Book Title: Updeshmala Balavbodha Uttarardha
Author(s): Kantilal B Shah
Publisher: Saurashtra Kesari Pranguru Jain Philosophical and Literary Research Centre
Catalog link: https://jainqq.org/explore/004532/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI somasuMdarasUrikRta upadezamAlA bAlAvabodha [uttarAdhI saMzodhaka-saMpAdaka: DaoN. kAntibhAI bI. zAha | en seuratointernatione FOREale Personal use only clog : Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI dharmazAMti jaina ceriTebala TrasTa, kAMdIvalI (pUrva) muMbaI prerita prakAzana zrI somasuMdarasUriSkRta upadezamAlA bAlAvabodha (261thI 544 mULa gAthA, bAlAvabodha, sArAnuvAda, pAThAMtara ane sArtha zabdakoza sahita) [uttarArdha] saMzodhaka-saMpAdaka : DaoN. kAntibhAI bI. zAha saMyojaka : guNavaMta baravALiyA prakAzaka : saurASTra kesarI prANaguru jaina philosophikala enDa liTararI rIsarca senTara SPR jaina kanyAzALA TrasTa, zrI jagadhIra boDA vidyAsaMkula, kAmAgalI, ghATakopara (vesTa), muMbaI-400086. phona : 5125658, 5163434 Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Somsundarsurikrut Upadeshmala Balavbodh Ed by Dr. Kantibhai B. Shah First Edition 2001 pahelI A tti: Disembara 2001 -ta: 500 pRSThasaMkhyA : 44+192 kiMmata: rU. 12000 AvaraNa-saMyojana : rohita koThArI prakAzaka/ prAptisthAna : SKPG jaina philosophikala enDa liTararI rIsarca senTara, Adm.-Office guNavaMta baravALiyA, 316/1, siddhi vinAyaka sosAyaTI, hiMgavAlA lena eksTenzana, ghATakopa2 (pUrva), muMbaI 400077 phonaH 5125658, 5155476 prAptisthAna (2): navabhArata sAhitya maMdira, 134, prinsesa sTrITa, muMbaI - 400 002 tathA gAMdhI roDa, mahAvIrasvAmI derAsara pAse, amadAvAda-1 TAipaseTiMga : zAradA mudraNAlaya jummA masjida sAme, gAMdhI mArga, amadAvAda - 380 001 mudraka : bhagavatI oNseTa 15/sI, baMsIdhara esTeTa, bAraDolapurA, amadAvAda - 380 004 Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ arpaNa zreSThIvarya zrI zivubhAI vasanajI lAThiyAne 3 Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ DaoN. kAntibhAI bI. zAhanAM pustako saMzodhana-saMpAdana : 1. sahajasuMdarakRta guNaratnAkarachaMda gu.sA. pariSada, gujarAta sA. akAdamI ane zrI jyabhikhkhu TrasTa dvArA puraskRta] 2. zrI somasuMdarasUriSkRta upadezamAlA bAlAvabodha (pUrvArdha/uttarArdha) saMpAdana : 3. sAmAyikasUtra (mo.da. dezAIkRta) 4. jinadevadarzana (mo.da. dezAIkRta) 5. jaina ane bauddhamataH saMkSipta itihAsa ane siddhAMto (mo. 6. dezAIkRta) 6. paMDita vIravijayajI svAdhyAyagraMtha 7. upAdhyAya yazovijya svAdhyAyagraMtha (A. zrI vijayapradyumnasUrijI ane jayaMta koThArI sAthe) 8. madhyakAlIna gujarAtI jaina sAhitya (jayaMta koThArI sAthe) 9. sarasvatIcaMdra : vIsarAyelAM vivecano (vaMta koThArI sAthe) 10. virala vidvatpratibhA ane manuSyapratibhA (vaMta koThArI sAthe) zrI mo. da. dezAInuM jIvanacaritra ane emanAM lakhANonI graMthasUcilekhasUci] 11. premAnaMdakRta abhimanyu AkhyAna (vinoda adhvaryu ane somAbhAI paTela sAthe) 12. udaya-arcanA vinodacaMdra 2. zAha ane kIrtidA jozI sAthe) udayaratna upAdhyAyakRta laghukAvyakRtiono saMgraha] 13. zrAvaka kavi RSabhadAsakRta zrI hIravijayasUrirAsa (mukhya saMpA. A. zrI vihemacaMdrasUrijI sAthe) 14. zrI bhagavatIsUtra-vaMdanA (A. vijyapradyumnasUrijI sAthe) 15. eka abhivAdana-occhava, eka goSThi 16. joDaNIvicAra pu.1thI 4 (anyanA sahayogamAM) lekhana : 17. madhyakAlIna gujarAtI sAhityano paricaya (anyanA sahayogamAM) 18. nibaMdhapradIpa (,) 19. laghunibaMdha ane vicAravistAra (,, ) anuvAda : 20. maMjilanI dizAmAM (saMta amitAbhakRta) 4 Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAu~namagrImajhAyAdhIvaImAnajinavarImAnamyatanomibAlayobhAyApAzatavAripAvivaraNamupadezamAlAyA niminndipaavshivaaiidriNdviptiaalaaguruaaupvemmaalminnaamaa|buddhaamiguruvyaasnnii jinavAraMdazrItIrthakarAda|| vAnamikaNakavInamarakAzaNAmAya napAdazamAlomaNibahAmiguruvapAsaNIguruthItIkirAgaNadharAdikAtadananapAdA niInanAegADadiIzrIjinavAraMdakispAnAIdariMdAidhanAraMjacakavAnavAsAdavamasarakhanArazvarAtAdadharvi tipUjitavanazaivalAkisyAtiAlArukhamityayAtAlarupAhAdhinilAkAtadanAyukAsamyakAmAkamA taNAnapodasamArata AraepadilIgAghApAlilAvAcAryanIkIdhIsaMbaMdha DANivAsaNImadhchIdhammadAsagaNizAmnazparimaMgalIkaraNIyadi lAanazvanadhIsamAtIkarAMdavanaunamaskAra kadaraMtajJA agavaDAmaNilAusasovIrAtiAlAasiritilI egAlAgAijAegovarakRtizcapAsmA : umasokadIzyAvAdinAghAtalisinadazajaganmuDAmaNinna mAnAjagamaNIzvakadaravAtmakAsadanaIvaDAmaNi mUtamaUTasamAnavazakriyadaritalagIdhanazvArazrImadAbA' kisiuDazanilAmiritilazilAkIvita damalagItidana tilakasarIdhanabajJatilakiiMkalAjimakhagosa. jAtimaparAmazvaragrImadAvIrikatAvisudanazAnanazanadhAegolAgAzcAekazIAdinAghAlAkuDayAdityasamAna / / nimapasAtanazsamazyAdityakarIsakalakiyAMmArapavanajJAtimaganakhAravAAdinAdhikarIsakalAlAkachavadAra nadharmadyavahArapavartiyatidhAegevakUtiyaNamAekazImahAvIravinavanavakumaNIlAcanasamAnAnimAlAce nakagisakalayadAIpakSAzAzatimazrImadAdArAbAlinAkazIsiddhAvatANazkAsaghaDIvajasakalatavAnavavasunapako zAzvazanIvAdinAghamAgazyaghakArahUriyAtidamaNIzIyAdinAghanazcUDAmaNianazyAdityanAnapamAnadAyI 'upadezamaucu cuuariu'-0. .14885i. avuel. Seed. (5)- prathama pArnu. Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vAdhAmUkadadhivAtamadoraTAyamiti zrIsomasaMdarayusanadhArapaNAta madyAkalyAna ghaDAyatA'padegamAlAbAlA, bAdhA dasaz2AnAmayogazuna saMvadhae anivArAzrAvaNavardidhArudiAnAtahine nikAdhAvikAra, pAusavA svAsthalAMzAtpannAzrAmapaTanADanikAlapApitAlAkijinavavAnaravakayAvakayoAgAThADhA 'upadezamAlA bAlAvabodha'nI saM.149mAM lakhAyelI hastaprata (ka)nuM chelluM pAnuM. Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ekA zrImAvijatAguru yo namaH zrI vardhamAna jinavara mAnA tanomi bAla yo pAta vAlI rUpaM vivaraNAmupadezamAlAdAzrIta yA marojara sama va seva nirvAdiva suMdara gurukama rennu| grAvarga vihinAgrI somasuMdara guru asate // 2tavA di||mik ejivAra de| iMdanaridacietilo lemiMgocAbhigurUvara me jinavareMdra zrItI karadevana ki dImaka moe upadeza nInAmibola guru zrItI kara rArAdikRtena pade sibuddhi iMjina vAraM kiyA / iMdanAra sie| inAra tivA sAdavapramukhama ravina prativartavilI ki jyAtila mirca pAtAla rUpaje cini lona te hAyu samyak mo nAtA pradeza padAra tapa dilI gAdhAyA bila AcAryanIkIdhI saMbaMdha jo nivAsI adazrI dharmadAsa gArimaMgalIka sIpa dilAcana vIsa nAtI karAuna rAjagaDAmA basato kI potilo siritilaMga ego lagAiyo egocarati sm| satto kA hI zrIJcAdinAghate nissA deu rAjagaDAvalidA jagadAtmaka lokAta na kUr3AmaNimukuTa samAnapadavIzrI mahAvIra nivAtiloMga siriti lauDa vilA zrIcituvanaM lakSmIda naI tila kasarI uvajJa tila ki karI jimamukha zata tinagaramezvara zrImadAdIraka rItribhuvaneza zatAega loga khopaka zrI AdinAva loka Aditya samAna lai jima sAtasa yAdityasarI sakala kiyA mAtra / timayugana khuriyA dinAvakArI sakala loka vAvadAra gocarakRti yaNassA eka zrI mahAvIra cavanazva nIlo samAna ke jima lo anika sakalapAdA kAnadutimA mahAvIra boli mAje nitI karI rAjIva iMsaka lava kA nitI karI sahA jIva iMsaka latA kA zrAda nAgavakAra itrANIzrI AdinAghanA malina Aditya nAu pamAnadIcana zramadAvarI ji kaoNliMkar3A jayavaMtA banI eka zrImadAcorakara, tilakaJcana ilocanA pAnI saMgraha kArana tizAca // para lar3e maMgalIka gItapanane pada yA dIvAramusata jiyo dantAnAva hamArI ji pAu~dI / iyadi darizrAni rasAeu camAla ise va saravara sadI samana ji upadezamAlA bAlAvabodha'nI saM.1527mAM lakhAyelI hastaprata (kha)nuM prathama pAnuM. Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Re-earamatiPM ephapaainamaH zrIvartamAnAyAzrIvaImAnajinavaramAnamyatanAmibAlabodhAyApAkRtavAnaruipavivaraNamupa deshmaalaayaa||shriitpaagnn-srojrvishriidevsNdrgnneNdrvineyaashraadvviditaagrhinshrii-saamsedrguruH kuruted|| ||n miknnnipaavriNdeiNdnriNdcciptiloaguruvesmaalminnmaabubaamiguruveseN| jinvreNdshriitiichkrdevaanmikpkdiiinmskriinnmaapnpdevaaniimaalaashrennibundhaamiboliyaa| rukhaesegAguruzrItIkaragaNadharAdikatedanarUpadesiInatyApaNAbuddhiAzrInivAkisyAdi nariMdace khAMdanAcakravanivAsudevaya mukhanarazvaraviheacina jitavazavallIkispAni loaguruvargamattyapAtAlarupajevalilokate danAyarusamyagmokSamArgatagAupadasaNArAepa dillIgAghApAThilogrAcAryanIkIdhAsaMbaMdhA jANivAntaNAghazrIdharmadAsagaNizAsadhurimaga lokatanIpahilAanazcanavAsamAzrInAcaka ranalanamaskArakadavAnagacUDAmaNivAvasattA vArA tilaaysirittilaaegolaagaashch| egoca rakUnidaNasAcasokahIzrIyAdinAghAtaki simAgacUDAmapitalAjagataNIzcakadarakSAtmakalokAtedanaraMtUDAmaNicUtamukuTasamAmavata muktipadasvitantaNIanaravIro zrImahAvIrakisignazatiloasiritilanAvilokazrIdhitacanalamI tadanazatilakasarISanavazatilakakarAlimamukhasolazAtimaparamezvarithAmadAvArakarIcitavananagolA ijA paaegologaashch||ekshriivaadinaaclokdd'iaaditpsmaanaajmvtaatnsmshyaadipkraa sakalAkrayAmArgapravartajAtimayuganazcurizrIvAdinAdhizkarIsakalalokavyavahArabAnadharmavyavahAra 'upadezamAlA bAlAvabodhanI saM. 1546mAM lakhAyelI hastaprata (ga)nuM prathama pAnuM. Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakAzakIya nivedana jaina graMthabhaMDAromAM sacavAI rahelI hajAro tADapatrIya ane anya hastapratomAM lakhAyelA prAcIna graMthomAM lAkho kathAo, gAthAo ane subhASito graMthastha che. A graMtho dvArA jainadharmanuM dArzanika tattvajJAna zramaNa saMskRtinA amUlya vArasA rUpe ApaNane maLyuM che. A bhaMDAromAMthI zakya bane teTaluM sAhitya saMzodhana, saMpAdana ane prakAzana karavAnA upakrama aMtargata upadezamAlA bAlAvabodha'nuM prakAzana thaI rahyuM che. zrutajJAnanA mahAsAgaramAMthI Acamana karavAno A nAnakaDo prayAsa che. traNa varSa pUrve jaina sAhityanA saMzodhanamAM rasa dharAvatA vidvAnonuM eka saMmelana seMTara dvArA sva. vaMtabhAI koThArInA pramukhasthAne amadAvAda khAte bolAvavAmAM AvyuM hatuM. A saMmelanamAM jaina sAdhukavio dvArA racAyelA vividha viSayo paranA bAlAvabodhonuM temaja khaMbhAtanA vidvAna suzrAvaka RSabhadAsanA apragaTa sAhityanuM saMzodhana prakAzana karavAnI vidvAno taraphathI bhalAmaNa AvI. saMmelana pUrve ja DaoN. kAMtibhAI bI. zAha jenA 52 saMzodhana saMpAdananuM kArya karI rahyA hatA te AcArya zrI somasuMdarasUriSkRta upadezamAlA bAlAvabodha'nuM seMTara dvArA prakAzana karavAnuM nakkI thaI cUkyuM hatuM. A sammelana dvArA seMTaranI pravRttine navuM baLa maLyuM. vIra saMvatanA chaThThA zatakamAM zrI dharmadAsa gaNIe mULa prAkRta bhASAmAM upadezamAlAnI racanA karI. jaina jJAnabhaMDAronA tADapatro para lakhAyelA graMthonI kAgaLa 52 nakala karI levAnuM kArya AcAryazrI somasuMdarasUri (vi.sa. 1430)nA samayathI zarU thayuM. zrI somasuMdarasUrie gujarAtI bhASAmAM bAlAvabodho racyA. temaNe upadezamAlA', 'bhaktAmarastotra' ane 'gautamapRchA' jevI kRtio para bAlAvabodha racyA che. madhyakAlIna gujarAtI gadyanA abhyAsa mATe bAlAvabodhanuM mahattva che. bAlAvabodha eTale, ucca kakSAnA tattvajJAnanI samajaNazaktimAM je jIvo 5 Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAlakakSAnA che teone, jJAnanI samajaNa ApavA mATe jainAcAryoe karelI racanA. upadezamAlA bAlAvabodha'mAM saMkSepamAM sAdhujIvananI samAcArI ane zrAvakAcA2 abhipreta che. prastuta graMthamAM sAdhuonA prakAro, sAcA sAdhu ane zithilAcArI sAdhuono taphAvata, guruziSyanA saMbaMdho, saMvegI sAdhunAM lakSaNo, sAdhuonA AhAra-vihAra ane jyaNApAlana ema sAdhujIvananAM aneka pAsAMo batAvavA mATe sarjake aneka mahAtmAonI dRSTAMtakathAonuM nirUpaNa karyuM che. haLukarmI ane bhArekarmI jIva, rAga, dveSa, pazcAttApa, manuSyabhavanI durlabhatA, zrAvake tyajavAnA abhakSyo, parigraha tyAga, zrAvakajIvananA Adarzo, vrato, nyAyasaMpanna vaibhava, gurubhakti ane jinazAsananA hitaciMtananI vArtA samajAvavA Adarza zrAvakonA dRSTAMtonuM nirUpaNa karyuM che. ahIM, vAcakanA kathArasane poSe tevI saraLa gujarAtImAM 68 dRSTAMtakathAo gAthAnA vivaraNane cheDe alaga kathArUpe rajU thaI che. ane vivaraNa aMtargata 57 subhASito paNa ahIM raciyatA dvArA mukAyAM che. A bannenI yAdI saMpAdakazrIe pariziSTomAM rajU karI che. dharma, nIti ane sadAcAramaya jIvananI preraNA mATe, madhyakAlIna gadyanA abhyAsa mATe, jainadarzananA vividha pAsAne UMDANathI samajavA mATe janasAdhAraNa, vidvAna ane jijJAsuone A graMtha upayogI thaze. AmAMnI pratyeka gAthA ane kathA 52 ciMtana karavAmAM Ave to prastuta graMtha susAdhumahAtmA ane vairAgyavaMta suzrAvaka mATe graMtharatna banI raheze. A seMTarane pUjya AcAryazrI vijayapradyumnasUrijI tathA pUjya bApajInAM ziSyA pU. DaoN. tarulatAjI svAmInA AzIrvAda maLyA che te amArA mATe gauravanI ghaTanA che. prakAzanakAryamAM sahayoga ApavA badala sva. jayaMtabhAI koThArI, kAMtibhAI bI. zAha, rohitabhAI koThArI, pannAlAla zAha tathA zAradA mudraNAlayanA saMcAlakono AbhAra. prakAzananA Arthika sahayogI zrI dharmazAMti jaina ceriTebala TrasTa, kAMdIvalI (pUrva), muMbaI, zrI saMgha, temanA kAryavAhako tathA TrasTImaMDaLano AbhAra mAnIe chIe. muMbaI Disembara-2001 ka guNavaMta baravALiyA mAnad saMyojaka saurASTra kesarI prANaguru jaina philosophikala eNnDa lITarI rIsarca seMTara - muMbaI Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMpAdakIya nivedana 1998nA julAImAM mArA pIeca.DI.nA mahAnibaMdha sahajasuMdaraphata guNaratnAkarachaMdanA prakAzanakAryamAMthI paravArIne jarI haLavAza anubhavato hato tyAM ja pUjya AcAryazrI vijayapradyumnasUrijIno patra AvI paDyo. teozrI lakhatA hatA ke have tame tamArA mahAnibaMdhanA kAmamAMthI mukta thayA ho to upadezamAlA bAlAvabodha'nA saMpAdananuM kAma hAtha para levA jevuM che. prAraMbha karI ja do." patra sAthe prastuta graMthanI be hastapratonI jherokSa nakala paNa emaNe mokalI ApI hatI. eka lA.da.bhA.saM. vidyAmaMdira, amadAvAdanI ane bIjI koDAya bhaMDAranI. baMnenAM lekhanavarSa anukrame saM.1499 ane saM.15ra7 hatAM. A "upadezamAlA bAlAvabodha' eTale AjathI poNA chaso varSa pahelAM saM.1485mAM tapAgacchanA zrI somasuMdarasUrie racelI jUnI gujarAtInI noMdhapAtra gadyakRti. zrI dharmadAsagaNie prAkRtamAM racelA upadezamAlA' graMtha parano gujarAtI bhASAno A sauthI jUnAmAM jUno bAlAvabodha. A bAlAvabodha racAyAnA 14 varSa pachInI ja saM.1499nI hastaprata sAmethI mArA khoLAmAM AvIne paDI hatI. mAre mATe to jANe gharaAMgaNe gaMgA, bhUlyo, sarasvatI vahI AvyAM hatAM. mana ullasita banI gayuM. ane na kema bane? prAcIna gujarAtIno adyApiparyaMta apragaTa rahelo ati mahattvano bAlAvabodha' saMzodhita-saMpAdita thaIne prakAzita thavAmAM nimitta banavAnuM thatuM hoya to ? pU. AcArya vijayapradyumnasUrijInI preraNA ane mArA vaDIla mitra zrI jayaMta koThArInuM mArgadarzana e benA sumeLathI Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A kAma hAtha para levAno nirNaya karyo. jayaMtabhAI to haMmezAM UMcuM nizAna tAkanArA mANasa. eTale A graMthanI be ja hastapratothI emane saMtoSa thAya? hastapratasUciomAMthI anya prationI yAdI meLavI. emAMthI jIrNa, apUrNa, lekhanasaMvata vinAnI, moDA lekhanasaMvatavALI evI pratio rada karIne, zrI hemacaMdrAcArya jaina jJAnamaMdira, pATaNanI saM.1546nI hastaprata meLavavAnuM nakkI karyuM. A trIjI hastaprata paNa pUjya AcArya zrI pradyumnasUrijIe upalabdha karAvI ApI. upadezamAlA bAlAvabodha'nA saMzodhana-saMpAdananuM mAruM kAma lagabhaga aDadhe pahoMcavA AvyuM haze e gALAmAM jayaMtabhAIne vidyAkIya kAme muMbaI javAnuM thayuM. tyAM emane saurASTrakesarI prANagura jaina philosaoNphikala enDa liTararI risarca senTaranA mAnad saMyojaka zrI guNavaMta baravALiyA ane zrI pannAlAla 2. zAha maLavA gayA ane risarca senTara je anekavidha pravRttio karavA dhAre che enAthI mAhitagAra karyA. emAMnI eka mahattvanI pravRtti te prAcIna-madhyakAlIna sAhityanI agatyanI kRtionI hastapratonA saMzodhanasaMpAdana-prakAzananuM kAma. A mATe keTalAka mahattvanA graMthonI eka yAdI jayaMtabhAI emane pUrI pADe ema teonI apekSA hatI. jayaMtabhAIne to AvAM kAmono tIvra rasa. yAdI taiyAra karI ApavAnuM to emaNe svIkAryuM. sAthe vAtavAtamAM emaNe upadezamAlA bAlAvabodha para mArA cAlI rahelA saMpAdanakAryano paNa ullekha karyo. ane te pachInA thoDAka ja divasamAM zrI guNavaMta baravALiyAno mArA upara patra AvI paDyo. emAM emaNe emanA risarca senTara taraphathI A graMthane prakAzita karavAnI tatparatA darzAvI hatI ane mAro pratyuttara mAgyo hato. A aMge pUjya A. pradyumnasUrijInI saMmati ane AzIrvAda meLavIne meM mArI svIkRti mokalI ApI. A badhAnI phalazruti te "upadezamAlA bAlAvabodha'nuM A prakAzana. paNa A graMthanuM prakAzana thatAM agAu eka ati duHkhada ghaTanA banI gaI te mArA harakoI kAmamAM mArgadarzaka rahelA zrI jayaMtabhAInuM nidhana. Ama to samagra sAhityajagatane Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ emanI khoTa varatAze, paNa A prakAranI pravRttimAM paDelA amArA jevAo mATe to bhUkaMpa pachIno A bIjo moTo bhUkaMpa ja hato. samasyA pAinirNayanI hoya ke zabdano artha zodhavAnI hoya - doDI jatA jayaMtabhAI pAse. A pUchavAvATa ja jANe jhUMTavAI gaI. have, emano AbhAra to zuM mAnuM, paNa mArA A graMthasaMpAdanakArya thakI ja emane hRdayAMjali ardhuM ! pUjya AcAryazrI vijyapradyumnasUrijInAM preraNA ane protsAhane ja mAro vidyAvyAsaMga cAlato rahyo che. atyaMta umaLakAbhera emaNe A graMthanI prastAvanA paNa lakhI ApI che. emane huM mArA hRdayabhAve vaMdanA karuM chuM. je-je saMsthA/ jJAnabhaMDAramAMthI A hastaprato upalabdha thaI zakI che enuM RNa mAthe caDAvuM chuM. saurASTrakesarI prANaguru jaina philosaoNphikala eNnDa liTararI risarca senTara'nA mAnada saMyojaka zrI guNavaMta baravALiyAe A graMthanuM prakAzana karavAmAM je umaMga ne tatparatA darzAvyAM che e mATe emanA prati ane saMsthA prati AbhAranI lAgaNI vyakta karuM chuM. snehIbhAIzrI pannAlAla 2. zAhe prakAzana saMsthA ane mArI vacce seturUpa banIne je rasa lIdho che e mATe emano paNa AbhArI chuM. jUnI gujarAtI bhASAnA A graMthanuM atyaMta cIvaTapUrvaka TAipaseTiMga karI ApavA mATe bhAI rohita koThArIno ane sughaDa mudraNa mATe bhagavatI oNphaseTanA zrI bhIkhAbhAI paTelano AbhAra mAnuM chuM. prAcIna-madhyakAlIna jaina gujarAtI sAhitya jeTaluM prakAzita thayuM che enAthI anekagaNuM hajI hastapratonAM poTalAMomAM ane dAbaDAomAM pragaTa thavAnI pratIkSA karI rahyuM che. AzA rAkhuM ke zrI somasuMdarasUriSkRta upadezamAlA bAlAvabodha'nuM A prakAzana prakAzita prAcIna-madhyakAlIna gujarAtI gadyasAhityamAM eka noMdhapAtra pradAna banI raheze. kAntibhAI bI. zAha tA. 23-12-2001 amadAvAda 9 Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | namo namaH zrI gurunemisUraye | AnaMda sAthe AvakAra upadezamALA e caraNakaraNAnuyogano saMgrahagraMtha che. kaho ke graMthamaNi che. prAcIna to che ja paNa tenA upara keTakeTalA sarjaka graMthakAronI kalama pharI che. ane sAkSI pATha tarIke A graMthanI gAthA to sahasAdhika sthAnomAM sAMpaDe che te ja te graMthanI jIvaMtatAnI sAbitI che. A graMtha upara saMskRta vivaraNa sArI saMkhyAmAM maLe che. saMkSiptamAM maLe che to vistArathI paNa maLe che. kathA vinAnuM vivaraNa maLe che to vistRta kathA sAthe paNa maLe che. zrI siddhaSimahArAja jevA diggaja vidvAna puruSa A graMtha upara vRtti race te ja e graMthanuM mUlya samajavA mATe paryApta che. pachInA tamAma vRttikAroe e siddharSimahArAje racelI cikAne mUlaTIkA kahI che. e che to saMkSepamAM paNa temAM arthanuM gAMbhIrya che. e saMskRta-prAkRta pachI gujarAtImAM avatarita karavAnuM kAma sarva prathama AcAryazrI somasuMdarasUri mahArAje karyuM che. ane te graMthane yathAmati saMzodhita-saMpAdita karIne ApaNA sudhI laI AvavAnuM satkArya zrI kAntibhAI bI. zAhe karyuM che. teoe hastalikhita prata uparathI A samagra bAlAvabodhanI pratilipi karI tenA zabdono paNa abhyAsa karyo, artho ApyA. sAthe bAlAvabodhano sArAnuvAda ApI jUnI gujarAtI bhASA nahIM samajI zakanArA mATe paNa kRtinA avabodhanI saraLatA karI ApI. pariziSTo paNa baDI mahenate taiyAra karyA che. madhyakAlIna sAhityamAM bAlAvabodhano bhaMDAra che ane 10 Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ te hajI rAha juve che koI evI saMzodhaka vyakti Ave, amane dhanya banAve. jaina gUrjara kavio'nA daza bhAga upara najara mAMDatAM hajI 250-300 bAlAvabodha noMdhAyelA jovA maLe che. ekalA upadezamALA upara ja paMdara noMdhAyA che. bhASAkIya dRSTie paNa A bAlAvabodha abhyAsIne ghaNI sAmagrI pUrI pADe tevo che. Ane AvakAratAM manamAM AnaMda thAya che. AvA graMthane prakAzita karanAra vyakti ke saMsthA paNa AjakAla jhaTa maLatAM nathI. ethI e saMyogamAM prakAzaka saMsthA saurASTra kesarI prANaguru jaina philo. enDa liTararI rIsarca senTara' paNa dhanyavAdane pAtra che. AzA rAkhavI game che ke AvA kAntibhAI bI. zAha jevA abhyAsIonI saMkhyAmAM vadhAro thAya to ja prAcIna mUlyavaMta sAhityano prasAra thaze ane ajJAnanuM aMdhAruM ulecAze, prazAnA prakAzano prasAra thaze e ja abhilASA sAthe - dazA poravADa jaina upAzraya, pAlaDI, amadAvAda-7 janmASTamI vi.saM.2057 99 zrI nemi-amRta-deva-hemacandrasUri ziSya pradyumnasUri Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI somasuMdarasUriSkRta upadezamAlA bAlAvabodha : abhyAsa 1. zrI dharmadAsaNi 'upadezamAlA' e mULa prAkRta bhASAmAM racAyelo vairAgyapreraka graMtha che. A mULa graMthanA kartA zrI dharmadAsagaNi che. kahevAya che ke teo avadhijJAna-dhAraka hatA. potAnA putra raNasiMhane A graMtha upayogI banaze ema avadhijJAnathI jANIne dharmadAsagaNie enI racanA karI hatI. dharmadAsagaNinA jIvanakALa ane 'upadezamAlA'nA racanAkALa aMge keTalAka matamatAMtaro pravarte che. eka mata ema kahe che ke teo covIsamA tIrthaMkara zrI mahAvIrasvAmInA hAthe dIkSita thayA hatA. jyAre itihAsavido dharmadAsagaNine zrI mahAvIranA samakAlIna nahIM, paNa mahAvIranA nirvANa (vIra saMvata 120) pachI thayAnuM mAne che. "upadezamAlA'mAM kAlikAcArya ane dattano prasaMga sUramaNimAM banyo che. e hUNasamrATa toramANanI rAjadhAnI patnaiA hoya to te ghaTanA vikramanI pAMcamI sadI pachInI banyAnuM gaNAya evo eka itihAsamata che. 'upadezamAlA'nI 537mI gAthAmAM saMketathI dharmadAsagaNinuM nAma gUMthI levAmAM AvyuM che. te gAthAnA AraMbhanA zabdo dhaMta maNi dAma che. emAM keTalAka A graMthanA racanAsamayano saMketa paNa jue che. (dhaMta 1, maNi = 7, dAma = 5; eTale ke saM. 571) to vaLI eka mata evo che ke zrI mahAvIra-dIkSita dharmadAsagaNi ane upadezamAlA'kAra dharmadAsagaNi e be alaga alaga che. = dharmadAsagaNi aMgenuM je pracalita jIvanavRttAMta che te A pramANe che : vijyapuramAM vijyasena nAme rAjA hato. tene ajmA ane vijayA nAme ja be rANIo hatI. vijyA rANIne raNasiMhanAme putra janmyo. paNa A putrajanma thatAMnI sAthe ja vijayasenanI ayA rANIe dveSabhAvathI raNasiMhane mAtAthI alaga karAvI dIdho. rAjAne AnI jANa thatAM ja rAjA vijyasena, rANI viyA ane vijyAnA bhAI sujyane saMsAranI asAratA samajAI ane temaNe bhagavAna mahAvIra 12 Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAse dIkSA lIdhI. teo adhyayana karIne mahattara banyAM. tyArabAda rAjA viyasena dharmadAsagaNi mahattara, vijayA rANI sAdhvI vijyazrI ane sujya jinadAsagaNi mahattarane nAme oLakhAyAM. vijayasenanA putra raNasiMhane ayA rANI dvArA enAM mAtA-pitAthI alaga karI devAyo hato te eka kheDUtane tyAM moTo thayo. pArzvanAthanI pUjA karatAM karatAM te adhiSThAyakanI sahAyathI vijyapurano rAjA banyo ane kanakavatI, kamaLAvatI ane ratnavatI ema traNa kanyAone 52NI potAnA putraparivArasaha sukhI jIvana gALavA lAgyo. karmayoge kramazaH te dharmavimukha banyo ane pApasabhara jiMdagI gujAravA lAgyo. enA anyAyothI prajA trasta banI. bIjI ta2pha dharmadAsagaNine avadhijJAna prApta thatAM potAnA putranI dharmAbhimukhatA mATe temaNe prAkRta bhASAmAM upadezamAlA'nI racanA karI rAkhI hatI. jinadAsa mahattarane A upadezamAlA' kaMThastha hatI. jinadAsaNa ane sAdhvI vijyazrIe vijyanagaranA udyAnamAM padhArI rAjA raNasiMhane nyAyika ane dhArmika vRttivALo ka2vA mATe upadeza Apyo. rAjA raNasiMha A 'upadezamAlA'thI prabhAvita thayo. potAnA AcaraNa aMge pazcAttApa karavA lAgyo ane A graMthano mukhapATha karI dharmamAM sthira thayo ne zuddha samyaktvadhArI zrAvaka banyo. keTalAka samaya pachI potAnI eka rANI kamaLAvatInA putrane rAjyasiMhAsane besADI rAjA raNasiMhe AcArya munisuMdarasUri pAse dIkSA lIdhI. ane vizuddha saMyamanI ArAdhanA karIne devalokamAM devarUpe utpanna thayo. te pachI raNasiMhanA putra ane enI prajAe upadezamAlA'nuM paThanapAThana cAlu rAkhyuM. Ama dharmadAsagaNie putrane pratibodhita karavA mATe upadezamAlA'nI racanA karI. 2. upadezamAlA' para racAyelA saMskRta-prAkRta TIkAgraMtho kahevAya che ke 'kalpasUtra' ane 'tattvArthasUtra'ne bAda karatAM upadezamAlA' 52 jeTalA TIkAgraMtho racAyA che teTalA kadAca koI graMtha para racAyA nathI. A graMtha upara saMskRta-prAkRtamAM TIkA, vivaraNa, avasUri, vRtti, kathA ane gujarAtImAM racAyelA bAlAvabodhonI saMkhyA ghaNI moTI che. upadezamAlA' uparanI sau prathama TIkA AcArya hirabhadrasUrinI maLe che. 'yogazataka'nI 49mI gAthAmAM eno ullekha maLe che. te pachI saM. 913mAM zrI kRSNarSiziSya AcArya jayasiMhasUrinI prAkRta TIkA racAyelI che jeno nirdeza bRhadzapanakamAM maLe che. paNa sauthI mahattvano TIkAgraMtha prApta thAya che saM. 974mAM AcArya siddharSigaNi pAsethI. emaNe upadezamAlA' u52 saMskRta heyopAdeya 13 Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ TIkAgraMthanI racanA karI. A graMtha dvArA emaNe 'upadezamAlA'nA pAThone vyavasthita karI ApyA ane upa'nI gAthAomAM je kathAono ullekha karAyo che e kathAone zrI siddharSigaNie saMkSepamAM saMskRta bhASAmAM rajU karI. pAchaLanA TIkAkAro ghaNuMkharuM zrI siddharSigaNinI A heyopAdeya TIkA'ne anusaryA che. A. ratnaprabhasUrie saM. 1238mAM racelI 'upa' paranI doghaTTI TIkAmAM ane A. municaMdrasUrie lalitavistarA'nI paMjikAmAM zrI siddharSigaNine AthI ja 'vyAkhyAtRcUDAmaNi' tarIke oLakhAvyA che. A heyopAdeya TIkA' Azare 4260 graMthAganI che. siddharSigaNinA A graMtha pachI moTuM kAma AcArya vardhamAnasUrie karyuM. emaNe 'upadezamAlA' paranI TIkA saM. 1055mAM khaMbhAtamAM racI. emAM emaNe 'heyopAdeya TIkA'no pATha svIkAryo ane sAthesAthe e graMthanAM saMskRtabhASI saMkSipta kathAnakone sthAne potAnAM vistRta prAkRta kathAnako joDyAM. AvAM prAkRta kathAnako sAtheno 'heyopAdeya TIkA' graMtha Azare 9500thI 10000 graMthAgrano banyo. joke emAM keTalAka apavAdo jovA maLe che. jemake dardurAMkanI kathA prAkRtane badale saMskRtamAM racI che, kyAMka mULanI ja saMskRta kathAo rahevA dIdhI che to kvacit jyAM kathA na hoya tevAM sthAnoe paNa kathA ApI che. zrI zAlibhadraziSya A. jinabhadrasUrie saM.1204mAM prAkRtamAM 'kathAsamAsa'nI racanA karI. nAgendragacchIya A. vijyasenasUriziSya A. udayaprabhasUrie saM.1299mAM A graMtha 52 karNikATIkAnI racanA karI. saM. 1464mAM A. zrI ratnasiMhasUrie saMskRtamAM upadezamAlA vivaraNa' graMthanI racanA karI. te uparAMta zrI amaracaMdagaNie saM. 1518mAM racelI, aMcalagacchIya A. mahendraprabhasUriziSya A. jayazekharasUrie racelI, zrI dharmanaMdagaNie saM. 1599mAM racelI avasUrio maLe che. saM. 1781mAM zrI sumatigaNiziSya zrI rAmavijye 'upadezamAlA' 52 saMskRta TIkAgraMtha racyo che. A sivAya paNa bIjA keTalAka TIkAgraMtho saMskRta-prAkRta bhASAmAM racAyelA che. 'upadezamAlA'nI gAthAsaMkhyA: upa'nI bhinnabhinna gAthAovALI aneka hastaprato prApta che. paNa ghaNIbadhI hastapratomAM enI gAthAsaMkhyA 540 hovAno ullekha Ave che. gAhANaM savvANuM paMcasayA ceva cAlIsA.' jesalamera bhaMDAranI tADapatra paranI pratimAM 542 14 Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthAo che. khaMbhAta bhaMDAranI tADapatraparanI pratamAM pa39 gAthAo che. paNa bAkInI hastapratomAM pa44 gAthAo che. sAmAnya anumAna evuM che ke viSayavastu sAthe saMbaMdha dharAvatI gAthAo mULamAM 540 haze. 3. upadezamAlA" graMtha paranA gujarAtI bAlAvabodho / tabako jaina gUrjara kavio' bhA.7 (bIjI AvRtti)mAMnI kRti-varNAnukramaNImAM upadezamAlA" graMtha para racAyelA/lakhAyelA je bAlAvabodho/stabako darzAvAyA che te A pramANe che: 1. tapAgacchanA AcAryazrI somasuMdarasUrikRta 'upadezamAlA bAlAvabodha' (ra.saM. 1485) (apragaTa) 2. koraMTagacchanA zrI nannasUriracita "upadezamAlA bAlAvabodha' (ra.saM. 1543, khaMbhAtamAM prakAzita) [A study of the Gujarati Language in the 16th Century (V. S) by Dr. T. N. Dave, prakA. royala erieTika sosAyaTI, laMDana, 1935] 3. kavi vRddhivijayakRta upadezamAlA bAlAvabodha' (ra.saM. 1733) (apragaTa) 4. kavi rAmavijayakRta upadezamAlA TIkA' (ra.saM.1781)no gujarAtI anuvAda prakAzita) A sivAya je. gU. kavio' bhAga-2thI 6 (bIjI AvRtti)mAM ajJAta kavikRta "upadezamAlA bAlAvabodha/stabakITabo'nI judA judA samaye lakhAyelI hastapratono nirdeza karavAmAM Avyo che. (le.saM. 1546, 1673, 1683, 1694, 1699, 1732, 176 5, 1771, 1787, 1791 tathA be lekhanasaMvata vinAnI) paNa A ajJAta kavine nAme darzAvAyela upa0 bAlAvabodhomAMthI koI koI to kavizrI somasuMdarasUrikRta 'upa0 bAlAvabodha ja hovAnuM jaNAyuM che. A badhI apragaTa racanAo hovAthI emAMnI keTalI alaga alaga kavinI kRtio haze e hastaprato joyA vinA spaSTa thAya ema nathI. 4. kavi zrI somasuMdarasUri zrI somasuMdarasUrino janma vi.saM. 1430, mahA vada 14, zukravAranA roja pAlanapuramAM thayo. teo prAgvATa (poravADa jJAtinA hatA. pitAnuM nAma sajjana ane mAtAnuM nAma mAlhaNadevI. kavinuM saMsArI nAma soma hatuM. mAtApitAnI saMmatithI temane sAta varSanI uMmare saM. 1437mAM dIkSA ApavAmAM AvI. temanA dIkSAguru zrI jayAnaMdasUri hatA. dIkSita thayA pachI teo satata abhyAsarata rahevA lAgyA. pariNAme emaNe pramANamAM nAnI vayamAM ja asAdhAraNa vidvattA prApta karI. 1 6 Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vIsamA varSe saM. 1450mAM emane vAcakapada - upAdhyAyapada pradAna thayuM ane saM. 1457mAM 27 varSanI yuvAna vayamAM pATaNamAM emane AcAryapada - sUripada ApavAmAM AvyuM. A AcAryapadavIno mahotsava tapAgacchanA 49mA paTTadhara A. zrI devasuMdarasUrinI nizrAmAM yojavAmAM Avyo. pratiSThAsoma nAmanA ziSya saMskRtamAM karelI "soma-saubhAgya' kAvyaracanAmAM A AcAryapadapradAna mahotsavanuM varNana karavAmAM AvyuM che. zrI somasuMdarasUri pAchaLathI gacchAdhipati ane tapAgacchanA 50mA paTTadhara thayA. teo sAdhuonA zuddhAcAranA AgrahI hoI, sAdhuomAM pravezelI AcArazithilatA dUra karavA tarapha lakSa ApyuM. emanI nizrAmAM aneka tIrthayAtrA yojAI. zatruMjaya, giranAra, sopAraka vagere dhArmika sthAnonI aneka yAtrAomAM emanI upasthiti hatI. e ja rIte gujarAtanAM ghaNAM caityonAM jinabiMbonI prANapratiSThA paNa emanI nizrAmAM thaI hatI. jemake saM. 1479mAM tAraMgAnA ajitanAtha bhagavAnanA biMbanI pratiSThA temaja zeTha dharaNAzAe baMdhAvela, rANakapuranA suvikhyAta jinAlayanI pratiSThA zrI somasuMdarasUrinI nizrAmAM thaI hatI. emaNe karelI biMba-pratiSThAnA saM. 1471thI 1498 sudhInA ghaNA lekho maLI AvyA che. jaina jJAnabhaMDAronA tADapatro para lakhAyelA graMthonI kAgaLa para nakala karI levAnuM bhagIratha kAma A.zrI somasuMdarasUrinA samayamAM zarU thayuM. A. zrI devasuMdarasUri ane A.zrI somasuMdarasUri-e guruziSyanI joDIe potAnA aneka ziSyonI sahAyathI A kAma pAra pADyuM. ane e rIte moTI saMkhyAmAM hastaprato kAgaLa para taiyAra karavAmAM AvI. khaMbhAtanA moDha jJAtinA parvata zeThe 45 Agamo paikInAM 11 aMgo bhAre kharca karIne zrI somasuMdarasUri dvArA lakhAvaDAvyAM. A rIte gujarAtanA jJAnabhaMDAronA samuddhAranuM je moTuM kAma thayuM emAM A. somasuMdarasUri ane emanA ziSyamaMDaLanuM yogadAna mahattvanuM che. kahevAya che ke A. somasuMdarasUrinA prabhAvathI ja, mAMDavagaDhanA saMgrAma sonI nAmanA dhanADhya bhagavatIsUtranA vAcana vakhate jyAM jyAM "goyamA' (gautama) zabda Ave tyAM tyAM eka eka sonAmahora mUkatA jaI AvI 36000 sonAmahoro vAparI hatI. uparAMta emAM anya dravya umerI kAlikAcAryanI kathAnI sacitra pratio suvarNa ane rUperI akSaromAM taiyAra karAvI hatI. zrI somasuMdarasUri tapAgacchanA gacchAdhipati hovA sAthe prakAMDa paMDita paNa hatA. emaNe saMskRta ane gujarAtI bhASAmAM racanAo karI che. saMskRtamAM emaNe "bhASyatrayacUrNi, kalyANakastavamAM, ratnakoza", navastava Adi racanAo karI che. Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ emanA gurubhAI zrI kulamaMDanasUrie tatkAlIna gujarAtI bhASAmAM 'mugdhAvabodha auktika'nI racanA saM. 1450mAM karI ene anusarIne zrI somasuMdarasUrie gujarAtImAM bAlAvabodho racyA ane sAthe keTalIka padyakRtio paNa ApI. emaNe 'upadezamAlA', 'yogazAstra', laDAvazyaka', 'ArAdhanA patAkA', 'SaSTizataka' (zrAvaka nemicaMdrabhaMDArIkRta) - e mahattvanA graMtho 52 bAlAvabodho racyA che. A uparAMta bhaktAmarastotra', 'vicAragraMtha/vicArasaMgraha/aneka vicArasaMgraha', 'gautamapRcchA' vagere kRtio para paNa bAlAvabodha racyA che. 'navatattva' 52no bAlAvabodha emaNe racyo hovAnuM manAtuM hatuM paNa gujarAtI sAhityakoza' khaMDa-1 darzAve che e pramANe samayadRSTie vicAratAM e bAlAvabodha zrI somasuMdarasUriziSyano hoya ema jaNAya che. madhyakAlIna gujarAtI gadyanA abhyAsa mATe A bAlAvabodhonuM gadya vipula ane vaividhyapUrNa sAmagrI pUrI pADe che. khAsa karIne upadezamAlA'no upadeza ane yogazAstra'nA siddhAMto samajAvavA mATe emaNe keTalIka dRSTAMtakathAo ApI che. gujarAtI gadyamAM prayojAyelI A dRSTAMtakathAonuM gadya sAduM, saraLa ane tatkAlIna bolacAlanI sAhajika laDhaNavALuM che. 'ArAdhanA rAsa' e emanI saMbhavataH prAkRtamAM racAyelI padyAtmaka kRti che. A rAsa emaNe saM. 1450mAM 2cyo. A rAsamAM maraNonmukha jIvane aMtakALa sudhArI levAnA, duSkRtanI gahanA, sukRtanI anumodanAnA, jIvamAtra prati maitrIbhAva keLavavAnA, prANImAtranI kSamAyAcanAnA, sadguru-sadeva-saddharmanuM zaraNuM levAnA vagere 10 adhikAronuM varNana che. 33 kaDInuM arbudAcala stavana', 25 kaDInuM 'giranAra stavana", 9 kaDInuM 'navakhaMDana stavana" e emanI padyaracanAo che. zrI somasuMdarasUrino ziSyaparivAra ghaNo bahoLo hato. A ziSyo paikImAMthI anekane emaNe AcAryapadavI ApI che. emanA samudAyamAM munisuMdarasUri, jayasuMdarasUri, bhuvanasuMdarasUri, jinasuMdarasUri jevA vidvAna sAdhuo hatA. uparAMta jinamaMDana, jinakIrti, somadeva, somaya, vizALarAja, udayanaMdI, zubharatna vagere ziSyo-praziSyo hatA. zrI somasuMdarasUri saM.1499mAM svargavAsI thayA. koI emanA svargavAsanuM varSa saM.1501 ke 1503 paNa jaNAve che. prakAMDa paMDita evA A AcArye vikramanA 15mA zatakanA gujarAtI gadyane ghATa ApavAnuM temaja jJAnodvAranuM mahattvanuM kArya karyuM che. tethI ja jaina sAhityanA 17 Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ itihAsamAM vi.sa.1450thI 1500 sudhInA ardhazatakanA gALAne somasuMdarayuga' tarIke oLakhavAmAM Ave che. 5. upadezamAlA bAlAvabodha'nI samIkSA AraMbhanA bAlAvabodhakAro dharmadAsagaNino prAkRta bhASAmAM racAyelo mULa upadezamAlA' graMtha enA zIrSakamAM nirdiSTa che. e pramANe upadezapradhAna, vairAgyapreraka, dharmAbhimukha karanAro graMtha che. bhale enuM nimitta banyuM hoya kartAnA putra raNasiMhane pratibodhita karavAnuM paNa e samagra jaina samudAyane prabhAvita ka2nA2o graMtha banyo che. A graMtha upara atyAra sudhImAM je saMskRta-prAkRta TIkAgraMtho racAyA ane prAcIna-madhya. gujarAtImAM je bAlAvabodho racAyA e ja enI prabhAvakatAno eka purAvo che. gujarAtImAM 'upadezamAlA' upara je bAlAvabodho racAyA temAM sauthI jUno bAlAvabodha tapAgacchanA A. zrI devasuMdarasUrinA ziSya ane pa0mA paTTadhara kavizrI somasuMdarasUrino upalabdha che. A bAlAvabodha emaNe emanI uttarAvasthAmAM 55 varSanI pAkaTa vaye saMvata 1485mAM racyo che. joke kavizrI somasuMdarasUri agAu kharataragacchanA A. zrI jinacandrasUrinA ziSya A. zrI taruNaprabhasUrie saM. 1411mAM pATaNamAM paDAvazyaka/zrAddha SaDAvazyakasUtra / zrAvaka pratikramaNasUtra' 52 bAlAvabodha racyo che. te uparAMta eka merunuMgasUrie saMskRta graMtho paranA vyAkaraNacatuSka-bAlAvabodha' ane 'taddhita-bAlAvabodha' e bAlAvabodho racAyelA che. A merataMgasUri kayA te nizcita kahI zakAya tema nathI paNa jo te aMcalagacchanA hoya to aMcalagacchanA A. mahendraprabhasUrinA ziSya ane saM. 1403/pathI saM. 1471/73 vacce thayA hovAnuM Thare. Ama kavizrI somasuMdarasUri pahelAM gaNyAMgAMThyA bAlAvabodho maLe che paNa 'upadezamAlA' graMtha 52no sau prathama bAlAvabodha zrI somasuMdarasUri pAsethI maLe che. 