________________
૪૦
પ્રમાણે મૂર્તિવાદને સર્વથા અવિધેય ઠરાવ તે પણ અનુચિત છે, તેમ કરવાથી ઘણુંનું કલ્યાણું માર્યું જાય છે. થયું “ કરે તે ભગવે અને વાવે તેવું લણે. ” મને તે બધા કરતાં વિશેષ વાત એ લાગે છે કે, આ ત્રણે પક્ષવાળાઓએ પિતપોતાનાં અનુકૂળ મંતવ્ય ભલે જુદાં જુદાં ઠરાવ્યાં, પણ તે બધાંને તે ત્રણે જણાએ વર્ધમાનને નામે ચડાવવાનું જે સાહસ કર્યું છે તેને હું ભયંકર પાપ– અપરાધ-અન્યાય-માનું છઉં અને તે કરતાં તેઓએ ગઠવેલા પિતાપિતાના મંતવ્યનું એકાંત સમર્થન અને પરસ્પર ઈતરને તિરસ્કાર, તેને મહાભીષણ પાપ માનું છઉ અને આ જ બાબતને હું તમસ્તરણની બહેન ગણું છઉં.
હવે વાંચકને પ્રશ્ન થશે કે, આમ રજમાંથી ગજ થવાનું શું કારણ? તલમાંથી તાડ થવાને શું હતું ? તેના જવાબમાં મારે અત્યંત નમ્રતા પૂર્વક જણાવવું પડે છે કે, તે બધાને હેતુ–
જેન સાહિત્યમાં થએલો વિકાર છે. સાહિત્યમાં સમયે સમયે પરિવર્તન થવું સ્વાભાવિક છે, પણ જે પરિવર્તન અનિષ્ટ આકારમાં થાય છે તેનું પરિણામ સમાજના હિતને બદલે નાશમાં આવે છે.
શરીરમાં જે ચડ એ એક ભીષણ વ્યાધિ છે તેમ સાહિત્ય ઉપર ચડેલે એકાંતતાને અને અનુકૂલતાને ૧ સ્વાછિન્ડને) સેજ પણ તે અને તેટલે જ ભયંકર છે. સાહિત્યના આ સેજાને ઉતારવા માટે જે કંઈ રામઆ ઉપાય હોય તે તે તેને તથ્ય ઇતિહાસ છે. અહી
