________________
૧૪૦
પરંપરાનું ઘણું. ગૂઢ મૂળ રોપાયું હતું, જે દ્વારા વેતાંબ રતા અને કિંગ ખરતાના વિષવૃક્ષને પણ પોષણ મળ્યું હતુ અને છેવટ જે જતુ' જતુ. વીર પછી હું સૈકામાં પ્રકટ થયું, તે પણ એવી સડેલી રીતે પ્રકટયું કે, વીર પછી ૧૧ મા સૈકામાં થએલા આચાય હરિભદ્રને, પેાતાના સંપ્રદાય ના પણ તે મૂળની ઉપર તીક્ષ્ણ કુઠાર ચલાવી તેને ભેાંભેગુ કરવાના પ્રયાસ પેાતાના ગ્રંથામાં કરવા પડયા હતા, જે આજ આપણને પ્રત્યક્ષ છે. આ રીતે હરિભદ્રે કરેલા સ્મૃતિ વાદના ઉલ્લેખ, દેવદ્રવ્યના ઉલ્લેખ અને આ પરપરા સામે કરેલા તેમના વિરોધના ઉલ્લેખ, એ ત્રણે મારી આ ક્રમિક વિકાસની કલ્પનાને ટેકો આપવા માટે મને પૂરતા જણાય છે. હવે મારે અહીં એ વાતને જરા વધારે સ્પષ્ટ કરવાની જરૂર છે કે, ચૈત્યવાસની આ પર’પરા સાથે મૂર્તિવાદ અને દેવદ્રવ્યના કઈ જાતના સબધ છે ? જો હું આ પ્રશ્નને ઉત્તર રીતસર આપી શકે તે જ આ પ્રસ્તુત મુદ્દાને રીતસર ચર્ચી શકું' તેમ છું. અત્યાર સુધીમાં એવું એક પણ પ્રમાણ મળતુ નથી, જેથી એવું સામીત થાય કે, વધુ માનના સમયે મૂર્તિવાદ વર્તમાન કાળની પેઠે એક મા રૂપે પ્રચલિત થયા હોય તથા વીરાત્ ૯૮૦ વર્ષે સકલિત થએલુ સાહિત્ય પણ એ ખામત માટે કોઈ જાતના વિધાયક પ્રકાશ પાડી શકતું નથી, કે, જે મૂતિવાદ સાથે પ્રધાન પણે વિશેષ સબંધ ધરાવતા હેાય. આ ઉપરથી આપણે એટલા સાદા સત્યને ઉપજાવી શકીએ છીએ કે, વીરાત્ ૯૮૦ વર્ષ સુધીના વા વિક્રમાત્ ૫૧૦ વર્ષ સુધીના સમયમાં એક પ્રવાહી માર્ગ