'upadezamAlA bAlAvabodha' sivAya paNa A kavie anya je bAlAvabodho racyA che enI vAta ApaNe kaviparicayanA lakhANamAM joI gayA. Ama taruNaprabhasUri ane somasuMdarasUri ApaNA gujarAtI sAhityanA AraMbhanA bAlAvabodha-lekhako Thare che. bannee racelA bAlAvabodhomAM mULa dharmagraMthonA anuvAdane dRSTAMtakathAothI puSTa karyAM che. zrI anaMtarAya rAvaLanA zabdomAM kahIe to e rIte gadyamAM lakhAyelI laghu bodhavArtAonA pahelA gaNanApAtra lekhako tarIke teo yazabhAgI bane che.' madhyakALanuM gadyasAhitya prAcIna-madhyakAlIna gujarAtI sAhityamAM padyasAhityanI tulanAe 18 Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gadyasAhitya prayogakSetra ane prakAranaividhyanI dRSTie ghaNuM sImita che. madhyakALanuM je gadyasAhitya upalabdha che temAM prakAronI daSTie bAlAvabodho, bAlAvabodha aMtargata devaMtakathAo, "pRthvIcaMdracaritra' jevI prArabaddha gadyamAM samAyelI dIrgha gadyakathAo, mULa graMthanI paMktionA zabdazaH anuvAda ApatA 'Tabo/tabaka vyAkaraNanI samajUtI ApatA auktiko ane keTalAka saMskRta graMthanA sArAnuvAdone gaNAvI zakAya. bAlAvabodha' svarUpa zrI anaMtarAya rAvaLa bAlAvabodhanA svarUpanI lAkSaNikatA saMkSepamAM A rIte darzAve che : "bAlAvabodha eTale samajazakti ane jJAnabhaMDoLa paratve bAladazAnA gaNAya evA lokonA avabodha (= jJAna, samajaNa) arthe saMskRta-prAkRta kRtionA sAdI bhASAmAM karelA sIdhA anuvAda athavA temanA para lakhelAM bhASyAtmaka vyAkhyAna. evAM vyAkhyAnamAM keTalIka vAra dagaMtakathAothI mULano athavabodha karAvavAmAM Avato." upadezamAlA-bAlAvabodha'nuM viSayavastuH dharmopadeza Ama to "upadezamAlA bAlAvabodhinuM viSayavastu te "upadezamAlAnuM ja viSayavastu hoya. kemake bAlAvabodhakAre to mULa graMthanI gAthAomAM je viSaya nirUpAyo che ene ja tatkAle bolAtI bhASAmAM vizadapaNe anuvAdavivaraNa karIne mUkavAno che. eTale viSayavastu paratve prastuta bAlAvabodha ane mULa graMthanI abhinnatA svIkArIne cAlavAnuM che. saMkSepamAM kahIe to A Akhoye graMtha jANe ke sAdhujIvananI AcarasaMhitA jevo banyo che. sAco sAdhu kevo hoya ane ene mATe zuM heyopAdeya hoI zake enI ja vAta mukhyatavA ahIM upasAvavAmAM AvI che. A nimitte sAdhuonA vividha prakAro, sAcA sAdhu ane zithilAcArI sAdhuo vacceno bheda, guru-ziSyanA saMbaMdho, suziSyanA guNo ane durvinIta ziSyanA doSo, guruvacanamAM ziSyanI zraddhA, guru-AdezanA pAlanamAM ziSyanI tatparatA, sAdhujIvanamAM tapa-saMyama-niyamavratanI daDhatA, saMvegI sAdhunAM lakSaNo, sAdhunAM AhAra-vihAra, cAritrapAlana mATe sAdhujIvanamAM dasa bolanI jayaNA - ema sAdhu jIvananAM aneka pAsAMonuM nirUpaNa ahIM thayuM che ane e mATe kavie aneka mahAtmAonAM daato ke dagaMtakathAonuM nirUpaNa karyuM che. A sivAya, haLukarmI jIva ane bhArekarmI jIva, vastunuM anityapaNuM, mokSasukhanI zreSThatA, kamanuM svarUpa, rAgadveSathI sarjAtA anartho, vivekI ane nirvivekI jIvano taphAvata, svArthI sagAMo dvArA ja AcarAtuM ahita, mohAsakta 19 Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ane saMsAragrasta jIvano pazcAttApa, kAmanuM svarUpa, mokSamArganI virAdhanAnAM nimitto, karmanuM sAmarthya, deva-naraka-manuSya-tiryaMcalokanAM svarUpo, manuSyabhavanI durlabhatA jevA anekavidha viSayo parano dharmopadeza ahIM rajU thayo che. jema sAdhujIvananI AcArasaMhitA ahIM prApta thAya che tema zrAvakadharmane paNa ahIM nirUpavAmAM Avyo che. sAcA zrAvake pALavAnI dharmanizcalatA, zrAvake tyajavAnAM abhakSyo, zrAvake AjIvikA ke vyavasAyamAM jALavavAnI zuddhi, eNe karavAno satsaMga, sAdhumahAtmA mATeno Adara-bhaktibhAva, parigrahatyAga, jinazAsananuM hitaciMtana - ema zrAvakane dharmAbhimukha karatI aneka vAto ahIM rajU karavAmAM AvI che. ane e mATe kAmadeva zrAvaka ke pUraNa zreSThI jevAnAM dRSTAMto TAMkavAmAM AvyAM che. 'upadezamAlA'nA aMtamAM kavi dharmadAsaNa kahe che ke dharma-artha-kAma ane mokSa paratve jIvo bhinna rucivALA hovAthI sarvane A 'upadezamAlA' sukha na Ape. uMdarane suvarNano kazo artha nathI ne kAgaDAne ratnamaNi apAto nathI tema A upadezamAlA pramAdI jIvane na apAya. A dharmopadeza sAMbhaLyA pachI paNa jo dharmaruci ke vairAgya na thAya to jANavuM ke e jIva anaMtasaMsArI che ane enAM karmo ja bhAre che. tethI A upadezamAlA susAdhu mahAtmAne, vairAgyavaMta suzrAvakane ane saMvignapAkSikane devAnuM kavie ucita gaNyuM che. A graMthanI phlazruti ane A graMthane AzIrvacana sAthe kavi graMthasamApti kare che. viSayavastunI vizeSa vIgata mATe juo gAthAvAra viSayanirdeza) upadezamAlA bAlAvabodhamAM dRSTAMtakathAo upadezamAlA bAlAvabodha'nuM jo koI vizeSa AsvAdya aMga hoya to emAM vividha upadeza arthe apAyelI nAnI-moTI dRSTAMtakathAo, eka spaSTatA karavI joIe ke ahIM je-je dRSTAMtakathAo AlekhAI che te vastutaH dharmadAsagaNinI mULa prAkRta gAthAomAM nirdezAI che. paNa bAlAvabodhakAre ene potAnI rIte nAnAmoTA kadamAM vistArIne rajU karI che. ahIM nAnI-moTI 68 dRSTAMtakathAo gAthAnA vivaraNane cheDe alaga kathArUpe rajU thaI che. jemAM dharmabIja hAthamAM AvatAM cAra prakAranA jIvo rUpI cAra prakAranA kheDUto enuM zuM kare enI eka vistRta rUpakakathAno paNa samAveza thAya che. A dRSTAMtakathAonA kendramAM jaMbUsvAmI, vayarasvAmI, cilAtIputra, naMdiSaNa, gajasukumAla, sthUlabhadra, siMhaguphAvAsI muni, metArya muni, dattamuni, vArattaka mahAtmA, dRDhaprahArI muni, skaMdakumAra, meghakumAra, puMDarIka-kuMDarIka jevA 20 Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhumahAtmAo, bharatezvara cakravartI, sanatkumAra cakravartI, brahmadatta cakravartI jevA cakravartIo, mRgAvatI, sukumAlikA jevI satI strIo, zAlibhadra ane dhannA jevA zreSThIo, caMdrAvataMsaka, pradezI, zreNika, parvataka, dazArNeya kRSNa jevA rAjAo, cANakya jevA maMtrI Adi kendramAM che. te uparAMta mahAvIrasvAmInA marIcibhavanI kathA, mRgalo, mAsAhasa paMkhI, girizuka-puSpazuka e be popaTa jevAM pazu-paMkhInI, nApita ane tridaMDanI, bhIlanI, dhUrta brAhmaNanI, dardurAMkadeva AdinI dRSTAMtakathAo kahevAI che. dharmabIja vAvatA cAra prakAranA kheDUtonI kathA rUpakakathA banI che, to mAsAhasa paMkhInI kathA mArmika vinodakathA banI che. dardurAMka devanI kathA karmasiddhAMta para AdhArita samasyAnA tattvavALI che, to kAlasuriyA khATakInA putra sulasanI kathA nATyAtmaka aMzothI yukta che. te uparAMta jemanI alaga kathA rajU thaI nathI paNa koI viSayane saMdarbhe jemanAM dRSTAMto TAMkavAmAM AvyAM che temAM RSabhadeva, mahAvIrasvAmI, abhayakumAra, arNikAputra, kakuMDu, gozAlo, gautamasvAmI, caMdanabALA, pUraNazreSThI, marudevI, vasudeva, yadunaMdana kRSNa vagere caritrono samAveza thAya che. AvAM 15 jeTalAM dRSTAMto ahIM nirdiSTa thayAM che. bAlAvabodhakAra somasuMdarasUrinI sarjakatA ane gadyazailInuM sAcuM pratibiMba AvI dRSTAMtakathAomAM paDe che. gadyazailInI dRSTie A dRSTAMtakathAo vizeSa abhyAsano viSaya bane ema che. A dRSTAMtakathAo vAcakanA kathArasane poSe che ane dharmopadeza jevA viSayanI zuSkatAne haLavI karavAmAM sahAyaka bane che. vizeSa mAhitI mATe juo pariziSTa-1: zrI somasuMdarasUriracita upadezamAlA bAlAvabodha' aMtargata dRSTAMtakathAo') upadezamAlA bAlAvabodhamAM subhASito A bAlAvabodhamAM zrI somasuMdarasUrie avAMtare kula 57 subhASito mUkyAM che. jemAM 29 subhASito saMskRtamAM ane 28 subhASito prAkRta bhASAmAM che. yaMta uktam' ke 'ukta ca' kahIne bAlAvabodhakA2 subhASita TAMke che, ghaNuMkharuM to je viSaya nirUpAyo hoya tenI sAthe saMbaddha A subhASita hoya che. A subhASito svaracita na hotAM anyatrathI prakSipta karyA hovAno saMbhava vizeSa jaNAya che. kemake AmAMnA keTalAka subhASita-zlokanA saMdarbho somasuMdarasUrie ApyA che. jevA ke uttarAdhyAyanasUtra ke dazavaikAlika sUtra ke umAsvAmInA siddhAMtamAMthI lIdhelAM hovAno emaNe nirdeza karyo che. paNa AvA saMdarbha-nirdezo bahu ochA subhASitonA apAyA che. 274mI gAthAnA bAlAvabodha-aMtargata AvatI be padyakaDIo sukhaduHkhanAM palyopamanA aMka darzAvanArI che. 227mI gAthAnA bAlAvabodhamAM je be saMskRta 21 Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ subhASita-zloko che te kathA-aMtargata rAjAne saMbodhIne kahetA popaTanI ukti rUpe Ave che, ane te arthAntaravAsanuM eka suMdara udAharaNa bane che. (vizeSa mAhitI mATe juo pariziSTa-2: "upadezamAlA bAlAvabodha aMtargata saMskRta-prAkRta subhASito) upadezamAlA bAlAvabodhanuM gadya upadezamAlA bAlAvabodha'nA gadyamAM tatkAlIna bhASAsvarUpano, bolacAlanI laDhaNono, e samaye prayojAtA rUDhiprayogono, bhASAaMtargata zabdabhaMDoLano ane enI AgavI arthacchAyAno paricaya maLI rahe che. - bAlAvabodhakAra "upadezamAlA'nI pratyeka mULa gAthAno kramazaH AMzika nirdeza karatA jaI, bahudhA enA zabdaparyAyo ApatA jaI gAthAnA kathya viSayane tatkAlIna gujarAtI bhASAmAM anuvAdanA svarUpe mUkI Ape che. paNa e kevaLa anuvAda raheto nathI. bhAvakane kathya viSayano vizadapaNe avabodha thAya te mATe bAlAvabodhakAra khapa jogo vistAra karIne viSayane samajAve che. A vistRtIkaraNamAM lekhake bhAre saMyama-viveka jALavyAM che. bAlAvabodha e lAMbuMcoDuM vivaraNa na banI jAya ke viSayano ativistAra ke binajarUrI vistAra na thaI jAya enI emaNe ekaMdare kALajI lIdhAnI chApa paDe che. kathya muddAne cAtarIne koI viSayAMtaramAM sarI paDyAnuM paNa kyAMya jaNAtuM nathI. bAlAvabodhakAronI kadAca A sahajasvIkRta lekhanazista paNa hoya. AgaLa joyuM tema kavie nAnImoTI dagaMtakathAone ahIM prayojI che je kathArasane poSavA sAthe dharmopadezane miSTatApUrvaka vAcakanA gaLe utAravAmAM sahAyaka bane che. dardarAMka devanI kathA ke kAlasuriyA khATakInA putra sulasanI dajhaMtakathAmAM to sarasa majhAnI saMvAdakaLAnA aMzo paNa jovA maLe. to mAsAhasa pakSInI kathAmAM mArmika vinodanI lakIra kheMcAyelI joI zakAya che. ahIM alaga rIte mukAyelI dRgaMtakathAo to rasapoSaka bane ja che, paNa graMthakAra dharmadAsagaNie viSayanI puSTi mATe ke viSayane coTadAra banAvavA mATe mULa gAthAmAM nirdezelAM dagaMto ane prayojelA upamArUpAkAdi alaMkAronuM bAlAvabodhakAre je rIte gadyamAM rUpAMtaraNa-vistaraNa karyuM che e mATe te paNa jazanA adhikArI acUka bane che. AraMbhanI gAthAmAM ja AdinAtha prabhune mATe mukuTa ane sUryanI upamAo ane mahAvIra svAmIne mATe tribhuvananA tilaka ane cakSunI upamAo noMdhapAtra banI che. (gAthA 2) 22 Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAcI saMyamakriyA vinA, kevaLa sAdhuvezathI kAMI nIpaje nahIM e vAta ThasAvavA mATe kevaLa gAruDIno veza dhAraNa karavAthI jheranuM nivAraNa thatuM nathI e dRSTAMta coTadAra banyuM che. (gAthA 21) saMsAramAM viSayavAsanAne laIne aneka jIvone duHkha pAmatA joI mahAtmA jAte ja tapa rUpI pAMjarAmAM Asanastha bane che e vAta pAMjare naMkhAyelo siMha madanI veLA thatAM khaga sAthe UbhelA subhaTone joIne svecchAe ja madarahita banI zAMta thaI jAya che e daSTAMta dvArA vizadatAthI ane rasika rIte AlekhAI che. (gAthA 59-60-61) karmanI kaluSitatA judI judI upamAothI darzAvAI che. pANI dhULamAM bheLavatAM DahoLAya ema, loDhAne kATa lAgatAM kaTAI jAya ema, melathI vastra kharaDAya ema A jIva karmathI kaluSita thAya che. (gAthA 249) A sivAya paNa keTalAMka mArmika dRSTAMto ahIM prayojAyo che jenI sAthe upamA-rUpakAdi alaMkAro paNa gUMthAI gayA che. keTalAMka udAharaNa joIe : jema vastra vaNatAM mULa tANo ujjavaLa hoya, paNa ene vANAno virUpa raMga lAgatAM enI ujjavaLa zobhA varavI bane che ema samyakatva mULa tANA sarakhuM nirmaLa che, paNa pachI viSaya-kaSAyAdino raMgasparza thatAM e jIvanavastrane kharAba kare che. (gAthA ra73) viSavelinA vanamAM pravezanAra tyAMnA vAyunAM gaMdha-sparzathI ja mare ema mAyAnI viSavelivALuM A saMsAravana che jenI gahanatA mANasa jANato nathI. gAthA 313) sAdhu nArIrUpa joIne e rIte dRSTi vALI le che, jema mANasa sUrya sAme gayelI dRSTine pAchI vALI le che. (gAthA 328) gacchamAMthI nIkaLI gayelA sAdhu pramAdarUpa jaMgalamAM jyAM anartha karanArA aneka viSaya-kaSAyAdi corono vAsa che tyAM jaI kriyArahita bane che. (gAthA 422) - caMdana-sukhaDano bhAra vaheto gardabha kevaLa bhArano ja bhAgIdAra thAya che, caMdananI sugaMdhane anubhavI zakato nathI tema cAritrakriyArahita jJAnI kevaLa pothAMmAMnA jJAnano ja bhAra vahe che, paNa enA phaLasvarUpa mokSane pAmI zakato nathI. (gAthA 426). jema koI rAjA siMhAsane besI potAnI meLe ja chatra-cAmara-dhvajAdikano ADaMbara karAve, paNa pRthvI, lakSmI ke hAthIghoDAnI rAjyariddhi na hoya to kevaLa chatra-cAmara dharAvavAthI lakSya siddha na thAya, tema kriyAnuSThAna vinA kevaLa vezamAtrathI mahAtmA na thavAya. gAthA 436) 23 Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ koI mUrkha khIlo, doraDuM, moraMgI, gaLe bAMdhavAnI ghaMTaDI - evAM Dhorane yogya sAdhano vasAve, paNa ghera Dhora ja na hoya to badhuM nirarthaka. tema sAdhu vastra, pAtra, DAMDo, daMDAsana Adi upakaraNo ekaThAM karI jo jayaNA ja na kare to badhuM nirarthaka. (gAthA 446) jema baLI cUkelI lAkha ne bhAMgelo zaMkha kAmanAM rahetAM nathI tema pramAdI dIkSita jIvana nakAmuM che. (gAthA 489) uparanI keTalIka gAthAomAM rajU thayelAM dRSTAMto ane enI sAthe gUMthAyelAM upamA-rUpakAdi alaMkAro uparAMta kyAreka kavi rojiMdA jIvanavyavahAramAMthI paNa upamAno khoLI lAve che. juo : gAMdhIne tyAMthI vasANuM paNa rokaDa nANAMthI ja meLavAya che, ema AvatA bhavanAM labdhi-sukha A bhavamAM karelI dharmArAdhanAthI ja meLavAya. (gAthA 292) mANasa kAmavAsanAnita duHkhane paNa sukha mAne che, jema kharajavAne khaMjavALato mANasa enA duHkhane sukha mAne che. (gAthA 212) jema vaidya koI vAyuvikAranA dardIne sUMTha-pIpaLanuM vAyunAzaka auSadha ghasIne pivaDAve tematema roganA prabaLapaNAne lIdhe pelA rogInuM peTa vAyuthI bharAI jAya tema vItarAgarUpI Aptavaidya karmarUpI roganA nAza mATe siddhAMtamada rUpI auSadha pivaDAve topaNa gADhA bahukarmI pApI saMsArI jIvarUpI rogInAM cittarUpI peTa pAparUpI vAyuthI bharAI jAya che. (gAthA 488) kamaLapatrone eka u52 eka mUkI tIkSNa soyathI tatkAla vIMdhavAmAM Ave paNa hakIkate te patra eka pachI eka kramazaH bhedAya che, tathA koI puruSa jUnuM vastra tatkAla hAthathI phADe che paNa hakIkate eka tAMtaNA pachI bIjo tAMtaNo tUTato hoya che. te rIte samaya sUkSma che ane evA asaMkhyatAnA samayamAM karmabaMdha baMdhAya che. (gAthA 24) (gAthA 24nA bAlAvabodhamAMnI A banne kalpanA bAlAvabodhakAranI maulika che, mULa gAthAmAM nathI.) jema vAghaNa potAnA bALakane bhadra ane saumya ja mAne che, paNa ema na jANe ke e moTA hAthIono paNa vinAzaka che. (gAthA 84) Ama joI zakAze ke AkhAye graMthano viSaya vairAgyapreraka upadezano. dharmagraMtha tarIke enI upayogitA ghaNIbadhI chatAM eka sAhityakRti tarIke Akhoye graMtha nIrasa ane zuSka banI javAnuM moTuM bhayasthAna. paNa jANe kavi A upadeza tattva hRdayasparzI banAvavAno paDakAra jhIlatA hoya ema emaNe kathAo ane dRSTAMtone sAMkaLI laIne, TheraThera aucityapUrNa, coTadAra ane mArmika evAM upamA-rUpakAdithI 24 Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ alaMkata karIne gadyane saraLa ane rasALa banAvyuM che. dharmapremIne jo A graMthanA upadezamAM rasa paDaze to sAhityapremIne e upadezane bhAvaka sudhI pahoMcADatA gadyamAM paNa eTalo ja rasa paDaze e niHzaMka che. A bAlAvabodha dvArA madhyakAlIna gujarAtI bhASAnuM kevaDuM moTuM zabdabhaMDoLa ahIM upalabdha bane che! AjathI poNA chaso varSa pahelAM racAyelA A graMthamAM tatkAlIna gujarAtI gadyanuM sAhajika svarUpa jovA maLe che e rIte enuM dastAvejI mUlya paNa che. cha saikA pUrve thayelA ane madhyakALanA bAlAvabodha' jevA gadyasAhityasarjanamAM potAno prabhAva pADI janArA A kavinI adyAviparyata aprakAzita rahelI A kRti pragaTa thatAM madhyakALanA prakAzita gujarAtI sAhityamAM noMdhapAtra umeraNa banI raheze. 6. prataparicaya ane pAThasaMpAdana prApya prato: jaina sAdhukavi zrI somasuMdarasUrikRta upadezamAlA bAlAvabodha' racanA saMvata 1485)nI sAta hastaprato jaina gUrjara kavio bhAga-1 (bIjI AvRtti)mAM noMdhAyelI che. A sivAya paNa A kRtinI lA. da. bhAratIya saMskRti vidyAmaMdira (amadAvAda), pATaNa, koDAya vagerenA bhaMDAromAM anya hastaprato upalabdha che. A pratomAMthI lekhana saMvata vinAnI, ghaNA moDA lekhana saMvatavALI, apUrNa ke jIrNa pratone choDI daIne, vahelAM lekhanavarSa dharAvatI ane saMpUrNa evI traNa pratone kRtinA pAThasaMpAdana ane pAThAMtaro mATe ahIM pasaMda karavAmAM AvI che. A traNa hastaprato A pramANe che : (1) lA. da. bhA. saM. vidyAmaMdira, amadAvAdanI (ka. raji. 858/220143 vALI) prata. (2) koDAya bhaMDAranI (ja. 147/1670 vALI) prata. 3) zrI hemacaMdrAcArya jaina jJAnamaMdira, pATaNanI (ja. 16346/DA. 341 vALI) prata. (A prata je. gU. ka"mAM hAlA bhaMDAranI prata tarIke darzAvAI che. paNa have te pATaNanA bhaMDAramAM samAviSTa che.) A traNa hastapratone ahIM anukrame ka, kha, ga hastaprata tarIke nAmAMkita karavAmAM AvI che. ka hastaprata (lA.da.bhA.saM. vidyAmaMdira, amadAvAda)ne "upadezamAlA bAlAvabodha'nI mukhya vAcanA mATe svIkArI che. jyAre A prata (koDAya bhaMDAra) ane ga prata (zrI he. je. jJAnamaMdira, pATaNa)mAMthI pAThAMtaro noMdhavAmAM AvyAM che. ka pratane vAcanA mATe svIkAravAnuM mukhya kAraNa e che ke kRtinI upalabdha 25 Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hastapratomAM e sauthI jUnI ane kRtinA racanA varSa saMvata 1485 pachI kevaLa 14 varSa pachInI saMvata 1409nA lekhanavarSavALI A prata che. te uparAMta prata saMpUrNa hovA sAthe svaccha hastAkSaromAM lakhAyelI che. jyAre kha pratanuM lekhanavarSa saMvata 1527 ane ga pratanuM lekhanavarSa saM. 1546nuM che. te bannene pAThAMtara mATe ahIM upayogamAM lIdhI che. prataparicaya : (1) ka prata lA. da. bhA. saM. vidyAmaMdira, amadAvAda. hastaprata sUcikramAMka raji. 858) 220143. pratanAM kula patra 102 che. pratanAM pAnAMnI laMbAI 22.0 se.mi. che tathA pahoLAI 9.5 se.mi. che. banne bAju 2.0 se.mi. jeTalo hAMsiyo che. dareka patranI upara ane nIce 1.0 se.mi. jagA choDelI che. dareka patramAM vacce kuMDa AkRti karI korI jagA choDI che. hastapratanI dareka bAjue 15 lITI che. eka lITImAM ghaNuMkharuM 50thI para akSaro che. patrakramAMka patranI pAchaLanI bAjue jamaNI taraphanA hAMsiyAmAM nIce Apelo che. - prata ati svaccha, suvAcya che. akSaro pramANamAM nAnA, maroDadAra, sughaDa, suMdara ane ekadhArA surekha lakhAyelA che. mukhyatve paDimAtrAno prayoga thayo che, kvacita ja UbhI mAtrAno upayoga thayelo dekhAya che. pratanI lipi jaina jaNAya che. "kha" mATe 3 ane 4 baneno upayoga thayo che. jemake suvuM, tevI paNa che ane niSapha, revaDuM paNa che. ne anuga mATe badhe hUI pratyaya vaparAyelo che. jemake mahAvIrahRi', "mahAsatIhUI "AtmAhU' kvacita ja "rahaI' maLe che. mahAtmArahaI. "upadezamAlA bAlAvabodha'nI A pratanI lekhanasaMvata 1499 zrAvaNa vada 4 guruvAra maLe che. kRtino AraMbha A pramANe che : | |_ || namaH zrI sarvajJAya || aMte puSpikA A pramANe che : iti zrI upadezamAlA bAlAvabodha samAptamiti. che. graMthAgram 5000. che. che. zubha. bANezamUtyudadhicItamaho 1485 mitiDabda. zrI somasuMdaragupravare praNItaH. AkalyAnaSajamatAdupadezamAlA bAlAvabodha iha sarvajanopayogI. zubhe. saMvata 1499 duMdubhi saMvatsaro zrAvaNa vadi 4 gurudine. tadine pustikA zrAvikA Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rUpAI osavAla vaMzotpannA AtmapaThanArthe pustikA lekhApita. cha. cha. cha. zubhaM bhavatu lekhaka pAThakyoH cha.cha.cha. pratamAM dharmadAsagaNikRta upadezamAlA'nI kula 544 mULagAthAo ApavA sAthe eno bAlAvabodha racavAmAM Avyo che. ba' prata koDAya bhaMDAra. hastaprata sUcikramAMka 147/1670 (DA.pU. pra. 43). pratanAM kula patra 79 che. pratanA pAnAnI laMbAI 35.5 se.mi. che. tathA pahoLAI 15.5 se.mi. che. banne bAju 2.0 se.mi. jeTalo hAMsiyo che. dareka patranI upara ane nIce 1.0 se.mi. jeTalI jagA choDelI che. dareka patramAM vacce kuMDaAkRti karI korI jagA choDI che. hastapratanA patranI dareka bAjue 17 lITI che. eka lITImAM ghaNuMkharuM papathI 60 akSaro che. patrakramAMka patranI pAchaLanI bAjue jamaNI taraphanA hAMsiyAmAM nIce Apelo che. prata suvAcya che. akSaro pramANamAM moTA, maroDadAra che paNa ekadhArA surekha nathI. paDimAtrA ane UbhI mAtrA banneno upayoga thayelo dekhAya che. pratanI lipi jaina jaNAya che. kha' mATe rU ane pa banneno upayoga thayo che. jemake pramuddha, suva paNa che ane veSajJa, rASita, pe paNa che. 'ne' anuga mATe badhe hUiM pratyaya vaparAyelo che. jIvahUM, tribhuvanahU~iM, gaNadharaCO A pratanI lekhana saMvata 1527 ASADha vada 1 maLe che. kRtino AraMbha A pramANe che. | . || zrI sAdhuvijaya gurUbhyo namaH | aMte puSpikA A pramANe che : zrImattapAgaNa nabhogaNa bhAskarAbhaH zrI somasuMdaraguruH prava: praNItaH AlbameSajjatA upadezamAlAvabodha miihabhadyajano pakSathai || 1 || zrI upadezamAlAvabodha saMpUrNa. saMvata 1527 varSe AsADha niMda Dive likhitaM maMDapadurge zubhaM bhavatu. yAdazaM pustake dRSTa tAdazaM likhitaM mayA. di zuddhamazuddha vA. mama doSo na dIyate. zrIstu. paM. sAdhuvijayagaNiziSya 27 Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ somasAdhugaNi likhitaM. zrIrbhavatu. cha. zrI. cha. ga' prata zrI hemacaMdrAcArya jaina jJAnamaMdira, pATaNa, hastaprata sUcikramAMka 16346 (DA. 341). pratanAM kula patra 110 che. pratanA pAnAnI laMbAI 26.0 se.mi. che. tathA pahoLAI 11.0 se.mi. che. banne bAjue 2.0 se.mi. jeTalo hAMsiyo che. dareka patranI upara ane nIce 1.0 se.mi. jeTalI jagA choDelI che. dareka patramAM vacce kuMDa AkRti karI korI gA choDI che. hastapratanA patranI dareka bAjue 16 lITI che. eka lITImAM ghaNuMkharuM 4thI 50 akSaro che. patrakramAMka patranI pAchaLanI bAjue jamaNI taraphanA hAMsiyAmAM nIce Apelo che. prata svaccha ane suvAcya che. akSaro madhyamasaranA, maroDadAra, sughaDa, suMdara ane ekadhArA surekha lakhAyelA che. mukhyatve UbhI mAtrAno prayoga thayo che. kvacita ja paDimAtrA jovA maLe che. kha mATe 3 ane 6 banneno upayoga thayo che jemake 'muha' paNa che ane 'sarISara" paNa che. 'ne' anuga mATe pratanI pUrvArdhe moTebhAge badhe 'hUi' pratyaya vaparAyelo che. paNa pAchaLathI rahaU" pratyaya paNa sArA pramANamAM vaparAyo che. A pratanI lekhana saMvata 1546 jeTha vada ravivAra che. kRtino AraMbha A pramANe che : I z. || OM namaH zrI vardhamAnAya. aMte puSpikA A pramANe che : iti zrI upadezamAlA prakaraNa bAlAvabodhaH. samAptaH. cha. saMvata 1546 varSe jyeSTa di vidine. zrI somasuMdarasUri tatpade zrI jyacaMdrasUri tatpade zrI lakSmIsAgarasUri zrI somajyasUri tatpadye zrI sumatisAdhusUri zrI zrI zrI iMdranaMdisUri. paM tIrthajyagaNiziSya abhayakIrttigaNinA likhitaM svakRte paropagArAyA. zrI2stu. zrI ahammadAvAdanagare. cha. zrI:, zrI:. zrI zrI, zrI: pAThasaMpAdanapaddhati 1, 'ku' pratane AdhAre vAcanA taiyAra karavAmAM AvI che. kha' ane ga' pratamAMthI pAThAMtaro noMdhyAM che. 2. ghaNI jagAe 'kha' pratano pATha svIkAravAnuM banyuM che. tyAM 'ka' pratano pATha 28 Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAThAMtaramAM mUkyo che. kvacita "ga' pratano pATha paNa vAcanAmAM svIkArAyo che. 3. "ka" pratanA koI zabdamAM keTalAka akSaro chaTakI jaIne zabda AMzika lakhAyo hoya to te "kha" ane "ga" pratane AdhAre pUro karI lIdho che. 4. "ga" pratanAM lagabhaga aDadhAM patro pachI, zabdothI mAMDIne paMktionI paMktio lekhanakArane hAthe chUTI gaI che. jemake ka ane kha pratamAM je saMskRtaprAkRta subhASito Ave che te pAchaLathI "ga' pratanA lekhanakAre choDI dIdhAM che. AvAM sthAnonA bhraSTa pATho pAThAMtara tarIke noMdhavAnuM tuM karyuM che. kanI vAcanAthI judA paDatAM kha" pratanAM pAThAMtaro jyAM noMdhyAM che tevAM sthAnoe ga' prata konI sAthe che e noMdhavA mATe "ga' pratano mahadaMze upayoga karyo che. e sivAya evA bhraSTa pAThone lakSamAM lIdhA nathI. 5. sAmAnya uccArabhedavALA pAThone pAThAMtaramAM noMdhyA nathI. 6. traNeya pratomAM keTaleka sthAne lekhanakAroe bhUlathI kRtinA gadyazane bevaDAvyo hoya che. lekhanakAranI A spaSTa saratacUka che ema svIkArIne evAM moTA bhAganAM sthAnone pAThAMtara tarIke noMdhavAnuM jatuM karyuM che. 7. gAthAkramAMkonI bhUlo sudhArI lIdhI che. 8. ka matanA lekhanakAra badhe ja "prAmata', prAmaI', prAmIi' jevA zabdomAM ra' kAra kare che te kADhI nAkhIne badhe "pAmata', "pAmaI", "pAmI' karI lIdhuM che. e ja rIte "kahaI zlaI' jevAM kriyArUpomAM lekhanakAra badhe ja cu joDe che. tyAM "cchaIne badale badhe chaI karI lIdhuM che. 9. vAcanAmAM avAMtare aMgrejI AMkaDA hastapratanA patrakamAMkano nirdeza kare che. A ane B anukrame jete patrakramAMkanuM AgavuMpAchaluM pRSTha sUcave che. 29 Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSayanirdeza gAthA pRSTha 26 1 26 2 263 264 265 266 26 7 268 269 viSaya A bhavamAM je dharmarUpI dhana upArjato nathI e bicArAnA 1 karmano ja doSa ! vividha sthAnakomAM jIve jyAM javAnuM che tevI ja tenI ceSTA 1 thAya. guruno anAdara kare, rIsa rAkhe to samajavuM ke e jIvanI 2 A ceSya durgatinA abhilASavALI che. sugatie janAro rAgane aTakAve che. je guru jJAna Ape che e mATe badalAmAM kazuM adeya nathI; jIva paNa ApI devAya. - puliMdanI jema. vidyA ApanAra pratye vinaya karavo. jJAna ApanAra gurune oLavavA nahIM. gurunindava na karavo. guru bodha pamADavAnA upagArI che mATe pUjya che. samyakatva ApanAra gurunI game teTalI bhakti karatAMye 6 traNamukta na thavAya. samyaktvanA guNa. samyaktva kevaLajJAna nipajAve, mokSa apAve. samyakatva mokSadAyaka hoI enI nirmaLatA mATe yatna karavo. pramAdathI samyakatva malina thAya. samyakatvanA UjaLA tANAmAM kaSAyono vANo jIvavastrane 8 kharAba kare. so varSanA AyakhAmAM manuSya pApa karato narakamAM ne puNya 9 karato devalokamAM jAya. devalokamAM eka sAgaropamanuM AyuSya upajAve. jIva eka palyopamanA saMkhyAtamA bhAganuM puNya karato 10 asaMkhyAta koDi varSanuM sukha meLave. pApa karato jIva palyopamanA saMkhyAtamA bhAganuM narakajoguM 10 AyuSya bAMdhe. devalokanuM svarUpa. 11 devalokanAM sukha avarNanIya ane manuSyasukha karatAM 11 27) 271 272 273 274 27pa 276 277 278 rU0 Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 287 288 16 16 anaMtagaNo. 279 narakanAM duHkha paNa avarNanIya. 11 28287 ca cAra gatinAM svarUpa 12-15 28) narakanI pArAvAra vedanAo. 12 281 tiryaMcagatinuM svarUpa. 12 282 manuSyagatinuM svarUpa. 13 283-284 manuSyagatinAM duHkho. 13-14 285-286 devalokamAMthI jIva jyAre garbhavAsamAM paDe che tyAre te duHkha 14-15 ati dAruNa hoya che. cyavana vize ciMtavatAM devatAnAM kaThora hRdaya zatakhaMDa thaIne phUTI jatAM nathI e hRdaya kevAM niSphara ! devone ISya, mada, krodhAdi bhAvone laIne sukhanI saMbhAvanA 15 nathI. dharma dvArA jo ThAkurAI - svAmitva maLatAM hoya to anyanuM 15 dAsapaNuM zA mATe karavuM? 289 Asanasiddhika jIvo zuM ciMtave ? 290 AsanasiddhikanAM lakSaNo. 291 dharmamAM udyama karavo. "zarIrabaLa nathI, eTale dharmakriyA kema 17 thAya?' evA zokathI kAma sare nahIM. dharmanI ArAdhanA A bhavamAM ja karavI; ahIM na thaI to 17 AvatA bhave kyAMthI thAya? jema gAMdhIne tyAMthI vasANuM meLavavAmAM ye rokaDa nANAMnI jarUra paDe che. 293 jIva zarIranI azakti, kharAba saMjoga, mananI zaktino 18 abhAva, duHkhama Aro va.nuM AlaMbana laI dharmamAM prasAda kare che. 294 cAritra jayaNApUrvaka pALavuM. 19 295-345 cAritrapAlana mATe 10 bolanI jayaNA karavI: 1947 296 IsamitinuM pAlana. 20 297 bhASAsamitinuM pAlana 298 eSaNAsamitinuM pAlana. 299 AdAna nikSepa samitinuM pAlana. 300 pAriSThApanikA samitinuM pAlana. 301 cAra kaSAyo karmabaMdha karAve. 292 21 rU9. Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 25 26 - 6 312 313 28 316 ra9 29 uO 320 30 301-303 krodha (1)nA nAmabheda. 23 304-305 mAna(2)nA nAmabheda. 24 306-307 mAyA(3)nA nAmabheda. 308-309 lobha(4)nA nAmabheda 310 kaSAyanigrahano guNa. 311 kaSAya na chAMDavAthI thato anartha. mAna kaSAyane hAthInuM upamAna. mAyA kaSAyane viSavelInA vananuM upamAna. 27 314 lobha kaSAyane mahAsamudranuM upamAna. 315 kaSAyanuM svarUpa jANavA chatAM karmavaza jIvane doSa karatAM nivarte nahIM. hAsya (1) Adi Saka mahAtmAe tyajavAM. 29 317 mahAtmA rati (2) na kare. 318 mahAtmA dharmamAM arati (3) na kare. 319 mahAtmA zoka ) na kare. mahAtmA bhaya (5) na rAkhe. jugupsA (6) vyavahAra na kare. Ama uparanAM cAra kaSAya ane hAsyAdika Sakano nigraha karavo. (jayaNA: bola 2) 323 gAradvA2. 324 RddhigArava-AzrI. 325 rasagArava-AzrI. 326 sAtagArava-AzrI traNa gAravano tyAga. (jayaNA: bola 3) 327 iMdriyadvAra. 34 328 iMdriyanirodha kevI rIte karavo ? 35 329 mahAtmAnI indriyo - nihata ane hata. ene sarvazaktithI 35 vaza karavI. (jayaNA : bola 4). 330 ATha prakAranA mada (jAti, kuLa, baLa, rUpa, tapa, lAbha, 37 ThakurAI, zAstrajJAnanA mada) TALavA. (jayaNAH bola 5) 331 jAtimada, 332 jAtimada karanAranuM zuM thAya? 333 jAti-kuLano garva karanAra vIsa kuLa pAme. 321 31 322 u 33 32 Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 334-337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 nava brahmacaryarUpa chaThThuM dvAra (jayaNA : bola 6) je upAzraye41-43 strI hoya tyAM mahAtmA na vase (1), strIkathA na kare. (2), strInAM Asana-besaNa na vApare (3), strInAM aMgopAMga na nIrakhe (4), gRhasthapaNAmAM karelI krIDA na smare (5), strInAM gIta-vAta-AbharaNano dhvani na sAMbhaLe, rUpa na jue (6), vadhu AhAra na le (7), snigdha-madhura AhAra na jame (8), svazarI2zobhA na kare (9). svAdhyAyadvAra. (jvaNA : bola 7). sajjhAyano dhaNI sarvalokanAM svarUpa pratyakSa kare che ne bhavanA saMdeha bhAMge che. guru tapasaMyamI hoya paNa svAdhyAya na kare te potAnA 44 ziSyane pramAdI thatAM aTakAvI na zake. vinayadvAra. (AThamuM) (jayaNA : bola 8). vinayI yaza pAme, durtinItanAM kAmo siddha na thAya. tadvAra (navamuM). tapano mahimA. (yaNAH bola 9). zaktidvAra (dasamuM) (jyaNA : bola 10). jayaNAnA 10 bolamAM apavAda. e apavAda koNa kare ? enuM paMcaka tapa prAyazcitta ane dasaka tapa prAyazcitta. mahAtmAne roga Avye cikitsA karavI ke nA karavI ? mahAtmAne roga Avye anya sAdhuoe vaiyAvRttva karavI. cAritramAM zithila chatAM siddhAMta-tattvanA sAcA prarUpaka hoya to temanuM vaiyAvRttva karavuM. veSamAtradhArInuM svarUpa teo mahAtmAvezanA viDaMbaka che. liMgamAtra dhArInA doSa. je cAritrabhraSTa sAdhu potAne guNarAzi mahAtmAne tulya gaNe ne tapasvI mahAtmAnI avajJA kare temanuM samyaktva mithyAtvI ja jANavuM. mahAtmA prasaMge osanA, pAsA ke vItarAga-dharma bhAvavAnI tIvra icchAvALA gRhasthanI vaiyAvacca kare, paNa sAmAnyataH kSetra-kAla AdinuM kaSTa paDe chatAM gRhasthanI vaiyAvacya na kare. mahAtmA pAsasthAne, osanane, kuzIlane, nityavAsIne, 33 43 43 45 45 45 46 46 47 48 48 49 49 50 50 51 Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 354-381 pAsasthAdi sAdhunAM lakSaNo. 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 saMsaktane ane yathAchaMdane tyaje. AvAonI saMgatithI cAritrano vinAza thAya. 393 394 52-63 ziSyano saMdeha : jo A badhI bAbatothI pAsattha' gaNAya 63 to susAdhu koNa ? ziSyanA saMdehanuM nivAraNa : zarIranI durbaLatA, vRddhatvane 63 laIne dehanI jIrNatA ke mAMdagIne laIne cAritramArga paryApta ArAdhI na zakAya. amuka saMyogomAM sarvajJokta cAritrakriyA na karI zakAya topaNa nirmohI thaIne kare to te susAdhu ja gaNAya. bhAyAvI' sAdhunuM svarUpa. bhAyAvI'nA doSa. 64 65 ekAkI-nityavAsI-osana-pAsastha-svacchaMda sAdhuonA 66 doSayoga anusAra 26 bhAMgA. dvikayoge 10, trikayoge 10, catuyoge 5 ane paMcaka saMyoge 1. ArAdhaka sAdhunuM svarUpa : gacchavAsI, udyamI, 67 aniyatavAsI, gurusevI, apramatta. emanA padasaMyoge 26 bhAMgA. dvikayoge 10, triyoge 10, catuyoge 5 ane paMcakayoge 1. jaMghAbalane abhAve nityavAsI thayelA mahAtmAnAM karma nAza pAmI zake. vRddhatvane kAraNe nityavAsI thayelA mahAtmA kaSAya-parISaha jItIne karma khapAve che. nityavAsI chatAM samita, gupta ane udyamavaMtane doSa nathI jema nityavAsa vize tema sarva bAbatamAM jANavuM. sarva prakAre anujJA ke niSedha nathI. mAyA ane dharmane paraspara virodha che. dharma kapaTa ane mAyArahitapaNe thAya. dharmamAM ADaMbara na hoya. 395 vicArIne apavAda karavo. 396-397 cAritrano vrata-niyamabhaMga be rIte thAyaH 1. mUlaguNa 64 34 68 69 69 69 30 71 71 72 Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AzrI ane 2. uttaraguNaAzrI vratabhaMgathI thatA A aticAra tyAjya che. ajJAnI abhimAnathI potAnI rIte tattvanI vAta kare te anaMta saMsArI thAya. je mahAtmA tapa-saMyamamAM yatna kare che ane gacchane 74 pravartAve che te anaMta saMsArI zA mATe thAya che? 400-420 (uttara): ajJAnI mahAtmA dravya-kAla-kSetra-bhAvanI bAbate75-85 sAcuM svarUpa nahIM jANavAne laIne viparIta kare tethI karmabaMdha thAya, pariNAme anaMta saMsAra bhame cheH ajJAnI dravyanuM sAcuM svarUpa na jANe. 75 76 ajJAnI kSetra-kAlanuM svarUpa na jANe. ajJAnI bhAvanuM svarUpa na jANe. 7 ajJAnI cAra prakAre thatI pApanI pratisevanA na jANe, -77-78 jema AMdhaLo bhUlA paDelAne rasto na batAvI zake. ajJAnI svecchAe pravartato ke pravartAvato anartha pAme. ajJAnI potAnI buddhithI prAyazcitta-tapa Ape to AzAtanA thAya. e AzAtanA mithyAtva che ne dIrgha saMsAramAM laI jAya. ajJAnIne je gaccha ke AcAryapada Ape ene paNa eTalo ja doSa lAge. 398 399 401 402 403 404-407 408 409-410 411 412 413 414 415-416 alpamrutanA doSI. alpavruta guNa ane uttaraguNanA doSa na jANe. ugra tapa karavA chatAM guNa na vadhe. alpavruta mAsakSamaNa jevuM gADha tapa karavA chatAM kaSTa ja pAme. 419 417-418 alpazruta kone kahevAya ? te zuM zuM nathI jANato hoto ? jo kalA-vijJAna-zAstra kevaLa potAnI buddhithI na zIkhAya to lokottara vItarAga-mArganI to vAta ja zI ? guru vinA caritrakriyAvidhi mArga na pamAya. 74 35 78 79 80 siddhAMtanAM sUtro je cUrNi-vRtti AdithI samajAvAyAM hoya81-83 te arthathI grahaNa karavAM - jema vaTemArgu rasto na jANe to kaSTa pAme. 80 80 81 83 84 Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 422 423 420 siddhAMtanuM jJAna guru pAse laIne ja jJAnI thavAya. 85 421 paNa AthI ema samajavAnuM nathI ke siddhAMtanA jJAna mATe 85 ja udyama karavAno che. je jJAna kriyAmAM prayukta na thAya te zAstranuM phaLa na bhogave; jJAna chatAM kriyA na kare to mokSasukha na pAme. zAstra jANavA chatAM mANasa kriyArahita kema hoya che ? 