલવા સંબંધે વર્તમાન અંગગ્રંથમાં બીજા પણ પાર્થાપત્યને લગતા એવા અનેક ઉલ્લેખે મળી આવે છે કે જે મારી માન્યતાના સમર્થનની તરફેણ કરતા હોય એમ મને જણાય છે; આ વિષે હું “પાર્શ્વનાથ અને વર્ધમાન ”ના મથાળા નીચે એક જુદે જ સવિસ્તર નિબંધ લખવાને છું. અહીં તે તે વિષે વધારે લખવું અસ્થાને હોવાથી અને પ્રસ્તુત નિબંધની કાયામાં નકામે વધારે થાય તેવું હોવાથી તે વિષયને જાતે