________________
૧૪૮ નથી, આ હેતુથી જ તેઓ, જગ જાહેર રીતે સાધુઓને રેકડ પૈસા આપી શક્તા નથી, તેમ તેઓ તે પ્રકારે લઇ પણ શકતા નથી. તે પછી જૈન ગૃહસ્થ લલ્લ શેઠ, જીવસુરિને પચાસ હજાર રૂપિયા લેવાની કહેલી બાબત અને રાજા વિક્રમાદિત્ય સિદ્ધસેનને નામે રૂપિયા ચડાવ્યાની જે હકીક્ત આપણને સપ્રમાણ મળે છે, તેને સમન્વય આપણે શી રીતે કરીશું ? મને તે આ બંને પ્રભાવકેની હકીક્ત ઉપરથી એમ સ્પષ્ટ જણાય છે કે, એ સમયના સાધુઓમાં સામાન્ય રીતે ધન લેવા દેવાને વ્યવહાર શરૂ થઈ ચૂક્યા હશે, પણ કેટલાક વિ૨લ મહાત્માઓ ધનને પણ સ્પર્શ નહિ કરતા હોય–જે આ રીવાજ સાધારણ ન થયું હોય તે એક જેન ગૃહસ્થની કે સંન્યાસિના આચારથી પરિચિત એક રાજાની એવી પ્રવૃત્તિ કદી પણ ન સંભવી શકે કે તેઓ એક આકચન સાધુને પિસા લેવાની વાત પણ કરી શકે. સાધુઓ માત્ર ઉપદેશ અને ગ્રન્થ રચના જેવી નિર્દોષ પ્રવૃત્તિથી લેકકલ્યાણને સાધતા હતા તેઓ હવે આ સમ (વિક્રમ અને લઠ્ઠ શેઠને સમયે ) સમાજ પાસેથી ધન લઈને પણ લોકકલ્યાણની પ્રવૃત્તિમાં પડયા હતા, મંત્ર તંત્ર કરતા હતા, વૈદું કરતા હતા અને મંદિરે પણ બંધાવતા હતા. પ્રભાવક ચરિત્રમાં સિદ્ધસેન સંબંધે જે ઉલ્લેખ મળે છે તેમાં એમ જણાવ્યું છે કે, તેમણે સુવર્ણ સિદ્ધિ અને સર્ષ ૫ વિદ્યા દ્વારા કમરનગરના રાજા દેવપાલને અને ભૃગુપુરના રાજા ધનંજય ( બલમિત્રના
૧ જુઓ પ્રભાવક ચરિત્ર ૫૦ ૮૫, ૭૫ થી ૮૬. ૨. જૂઓ પ્રભાવક ચરિત્ર પૃ. ૧૦૨, ૦ ૧૬૫ થી ૧૬૮.