86 pramAdarUpI jaMgalamAM viSaya-kaSAya rUpI cora A anartha sarje che, mANasane kriyArahita banAvI de che. jJAnI hoya paNa kriyAmAM UNo hoya ane kriyAmAM utkRSTa 86, hoya paNa jJAnamAM UNo hoya - to A bemAM caDiyAtuM koNa? jJAnavaMta caDiyAto che. zithila kriyAvALo jJAnI caDiyAto zA mATe? kAraNa - 87 jJAnI siddhAMta jANato haze to vaLI kyAreka vairAgya pAmaze, paraMtu ekalI kriyA karanAro jo paDyo to enuM uddhAraka dvAra koI nathI. 425-4ra6 jJAna ane cAritra bhegA thaIne ja saphaLa bane. koI eka87-88 ekaluM kaMI na kare. 427 je cAritra paratve udyama na kare enuM samyakatva asAra 88 jANavuM. 428 cAritrarahita tapa karatAM zo doSa lAge ? ghaNuM gumAvIne 89 thoDuM pAmavA jevuM. 429 cha jIvanI rakSA ane paMcamahAvratanuM pAlana e ja sAdhuno 89 424 dharma. 430 431-432 je mahAtmA chakAya jIvanI virAdhanA kare te cAritrarahitane 90 kAraNe dIkSita mahAtmA na kahevAya ane sAdhuveza dharyo hovAthI gRhastha paNa nathI. gRhasthanA dAnadharmathI e cUke che. dharmanI virAdhanA karanArane devo AvatA bhavanI dharmanI 90 prApti na karAve. jIva bodhidharma gumAvIne anaMta saMsAramAM bhamyA kare. 91 cAritrano virAdhaka IhalokamAM anarthakArI che. je sAdhu chakAya jIvanI virAdhanA kare che te pApasamUha 92 ekaTho kare che je jIvane malina kare che. 433 9 434 435 36 Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 436 439 440 446 mahAtmAnA vezamAtrathI kAma siddha na thAya; jo cAritrakriyA 93 na kare to. 437 sAco mahAtmA tyAre gaNAya jyAre e siddhAMtano kharo 93 jJAnI bane ane doSa vinA vratAdi kriyA kare. 438 e sivAyanA anya sAdhuo zuM kare ? pApa ja upArja 94 keTalAkane maraNa sAruM, keTalAkane jIvana sAruM, keTalAkane 94 jIvana ane maraNa bane sArAM, keTalAkane bane kharAba. keTalAkane paraloka hitakArI-sukhI, keTalAkane Ihaloka 94 sukhAvaha, keTalAkane Ihaloka ane paraloka banne sukhAvaha to keTalAkane bane loka duHkhAvaha. 441-444 uparanI gAthAnA cAreya bhAMgAnAM udAharaNo. 97-99 445 anya jIvane kAyA-vacanathI to nahIM ja, manathI paNa pIDA 99 na karAya. avivekI zuM kare? mUrdhanuM vartana kevuM hoya? mUrkha Dhora 100 bAMdhavAnAM sAdhano meLave paNa ghera Dhora ja na hoya. 447 ajJAnI mahAtmA upakaraNo bhegAM kare ne jayaNA ja na pALe. 101 448 tIrthaMkaradeva khoTuM karanArane aTakAve nahIM? 101 449 tIrthaMkara dharmopadeza kare. te anusAra AcaraNa jIve karavAnuM. 101 4545ra vItarAgano upadeza AcaratAM kevI kevI riddhi maLe ? 102 453 vItarAgano upadeza ArAdhavo, niSiddha kartavyomAM mana na devuM. 103 454 je mahAtmA uttama kartavya kare te pUjya thAya. 103 455 sArAM kAmo karanAra lokomAM mAyAnA mugaTa samAna zobhe. 104 456 vizvamAM guNa ja pujAya che - jema guNe karI zrI vIra 104 bhagavAna moTA thayA 457 corI, asatya, parastrIgamana, vacanA karanArane ihaloka- 105 paraloke duHkho bhogavavAM paDe. 458 nilabhI mANasa tRNa-suvarNa, paththara-ratnane sarakhAM gaNe 106 ane padravya hare nahIM. 459 unmArge jatAM jIvanuM patana thAya - nindava jamAlinI jema. 106 460 pApakarmo karato jIvarUpI caMdra karmameghathI DhaMkAI jAya che. 108 46 1 jIva paraniMdA dvArA, viSayabhoga dvArA asukha haThAvavA ne 109 sukha upajAvavA prayatna kare che, paNa saMsAranI sakarmakatAne Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ laIne ema karI zakAtuM nathI, UlaTAnuM icchAnI vRddhithI asukha vadhe che. kyAreka dharmabuddhie pravartavA jatAM adharma thAya jema 109 laukika RSi snAna karatAM ne svayaMpAkI banavA jatAM trasa jIvonI hiMsA karI bese. AvA sAdhu sAdhupaNAmAMthI ne gRhasthapaNAmAMthI bannemAMthI cUke. nAnA-moTA sarva jIvone abhayadAna ApavuM. 110 je dharmavaMta rahI pIDA sahI le che ne vaLatI hiMsA nathI 111 karatA tenI sAmAnya loko niMdA kare che; paNa vivekIe ajJAnI lokanAM AvAM vacanothI kSamA na tyajavI. 465-472 manuSyabhava durlabha che, tethI dharmamAM udyata banavuM. prANa jatAM 111vAra na lAgeH 116 462 463 464 466 durlabha dharmasAmagrInI prApti eka ekathI caDiyAtA 112 kramamAM paMceMdriyapaNuM - manuSyapaNuM - Aryadeza - 113 uttama kuLa - dharmazravaNa ---- zraddhA - ArogyaprApti - pravrajyA.) 467-468 vyAdhi Ave ne AyakhuM saMkelAya tyAre dharma nahIM karanAra 114 pastAvo kare. 114 469 dharma na ka2nA2ne zoka thAya, dharma karanArane zoka na thAya. 114 470 je tapa-dharma Adi kare tene maraNanI ciMtA na thAya. keTalAka bIjAne dharma upadeze, pote na kare mAsAhasa 115 pakSInI jema. 471-472 473-474 475 476 477 478 479 480 - - tattva-siddhAMta bhaNe paNa pramAdathI ene kAme na lagADe to 116anartha kare naTavAnI jema. 117 vivekI jIva rUDAM dharmAnuSThAnanuM ja vicAre. 117 anAdarapaNe, zithilapaNe kareluM dharmakArya rUDuM na hoya. 117 pramAdI sAdhu DagaleDagale hINo bane; jema caMdra kRSNapakSamAM 118 pratidina kSINa bane. - - pramAdI zithila sAdhu niMdya bane. 118 dharmamAM mUlaguNa - uttaraguNa skhalanavinA keTalAM upA' 119 che te jovAya, divasa-pakSa-mAsa-varSanI gaNatarI na jovAya. meM Aje karyuM dharmakRtya karyuM ne kayA doSa karyAM eno pratidina 120 38 Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 492 hisAba na mAMDanAra Atmahita sAdhI na zake. 481 mULathI je dharmAnuSThAno batAvyAM tene bhArekarmI jIva 120 svIkArato nathI. eNe A anaMta saMsAramAM raDavAnuM ja che. 482 saMyamamAM zithila banato sAdhu gRhastha karatAM paNa hIna che. 121 483-486 pApa khapAvavA ne rokavA mana-vacana-kAyAnuM niyaMtraNa karavuM : 121 123 484 kAyAnuM niyaMtraNa. 122 485 vacananuM niyaMtraNa. 122 486 mananuM niyaMtraNa. 123 487-489 bhArekarmI jIvanuM viparItANuM - keTalAMka dAMto. 123 125 490 ahaMkArI, pramAdIne upadeza na apAya. AvA ahaMkArI 125 hAsyAspada bane che. 491-500 mokSanagaranA be mArga: 1 mahAtmApaNuM 1252. suzrAvakano dharma: 130 ekamAM bhAvapUjA ne kharuM cAritra. bIjAmAM dravyapUjA dvArA 126 zrAvakadharma je dravyapUjA-bhAvapUjA na kare, cAritrakriyA na kare tenI 126 mokSagati na thAya, devapaNuM ke manuSyapaNuM na pAme. 484 dravyapUjA karatAM bhAvapUjA adhikI che. 127 495-500 mokSasukharUpI anAjanI prApti mATenuM rUpakamaya jhaMta 127 (1) asaMyata - avirata hatA te saghaLuM dharmabIja khAI 130 gayA. vAvyuM ja nahIM. (2) je dezavirata hatA (zrAvaka) temaNe aDadhuM dharmabIja khAdhuM ne aDadhuM vAvyuM. (3) je sarvavirata hatA (mahAtmA) temaNe saghaLuM ke dharmabIja vAvyuM. (4) je pAsatyA hatA temaNe dharmabIja khetaramAM meLavyuM kharuM paNa potAnA khetaramAM ja vinAza karyo. sAdhu mUlaguNa-uttaraguNa pALI na zake to traNe bhUmi 130 (janma-dIkSA-vihArabhUmi) choDI ajANI jagAe zrAvakapaNuM pALavuM sAruM. 493 501 29 For Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ OM OM OM OM 506 507 508 509 510 511 512 513 514 15-516 131 AcArabhraSTa sAdhu karatAM zrAvakapaNuM sAruM. paccakkhANa laIne je sAdhu sarvavirati na pALe te dezivarita 131 ne sarvavirati baMnemAMthI cUke. bolyA pramANe nahIM karanAra mithyAtvI che ne mithyAtvanI 132 vRddhi kare che. vItarAganI AjJAthI ja cAritra che. AzA lopAtAM badhuM 132 bhAMge che. AzAne ullaMghI kareluM anuSThAna viDaMbanA che. cAritrano ane bAhya kriyAkalApano lopa karanAra anaMta 132 saMsAramAM bhaTake che. pApakarma nahIM karavAno niSedha karI je pApa seve che te 133 asatyabhASI che. pApabhIru sahasA asatya na bole. dIkSita paccakkhANa 133 uccArIne asatya bole to dIkSAthI zuM? vrata choDIne tapa karanAra ajJAnI che - nAvanA mAlikanI jema, 134 ghaNA pAsasthA bhegA maLI guNavaMtane paNa kAga sarakhA kahe, 135 jema ghaNA gAMDA sAjAne paNa gAMDo kare mATe guNavaMte taTastha rahevuM, mauna dharavuM. cAritrarahite muniveza dhAraNa karI rAkhavA karatAM veza 135 tyajvo sAro. nizcayanaye vicAratAM, cAritra jAya to jJAna-darzana paNa 136 jAya. paNa vyavahAranaye vicAratAM, AmAM vikalpa hoya. koIne jJAna-darzana jAya, koIne na jAya. saMvegI pakSano mArgaH jema dRDha cAritravALo muni sarva 136 karmamala dhoI nirmaLa thAya, ane samyaktvAdi guNomAM dRDha zrAvaka paNa nirmaLa thAya tema caraNakaraNamAM zithila osano jo saMvignapakSa rucivALo arthAt mokSAbhilASI sAdhunI anuSThAnakriyAnI rucivALo hoya to te paNa nirmaLa thAya che. saMvegIpAkSikanuM A lakSaNa (mokSAbhilASI sAdhu upara 137 rucivALA - subuddhivALA thavuM) enA vaDe zithilAcArI - osannA paNa karmamala dhUe che. - saMvegapAkSika nirdoSa sAdhu dharma-prarUpaNA karanArA hoya che. 137teo potAnA zithila AcAranI niMdA kare, badhA 138 40 Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 517 518 519 pa20 521 pa22 pa23 524 pa25 susAdhuone vAMde paNa potAne vaMdAve nahIM, sAdhuonI vaiyAvacca kare paNa karAve nahIM. osana sAdhu ziSya karato nathI. jo potAne mATe ema 138 kare to pote ane ziSya gADha saMsArasamudramAM bUDe. jema zaraNe AvelAnuM koI mastaka chede tema zaraNe AvelA 139 ziSyanuM kumArga prarUpato sAdhu enuM mastaka chedavA jevuM kare. trividha dharmanuM svarUpa : 1. yati-mahAtmAno dharma. e 139 sarvottama mokSamArga che. 2. suzrAvakano dharma. 3. saMvigna pAkSika dharma. chellA be paNa mokSamArgarUpa kahyA che. uparanA traNa sivAya anya mArgo mithyAtvI che. gRhaliMgI, 139 kuliMgI, dravyaliMgI. pAsasthAne niveza hovA chatAM emano saMsArano mArga kema 148 kahyo ? kemake vezamAtrathI rakSaNa nathI. saMsAramAM bhaTakatA jIvoe anekavAra dravyaliMga lIdhAM ne mUkyAM che. je veza tyajavA na mAge teNe saMvegI pAkSikapaNuM pALavuM. 148 saMvegIpAkSika sAdhu mahAtmAne ATalI bAbate kAmamAM Ave. 141 saMvegI sAdhu kema prazasya che? 141 je lAMbo samaya sAdhupaNuM pALI pachI karma vize cAritramAM 142 DhIlA paDe che te kevA kahevAya ? emane susAdhu tarIke nahi mAnavA. te pAsatyA ja gaNAya. zuddha cAritrazIlane kyAreka uttaraguNa - kriyA alpa chatAM 142 nirjarA thAya. mahAtmA svalpadoSa-bahuguNa vastu samAcare - vANiyAnI 143 jema. Apatti na hovA chatAM kevaLa pramAdane laIne saMpUrNa 143 kriyAnuSThAna na karatA saMvigna sAdhune zA mATe bhalo kahevo ? kemake saMvignapAkSika susAdhunA saMparkathI, bhale ekAeka pAsasthApaNuM na choDI zake paNa saMyamane vize gADha anurAga to dharAve che. karmamale kharaDAyelAne upadeza nirarthaka, jema uMdarane suvarNano 144 kaMI artha nahIM A upadezamAlA mAdI jIvane na apAya, jema kAgaDAne 145 526 pa27 528 529 530 41 Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 mUlyavAna ratnamAlA na apAya. sAcI buddhie mokSamArga jANyA pachI paNa jIva dharmapramAdI 145 rahe to jANavuM ke emanAM karmo ja bhAre. dharma-artha-kALa-mokSa paratve jIvo bhinnarucivALA hoya. 145 eTale sarvane upadezamAlA prakaraNa' sukha na Ape. A vairAgyakathA bhArekarmIne asukhakArI thAya, ane saMyamane 146 vize pramAdI chatAM saMvignapAkSikane - cAritra vize dRDha anurAgIne sukhakArI thAya. A upadezamAlA prakaraNa' sAMbhaLIne dharmaruci ke vairAgya 146 na thAya to jANavuM ke e jIva anaMtasaMsArI che. jIvane karmanA kSayopazamathI A upadeza hRdayamAM praveze, 146 cIkaNAM karmavALAne nahIM. - graMthanI phalazruti - je A graMtha bhaNe, sAMbhaLe, hagata kare 147 te Atmahita samaje che ane samajIne ema Acare che. graMthakAranuM nAma yuktithI kahe che. 149 jinavacana - jinAgamarUpI kalpavRkSa kevuM che ? 148 A upadezamAlA 1. susAdhu mahAtmAne, 2. vairAgyavaMta 148 suzrAvakane ane 3. saMvignapAkSikane devI yogya che. anya ayogyane e na devI. vividha upadeza rUpI puSpovALI A upadezamALA 149 dharmadAsagaNie vinIta ziSyone kahI. upadezamAlA'ne AzIrvAda - te zAMtidAyaka, dharmavRddhikara, 149 kalyANakArI ane maMgaLakArI ane mokSasukhadAyI bano. graMthasamApti 540 gAthA. 158 vizvanI anya zAzvatI vastunI peThe A upadezamAlA 158 avicala zAzvatI raho. - A graMthamAM je kAMI hInAdhika kahevAyuM hoya te mArA doSa 158 mATe jinezvaranA mukhamAMthI nIkaLelI vANI - zrutadevatA kSamA Apo. 42 Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anukrama - 9 , , , 30 0 0 U * prakAzakIya nivedana..... saMpAdakIya nivedana . . . . . . . . . . . . . . . . . . AnaMda sAthe AvakAra/AcAryazrI vijayapradyumnasUrijI........... zrI somasuMdarasUrikRta "upadezamAlA bAlAvabodha': abhyAsa .... 12 1. zrI dharmadAsagaNi ...... ......... 2. "upadezamAlA para racAyelA saMskRta-prAkRta TIkAgraMtho........ 3. upadezamAlA" graMtha paranA gujarAtI bAlAvabodho/stabako .... 4. kavizrI somasuMdarasUri ....... 5. "upadezamAlA bAlAvabodha'nI samIkSA.... 6. prataparicaya ane pAThasaMpAdana . viSayanirdeza (261thI 544 gAthA) upadezamAlA bAlAvabodha': vAcanA .. ...... 1thI 151 [26 1thI 544 mULa gAthA, bAlAvabodha, sArAnuvAda ane pAThAMtaro] zabdakoza ........ pariziSTa-1: upadezamAlA bAlAvabodha' aMtargata dRSyatakathAo .... 181 pariziSTa-2: upadezamAlA bAlAvabodha' aMtargata saMskRta-prAkRta subhASito................. 188 mahattvanI saMdarbhasUci........ ......... 30 191 43 For Private & Personal us Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uvaesamAlameyaM jo paDhai suNai kuNai vA hiyae, so jANai appahiyaM nAUNa suhaM samAyarai. zrI dharmAsa gaNI A upadezamAlA je bhaNe, sAMbhaLe ane hRdayamAM bhAve che te svahita samaje che ane samajIne ene sukhe samAcare che.] . 44 Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI somasuMdarasUkita upadezamAlA bAlAvabodha (uttarArdha) dhruveUNa dhananihiM, tersi uppADiyANi acchINi, nANa vi jinnavayarNa je iha vihavaMti dhammadhaNuM. 261 dAve jANe teha bApaDA varAkaCiM dhanaratna suvarNAdika riu nidhinidhAna dekhADInai tersi uppA tehanAM AMkhi` locana UpADiyAM, te kuNa nAUNa je zrI jinasarvajJa tehanau vacana dharma jANInai, je iha. je jIva iha ANad bhati viphala karad na ArAdhad dharmarUpiuM dhana na UpArjai. 261. e teha bApaDAnau doSa nahIM, karmai jinA doSa, ima kahai chai. [jANe te bApaDAne dhanaratnasuvarNathI bhareluM pAtra dekhADIne tenI AMkho ukhADI lIdhI hoya ema jIva zrI jinasarvajJano dharma jANIne paNa A bhavamAM ene ArAdhato nathI, dharmadhana upArjita karato nathI.] ThANuM uccaccayare majja hArNa va hINataraA vA, jeNa jahi gaitatva ciThThA vikase tArisI hoi. 262 ThANuM UMcauM sthAnaka devaloka, anai uccatara gADhauM UMcauM mokSa, madhyama sthAnaki manuSya gatihIna sthAnaka tiryaMca gati, hInatara gADhauM jaghanya nagati etalA mAhi jeNa jAuM jINaiM jIvie jihAM jANauM chai, cikA teha jIvanI ceAi tehavIi ji hui, jINad gati IM jANahAra hui, telauM ji karatAM Avai. 262. durgati jAvAnI ceSNa kahai chai. 1 ka Akhi. 2 kha vi hu. 3 kha "sthAnaka tiryaMca gati hIna...' pATha nathI. Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [UMcuM sthAna devaloka, uccatara mokSa, madhyama manuSya, gatihIna sthAna tiryaMca, hInatara narakagati - eTalAmAM je jIve jyAM javAnuM che te jIvanI ceSTA tevI ja thAya.] jansa gurumi paribhavo, sAhUsa aNAyaro khamA tucchA, dhame ya aNahilAso, ahilAso dugaIe u. 263 jalsa. je ajANahUI gurunAM viSaI, parAbhava gurunI avajJA karaI, sAhU anaI sAdhu mahAtmAnaI viSaI anAdara, abahumAna, anaI kSamA tuccha thoDI rIsa ghaNI, dhame. anaI dharma tapakriyA rUpa tehanAM viSaI anabhilASa dharma karivAnI icchA nahIM, ahilA tehahui, INa ceAMi karI isihaM jANivarSa durgatinI abhilASa chai, te niziOM durgatii ji jAIsii. 263. je sugatiI jANahAra huI te kima kareche. e vAta kahaI chaI. je gurunI avajJA kare, anAdara kare, rIsa rAkhe ane jene dharma-tapakriyAnI abhilASA nathI to samajavuM ke tenI A ceSya durgatinA abhilASavALI che.] sArIra mANasANa dumba sahaIsmANa vaNaparibhIA, nANe kusaNa muNiNo, rAgagada nirbhati. 264 sArIra, sayaranAM ane manamAM je dumbanAM sahastra tehanA vyasana' Apada pIDA, teha thikala bIhatA hutA, nANuM jJAna rUpii aMkuza karI mokSagati jANahAra je mahAtmA te rAgagaI. rAga rUpiA gajeMdra hAthiyAhUI ruMdhaI, prasaravA na diI, saMsAra mULa kAraNa rAgai ji troDa), ra64. - rAganauM troDivaluM jJAna taka hui, eha bhaNI, jJAnanI deNahAra pUjya e vAta kahaI chai. zarIra ane mananAM duHkhothI DarIne jJAnarUpI aMkuzathI mokSagatie janAra mahAtmA rAgarUpI hAthIne aTakAve che. saMsAranA mULa kAraNarUpa rAgane ja toDe che.) sugaImagnapaIve, nANe diMtassa hu% kimade, jaha te puliMdaeNe, dina sivaSNasa niyagacchi. 265 sugaIsugati mArga mokSamArganA prakAzivAnai viSaI dIvA sarikhauMnANuM di jJAna je diI tehaMI adeya kisiuM, jIvitavya mAgaI tI jIvitavyaI dIjai, 1 kha "tuccha nathI. ra ga karAI chAMDaI. 3 ga "e vAta kahaI cha* pATha nathI. 4 ga vyartha vyasana. 5. ka giyagacchei. zrI somasuMdarasUrikRta Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ na dIjaI te kAI nathI, e vAta upari lokIka dRSTAMta kahaI chai. jaha te jima puliMdai, sivaga zivadevatAeche te ApaNI AMkhiI ji bhakti prerieN dIdhI. kathAH ekaI parvatanI guphA eka IzvaranI mUrti dhArmika eka sadaiva pUjaI, te pUjA sadaiva parahI lAMkhI dekhI eka vAra chAnI thikau joAI, isiu eka puliMdauDAvaI hAtha dhanuSabANa dharata, jimaNe hAthi phUle lIdhe Avile, pagiI siu AgilI prajA paraNI karI mukhanaI kalagala chAMTai, zivanI mUrti anaI phUle pUjI praNAma karaI, ziva tUThau haMtau, teha siuM vAta karaI, pachaI te gyA pUThiI dhArmika zivaheMI olaMbhaudiI, take je azucipaNaIM pUjai, te puruSa siu vAta karaI, su mujhasiI bolaI nahIM, ziva kahaI tumhI bihUnI bhaktinauM vizeSa kAli dekhADisika, bIjai dihADaI ziva eka ApaNI AMkhi pI karI, ekAkSa thaI rahila, tetalaI dhArmika Avila, eki AMkhi gaI dekhI roI, AhAmahA' karI rahila, pachaI puliMdau Avila, eka AMkhi dekhI 508mAhahUI bihuM AMkhi kisi6 karivauM, ima kahInaI, eka AMkhi ApaNI UkheDI zivanI mUrtiI cauhaDI, isiI ziva bolAvInaI dhArmikai kahaI akhta devatA mananI bhaktiI tUruM bAhya pUjA mAtraI na livarAuM, jisI puliMdAhUI ziva Upari bhakti huI tima jJAnanA deNahAra Upari ezlI ji bhakti hoIi, 265. vidyAnA deNahArahUI vinaya karivau, e vAta Upari daata kahaI chaS. mokSamArgane prakAzavAne mATe jJAna dIvA sarakhuM che. je jJAna Ape che tene mATe vaLatuM adeya kazuM nathI. jIvitavya mAge to te paNa ApI devAya. jema puliMde bhaktithI prerAI potAnI AMkha ja ApI dIdhI. kathA : parvatanI guphAmAM eka dhArmika puruSa IzvaranI mUrtine pUjato. potAnI karelI pUjA koI AvIne AghI karI deto. eTale eka vAra te chAnomAno jue che. eTalAmAM puliMda DAbA hAthamAM dhanuSyabANa dhAraNa karI, jamaNA hAthamAM phUla laIne Avyo. pagathI agAunI pUjA AghI karI, kogaLAthI pANI chAMTyuM ane phUlathI zivamUrtinI pUjA karI. zive prasanna thaI tenI sAthe vAta karI. tenA gayA pachI pelo dhArmika zivane ToNo mAre che ke "tamane je azuddhipUrvaka pUje che tenI sAthe tame vAta karo cho ? ane mArI sAthe to bolatA paNa nathI.' ziva kahe 'tamArI baMnenI bhaktinI vizeSatA kAle batAvIza. bIje 1 ka, kha AvaI. 2 kha pANI kuralaI ga. pANInAM kulagalai. 3 ka laMbhi. 4 kha mujhasiluM ga muhasiuM. 5 kha mAharI. 6 kha kADhI. 7 kha cahoDI ka buhaDI. 8 kha kIdhI. 9 kha, ga joIe. upadezamAlA bAlAvabodha (uttarArdha) Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ divase ziva potAnI eka AMkha aLagI karI ekAkSa thaIne rahyA. pelo dhArmika zivane ekAkSa joI raDe che. pachI tyAM Avelo puliMda zivane ekAkSa joI, tarata ja potAnI eka AMkha ukhADI zivanI mUrtimAM coDe che. pachI ziva pelA dhArmikane bolAvI kahe che ame devatA mananI bhaktithI tuSTa thaIe chIe, bAhya pUjA mAtrathI nahIM.' jevI puliMdane ziva upara bhakti thaI tema jJAna ApanAra upara evI ja bhakti thAya.] sIhAsaNe nisanna, sovALaM seNio naravariMdo, vijja magai payao, iya sAhujaGgassa suyavig2ao. 266 sIhA siMhAsani baisAriu zvapAka caMDAla teha kanhai, zreNika naravareMdra rAjA vidyA mAgai, payao bii hAtha joDanAdika vinayapUrvaka iya isI pari mahAtmA e siddhAMtanA deNahAraCO lahuDAiCd vinaya karinauM. kathA : rAjagRhi zreNikarAyanI rANI cillaNA huiM, eka staMbha AvAsanau Dohalau UpanauM te abhayakumAra muhatae devatA ArAdhI teha pAhiiM sarvartuka vana sahita, ekastaMbha AvAsa karAvI Dohalau pUriu isI eka mAtaMganI latrahe akAli AMbAna[u] Dohalau Upanau, tINae mAtaMgid avanAminI vidyAnaiM baliU sarvartRka vananA AMbAnI DAla namADI AMbA leIpa Dohalau pUriu te AMbAnau cora abhayakumArad, bRhatsumArInI kathA kahIi buddhinae balii prakaTa kIdhauM, tehaCd zreNikarAya kahiuM, jai vidyA dii tau TUMkauM, tINai mAtaMgi mAniuM, zreNika siMhAsani baiu vidyA paDhai ghaNI vAra mAtaMgi vidyA kahIi, puNa na Avai, abhayakumAra maMtrIzvara kahiuM, mAtaMga hU siMhAsani baisArI vidyA liu, tau Avai, pachai mAtaMgi siMhAsani baisArI, be hAtha joDI zreNika vidyA lei, eka vAranI paDhI te vidyA AvI, ima anere vidyA lete vinaya karavau. 266. vidyAnA deNahAra guruCTh je aulavai tehadbhae doSa kahai chai. [zvapAka caMDAla pAse zreNika rAjA be hAtha joDI vinayapUrvaka vidyA mAge che. e rIte jJAnadAtA mahAtmA pachI bhale te nAnA hoya - pratye vinaya karavo. - kathA : rAjagRhImAM rANI cillaNAne ekathaMbhavALA AvAsano dohada 1 kha je. 2 ga yojanAdika. 3 kha, ga siddhAMta letAM siddhAMtanA. 4 kha, ga te abhayakumAi Dohalau Upanau' pATha nathI. pa kha AMbAnau, 6 kha bhaNai. 7 kha vidyA liu... baisArI' pATha nathI. 8 kha zreNika mahArAya ga zreNikarAyi. 9 kha kahI. 4 zrI somasuMdarasUriSkRta Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thayo. abhayakumAra mahetAe devatAne ArAdhI evo AvAsa karAvI dohada pUro karyo eka mAtaMganI strIne akALe kerIno dohada thatAM te mAtaMge avanAminI vidyAbaLe strIno dohada pUro karyo. zreNikarAjAe te mAtaMgane kahyuM ke "jo A vidyA Ape to tane choDI dauM. mAtaMge te kabUlyuM. zreNikarAjA siMhAsane beThA vidyA bhaNe che paNa vidyA AvatI nathI. abhayakumAre sUcavyuM ke mAtaMgane siMhAsane besADI vidyA lo." ema karatAM mAtaMge eka ja vAra kahelI vidyA AvaDI gaI. Ama bIjAoe paNa vidyA letAM vinaya karavo... vijAe kAsavasaMtIyAe, dagasUyaro siri patto, paDio musaM vayeto suyanicvaNA iya apacchA. 267 kathA: eka nApita vidyAnazuM bali ApaNauM chUrakha ghare AkAzamaMDali rAkhaI, te kanDai tridaMDIi vidyA lIdhI. tridaMDIu videziTA jaI taNAM vidyAzuM ApaNA tridaMDa AkAzamaMDali rAkhaI, te dekhI vismayau huMtI loka tehaThuM pUjAbhakti karazuM, eka vAra loke pUchiuM, e vidyAnI tuhahUI guru kuNa, tINaI lAjataIM nApita na kahiu, Ima kahiu himavaMtavAsI mAhahUu vidyAnI guru, tINaI gurai aulavAvai karI tridaMDa khaDakhaDATa karatauM bhuI paDiuM loke hasiu, teha bhaNI bIje guranau niha na karivau, vijjAe kAzyapa kahIi nApita tehanI dIdhI vidyA karI, dagasUyo. trikAlasnAnanau karaNahAra tridaMDI zrI pUjAM pahutau, musaM. kUDa bolatI gurunauM aulavavauM karatI paDio mahatva thikau paDile, suni. Ima siddhAMtanA deNahAranauM alivivauM apathyA virUuM, AvatAM bhavi siddhAMta durlabha karaI, eha bhaNI guru nindava na karivau. 26 7. guru syA bhaNI pUjiI jeha bhaNI guru bUjhavaNahAra moTau upakArI e vAta kahaI chaI. [kathA: eka nAnI vidyAbaLe potAno charo jamInathI adhdhara AkAzamaMDalamAM rAkhe tenI pAse tridaMDIe vidyA lIdhI. videzamAM jaI te vidyAthI potAno tridaDa adhdhara rAkhe. vismita loko tenI bhakti karavA lAgyA. eka vAra lokoe pUchyuM, "A vidyAnA tamArA guru koNa ?' tyAre zaramathI tridaMDIe nAvInuM nAma na dIdhuM. paNa kahyuM ke mArA guru himavaMtavAsI che." tridaMDInA AvA kapaTathI e tridaMDa jamIna para paDyo. loko hasyA. e mATe bIjA guruno niva 1 gharu Upariga palau. 2 kha kanhaI ekaI ekaI ga kanhaI ekaI. 3kha "bhuI nathI 4 kha guru... syA bhaNI pATha nathI. upadezamAlA bAlAvabodha (uttarArdha) Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ na karavo. siddhAMtanA ApanArane oLavavA nahIM sayalami vi jialoe teNa huM ghosiu amAghAu, ikka pi jo duhad satta boheba jiNavayaNe. 268 sayala. teNa0 tINai puruSi sakala loka mAhi, tribhuvana mAhi sarva jIva AzrI amAghAu, amArina paDahala ghosio ghoSAvile, "aho jIvo ma bIhata, ma bIhata ima Ikkapi jo. je puruSa saMsAranA duSpa mAhi paDiyA ekaI jIvahUI bujhavaI, ghaNA bujhavaI tehanau kahiva6 kisiuM, te jIva budhA dUtA sarva virata thAI mokSa jAI, tINaOM bhavi jAvajIva athavA sarvakAla sarvajIvanI rakSA karai, eha bhaNI upadeza dehAri guruI amArinau paDaha bajAvika kahIi. 268 tathA. te puruSe tribhuvanamAM ahiMsAno paDo vagaDAvyo; "he jIva! na Daro, na Daro." je jIva saMsAranA duHkhamAM paDelA eka jIvane paNa bodha pamADe to ghaNA jIvane bodha kare enI to vAta ja zI ? te jIvo pratibodhita thaIne vairAgya pAmI mokSe jAya. te ja bhavamAM athavA sarvakAle sarvajIvanI rakSA kare. e mATe upadeza denAra gurue amAripaDo vagaDAvyo ema kahIe) sammatta dAyagANuM, dukhaDiyAre bhavesu bahuesa, sanagaNa mIliyAhi vi uvayArasahassakoDIhiM. 269 arihaMta devo guruNo, susAhuNo jiNamaya mahAmANe, iccAI suho bhAvo, sammatta biti jarA guruNo." 1 isike samyakatva je guru dii, ApaNaI upadezi karI, hiyaI samyaktva ANaI, teha guruddai dukhaDiyAra. talatA UriNa thaI na sakIIjau bhavesu ghaNeI bhave savaguNe guNa guNakArA saghalAinA gamelI, bimaNI trimaNI cauguNI, tAM ja anaMtaguNIi, uvayArasa. vadhatA upakAranA sahasanI koDe UriNa na huI, ketIyavAraI anaMta bhave samyakatvanA deNahArahuMIM anaMtaguNi IM bhakti karaI taU UsarAgaNa na thAI. yata uktam. zrI umAsvAti vAcakena zrI siddhAMta vacane. du:pratikArI mAtApitarI, svAmI guruza lokeDasminuM, tatra gururihAmutra ca9 suduSkarara pratIkAra. 1 1 kha, ga sakala jIva. 2 kha, ga ma bIhau, ma bIhau. 3 kha "jIvaThThaI pachI "jinavacana zrI vItarAganaI dharmi pATha. 4 kha, pratibodha pAmyA. 5 kha, ga jagaguruNo. 6 kha thAI ('na huI'ne badale) 7 kha va. zrI somasuMdarasUrikRta Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samyaktvanA guNa kahai chai. 269 [upadeza dvArA AvuM samyaktva je guru Ape temanI anaMtagaNI bhakti karIe topaNa RNamukta na thaI zakIe.] sammattemi u laDhe ThaiyAd natiyidArAd, 1 divyAe mANusANi ya, mukhasuhAe sahINAd. 270 sammatta jIvii jauM samyaktva lAdhauM, tau ThaiyAd, nakagati tiryaMcagatinAM bAra DhAMkiyAM, ehai bihuu gate na jAi, divvAiva devatAnAM anai manuSyanAM sukha anai mokSanAM sukha svAdhIna svatazi ApaNai hAthi kIdhAM, samyaktvanau dhaNI manuSya vaimAnikai ji deva mAhi jAi, samyakdaSTa deva manuSyai ji mAhi Upajai, jauM samyaktva lahivA pahilauM Agai naraka tiryaMca jogauM AUkhauM bAMdhiuM na hui, tau yata uktam. sammIi jIvo vimANavajyuM na baMdhae AuM, jai na vigaya sammatto, ahava na bAu opurvAM. 270. tathA simyaktva prApta karanArane naraka ane tiryaMcagatinAM dvAra baMdha thAya che. ene devatAnAM, manuSyanAM ane mokSanAM sukho svAdhIna thAya che. samyaktvano svAmI vaimAnika devamAM jAya. samyakdRSTi deva manuSyabhavamAM ja Upaje; jo samyaktva prApta karatAM pahelAM agAu naraka-tiryaMca joNuM AyakhuM na bAMdhyuM hoya to.] kusumayasuINa mahaNaM sammatte jassa sakriya hiyae, tasse gujjoyakaruM nANuM caraNaM ca bhavamaharyuM. 201 kusuma kudarzananA siddhAMta tehanau suI sAbhalavauM tehanauM maghalhAra, etae siu bhAva 52samayanaa sAMbhalavaU, je kubhAva Upanau hui te pheDai, isiuM samyaktva jehanai hiyai susthita hui, sthira hui, tasya tehaCi jaganA udyotanauM karaNahAra, lokAloka prakAzaka, nANuM0 kevalajJAna anai yathAkhyAta cAritra saMsAranA kSayanA karaNahAra tatkAla mokSanAM deNahAra, tINaiM ji bhavi athavA anere bhavi nizcie hui ji, thoDI velA samyaktva lAdhai Agali nizciiM mokSa TUkaDau thAi ji. ukta ca. aMto muhuttara mitte pi phAsiyaM je hiM hujja sammatta, tesiM avaDha puggala pariaTTo cena saMsAro. 1 1kha divyANa. 2 ka svAmIna ga svAdhIna...jau samyaktva' pATha nathI. 3 kha ya apurvAM ga upuvi. 4 kha 'kusuma... parasamayanaiM' pATha nathI. 5 kha 'sthira hui' pATha nathI. 6 kha murhutta 1 muhurtta. upadezamAlA bAlAvabodha (uttarArdha) cha Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anaI zrI samyaktvahRiM cha upamAna siddhAMta mAhi kahI. ukta ca. mUla 1, dAre 2, paIThANa 3, AhAro 4, bhAyaNa 5, nihI 6, du chakkalsa vidhammassa sammatta parikiriya. 1 jJAna-darzana-cAritraetrihimokSanAM kAraNa hui,ima kahaUchai. 271. [kudarzananA siddhAMtamAM vaLI zuM sAMbhaLavuM ?" AvA bhAvavALuM sakhyatva jenA haiyAmAM sthira thAya che tene jagatano udyota karanAruM temaja lokAloka prakAzanAruM kevaLajJAna ane saMsAra-kSaya karanAruM cAritra te ja bhavamAM ke bIjA bhavamAM nizcaye prApta thAya che. samyakatva prApta thatAM mokSa najIka bane che.] suparizciya sammato nAkheNA loThavatyasabhAvo, nivaNa caraNAItto, IcchiyamaFe pasAheba. 272 supari0 jau e jIva daDha samyakatvanau dhaNI huI, anaI nAkheNA jJAniI siddhAMtanaI jANivai karI jIvAdika padArthanau saddabhAva svarUpa samyaktva jANaI, anaI valI, ninaNa nirvANa niratIcAra caraNa cAritra karI Ayukta sahita huI, tau ichie. mananau mokSasukha rUpa artha sAdhaI, e trihaunai saMyogi nizciI mokSa pAmaI. 272. e trihanauM mAhi vizeSa samyaktvanA nirmalAI Upari yatna karivauM, pramAda na karivarDa, pramAdii karI samyakatva mailauM thAI, e vAta kahaI chaI. ||jo jIva samyaktvano svAmI bane ane siddhAMtane jANatAM jIvAdika padArthonA bodhavALo bane ane niratIcAra cAritravALI thAya to e traNenA saMyogathI nizcitapaNe mokSa pAme.. jaha mUlatANae paDumi dutvanarAgavarnehi, bIbhacchA paDasohA Iye sammatta pamAehiM. 273 jaha. jima vastra vaNatAM lagau sUtranauM tANI dhaula Ujalau huI, pachaI jau vANA huvanakRSNa raktAdika virUyA varNanAM huI, tehaja vastra vaNIi, tau bIbhacchA, teha paTTa vastranI zobhA bIbhatsa virUI thAI, iya sa, Ima samyakatva pahilauM mUla tANI sarIkhauM nirmala, puNa pachaI tIvra viSayakaSAyAdika pramAda bIbhaccha vANA sarikhA karei, eha bhaNI thoDaiM 1 ka saibhAva. 2 kha mokSasvarUpa. 3kha duvrana raktAdikarAga... 4 ga mulagau. pa ka paTTa paTTa. 6 ga sarikhA karaI pachI tau samyatvaI gaIluM thAi, anaI samyakatva maIlai thiI vaimAnika deva jogau AukhauM na bAMdhai, vyaMtarAdika jogau hI na houM AukhauM bAdhaiM." pATha vadhArAno. zrI somasuMdarasUrikata 8 Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pramAdii ghaNau hAra. 273. dihADAnI rUDI virUI UpArjana kahaI chaI. vistra vaNatAM sudhI sUtarano tAMtaNo UjaLo hoya, pachI vANo kALolAla ema game te raMgano hoya enAthI vastranI zobhA varavI bane. ema samyakatva pahelAM mULa tANA sarakhuM nirmaLa hoya paNa pachI viSayAdi vANA emAM vaNAya che. Ama thoDA pramAdathI ghaNuM hArI javAya che.) naraesa suravaresa a, jo baMdhaI sAgaropama Ikka, paliovamANa baMdhaI, koDisahassANi divaseNe. 274 nara. je manuSya saya varasanA AUkhanaU dhaNI huI, anaI pApa karatI naragi athavA puNya karatau devaloki eka sAgaropamanaI AUkhaI Upani siI, tehanaI dihADA dihADAnAM du:khanAM anaI sukhanAM kevalAM palyopama bAMdhaI, koDio biI koDi sahastra palyopama bAMdhaI, eka dinanI UpArjana kima, dasa koDAkoDi palyopame eka sAgaropama huI, eha bhaNI ekaDaunaI Agali panara 15 mIMDAM mAMDiiM. 1000000000000000ekahui sau varasanA AUkhAne chatrIsa sahama dihADo 36000 bhAga daI, etalaI eka dinanI UpArjana naragaInI', anaI devalokamAM AvaI, ketalauM hui,528 okoDi sahasa sattaya sayAIM satahattarI ca koDIo, satahattari ca labhbhA satahatari ceva sahasAo. 1 sattasayAI satahattarAI paliovamANa padiyahe, baMdhaI vAsa sayAU, maNuu divi sAgara jalsa. 2 aMka: 2777777777 etalAM AUkhAM palyopama, anaI valI eka palyopama jisiuM, nava bhAgi kIdhauM huI tisyA sAta bhAga Upari 7/9tathA. 274. je manuSya so varasanA AyuSyano svAmI che ane pApa karI narakamAM athavA puNya karI devalokamAM eka sAgaropamanuM AyuSya upajAve che te divasa divasanAM duHkhanAM ane sukhanAM be koDi sahastra palyopama bAMdhe che. dasa koDi palyopame eka sAgaropama thAya. (ekaDo ne paMdara mIMDAM... so varasanA AyuSyane 36000 divasothI bhAgatAM eka divasanuM narakanuM ane devalokanuM upArjana Ave.] 1 ka narainI kha nagainI. 2 kha aMka darzAvyA nathI ga. 27777777777. 3 kha aMka darzAvyA nathI ga no AMka mAtra. upadezamAlA bAlAvabodha (uttarArdha) Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paliovama saMkhirja bhAga jo baMdhaI suragaNesa, divase divase baMdhai sa vAsakoDi akhijA. 275 palio, ji ko jIva eka palyopamanauM saMkhyAtama bhAga suragaNesa puNya karatI devaloka jogauM, AUkhauM bAMdhai, divase te dihADai dihADai asaMkhyAtI varSanI koDi jogavuM sukha UpArjai, utsadhAMgulanaI mAniI joyaNa pramANa kUu pahulau, UMDaU UMcake, te jAta mAtra yugali bAlakanAM, IkekA kesanAM asaMkhyAtA khaMDa karI teDhe khaMDe te kuu bharIi nibhicca. sau sau varise gae hute kekauM kekauM kesakhaMDa kADhIi, ima karatAM jahAi kahI che, te kUu niTola ThAlau thAI, tetalAM kAlahUI eka palyopama nAma kahIi, ehavausa IphekaI palyopama aneka asaMkhyAtI varSanA koDAkoDi hui. 275. je koI jIva eka palyopamanuM saMkhyAmA bhAganuM puNya karato devaloka joguM AyuSya bAMdhe te divase divase asaMkhyAta varSanuM koTi joguM sukha meLave. yugaliyA bALakanA eka eka vALanA asaMkhyAta TukaDA karI tenAthI kUvo bharIe ane pachI so-so varSe eka kezabaMDa bahAra kADhIe. ema karatAM jyAre kUvo saMpUrNapaNe khAlI thAya teTalo je samaya te eka palyopama. AvuM eka eka palyopama asaMkhyAta koDi varSanuM hoya. esa kamo naraesa vi buhehi nAUNa nAma eyapi, dhamaeNmi kaha pamo, nimesamioNpi kAyavo. ra76 esa. ehU krama, prakAra narakanaIM AzrI jANivauM, jau pApa karatI jIva palyopamanI saMkhyAmale bhAga naraga jogale AUkhauM bAMdhaI, te dihADAnI"asaMkhyAtI varasanI koDi jogaluM duHkha UpArjai, buhehi budha DAhaI isI vAta jANInaI durgatinA TAlaNahAra dharmanAM viSaI nimeSamAtraI thoDI velA pramAda kima karivala, sarvathA DAhUI pramAda karivA na bUjhIi isika bhAva. 276. dharmanaI viSaI apramatta jIvahUi, kAlAdinaIM vizeSiI ketIyavAra mokSa na hui, taU nizcii devaloka huI ji, eha bhaNI devalokanauM svarUpa kahaI chaI. Avo krama narakane vize jANavo. jo pApa karato jIva palyopamano saMkhyAtamo bhAga naraka joguM AyuSya bAMdhe to eka eka divasanuM asaMkhyAtI 1 ka sakhaMDa. 2 ka ehava ga ehave. 3 ka koDi. 4 ka, kha nakarai. 5 kha, ga dihADA dihADAnI. 6 ka "na' nathI. zrI somasuMdarasUrikata 10 Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ varSanuM duHkha upArje DAhyA mANase A vAta jANIne dharmane vize pramAda zAne karavo ? divvAlaMkAra vibhUsaNAI, raNujjalAni ya gharANi, rUve bhogasamudao, suraloka samA kao Ihaya. 277 divyA. devalokanA alaMkAra siMhAsana-chatrAdika anaI devatAnAM vibhUSaNa mukuTakuMDalAdika, anaI ratna karI ujvala jhalahalatAM gharavimAna, anaI devanAM rUpasabaranauM saubhAgya anaI gItanRtyAdika bhoganau samudAya, suraloka devalokanA sarIkhau e, eTU bola Iha ahAM manuSyaloka mAhi kihAM thika hui, sarvathA na huI ji. 277. tathA. devalokanA alaMkAra, siMhAsana-chatrAdika, mugaTa-kuMDala, ratnathI jhaLahaLatAM gharavimAna, rUpa, dehalAvaNya, gIta-nRtya AmAMnI eke bAbata manuSyalokamAM na hoya.] devANa devaloe je sukha te naro subhaNio vi. na bhaNaI vAsasaeNa vi jalsa vi jIvAsaya hajja. 278 devANa, devatAIM je devaloki sukha chaiM, te naro te sukha gADha bolaNahAraI puruSa bolI na sakai, vAsasae jau varasanAM sai bolaI taka, anaI jIbhanAM saI huI tapha, IsyA manuSyanAM pAhiI, anaMtaguNA devatAnAM sukha chai. 278. hava naraganA duHkhasvarUpa kahaI chai, devatAne devalokamAM je sukha che te puruSa varNavI na zake. manuSyasukha karatAM anaMtagaNAM devatAnAM sukha che. naraesa jAI, aIkakhaDAIM dukhAI parama tikhAI, ko vanaihiM tAOM jIvaMto vAsakoDI vi. 279 nara naraga mAhi je karkaza parama tIkSNa gADhAM tIvra kSetrajavedanI paramAdhArmikanI kIdhI vedanA parasparodarita vedanAnAM duHkha chaI, ko vane. te duHkha kauNa varNavI bolI sakIII, jIrvaka varasanI koDi e jIvatI niraMtara bolauI hutauM, koI bolI na saka, isiu bhAva, kAM duHkhatI anaMtA vacana tala kramiIM ji bolAi, eha bhaNI. 279. 1 ka bhUsaNAI. 2 ka sajja. 3 kha sukha pAhiI. 4 kha kSetrajadanA ga kSetrajadevanA. 5 kha sakisiMI na zakaI. upadezamAlA bAlAvabodha (uttarArdha) 11 Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ valI naragaijinAM duHkha kahai chai. nirakamAM je karkaza, gADhAM, tIvra, paramAdhAmI dvArA upajAvelI vedanAnAM duHkha che te koNa varNavI zake ? koTi varasa jIvatAM chatAM ne niraMtara bolatAM chatAM e varNavI na zake.] kakhaDAhaM sAmati asivaNaveyarazipaharaNasaaihiM, jA jAyagAu pArvati, nArayA teM ahammala. 280 kakha karkaza dAha paramAdhArmika devanau vikurviu Agi teha mAhi pacivauM, lohakaMTakabahula zAlmalI vRkSamAhii AkarSavauM, anai khAMDAnI dhA2 sarIkhAM jihAM pAnAM eDtA asipatra vanamAhi pracaMDa vAyuiM pAnaDe paDate huMte baisArivauM, tAtA tarUA sarIkhAM vaitaraNI nadInAM kalakalatAM pANInAM pAvAM, aneka karavata-kuhADAdika bhedivAM chedivAM, ehe karI nArakI ja yAtanA evaDI kadarthanAM pAmaiM chaiM, teM ahamma te pAchilai bhavi jaM pApa kIdhauM teha ji nauM phla, te nAkIhU~iM, kSaNai sukha nathI. ukta ca. asthi nimIlanamitte pi, natyi suhaMdumeva aNubaddha, narae neraiyANaM, ahonisaM paccamANAsaM. 1 anerIiM gati saMsAra mAhi sukhazna nathI, eha vAta kahitau tiryaMca gatinauM svarUpa kahai chai. 280, paramAdhArmika devathI utpanna karelI AgamAM zekAvAya che, lohakaMTakanI bahulatAvALA zAlmalIvRkSamAM kheMcavAmAM Ave che ane khaDganI dhAra jevAM pAMdaDAM jyAM che evA asipatravanamAM pracaMDa pavanathI pAMdaDAM paDe temAM besADavAmAM Ave che. tapAvelA lokhaMDa sarakhAM vaitaraNI nadInAM kaLakaLatAM pANI pIvaDAvAya che. aneka karavata-kuhADIthI chedavAmAM Ave che. ATalI nAkInI yAtanA che. pAchalA bhavamAM je pApa karyuM tenuM A La. narakamAM gayelAne kSaNa mAtra paNa sukha nathI.] tiriyA kasaMkusAca nivAyavahabaMdhamAraNasayAi, nati ihai pArvatA paranthi jai niyamiyA huMtA. 281 tii eka tiryaMca azvAdika kazAtAjaNAdike nADIe kUTIiM chaiM, eka 1 kha asikaNa.... 2 kha jihAM... sarIkhAM' pATha nathI. 3 kha, ga mAraNasayAIM. 4 kha, ga chaIM" pachI 'eka hAthIA Adika aMkuzane prahAre AhaNId chaiM, eka vRSabhAdika ArapirANIne nipAta thAya te paDive dohilA kIjaI chaiM, eka tiryaMca bApuDA lakuTAdikane prahAri dhAi, phUTII chaiM ehavA tiryaMca dora sAMkalAdika karI bAMdhId chaI' pATha ('eka tiryaMca.... bAMdhI chad'ne badale) zrI somasuMdarasUriSkRta 12 Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tiryaMca bApaDA lakuTAdikane prahAri va RSabhAdika, ArapirANAne nipAta thAya, nelAdiki karI bAMdhIi chaiM, eka tiryaci khATakAdikane hAthi niTola mArI chai, ehuvA duHkhanA saI e jIva tiryaMca, nahi. ANaI bhavi na pAmatAM, paratva jau pAchilaI bhavi niyamita huAta, niyama abhigraha pAlata, paccakhANa dharma pramukha karata, ApaNI AtmA mokalau na mUkata, tiryaMca mAhi e jIva evaDAM dumba sahaI chaiM, e pApanau phala jANivI, 281. hava manuSyagatinau svarUpa kahaI chaI. [azva Adi tiryaMca dorI-cAbUkathI kuTAya che, lAkaDIne prahAre ke AraparoNAthI mArIne baMdhAya che, sAMkaLathI baMdhAya che, khATakIne hAthe marAya che. A badhAM duHkho A bhavamAM te na pAmata jo pAchalA bhavamAM niyama-abhigraha pALyAM hota, paccakakhANa Adi karyA hota, jAtane mokaLI na mUkI hota. tiryaMca gatimAM jIva AvAM duHkha sahe che. e pApanuM phaLa jANavuM AjIvasaMkileso suSma tuccha uvaTavA bahuyA, nIajaNasiddhaNA vi ya, aziphavAso ya mANase. 282 AjIva. manuSyanauM evA duHkha chaiM, jAvajIva saMkaleza mananI ciMtA ekaI vAra phITaI nahIM, anai sukha tau saMtuccha asAra thoDI velAnau, anaI Agi caurAdikanAM upadrava ghaNA, nIaja, nIca jana adhama lokanAM siddhANA, AkrozAdikanAM sahiyAM anivAso, agamateI sthAnaki, paravazipaNa vasivauM. 282. manuSyane ovAM duHkha che. AjIvana mananI ciMtA dUra thAya nahIM ane sukha to thoDIka kSaNonuM. cora AdinA upadravo, nIca lokonA Akroza, aNagamatA sthAne paravazapaNe vasavATa vagere duHkho che.] cAraganicehavahabaMdha rogadhaNaharaNa maraNa" vasaNAI, maNasaMtAvo ayaso vigrovaNayA ya mANUse. 283 cAra ga. kisi eka aparAdhi cAraganirodha gotiharaI ghAtivauM, anaI vadha, yadyadika prahAri mArivauM, haDi-aThIli pramukheM bAMdhiyAM, dvArAdika aneka, gadhaNaha. annaI lakSmInauM levauM anaI maraNa, anerAi AhAra vyavacchedAdika vyasana Apada, anaI mANasa aneka mananA saMtApa UcATa anaI ayaza, akIrtinA bhaya, anerAI aneka vigovAM viDaMbanA pamADivAM, evA 1kha tiryaMcanaI bhavi. 2kanimita ga niyamata. 3kha ga manuSyanAM bhavi. 4 ka, kha maraNa" nathI. upadezamAlA bAlAvabodha (uttarArdha) - 13 Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dumba manuSyapaNaI chaI. 283. tathA. [aparAdhamAM kArAgAra, vadha, mArapITa, pagamAM beDI, dhana harAI javuM, maraNa, AhAra-vyavaccheda Adi vyasananAM du:kho, mananA saMtApo, apakIrtino bhaya, anyo dvArA vagovaNI - viDaMbanA - AvAM duHkho manuSyagatimAM che.] ciMtA satAvehi ya, dharirUAhiM duuuttAhiM, lahU vi mANasma, marati keI sunivinA. 284 ciMtA kuTuMbabharaNAdikanI caurAdikanI kIdhI, saMtApa, anai, dAlidra, anaI khAsa zvAsAdika roga, e kisyAM chai, duuuttAi, pAchilA bhavane virUpa kameM kIdhAM chaiM, etale boli karI, ketalAI pApanA dhaNI jIva, lahU manuSyapaNauM lahaI naI, marIti. gADhA nivInA hutA, viSAdaLe prApta thikAM marai, prANa chAMDai, valIvalI ciMtAsaMtApAdikana kahivauM, manuSyahRi sayaranAM manamAM aneka duHkha chaiM, isiu jaNAvavA bhaNI. 284. devagatina svarUpa kahai chai. kuiTuMbapoSaNanI ciMtA, cora dino saMtApa, garIbI, zvAsa Adi rogo, - A badhuM pAchalA bhavanAM karmone laIne che. eTale keTalAye jIvo manuSyapaNuM pAmIne viSAda prApta karIne prANa tyaje manuSyane tana-mananAM aneka duHkha che.] devA vi devaloe, divyAbharaNANurajiyasarIrA, je parivarDati tatto, te durba dharuNe tesiM. 285 devA. devaloki devai, divya jhalahalatAM AbharaNa tehe karI anuraMjita zarIrai hutA, je pari. je paDaOM azuci bIbhatsa garbhavAsa mAhi tAtA te devaloka thikauM, te durbate dumba tihAM devahUi mahA dAruNa mahA raudra huI, pAchali devatAchUi je evaDAM sukha kahiyAM, te eha bhaNI, je jIva viSayasukha vAMchaI teheI dharma karivala, INaI abhiprAi, nahItI tehaI sukhavipAka dAruNa bhaNI paramArthavRttiI sukha na kahIi. 285. eha ji vAta valI kahaI chaI. devalokamAM deva divya AbharaNothI zobhAyamAna dehavALA hoya che. te devalokamAMthI jugupsAkAraka garbhavAsamAM paDe che tyAre devane te duHkha khUba dAruNa hoya che. pAchaLa devatAnAM je sukha kahyAM te paNa pariNAme dAruNa hoIne paramArthavRttie sukha na kahevAya. mATe dharma karavo.] 1 ka A kaDI nathI. 2 ka kuTuMbabharaNAdikanI pATha nathI. 3 kha thikAM jaNAvivA bhaNI pATha nathI. 4 ke si. 5 a ta ga tAtA' nathI. zrI somasuMdarasUrita 14 Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ te suravibhANavibhava, ciMtiya caraNe ca devalogAo, achabaliye ciya je navi phuTTaI sayasakkara himayuM. 286 te sura. te evaDI adbhuta devatAnAM vimAnanI vibhava, riddhi catavatAM, anaI cavaNaM ca devaloka thikauM, evaDI riddhi chAMDI cyavana garbhaupavAsi UpajAvII cIMtavatAM devatAnAM je hile sayasa, zatakhaMDa thaI phUTaI nahiM, aI ba, te ati balIuM daDha kaThora nIkura* bhaNI, kAcauM hiyauM huI, ta itINaI evaDaI duHkhiI zatakhaMDa thAI. 286. tathA. devatAnA vimAnanI riddhi choDI, devalokamAMthI cyavI emanA garbhavAsa vize vicAratAM lAge ke devatAnAM hRdaya zatakhaMDa thaIne phUTI jatAM nathI eTalAM kaThora hoya che IsAvisAyamayakohamAyalobhehiM evamAIhiM, devAvi samabhibhUA tesi karo suha nAma. 287 IsA devahUI, ekekanI riddhi dekhI parasparii ISya matsara huI, mahaddhika devanau kIdhala, parAbhava dekhI viSAda huI, ApaNI riddhinaumada ahaMkAra huI, krodha mAna mAyA lobhAdika bhAva devahUi huI, ise bhAve karI, devAvi devaI, samabhibhUta vAhiyA chai, teha bhaNI, tihAM devahui, karo sahaMsukhanauM nAma kihA chai, sukhanI saMbhAvanA nathI, Isika bhAva, isi6 cihau gatinauM svarUpa jANI sukhArthIi jIvila dharma karivauM Ima kahaI chaI. 287. devane ekekanI riddhi joI paraspara IrSyA thAya che. emane viSAda, madaahaMkAra, krodha-mAna-mAyA-lobha Adi bhAvo thAya. A badhA bhAvone laIne devone sukhanI saMbhAvanA nathI. mATe sukhArthIe dharma karavo.] dharma pi nAma nAUNa kIsa purisA sahati purisANa, sAmitte sAhINe ke nAma karija dAsatta. 288 dharmasarva duHkhanauM reDaNahAra sarva sukhanau deNahAra, prasiddha zrIgaNa sarvajJanI dharma jANInaI, e puruSa bIjAM puruSaC/I karmakSaya karatAM, kAMI paDakhaI, ehavaDAM to dharma karau, aste pachaI karuM mA, Ima cIMtavatAM, ApaNapaI ji karmakSaya kAMI na karaI, vilaMba [kAravA yuktauM nahIM, tehacche, athavA ima arthai ma jANivarka, kIsa puri. puruSa bIjA samAna hastapAdAdika avayavanA 1 kha, ga garbhavAsi. 2 kha upAI ga upajAva. 3 kha haTha. 4 kha "mIThura nathI. 5 ka IsAdhisAya.. 6 kha Rddhinau. 7 ka "kIsa purisANaM'. 8ka vAsatta. 9 na karavuM lA ("karuM mAne badale) upadezamAlA bAlAvabodha (uttarArdha) 15 Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhaNI puruSanAM AjJA Adeza nirdezAdika kisyA bhaNI sahad, jau dharma lagai ThAkurAI lAbhai, tau dharmai jinai viSai yatna kIdhau rUDau, ukta ca. samasaMkhyAvayavaH satpuruSaH puruSaM kimanyamanyeti, pukhairadhikatarazena nu sopi karotu tAnyeva. 1 eha ji bhaNI kahai chai, sAmatte svAmIpaNauM ThAkurAI jau svAdhIna hui, ApaNai visa hui, tau dAsapaNauM kuNa karai, jANau dharma ArAdhatAM moTapaNa lAbhai, tau dharmai ji kAM na karai, parAI sevA syA bhaNI karai isiu bhAva. 288. chai. jehanai vi mani vairAgya hui, te jANIi Asanasiddhika, e vAta kahai 1 sarva du:kha kahenAra, sarva sukha ApanAra zrI sarvajJano dharma jANIne puruSa karmakSaya karatAM zAne thobhe che ? ame dharma pachIthI karazuM' ema vicAratAM kAMI karmakSaya thAya nahIM. dharmamAM vilaMba yogya nathI. jo dharmathI ThakurAI maLatI hoya to dharmamAM ja yatna karavo uttama. pachI anyanuM dAsapaNuM koNa kare ? dharma karatAM moTApaNuM maLe to dharma ja kema na karavo ? parAI sevA zA mATe ?" saMsAracArae cArai tva, AvIliyamsa baMdhahiM, udviggo jasTa mo so kira Asanasiddhipaho. 289 saMsAra saMsAra mAhi cAraka phiravauM, te kisiuM chai, cAraka gatihA sarikhauM chai teha mAhi dharmarUpiyAM, AThIla zRMkhalAdika sarIkhAM baMdhana, tehe bAdhAM huMtA jeha jIvauM mana udvigna UbhagauM hui, kima e saMsAra thikau nIsirasa, ima cIMtavai, vairAgya pUri, so ki te jIva iMsiuM jANIi, Asanasiddhipatha, TUkaDA mokSamArganau dhaNI, hilau mokSa lahisii, isiu bhAva. 289. tathA. [kedakhAnA jevA saMsAramAM zRMkhalA jevAM baMdhanothI je jIvanuM mana udvigna thAya che ke AmAMthI kema bahAra nIkaLIzuM ?" ene ema vicAratAM vairAgya jAge che te dharmI jIva najIka rahelA mokSamArgano dhaNI - vahelo mokSane pAmaze.] AsanakAlabhavasidriyamsa jIvasa lakSmaNe iNamo, GAR www visayasuhesu na rajjai, satvatthAmeru ujjamai, 290 Asana jeha jIvaCd saMsAratau siddhi mokSa jAvauM AsanakAla TUkaDau 1 5 AsasiddhikanI vAta ga Asanasiddha e vAta. 2 kha UbhAgauM 16 zrI somasuMdarasUriSkRta Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chai, thoDAM bhava mAhi mokSa jANahAra chai, te Asanasiddhika jIvanauM e lakSaNa ahinANa jANivauM kisiuM, ekatAM, visaya saMsAranAM viSayasukhanai viSai rAcai nahIM, zabdAdika viSae vAhiyai nahIM, anai valI sA mokSanAM kAraNa sarvatapakriyAsaMyama vyApArai viSai sarva lii udyama karai, Alasa na karai. 290. ko kahasii saMghayaNa bala pAkhai dharmanai viSai kima udyamaA karAi tehabrUe kahaI chai. [je jIvane mokSe javAno samaya najIka che te Asanasiddhika jIvanuM lakSaNa jaNAya kevI rIte ? te saMsAranAM viSayasukhamAM rAce nahIM, zabdAdi viSayamAM kheMcAya nahIM, mokSanA kAraNarUpa sarva tapakriyAmAM udyama kare, ALasa na kare.] hujja va na va dehabala viimaisatteNa jai na umisa, acchihisi cidaMkAla balaiM ca kAlaM ca soaMto. 291 hujja sayaranauM bala hui', bhAvai na hui, karmAyatta bhaNI, puNa dhRti mananauM dhI25NauM gati ApaNI buddhi, satttasAhasa, etale karI sarva saktiU, bho ziSya ! i tauM dharmanai viSai, udyama nahIM karaai tauM acchihi ghaNau kAla saMsAra mAhi rahisi, balaM ca kA bala sayaranauM bala thoDauM, anai, duHkhama kAla zocatauM huMtau, siuM kIjai, tisiuM sayaranauM bala nahIM, anai kAla virUu dharmAnuSThAna kima karAe, ima zocavad karI, kAjara kAMi nahIM sarai, saMsA2 mAhi, jIvahui rulavauMi ji husii, eha bhaNI ApaNI zaktinad anumAni sarva balii dharmanau udyama karavau, je jIva isiuM cIMtavai, havaDAM dharma nathI. kAta puNu janmAMtara sAmagrI lahInai karatu, teharae zikSA kahai chai. 291. [zarIranuM baLa hoya paNa bhAva ja thAya nahIM. paNa mananA dhairyathI potAnI buddhie ane sarvazaktithI he ziSya, jo tuM dharmamAM udyama nahi kare to lAMbo kALa A saMsAramAM ja rahIza. zarIranuM baLa thoDuM ane duHSamakALa. emAM dharma kema karAya ?" ema zoka karatAM kAMI saraze nahIM. je jIva vicAre che ke hamaNAM nahIM, Avate bhave dharma karIzuM' temane zikhAmaNa kahe che...] labriliyaM ca bohiM akaratoNAgaryaM ca patthito, anna dAd bohiM, lalmisi kyareNa mulleNa. 292 laddhi ANai bhavi lAdhI bodhi pAmiu zrI vItarAgadevanau dharmAM 1 kha bahu ("bala hui'ne badale) 2 kha, ga rakSA kAjai ('kAja'ne badale) 3 kha livauM ga lavauM. upadezamAlA bAlAvabodha (uttarArdha) - 17 Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karmanau vAhi kAi karatau nathI, ArAdhitau nathI, anai valI, aNNAga anAgata Avatai bhavi dharmanI prApti vAMchai chai, anna Avatai vi labdhi bodhi bhaNI dharmanI prApti kIsirTI mUliiM lahesi, jau ANai bhavi dharma ArAdhiu hui, tau Avata vi valI sukhii lahai, jau dharma ArAdhiu na hui, tau kissAM vaDaiM manuSyabhavAdika dharmanI sAmagrI pAmai, lokai mAhi pAdharau visAhaNauMi tau lAbhai jau kanhai nANauM saMsA24 mAhi pahucatauM huI, ImtihiM tehU na lAbhai, isiuM jANi eha bhaNI, ANai ji bhavi dharmanau udyama ri, ahopa jIva, lAdhI sAmagrI mAMhira havaDAM theMcanA gholanA nyAyaiM, akAma nirjarAM karmakSaya karI, dharmanI sAmagrI lAdhI chai, hArI pUMiiM valI Avatai bhavi kima lahisi, isiu bhAva, prAhiiM'ghaNA jIvajaMta AlaMbana leI, dharmanai viSai pramAda karad prAhiiM. ghaNA jIva evAi ji hui ima kahai chai. 292. [A bhavamAM labdhi ane AtmajJAna pamADe evo vItarAgano dharma karmavaza jIva ArAdhato nathI. ane vaLI AvatA bhavamAM dharmaprApti icche che. paNa te Avate bhave labdhi ne bodhi mATe dharmaprApti kevI rIte karaze ? jo A bhavamAM dharmane ArAdhe to keTalAye manuSyabhave dharmanI sAmagrI pAme. lokamAM paNa sIdhuM - vasANuM tyAre maLe jyAre pAse nANuM hoya. mATe A bhavamAM ja dharmano udyama kara. karmakSaya karI dharmanI je sAmagrI meLavI che te hArI jaIne pachIthI vaLI AvatA bhavamAM kema meLavIza ?] saMghayaNakAlabalaM dUsamAruAlaMbAi cittUrNa, ' sarvAM ciya niyamadhuruM nirujjumAo pamuaMti. 293 saMghayaNa ketalAiM jIva saMghayaNanauM AlaMbana liiM siuM kIjai deha vaDAM sairanI zakti nahIM, sairazakti pAkhaIM dharma kima karAi, ketalAi jIva kAlanauM AlaMbana lii havaDAM kAladurbhikSAdika apAra virUu dharma kima cAlai, ketalAi jIva balanauM AlaMbana liU siuM kIjai, havaDAM tisAM mananAM bala mananI samAdhi nahIM, ketalAi jIva duHkhamA. ArAnau AlaMbana lii, e kAla Agai 52mezvari virUu ji kahiu chai, INad dharma kima cAlai, ketalAi [vi]rUA 1 kha viSayanau. 2 kha dharmanI prApti... Avata bhavi' pATha nathI. 3 kha dRSTAMta ('lokai mAhi'ne badale) ga 'lokai mAhi' nathI. 4 kha, ga saMsAra mAhi pahucatauM' pATha nathI. pa kha, ga 'aho jIva' pATha nathI. 6 kha, ga prAhiiM' nathI. 7 kha, ga prAhid ghaNA jIva' pATha nathI. 8 kha, ga 'sairazakti pAkhad' pATha nathI. 9 ke nanI. 10 kha, ga duma. zrI somasuMdarasUriSkRta 18 Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ roganau AlaMbana lie siuM kIjai, amhe rogAkrAMta mAMdA dharma kima karAi, isyAM AlaMbana leI sarvAM ciya nirudhama AlasU jIva saghalIi niyamadhurA cAritrakriyA tapanau bhAra niTola thUMkai jetalauM karI sakIi chai tetalauMi na ka2i. 293. jANa jIta jima karai, tima kahai chai. [keTalAye jIva saMghayaNa nAmakarmanuM AlaMbana laI 'zarIranI zakti vinA dharma kema thAya ?" ema kahe. keTalAka kALanuM AlaMbana laI 'hamaNAM duHkALamAM dharma kema thAya ?" ema kahe. keTalAka baLanuM AlaMbana laI 'hamaNAM mananI ekAgratA nathI' ema kahe. keTalAka dukhama ArAnuM AlaMbana laI 'A kALane paramAtmAe viparIta ja kahyo che ema kahe. keTalAka roganuM AlaMbana laI 'ame rogagrasta chIe' ema kahe. ALasu jIva AvAM AlaMbano laI saghaLIye cAritrakriyA ne tapa nakkI choDI de. jeTaluM karI zake tema che teTaluM ye na kare.] kAlassa u parihANI, saMjama jugAe natyi khittAd, yaNAi TiyarvAM na huM jyaNA bhaMjae aMga. 294 kAlasa kAlanI saMghayaNa AUkhAM dehazaktyAdikanI dihAMDaiM dihAMDaiM hANi thAi chai, saMjma anai saMyama nirvAhayogya havaDAM tisyAM kSetrai nathI, tau kima karivauM, jya jayaNAM varjivauM, nivihitauM, na huM jyaNA kAi, jauM jyaNA karAi, tau cAritra rUpiuM aMga saira bhAjai nahIM, niTola cAritra jAi nahI, cAritra jyaNAvaMtaGUi chatauM kahIi, isiu bhAva. 294. jyaNA khapara etalA bolanI joIi, e vAta kahai chai. AyuSya, dehazakti AdinI divasedivase hAni thAya che ane saMyamanirvAhayogya sthAno paNa nathI. to zuM karavuM ? jo jayaNA karAya to cAritrarUpI zarIra bhAMge nahIM.] samiI-kasAya-gArava, iMdiya-maya-baMbharcara-guttIsu, sajhAya-viNaya-tava-sattio a jayaNA suvihiyAruM. 295 samiI ImAM samityAdika pAMca samiti, tehanauM pAlivauM 1, anai cyAri krodhAdika kaSAya, anai hAsyAdika SaTka anai puruSavedAdika vedatrayanauM jaya 2, RddhigAravAdika triNi gAravanauM varjivauM 3, anai pAMca iMdriyanauM vasi karavauM 4, jAtyAdika ATha madanauM TAlivauM 5, nava brahmacarya guptinauM 1 kha, ga nirvahivauM. 2 kha kharI. 3 kha AAri jAtyAdika. upadezamAlA bAlAvabodha (uttarArdha) 19 Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAlivauM 6, anai vAcanAdika paMcavidha svAdhyAyanauM rivauM 7, guru vaDAM pratiiM abhyutthAnAdika vinayanaI* kiravauM 8, anai anazanAdika tapa bAra bhedanauM karivauM 9^, anai dharmakriyAdikanai viSai ApaNI zaktinauM, aNagovivaiMra UThivauM 10, etalAM bolanai viSai khapanau karavauM, e isI jyaNA suvihita mahAtmAnad kahIi. 295. e dasai bola anukramiiM kahitau pahilauM pAMceM gAthAeM pAMca samiti kahai chai, pahilauM IryA samiti. [pAMca samitinuM pAlana, cAra krodhAdika kaSAya, hAsyAdika SaTka ane puruSa vaidAdika traNa vedano jaya, RddhigArava Adi traNa gAravano tyAga ane pAMca indriyone vaza karavI, jAti Adi ATha madane TALavA, nava brahmacarya guptinuM pAlana ane vAcanAdika paMcavidha svAdhyAya, guru pratye vinaya, anazana Adi tapa, bAra bheda, dharmakriyA AdinA viSayamAM zaktinuM aNagopavavuM - ATalI bAbatonA viSayamAM udyama karavo. ATalI yaNA suvihita mahAtmAne kahI che.] jugaminvaMtarIi paryaM paryaM cakSuNA visohiMto, - 4 anvakkhittAutto, iriyA samio muThThI hoi. 296 jugamitte yuga cyAri hAtha pramANa dhUMsara kahIi, teha pramANa, aMtarAla vicilI bhUmiiM dRSTi detau sAmyau jotau mahAtmA hIMDai, ati vegalauM joi tau jIva chatAi dekhai nahIM, jai ati DhUMkaDauM joyai tau Agali mANusa pazu Agataupa dekhai nahIM, tihAM Aphalai, eha bhaNI yugamAtra bhUmikA joavI kahI, anai ima sAmAnya bhUmikA joyAi pUThiiM, jihAM paga mUkai tihAM paryaM pagi pagi bhUmikA AMkhiiM karI sodhatau paga mUkai, bihu pAse pUiiM upayoga detau huMtau, avyakkhi zabdarUpAdikanai viSai vyAkSepIi nahIM, tehanai viSai mana ANa detau anai Autto jIvarakSAnai viSai sAvadhAna thikau hIMDai, isiu iriyA sa ImAM samitau mahAtmA kahIi. 296. hava bhASAsamiti kahai chai. [cAra hAthanA pramANamAM vacalI jamIna para najara mAMDI, sAmuM joI mahAtmA cAle. khUba dUra jue topaNa jIvane dekhe nahIM, khUba najIka jue to AgaLa mANasa ke pazu AvatuM jue nahIM ane aphaLAI jAya mATe yugamAtra bhUmi jovAnuM kahyuM ane ema sAmAnya bhUmi joyA pachI DagaleDagale jamInane 1 kha 'vinayana' nathI. 2 kha aNagopavivai ga aNagopivauM. 3 kha pahilauM IryA samiti' pATha nathI. 4 ka hiI. 5 kha AvatauMga Avatu. 6 kha vyAkSepI kSepIi. 20 zrI somasuMdarasUriSkRta Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AMkhathI zodhIne paga mUke. zabda-rUpa AdinA viSayamAM AkarSAya nahIM, tene vize manAI karatA ane jIvarakSAnA viSayamAM sAvaceta thaIne cAle. Ane IryAsamiti kahe che.] kaje bhAsaI bhAsaM aNavajamakAraNe na bhAsaI ya, | vigahavisuttiyaparivarjAio a jaI bhAsaNAsamiIo. 297 kaje bhA. jJAnAdika dharmanaI kAji UpanaI bhASAvacana bolai, kevauM, aNavarja jINaI boliI pApa na lAgai, tehava6 bolamAM, akAraNe niSkAraNa kAja pAkhaI bolaI ji nahIM, vigaharAjakathA, strIkathA, dezakathA, bhaktakathA e caturvidha kathA na karaI. vizrotasikA kudhyAna lagai virUAM vacana bolavAnauM cIMtavivauM tINaI karI varjita rahita, evau jaI yati mahAtmA bhASAsamitiu kahII. 297. hava eSaNA samiti kahaI chaI. dhirmane kAje evuM vacana bole je bolavAthI pApa na lAge. kAma vinA bole nahIM. rAjakathA, strIkathA, dezakathA, bhaktakathA e cAra prakAranI kathA na kare. kharAba vacana bolavA-ciMtavavAnuM TALe. Ane bhASAsamiti kahe che.] bAyAla mesaNAo, bhoyaNadose ya paMca soheI* so esaNAI samio, AjIvi annahA hoi. 298 bAyA. je mahAtmA bhaktaAdika viharatI baItAlIsa eSaNA doSa zodhaI TAlai, AdhAkamadika sola doSa %BgRhasthanA kIdhAM hui, anaI dhAtrI piMDAdika sola doSa mahAtmAnA kIdhA hui, anaI zaMkitAdika dasa doSa virahitA lAgai, te bihU jaNanA kIdhAM hui, e baItAlIsa doSa nipuNapaNa joI pariharaI, bhoyaNado. saMyojanAdika pAMca bhojananA jimavAnA doSa TAlai, so esa te mahAtmA eSaNA samitI kahIi, AjIvI ana jau e isyA doSa na TAlai, tau veSa mA2ii karI AjIvikAnI karaNahAra veSaviDaMbaka kahIi, mahAtmAnAM guNa rahita bhaNI. 298. AdAnanikSepa samiti kahaI chai. [je mahAtmA bhakti Adi vahoratAM 4ra eSaNAnA doSa TALe. AdhAkarmAdika 16 doSa gRhasthanA karyA thAya, dhAtrIpiMDAdika 16 doSa mahAtmAnA karyA thAya, zaMkitAdika 10 doSa vahoratAM lAge. Ama baMnenA karelA 1 ka. mAraNe. 2 ka kASAvacana. 3 ka bhASA samiti samatau. 4 ka hoeI. 5 ga "anaI... kIdhAM huI pATha nathI. 6 kha viharatAM. upadezamAlA bAlAvabodha (uttarArdha 21. Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ e 42 doSa nipuNapaNe tyaje. saMyojanAdika 5 bhojananA doSa vaLe. Ane eSaNA samiti kahe che. jo A doSa na TALe to (sAdhu) vezamAtrathI e AjIvikA raLanAra, mahAtmAnA guNa vinAno vezaviDaMbaka kahevAya purti cakhu parikhiya, pamasjiuM jo havei gihaI vA, AyANabhaMDa mitta nikhevaNAI samio mukhI hoi. 299 pavi. jeI vastu liI mUkaI te pahilauM AMkhe joInaI, rajoharaNi karI pramArjinaI je mahAtmA pAtradaMDakAdika vastu mUkaI liI sadeva ima karaI te AyANa AdAna bhAMDa upagaraNanau levaunikhevaNA bhAMDanau melzivauM, tehanAM viSaI samitI mahAtmA hui. 299. have pAriSTapanikA pAMcamI samiti kahaI chai. mahAtmA pAtra-daMDaka Adi vastu le-mUke te haMmezAM AMkhe joIne rajoharaNathI pramArjIne le-mUke. Ane AdAnanikSepa samiti kahe che.) uccArapAsavaNakhele jallasiMghANa e ya pANavihI, suviveie paese nisarato hoI tassamio. 300 uccAra uccAra vaDI nIti pAsavaNa, laghunItideg khela zleSmA, jalla saIrAnau mala, siMghANa nAsikAnau mala, pANavihI anerauMi ja kAMI adhika azuddha bhaktapAnAdika parikRtivA yogya upakaraNi caDiyA je jIva, te jihAM lAkhaI suviveie. te bhUmikA suvicita, traNa sthAvara jIva rahita rUDI pari sodhI pariThavai, lAkhaI je mahAtmAM RSIzvara hoI tassa te pAriSTApanikA samiti samitaula kahI. 300. krodha mAna mAyA lobhAdika catuSkarUpa kaSAyadvAra kahaI chaI. | [vaDInIti, laghuzaMkA, zleSmA, zarIrano maLa, nAsikAno maLa temaja bIjuM je kAMI azuddha bhAta pANI Adi paraThavatAM upakaraNamAM caDela jIva jyAM nAkhe te bhUmi traNa-sthAvara jIvarahita hoya evI yogya rIte zodhIne nAkhe. Ane pAriSTapanikA samiti kahe che.] koho mANo mAyA lobho hAso raI araI ya, sogo bhaya dugucchA paccakhalI ime sane. 301 1 ka mitta nathI. 2 ka bhamiu. 3 kha pAThaka.... ('pAtrakane badale) 4 kha levauM... bhAMDana pAThanathI. 5kha kahII (mahAtmA huI'ne badale) 6 kha hita uccArAdi. 7 kha laghu laghunIti khelane badale) 8 ka galla... (jallane badale) 9 kha samititau (samiti samitau'ne badale ga 'samiti' nathI. 10 kha, ga 'krodha.... catuSkarUpa" pATha nathI. 22 zrI somasuMdarasUrikata Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ koho. krodha mAna mAyA lobha 4 e AAri kaSAya, anaI hAsya 1 rati 2 arati 3 zoka 4 bhaya 5 jugupsA 6 e saI kaSAyanA bheda paccakTa e saghalAI pratyakSa sAkSAtu kalikalaha jANivA, eha thikala vaDhAvaDi UcATa anartha karmabaMdhAdike aneka virUAM hui. 301. krodhanA nAmabheda kahai chai. kriodha-mAna-mAyA-lobha e cAra kaSAya che ane hAsya, rati, arati, zoka, bhaya, jugupsA e kaSAyanA bheda che. enA dvArA vaDhavADa, ucATa, anartha ane karmabaMdha thAya che. koho kalaho khAro avaruparamaccharo aNasau a, caMDattamaNuvasamo, "tAmasabhAvo asaMtAvo. 302 nicchoDaNa nibhacchaNa nirANuvattittarNa asaMvAso, kayanAso A asame, baMdhaI ghaNa cikkaNe kamma. 303 koho. krodha 1 kalahanA kAraNa bhaNI krodha kalaha "bhaNI 2 khAra 3 parasparii matsara thAI krodha tI, eha bhaNI paraspara matsara nAma kahII 4 anuzaya 5 pracaMDapaNahuM krodha tau huI, teha bhaNI caMDatva nAma kahIe 6 anupama 7 krodha thikala mAIlau bhAva jIvahUi huI, teha bhaNI krodha tAmasa bhAva kahIe 8 krodha thiu Apa parahUi saMtApa hui. eha bhaNI saMtApa kahI 9. jI. valI krodha thiu paraspariTaeN alaga thAuM huI, teha bharI nikoTana kahIe 10 krodhanI vAhila parahUi nirbhitsaMI teha bhaNI, nirbharlsana kahII 11 krodha taka parAI anuvartanA na karaI, teha bhaNI niranavartitva kahII 12 jeha sivuM, krodha huI teha siluM ekaThau na vasai teha bhaNI asaMvAsa kahII 13 krodhi caDiu jIva parAyA upagAranA saOM aulavaI teha bhaNI kRtanAza 14 krodha vartatAM jIvahui samatA jAI, teha bhaNI asAmya kahI 15 baMdhAI eTalA krodhanA prakAra jIva karatI huMtI gADhauM cIkaNauM niviDa jJAnAvaraNIyAdika karma bAMdhaI. 302-03. hava mAnanAM nAmabheda kahaI che. [kalaha, khAra, matsara, anuzaya, caMDatva, anupazama, tAmasabhAva, saMtApa, nichoTana, nirbharlsana, niranuvartita, asaMvAsa, kRtanAza, asAmya - ATalA 1 kha e ga e dasaI ("e saine badale) 2 kha eka. 3 kha anartha Udega. 4 kha bheda. 5 ka tA sabhavo kha tAmasuhAvo. 6 kha krodhI. 7 kha bharaNa. 8 kha "bhaNI ... krodha taka huI'ne badale "viDhAvaDi rAta huI'. 9 kha caMDarudra caMDatva. 10 kha hetau ga thikau. upadezamAlA bAlAvabodha (uttarArdha) 23 Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakAranA krodha karato gADha cIkaNAM jJAnAvaraNIya karma bAMdhe che mANo mahaMkAro, paraparivAo a attauriso, pariparibhavo vi ya tahAM parasTa niMdA asUA ya. 304 hIlA nirovayArittarNa niruNAmayA aviNao a, paraguNa pacchAyaNayA jId pADati saMsAre. 305 mANo. mAna 1 eha thikau jAtyAdikanau garva hui, teha bhaNI mada kahII 2 ahaMkAra 3 mAna lagaI parAyA avarNavAda bolaI, eha bhaNI para parivAda kahII 4 anaI mAna lagaI ApaNI utkarSa karaI, eha bhaNI AtmotkarSa kahaI 5 mAni caDiu jIva parahUI parAbhava karaI, eha bhaNI paraparibhava kahII 6 mAni caDiu jIva parAI niMdA karaI 7 para Upari IrSyA karaI, eha bhaNI asUyA kahII 8. jI. valI mAna lagaI parahUi avajJA karaI, eha bhaNI hIlA kahII 9 mAna lagaI jIva parahuI upagAra na karazuM. eha bhaNI nirupakAritva kahIe 10 mAna caDila jIva vaDAIhUI namaI nahIM, teha bhaNI niravanAmatA kahIe 11 mAna lagaI vinaya lopaI, eha bhaNI avinaya kahI 12 mAna lagaI chatAI guNa parAyA AchAdai, DhAMkaI eha bhaNI paraguNa pracchAdana nAma kahIe 13 etalA mAnanA. jIvaprakAra jIve pATha kIjatA huMtA jIvahUI saMsAra mAhi pADaiM. 304-05. have mAyAnA nAmabheda kahaI chai. mada, ahaMkAra, paraparivAda, AtmotkarSa, paraparibhava, niMdA, asUyA, nirupakAritva, halA, niravanAmatA, avinaya, paraguNaprAcchAdatA - ATalA mAnanA prakAra jIvane saMsAramAM pADe che.J. mAyA kuDagi pacchannapAvayA kUDakapaDavaMcAyA, savastha asabhAvo paranikhevAvahAro va. 306 chalacchauma saMvaIyaro gUDhAyArANe maI kuDilA, visaMbhaghAyaNa pi ya, bhavakoDisaesa vi naDati. 307 mAyA, 1 mahA gahana gUMcchala bhaNI kuDaMga kahII 2 mAyAvaMta ApaNa3 pApa pracchanna karai, eha bhaNI pracchannapApatA kahIe 3 mAyA lagaI aneka 1 ka. mayAmayA. 2 kha mAtra mAna. 3 ka paravArivAda kha paradhana parivAda (paraparivAdAne badale). 4 kha "eha bhaNI AtmotkarSa kahAM.... paraparibhava pATha nathI. pakha nivamanAmatA. 6 ka pracchAdanAnAma ga prachAdanatAnAma. 7 kha prakAra jIvii ga prakAra. 24 zrI somasuMdarasUrikata Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ phUDa calAvai eha bhaNI phUTa nAma kahIi 4 mAyAvaMta aneka kapaTa karai teha bhaNI kapaTanAma kahIi 5 mAyAvaMta paraCi vaMcai, teha bhaNI vaMcanatA kahIi 6 mAyAvaMta ane2 hui, anai saghale kAje ane2uM karI dekhADai, teha bhaNI sarvatrA sadbhAva kahIi 7 mAyAvaMta parAyA nikSepa thAMpaNi apaha2i, eha bhaNI paranikSepApahAra kahIi 8. cha. valI mAyAvaMta paraCd chalai, eha bhaNI chala kahIi 9 valI mAyAvaMta paraCi chadma karai eha bhaNI chadma kahIi 10 mAyAvaMta gahalaurSa ka2i, teha bhaNI saMvyatikara kahIi 11 mAyAvaMtanauM karttavya kAMIM parIcchIi nahIM, teha bhaNI gUDhAcAratva kahIi 12 kuTila mati 13 vIsaMbha vizvAsanau ghAta karai mAyA, eha bhaNI vistaMbhaghAtana kahIi 14 bhava koDi etalA mAyAnA prakAra kIjatAM hutA, bhavanI koDine sae vinaDaiM vigoyaiM jIvaCd aneka pi2. 306-07. hava lobhanA nAmabheda te kahai chai. [kuDaMga, pracchannapApatA, kUTa, kapaTa, vaMcanatA, sarvatra asadbhAva, paranikSepApahAra, chala, chadma, saMvyatikara, gUDhAcAratva, kuTilamati, vidraMbhaghAtana ATalA mAyAnA prakAra karatAM jIvane vyAkuLa kare, vagove.] lobho aisaMcayasIlayA ya, kilakattaNuM aimamatta, kappanAparibhogo nakavizakeya Agarlsa. 308 mucchA aibahudhaNalobhayA ya, tabhAvabhAvaNA ya sayA, bolaMti mahAghore jaramaNa mahAsamumi. 309 lobha lobhanau vAhiu aneka vastunau saMcaya karai, teha bhaNI atisaMcayasIlatA kahIi 2 lobhiiM manaDu hulauM thAi, eha bhaNI kilaSTatva kahIi 3 lobha lagai aneka vastu Upara mamIkAra Avai, teha bhaNI ati mamatva kahIi 4 kalpa. bhogavivA yogya je anAdika, tehanau kRpaNapaNAM lagai aparibhoga avAvaravAvauM lobhanau11 vAhiu eha bhaNI kalpAnnA12 paribhoga kahIi 5 naSTahAratI azvAdika vastu, anai vinaSTa viNaThI dhAnyAdika vastu tINad je Akalpa gADhA moha lagaI mAMdyanauM UpajvauM, te 1 kha mAyA tau. 2 kha 'sarvatrA' nathI. 3 kha mAyAvaMta' pachI 'aneu hui anai' pATha vadhArAno. 4 kha, ga valI mAyAvaMta paraCd chadma karai eha bhaNI' pATha nathI. 5 ke hala kha gahilA 6 ga anaisaMcayasIlayA ya. 7 kha mahAghoro. 8 ka jaramaNa. 9 kha mana halUvuM (manaDu hulau'ne badale) ga manaDU hatuM. 10 kha kahyuM. 11 ka lobhana. 12 ka kalpAnnAu kha kalyAnA. 13 kha gADhI moTI. upadezamAlA bAlAvabodha (uttarArdha) 25 Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navinajhAkalpa kahII 6. che. valI lobhahuM mUccha nAma kahII 7 ati bahu dhanalobhatA kahII 8 lobhanai bhAvii sadeva cittanauM bhAvivau gADhau huI, teha bhaNI tabhAva bhAvanA kahiI 9 etalA lobhanA prakAra bolaMtijAmaraNa jarAmaraNa rUpiyA ati raudra mahAsamudra mAhi jIvahui bola. 308-309. je jANa huI eha kaSAyanI nigraha karaI, tehaci guNa kahaI chai. [atisaMcayazIlatA, kliSTatva, atimamatva, kalpAna aparibhoga. naSTavinajhAkalpa, mUccha, dhanalobhatA, taddabhAva bhAvanA - ATalA lobhanA prakAra jarA-maraNarUpI ati raudra mahAsamudramAM jIvane DubADe che eesu jo na vajjiA , teNa appA jahaDhio nAo, maNuANa mANaNijjo, devANa vi devayaM hukkA. 310 e krodhAdika cihauM kaSAyanaI bhAvi je bhAgyavaMta na vartAi, teNa, tINa ApaNaura AtmA, jaha0 karma thau alaga jJAna darzana sukha vIryamaya jANiu, olabiu kahAMI anaI te, machuANe. manuSyarAjAdika loka tehacche, mAnanIya mAnya thAI, anai devaNa iMdrAdika devaInau devatA thAi, tehahUi pUjya bhaNI. 310. krodhAdika je na chAMDaI, tehacI anartha kahaI chai. kriodha Adi cAre kaSAyamAM je bhAgyavaMta na pravarte teNe potAno AtmA jJAna-darzana-sukha-vIryamaya jANyo che. te manuSya rAjAdi lokamAM sanmAnya bane che ane IMdrAdika devano devatA thAya che.] jo bhAsure bhujaMga, payaMDadADhAvisa vighaTTo, tatto zciya tarlsato, rosabhaaMgumANamiNe. 311 jo bhAsure je durbuddhi bhAsura raudra bhujaMga, sarpa"pracaMDa gADhau dADhaI visa chaI jehanaI, IsyA sApanaiM hani karI ghaTTai halAvaI, tehaci tatta cciya tehaji sApa thiu aMta, viNAsa hui, rosabha, roSa krodhacI e sarvanavuM upamAna jANivau, krodhaI ji ko udIraI, tehaI ima) ji viNasaI, krodhAdhyAta jIva phUphUtA sApanI pari dUra thAi, teha bhaNI krodhaCi sApanauM upamAnadIdhauM. 311. mAnanauM dRSyata kahaI chai. 1 kha naSpakalA. 2 ka ApI. 3 kha yathAsthita 'karma thakane badale) 4 kha darzana nathI. 5 ka sarva 6 kha hani karI. sarvanau pATha nathI. ga lAkaDAM karI vighaTaI' (hani karI ghaTTaIne badale) 7 ka upama. zrI somasuMdarasUrikata 26 Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [tIvra jheravALA sApane je satAve che teno te sApathI ja vinAza thAya che. krodha AdinuM e upamAna jANavuM. krodhathI je prerita thAya che te ja nAza pAme che. krodhI jIva phUMphADA mAratA sApanI jema krUra thAya che.] jo Agalei matta, karyaMtakAlovamaM vaNagaiMda, so teNaM ciya chajjai, mANagaUdeNa itthavamA. 312 jo A je ajANa matta' madonmatta kayaMtara kRtAMta maraNanA kAlanI pira bhayaMkara chai, eu vaNagaiMda, veDinau hAtthiu Akalai lii te puruSa tINaiM ji hAtthId chujjAi, kSodIi, cUrNa kIjai, vijJAsIi, isI pari mAnahae, gajeMdranauM UpamAna kahIi,TM mAnanai karatau jIva mAniiM ji viNAsa pAmai, isiu bhAva, jima hAthIi caDau jIva ApaNapauM UcauM dekhai, tima mAni caDiu jIva ApaNapauM moTaupa dekhai, teha bhaNI mAnaCi hAthIyAnau upamAna dIdhauM. 312. mAyAnauM svarUpa kahai chai. mRtyu samA bhayaMkara vagaDAnA hAthIne je pakaDe che te ja hAthIthI te kacaDAya che, nAza pAme che. e rIte mAnane gajeMdranuM upamAna ApyuM. abhimAna karato jIva enA vaDe ja vinAza pAme che. hAthIe caDelo jIva potAne UMco dekhe tema mAne caDelo jIva potAne UMco jue che.] visanaslimahAgahaNuM jo pavisai sAjIvAyarisavirsa, so acireNa viNassai, mAyA visarvalligahaNasamA. 313 visa visanI velinauM gahana vana kisiu chai. sAjIvAya. sAmuhA vAyunI gaMdhii anai sparzivae karInai mArai isiuM visa chai jihAM evA vana mAhi je paisai, so a te puruSa aciraiNa thoDA kAla mAhi viNasai ma2i, mAyA vi. isI pari mAyA viSavelinA gahana sarIkhI kahIi, ji ko mAyA karai teU isI pira maraNAdika anartha pAmai, jima vana gahananauM svarUpa mANusa na jANad, mAhi kAMI chai, tima mAyAvaMtanauM svarUpa kAMI jaNAi nahIM, eha bhaNI mAyAhUiM vana gahananauM upamAna dIdhau. 313. lobhanauM svarUpa kahai chai. viSavelinuM vana kevuM che ? vAyunI gaMdhathI ene sparzIne mAre evuM. AvA vanamAM je praveze te puruSa thoDA samayamAM ja mare. mAyA viSaveli jevI che. mAyA 1 kha manuM. 2 ka kayaMkayaMta. 3 kha AMcchAi. 4 kha 'kahIi, mAnana' pATha nathI. pa ka moTauM' nathI. 6 kha jANIi ga. jANai. upadezamAlA bAlAvabodha (uttarArdha) 27 Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kare te A ja rIte mare. jema gADha vananuM svarUpa mANasa jANato nathI e rIte mAyAnuM svarUpa jaNAya nahIM.] ghore bhayAgare sAgaraMmi timimagaragAhapaummi, jo pavisai so pavisai lobhamAsAgare bhImo. 314 ghore ghora raudra bhayanau Agara mahAbIhAmaNau, anai mAchA-magaragohatAM A jIva tehe pracura pUriu sAgarasamudra, evA samudra mAhi je paisai te lobha lobha rUpiyA mahAsamudra mAhi paisai, jima te samudra mAhi paiThau jalacare khAjai, anartha pAmIi, tima lobha mAhi vartAtau jIva aneka duHkharUpa e jalacare pIDii, aneka maraNAdika anartha pAmai isiu bhAva, jima mahAsamudranau pAra na pAmIi tima lobhanau sayasahasralAkha koDi ketalaiM cheha na AvaiM, teha bhaNI lobhaThThae samudranau upamAna dIdhauM. 314. isiuM krodhAdika kaSAyanauM svarUpa jANIi nai, karma pari vasi thikA jIva doSatau nivattaiM nahI, e vAta kahai chai. [raudra, bihAmaNA ne matsya-magara jIvo jemAM pracu25Ne che evA samudramAM je praveze tene jalacara khAI jAya, tema lobharUpI samudramAM je praveze te duHkho rUpI jalacarothI piDAya che, ane maraNa jevo anartha pAme che. jema mahAsamudrano pAra na pamAya tema lobhasamudrano cheDo na Ave.] guNadosa bahu visersa, paryaM paryaM jANiUNa nIsersa, dosesu jaNo na virajjai, ti kammANa ahigAro. 315 guNado guNajJAnadarzanacAritratapaH pramukha guNa mokSasukhanauM kAraNa, anai krodha-mAnAdika doSa anaMta saMsAranauM kAraNa evaDau guNadoSanau vizeSa ghaNauM AMtarauM, paryaM 50 padi padi sarvajJanA boliyAM siddhAMta mAhi^ niHzeSa saMpUrNa jANIi nai, dosesu jaM e jaNa jANai loka doSa lobhakrodhAdika pApa thiu nivattai nahIM, kammA te karmanau adhikAra jANitau. tau karmanai viza vartAtA jIva doSa chAMDI na sakaiM isiu bhAva. 315. hava hAsyaSaka vakhANatau hUtau pahilauM hAsya AzrI kahaI chaI. [jJAnadarzanacAritratapa e guNa mokSasukhanuM kAraNa ane krodha-mAna Adi doSa saMsAranuM kAraNa ema guNadoSa vacce ghaNo AMtaro che. DagaleDagale jinavacana saMpUrNa jANavA chatAM loko krodhAdi doSathI nivartatA nathI. A karmano adhikAra jANavo.] 1 ke mahAmaNau, 2 kha krodhamAnamAyAdika. 3 kha e jaNai (ruM e jaNa'ne badale) 28 zrI somasuMdarasUriSkRta Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aTTaTTahAsa kelIkilattarNa hAkhiDDa-jamagaruI, kaMdappa avahasaNuM paramsa na kirati aNagAra. 316 aTTa, muhaDai vikAsirTI haDahaDa sivauM, te aTTahAsa kahIi, anai rAmatid paraCiM yathAtathA asaMbaddha vacana bolai, te kelIkala kahIi, teha paNauM hAkhiTTa hAsad karI khasakhUMTIAnau karavauM, anai vAta karatAM yamakanauM pADivauM, anai kaMdappa, kautigauM karavauM, avahasaNuM, anerAhUi hasavauM, etalAM bola mAhi ekaU mahAtmA na karai paraCd. 316. mahAtmAiM rati na karavI e vAta kahai chai. [aTTahAsa karavuM, ramatathI bIjAne bhoMThA pADavA ke asaMbaddha vacana kahevAM, majAkabharI ceSTA karavI, vAta karatAM zabdaramata karavI, kautuka karavuM, bIjAnI hAMsI karavI ATalI bAbata mahAtmA na kare.] - sAhUNaM appaI, sasarI25loaA tane araI, susthiyavano aipahariseM ca nathI susAhUNaM. 317 sAhU mahAtmAhUiM Atmaruci na hui, ApaNai saya2 vAldauM na joIi, 2khe mAhA saya2CO TADhi lAgai, rakhe tApa lAgai, rakhe anerai kaSTa hui, isI pira, sasarIra anai ApaNA sayaranau sAhauM joavauM zobhA bhaNI ArIsA-jalAdika mAhi pratibiMbanauM jovauM, anai sayaranaIM mohiiM upavAsAdika tapanai viSai, arati asuhAM ti rakhe mAharauM sayara dUbalauM thAi, rakhe zobhA jAi, eha bhaNI susthiya susthita etalau mahAtmA isI pari ApaNI varNazlAghA prazaMsA anai, aipaha. moTai lAbhAdika huiu tathA apUrva vastu dIThIi huMtI ati harSanauM karavauM, nathI etalA bola ekai susAdhu bhalA mahAtmANlRIM na hui. 317. hava mahAtmA arita nau karavI, e vAta kahai chai. mahAtmA potAnuM zarIra vahAluM na gaNe, zarIrazobhAnuM arIsAmAM ke jaLamAM pratibiMba na jue, zarIranA rAgathI upavAsAdi tapa vize arita na kare, AtmaprazaMsA na kare, moTA lAbhanI vAtathI ke apUrva vastu joIne atiharSa pragaTa na kare.] uddevao a araNAmau a aramaMti ya araI ya, kalamalao []NegaggayAya ko suvihiyANuM. 318 ulveva Udega lagAreka dharmasamAdhi thauM calivauM, araNAmau a araNa upadezamAlA bAlAvabodha (uttarArdha) 29 Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSayanai viSai mananauM jAivauM, teha ji rUpiu Amaya roga te araNAmaya kahIi, aramaMti dharmanai viSai mananauM aramivauM vimukhapaNauM, a2Iya, gADhau mananau Udega, klamalau, viSayanA lobha lagai je mananau kSobha AkulatA, amukuM khAisu, amukuM pIisu, amukuM pahirisu ityAdi asaMbaddha mananauM cIMtavivauM anekAgratA kahIi, etalA bola mAhi ekai suvihita mahAtmACO kima hui sarvathA na hui, jeha bhaNI, tehanA mana zukladhyAni dharmadhyAni bhAviyAM chaiM, 318 zokadvAra kahai chai. [dharmasamAdhimAMthI calita thavuM, araNa viSayamAM mananuM javuM, dharmamAM mananuM ramamANa na thavuM, manano udvega, mananI AkulatA, amuka khAzuM, pIzuM, paherIzuM vagere mananuM ciMtavana te mananI anekAgratA che. suvidita ane zukladhyAnamAM joDAyelA manavALA mahAtmAne A bAbato na hoya.] sogaM saMtAnaM adviiM ca manuM ca vemaNassuM ca, kArunna runna bhAvaM na sAhudhama~mi icchati. 319 sogaM sagai saNIjai mUMi giu huMtai zokanuM karavauM, saMtAnaM anai, gADheraDA ucATanau dhiravauM, adhii ca, kuNahiiM, eka gAmakSetrana-upAzrayAdika AzrI kahIa e chAMDIsii, ityAdika ciMtavivauM, adhRti kahIi, manyu gADhaiM zokiiM karI iMdriyanA vikalapaNAnauM thAvauM temaNassa zokiiM karI AtmaghAtAdikanau cIMtavivauM, kArunna, thoDauM siuM rovauM, runna bhAve, gADhad sAdii AmaMdivauM rovauM, na sAhu, etalA bola mAhi ekaNa bola susAdhunA dharmamAhi na vAMchai, tIrthaMkarAdika etalA bola mahAtmAe na karavA, ima niSedhad tIrthaMkaradeva, kAM mahAtmAnauM dharma cittanI samAdhiiMi ji chatI hui, Imhai na huI, siu bhAva. 319. hita bhayadvAra kahaI chai. sigAMsaMbaMdhInA mRtyu samaye zoka-saMtApa-ucATa karavAM, gAma-upAzraya kevI rIte choDAze ema ciMtavavuM, zokathI indriyonI vikalatA, ApaghAtano vicAra, rudana, AkraMda - A bAbato sAdhu na kare. tIrthaMkaradeva Ano niSedha kare che.] bhayasaMkhovisAu magna vibheo vibhIsiAo u, paramagga keMsaNANiya, dRDha dhammANlR kauM haMti. 320 1 ka 'viSai' nathI. 2 ke jANavauM ga jAvauM. 3 ke bhaNIjai 4 kha, ga darisaNANiya. 30 zrI somasuMdarasUriSkRta Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhaya, akasmAt bIhavauM, saMmoha caurAdika dekhI trAsiva" viSAda dayAmaNApaNauM, magna vi. mArgi jAtAM sIMhAdika dekhI UvaTaiM jAuM anaI vibhIsiA, vetAlAdiki karI trAsavauM, e bi bola jinakalpI AzI jANivA, vikalpIDuMi siMhavetAlAdika thiu nAsatAM doSa nahIM, paramagna para asaMyata hRI bhaya lagaI vATanAM kahevAM athavA bIhatAM kudarzananA mArganau kahivauM, daDha dhaetalAM saghalAM bola daDha dharmadharmanAM viSa nizcalacitta, mahAtmAhade kima hui, na huI, sarva prakAri nirbhayaNI. 320. jugupsA dvAra kahaI chaI. [akasmAta DaravuM, cora Adi joI rAtamAM viSAda thavo, dInatA thavI, siMha Adi joI rasto badalavo, vetAla AdithI trAsa pAmavo, e bola jinakalpIne jANavA. sthavirakalpIne siMha-vetAla va.thI nAsatAM doSa nahIM. asaMyatane bhayajanaka rastA vize ke kudarzananA mArga vize kahevuM e bAbato dharmamAM nizcala cittavALA mahAtmAne na hoya. kucchA cilaNamalasaMkaDesa. ullevao aNikesu, cabuniyANamasubhesa, nalthi invesu daMtANe. 3ra1 kucchA, cilIna azuci mali karI saMkaDesu bhariA durgadha mUMAM kahevarAdi kanaI viSaI jugupsA, sUga muha moDavauM, dhUkavAdika kriyAnauM karivauM, unnevao, anaI ApaNAM dehavatrAdikamalA aniSTa dekhI UdeganauM dharivauM, cakyuni. azubha kIDe khAdhA zvAnAdika virUI vastu dekhI, AMkhinauM niyattamAM nivattavivauM pAchauM vAlivauM, nalthi da. je mahAtmA dAMta che, ApaNAM iMdriya je vasi kIdhAM chai, teha mahAtmAhUI durgucchA bhaNI ekalA bola ekaI nathI. 321. isiI mahAtmAnAM dharmi jANibaI huMtaI ketalAI karmanA vAhiyA jIva kaSAyAdika bhAva karai, teha AzrI kahai chai. azuddha, durgadha mAratAM mRta phlevaranA viSayamAM sUga karavI, moM pheravavuM, ghUMkavuM, potAnA deha-vastra Adi melAM joI udvega karavo, kIDA AdithI saDatA kUtarA va. ne joI AMkha pheravI levI, pAchA vaLI javuM - A badhI jugupsA indriyone vaza karanAra mahAtmAne hoya nahIM.] 1 ka rAtrisihaM. 2 kha "na huI nathI. 3 ga upadezanauM. 4 kha, ga dugacchArahita. upadezamAlA bAlAvabodha (uttarArdha) 31 Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ e pachI eye pi nAma nAUNa, mujhiyatve ti nUNa jIvalsa, pheDeUNa na taraI aibalio kammasaMghAo. 32 eya pi. pAchali je kahiuM airi kaSAyanau hAsyAdika inora kaSAyanI nigraha karivau, isi zrIsarvajJanauM vacana nAma prasiddha jANInaI mujhiyatve je jIva mUDha thAI, vAMsai, kaSAyAdika bhAva karai. nUrNa. te nizciI jIvanAM karmanau samUha ati balI6, pheDI parahau karI na sakIi, isihaM jANivauM eNe karme jANaI jIva balAtkArii akAryanAM viSaI pravartAvIi, kuNaI kAMI na thAI, isiu bhAva. 322. koho mANo mAyA e cauthA sayanI pahilI gAhA vakhANI pUrI, etalaIM samiI kasAya e gAhanAM bi dvAra vakhANyAM, hava trIjau gArava dvAra vakhANa chaI. piAchaLa kahyA te cAra kaSAya ane cha hAsyAdikano nigraha karavo. zrI sarvajJanAM A vacana che. je jIva mUrkhatAthI kaSAyAdi bhAva kare che teno karmasamUha prabaLa bane che. pachI e pheDI zakAto nathI.] jaha jaha bahusmRo sammao a sIsagaNa saparivuDo a, aviNicchio A samae, taha taha siddhata paDiNIo. 323 jaha. jima jima bahuzruta ghaNA siddhAMtanake sAMbhalavau mAtra kIdhauM huI, sammao. anaI, jima jima ghaNA ajANa lokahRi sammata gamatau huI, sIsagaNa anaI tisyA tistA ajANa ziSyane parivAri jima jima parivArika huI, avizi. anaI samaya siddhAMtanA rahasya tattva tehanaI viSaI avinizcita ajANa hatau, taha, tima tima anekariddhi-rasa - sAtagArava karatI huMtala, siddhAMta siddhAMtavRMI pratyenIka huI, siddhAMta virANI halUuM karai, jANa huI taka garava na karaI, siddhAMtahui mahattva ANaI, eha bhaNI ajANa kahiu. 323. RddhigArava kahaI chaI. jemajema ghaNA siddhAMta sAMbhaLavA mAtrathI bahuzruta gaNAyo hoya, ghaNA ajANa lokane gamato hoya ane te te ajANa ziSyonA samUhathI vIMTaLAyelo hoya ane siddhAMtanA rahasya-tattvane vize anizcita hoya tematema riddhi-rasasAtagArava karato siddhAMtane halakuM kare che. "jJAnI hovA chatAM garva na karavo, 1 ka balio. 2 kha chanA. 3 kha, ga thAI' pachI 'si6 kIjai pATha vadhArAno. 4 kha bahuzruta thiu hui. 5 kha ajAMNatAM. 6 ka aneka rasasiddhi kha te anai Rddhi rasa (aneka riddhirasane badale) 3ra zrI somasuMdarasUrikata Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ siddhAMtane mahattvano gaNavo' e vAta pratye ajANa rahe che.] pavarAd vattha pAyAsaNovagaraNAI esa vibhavo me, atiya mahAjaNaneyA, ahaMtiaha iDhigAravio 324 pavarA mAharai vAru vastraka vAru pAtra vAru AsaNa vAru upagaraNa, esa vi. isiu vibhava Rddhinau samudAya mAharai chai, avia valI huM mahAjana pradhAnau ghaNA lokanau netA ThAkura, e loka sahu majhaGUiM vAMdai chai, isI pari lAdhI Rddhinau garva karatau aNalAdhI isI Rddhi pAmivAnI icchA karatau ghaNAM karmanai bAMdhivai ApaNau AtmA bhAre karatau []ddhigA2vanau dhaNI kahIi. 324. hava rasagArava AzrI kahai chai. mAre suMdara vastra, suMdara pAtra, suMdara Asana, suMdara upakaraNa - Avo Rddhino samUha mAre che, vaLI huM mahAjana, pradhAna, ghaNA lokano netA chuM, e loka mane vaMdana kare che A prakAre prApta Rddhino garva karatA ane aprApta Rddhine pAmavAnI icchA karatA, ghaNAM karmo bAMdhavAthI potAnA AtmAne bhAre karatA sAdhune RddhigAravano svAmI kahIe.. arasa visaM lUhuM, hovavanaM ca nicchae bhu, nidvANi pesa lANi ya magai 2sagArave giddho. 325 arasa a2sa hIMgamarIcAdike asaMskArauM, virasa jUnA kuDhiyA odanAdika rUkSa copaDa rahita vAlaciNAdika, jovavanaM sahajii bhikSAM pharatAM jisyAM lAdhAM bhaktapAnAdika tisyAM, nicchae jimavA na vAMchai niddhaNi snigdha copaDai bahula pesala suMAlAM rUDAM magaMi vAMchai rasagArane giddho jihvAnai rasavAhiu huMtau isiu rasagAravanau dhaNI kahIi. 325. hava sAta gArava AzrI kahai chai. - [hiMga-maracAMnA rasathI vihIna - arasa, virasa, bhikSA mATe pharatAM kohelAM zuSka vAla-caNA Adi jevo maLyo tevo AhAra jamavA icchA na kare, snigdha, suMvALo, sAro AhAra icche, mAge, AvA jIbhathI akarSAyelA sAdhune rasagAravano svAmI kahIe. susyUsaI sarIra sayaNAsaNa vAhaNApasaMga paro, sAyAgAravagarUo dukhassa na dei appAsa. 326 1 ka garaviu. 2 ga tehanI ThAkurAI (netA ThAkura'ne badale) 3 ka gayaNAsaNa. 4 ke vApasaMgama, upadezamAlA bAlAvabodha (uttarArdha) 33 Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surya ApaNA sayaranI zuzruSA karaI, valI valI saMskArazobhA karaI, sayaNa0 zayana sukumAla zavyAAsana vArU paTTakAdika tehanI vAhanA niSkAraNa vAvarivau, tehanau prasaMga Asakti karai, kuNa, sAyAgAra je sAtagAravizuM karI guru vAhile hui, te valI kisIuM karaI, dukhassa, dukhahUi ApaNayuM na diI, bhUkhatRSAdika parISahanA duHkha mAhi na paisai, isika bhAva. 3ra6. hava cauthau iMdriyadvAra kahaI chaI. (zarIranI zuzruSA kare, pharIpharI saMskArazobhA kare, sukumAra zavyA-Asana, suMdara paTTaka e badhAnI Asakti kare, Ama sAtagAravathI kheMcAyelA guru potAne duHkha na Ape, bhUkhatarasanA pariSahanA duHkhamAM na praveze.J. tavakulachAyAbhaMso paMDica pheMsaNA aDhipaho, vasaNAni raNamuhANi ya, iMdiyavasagA aNuharvati. 327 tavaiMdiya, iMdriyanaI vasi vartato jIva tapanau baMza vinAza pAmaI, tapa thakau paDaI, isiu bhAva, anaI kulanau bhraMza karaI, kula sayalauMI lajAvaI, chAyAloka mAhi mahattva tehanau breza mahattva jAi, paMDicca0 paMDitapaNAnI phesaNA nIgamavauM, DAhapaNahuM mAlinya ANaI. ukta ca. vikalayativi kalA kuzale hasati zuciM paMDita viDaMbavati, adharati dhIra puruSa hRSIkagaNa eSa tatkAla. 10IA anika. anaI aniSTa saMsAranau paMtha mArga vadhAraI jIva iMdriyanaI vasi vartatala, vasaNA anaI iMdriyane vikAre vAhika jIva aneka vyasana maraNAdika Apada pAmI, raNamu anaI, raNasaMgrAma tehanA mukha UpajAvAM aneka anarthanA hetu iMdriyane vase vAhiyA jIva pAmaI. ukta ca. sakta zabda hariNaH A nAgo rasa ca vAricara, kRpaNa pataMgo rUpe, bhujago gaMdhana tu vinaSTa. 1 paMca susaktAH paMca vinA, yatrAgRhIta paramArthA, eka paMca susakta prayAti bhasmAtmatAM mUDha: 2 tathA kuraMga mAtaMga pataMga bhaMga, mInA hatApaMcabireva paMca, eka pramatta tu kartha na hanyuyaM sevane paMcabireva paMca. 3 vyasane jayo vabAhubalini dazavakane nipAta, jitAjitAni rAje, hRSIkAtra kAraNa. 4 1 ka vAriuM. 2 kha iMdiyakasagA. 3 kha jalAvaI. 4 ka vikalaya, pa ka bayati. 6 kha sukha Upari jAdhavA (mukha UpajAvAne badale) 7 kha vyasane vAhiyA. 8 kha bhasmatAM. 9 kha jitAjitAjitAne gajeMdra. 34 zrI somasuMdarasUrikRta Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ raNamukhe 327. iMdriyanirodha kima karavau, e vAta kahaI chai. [iMdriyanA vazamAM vartato jIva tapano vinAza kare, kuLano bhraMza kare, kuLane lajave, paMDitapaNuM gumAve, DahApaNane malina kare, aneka saMkaTo veThe ane laDAInAM dvAra ughADe che. iMdriyavaza jIva A badhuM pAme che.] saddesu nirajjijjA, rUvaM huM puNo na ikbijjA, gaMdha 2se a Ase amucchio' ujjamijja muNI. 328 savesu rUDA zabda veNu-vINA-mRdaMga-strIgItAdikanA sAMbhalInai tehanai viSai rAcai nahIM, tehe vAhIi nahIM, rUvaM rUDauM rUpa dekhI valI bIjI vAra dRSTi vAlI sAhauM na joai, jima sUryasAmhIM daSTi gaI mANasa pAchI vAlai, tima strIAdika taNA rUpa dekhI dRSTi pAchI vAlavI, gaMdhe 20 rUDA karpUrAdika taNA gaMdhanai viSai, anai zarkarAdikanA rUDA rasanai viSai, rUDA sukumAlAdika sparzanai viSai, amucchI mUrchA Asakti na karai, virUyA zabda-2sa-gaMdhasparzanai viSai dveSa na ANai, ujja evau thikau mahAtmA ApaNA dharmAnuSTAnanai viSai udyama karai. 328. tathA. muni veNu, vINA, mRdaMga, strIgAna va. nA rUDA zabda sAMbhaLIne emAM rAce nahIM, suMdara rUpa joI bIjI vAra dRSTi vALI laIne sAmuM jue; jema sUrya sAme dRSTi jatAM mANasa pAchI vALI le tema. kapUra AdinI gaMdhamAM ane sAkara AdinA rasamAM, sukomaLa sparzamAM Asakti na kare. kharAba zabda-2sa-gaMdhasparzane vize dveSa na lAve. mahAtmA dharmAnuSThAnamAM udyama kare.] nihayANihayANi ya iMdiyANi ghAehaNaM payatteNa, ahiatyaM NihayA hiyakajje pUaNijjAi. 329 nihayA. mahAtmAnA IMdriya nihata haNyA kahIi, jeha bhaNI zabdAdika viSayanai viSai rAgadveSAdika na karaU, eha bhaNI haNyA aNachatA kahIi, ahayANi anai ahatai kahId, jeha bhaNI savihauM iMdriyanA AkAra chatA IMIM, eha bhaNI Ni kahId, anai aNiyAi kIIM. ukta ca. na zakya rUpamadrakhuM, cakSurgocaramAgatuM, rAgadveSI tu yau taMtra tau budhaH parivajyet 118 1 ka acchio. 2 kha jeha bhaNI.... aNachatA kahIi' pATha nathI. 3 kha chatA chaiM' pachI 'tathA ghoDalaI samAhi iMdriyanA viSaya UpajatAM vArai na lAgaU' pATha vadhArAno. upadezamAlA bAlAvabodha (uttarArdha) 35 Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ghAehaNaMisivuM nahIM ji iMdriya jihvA chaiM, aNe jima RNanau dhaNI goviharAM ghAtIi, tima jIvahUi saMsAra rUpiI gotiharaI ghAtaI, eha bhaNI RNa zabdii karma kahIi, te kammada mahAtmAnaIM ghaNauM haNiuM, thoDavuM nathI haNiuM, ehuvarSe nihata chai, isyA dAdhI doraDI sarIkhAM idriya anaI karmai, ghAeha. patnii sarvodyami karI saghalAI pUrAM haNavuM, mokSana pAmavaI karI jAM lagaI ajIpUrAM, iMdriyakSAya na ghAtAi, tAM lagaI kisiu karivauM te kahaI i, ahialpe. je ApaNA AtmAhUi rAgadveSanA kAraNa bhaNI ahitUA zabdarUpAdika padArtha tehanAM viSaI pravartatA nihata kariyAM, sarva prakAri rUdhivAM, rAkhivAM, ahikaTha' ApaNA AtmAci hinUyAM. kAja zrI siddhAMta-zravaNa zrI jinabiMba-vilokanAdika tehanaI viSaI pravartAvivAM vizeSi, Ima karatAM te iMdriya pUjanIya glAdhya thAI, eka artha. cha. e gAhanau bIjau artha kahaI chaI. nihayANi nihata kahIzuM, ApaNA zabdAdikanaI viSaya viSaI gyA je iMdriya hayANiya, haya zabdii ghoDau tehanI pari je caMcala chaI te iMdriya, aho uttamaA ghAeha ghAtaka haNa3, vasi karauM, payatteNa, sarva zakti che, ahiya. e iMdriya nihata eka vasi kIdhAM hatAM. ahita zabdii saMsAra tehanaI arthi na huI, saMsAranI kAraNa na thAI, kisiI kAjiI thAI, hiyakaje hitakArya mokSa teha sAdhavAnau kAraNa thAiM, hariyA haMtA, IhalokiI pUjanIya thAI, tehanau dhaNI iMdrAdika devee pUjII, isiu bhAva. e bIjau artha. e gAhanA ehUvA artha ghaNA che, te valI guru pUchI jANivA. 329. samiI kasAya gArava, ehanA thyAri dvAra vakhANyA, have pAMcamauM dvAra kahaI chai. mahAtmAnI indriyone haNAyelI ane aNahata baMne kahIe. haNAyelI eTalA mATe ke te zabdAdika viSayamAM rAgadveSa nathI karatI ane aNahata eTalA mATe ke sarva indriyo padArthane grahaNa karavA sakSama paNa che. jema devAdArane tema jIvane saMsArarUpI kArAgAramAM nAkhe che. ahIM 'RNa' zabdathI karma kahIe. te karmane mahAtmAe ghaNAM haNyAM, thoDAM nathI haNyAM. nihatAvihata). paNa saLagatI dorI sarakhAM Indriya ane karma udyama karIne pUrepUrAM haNavAM joIe. mokSane pAmavAne mATe jyAM lagI iMdriyakSaya na thAya tyAM sudhI 1 ka RNapanau. 2 kha nihAnita ga nihAnihANa). 3 kha nathI gayAM' (na ghAtAIne badale) ga na thAI. 4 kha hiyaka ga aka. 5 ka hiputU. 6 kha, ga likhIi. 7kha uttama tuhe 8 kha pUjanIya pUjIe ga pUjAI. zrI somasuMdarasUrikRta 36. Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAgadveSanA kAraNarUpa zabda-rUpAdi padArthanA vize AtmAne pravartato aTakAvavo. AtmAne zAstrazravaNa ane jinabiMbadarzananA viSe pravartAvavo. A eka artha thayo. A gAthAno bIjo artha kahe che. zabdAdika viSayamAM gayelI iMdriya te 'hayANiya'. 'haya' eTale ghoDo'. ghoDAnI peThe je caMcala che te iMdriya. ene sarva zaktithI haNo, vaza karo. iMdriyane vaza karatAM te 'ahita.' eTale ke 'saMsAra'nuM kAraNa nathI banatI. paNa te hitakArya' - mokSa' - nuM kAraNa bane che. A gAthAnA ghaNA artha thAya te gurune pUchIne jANavA.] jAikula rUvabala suyatavalAbhisTiriya aka mayamatto, eyAdeM ciya baMdhai, asuhAi bahu ca saMsAre. 330 jAi. brAhmaNAdikanai jAtina garva 1, anai kula ApaNau pUrvajanau vaMza tehanau garva 2, rUpa ApaNA sayaranau saubhAgya tehanau garva 3, bala ApaNA sayaranA balanau garva 4, suya ApaNA zAstranA jANivAnauM garva 5, tapa 2AApaNA piApaNAnau garva 6, lAbha, ApaNA upArjanIyApaNAnau garva 7, isTari ApaNI ThAkurAInau garva 8, aTTha ma ehe AThe made mAtau huMtau, e ATha garva karata huMtau jIva, eyAi, eha ji jAtikulAdika asuhAi saMsAra mAhi phiratau bahu ghaNIvAra, azubhAM UpArjAi kima, jAtinau mada karatau hutau, anaMtI vAra hIna jAtie Upajai, kulanau mada karatau anaMtI vAra hIna kuli Upajai, rUpanau garva karatau anaMte bhiva kurUpa thAi, isI pira jANivauM. 330. eha ji vAta kahai chai. jAti, kuLa, rUpa, baLa, zAstrajJAna, tapa, lAbha-upArjana, ThakurAIno garva A ATha prakAranA madathI unmatta banelo jIva ghaNI vAra hIna jAtimAM ke hIna kuLamAM Upaje, koI bhavamAM kurUpa thAya.] jAIi uttamAe, kule pahAmi rUvamiriyuM, balavijjA i taveNa ya, lAbha maeNaM va jo khise. 331 jAIi. je ApaNI uttama jAtii karI anerAhe khisai niMi hau uttama jAtinau, tauM adhama jAtinau isI ri kule 50 pradhAna kuli lAIM huMtae anerACi hIlai. 331. 1 ka jAikulabalarUbalasuya.... 2 kha ajANIu. 3 kha, ga anerAhi niMi mAharauM kula uttama, tAharauM kula adhama, ima rUpa anai aizvarya bala vijJAta e lAMbhai ne ApaNA made ahaMkAre karI paraCO hIlai ('anerAh hIlai'ne sthAne) upadezamAlA bAlAvabodha (uttarArdha) 37 Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tehaCi siuM hui, te vAta kahai chai. potAnI uttama jAtine laIne je bIjAthI AghA jAya, bIjAne niMde, anAdara kare temanuM zuM thAya che ?] saMsAra maNava]yagyuM nIyaDhANAd pAvamANo ya, bhamai anaMta kAuM, tA 6 mae vivajjijjA. 332 saMsAra aNavayagga, jehanau pelau pAra chehaDau na pAmIi, ehavau saMsAra bha phirai, anaMtau kAla madanau dhaNI, nIyaTTA bhavibhavi nIca sthAnaka hIna jAti hIna kulAdika pAmatau huMtau, tumhA e ATha madanau evau anartha jANInai, e mada varjavA TAlivA, kuNahaiM na karavA. 332. tathA. [Avo mada karanAra apAra saMsAramAM anaMta kALa phare che, bhavebhave nIca jAti pAmato rahe che. Avo anartha jANIne e ATha madane tyajo.] suTTu vi jaI jyaMto, jAimayAIsu majjaI jo ora, so mearisa jahA, hiraesabalu parihAi. 333 3 suku yati mahAtmA, suruti gADhaui tapaniyamasaMyamanai viSai, yatna udyama karatau je, jAimayAi jAtikulamadAdike karI mAcai?, jAtyAdike rUDe chate sAcaui garva karai, so meajja hiraesa te mahAtmA metArya RSi anai harikeza, mahAtmAnI para thAi, hINau thAi, hIna jAtikulAdika lahai. metArya mahAtmAnI kathA : ujjvanI nagarI, caMdrAvataMsakarAyanai beTaiM, sAgaracaMdriiM, ApaNA aramAI bhAI, guNacaMdraGUiM rAjya deI dIkSA lIdhI, eka vAra ujjayinI tau Avi e mahAtmAe(r) ima kahiuM, rAya anai purohitanA beTA beu ujjayinIiM mahAtmAhUiM UcATaiM, te sAbhalI sAgaracaMdra mahAtmA ujjayanIi giu, rAyanA purohitanA beTA bihuhUe zikSA deI baliiM dIkSA dIdhI, purohitanau beTau brAhmaNa bhaNI lagAreka jAtimada ka2i, beI jaNa cAritra pAlI devaloki giyA, je pahilauM cyavai te bIjai bUjhavavau, ima saMketa karai, pahilau purohitanA beTAnau jIva atiu, meiNinai. garbha avatariu rAjagRha nagara te meNi eka sesanai ri tuharai viNajai, seThiNinai chorU jIvad nahIM meyaNi prItii ApaNau beTau jAta mAtra seDiNiCO 1 kha behaDau. 2 ka jA o kha joba. 3 kha, ga karatu huMtau. 4 kha nAcarai ga mAnai. 5 kha pira hAi ga hui. 6 kha tehanae tINad. 7 kha meiNinai garbhi...nagara' pATha nathI. 8 kha isyai meNi saikaNinai ghara (te meNa eka sejhinai ri'ne badale) 9 ka meyaNiiM' nathI. zrI somasuMdarasUti 38 Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Apila, seThiNinI beTI jAtamAtra ApaNAI lIdhI, te vAta seThi na jANaI, te beTAi metArya nAma dIdhauM, sola varasanau mitradevii bUjhivau, bUjhaI nahIM, isii ATha vyavahArIyAnI kanyA variu, phUlake hUMta devatA meanauM sadara adhiSTIe mAharau beTau asi riSIkanyA kAMI pariNai. ima kahataI zabikA tau UpADI meanaI ghari ANika, devatA kahaI take bUjhi, metArya kahaI tI bUjhauM, jau mUharaOM mahattvi caDAvaI, te vAta devatAI paDivajI pachaI devatAI meanai ghari eka bokaDau lIDInaI cAnaki ratnai ji mUkatau vikurvila, menA ratna thAla bharI triNi dihADA rAyanaI bheTa karai, abhayakumAri maMtrIzvari kAraNa pUchiuM, kahaI mAharA beTAnaI rAyanI beTI diuM, pachaI teha pAhiI nagara pAkhatI sonAnau gaDha, anaI vaibhAragiri parvati pAja karAvI, pachaI kSIrasamudranauM pANI AvI metArya --varAvI sUjhADI ApaNI beTI rAyazuM dIdhI, te anai valI bIjII ATha vyavahArIyAnI kanyA pariNI, havaDAM majhahUI viSayasukha bhogavavA deI, pachaI je kAMI tuM kahisite karisu ima kahI devatAThuMI manAvI cakavIsa varasa gRhasthAti rahI dIkSA lIdhI, jima sonAri upasarga karatAM kevalajJAna UpArja mokSi pahutau, te vAta AgaI kahI. - hava harikezanI kathA kahaI chaI : mathurA nagarIi svAmI zaMkharAjA dakSA lIdhI. te gItArtha hau, bhikSAvRttii hastinAgari 63AAvi8, somadeva purohita kanDali mArga pUchiuM, tINi dveSa lagai vyaMtarAdhiSThita agnimaya serI dekhADI mahAtmA tINai ji mAragi giu, vyaMtarau mahAtmAnaIM prabhAvi nAThI, serI zItala thaI, somadeva purohitanaI mani dharmano prabhAva dekhI pazcAttApa thiI mahAtmAne pagi lAgauM, khamAvaI, tINaI mahAtmAnI upadeza sAMbhalI dIkSA lIdhI, cAritra kharauM pAlaI puNa lagAyaka brAhmaNapaNAnI jAtinI mada karaI, marInaI devaloki deva hUka, tihAM thikau eNvInaI nIceZtra karmanaI udaya gaMgAtaTi balakoTTa nAmiI mAtaMganau ThAkura, tehanaI kalatra gaurI, tehanau beTaG harikezabala. AMbAnAM svapti karI sUcita, ekavAra te vasaMtotsava bAlaka mAhi ramatI vaDhAvaDi bhaNI bAhira kADhiuM, ekaIM sthAnaki taNaI saviSa sApa loke mAriu dIThauM, nirviSa jIvatI mUkila dIThauM, halkarmA bhaNI isika vicAra Upanau, jIva saghalAI ApaNeI ji doSe duHkhiyA thAMI ApaNeI11 1 kha thiu deniM. 2 ka "beTau nathI. 3 kha maeNi ga mUharahaI. 4 kha meya kahaI. pa ka kisi. 6 kha vasila pachai. 7 ka sarIra. 8 kha pramANi prabhAvi. 9 kha balakoda. 10 kha sApalopa. 11 kha "ApaNe". sukhiyA thAi' pATha nathI. upadezamAlA bAlAvabodha (uttarArdha) 39 Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ji guNe sukhiyA thAMU, isiuM cItavatAM mahAtmA miliyA, dharmAM sAMbhaliu, vairAgya UpanauM dIkSA lIdhI, devahui sevanIya thiuM, jima yajJapATika dharmanau mahimA dekhADI, brAhmaNI bUjhavI, kevalajJAna UpArjDa mokSi pahutau e vAta Agai pahilai, 'sai, i' nakula asthi pahANaM' INai gAthA kahI chai. 333. hava nava brahmacarya gupti rUpa chaThThauM dvAra kahaI chaI. mahAtmA gADha tapasaMyamane vize udyama karatA jAti-kulanA mada Adino garva kare to metArya muni ane harikeza mahAtmAnI pere te hINA thAya ane nIca jAti-kula pAme.] kathA (metAryamuninI) : ujjainamAM sAgaracaMdre potAnA oramAna bhAI guNacaMdrane rAjya soMpI dIkSA lIdhI. rAjA ane purohitanA putro ujjayinImAM mahAtmAno nAza kare che te sAMbhaLI sAgaracaMdra ujjayinI gayA. rAjA ne purohitanA putro baMnene zikhAmaNa ApI baLathI dIkSA ApI. purohitaputra brAhmaNa hoI jAtimada kare che. beu jaNA cAritra pALI devAloke gayA. je pahelo cyave te bIjAthI bodha pAme ema saMketa karyo. pahelAM purohitaputrano jIva AvI meiNinA garbhamAM avataryo. rAjagRhamAM A meiNi eka zeThane tyAMthI kharIdI karatI. zeThANIne bALaka jIve nahIM eTale A meiNie potAno bALaka premathI zeThANIne Apyo ane zeThANInI putrI pote lIdhI. zeTha A vAta jANe nahIM. A putrane metArya nAma ApyuM. mitra deve ene jJAna ApyuM paNa te jJAna pAmyo nahIM. nahi to ATha vepArIonI kanyAne te paraNe. daivatAnI adhiSThIe mAro putra AvI RSikanyAne kevI rIte paraNe ?" ema kahetAM pAlakhImAM upADI tene me2ne ghera ANyo. devatA kahe 'tuM jJAna pAma.' metArya kahe 'huM to ja jJAna pAmuM jo mane mahattva apAya.' devatAe te vAta svIkArI, meane ghera eka bokaDo lIMDIne badale ratna mUkato divya sAmarthyathI utpanna karyo. ratnonI thALa bharIne mea traNa divasa rAjAne bheTa dhare che. abhayakumAra maMtrIzvare kAraNa pUchatAM mea kahe, "mArA putrane rAjAnI putrI Apo.' pachI nagara pharato sonAno gaDha ne vaibhAragirie pALa baMdhAvyAM. pachI kSIrasamudranuM pANI maMgAvI metAryane navaDAvI potAnI putrI rAjAe metAryane paraNAvI. bIjI vepArIonI kanyA ene paraNI. 'have mane viSayasukha bhogavavA de. pachI tuM kahIza te karIza' ema kahI devatAne manAvI covIsa varasa gRhasthavAsa rahI emaNe dIkSA lIdhI. pachI sonAre vighno nAkhatAM metAryane kevalajJAna UpajyuM. mokSe pahoMcyA. e vAta AgaLa kahI che. 1 kha 'i' nathI. 40 zrI somasuMdarasUriSkRta Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kathA (harikeza mahAtmAnI) : mathurAmAM zaMkha rAjAe dIkSA lIdhI. jJAnI thayA. bhikSA kAje hastinApura AvyA. somadeva purohitane mArga pUyo. teNe dveSathI vyaMtara-adhiSThita agnimaya zerI dekhADI. mahAtmA te mArge gayA. emanA prabhAve vyaMtara nATho. zerI zItaLa banI. dharmano A prabhAva joI somadevanA manamAM pazcAttApa thatAM mahAtmAne khamAvyA. dIkSA lIdhI. kharuM cAritra to pALe che. paNa thoDo brAhmaNajAtino mada kare che. marIne devaloke gayo. tyAMthI cyavI nIcA gotramAM karmodaye balakoTTa nAme mAtaMganA ThAkuranI patnI gaurIno putra harikezabala thayo. eka vAra AMbAnA svapnano saMketa pAmI vasaMtotsavamAM ramato hato. jhaghaDo thatAM bahAra kADhyo. eka jagAe lokoe khUba mArelo sApa joyo. haLukarmI A bALakane evo vicAra Avyo ke badhAye jIvo potAnA ja guNadoSe sukhI ke duHkhI thAya. evAmAM tene eka mahAtmA maLyA. dharma sAMbhaLatAM vairAgya Upajyo. dIkSA lIdhI. devane sevanIya thayo. tema kevaLajJAna pAmI mokSe gayo. A vAta AgaLa karI che.. bisthipasusaMkilia vasahiM InthIkaha ca vaktio , inthi jaNasaMnisirjana nirUvarNa aMguvaMgANa. 334 ityika jiNaI upAzrayamAM manuSyanI athavA devanI strI hui, anaI pazu tiryaMcanI strI hui, tINaI upAzraya mahAtmA na vasaI 1, ityi kahe, strInI kathA-veSa-bhASA-AbharaNAdi viSaiNI kathA na karaI, athavA ekalI strI Agali dharmakathAI varjaI na kahaI 2, ityi jANastrIjananAM AsaNa baisaNa na vAvarai, strI UkriyAI pUThii 3, niruva anaI strInA aMgopAMga AMkha mukha-hRdayAdikanauM nirUpaNa joava6 varjaI 4. 334. [je upAzrayamAM manuSya ke devagatinI strI hoya ke pazutiryaMcanI strI hoya tyAM mahAtmA na vase (1). strInI kathA - veza, bhASA, AbharaNa Adi viSayaka - na kare athavA ekalI strI AgaLa dharmakathA na kare (2). strInAM AsanabesaNa na vApare; strInA UThI gayA pachI paNa (3). strInAM aMgopAMga jovAM tyaje (4)..] puvarayANusmaraNe indijaNaviraharUvavila ca, achabahurya aIbahuavso vivajavaMto AhAre. 335 putra. gRhasthapaNaI je kIDA kIdhI chai, tehanauM smarivauM TAlai 5, 1 ka nisijja kha saMnisarja. 2 kha .... smaraNaM ("smaraNene sthAne) upadezamAlA bAlAvabodha (uttarArdha) 41 Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ indijaNa. strIjananAM bhattaranA virahanA rovAMlApa na sAMbhalaI, anaI bhIti parazuM je strI huI tehanA gIta-vAta-AbharaNAdikanA zabda na sAMbhalaI, jAlIe gaukhi tehanAM rUpa na joI 6, ajIba atighaNau AkaMTha pramANa AhAra na jimaI 7, ukta ca. zrI uttarAdhyayane. jahAdavagIpauridhaNe vaNe samArUo novasa uveI, eniMdiggI pagAma bhoiNo na baMbhayArissa hiAya kasTaI. 1 anaI bahuso ati snigdha madhura ghaNI parinau AhAra na jimaI. ukta ca. rasApagArma na niseviavA, pAya rasAdittikarA narANuM. - ditti ca kAmA samabhiduvaMti durbha jahA sAduphle ca pakhI. 1. 335. gRhasthapaNAmAM je krIDA karI che tenuM smaraNa TALe (5). strInAM pativirahanAM AlApa-rudana na sAMbhaLe ane bhIMtane oTha paNa strInAM gItavAta-AbharaNa va.nA avAja na sAMbhaLe. jALI ke gokhajharUkhethI rU5 na jue (6). vadhu AhAra na kare (7). ati snigdha-madhura AhAra na jame (8)...] varjito a vibhUse jaija iha baMbhara guttIsu, sAhU tiguttigutto, nihuo dUto pasaMto a. 336 varji, ApaNA sayaranI vibhUSA zobhAnavuM karivau snAnamaMDanAdika saMskAranauM karivau vayi TAla. yata uktam. zrI dazavaikAlike. vibhUSAvattiya bhiSma, karmo baMdhaI cikkaruM, saMsArasAyare ghore jeNe paDakha duruttare, 1/9 jaijja isI brahmacaryanI nava gupti vADi tehanI rakSAnAM viSa sarvabaliI khapaNyatna karaI, mahAtmA kisiu thikala, tigutti gutto, trihu guptizRM gupatI, manavacakAya saMvarInaI rahaI, nihuozAMtapaNAM niryApAra rahaI, dato. ApaNA pAMca iMdriya dami chai jINaI pasaMto a, lobhAdika kaSAya jINaI jItAM cha iM, evau chatau nava brahmacarya gupti pAlaI. 336. tathA. potAnA zarIranI zobhA karavI, snAnamaMDanAdika karavuM (9). Ama brahmacaryanI navavADanI rakSA mATe sarvazaktithI udyama kare. mahAtmA te che je traNa guptie, mana-vacana-kAyAne saMkorIne rahe che, nivyapAra rahe che. pAMca indriyone damanArane lobhAdika kaSAyone tyajanAra nava brahmacaryagupti pALe.] 1 kha roivAM, vilApanAM kariyAM, ga rovAM vilApa na saMbhAraI. (rovAMlApa na sAMbhalaIne badale) 2 ka bhivaMti. 3 kha "aha" nathI. 4 ka varilauM. 5 a "khapa' nathI. 42 8 somasuMdarasUrikRta Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ guruvaNakoraaMtare taha tharaMtare dahUM, sAharaI tala diai na ya baMdhaI diDhie diai. 337 gujha, strInau guhya sthAnaka, urU-sAthala-jAMgha, vadana-mukha, kakSA-kAkha, urahiyauM eTalAM AMtarAM sthAnaka dekhI anaI tanAMtari dekhInai, sAhara teha thikala dRSTi saMharai, pAchI vAlI, bIjI vAra sAmbaluM na joI, na ya strInI dRSTi siu ApaNI dRSTi melAM nahIM, kAji kAmi heThauM sAmyau jotI bolad. ukta ca. parihara sutao bhAsi, diai diThI vissava ahissa, je ramaNinayaNabANA carittarANe viNAsaMti. 1. 337. sAtamauM sajhAya dvAra kahaIMA chai. | muni strInuM guhyAMga, jAMgha, mukha, kamara, peTa, stanapradeza - eTalAM sthAnethI daSTi vALI le. bIjI vAra sAmuM na jue. strInI najara sAthe najara meLave nahIM.] sAeNa pasanda, jhANuM jANaI ya sarvoparamatyuM, sajajhAe vakreto khaNe khaNe jAI veraSna. 338 sakjhAe vAcanAdika sajhAya karatAM jIvahui prazasta rUDau dharmedhyAna, zukladhyAna AvaI, jANaIanaI sajhAyanau karaNahAra sarva paramArtha saghalAI jaganauM svarUpa jANaI, sajAe, anaI valI sajhAya vartata jIva kSaNi kSaNi vairAgya jAI. 338. rAgAdika viSa nivAravAnAM viSai gAruDamaMtra samAna chaI, jeha bhaNI zrI siddhAMta, sajhAyanau dhaNI sarva paramArtha kima jANaI, e vAta valI kahaI chaI. sviAdhyAya karatAM jIvane sAruM dharmadhyAna - zukladhyAna Ave. svAdhyAya karanAra sakala vizvanuM svarUpa jANe, pratikSaNa vairAgyanI anubhUti kare. rAga Adi jhera nivAravA svAdhyAya gAruDamaMtra samo che.] uDUDhama tiriya narae, joisa vemANiyA ya siddhI ya, savo logAlogo, sajhAyaviussa paccakho. 339 uDUDha sajhAya zrI siddhAMtanauM vAcanAdika, tehanAM jANahui, Urdhva-Upari vaimAnika devanAM svarUpa anaI siddhi mokSanau svarUpa, anaI ahe adholoki sAta narakanA svarUpa, anaI tiriyari tiryaMga loki jyotiSI caMdrasUryAdika, anaI 1 kha dia. 2 kha sivuM ApaNI dRSTi nathI. 3 kha, ga visassA 4 ka bAlA upadezamAlA bAlAvabodha (uttarArdha) 43 Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ asaMkhyAtA dvIpasamudranA svarUpa saghalAi pratyakSa hui, sAkSAta dekhai, ghaNauM kisivuM kahII, sanno logA, sarva cauda randhAtmaka lokanauM, anaI anaMtA alokaInavuM svarUpa sajhAyanA jANahUI siddhAMtanaIM baddhiiM' sahU pratyakSada ji hui, siddhAMtanaI bali caUda pUrvadhara asaMkhyAtA bhavanA saMdeha bhAjai, zrutakevalI kahII, eha ji bhaNI isiuM kahiuM zrI siddhAMta mAhi. bArasa vihaMmi vi tave sabimaMtara bAhire kasala dike. navi arthIi navi ya hohI, sajhAya sama to kamma. tathA jaM anANI kamma khaveI bahuAhi vAsakoDIhiM. tannANI tihi gutto, khavei UsAsi mitteNa. 2. 339, tathA [siddhAMtanuM vAcana karanAra jJAnIne vaimAnika devanuM, mokSanuM, sAta narakanuM, tiryakalokanAM caMdrasUrya ane asaMkhyAta dvIpasamudranuM svarUpa pratyakSa thAya che. sarva cauda randhAtmaka lokanuM ane anaMtA alokanuM svarUpa svAdhyAyanA jJAnIne pratyakSa thAya che. zAradAne baLe cauda pUrvadhara asaMkhyAtA bhavanA saMdeha bhAMge che ane te zrutakevalI kahevAya che.) jo niccakAla tavasaMjamuktao, navi karei sajhAya, alasa suhasIlajaNe na vi te ThAveda sAhUpae. 340 jo nicca je guru ApaNapaOM nitya sadeva tapa saMyamanaI viSaI udyatara udyamavaMta sadeva apramatta chai, puNa nahi kare. sajhAya na karaI, zrI siddhAMta paDhivA guNivA joivAnI AkSepa na karaI, alasa su. te guru ApaNA ziSyAdikacI alarsa dharma kartavyanaI viSaI, AlasU pramAdiyA thAtA anaI, sukhazIla thAtAM navi te rAkhI na sakai, sAdhu mahAtmAnAM padi sthApIbA na sakaiM, sajhAya pAkhai tehahUi jANivarka nathI, teha bhaNI ApaNAi pramatta huMtI, anerA ziSyAdi lokai mArgi rAkhI na sakaMi, pramAdi paDatAM te tINai, varAi nahIM, isiu bhAva. 340. hava vinaya dvAra AThamI kahaI chaI. je guru tapasaMyamane vize sadAya udyamavaMta - apramatta che paNa svAdhyAya nathI karatA e guru potAnA ziSyone dharmakartavyane vize pramAdI thatA aTakAvI na zake, sAdhumahAtmAnA pade sthApI na zake, svAdhyAya vinA pote pramAdI thatAM bIjA ziSyo lokone mArgamAM rAkhI na zake, pramAdamAM paDatAM te aTakAvAya nahIM. 1 kha, ga balii. 2 kha "uddata' nathI. 44 zrI somasuMdarasUrikRta Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viNao sAsaNe mUlaM, viNIo saMjo bhave, viSayAu vippamukkassa, kao dhammo kao tavo. 341 viNao dvAdazAMga rUpa zrI jinazAsana mAhi vinaya dharmaneuM mUla kahiuM chai, teha bhaNI vizao saMyata mahAtmA vinIta vinayavaMta hui, viSayAu, vinayatau vipramukta vinaya karI rahita hui, tehaGUi kao dhammo dharma kihAM thiuM hui, anai tapa kihAM thiu hui, jeha bhaNI dharmanauM mUla vinaya ji nahIM, jima vRkSanai mUla pAkhai skaMdazAkhAdika na huiM tima vinaya pAkhai dharma na hui. 341. tathA. [bAra aMgarUpa zrI jinazAsanamAM vinayane dharmanuM mULa kahyuM che. sAdhu vinayavaMta hoya. jo na hoya to dharma ane tapa kyAMthI thAya ? dharmanuM mULa vinaya ja na hoya to jema mULa vinA thaDa-zAkhA na hoya tema vinaya vinA dharma na hoya.] viNao Avahai siri, lahai viNIo jasaM ca kitti ca, na kayAi dundriNIo sakajjasiddhi samANei. 342 viNao guNavaMtadbhai vinaya kIdhau huMtau, Ava lakSmI pamADai, lahaivinayavaMta puruSa yaza lahai, sarva dizi prasAria anai kIrti lahai, eka idaza prasAriNI, na kayAi durtinIta ApaNA kAjanI siddhi ketIvArae na pAmaU, avinItanau kAja kahId na sajhIi, vinaya rUpa upAya rahita bhaNI. 342. hava naumauM tadvAra kahai chai. [guNavaMtane vinaya karatAM lakSmI saMpanna thAya. vinayavaMta puruSa yaza meLave, sarva dizAmAM kIrti prasare. durvinIta potAnA kAmanI siddhi pAmato nathI.] jaha jahu khamai sarIra dhRva jogA jaha jahA na hAyaMti, kammakhao a viulo, vivittayA iMdiyadamo ya. 343 jaha jima jima saya2 khamai sahai netrAdika iMdriyAinAM bala ochAM na thAi, isiu bhAva, dhruva jo anai jima dhruva yoga nitya karaNIya paDilehaNa pramArjIna pratikramaNAdika vyApAra hInA na thAi, karI sakIiM, tima sadaiva tapa karavau, tehu tau tapa kIjatau, sukhamai ji kahIi, mananI sayaranI pIDA rahita bhaNI ketIvArad sayaraCd tapa karatAM pIDA huI, puNa taU roganI cikitsAnI para pariNAma suMdara bhaNI manahUiM harSai jinau kAraNa e tapa, eha ji vAta 1 kha, ga zAkhAprazAkhAdika. 2ka duvio. 3 ke pramArjana' nathI. upadezamAlA bAlAvabodha (uttarArdha) 45 Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kahaI chaI. kamkhao e tapa karatAM vipula ghaNau karmakSaya huI, tapizuM karI nikAcitaI karma tUTai, tapa karatA vivittayA. dehAdikalDaA jUo, e jIva jUu, isI anyatvabhAvanA kIdhI hui, jAM lagaI sayara Upari nirmoha thAI to lagaI tapa na karAi isika bhAva. 343. hava dazamau zaktidvAra kahaI chai. [zarIra sahana karI zake, netra Adi indriyonI zakti ghaTe nahIM, pratikramaNa Adi vyApAra UNA na thAya te rIte haMmezAM tapa karavuM. tevuM tapa karanAra sukhamaya che. keTalIka vAra zarIrane tapa karatAM pIDA thAya paNa roganI cikitsA(sAravAra)nI peThe pariNAma suMdara Ave. tethI manane AnaMda thAya jenuM kAraNa e tapa. e tapa karatAM ghaNo karmakSaya thAya, nikAcita karmo tUTe. e tapa karatAM deha ane jIva alaga che evI anyatva-bhAvanA jAge che, zarIra upara nirmohatA thAya che.. jai tA asakkaNijja na tarasi kAUNa to ime kIsa, adhvAyatta na kuNasi saMjamajayaNe jaI joga. 34 jaI tA. bho ziSya, je mahAtmAnI bAra pratimA, anerAI du:khakara tapakAryotsargAdika kartavya karI na sakIiM, te jaI na karatau ma karesi jeha bhaNI saMghayaNAdikanau tUhaci tehavau bala nahiM, to ima kasa. tau aho ziSya imaM, e je pAchali kahI, samiti-kaSAya-nigrahAdika saMyamanI jayaNA jaI jugaM. yati mahAtmAhUI yogya havaDAMi te saMghayaNAdike karI sakIi, ampAya, ApaNaI vasi chaiM, te kAMI na karazuM. 344. hava apavAda AzrI vAta kahaI chaI. hei ziSya, je mahAtmA tapa, kAussagga Adi kartavya karI na zake, saMghayaNanI UNapane laIne eTalI emanI zakti na hoya to pAchaLa kahI te samiti - kaSAya - nigrahAdi karI jayaNA ja mahAtmAne yogya. je potAnA vazamAM chete kema karatA nathI ?]. jAmi dehasaMdehayami jayaNAI kiMci selijjA, aha paNa sajjo A nirujamo A to saMjamo kanno. 345 jayami. dehanaI saMdeha prANAMtakAriNI rogAdika Apada UpanI huMtIche, bIjA upAyanAM abhAvi kAi alpa sAvadya asUjhatAdika jayaNAI sevaI, jINaI lIdhaI savihauM mAhi nAnhauM paMcaka tapa prAyazcitta AvaI, pahilauM 1 ka nUnaha 46 zrI somasuMdarasUrikRta Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tevauM asUjhatauM lii, jauM tevauM na lAbhai tau jINaiM lIdhaIM dasaka tapa prAyazcitta Avai, tisiuM lii, ityAdi. jayaNA isI kahIi, mUli jau sakai, tau Apadai sAvadya na sevaIM. yata uktam zrI siddhAMta kAraNa paDisevA vihu sAvajjA nicchae akaraNijjA, bahuso viyAra ittA asAhaNijye sukarjAsu. 1 jai viya samaNunnAyA taha viya doso na vajjaNe diThTho, deDha dhammayAhu evaM na ya bhikkha niseva niyayA. jau mana Arnii paDatau dekhai, tau rogAdika AvIiM kAMI apavAda sevai, aha puNa jai puNa sAjau nIroga samartha huI, tau zaktio chatIi, jau tapasaMyamanai viSai mahAtmA nirudyama karai", tauha hUMU saMyama kihAM chai nathI, vItarAganI AjJA thikau parADramukha bhaNI isIMikkaH chatai vItarAganAM boliyAM dharmAnuSTAnanai viSai sadaiva sAdarai ji huvauM. 345. etalAi samiI-kasAya gArava e gAhanAM dasa dvAra jyaNA AzrI vakhANiyAM, rogi Avii cikitsA karivI, kii na karivI, e vAta kahai chai. mRtyugAmI vyAdhimAM temaja anya upAyanA abhAvamAM alpa pApakarmo, azuddha jayaNA sevAya mATe te sarvamAM nAnuM paMcakatapa prAyazcitta Ave che. pahelAM te levuM. jo tenI yogya prApti na thAya to pachI dasakatapa prAyazcitta Ave. te levuM. jyaNA tene kahe ke ApattimAM paNa pApakarma na sevAya. jo mana duHkhamAM hoya to rogAda Avye kAMI apavAda seve. paNa jo nIrogI ne samartha hoya to chatI zaktie jo mahAtmA tapasaMyamane vize nirudyamI thAya to pachI saMyama kyAM rahyo ? nathI. vItarAganI AjJAthI e vimukha che. vItarAga-kathita anuSThAnomAM sadA Adara karavo.] 5 mA kuNau jai tigiccha, ahiAseNa jai tarai samma, ahiAsaMtastra puNo jai se jogA na hAyaMti.' 346 mA kuNa yati mahAtmA cikitsA ma karau, mUli roganau pratIkAra mahAtmA na karAvivau, roga karmakSayanA sAhAyyakArI anai mahAtmAnai roga parISaha sahiu joIi, eha bhaNI, ahiAsaUNaMdeg 6taraNaM jau roga samyag ahiAsI sakai, AIiiM na paDai, anai valI, ahiAsaMtasa, tehaCTh ahiAsatA 1 kha, ga ApadardI AvId. 2 kha viyAirattA. 3 ka, kha vihu 4 kha, ga nirudyama hui, udhama ka2i ('nirudyama kai'ne sthAne) 5 kha kuNai. 6 kha hAyaMpi. 7 kha, ga ahiAse puNitau ('ahiAseuNaM'ne sthAne) 8 kha teha Upara. upadezamAlA bAlAvabodha (uttarArdha) 47 Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ huMtAM, paDilehaNa pratikramaNAdika saMyamayoga dharmavyApAra na hAyaMti, hINA na thAi, ochA na thAi tau, jau saMyamayoga hINA thAtA dekhai, tau cikitsAi karAvai, isiu bhAva. 346. hava rogi Avii bIje mahAtmAe teha rahaO kisiI karavauM, e vAta kahai chaI. mahAtmA cikitsA na kare. mULamAM rogano pratIkAra na karavo. roga karmakSayano sahAyakArI che. mahAtmAe roga pariSaha sahevo joIe. jo rogane kAraNe paDilehaNa, pratikramaNa Adi dharmavyApAra ochA na thatA hoya to sAravAra na kare, paNa jo dharmavyApAra ochA thatA jue to sAravAra karAve.] niccuM pavayaNasohA-karANa caraNyANa sAhUNaM, vijhAvihArINaM, savvapayatteSa kAyanaM. 347 nisyaM nitya sadaiva pravacana jinazAsana tehahu, zobhAnA karaNahAra chaiM, tehaCiM cAritranai viSai je udyata apramatte sAvadhAna chaiM mahAtmA, saMvigga anai je saMvegiA mokSAbhilASI thikA vihAra karad chaiM, eDvA mahAtmAhuiM rogAdika Avii, savvapaya anere e mahAtmAe sarva prakAri sarva prayatniiM sarva zaktia vaiyAvRtyAdika kRtya karavauM. 347. tathA. [jinazAsananI zobhArUpa cAritrane vize udyamI, apramatta, sAvadhAna, mokSAbhilASI hoIne vihAra kare che evA mahAtmAne roga Ave to bIjA sAdhue sarva prakAre, sarva prayatne, sarvazaktie vaiyAvacca karavI. hINassa vi suddhaparUvagasTa, nANAhiyassa kAyavyuM, jacittagRhaNatva, karaMti liMgAvasesevi. 348 hINa cAritrio karI ketIvArai hINau' jau hui, taU jau zuddha prarUpaka hui, zrI siddhAMtanau mArga sAcau kharau prakAzai, nANAhi jJAna zrI siddhAMtanauM jANitauM, tINai karI adhikau hui cAritrahInauM vaiyAvRttvapa karavauM, jaNacitta lokanA mana raMjavavA bhaNI loka isiuM ma jANai, e parasparii matsarI ekekanI sAra na karai, isiuM pravacanaGUiM mAlinya ma hui, eha kAraNa bhaNI, karaMti liMgA cAritra rahita liMgamAtra vaiSamAtra dhArInauM vaiyAvacca karad. 348. 1 ka saMyoga. 2 kha saMvibhAgiyA. 3 kha, ga 'sarva prakAri' nathI. 4 kha hIrya chatau huMtau ('hINau jau hui taU'ne badale) 5 kha niravadya taiyAvRtrya ga yogya vaiyAvRtrya. 6 ka veSamAtra' nathI. zrI somasuMdarasUriSkRta 48 Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ veSamAtra dhArInau svarUpa kahaI chai. [jo koI sAdhu cAritramAM keTalIka vAra hINo thAya to je zuddha prarUpaka pratipAdaka che te siddhAMtano kharo mArga prakAze. paNa siddhAMtanA jJAna karatAMye cAritramAM zithila banelAnI vaiyAvacca karavI adhikI che. "sAdhu paraspara IrSyALu che ane tethI ekabIjAnI sAravAra nathI karatA' evI malinatA zAsanane na lAge e kAraNe cAritrarahitanI paNa taiyAvacca karavI... digapANe pula aNeNijja gihatyakiccAI, aSA paDisevaMtI jaive saviDabagA navare. 349 digapA. saccitta pANI pIi, sacitta phUla, anaI saccitta phala pAvarai, aNesa, anaI asUjhatauM AdhAkarmAdi doSa duSTa AhAravastrAdika lii, gRhasthanAM kartavya, vyavasAya vANijyAdika karaI, ajayA, ajayaNAvaMta hatAM, etalAM vAnAM paDisevaI karI che te jaivesa. yati mahAtmAnA veSanAM viDaMbaka vigoaNahAra kahIi, mahAtmAnA guNa rahita bhaNI. 349. liMgamAtradhArIhRi doSa kahaI chaI. sicitta pANI pIe, sacitta phUla-La vApare, azuddha AdhAkamadi doSayukta AhAravastrAdi le, gRhasthanAM kartavya kare - Ama karatA mahAtmA tezanI viDaMbanA karanAra che.] osanayA alohI pavayaNaubhAvaNA ya boviphala, osano vi vara pi hu pavayaNavijhayaNA paramo. 350 osanna isyA bhraSTacAritrahUI Iha loki ji loka mAhi osannatA parAbhava, avajJA huI, anaI paraloki abodhi jinadharmanI prApti na huI, vItarAganI AjJA virAdhaka bhaNI, pavaya ima kAMI, jeha bhaNI pravacana zAsananI uddabhAvanA prabhAvanA mahimAvRddhii ji kIdhIi bodhirUpiuM phala hui, bodhibIjauM sulabha thAI, te jinazAsananI prabhAvanA taU ji hui, jau samya kriyAnuNana karaI, anaI te dekhI loka puNya UpArjai, e gADhA bhraSTAcAra AzrI vAta kahI. osano. karmanaI paravasipAI je osanna thikau vAda labdhi anaI vyAkhyAnAdika lAbha karI pihu ghauM savizeSa zAsananI prabhAvanA karaI, mahimA vadhAro, anaI pavaya susAdhunA guNa prakAzavaI, evau osannI rUDauI kahI. 350. 1 ka sUtauM. 2 kha lAbha nathI. 3 kha bahu. upadezamAlA bAlAvabodha (uttarArdha). 49 Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ je ekvau na huI tehanau svarUpa kahaI chai. AvI bhraSTacAritranI A lokamAM avajJA thAya che, ane paralokamAM jinadharmanI prApti thatI nathI, kema ke vItarAganI AjJAnI emaNe virAdhanA karI che. jemaNe zAsananI prabhAvanA - mahimAvRddhi karI che emane bodhi rUpI phaLa maLe che. AvI prabhAvanA sAcA kriyAnuSThAnathI thAya ane te joI loka puNyopArjana kare. paNa bhraSTacAritra chatAM vyAkhyAna Adi dvArA je dharmaprabhAvanA kare che ane susAdhunA guNa prakAze che evA bhraSTacAritra pelA gADha bhraSTacAritra karatAM sArA kahIe.] guNahINo guNarayaNAyaresa jo kuNaI tulla makhvANuM, sutasmiNo a hIlai saMmatta komala tassa. 351 guNIhI. je ApaNAI cAritrAdika guNe karI hIna rahitI huMtauM, guNa rUpiyAM ratnanAM Agara susAdhu mahAtmA sivuM ApaNAuM tulya sarikhauM karAM, aheU mahAtmA isI pari loka mAhi khyAti karai, sutasmi, rUDA tapasvI guNavaMta mahAtmAtRi halaI, niMdaI, e mAyAvaA lokacI dhutArA, IsI pari, saMmatta, te tapasvInA niMdaNahAranauM samyaktva komala asArane mithyAtvIi jikwANivarka, samyakatva tau hui, jau guNavaMta Upari bahumAna harSa hui, jauM guNavaMta upara draSi mithyAtvIda ji kahI. 351. pravacananI bhakti lagaI susAdhu kAraNa vizeSi eDvAna vaiyAvRtya karaI, pote cAritra Adi guNarahita hoya chatAM guNaratnanA rAzi evA mahAtmAne tulya potAne gaNe, lokamAM potAnI khyAti karavAnuM vicAre, tapasvI guNavaMta mahAtmAnI avajJA kare, "e mAyAvI ne dhutArA che' ema kahIne niMde, te tapasvInI niMdA karanAranuM samyakatva mithyAtvI ja jANavuM. samyaktva tyAre thAya jyAre guNavAna upara harSa thAya. jo ASa thAya to te mithyAtvI ja kahevAya.) osannAsTa gihissava jiNAvayaNa tivrabhAviyamaimsa, kIraI je aNavarja daDhasaMmattassa vatthAsu. 3para osanna osannAhUi anai pAsatkAdikaci anai jiNAvayaNa0 vItarAganau siddhAMta dharma tINaI karI gADhI bhAvanA sI mati chaI jehanI ehuvA gRhasthanai, dRDha sadaDha samyaktvanA dhaNIhUi kiIrai je nissAvadya niHpApa yogya veyAvacca hui te karaI mahAtmA kuNaI avasari avasthAsura, tisI 1 kha mAhi guNa. 2 ka asAbha. 3 kha avasthAsu. zrI somasuMdarasUrikata 50 Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tisI kSetrakAlAdikanI Apada chatI kaSTi paDii huMtai, Imha gRhasthanI ciMtA vaiyAvacca mahAtmA na karad, gihiNo veyAvaDaaM na kujjA' isyA siddhAMtanA vacana thikau. 352. svabhAvAvasthAM mahAtmA pAsasthAdikanau saMsarga sarvathA varjAi, ima kahai chai. [osanna ane pAsastha sAdhunI ane vItarAgadharma tIvrapaNe bhAvavAnI mativALA gRhasthanI mahAtmA niSpApa vaiyAvacca kare. paraMtu te kSetrakAla AdinI avasthAmAM koI kaSTa paDe tyAre kare. te vinA gRhasthanI ciMtA-vaiyAvacca mahAtmA na kare.] pAsosannakusIla nIyasaMsatta jaNamahA chaMda, nAUNa teM suvihiyA savvapayatteNa vajjata. 353 pAso. pAsasthau je jJAna-darzana-cAritranaui pAsai rahai, zayyAtara piMDa, rAjapiMDAdika doSa pariharai nahIM te pAsasthau kahIi, usannau te je pratikramaNa pratilekhanA svAdhyAyAdika kartavya je niratAM na karaU, cAritra thikau osannau siu dIsai, kusIla te akAli vinaya rahita paThanAdika karI jJAnAdika je virAdhai, nityavAsI te je ekaiM ji kSetriM vasai, saMsakta te je guNavaMta mAhi bhiliu, guNavaMta siu dekhIi, anai pAsasthAdika mAhi bhiliu, sadoSa dekhIi, anai yathAchaMda to je ApaNI icchAM utsUtra samAcarai, utsUtra prarUpai, e isyAM pAsasthAdika jANInai suvihita mahAtmA sarva prayatnaiM sarva zakti" varjai, tehanI saMgati sarvathA TAlai, tehanI saMgatiiM cAritranau vinAza hui, eha bhaNI. 353, pAsatyAdikanAM lakSaNa kahai chai. [je jJAna, darzana, cAritranI pAse rahe paNa zayyAtarapiMDa ane rAjapiMDa Adi doSa tyaje nahIM te pAsastha. je pratikramaNa, pratilekhanA paDilehaNa), svAdhyAya Adi kartavya cokhkhAM na kare te usanna. je akAle vinayarahita paThanAdi karI jJAna AdinI virAdhanA kare te kuzIla. je eka ja kSetramAM vase te nityavAsI. guNavaMtamAM bhaLIne guNavaMta jevo dekhAya ane pAsasthAmAM bhaLIne doSI dekhAya te saMsakta, potAnI icchA anusAra sUtraviruddha AcaraNa pravacana kare te yathAchaMda. AvA pAsastha Adine suvihita mahAtmA tyaje, saMgati TALe, temanI 1 kha ApadardI 2 kha tisau. 3 ga pAsasthAdika....eha bhaNI' pATha nathI. upadezamAlA bAlAvabodha (uttarArdha) 51 Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMgatithI cAritrano vinAza thAya.) bAyAlayesaNAo na rakhaI dhAisipiMDa ca, AhArei abhikha, vigaIo sanihiM khAI. 354 bAyAla. baItAlIsa eSaNA doSa rAkhaI nahIM, TAlaI nahIM anaI dhAtrIpiMDa je bAlakanaI ramADavaI karI, gRhastha harSila dAna dii, eDvA7A doSa baUtAlIsa doSa mAhi AvaI, puNa gRhasthanau saMsarga mahAtmAhUi, mahA anartha hetu isiu jaNAvavAnaI kAjiI jUu kahiu, sikkapiMDa ca0 zayyAtara upAzrayanau dhaNI tehanau piMDa AhArAdika viharaI, anaI dUdha-dahIM-ghI pramukha vigaI abhIkSaNa sadaiva AhAraI, kAjii gurunI anujJA leI kadAcita leI, tau pAsaFu na huI, anaI sanihiM khAyaI, gulakhaMDAdika kAI vastu rAti rAkhaI, te sanidhi kahIe, tisI vAsI vastu bIjai dihADaI khAI. 354. tathA. [pAsattha) 4ra eSaNAdoSa TALe nahIM, dhAtrIpiMDadoSa kare je 42 doSamAM Ave. paNa gRhasthano saMsarga mahAtmAne mahAanarthanuM kAraNa che e jaNAvavA alaga kahyuM che. vaLI te zayyAtaradoSa kare ane dUdha-dahIM-ghI Adi vigaya cIjo sadaiva vApare. jo e mATe gurunI paravAnagI meLavI kyAreka ja le to pAsatya na thAya. pAsatva gulakhaMDa Adi vastu rAtre rAkhe ane bIje dahADe khAya.] sUrapramANabhAI AhAre abhikhamAhAre, na ya maMDalIi bhujai na ya bhiSma hiMDaI alaso. 355 sUrapamAM, jAM sUrya huI tAM sAMjha lagai jimaI, AhAre abhaNa sadeva azanAdika AhAra lii, vicAla cara upavAsAdika tapa na kara na ya maMDalIe mahAtmAnI mAMDaliI na jimaI, ekalau jimaI, na ya bhikhkhuM AlasU bhaNI bhikSAvRttiIM na hIMDaI, thoDe ji ghari ghaNI ghaNI bhikSA liI, ghaNe ghari phirai nahIM. 355. tathA. [pAsaF) savArathI sAMja sudhI jame, haMmezAM azanAdika AhAra le, vacce upavAsAdi tapa na kare, sAdhuonI mAMDalImAM na jame, ekalo jame, ALasathI vahoravA na jAya athavA thoDA ja ghera jAya.] kIvo na kuNaI loe lajjaI paDimAI jallamavageI, sovAhaNo ya hiMDa, baMdhaI kaDipaTTayamakaje. 356 1 ka khAI' nathI ga dikhADaI. 2 kha vicalaI ga vicAli. para zrI somasuMdarasUrikata Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kIvo. klIva rAMkapaNaI mAthAM loca na karAvaI, surathAdiki karI mAthauM mUMDAM, lajjaI pratimA kAusaga karatau lAja", jalla0 sayaranauM mala pheDaI, hAthiIM karI, athavA pANI dhoInaI, sovAha, uvAhaNa khAsaDauM teNe pahire hiMDaI, baMdhaI kaTa nivaraI lajjAdikanA kAja pAkhaI colapaTTa kaDii bAMdhache, kAja pAkhai vastra vAparatAM chappaI malAdikanI virAdhanA huI, eha bhaNI mahAtmA na vAvarai, akaje kAja pAkhaI, e pada pAchile Agile e savihu boli lagADivauM. 3pa6, tathA. [pAsattha) rAMkapaNe mAthe loca na karAve, astrAdithI mAthuM muMDe, kAussagga karatAM zaramAya, zarIrano mela dUra kare, pagarakhAM pahere, kAraNa vinA colapaTTo keDe bAMdhe.] gAma desa ca kula mamAyae pIThagapaDibaddho, gharasaraNesa pakkaDa, viharadaya sakiMcaNo rikko. 357 gAme gAma-nagara-desa-kulanAM mamatva karaI, A mAhara6 gAma, mAharau desa, mAharI kula, isiuM mAnaI, pIDhapha varasAlA TAlI seSaI kAli, pAThi pATalA pATIAM vAvarai, gharasara. gharanI varaDAnAM viSaI prasaMga karai, tehanI sAra ciMtAdika karaI, athavA gRhasthapAsanAM bhogaviyAM gRhAdikanAM smaraNa karaI vihara sakiMcana suvarNAdika dravya 67BrAkhatau haMtau viharaI rikko. rikta lokamAhi isivuM kahaI hau nigraMtha chauM. 357. tathA [pAsantha) gAma-nagara-deza-kuLanuM mamatva kare, varSAkAla sivAyanA samayamAM pAThi-pATalA-pATiyAM vApare, gharanA samArakAmamAM (athavA bhogavelA gRhasthavAsanA smaraNamAM) magna rahe, suvarNAdika dravya pAse rAkhIne vihare ane lokamAM ema kahe ke huM nigraMtha chuM."] nahadatakesarome jameI accholadhoyaNo ajauM, vAheI ya paliyaMka, aregapamANamaghuraI. 358 nahada ApaNAM nakhadAMta kezaroma jamei. zobhA bhaNI samAraI, acholadho. ghaNA pANInaI chAMDavaI, ajayaNA karI hastapAdAdika dhoI, vAheI, ajayaNAvaMta bhaNI gRhastha sarIkhau huMtale patyeka vAvarai, arega sUtAM heThali saMthArA UtraTTaNI, adhikauM kaMbala vastrAdika pAtharai. 358. tathA. [pAsatva) nakha, dAMta, keza, roma zobhA mATe samAre, ajayaNA karI hAtha 1 kha, ga supradiki. 2 kha pahiriuM. 3 kha ga varanaI. 4 ga kuvaTTaNA upadezamAlA bAlAvabodha (uttarArdha) pa3 Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paga dhUe, palaMga vApare, sUtI veLA saMthArA uparAMta kaMbala, vastra Adi pAthare.] sovaI ya savarAI nIsaThamaceyaNo na vA jharaI, na pamarjato pavisaI, nisAhiAvismiya na karei. 359 sovaIsaghalI rAtrie cArii puhura, nIsaTTA nirbhara, anaI kASTanI pari acetana thiu sUI, na vA jharaI, sajhAyaguNanAdika na karai, na pamarjato rAtiI rajoharaNAdi karI bhUI pUMjatau na paisaI, aNapaMjii hIMDaI, nizIhiM. anai nisIhI AvasIhI na karo, upAzraya mAhi, paIsatau nIkalatau. 359. tathA. [pAsatya) AkhI rAta cAre pahora lAkaDAnI jema acetana thaIne sUe, svAdhyAya Adi na kare, rajoharaNa dvArA jamIna pramArjIne na praveze, pramAryA vinA ja cAle ane upAzrayamAM pesatAM-nIkaLatAM nizIhi - AvarIhi' na kare.] pAya pahe na pamawI, jugamAyAe na sohae iriye, puDhavidagaagaNimArua-vaNassAM tasu niravikho. 360 pAya pahe, mAragi vihAra karatAM gAmanI sImai paisAri nIsAri rajakharaDiyA paga pramArjaI nahIM. juga. mAragi hIMData yugapramANa bhUmikAmaMDala sodhaI nahIM, puDhavidao pRthvIkAya pANI agni vAyu vanaspati anaI trasa - e ja jIvanai viSaI nirapekSa e jIvanI virAdhanA karatau manamAhi zaMkA na kara. 360. tathA. [pAsattha) raste vihAra karatAM, gAmanI sImamAM pesatAM-nIkaLatAM rajathI kharaDAyelA paga pramArja nahIM, raste cAlatAM yugapramANa bhUmikAmaMDala zodhe nahIM, pRthvI-pANI-agni-vAyu-vanaspati-traNa e chakAya jIvanI virAdhanA karato manamAM kAMI zaMkA kare nahIM sarve thod uvahiM na pahae na ya kareI sakjhAya, sadkaro jhaMjhakaro lahuo gaNarbhayatattillo. 361 sarve saghalauM athavA thoDauM upadhi mukhavastrikAdika bivAra dina mAhi paDilehaI nahIM, na ya ka sajhAya na karaI, pAchali rAtri AzrI kahIuM, AhAM dIsa AzrI kahiuM, athavA tihAM siddhAMtanA guNa vA AzrI kapiuM, AhAM vAcivA paDhivA AzrI kahiuM, sadkaro, rAtiIM loka sUtA pUThii gADha sAda karaI, jhajhakaro, kalaha karaI, rADi priya lahuo tochaDI, agaMbhIra mana, gaNabheda, 1 ka "na' nathI. 2 ka "na sohae pATha nathI. 54 zrI somasuMdarasUrikRta Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gaNagaccha saMghADau tehanau bheda karai, 5raspariiM mana vighaTAvai.1 36 1. tathA. [(pAsastha) saghaLAM athavA thoDAM muhavastra Adi upakaraNo divasamAM be vAra paDilehe nahIM, divase paNa svAdhyAya na kare, rAtre sahu sUtA pachI moTA avAje bole, kalaha kare, gaccha-saMghADAnA bheda kare, paraspara manabheda karAve.] khittAIyeM bhuMjaI kAlAIra taheva avidinaM. gilhai aNuIyasUre asAI ahata uvagaraNuM. 362 khittAI kSetrAtIta bihauM kosa Upaharae ANi jimai, anai kAlAtaI kAlAtIta vihariA pUThiiM triNi puhara atikramAvInai, vAva2i AhArAdika anai adatta AhArAdika lii, giRsi a sUrya aNaUgiiM viharai asA azanAdika athavA upagaraNa vastrAdika. 362. tathA. [(pAsastha) sthAnakathI be kosa AghenuM vahorI ANeluM jame, vahoryA pachI traNa pahora pasAra thavA daIne vApare, adatta AhAra le, sUrya UgyA pahelAM azahida athavA upakaraNAdi vahore.] vaNakule na veI pAsasthehiM ca saMgaryaM kunnai, niccamavANa2o na ya pehapamAsIlo. 363 ThavANa sthApanAkula glAna guru bAla vRddhAdikane moTe kAje upane jihAM joItI vastu viharAi, tehe kule mahAtmAhUiM niSkAraNa sadaiva jAvau na kalpai, te sthApanAkula rAkhai nahIM, niHkAraNai tehe viharavA jAi, pAsarthe anai bhraSTAcAra pAsasthAdika siuM saMgata maitrI karai, nizcama nitya sadaiva apadhyAna rAgAdika rUpa kudhyAna cIMtavai, naya peha anai prekSAdRSTiiM jovau, pramArjanA rajoharaNAdika karI paMjivauM kAMI vastu letau mUkatauM, te na karad pramAdIyA bhaNI. 363. tathA. [mAMdA guru, bALa, vRddha Adine joItI vastu vahorAvAtI hoya tyAM mahAtmAe niSkAraNa javuM yogya nathI. te sthApanAkula rAkhe nahIM. paNa AvA sAdhu kAraNa vinA ja tyAM vahoravA jAya, zithilAcArI sAdhu sAthe maitrI kare, haMmezAM rAga Adi rUpa kudhyAnamAM rahe ane koI vastu letAM-mUkatAM prekSaNapramArjana kAMI na kare.] rIyaI ya davadavAe, mUDho paribhavai taha ya rAiyarNie, pa2parivArya ginhai niSkurabhAsI vigahasIlo. 364 1 ke ghaTAvai. 2 kha bhuMjaI kAIyeM ga jai kAlAIyaM 3 ke, kha gnAna. upadezamAlA bAlAvabodha (uttarArdha) 55 Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rIya mAragi hIMData UtAva UtAvalI, hIMDaI, mUDho anaI mUDha mUrkha jJAnAdika guNa rUpie ratna karI je adhikA chai, jehe ApaNApA pAMhi pahilI diIkSA lIdhI chaI, tehahui parAbhavaI, avajJA karaI, paraparivAya parAyA paravAda avarNavAda bolai, nikura anai niSphara karkaza vacana bolai, vigaha anaI rAjakathAdika vikathA kara. 364. tathA. [pAsattha) raste utAvaLo cAle, ane A mUrNa jJAna-guNarUpI ratna karI je caDiyAtA che, jeNe pahelI dIkSA lIdhI che temano anAdara kare, pArakI niMdA kare, karkaza - kaThora vacana bole ane rAjakathAdi vikathI kare.] vije maMte joga tegiOM kuNaI bhUkkame ca, ambaranamitta jIvI, AraMbhaparigrahe rama. 365 | vikke, strIdevatA adhiSThita je huI te vidyAra kahIi, puruSadevatA adhiSThita je huI te maMtra kahIi, oSadhAdikanauM yoga adazyIkaraNAdika te yoga kahIi, cikitsA roganau pratIkAra ekalA bola asaMyata karaI prayuMjataI, anaI valI bhUtikarma abhimaMtrI rAkha-rAkhaDI pramukha gRhasthaCi ApazuM, e pAchali baitAlisa doSahitA mAhi 68BAvIyA. paNa tihAM AhAranaI kAraNi karaI, AhA gRhasthanaI dakSiNya uparodha lagaI karai, eha bhaNI valI kahiA, Isiu jANIvavuM, akhara ni, lesAlIAhUI Akhara beI sIkhavazuM, anai jyotiSazAstrAdika nimittanaI prakAsivaiM karI AjIvikA karaI, AraMbhama. AraMbha pRthivyAdika jIvanau viNAsanaI viSaI ramaI, anaI parigraha adhika upagaraNa sthApanAdika karaI. 365. tathA. [devI-adhiSThita vidyA, deva-adhiSThita maMtra, auSadhAdika upacAra, yoga, rogano pratIkAra - ATalI bAbato asaMyata sAdhu kare. vaLI te maMtrelI rAkharAkhaDI gRhasthane Ape. e pAchalA 4ra doSamAM paNa Ave. paNa tyAM AhArane mATe kare, ahIM gRhasthanA dAkSiNya mATe kare. nizALiyAne akSara zIkhave ane jyotiSazAstrane nimitte AjIvikA kare. pRthvIkAyAdi jIvanA vinAzamAM rAce ane adhika upakaraNa-parigraha kare. karjaNa viNA uggahamaNujANAveI divasao sUaI, ajiyalAbha bhujai, injinisijjAsu abhiramaI. 36 6 1 kha dravruta UtAvala ("UtAvala UtAvalIne badale) ga hatu UtAvalI. 2 kha vidyA kahI... je huI te pATha nathI. 3 kha "beI' nathI. 4 kha aSTAMga nimittanauM. 5 ka divasa aI ga divasa suAI. zrI somasuMdarasUrikata pa6 Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kabje kAja pAkhaI nirarthaka avagraha gRhasthAdikanI bhUmisthAnaka aNujaNAvI phUMkai, divasao dIsiyaM sUyai, ajjiya mahAsatInauM vihirau AhArAdika lii, isthi ni strInAM AsaNa baisaNa strI UThI pUThiiM vAvai, strIne baisavAne sthAnika baisai. 366. tathA. [(pAsatya) kAma vinA nirarthaka gRhastha AdinI bhUmino avagraha mAgI rAkhe, divase sUe, sAdhvIjIvo vahorelo AhAra le, strInAM Asana-beThaka strInA UThI gayA pachI vApare, strInA besavAne sthAne bese. uccAre pAsavaNe khela sighANae ajJAutto, saMthAragau vahIrNa paDikkama vA sapAuraNo 367 uccAre. vaDI nIti lahuDI nIti zleSmA nAsikAnau mala ityAdika aNAutto, asAvadhAna thikau ajayaNAM paDhivai saMthAra anai saMthArA Upara athavA udhi Upara rahiu paDikkamai, sapAu2No, anai prAva2Na lIdhaiM lUgaDaiM oDhiiM paDikkamai, TADhi DAMsA-masAdikanaIM bhayaiM. 367. tathA. sthaMDila, mAtru, gaLapho, nAkano maLa va. asAvadhAnIthI ajayaNA karIne paraThe, saMthArAmAM ke upadhi upara rahIne ke DAMsa-maccharanA bhaye vastra oDhIne pratikramaNa kare.] na karei pahe varNa taliyANuM taha karei paribhoga, carai aNubaddhavAse sa5zna-525ktao mANe. 368 na kare. paMthi mAragi vihAra karatAM, sUjhatA AhArapANI levAnI jayaNA niriti na karai, taliANaM. taliANau paribhoga vivArivauM karai, pAchali hiMDI aNasakatau bhaNI khAsaDAM vAvarai, isiuM kahiuM, AhAMDI sakatau mAriMga li vAvarai, pahirai, etalau vizeSA carai a varSAkAli cAlai vihAra karai, sapakakha para svapakSa parapakSa ne mahAtmAe karI bharai anai bIje bhikhArIe karI Akula kSetri lAghava hetu bhaNI ayogi viharai rahi. 36 8. tathA. [pAsatya) raste vihAra karatAM zuddha AhArapANI levAnI jayaNA-nirati na kare, cAlI zakato chatAM pagarakhAM vApare, pahere. varSARtumAM vihAra kare ane jyAM ghaNA svapakSI-525kSI sAdhuo hoya tyAM laghutA thAya e rIte vicare.] saMjoai aibahuccuM iMgAla sadhUmagaMaNakAe, bhuMjai rUvabalaTTA, na dharei pAyapuMchaNayuM. 369 1 ka sapAu2maNo. 2 kha 'na' nathI. 3 kha pAli hIMDI sakatau ('pAchali... AhAMDI sakatau'ne sthAne) upadezamAlA bAlAvabodha (uttarArdha) 57 Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMjoaI, khIra-khAMDa-dUdha-sAkara pramukha,6PA saMyoga melI jimadha, lobha lagai, aibaatibahuM ghaNaluM pramANa Uphaharau AhAra jimai, iMgAla iMgAla rUDI vastu Upari, rAga cIMtavatauM, tehanau svAda letau jima, sadhUmarga, virUI vastu Upari dveSa ciMtavatau muMhaDau macakoDatau jimai, bhUkha-vedanA vaiyAvRttva che kAraNa pAkhaI jimaI, rUpa-bala-sauMdarya-puSTinai kAraNi jimaI, na dharoI pAyapAdapropzana rajoharaNa sadeva kanDai na dharaI. 369. tathA. pAsatka) khIra-khAMDa-dUdha-sAkara meLavIne jame, atipramANamAM AhAra le, rUDI vastu para rAga kare, teno svAda leto jame. varavI vastu para dveSa karato jame, bhUkhavedanA, vaiyAkRtya Adi che kAraNa vinA jame, rUpa-bala-sauMdarya-putAne kAraNe jame, rajoharaNa haMmezAM pAse na rAkhe.] aThThama chaThTha caultha, saMvacchara cAumAsa pakhesu, na kareI sAyabahulo na ya viharAM mAsakamaeNNa. 370 asaMvatsara parjusaNA parvei aThThama na karai, caummAsI parti chaThTha na karazuM, pAkSI-caUdasinaI dihADaI cauttha na karaI, sAya. sukhasIlapaNaiM, na ya viha, sukhazIlapaNai mAsakalpa vihAra na karaI, zeSaI kAli chaHi kSetre. 37). tathA. [pAsattha) saMvatsara - paryuSaNa parvamAM aThThama na kare, comAsI parvamAM chaTha na kare, pAkSika-caudasane divase upavAsa na kare, sukhazIlapaNe mahinAne AMtare vihAra na kare.] nIya cinhaI piMDe, egAgI achae gihatya kaho, pAvasuANi ahijjaI, ahigAro logagahami. 371 nIyaMANaI ghari sadaiva etalau AhAra levale, isI pari bAMdhI rUMdha nitya piMDa liI, egAgI. ekAkI thikau rahii, mahAtmAnA samUha mAhi na rahaI, gihatva gRhasthanA gharanI kathA vAta karai, pAvaruA, jyotiSka vaidyAdika pApagruta paDhai, ahigAro. lokanauM grahaNa, lokanA mananauM raMjavivauM, tehanaI viSaI adhikAra karaI, ApaNA dharmAnuSThAnanAM viSaI adhikAra na kara. 371. tathA. [pAsaF) amukane ghera ATalo AhAra levo e prakAre bAMdhyo AhAra le. ekalo rahe, sAdhu samudAyamAM na rahe, gRhasthanA gharanI vAto kare, jyotiSa1 ka muMDana ga muhu 2 kha "pajUsaNA... cauttha na karai" pATha nathI. 3 ga anacchae. 4 ka "nA" nathI. 58 zrI somasuMdarasUrikRta Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vaidyAdika pApagruta paDhe, lokaraMjanamAM saMtoSa meLave paNa potAnA dharmAnuSThAnamAM nahIM.] paribhavaI ugyakArI suddha manga nigRhae bAlo, viharai sAyAguruo, saMjamavigalesu khisu. 372 paribhavaI ugrakArI zuddha cAritrIyA utUttama mahAtmACI parAbhavaI, tehahUI avajJA karaI, suddha marge. zuddha niSkalaMka kharau mokSanau mArga AcAra nigUhaI, AcchAdaI, sAcau mArga prakAzamAM nahIM, te bAla mUrkha viharaI saMjama. saMyama vikala susAdhu mahAtmAe aNabhAviyAM, athavA jIvAdyA kula je kSetra teNe kSetre sAyAguruo ApaNA sukhalaMpaTa huMta viharaI, rahie. 372. tathA. [pAsatya) zuddha cAritravAna mahAtmAnI avajJA kare, zuddha mokSamArgano AcAra gopave, sAco mArga prakAze nahIM, saMyamI sAdhuone je aNagamatAM sthAno tene sthAne A sukhalaMpaTa sAdhuo vihare. ugAI gAI hasaI, asaMvaDo saI kaI kaMdarpe, gihikajjaciMtagoviaLA usano deI ginDaI vA. 373 uSmA gAI moTaiM sAdii, gAI nAnhaI sAdiI gItI karai, asaMvRtta mokalai muhaDai hasaI, saI sadaiva kaMdarpa hasAvaNAM vacana bolaI, parahUi hasAvai, gihikawgRhasthanAM kAjakAma ciMtA karai, usane usanA pAsatkAdikaCI deI, vastrAdika ApaI, anaI tehanauM ApiuM ginDa liI. 373. tathA. [pAsaF) nAnA-moTA sAde gAya, gAna kare, mokaLe mukhe hase, sadaiva hasavuM Ave evAM vacana bole, bIjAne hasAve, gRhasthanA kAmakAjanI ciMtA kare, usannA-pAsatyane vastrAdi Ape ane temanuM ApeluM grahaNa kare.] dhammakahAu ahiI ghAghare bhamai parikahato a, gaNaNAI pamANeNa ya aritti vahaI uvagaraNe. 374 dhamma, lokaraMjanA bhaNI dharmakathA caritrAdikaI ji bhaNI, siddhAMta nA bhaNaI, ghAghareTa gharivari kathA kahitI bhikSA phiraI, bhaNasAI gaNanA mahAtmAnAM caUda upakaraNa, anaI mahAsatInaI paMcavIsa upakaraNa IsI saMkhyAI karI, athavA, pamANeya kalpa aDhAI hAtha caloTau, aDhAI hAtha 1kha uttama ga muttama 2 kha AyariyAM lahaI (aritti vahaI'ne badale) ga aIritta vahaI. 3 ka dharmakahavA. 4 kha aphUThaI. upadezamAlA bAlAvabodha (uttarArdha). 59 Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rajoharaNA batrIsa AMgula sola gule muhapatI, isI pari pramANiI karI kahiyAM UparihirAM upagaraNa vahai, rAkhaI. 374. tathA. [pAsatva) lokaraMjana mATe dharmakathA bhaNe, zAstra na bhaNe, ghera ghera dharmakathA kahetA bhikSA vahore, mahAtmAne 14 ane mahAsatIne 25 upakaraNa e saMkhyAe je mApa kareluM che tethI vadhArenAM upakaraNa rAkhe.] bArasa bArasa tini a, kAia-uccAra-kAlabhUmio, aMtobahiM ca ahiAsi, aNahiAse na paDilehe. 375 bArasa triNi spaMDila bhUmikA je kAja UpanaUMu, ahiAsI sakaI, teha yogya ri, anaI je ahiAsI na sakai, teha yogya triNi sthaDila bhUmikA Asanna, isI pari cha upAzraya aMtomAhi, isI pari cha upAzraya bahi bAhiri, eve bAra kAIa laghunIti yogya imaI ji bAra, uccAra, vaDI niti yogya anaI valI, triNi kAla levA yogya, evuM sattAvIsa caeNDila bhUmikA mahAtmAnaI sadaiva paDilehi joIe, te na paDilehaI. 37pa. tathA. sahI zake e mATe dUra, na sahI zake e mATe najIka ema cha spaMDilA bhUmikA upAzraya-sthAne ane cha upAzraya-bahArane sthAne ema bAra sthaDila bhUmikA laghunIti yogya ane bAra vaDI nIti yogya traNe kALa levA yogya - e rIte 27 bhUmikA mahAtmAe paDilehavI joIe te pAsatya sAdhu na paDilehe.] gIyae saMviSNu, Ayariye mumbaI valai gacchassa, guruSo a aNapucchA je kiMcI deI ginhaI tA376 gIyae, gItArtha siddhAMtanA sUtrArthanI jANa, anaI saMvegI, mokSAbhilASI, isiu AcArya ApaNa7 guru mUkaI, tehaci, niSkAraNa chAMDI jAi, etalaI, agItArtha asaMvegIyA guruhuI yukti karI mUkatAI doSa nahIM, isikaM kahiuM, valai, gacchaDUI kuNa eka kAji zikSA detA huMtA valai, sAmyau uttara diI, guruNo, gurahaMI aNapUchii kahI, ekaThuMche je kiMci, vastrAdika diI, athavAta kahi ekanavuM vastrAdika liI. 376. tathA. [pAsaF) zAstranA jJAtA ane mokSAbhilASI evA AcAryane taje. joke agItArtha ne asaMvegI gurune to yuktithI choDI jatAM ye doSa nathI. vaLI zIkha 1 kha ga Upahiro. 2 kha "isI pari.... aMto mAhi" pATha nathI. 3 kha uccArakoIe. 4 ka guruNo pucchA ('guruNo a aNApucchAne badale) 5 ka yukti nathI. 6 kha dIdhauM vastrAdika zrI somasuMdarasUrikRta Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ detA gurune sAmo uttara Ape, gurune vagara pUchyuM koIne vastrAdi Ape athavA koInuM le.] guruparibhoga bhuMjai, sijjA-saMthAra-uvagaraNa jAyeM, kiMti ya tumaM ta bhAsai, aviNIo guvio yuddho. 377 guru guru je vAvarai chaiM, te zayyA sUvAnI bhuiM, saMthArau pATi kAMbalAdikamaya, anai upakaraNakalpa, caloTAdika', e sahU gurunauM vaMdanIya ji hui, vAvarIi nahIM, te vAvarai, kitti ya gure bolAviu huMtau, matheNauM bhagavan' ima vinaya vacana na bolai, isiuM kahai chai, ima kahai, guru pratiiM bolatau, taakArau kahai, ekavaniiM bolAvai, eha ji bhaNI avinIta hui, anai valI garviu sAhaMkAra hui, yuddho viSayAdikanai viSai lobhI hui. 377. tathA. [(pAsastha) guru vApare te zayyA, saMthAro, pATa, kAMbala, upakaraNa, caloTo va. badhuM vApare je kharekhara vaMdanIya hoya ane vaparAya nahIM. guru bolAve tyAre 'martyaeNa vaMdAmi' ema vinayavacana kahevAne badale zuM che ?" ema kahe, tuMkAra kare, ekavacanathI bolAve Ama avinIta bane, ahaMkAra kare, viSayAdimAM lalacAya.} - gurupaccakkhANa gilANa, sehabAlAullassa gacchassa, na karei neva pucchai, niddhammo liMgamuvavI. 378 guru guru AcArya pratyAkhyAna, anazanIu, athavA bIjaui tapanau dhaNI, anai glAna rogAu se[ha]ziSyahaH navadIkSita, bAla lahuDA celA, tehe karI Akula bhariu pUriu je gaccha tehanauM joItauM vaiyAvRttpAdi kartavya na karai, ApaNI neva pucchai, anai anerAM jANa kanhai, hauM siuM karauM, ima pUcchai nahIM, nirdhamma thikau, anai hiMgopajIvI, vezvamAtranau upajIvaNahAra huMtau. 378. tathA. [pAsatya) guru, anazanI, anya tapadhArI, bImAra, navadIkSita, bALamuni vagerethI bharelA gacchamAM yogya vaiyAvacca na kare, huM zuM sevA karuM ?" ema pUche paNa nahIM, ane mAtra vezadhArI upajIvI banI rahe.] paha gamaNa-vasahi-AhAra-suyaNa-sthaMDillavihiparivarNa, nAyarai neva jANai, ajjAvaTTAvaNuM ceta. 379 1 kha colapaTTAdika. 2 ka lAbhI. 3 kha, ga seha (se ziSyaha"ne badale) upadezamAlA bAlAvabodha (uttarArdha) 61 Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pahagamAragi gamana vihAranI vidhi, vasati upAzraya mAgavA rahivAnI vidhi, anaI AhAra-viharavA-jamavAnI vidhi, sUvAnI vidhi, anaI spaMDila sodhivA vArivAnI vidhi, jisI siddhAMta mAhi kahaI chai, te anaI asUjhatA vAdhatA bhAta pANI upagaraNa pariThavivAnI vidhi, etalI vidhi jANatauI karatau, nirdharmapaNaI samAcarai nahIM, athavA, etalI vidhi jANaI ji nahIM sIkhaI nahIM, anai valI, ajjAmahAsatI tehanau vartAvivauM, jayaNA karI saMyami nirvAhilauM. te vidhi samAcaraI nahIM, jANaI ji nahiM. 379. tathA. pAsa) 2sta vihAra, upAzrayamAM rokANa, AhAra, zayana, IMDilabhUmi vagerenI zAstrakathita vidhi ane azuddha vadhelA bhAta pANI paraThavavAnI vidhi jANato hovA chatAM nirdhamapaNe Acare nahIM, athavA eTalI vidhi jANe ja nahIM ke zIkhe nahIM ane sAdhvIjInuM saMyama-rakSArthe pravartAvavAnuM kare nahIM ke jANe nahIM.] saOMdagamaNa-uDhANa-sAyaNo apaNeNa caraNeNa, samaNaguNamukyogI bahujIvanmayaMkaro bhamaI. 380 sarjIdagurunI anujJA pAkhaI svacchedapaNaI, svecchAMgamanavihAra karaI, svecchAM uThai7oB besai svaccha sUI, apaNe ApaNI buddhinI kalpika je caraNa AcAra' tINai ji hIMDaI, samaNaguNa, zramaNa mahAtmAnA jJAnAdika guNanau yogavyApAra maeNkiu chaI jINaI, eDvaka anaI, bahujI. ajayaNAvaMta bhaNI, ghaNA jIvanau, kSaya viNAsanau karaNahAra huMtau phiraI nirarthaka. 380. tathA. [pAsatva) gurunI anujJA vinA svecchAe vihAra kare, icchA pramANe UThe, bese, sUe, svabuddhie kahyuMlA AcAra pramANe cAle, mahAtmAnA jJAnAdi guNano yoga mUkI, ajayaNAthI ghaNA jIvano vinAza karato nirarthaka phare.] basthivavAhapuno paribhamAM jiNAmAM ayANato, thaddho nitrinANo na ya picchaI kiMci appasama. 381 balthi va. vasti nAbaDAnau daIDau te jima vAyu pUriu UpaDiu huI, tima tehU ati garvii karI pUriu UpaDile hIMDaG, kAMI jiNamaye jiNamata vitarAganaiM zAsani sarva ahaMkArAdika doSa rUpiyA rogai, mahA auSadha sarikhauM jeha bhaNI jANaI nahIM, teha ji bhaNI sayare ghADhau, nitrinANo. 1 kha "etalI vidhi' nathI. 2 kha "sIkhaI nahIM jANacha ji nahIM pATha nathI. 3 kha svecchAMgamanavihAra besaI' pATha nathI 4 ka Ara. 5 ka vINaI. 6 kaajayaNAvasaMta. 7 ga kaSAya. zrI somasuMdarasUrikata 6 2 Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vizeSa jJAni karI rahita jai jJAnavaMta hui tau garva hui na ya pichai. anai ahaMkAri pUri jaga saghaluMi kAMIM ApaNapA sirakhauM na dekhai, ApaNapA TAlInai, ga saghalauM ochauM mAnaira, tRNai samAna lekhavai. 381. tathA. [(pAsastha) daDo jema havAthI bharelo UpaDe tema atiahaMkArathI bharelo te cAle, ahaMkArAdi dveSa rUpa rogamAM mahAauSadha samAna jinavacanane jANe nahIM. eTale ja A ajJAnIne, ahaMkArIne A samagra jagata potAnA jevuM dekhAtuM nathI. jagatane UtaratuM - UbhuM mAne che, tRSNa samAna lekhe che.] saodagamaNauDhANa-soyaNo bhuMjae gihINuM ca, pAsAIThANA havaMti emAIyA ee. 382 sacchaMda. etalAnau artha pachilI pari jANivauM, bihu sthAnaki tehanauM paramArthid svacchaMdapaNauM, eha bhaNI kahiuM jeha kAraNa guNa saghalAi pAmivAnauM mUla kAraNa gurvAnnAi ji, teha ji teha mAhi nathI, tau guNanI prApti kima hui, isia jaNAvitA bhaNI bivAra kahiuM bhuMjaI valI te gRhastha mAhi jimai, tehane bhAjanAdike e jimai, pAsA pAsA osannA kuzIlAdikanA evAdika sthAnaka hui, ketalA nAma leI kahI liU, etalA bola karatau pAsadghau, usannau kuzIla saMsakta thAi, isiu bhAva. 382. te ko eka kahisii etale boli pAsasthA thaIi tau, susAdhu jga mAhi koi nathI, glAnatvAdika kAraNe susAdhui anekhaNIyAdika ketIyavArai liiM chaiM jeha bhaNI, bIjAI niSedhinA bola apavAdapadanI velA karai chai, isyA ziSyanA saMdeha pheDivA bhaNI kahai chai. [baMne sthAne pAchaLa tema A gAthAmAM) pAsasthanuM svacchaMdapaNuM kahyuM. eTalA mATe ke saghaLAye guNa pAmavAnuM je mULa kAraNa - guruAjJA te ja tenAmAM nathI. vaLI pAsastha gRhasthamAM besIne jame, temanA pAtramAM jame. pAsastha, osa, kuzIlanAM AvAM doSasthAno hoya che. AvI bAbato Acarato pAsastha, osa, kuzIla saMsakta thAya che.] jo hujja u asamo rogeNa vipillio jhuriyadeho,718 samati jahAbhaNiyeM, kyAi na tarijja kArauM je. 383 jo hujja je sahijii asamartha sairanA bala bhaNI, jisiu cAritramArga kahiu chai, tisiu ArAdhI na sakai, rogeNa va athavA kSaya na jvarAdi karI 1 kha 'na' nathI. 2 kha mAnai' nathI. 3 kha 'sthAnaka hui' (e jimai'ne sthAne) 4 ka sannA. 5 ke bolapavAdanI upadezamAlA bAlAvabodha (uttarArdha) 63 Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ati pIDiyA bhaNI, sarva kriyA karI na sakaI, athavA jhuriya, jarAM karI, jIrNa deha thika bhaNI saMpUrNa karI na sakaI, satvamavi. etale kAraNe ketIyavAraI saghalaui zrI sarvadInau bhaNika kahiu, cAritra kriyAmArga karI na sakaI. 383. [je mahAtmA zarIrabaLamAM sahaja rIte asamartha che te cAritramArga pUro ArAdhI na zake. athavA kSaya, jvarane lIdhe piDAtA hoya athavA ghaDapaNane kAraNe sarva kriyA karI na zake. A rIte sarvajJa-kathita cAritramArga teo karI zakatA nathI.] soviya niyayaparakkama, vavasAyadhiIbala agRhaMto, muhUNa kUDacariye jaI to avasya jaI. 384 soviya, tehU anaI aneruU ja, ko aTavI dubhikSAdika ApadaI paDile huMtala, niyayaApaNI parAkrama saMghayaNanau vIrya anaI vyavasAya, sayaranau, udyama, anaI dhRtibala mananau bala, etalA aNagopavatauM, muhUNa, kUTa carita mAyAnauM karaNIya zaThapaNauM mUkI nimaya thaI, jaI ja jau sarvazaktizuM cAritra kriyAnAM viSaI, yatna khapa karaI tI ketalAI bola sarvajJokta na karAI, tajI avazya nizcii, yati mahAtmA susAdhuI ji kahaI, vItarAganI AjJAnA ArAdhaka bhaNI. 384. hava mAyAvInau svarUpa kahaI chaI. tivA ane bIjA jevA ke jaMgala, duSkALa jevI ApattimAM paDelA hoIne potAnAM parAkrama (bApravRtti), ane dhRtibaLa manobaLa) gopavyA vinA, mAyAnI zaThatA tyajIne jo sarvazaktithI cAritrane vize yatna kare topaNa sarvajJokta badhI bAbato karI zake nahIM to avazya tevA sAdhu susAdhu ja gaNAya.] alaso saDhovalitto AlaMbaNatapUro apamAI, evuM Thavivi mannaI, akhANa suSTiumi ri. 385 alaso, AlasU dharmakartavyanaI viSaI, anaI zaTha mAyAvika ApaNa pramAdakartavya AchAdiI anaI avalapta ahaMkArI huI, Alabarga, je te AlaMbaNa leI kAI kAMI misa karInaI pramAda kartavya sevaI, anaI atipramAdI gADha nidrA-vikathAdika pramAdana dhaNI huI, evuM Thi. isiu chatau hutauM, akhANuM ApaNa9 isivuM mAnaI, jaI hauM rUDI pari rahiu chai, vArU mahAtmA chauM, anerAI Agali ApaNAuM guNavaMta bhaNI prakAzamAM, evI mAyAvI 1 ka "zaTha mAyAvile...anaI pATha nathI. 2 kha atilitti. 64 zrI somasuMdarasUrikRta Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jANau. 385. hava te mAyAvIyAhUi duSyatiruM karI doSa kahaI chaI. [dharmakartavyanA viSayamAM zaTha-mAyAvI sAdhu potAnA pramAdathI kartavya DhAMke ane te ahaMkArI je-te AlaMbana laI, game te bahAnuM kADhI pramAda seve. gADha nidrA ane vikathAno svAmI chatAM pote ema ja mAne ke huM sAro sAdhu chuM' ane bIjAo AgaLa potAne guNavaMta jAhera kare. Avo sAdhu mAyAvI jANavo.] jo vi ya pADeUNe mAyAmosehiM khAI muddhajaNe, tigAmamajhavAsI so soaI kavaDakhavagu va. 386 joviyaje mAyAvika pADeUNe lokahRi AI ApaNaI vasi pADInaI, mAyA mo. mAyA karI kUDe bolive karave, khAI. mugdha jana bholA lokahRi khAyaI vaMcaI tiggAmamajha, triNi grAmanaI madhi vicAI vasataI kapaTa kSepaka kUDaI tapasvIi jima zociuM, pazcAttApa kIdhala, tima tat zouM, pazcAttApa karaI. kathAH ujjayanI nagarIzuM aghora ziva isii nAmii dhUrta brAhmaNa carmakAra dezi giu coraci miliu, isivuM kahaI, hau muniveSa leI tapasvI thAuM chauM, tumha mUharaI vakhANijyo, jima sukhaI loka vAMcAI, corii mAniuM, pachaI te brAhmaNa parivrAjakanI veSa karI trihau grAmanAM vicAlaI vanamAhi thaI rahiu, cora loka dekhatAM vakhANaI tehaI, e mAsa mAsa upavAsa karaI tapasvI ima kahI tehaThThaiM pUjA karai, loka tehUduM ghari teDI jimADai, pUjA karazuM, mahA jJAnI bhaNI mAnatAM ApaNI gharanI lakSmInau svarUpa tehaThuiM, kahaI, anai, AgAmIyA lAbhAdikana svarUpa pUchaiM, pachaI te lokanI lakSmI herInaI rAtrinaI samaI bIjA cora sAthiI lokanA ghara musai, ekavAra teha mAhilI eka cora sAhila, taNAI mArItai bIjA cora saghalAI kahiyA, loke saghalAI dhariyA mAriyA, pavriAjaka brAhmaNa bhaNI AMkhi kADhI mUkiuM, pachai te vedanAkrAMta haMta te loke niMdItau mahA pazcAttApa karaI, marI naragi giu, Ima aneraU. ji ko vaMcaI te ima zocai, pazcAttApa kara. cha. karmavAhiyA ehuvA jIva aneka jAti huI, kahi mAhi ekadoSa, kahi mAhi bi doSa, kahi mAhi triNi doSa, isI pari Ima kahaI chai. 386. je sAdhu lokane vaza karI, mAyA karI, kharAba-asatya bolIne bhoLAone chetare che te traNa gAmanI madhyamAM vasatA kapaTI tapasvInI jema pazcAttApa kare che. 1 kha "AI nathI ga bhraSTa pATha upadezamAlA bAlAvabodha (uttarArdha) 65 Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kathA : aghoraziva nAme dhUrta brAhmaNa carmakAra dezamAM jaI eka corane maLyo. kahe, 'huM muniveza laI tapasvI thAuM chuM. tuM mArI prazaMsA karaje.' core enI vAta svIkArI. pachI te brAhmaNa sAdhuveza dhAraNa karI traNa gAmanI madhyamAM vanamAM rahyo. pelo cora enI prazaMsA kare, A tapasvI mAsa-mAsanA upavAsa ka2e che' ema kahI enI pUjA kare. eTale loko paNa e sAdhune potAne ghera teDe, jamADe, pUjA kare ane gharanI saMpattinI paNa vAto kare. AgAmI lAbhanuM svarUpa pUche. pelo sAdhu lokonI lakSmI chUpI rIte joI bIjAo sAthe rAtane samaye corI le. eka vA2 temAMno eka cora pakaDAI gayo. tene mAratAM teNe badhI vAta karI dIdhI. lokoe sAdhunI AMkho kADhI choDI dIdho. pachI te vedanAgrasta thato pazcAttApa karavA lAgyo. marIne narakamAM gayo. ema bIjA paNa je chetare che te pastAya che.] egAgI pAsatho sacchaMdo ThANavAsi osano, dugamAIsaMjogA hu bahuA taha gurU huMti, 387 egAgI. ekalau dharma bAMdhave sUMghADIe rahita 1, pAsastho jJAna darzana cAritranai pAsai vartui mAhi na vani 2, svacchaMda gurunI AjJA na rahai1 3, anai ThANavAsi ekaiM ji sthAnaki rahai, nityavAsIpaNi 4, osano pratikramaNAdika kriyAnai viSai, DhIlau pramAdIu 5, e pAMca doSa padamAhi kahiCi eka doSa kahaUCO bi doSa kahaiCi triNi kihAMi cyAraI doSa kihAMi saghalAi^ doSa huiM, eha bhaNI drAdika saMyoga pherIpherI bihu padane melive dvika yoga 10, trihuM padane melave trika yoga 10, ciDhuM padane meline catuSka yoga 5, pAMca padane meline paMcaka yoga 1, jANitA, jaha bahu jima jima jeha mAhi ghaNAM pada milai tima tima te bhAre thAi, doSanI vRddhie karI, te saMyoga likhii chai, ekAkI anai pAsasthau 1, ekAkI svachaMda 2, ekAkI nityavAsI 3, ekAkI osannau 4, pAsasthau svacchaMda 5, pAsasthau nityavAsI 6, pAsasthau osanau 7, svacchaMda nityavAsI 8, svacchaMda usanau 9, nityavAsI usannau 10, e dasa dvika yoga, ekAkI pAsasthau svacchaMda 1, ekAkI pAsasthau nityavAsI 2, ekAkI pAsasthau usau 3, ekAkI svacchaMda nityavAsI 4, ekAkI svacchaMda osanau pa, ekAkI nityavAsI osannau 6, pAsasthau svacchaMda nityavAsI 7, pAsasthau svacchaMda osannau 8, pAsaMsthau 1 ke harai. 66 zrI somasuMdarasUriSkRta Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nityavAsI usana 9, svaccheda nityavAsI usanI 10 e dasa trika yoga, ekAkI pAsaFu svaccheda nityavAsI 1, ekAkI pAsatthI svaccheda osannI 2, ekAkI pAsaFu nityavAsI osanau 3, ekAkI svaccheda nityavAsI osannau 4, pAsattha svacchaMda nityavAsI osanau 5 - e pAMca catuSka saMyoga, ekAkI pAsatyau svaccheda nityavAsI osannau 1 - e paMca saMyoga eka dvika saMyoga pAhi trika saMyoga bahu doSa bhAra trika saMyoga pAhiI catuSka saMyoga bhAre, anaI catuSka saMyoga pAhiI paMcaka saMyoga bhAre jANitA jima jima ghaNA doSa milaI tima te gADhau nirAdhaka jANivau. 387. hava ArAdhakanauM svarUpa kahaI chaI. ekAkI (1), pAsetho (2), svacchaMda (3), sthiravAsI ), osano (5) - Ama pAMca doSa - pada kahyA che. kyAMka eka, kyAMka be, kyAMka traNa, kyAMka cAra ne kyAMka saghaLA pAMceya) doSa hoya. be padanA saMyoge kiyoga 10 traNa padanA saMyoge trikayoga 10, cAra padanA saMyoge catuSTha yoga pa, pAMca padanA saMyoge paMcaka yoga 1 jANavA. jemajema ghaNAM pada maLe tematema doSanI vRddhi kare. gacchagao aNuugI gurusevI aniyauvAsi yAutto, saMjoeNa payA, saMjama-arAhagA bhaNiyA. 388 gacchAo. gacchavAsI huI ekAkI na rahaI, aNuugI jJAnAdika ArAdhivAna viSaI sarvazaktiIM udyamI, gurusevI, gurunI sevA AjJAna viSaI, tatpara huI, svecchAcArI na huI, aniavAsI, aniyatavAsI mAsakalyAdi vihAra karaI, ekaI ji sthAnaki nitya rahaI nahIM. Autto pratidina karaNIya pratilekhanA pratikramaNa svAdhyAyAdika sAdhuguNanaI viSaI apramatta sadaiva sAvadhAna huI, saMjoeNa, eha pAMca padanaI saMyogiI bihuM tribhuM cihuM, pAMcanaI melavaiMab karInaI je bhAMgA ra6 tehavaMta mahAtmA tIrthaMkara, saMyamanA ArAdhaka kahiyA jimajima jeha mAhi e pada ghaNAMnau upayoga, timatima tehaCi, guNanI vRddhi anaI saMyamanau ArAdhakapaNauM ghaNauM jANi vauM, pUrA pAMcaI bola jeha mAhi hui te pUrau ArAdhika jANivarka, bhAMgA likhiI chaI, gachagata anuyogI 1, gacchagata gurusevI 2, gacchagata aniyatavAsI 3, gachagata Ayukta 4, anuyogI gurusevI 5, anuyogI 1ka bhaNI 2 ka gacchIo. 3ka ArohaNagA. 4kha tehavai te 5kha, ga gaNadhara saMyamanA. upadezamAlA bAlAvabodha (uttarArdha) Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aniyatavAsI 6, anuyogI Ayukta 7, gurusevI aniyatavAsI 8, gurusevI Ayukta 9, aniyatavAsI Ayukta 10, e dasa kika yoga, gacchagata anuyogI gurusevI 1, gagata anuyogI aniyatavAsI 2, gacchagata anuyogI Ayukta 3, gacchagata gurusevI aniyatavAsI 4, gacchagata gurusevI Ayukta 5, gacchagata aniyatavAsI Ayukta 6, anuyogI gurusevI aniyatavAsI 7, anuyogI gurusevI Ayukta 8, anuyogI aniyatavAsI Ayukta 9, gurusevI aniyatavAsI Ayukta 10 - e dasa trika saMyoga. gacchagata anuyogI gurusevI aniyatavAsI 1, gacchagata anuyogI gurusevI Ayukta ra, gacchagata anuyogI aniyatavAsI Ayukta 3, gacchagata gurusevI aniyatavAsI Ayukta 4, anuyogI gurusevI aniyatavAsI Ayukta 5 - e pAMca catuSka yoga. gacchagata anuyogI gurusevI aniyatavAsI Ayukta 1 - e eka paMcaka yoga. 388. koI sivuM kahaI, nityavAsIpaNaI jau doSa huI tI AzrI Aryasamudra AcArya pramukha, ketalAI nityavAsI hUA, anaI ArAdhaka sAMbhalIi, te kima e vAta AzrI Utara kahaI chaI. [pAsatyAdithI viparIta) gacchavAsI 1, udyamI (jJAnAdine ArAdhavAne vize) ra, gurusevI 3, anityavAsI 4, rojiMdI kriyAmAM Ayukta pa, - A pAMca padanA saMyoge (kramaza:) be-traNa-cAra-pAMcanA saMyoge karIne 26 bhAMgAvALA mahAtmAne tIrthakare saMyamanA ArAdhaka kahyA che. jemajema A padono vadhu upayoga tematema guNanI vRddhi ane saMyamanuM ArAdhakapaNuM vadhAre jANavuM. pUrAM pAMca pada jenAmAM che te pUro ArAdhaka jANavo.] nimmamA nirahaMkArA, uvauttA nANadesaNacaritte, ega khitevi ThiyA kharvati porANaya karma. 389 nimma jehaddai kisIi vastu Upari mamatva moha nathI anai nirahaMkArA jehaphreMi kihAMI abhimAna nathI uvauttA, jJAnadarzana cAritranaI viSaI upayukta je sAvadhAna huI kaI IsyA mahAtmA ega khitti. jaMghAbala rahita pAdiki kAraNe karI, ekaIM je kSetri rahiyAI hutA, kharvatipAchilAM ghaNA bhavanAM UpArjiyAM?... karma kSipaI. 389. tathA. | mamatva rahita, nirahaMkAra, jJAna-darzana-cAritrane vize sAvadhAna evA mahAtmA jaMghAbala nahi hovAne kAraNe eka ja kSetre rahyA chatAM pAchalA ghaNA bhavanAM karma nAza pAmyAM.] 68 zrI somasuMdarasUrikata Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jiakohamANamAyA, jialobhaparIsahA ya je dhIrA, vuDDAvAsevi yiA, khavaMti cirasaMciyeM kamma, 390 jihako krodha mAna mAyA lobha anai bhUkhatRSAdika parISaha jehe jItA chai, tehe vAhiyA, ArniMi nathI paDatA, annai je dhI2 sattvavaMta chaiM te sayaranaIM asamarthapaNaiM ekaIM kSetri vRddhavAsI rahiyAi huMtA, khati. cirakAlanauM sAMciuM karma kSipai. 390. tathA. [krodha-mAna-mAyA-lobha ane bhUkha-tarasano pariSaha jeNe jItyA che te du:khamAM nathI paDatA. ane je dhI2 sattvavaMta che te dehanI azaktine kAraNe eka ja kSetre vRddhAvAsa chatAM emanuM ci2saMcita karma nAza pAme che.] paMcasamiyA tiguttA, ujjattA saMme tane caraNe, vAsasaS pi vasaMtA munniNo AhAragA bhaNiyA. 391 paMcasa pAMca samiti karI samitA, trihu gupti karI guptA, ujjattA saMyama cha jIvanI rakSA, tapa bArabhedI, caraNa paMcamahAvrata, anai paDilehaNa pramArjanAdika sarva sAdhukriyA, etalAMnai viSai, ujjattA udyamavaMta, eDvA je mahAtmA huiM, vAsasa te ekai kSetri varasanAM saU vasatAM muni mahAtmA ArAdhaka kahiyA tIrthaMkaradeve, tIrthaMkaradevanI AjJA cAlatAM tehaCi lagAi doSa na hui. ukta ca. ega khitta vihArI kalA iddhaMta cAriNo jaivi, tahatiya visuddha varaNA, vizuddha AlaMbaNA jeNa. 1. 391. hava sarva vastu AzrI vAta kahai chai. [samitA, guptA, udyamavaMta evA mahAtmAne, eka ja kSetre so varasa vasatAM chatAM, ArAdhaka kahyA che. jinAjJAe cAlatAM temane lagAreya doSa nathI.] tA savvANunnA, savvanisiho a pavayaNe nasthi, Arya vayaM tulijjA lAhyakaMkhi vya vANio. 392 tA. jeha bhaNI ekaIM kSetri vasatAM cAritriyACO lAbha kahiu, teha bhaNI savihuM vastu AzrI isiuM jANivauM, eha pravacana, zrI vItarAganA zAsanamAhi kahIi vastu AzrI sarvaprakAri anujJA nathI, A bola Ama kiravau ji, savva anai kahi vastu AzrI ekAMtii niSedha nathI, A bola Ama na karivaui ji, dravya-kSetra-kAla-bhAvanI apekSAM savihauM vastunauM karavauM, 1 kha hIMDatA anai. 2 kha, ga caraNA. 3 kha mANio. upadezamAlA bAlAvabodha (uttarArdha) 3 69 Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anaI savihauM vastunau niSedhavakaMi kahiuM, puNa A lAbhavayaM chehu tolivI jovau gItArthi jANi, Ama karatAM AtalauM lAbha chai, Atalau cheTu chai, jima ghaNau lAbha dekhAI tima karaI, ekAMta kAI nahIM. ukta ca. utpate hi sAvasthA deza kAlAmayARti, vasyAmakArya kAryasyAtkarmakArya tu varjaye. 1 lAbha chehau kima joI, lAhAkaMjima lAbha vAMchata vaNigu vyavasAIla, lAbha chehala joI vahurai, tehanaI ekAMta5 kAI nathI, amukII ji vastu vahuravI, jINaI vastu che jetIvArai lAbhu dekhaI te tINaI vArache te vastu vaharAM. 392. puNa ima karatAM rAgadveSa kUDa mAyA TAliyAM joIe, tINaI vAhiuM kUDauM AlaMbana leInaI kAju na karaI, e vAta kahaI cha. jema (upara) sthiravAsI cAritravAnane lAbha kahyo tema sarva bAbate ema ja jANavuM. zrI vItarAganA zAsanamAM kahelI bAbata sarva prakAre anujJA nathI ke "A Ama ja karavuM ane koI bAbate ekAMte saMpUrNa niSedha nathI ke "A Ama na ja karavuM. dravya-kSetra-kAla-bhAvanI apekSAe sarva kartavya karavA - na karavAnuM kaheluM che. paNa ema karatAM keTalAM lAbha ke hAni che te jJAnI jANI zake. ghaNo lAbha dekhAya tema karavuM. jemAM lAbha vAMchato vANiyo dhaMdhAmAM lAbhanukasAna joIne ja kharIdI kare. tene saMpUrNata: evuM nathI ke amuka ja vastu kharIdavI. jemAM lAbha dekhe te kharIde ane ema karatAM rAgadveSa, kUDakapaTa TALavAM.] dhamaeNmi narthIi mAyA, na ya kavarDa aNuyatti bhaNiya vA, phuDa pAgaDamakuDilyuM. dhammavayaNa mujajue jANa. 397 dhamma e dharma sAcapaNiI sadhAI, te dharmamAhi mAyA nathI, mAyA karaI dharma na huI, mAyAnAM dharmahaMI paraspariOM virodha bhaNI na ya kavarDa anaI dharma mAhi paracI vaMcavAnI ceSTa karaI, ehuvaluM kapaTa nathI aNayatti anaI anerA ArjavAnAM kAraNi mATuMgAyuM anuvartanA vacananauM bolavauM, tehU dharmamAhi nathI tINaI boliOM dharma na huI, dharmenau vacana kehavauM huI phuDapAgaDa phuTa vyaktAkSara prakaTa nisaMdeha akuTila nirmAya dhammavayaNa dharmana vacana evauM Rju pAdharI mokSanauM kAraNa huI, aho uttama isiu jANi, etalaI dharma mAhi kisIi mAyA na karavI, sarala vRttii haughauM, isikaM kahiuM. 393. tathA. 1 kha jovau nathI ga jou. 2 kha e 3 ka lAbhu dekhaI te taNaI vAra pATha nathI. 4 kha, ga bahuI' pachI 'isika bhAva pATha vadhArAno. zrI somasuMdarasUrikata O Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhirma satyapaNAthI sadhAya, emAM mAyA na hoya. mAyA ane dharmano paraspara virodha che. dharmamAM kapaTa na hoya. chaLakapaTabharyuM bolya dharma na thAya. dharmavacano phuTa, akuTila, niHsaMdeha, saraLa hoya ne sIdhuM mokSanuM kAraNa bane. mATe dharmamAM saraLa vRtti rAkhavI.] navi dhammassa bhaDakta ukkoDavacaNA va kavarDa vA, nicchamo kira dhamo sadevamaNuyAsure loe. 394 navi. moTau AsanAdika, ADaMbara bhaDakta kahIi, te dharmanaluM sAdhana na huI, tINaI dharma kAI na sadhAI, anaI udhdhaDA, amUkuM mUhahaMi diI, jisiOM amukau eka tAharauM kAja karauM, isI pari utkocAlAMva taNAM dharma na sadhAI, vaMcanA parahUI vIyArivauM, kapaTa mAyA ceSya, INaI ekaI dharma sadhAI nahIM, bIjI vAra valI mAyA, eha bhaNI kahI, mAyA gADhI, dharmanI viNAsaNahAri teha bhaNI na karavI, isiu jaNAvavA nicchammo, kAMI dharma tu nicchA mAyArahita chai, isiuM tIrthakaradeva kahiche, kihAM sade deva svargalokanivAsI manuja manuSya asura pAtAlavAsI deva teha sahita loka mAhi. 394. lAbha cheha vimAsatAM je je bola cIMtavii te kahaI chaI. [ADaMbara dharmanuM sAdhana na bane. mane ATaluM Apa to huM tAruM ATaluM kAma karuM" e rIte dharma na sadhAya. kapaTa-mAyAthI dharma na thAya. mAyA dharmavinAzaka che. tIrthaMkaradeva kahe che ke deva, manuSya, asura lokamAM dharma mAyArahita che. bhikhu gIyamammIe abhisee taha va ceva rAyaNie. eve tu purisavatyu davAI cauvihaM sesa. 395 bhikhkhuM grI lAbha chehau vimAsatauTA pahilauM jehanaI kAraNi kAMI apavAda kaI chai, te puruSa vimAsivauM, te bhikSu mahAtmA gItArtha siddhAMtanA sUtrArthanau jANa chai, kaI agItArtha ajANa chai, athavA abhiSeka upAdhyAya chaI, ki rAyaNie AcArya kaI ceva kahatAM sthavira chai ki celau chai, ityAdi prakArii evuM tu puri isI pari puruSa rUpiuM vastu vimAsiva6, anaI davAI valI dravya-kSetra-kAla-bhAva, e dhyAri bola sesa, bIjAI vimAsivA, vimAsInaI gItArtha jau ghaNau lAbha dekhaI tala te apavAda karaI, nahItI na karaI, aNavimAsiiM karatAM atIcAra doSa lAgaI. 395. hava atIcAranauM svarUpa kahaI chaI. 1 kha vaMcanA... bhaNI na karavI pATha nathI. 2 kha kaI agItArtha ajANa chaI pATha nathI. upadezamAlA bAlAvabodha (uttarArdha) 71 Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [lAbha-nukasAnano vicAra karatAM, pahelAM jene kAraNe apavAda karAya che te vicAravuM. sAdhu zAstranA jANakAra che ke ajANa ? teo upAdhyAya che ke AcArya che ? teo sthavira che ke ziSya che ? vaLI dravya, kSetra, kAla, bhAva e cAre bAbato vicAravI. e pachI jJAnI jo ghaNo lAbha jue to apavAda kare, nahIM to na kare. vicAryA vinA apavAda kare to doSa lAge. caraNaiyAro duviho mUlaguNe ceva uttaragupte ya, mUlaguNe chaThThANA paDhamo puNa navaviho pattha. 396 - cara cAritranauM atIcAra bihau prakAri hui, eka mUlaguNa AzrI eka uttaraguNa AzrI, mUlaguNa` AzrI cha sthAnaka jANivAM, prANAtipAta viramaNa 1, mRSAvAda viramaNa 2, adattAdAna viramaNa 3, maithuna viramaNa 4, parigraha viramaNa 5, rAtribhojana viramaNa 6 e chahaM vrata viSaIyA aticArai, chae prakAri huiM, paDhamo tatva tehe chahAM mAhi pahilau mUlaguNa prANAtipAta virati rUpa navidha, nave bheda hui, pRthivI 1 Apa 2 Agi 3 vAyu 4 vanaspati 5 beiMdriya 6 iidraya 7 cauriMdriya 8 paMceMdriya 9 jIvanI rakSA viSaIu bhI, nava prakAre kahIi. 396. [cAritrano vratabhaMga be rIte thAya. eka mUlaguNathI, bIjo uttaraguNathI. mUlaguNanAM cha sthAno jANavAM. prANAtipAtaviramaNa, mRSAvAdaviramaNa, adattAdAnaviramaNa, maithunaviramaNa, parigrahaviramaNa, rAtribhojanaviramaNa. e cha paikInuM paheluM prANAtipAtaviramaNa mUlaguNa nava prakAre che. pRthvI, apa, agni, vAyu, vanaspati, beiMdriya, teiMdriya, cauriMdriya, paMceMdriya - jIvonI rakSA karavI.] sesukkoso majhima-jahannau vA bhave cauddhA u, uttaraguNeNegaviho isaNa nANeya aTTha. 397 sesukko zeSa prANAtipAta TAlI bIjA mRSAvAda, adattAdAna, maithuna, parigraha, viratirUpa guNa trividha hui, kima utkRSTa 1 madhyama 2 jaghanya 3 teiM nidhAna lAdhauM tauM cora parastrIgAmI isI jAtinAM kUDAM ajANiyAM vacananauM bolivauM, utkRSTa mRSAvAda kahIi 1 bIjAM AlanauM devauM, madhya mRSAvAda 2 hAsad alpa phUDAMnauM bolivauM, jaghanya mRSAvAda kahIi 3 ima suvarNa ratnAdikanauM corivauM, utkRSTa adattAdAna kahIi 1 vastrAdikanauM corivauM madhyama 74BadattAdAna 2 chANAtRNAdikanauM coviuM, jaghanya adattAdAna 1 kha mUlaguNa AzrI' nathI. 2 kha paMceMdriya 9' nathI. 3 kha nANeNa. 72 zrI somasuMdarasUriSkRta Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kahII 3 ima maithuna parigraha trividha jANivAM, athavA cihu prakAri jANavA kima dravyataH 1 kSetrataH 2 kAlataH 3 bhAvataH 4 dravyataH pa mRSAvAdI jIvAdika dravya AzrI kUDauM bola), kSetrataH mRSAvAda loka AlokanauM svarUpa nUDaluM kahIi, kAlata mRSAvAda dIsa kuDauM bolai, athavA rAtriI kUDauM bolai, bhAvata mRSAvAda rAganau vAhiu kUDale bolaI, athavA draSanI vAhile kahaI Upari kUDauM bolai, IsI pari adattAdAna, maithuna, parigraha, rAtribhojanaI e cihau prakAri jANivA, e mUlaguNa AzrI vAta kahIi, have uttaraguNa AzrI kahaI chaI, uttaraguNa uttaraguNa viSaIu atIcAra anekavidha, piMDavizuddhi samiti, bhAvanAdika uttaraguNa kahIche, tehanA atIcAra AdhAkarmAdika doSa anekavidha hui, daMsaNa nANesa, darzanAcAra AzrI zaMkAAzrI zaMkAAkAMkSAdika ATha atIcAra huI, jJAna) AzrI akAla pATha avinaya pAThAdika ATha atIcAra hui, IhAM pahilauM ji cAritranA atIcAra kahiyA, anaI darzane jJAnanA pAchai kahiyA, te kAraNae jJAnadarzana lAdhAI pUThiiM cAritra pAkhaI mokSa na huI, eha bhaNI mokSanauM mUlagaluM aMtaraMga kAraNa caritra) ji, e vAta jaNAvavA bhaNI e atIcAru saghalAI jANI pariharivA, samyagu jJAna siddhAMta jANivAna viSaI upakrama karaI. ajANatau kIdhau upakramamAM moTA anarthanau hetu hui. 397. e vAta kahaI chaI. prANAtipAta sivAya bAkInA mRSAvAda, adattAdAna, maithuna, parigrahamAM viratirUpa guNa traNa prakAre thAya. utkRSTa, madhyama, jaghanya. koI vyaktine cora, parastrIgAmI' evAM kharAba, jANyA vinAnAM vacano bolavAM te utkRSTa mRSAvAda. ALa mUkavuM te madhyama mRSAvAda, hasatAM hasatAM kharAba bolavuM te jaghanya mRSAvAda. ema suvarNa-ratna AdinI corI te utkRSTa adattAdAna, vastrAdikanI corI madhyama, chANa-ghAsa AdinI corI jaghanya adattAdAna. ema maithuna, parigrahanA paNa traNa prakAra. A sthAnako cAra prakAre paNa jANavAM; dravya-kAla-kSetra-bhAvane laIne. dravya aMge khoTuM ke kharAba bole, koI samaye khoTuM bole, koI sthAnamAM khoTuM bole, rAga Adi bhAvane laIne khoTuM bole. e ja rIte bIjAM sthAnonuM samajavuM. 1 kha 'athavA cihu prakAri jANivA' pATha nathI. 2 kha divyataH pa' nathI 3 kha lokana (loka Alokanane badale) 4 kha, ga "samyagu jJAna' pachI 'darzana cAritranaI viSaya pravartivauM, jJAnAdikanaI viSaya samyagu tau pravartAI jau sAcA jJAna" pATha vadhArAno. upadezamAlA bAlAvabodha (uttarArdha) 73 Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ have uttaraguNanI vAta H piMDavizuddhi samiti, bhAvanAdi uttaraguNa. teno vratabhaMga AdhAkarmAdika doSayukta aneka prakAre thAya. darzanAcAra-jJAnAcAraAzrI ATha-ATha aticAra che. ahIM pahelAM cAritra aMgenA aticAra kahyA ane pachIthI darzana-zAnanA kahyA te e kAraNe ke jJAna-darzana lAdhyA pachIye cAritra vinA mokSa na ja maLe. mokSanuM mULa aMtaraMga kAraNa cAritra ja. A aticAra jANI saue e tyajavA.] je jyai agIyo, jaM ca agIatyanistio yai, vaTAnei ya gaccha, anaMtasaMsArio hoi. 398 * jya agItArtha siddhAMtanA sUtrArthanau ajANa huMtau tapa niyama kriyAnuSTAnanai viSai juM kAMI ApaNapad yatna khapa karai athavA jaM ca agIartha jaM agItArtha guru paDivajInai tehanI nizrA kriyAnuSTAnanai karai, vaTTA anai agItArtha thikau, gachaCO kriyAnuSTAni pravartAvai, ca zabda lagai, ajANataui huMtau, abhimAniiM ApaNI buddhiiM siddhAMta graMtha vakhANaiA, te agItArtha eTale kartavye karI anaMta saMsAriu thAi, anaMtau kAla saMsAriu thAi, anaMtakAla saMsAra mAhi bhamai. 398. hava ziSya pUrNa. [agItArtha tapaniyama ane kriyAnuSThAnanA viSayamAM potAnI meLe yatna kare athavA agItArtha guruno svIkAra karI temanI nizrA svIkAre ne svabuddhie zAstra vize vAta kare te enA kartavyathI anaMtasaMsArI thAya.] kahau jyaMto sAhU vaTAveIya jo u gaccha tu, saMjamajutto houM agaMtasaMsArio bhaNio. 399 kaha bhagavan, je mahAtmA, ima ApaNapa tapaniyamanai viSai yatna ka2i chai, gacchahU purNa vartAvai chai, tu zabda laMgai siddhAMtagraMtha vakhANai chai, isI pira saMyamayukta huIi nahIM, tumhe' anaMta saMsAriu kissA bhaNI bhaNI kahiu. 399. guru Utara kahaiM chaiM. [je mahAtmA potAnI meLe tapaniyama jALave, gacchane calAve, zAstranuM vivaraNa kare tene saMyamayukta chatAM anaMtasaMsArI kema kahyo ?] 1 kha ..nai viSai.... kriyAnuSTAnanai' pATha nathI. 2 kha anaMta saMsAriu.... saMsAriu thAi' pATha nathI. ga anaMtau kAla saMsAriu thAi' pATha nathI. 3 kha puNya pravarttaviiga puNa pravartAi. 4 ke, amhe. 74 zrI somasuMdarasUrikRta Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ davuM 1 khitta 2 kAle 3 bhAva 4 purisa 5 paDisevaNAo a 6, navi jANaI agI atyo, ussaggAvavAIrya ceva. 400 divaM. te ima tapakriyAnuSThAnanAM viSaI, yatna karatauI anaMta saMsAriu eha bhaNI thAI, dabaM, dravyanA sacitta acittAdika svarUpa na jANaI 1 anaI kSetra na ulakhaI 2 kAla nI jANaI 3 bhAva AgilAnau pariNAma na jANaI 4 puruSa yogya-ayogya dala vArauna olakhaI 5 pApanI pratisevanAnauM chaNaiM mAtapaNa lagaI kIdhI chaI kiI paravasipaNaI kIdhai cha8, saMkaTi paDii kIdhI chaI ItyAdika svarUpa na jANaI, agItArthapaNa karI 6 ussagga, utsarga apavAdAdikana svarUpa na jANai, samAdhi chatIi, ima) ji kharauM anuSThAna kIjai, isiluM utsarganauM svarUpa na jANaI, dravya-kSetra-kAlAdikanI Apada saMkaTi paDi9, ArtadhyAna TAlivA bhaNI, kAMI alpadoSa vastu sevaI, isiluM apavAdanau svarUpa jANaI nahIM, ANadaM velAM utsarga sevaI, ANaI velAM apavAda sevai, ehaI vAta agItArtha na jANaI, anaI ajANatau viparIta karaI, tINaI karI karmabaMdha hui, tINaI karI anaMta saMsAra bhamaI. 400. have e dvAra gAthAnauM pahilauM dravyadvAra vakhANaI chaI. - mahAtmA tapakriyAnuSThAnanA vize yatna karavA chatAM anaMtasaMsArI eTalA mATe thAya ke te agItArthapaNAne kAraNe dravyanAM sacitta-acitta svarUpa jANe nahIM kSetra-kAla-bhAva na jANe, yogya-ayogya samudAya na oLakhe, niSiddha AcaraNanuM svarUpa na jANe, niyama-apavAdanuM svarUpa na jANe, A samaye niyama paLAya, A samaye apavAda karAya e na jANe ane ajJAnane laIne viparIta kare tethI karI karmabaMdha thAya ane tethI anaMtasaMsAra bhame.] jahakriyadaba na yAI, saccittAcittamIsarga ceva, kappAkaSpa ca tahA, joga vA jalsa je hoI. 401 jahaDhi yathAsthita jisiu chaI, tisivuM dravya vastunauM svarUpa na jANaI kima saccittAcitta, A vastu sacitta, A vastu acitta, ASE vastu mizra, isiu vibhAga na jANaI, kaMAka. A mahAtmACI kaladhyayogya, A akalpA ayogya, IsivuM na jANaI joga vA. jeha glAna bAla tapIyAdikaCI devAyogya tehaI na jANaI, A dIjai ehahaI, A na dIjai, A dIdhauM huMtau ehahaMI guNa karaI, A guNa na karaI ityAdi yogyAyogya vibhAga na jANaI. 401. 1 ka vADau kha thoDaG. 2 kha na jANaI, anaI pATha nathI. 3 kha chai tasiuM chai. 4 kha "A vastu sacitta' pATha nathI. pa pa kalpAayogya A kalpAyogya upadezamalA bAlAvabodha (uttarArdha) 75 Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetra-kAla rUpa bi dvAra kahai chai. [(agItArtha sAdhu) dravyanuM yathAsvarUpa na jANe ke A vastu sacitta che - ke acitta che ke mizra che. mahAtmAne A yogya che ke ayogya e na jANe. mAMdA ke bALa tapasvIne zuM devAyogya na devAyogya te na jANe.] jaDhikhitta na yANai, aANe jaNavae a jaM bhaNiaM, kArla pi ya navi jANai subhikta-dubhikkha ja karyAM. 402 jaha kSetranauM yathAsthita svarUpa na jANai, e kSetra bhadraka chai ki abhadraka chai, ityAdika svarUpa na jANai, agItArthapaNae, adhyA dUra mArga vihArakrama karatAM jaNava anai janapada desamAhi rahitAM ja bhaNiya, jaM vidhi 52mezvari kahI chai te na jANai, anai kAlanauIM svarUpa na jANai, kima subhikha A vastu subhikSakAli kalpai', A vastu durbhikSakAli kalpaira, ima na jANai, 402. hava bhAva dvAra anai puruSa dvAra kahai chai. [(agItArtha sAdhu) kSetranuM yathAsthita svarUpa na jANe. A upakAraka che ke apakAraka te na jANe. dUra rastAmAM vihAra karatAM ane koI gAmamAM rahetAM je vidhi prabhue kahI che te na jANe. e ja rIte kALanuM svarUpa na jANe. A vastu sukALamAM yogya, dukALamAM yogya e na jANe.] bhAve hagilANaM vi jANai gADhagADha kapaM ca, sahu asah purisarUrva, vatsumavattha ca nava jANai. 403 bhAve bhAva AgilAnauM svarUpa na jANai, kima haTTa A hRSTa nIroga chaiae athavA A glAna chai, mAMdau chai ekahUMi A vastunI anumati dIjai, A vastunI anumati na dIjai, isiuM na jANai, gADha anai gADhai moTai kAji amukuM karAvA karUM yogya, agADha sahajanai kAji, amukauM karavA yogya ehai vAta na jANai, sahUM anai puruSainAM svarUpa na jANai kima, A puruSa sahU samartha, sairanau dhaNI, A puruSa asahU asamartha sai2 sUMAlA sairanau dhaNI, Ahanau saira duHkha sahai chai, AhanauM saira duHkha sahI na sakai, anai vattha vastu AcAryAdika A dharmazAsananau AdhAra, anai A vastu A sAmAnya mahA ityAdika svarUpa agItArtha na jANai, AhaCi isiuM karavA yogya AhaCd isiu karavA ayogya ityAdika svarUpa na jANai. 403. pratisevAnA dvAra kahai chai. 1 kha, ga 'kalpai A na kalpai'. 2 kha 'kalpai A na kalpai'. 3 ka gADha. 4 ke, ga 'athavA A glAna chai, mAMdauM chaiH pATha nathI. zrI somasuMdarasUkRita 76 Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [(agItArtha sAdhu) bhAvanuM svarUpa na jANe. A nIrogI che ke bImAra che e anusAra ekane amuka vastunI anumati apAya ke na apAya e na jANe, gADha prayojanamAM amuka yogya ne sAmAnya prayojanamAM amuka yogya e vAta na jANe, puruSanuM svarUpa na jANe ke A samartha, sazakta che ne A asamartha, nAjuka zarI2no che, AnuM zarIra duHkha sahI zake ne AnuM na sahI zake, vaLI A AcArya Adi dharmazAsanano AdhAra ne A sAmAnya sAdhu evo bheda na jANe.] DisevaNA cauddhA AuTTipamAvayadappakaQsu, navi jANai aggAu pacchinneM ceva+ tattva. 404 paDise pratisevanA niSedhI vastunauM karavauM te cauddhA, cihu prakAri chai kima, AuTTi eka pApanau sevavauM AkuTiiM mAMDa Urpata karAi, eka pApa pramAdiiM, nidrA viSaya kaSAya vikathAdike vAhiu karai, eka pApa darSiU, sainad mAtapaNaiM, UjAvauM valagatauM karaira, eka pApa kalpiiM kAraNa UpanaiM kIdhA pAkhai naTM sarai, teha bhaNI karai, isI piri cihu prakAri pApanAM svarUpa agItArtha na jANai, pachiAM anai tehe pApe je prAyazcitta jUjUA tapa dIe, tehU na jANai, agItArtha. 404. te agItArtha siddhAMtanau mArga jANai nahIM, ajANatau ApaNI buddhiiM, kAMI kalpInai prAyazcittAdika kahai, tau ApaNapauM anai anerAi naiM, saMsAra mAhi anaMtau kAla rolavai eha vAta Upari dRSTAMta kahai chai. [niSiddha AcaraNa cAra prakAre thAya. eka AvuM AcaraNa jANI joIne karAya, bIjuM, nidrA, viSaya, vikathAdi pramAdathI karAya, trIjuM zarIranA madIlApaNA Adi darpathI karAya, cothuM, kAraNa UpajavAthI karAya. A rIte cAra prakAranAM pApanAM svarUpa agItArtha na jANe, ane tenA prAyazcitta rUpa je tapa te paNa na jANe. Ama te siddhAMtano mArga na jANatAM potAnI buddhie prAyazcitta kare ane pariNAme potAne ane bIjAne saMsAramAM anaMtakAla bhaTakAve.] jaha nAma koi puriso nayajJavihUNo adesakusalo a, kaMtArAvibhIme magapaNa ssa satthasa. 405 icchai ya desiyatta ki so u samanthu desiyattastra, duggAi ayANaMto nayaNavihUNo kahuM dese. 406 1 kha na karAi. 2 kha, ga karatau karai. 3 ka dIdhA. 4 kha kh' nathI. upadezamAlA bAlAvabodha (uttarArdha) 77 Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaha nAmajima ko eka puruSa nayaNavi. akhi rahita AMdhalau dezamArganau ajANa, katArADa, bhImaraudra kAMtAra viSama aTavI mAragi thiI bhUlau je chai, sAtha ghaNA lokanI samudAya tehaI Icchada, dezakapaNa uM vATanA dekhADaNahAra vATakaDhApaNauM karivA vAMchad, kiM so. te desikavATa dekhADApaNavuM karavAnAM viSaI kisiluM samartha huI, kAMI duggAI, durga viSama khADa-kotarAdikanA svarUpa aNajANatau nayaNa0 anaI AMkhi rahita AMdhalau, kaha, eDvI thikau kima vATa dekhADaI, sarvathA e vAta na saMbhavaI ji, isika bhAva. 405-06. [koI puruSa AMdhaLo hoya ne pradeza-rastAno ajANa hoya. have viSama aTavI-mArgamAM bhUlo paDelo samudAya koI rasto batAve ema Icche topaNa pelo AMdhaLo e rasto batAvavA kevI rIte samartha bane ? evamIgIyalhovi hu jiNavayaNapaIva cakhuparihINo, dannAi ayAsaMto ussagga vavAya ceva. 407 - eva. e AMdhalAnai dacaMtiI agItArthai, jiNavaDa jinavacana zrI vItarAganau siddhAMta, teha rUpiu jhalahalau dIvau, tehaI ji cakSu, AMkhi tINaI karI paripINa rahita huMtala, davAI. dravya kSetra kAla bhAvAdikanAM svarUpa ajANatau, anaI 76utsarga apavAdanI karivAnau, avasara aNajANata huMu, siddhAMtanaI ajANavai karI AMdhalauM, anai utsagapavAda, anaI dravyAdikanA svarUpanai ajANavai karI, mokSanagaranI vATanau ajANa kahII, isiu bhAva. 407. [A AMdhaLAnuM dRgaMta agItArtha mATe. jinavacana e jhaLahaLato dIvo che. paNa dravya, kSetra, kAla, bhAvanA svarUpa vize ajJAna tema ja niyama - apavAda karavAno prasaMga nahi jANato te AMdhaLo ja che. ane tethI mokSanagaranA mArgano paNa te ajJAna che.] kaha so jaya agIo kaha vA kuNI agIya nissAe, kaha vA kareu gaccha sabAlavuDhAule souM. 408 kaha, evau agItArtha te kima tapaniyamasaMyamanaI viSaI udyama karaI, kaha, athavA agItArtha siddhAMtanI ajANa je guru tehanI nizrA tehanaI vacanaI 1 kha, ga aTavI mAhi. 2 kha dezakAlapaNa9 ga dezapaNauM. 3 kha "huI' pachI 'sevivA na huI' pATha ga "huI' pachI 'sarvathA na huI' pATha. 4 kha jhalahalatI dIThau ga jhalahalatI dIvau. 5 kha jANata hUMta 78 zrI somasuMdarasUrikRta Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tapaniyamasaMyamAnuSThAna karatI kima ApaNuM parAuM hita karai, sarvathA karI na sakai, kaha vA. athavA aneka sabAlavRddhA tehe karInaI Akula pUriu je gaccha tehaI te agItArtha, athavA agItArtha gurunau Azrita, mokSanaI mAragi kima pravartAvaI, ApaNAI ajANa huMtau, anaI bhAvaI tima pravartatala, pravartAvatI anarthai ji pAmaI. 408. (agItArtha tapasaMyamane vize udyama kevI rIte kare ? athavA agItArtha gurunI nizrAmAM tapaniyamasaMyama-anuSThAna karato sva-para hita kema karI zake ? athavA bALa-vRddhothI bharelA gacchane te agItArtha athavA agItArtha guruno Azrita mokSamArga kevI rIte pravartAve ? pote ajJa hoIne svecchAe pravartato - pravartAvato anartha ja pAme.] sure ya imaM bhaNiye appatteiya deI pachid, pachitte aimatta AsAyaNa tassa mahaIo. 409 sute. sUtra zrI siddhAMta mAhi Ima kahiuM chaI, pelACI prAyazcitta pApa lagaluM na huI, tehaI agItArtha prAyazcitta tapa diI, pacchitta anaI prAyazcitta pApa pelAnaiM thoDauM hui, tehahui atimAtra ghaNI tapa diI, asA tehahUi vItarAganI moTI AzAtanA lAgai, jeha bhaNI tINai vItarAganI AjJA bhAMjI, ApaNI buddhii bhAvaI tima tapa detaI huMtaiM. 409. sUtramAM kahyuM che ke prAyazcitta na lAgyuM hoya tene agItArtha prAyazcitta tapa Ape, athavA thoDuM hoya ne ghaNuM tapa Ape to tene moTI AzAtanA lAge. svabuddhie tapa detAM teNe vItarAganI AjJA bhAMgI gaNAya.] AsAyaNa mitte AsAyaNa vajjaNAya sammatta, AsANA nimitta, kuvaI haM ca saMsAre. 410 AsA. anaI jau vItarAganI AzAtanA huI tI te mithyAtva kahII, durgatinA karaNahAra bhaNI vItarAganI AzAtanA varjavA yalivAI ji tI samyakatva huI, eha bhaNI agItArtha avidhii pravartata AzAtanAnai nimitta kAraNi karI kutva. dIrgha saMsAra karaI, anaMta saMsAra upArja. 410. [vItarAganI AvI AzAtanA mithyAtva che. durgati karanAra pratye AzAtanA TALavA avidhie pravartato agItArtha AzAtanAnA kAraNe anaMta saMsAra upArje che.) 1 kha, ga "athavA agItArtha nathI. 2 kha pacchitteya nimitta. 3 kha, ga "pApa' nathI. 4 ka prAyazcittapa dii. 5 ka daDhaM. upadezamAlA bAlAvabodha (uttarArdha) 79 Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ e e dosA jA agIya yaMtassIyanissAe, vaTAvaya gacchassa ya jo vi gaNuM daii agIyamsa. 411 e e e isyA doSa jeha bhaNI huiM kahiCO je agItArtha thikauM, ApaNI buddhii, tapanIyamanai viSaya yatna^ khapa karai, athavA agItArtha gurunI nizrAM tehanae vanii, tapaniyamakriyA karai, anai valI je agItArtha thakau, gacchaGUiM pAlai, mokSamAragi pravartAvai, anai je agItArthaGUiM gaccha dii, AcAryapada dii, isiu bhAva, tehaCO eha ji doSa saghalAi lAgaiM, jeha bhaNI isiuM chai, teha bhaNI zrI siddhAMtanA sUtrArtha jANivAnai viSaya ghaNau Adara karavau, isiuM kahiuM, etalai davaM khitte kAlaM' e dvAragAthA pUrI vakhANI. 411. e pAchali vAta saghalIi ekAMtiiM, agItArtha Uri kahI, hava je kAMI jANad pUrau siddhAMta na jANai te AzrI vAta kahai chai. [je agItArtha svabuddhie tapaniyama kare athavA agItArtha gurunI nizrAmAM temanA vacanathI tapaniyamakriyA kare ane vaLI je agItArtha gacchane pALe, mokSamArge pravartAve ane je doSa ene lAge te saghaLA doSa jeo agItArthane gaccha soMpe, AcAryapada Ape temane paNa lAge. mATe tattvanA sUtrArtha jANavA ghaNo Adara karavo. eTale "davyaM khitte kAlaM' e dvAragAthAnuM vivaraNa karyuM.] abahussuo tavastI vihariukAmo a jANiNaNa pahe, avarAha payasayAi kAUNa vi jo na yANei. 412 abahu je abahuzruta huMtau alpa thoDA siddhAMtanau jANa huMtau, vikRSTa gADhau tapa karai, anai gItArtha pAkhai ApaNapad je Ali thaI vihAra ka2vA vAMcchai, samyag mokSanA mArga jJAnAdikanAM svarUpa jANiyA pAkhai te ava aparAdhapada atIcAra sthAnaka tehanA sad AkhAM karI anai jANaU, maiM amukA atIcAra kIdhAM, abahuzruta bhaNI. 412. [Agamano je alpajJAnI hoya paNa gADha tapa kare ne jJAna vinA ApameLe AgaLa thaI vihAra karavA vAMche, te mokSamArganuM svarUpa nahi jANavAne laIne aparAdhapada aticArasthAna seve che.] desiyarAiyasohiM vayAiyAre a jo na yAgei aviruddhasTa na vajrai guNaseDhI tattiyA hAi. 413 1 7 gItArtha. 2 kha Akhepa. 3 kha siddhAMtanau' pachI dhaNI thoDA siddhAMtanau' pATha vadhArAno. 4 ga AghAM. 80 zrI somasuMdarasUriSkRta Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ desi. anaI valI abahuzruta dihADAnA atIcAranI zuddhi na jANaI, rAtriinA atIcAranI puNa zuddhi na jANaI, ApaNanaI parAyA atIcAra, doSanaIM prAyazcittanai, abahuzruta bhaNI sUjhavI na saka, anaI vratanA mUla guNa uttaraguNanA atIcAra na jANaI tehanIi pApanI zuddhi rahitaCi, athavA sUdhAIcI ApaNI buddhii tapasaMyamanAM viSaya pravartatAI ugra tapa karatA hutA guNazreNi jJAnAdika guNa vAdhaI nahIM, etalAI ja rahai, jetalI pahilauM hatI gItArthapaNaI athavA guNavaMta gItArtha gurunAM yogiIM je guNa vRddhivaMtA thAI teha pAkhaI guNa vAdhaI nahIM, AgilA mauDaI mauDaI jAI ji, anaMta saMsArI ApaNapai thAI. 413. valI eha ji vAta kahaI chaI. [ane vaLI abahuzruta divasa-rAtrinA aticAranI zuddhi jANato nathI; ke mULaguNa-uttaraguNanA doSa jANato nathI. te ugra tapa karato chatAM enI guNazreNi vadhatI nathI, jeTalI pahelAM hatI eTalI ja rahe che. gItArthapaNAthI athavA guNavaMta gItArtha gurune yoge ja guNa vRddhivaMtA thAya. te sivAya guNa vadhe nahIM. AgaLanA paNa moDe moDe jAya ane pote anaMtasaMsArI thAya.] apAgamAM kilisTaI, jai vi karei aikukkare pi tad, suMdarabuddhII karya, bahue pi na suMdara hoI. 414 appA, thoDA siddhAMtanau dhaNI, jaI ketIyavAraI ati duSkara gADhauI mAsakSapaNAdika tapa karaI, tau klezaI ji pAmaI, kaSTai ji sahaI, phala kAi ma huI, kAMI suMdara buddhII e suMdara rUDauM isihaM ApaNI kalpanAI cItavInaI ghaNaU tapanIyamasaMyamAdika kIdhauM huMtau rUDau na huI, lokIka RSinI pari ajJAna kaSTaI ji thAI, vItarAganI AjJA pAkhaI ApaNI ji buddhii karAtA huMtA, isika bhAva. 414. tathA. [alpazruta gADha mAsakSamaNa jevuM tapa kare topaNa kleza ja pAme, kaSTa ja sahe, phaLa na pAme. laukika RSinI peThe kaSTa ja pamAya. vItarAganI AjJA vinA svabuddhie kAMI na karAya. aparicchiya suanihissa, kevalamalina suttacArissa, sanujameNa vi karyuM anANata bahuM paDai. 415 apari. zrutasiddhAMtanau nikaSa rahasya sAcauM paricchiuM nathI jINa 1 ka guNa upadezamAlA bAlAvabodha (uttarArdha) 81 Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tehanauM anaI kevalau ekalI abhinna aNavakhANiuM siddhAMtanauM sUtra mAtra teha ji naI bali cAlai, jima zrI siddhAMtanauM sUtra niryukti cUrNi vRtti che mAhi gItArthe vakhANiuM chaI, tima na liI, sUtranA akSara mAtra leI kriyAnuna karai, evA mahAtmAnau sarva udyamii sarva zaktii tapakriyAdika kIdhauM sahU, thoDale ji kAMI siddhAMta mArganau anusAriu huI, ajJAna tapa mAhi paDai, paMcAgni sAdhanAdika, ajJAna kaSTa sarikhuM thAi, ghaNauM jeha bhaNI siddhAMtanI rahasya parIcchaI nahIM, anaI siddhAMtanau artha jima vakhANika chaI te mAnaI nahIM, teha bhaNI, ukta ca. zrI dazavaikAlike. suttassa makhkhaNa carijaja bhikhkhuM suttassa atyo jaha ANaveI siddhAMta mAhi kahiu cUrNivatyAdikanA vakhANaI ji thikau jANIi, ekaluM sUtramAtraI ji letA na jANaI e sUtra utsarganauM chaI, ki apavAdanauM chaI, kAMi nirata vibhAga lAbhaI nahIM, eha bhaNI cUrNitRtyAdikanI vakhANika artha pramANa bhaNI levI. 415. eha ji vAta upari dRzcata kahaI chaI. [Agama-rahasyanI jeNe sAcI parakha karI nathI, kevaLa vaNasamajAyelA sUtrane baLe ja je cAle, niryukti, cUrNi, vRttimAM gItArthe sUtrane vivaraNa karI samajAvyuM che te na le, sUtranA akSara mAtra laI kriyAnuSThAna kare evA mahAtmAno sarva udyama, sarva tapakriyAdi ajJAna tapamAM paDe, kaSTa ja banI rahe. AgamamAM kaheluM cUrNivRtti AdithI samajAveluM hoya te jANavuM. ekalA sUtramAtrathI kAMI na samajAya. e sUtra utsarganuM che ke apavAdanuM che tevA vibhAga paNa na karI zake.. jaha doiyami vi pahe, tassa vise pahasyadyAsaMto, prati kilassaI zciya, taha liMgAyArasumitto. 416 have jima kuNahiM vaTavAhUhUI vATa dekhADI taU, te vATanAM jaja lagaI vizeSa Agali amukauM gAma chaI, Agali vATa DAvI jAirsi, ki jimaNI jAisii, ityAdika na jANaI, pahilauM to lagai te vaTevahu kaleza ji pAmaI, bhUkha-tuSA karI athavA 78aurAdike karI pIDii. taha hiM, tima ApaNI buddhii liMgaveSa dharI, AyAra. AcAra kriyA paNI buddhii karaI anaI cUNitRtyAdikanA vakhANa rahita ekalaU siddhAMtanA akSaramAtra liI ji, tehU 1 ka 'ekalau nathI. 2 kha "sarva udyami' nathI. 3 kha suttayA. 4 ka ua9. 5 ja lagaI... ityAdika pATha nathI. ga "amukaI gAma chaI pachI amuka vRkSa chaI pATha vadhArAno. 82 zrI somasuMdarasUrikata Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samyagu bhAvArtha mArga aNaparIcchatI vaTavAhUnI pari kalezaI ji pAmaI, Agali mokSasukha na lahaI. 416. eha ji vAta valI vistAramAM chaI. jema koI vaTemArga jyAM sudhI AgaLa amuka gAma che, AgaLa rasto DAbe jaze ke jamaNe e na jANe tyAM sudhI te kleza pAme, bhUkhetarase ke cora AdithI piDAya. te rIte mAtra svabuddhie karAtI kriyA tathA cUrNi, vRtti AdinA vivaraNa vinA ekalA sUtranA akSaramAtra je le te eno sAco bhAvArtha na pArakhatAM pelA vaTemArgunI jema phleza pAme, AgaLa mokSasukha na meLave.] kapAkarkha esaNa maNesaNuM caraNa karaNa seha vihiM, pAyachittavihiM pi ya dadhvAI guNesu samagga. 417 kappA te alpa siddhAMtanau dhaNI kalpa je mahAtmAhUi kalpaI, akalpa je na kalpai te na jANaI, athavA, kalpa mAsakalpa varSAkalpanAM svarUpa na jANaI, athavA sthavirakalpanAM svarUpa na jANaI, esaNa. eSaNA AhAranI zuddhi aneSaNA AhAranI azuddhi te na jANai, batAlIsa doSanau svarUpa aNahatau huMtala, caraNa vatAdika sattasattari bola anaI karaNa piMDaviddhi Adii sattari bola tehanavuM svarUpa na jANaI seha, zaikSa navadIkSita mahAtmA hRi jima sIkhavai, jima dharmanI sthiratA kIjai, te vidhi na jANai, anai pAyachittadazavidha AlocanAdika prAyazcitta te jima jiyAhUi dIjaI, anaI ima valI tapa karAvI tehaI vidhi na jANaI, davAIdravya-kSetra-kAla-bhAvanA je kaI guNa rUDA virUA bhAva tihAM jisI rahaNa i vidhi kIjai, tehaI samasta saghalauI na jANaI. 417. alpazuta kalya, mAsakalpa, vaSakalpa, sthavirakalpanAM svarUpa na jANe, AhAranI zuddhi-azuddhi na jANe, 4ra doSanuM svarUpa na jANe, vrata Adi sattasittarI bola ane piMDavizuddhi AdinA 70 bola na jANe, dharmanI sthiratA karavAnI vidhi na jANe, dazavidha AlocanA Adi prAyazcitta na jANe, tapa karAvavAnI vidhi na jANe, dravya-kSetra-kAla-bhAvanA guNa ane viparIta doSa na jANe.] patrAyaNavihimuddAvarNa ca ajAvihiM niravabhese, ussagavivAyavihiM ayANa mANo kaI jAo. 418 1 kha buddhi. 2 kha zuddhi. 3 kha zikSa. 4 kha samagra savauga samagra saghaLuM ('samasta saghalauIne badale.) upadezamAlA bAlAvabodha (uttarArdha) 83 Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pannA, jisyAhUi jima dIkSA dIjaI te pravrAjana vidhi na jANaI, anaI jima jisyAhUi uDhAvaNa ji mahAvratanauM UcarAviva6 kIjai, tehaI vidhi na jANa, ajAvihi. AryA mahAsatI jima rAkhIi, jima tehanI sAra kIjai, tehanI vidhi na jANaI, niravazeSa saMpUrNa, ussagga anaI utsarga pAdhara kharI AcAra anaI apavAda dravya-kSetra-kAlAdikanI ApadaI paDI huMtIche mananA kudhyAna TAlavA bhaNI kAMi sAvadyainau sevivauM, tehaI vidhi na jANaI, ayANa. thoDA siddhAMtanau dhaNI etalA bola ajANatI huMtau kima mokSamArga ArAdhivAMnAM viSaI yatna karaI samyagu pUrA siddhAMta jANiyA pAkhaI mokSa sadhAI nahIM, isiu bhAva, teha bhaNI e siddhAMta jANivAnAM viSaI Adara karivau 418. siddhAMta jANivA vAMchataiM, gurusevA karivI, e vAta kahaI chaI. [vaLI (alpakRta) dIkSAnI vidhi na jANe, mahAvrata uccarAvavAnI vidhi na jANe, sAdhvIjInI sAravAranI vidhi na jANe, AcArano niyama ane dravyakSetra-kAla AdinI koI Apatti AvatAM sevAyelA kudhyAna ke pApakarma TALavAnI vidhi na jANe. Avo alpakRta mokSamArga mATe yatna to kare paNa pUruM tattva jANyA vinA mokSa sadhAya nahIM. mATe siddhAMta jANavA mATe prayatna karavo.] sIsAyari kameNa ya jaNeNa gahiAI simpasanthAi, narjati bahuvihAI na cakhUmittANusariyAIM. 419 sIsA ziSya AcArya guru kanDai vidyA liI, INaOM ji kramii prakArii, jaNeNa0 lokaI mAhi zilpacitrAmAdika kalA, anaI zAstravyAkaraNAdika lIdhA huMtI sIkhiyA hutA, nakjhati. aneka prakAranAM jaNAi, ApaNI ApaNI buddhi che ji sIkhyAM hUMtAM, samyagu jANazuM nahIM, anai vigoAnau kAraNa thAi. ukta ca. nahi bhavati nirvigo pakamanupAsita gurukulasya vijJAna, prakaTita pazcAddabhAguM pazyatu nRtya mayUrasya. 1 na cakhu, eha bhaNI AMkhi mAtranAM dIThAM ApaNI buddhinAM sIkhiyA kalAvijJAna-zAstra samyagu na jANai, lokamAhi lokottara vitarAganaI mAragi kahiva6 kisiuM, tihAM vizeSi guru pAkhaI, kAMI cAritra kriyAvidhimArga na jANaI. 419. eha ji vAta kahaI chai. lokamAMye ziSya guru pAse vidyA le e krame ja kalA ane zAstra zikhAya. 1 ka sIsAri. 84 zrI somasuMdarasUrikatA Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svabuddhie zIkhelAM sAcAM na hoya ane vagovAvAnuM kAraNa bane, to lokottara mArganuM to kahevuM ja zuM? tyAM guru vinA cAritravidhimArga jJAta thAya nahIM) jaha ujjamiuM jANamAM nANI, tava saMjame uvAyaviU, taha cabumitta darisaNa-sAmAyArI na vANaMti. 420 jima guru kanDai siddhAMta bhaNI jANInaI jANInaI jJAnI thikauM, mahAtmA tapasaMyamanA anuSThAnanaI viSaI udyama karI jANaI, uvAya. sarva upAya mokSa sAdhivAnA prakAranI jANa huMtala, taha. tima kSira mA2ii anerA kriyAnuSThAna karatA dekhI anumAniiM jANivA pAkhaI ji je sAmAcArI karaI te samyagU sAcI karI na jANaI. 420. ima sAMbhalI ko eka siddhAMtanA jANivAda ji Upari udyama karisii. kriyAnAM viSaI DhIlI thAsiI, teha AzrI kahaI chaI. guru pAse tattva jANIne ja tapasaMyamanA anuSThAnane vize udyama karI zakAya. mokSa sAdhavAnA sarva upAyanuM jJAna hovA chatAM AMkha mAtrathI bIjAne kriyAnuSThAna karatA joI anumAnathI ja je evuM AcaraNa kare che te kriyA sAcI nathI hotI.] sipANi ya satkANiya jANaMto vi a na jujaI jo o, tesi phle na bhujai, iya ajayaMto jaI nANI. 421 sipATa silyacitramAdika zAstravyAkaraNAdi jANa jANatI huMtI je kriyAI karI prajjaI nahIM, tehanau vyApAra karaI nahI, te puruSa tesi te vijJAna anaI zAstranauM phala dravyalAbha mahattva karyAdika na bhogavaI na pAmaI, Ie isI pari yati mahAtmAI jJAnI siddhAMtanau jANaI hUMtauM, jau kriyAnuSThAna na karaI, tau te siddhAMta jANiyAnauM phala mokSa-sukharUpana pAmaI, paramArthavRttii te jANaI, ajANaI ji kahIi, phala rahita bhaNI. yata uktam. zAstrAyadhItyApi bhavaMti mukhayastu kriyAvAnuM puruSaH sa vidvAnuM, saM ciMtyatA moSa dhamAkura hina jJAna mAtraNa karotyarogaM. 1, 421 zAstranaI jANavAM chatAM kriyArahita kima thAi, te vAta kahaI chaI. [zilpa-citra ke zAstra-vyAkaraNa Adi jANavA chatAM je kriyAmAM prayukta na thAya. te puruSa te vijJAna ane zAstranuM phaLa na bhogave. e ja rIte sAdhu jJAna hovA chatAM jo kriyAnuSThAna na kare to mokSasukha pAme nahIM 1 ka cakhUmi. 2 kha AMkhi ga AkhiI. 3 kha mokSasvarUpa. 4 kha na jANa upadezamAlA bAlAvabodha (uttarArdha) 85 Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAravatiyapaDibaddhA saMjamakaraNujamaMmi sImaMtA, nimnetRNa gaNAo hiMDati pamAyaranarmi. 422 triNi gArava riddhigArava 1, rasagArava 2, sAtagArava 3 teNe pratibaddhA vAhiyA hutA, saMyama pajIvanI rakSA karavAnAM viSaya sIdAtA DhIlA thAtA hUMtA, nirge gaNagacha mAhi thakI bahari nIkalinaIH hiDaMApaNI svecchA cAlatA pramAda rUpiyA araNya mAhi jihAM aneka viSaya kaSAyAdika svApada cora chaiM, anarthanA karaNahAra teha mAhihIM jai kriyArahita huMtA. 422. koeka siddhAMtanI jANa hui, puNa kriyA AzrI lagAreka DhIlA huI, koeka kriyAI karI utkRSTau huI, puNa siddhAMtanaiM jANavaI karI hINau huI te bihauM mAhi kehau bhalau te vAta kahaI chaI. [Rddhi-rasa-sAta e traNeya gAravathI kheMcAIne jIva pakAyanI rakSA karavAmAM zithila bane che. gacchamAMthI bahAra nIkaLI jaIne svecchAe pramAda rUpI jaMgalamAM jyAM aneka viSaya-kaSAya Adi anarthakArI cora che tyAM jaI kriyArahita bane che.] nANAhio varatare hINovihu pavayaNe pabhAvato, na ca dukkare kareto sukSu vi adhdhAgamo puriso. 423 nANA je jJAniIM karI siddhAMtanaI jANavaI karI adhika huI, te varatara te ghaNAu bhalau, hINo, ketIyavArai cAritrakriyA AzrI hINau hui, tauU kAMi, pavaya, jeha bhaNI pravacana zrI vItarAganA zAsana tehanI prabhAvanA karaI chai, te zrI siddhAMtanaI prakAzavaOM karI, na tha0 mAsakSapakAdika, suku vi. ghaNuI duSkara tapakriyA karatau te rUDI nahIM, je alpAgama thoDA siddhAMtanI jANa. 4ra3. etalaI jJAnavaMta adhikau kahiu, tehanau kAraNa kahaI chai. [koI jJAnI hoya paNa kriyAmAM zithila ane koI kriyAmAM utkRSTa paNa jJAnamAM UNA e bemAM vadhu sAro koNa ? je jJAnathI tattvane jANe te vadhAre sAro. keTalIkavAra te jJAnI cAritrakriyAmAM UNo hoya to paNa te siddhAMtane prakAzato hoI jinazAsananI prabhAvanA kare che. jyAre duSkara tapakriyA karato paNa tattvano alpajJAtA sAro nahIM. 1 kha "rakSA' pachI 'karaNa eSaNAdika taNA udyama pATha vadhArAno. 2 kha nIsarI karI bAhari nIkalinaI ne badale) 3 kha hiDaM... je jJAniI karI' sudhIno lAMbo pATha nathI. 4 ka etalaI jJAnavaMta pujjae kAuM (elai... kAraNa kahaI chaine badale). 86 zrI somasuMdarasUrikRta Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nANAhiassa nANuM, pujjai nANA pavattae caraNuM, 79B jasta purNa dunhai ikke pi natthi tasya pue kAuM. 424 nANA jai jJAnie siddhAMtanae jANivae adhikau hui, tau tehana jJAna pUjI, pUjA pAmai kAMi nANA jeha bhaNI jJAna thikau cAritra kriyA pravartAi, jJAnanau dhaNI siddhAMta jotau valI vairAgya pAmai, ApaNapaiM cAritra ka2i, anerA pAhid karAvai, puNa ekalI kriyAnau dhaNI kriyA karatau jetI vAraiM paDiu tetIvAraiM paDiu ji, tehanau uddharaNa dvAra koi nathI, jJAna' rahita bhaNI, jehaCO puNa dunha jJAnakriyA mAhi ek nathI, tehaC, kahauM pUjIi, tehahUI kAMIM na pUi, isiu bhAva, vyavahArii karI kriyA pAkhaI jJAna hui, jJAna pAkhai kriyA na hui, teha bhaNI, isiuM jANivauM, jeha mAhi jJAna nahIM, te kriyA rahita jANivau, etalaiM bihuM rahita kahIi isiu bhAva. 424. jJAna anai cAritrakriyA bei miliyAM ji hUMtA kAja karad, eka ekalAM akiMcitkara huiM, kAMI kAja karI na sakai, e vAta kahai chai. [AgamanA jJAtAnuM jJAna adhika che ne te pUjAya che. eTalA mATe ke jJAnathI cAritrakriyA pravarte che. jJAtA tattva jANato haze to kyAreka paNa vairAgya pAmaze. svayaM cAritra pALaze ne bIjA pAse paLAvaze. paraMtu ekalI kriyAno svAmI kriyA karato jeTalI vAra paDyo teTalI vAra paDyo ja samajavo. tenuM uddhAraka dvAra koI nathI. ajJAnIne koI pUje nahIM. vyAvahArika dRSTie paNa kriyA vinA jJAna hoya, paNa jJAna vinA kriyA na hoya. jenAmAM jJAna nathI te kriyArahita jANavo. eTale ke baMnethI rahita jANavo.] nANuM carittahIrNa liMgaggahaNaM ca isaNavihU, saMjamahINaM ca tatva jo carai nitthayaM tassa. 425 nANuM jJAnasiddhAMtanauM jANitauM jau cAritrakriyA karI hIna rahita hui, tau nirarthaka nillR jANitauM, anailiMga rajoharaNAdika veSanauM dharavauM, jauM darzana samyaktva tINiiM karI rahita hui, tau tehU niHla nirarthaka jANivauM, seMjama saMyama jIvanI rakSAdika cAritrakriyA tINad karI rahita je tapa samAcarai, te tapaNa nirarthaka mokSa rUpIuM kAja sAdhai nahIM. 425. jJAna-cAritrakriyA rahita nila e vAta Upari dRSTAMta kahai chai. [jJAna cAritrakriyAthI rahita hoya to niSphaLa jANavuM ane rajoharaNa, 1 kha jJAna hita.... ek nathI' pATha nathI. 2 kha jauM.... rahita hui' pATha nathI. upadezamAlA bAlAvabodha (uttarArdha) 87 Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhuveza jo sadarzanathI rahita hoya to te paNa niSphaLa jANavuM. cAritrakriyArahita tapa nirarthaka che ane mokSarUpa kArya siddha thatuM nathI.] jahA kho caMdaNabhAravAhI bhArasa bhAgI na hu caMdaNassa, evaM kkha nANI caraNeNa hINo nANassa bhAgI na huM sugaMI e. 4261 jahA jima khara rAsabha pAhae koeka caMdana sUkiDanAM lAkaDAnau bhAra pUThiiM ghAtI vahAvai, bhArasa te rAsabha bApaDau bhArai ja nau vibhAgIu hui puNa je caMdananA piramalanauM levauM, zarIri vilepanauM karavauM, tehanau vibhAgIu na hui, evaM khu ima jJAnanau dhaNI cAritrakiyAi rahita hatau jANivA ji mAtranau vibhAgIu hui, puNa je tehanauM phala sugati mokSarUpa tehanau vibhAgIu na hui.zna parimala sarakhau, jau teha na huiM, tau rAsabhanI pira ekalA pothA jJAnanA bhArai ji nau vibhAgIu hui, kAju kAIM na sarai, e ehu bhaNI jANivauM, kriyA sahita ji kAja gurUuM, isiu bhAva. 426. havai vaiSadhArI kima samyaktva rahita hui, e vAta kahai chai. [jema caMdanasukhaDano bhAra gadheDA pAse kheMcAve tyAre te bApaDo bhArano ja bhAgIdAra thAya che, paNa caMdananI sugaMdha ke enuM lepana temAMnuM kAMI anubhavI zakato nathI. ema jJAnI cAritrakriyAthI rahita hoIne jANavAmAtrano ja bhAgIdAra thAya che paNa enA phaLarUpa mokSano bhAgIdAra thato nathI. jo e sugatino anubhava na thAya to gadheDAnI jema te ekalA jJAnanAM pothAMnA bhArano ja anubhava kare.] saMpAgaDapaDisevI kAesa vaesa jo na ujjumai, patayaNapADaNa paramo saMmatta komala tasa. 427 saMpA je pragaTa sarva loka samakSa niHsUga nIlajapaNaa niSedhI vastu akalpanIya, AhArAdika grahaNAdika pramAdapada sevai karai, kAe pRthiyAdika cha jIvanI rakSAnI khapa na karai, anai jIvadayAdika paMcamahAvratanai ArAdhavad karI cAritranai viSai udyama na karai, pava pravacana vItarAganAM zAsana huiM, mahattvaTM thakau paDivauM lAghava, halUAInauM karivauM, tehanai viSai tatpara huMtau je vartAi chai, tehaCO niSiddha vastunA samAcarivA thakauM, anai karaNIya vastunA akAravA thiu samyaktva pelava asAra jANivauM, 52mArthavRtti tehaCO 88 1 kha 426mI gAthA pachI 'jau darzana samyaktva tINad karI rahita hui' pATha. 2 kha, ga muti. 3 kha 'etalai jJAna uttama bhaNI caMdananau bhAgIu hui' (parimala sarikhau... jinau vibhAgIu hui'ne badale) ga banne pATha che. 4 kha mahAvrata, zrI somasuMdarasUrikRta Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samyakatva nathI isiu jANivauM, jinazAsananI hajUyAI thakau jeha bhaNI bIhatau nathI. 427. cAritra rahita tapa karatAM siu doSa te vAta kahaI chaI. je sarvaloka samakSa nirlajjapaNe niSiddha vastu - AhAra Adi grahaNa kare, pramAda seve, cha jIvanI rakSA na kare ane pAMca mahAvratanI ArAdhanAno kAMI udyama na kare, zAsananA mahattvane halakuM karavAmAM tatpara hoya tenuM samyaktva niSiddha vastu samAcaravAne kAraNe asAra jANavuM] caraNakaraNaparihINo jai vi tava caraI sukuM aIguru, so tirlDa va kisaMto, kasiyabuddho muNoavo. 428 cara ko eka mahAvratAdika caraNapiMDa vizuddhayAdikakaraNa, IsI cAritrakriyAi karI rahita haMu, ati gurau, ati moTau, caturmAsI chamAsI mAsakSapaNAdika tapa karaI, te tillA karI. kaMsika ArIsau tINaI karI bothaDe gAmaTa mUrkha tila ApI ArIsaI ji karI tela visAhatau, thoDA tela vaDai jima ghauM hAraI tima tehU jANivauM, thoDI cAritranI zithilAIi, ghaNau evaDau tapa hAraI chaI teha bhaNI, je ArIsAnI pUThii mavInaI tila ApaI, ArIsaI. tela liI teha sarIkhI mUrkha jANivI, ghaNauM nIgamAM alpa mAtra upArjai. 428. eha ji vAta vistArI kahaI chaI. [cAritrakriyAthI rahita koI ghaNuM moTuM cAturmAsI, chamAsI, mAsakSamaNa Adi tapa kare te jema koI gamAra tala ApI arIsAmAMthI ja tela levA prayatna kare ne ghaNuM hAre tema jANavuM. cAritranI thoDI zithilatAthI ghaNuM tapa hArI jAya. chajIvanikAya mahatvayANa, paripAlaNAya jaI dhammo, jaI puNa tAI na rAI bhaNAhi ko nAma so dho.80= 429 chajIvani, SajIvanA nikAyanI rakSA karI anai pAMca mahAvratanai palavai ji karIya ti dharma mahAtmAna dharma huI jaI jaI te che jIva nikAyanI rakSA anaI mahAvrata pAlaI nahIM mahAtmAI huMtauM, bhaNa0 ho ziSya tarka Ima kahiI, te siu dharma etalaI kAI te dharma nahIM, isika bhAva. 429. chi jIvanI rakSA ane pAMca mahAvratanuM pAlana e mahAtmAno dharma. jo e na kare to he ziSya ! te dharma ja nathI.] 1 ka ta ra kha, ga muPyavo. 3 kha karaNapiMDa. 4kha sachidra ga bodra, 5 ka pAdharai tila. 6 kha "mahAtmAnI dharma nathI. upadezamAlA bAlAvabodha (uttarArdha) 89 89 Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chajjavanikAyadayAvivajjio neva dikhiuna gihI, jaidhammAu cukko cukkai gihidANadhammAo. 430 chajja je mahAtmA huinii chajIva-nikAyanI dayA karI varjita rahita huI, chai jIvanI virAdhanA karai, neva te dIkSita mahAtmA na kahIi cAritrarahita bhaNI, na gihI anai gRhastha na kahIi, jeha bhaNI mAthauM mUDiuM mahAtmAnauM veSa dharai, tei mahAtmAnada cha jIvanI virAdhanA karatau, jaI yatidharma mahAtmAnA dharmAM hUMtau cUkau, huMtau cukka gRhasthahUiM je doSa na dharma chai. teha thakau cUkai, kAMI gRhasthanauM dAna suvihitA pAtra mahAtmAhUiM kalpai, puNa tehanau dAna sarvathA mahAtmAhe na kalpai, eha bhaNI dAnadharma thauM cUkauM. 430. koeka isiuM kahisii, je jetalauM kirasii, tehaCi tetalauM dharma husii, saMpUrNa guNa tau durlabha cha%0, te savihuhUe kihAM hui, guru uttara dii chai, ho ziSya e tAharI kahI vAta gRhasthaAzrami saMbhavai, jeha bhaNI gRhasthahUiM vicitra nIma chaiM, jehaCO jeTalA palai tetalauM pAlai, puNa mahAtmAnai dharmi bheda nathI. vihauM sarIkhA ji guNa ArAdhivA, sarvavirati jeha bhaNI, savihaudbhai sarIkhIi ji cha, teha bhaNI thoDaiM virAdhIi virAdhaka thAi e vAta kahaI chai. [je mahAtmA thaIne chakAya jIvanI virAdhanA kare te cAritrarahita hovAne kAraNe dIkSita mahAtmA na kahevAya ane mAthuM mUMDAveluM hoya ne muniveza lIdho hoya eTale gRhastha paNa na kahevAya. Avo mahAtmA sAdhu dharmamAMthI to cUke che paNa gRhasthadharmathI paNa cUke che. gRhastha to dAnadharma paNa karI zake.] sAoge jaha koI amo naravaisTa vistUrNa, AgrAharaNe pAvai vahabaMdhannadaharaNe ca. 431 taha chAyamahatvaya-savvanivittIu ginDiUNa jaI, egamavi virAhaMto amacca-no haNai bohiM, 432 santA saghalAi Ayoga adhikAra vyApAra ko eka amAtya rAinA leInai, pachai rAinI kAMi eka AjJA ko eka vacana ullaMghai tau pAmai siuM, vaha ba lakuTAdike karI vadha kahIi kUTivauM dora-aThIlAdike^ karI baMdhaNa 1 ka chatai. 2 kha, ga mahAtmAnaU SiM. 3 ke naissa. 90 zrI somasuMdarasUkita Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anai dravyanauM rivauM, sarvasva lakSmIna UdAlivauM, ca zabda lagai maraNaU pAmai, taha tima mahAtmAnI cha jIvanI rakSA` pAMca mahAvratanau pAlivauM tINii karI sarva nivRtti sarva nIma leIni ti mahAtmA ekai jIva athavA ekai mahAvrata virAdhai khaMDai tau kisauM karai, amartya karIiM iMdrAdika deva tehanau rAjA-ThAkura tIrthaMkaradeva, tehanI bodhi AjJA athavA Avatai vi jinadharmanI prApti haNai kahIi nIgamai, vItarAganI AjJA virAdhatau Avatai vi dharma na lahai isau bhAva. 431-2. [koI kaheze ke je jeTaluM ka2ze teTalo dharma thaze. saMpUrNa guNa to durlabha che.' guru uttara Ape che he ziSya, teM kahelI vAta gRhasthAzramamAM saMbhave. gRhasthane keTalAka vicitra niyama che emAMthI pALI zakAya teTalA pALe. paNa sAdhunA dharmamAM AvA bheda nathI. saue sarakhA ja ArAdhavAnA che. eTale thoDI virAdhanAthI paNa sAdhu virAdhaka thAya. rAjAnA saghaLA adhikAra meLavelo amAtya jo rAjAnI koI AzA ullaMghe to ene mAravAmAM bAMdhavAmAM Ave, dhana chinavI levAya ne te mRtyu paNa pAme. tema mahAtmA niyamo laIne eka paNa jIvanI ke vratanI virAdhanA kare ke bhAMge to iMdrAdika deva ane teno rAjA tIrthaMkaradeva tenI AvatA bhavanI jinadharmanI prApti haNI le.] to hayabohI ya pacchA kayAvAANu sarasamiyamamiyaM, puNa vibhavo ahi paDio bhamai jarAmaraNA durgAmmi. 433 to ha bodhidharmanI prApti ApaNapACi, haya kahIi haNInai nIgamInai, pachai ApaNA kIdhA aparAdha doSa tehaGUiM sarIkhau, tehanI anumAnii puNa vi valI mahAtmAnA bhavatau e jJAnIhui pratyakSa je amita anaMta saMsAra rUpiu udadhi samudra teha mAhi paDiu huMtau, bhamai jarAmaraNanA durga atigahana mAhi bhamai phirai, etalai te virAdhaka mahAtmA dharma nIgamInai ApaNA kIdhA doSanai mAniiM, saMsAra mAhi du:kha sahita thiu phirai, thoDai aparAdhi thoDau ghaNau ghaNerai anaMta saMsAra mAhi phirai, isiu bhAva. 433. anai valI cAritranau virAdhaka ApaNaiCiM anerAiCO, ihalokii anarthakArI hui, e vAta kahai chai. [devo bodhidharmanI prApti ApaNI pAsethI haNI le. te gumAvIne potAnA karelA aparAdha anusAra anaMta saMsArasamudramAM paDato, janma-jarA-maraNanA 1 ke cha rakSA. upadezamAlA bAlAvabodha (uttarArdha) 91 Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cakkaramAM aTavAto te bhamyA kare.] jaiANeNaM citta appaNamaM nANaEsaNacaritta, taiA tasya paresuM anukaMpA nadghi jIvesu 434 jai, jetIvArai IMNaIM abhAgII cattuM chAMDiuM, appA ApaNauM jJAnadarzana-cAritra chAMDiuM, tetIvArai vA ApaNA AtmAhUiM ahitau, anarthakArI hUMu, tai jetIvArai cAritra virAdhauM tetIijIvAraU tehahUiM 52 anerA jIva Upira anukaMpA dayA nathIi ji, je ApaNA AtmAhUiM hituu na hui, te bIjahU, hituu kima hUi, na hui ji isiu bhAva. 434. yata uktam. paraloka viruddhAni kurvANuM dUrataratyajes, AtmAnaM yoti saMdhatte, soyaai syAt kathaM hitaH. 1 eha8B ji vAta vizeSaTheM kahai chai. [jyAre A abhAgIe potAnuM jJAna-darzana-cAritra choDyuM tyAre te ahitakArI thAya. kema ke bIjA jIvo pratye ene dayA UpajatI nathI. je AtmAnuM hita nathI karato te bIjAnuM hita kema kare ?] chakkAyariUNa arUMvANa liMgAvasesa mittANuM, bahuasaMjamapavAho khAro mayalei kuara. 435 chakkA je mahAtmA chajIva-nikAyanau vairI, tehanI virAdhanAnA karaNahAra bhaNI anai valI je asaMyata chai, manavacanakAya jehanAM mokalAM chaiM, eha ji bhaNI, je liMgAvase liMgaveSa mAtra ja UgariuM chaiM jehaCO, cAritra rahita veSamAtra dhArI chai, eDvAhUe bahuastra asaMyama thikau Upanau pApanau samUha bahu ghaNau hui, anai te pApanau samUha khAro khArabAliyA tilAdikanI rAkha sirakhau, maya. tehanA AtmAGUiM suDhDhayAra gADhau ghaNau malau karai jima tilAdikanau khAra vastrAdikahui bAlInaiM mailau karai tima pApanau samUhai tehanA jIvaCO, ima mailau karai, isiu bhAva. 435. ji koeka bholau isiuM ciMtavai, tIrthaMkaranai veSi chatai pApa kimai lAgai, tehaCO kahai chai. [je mahAtmA chajIva nikAyano verI che, virAdhaka che, asaMyata che, jenAM mana-vacana-kAya mokaLAM che ane jene mAtra sAdhuveza ja bacyo che ene asaMyamane laIne pApasamUha ghaNo thAya che ane jema tala Adino khAra vastrone bALIne melAM kare tema pApasamUha jIvane melo kare che.] 92 zrI somasuMdarasUriSkRta Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kiM liMgavipharIdhAraNeNaM, kama addhie ThANe, rAyA na hoI sayamevadhAraya cAmarADove. 436 kiM liMga, liMga mahAtmAnavuM veSa tehanau vipharI ADaMbara tehanai dharavai, veSamAtranA ADaMbaranaI karivaI kisiSe kAja sIjhaI kAMI na sIjha karja jau mahAtmA je kAla ja mUlagaluM cAritrakriyA tihA na huI rahiu, te na kara tauM, ju cAritra na pAlaI taka veSamAtranaI dharavaI kAMI kAja na saraI, Isika bhAva, e vAta Upari dRSTAMta kahaI chaI, rAyA, jima ThANe vArU siMhAsanAdika sthAnaki bAMsaI ko eka anaI ApahaNI camara anaI chatradhvajAdikanI ATopa, ADaMbara, ApaNAhUi karai taU te rAjA na hui, jau pRthvInI ThAkurAI lakSmI gajendra taraMgamAdika rAjyariddhi na huI, tau chatra-camarAdikane dharive kAja kAMi na sIjhaI, e dagaMta. 436. isI rahaNa veSamA2ii mahAtmA na huI, saMpUrNa kriyAnudAni jima mahAtmA huI, e vAta kahaI chaI. vizamAtranA ADaMbarathI kAMI siddha na thAya. mahAtmAnuM je mULa kartavya cAritrakriyA, temAM jo na rahyo to veza dhAraNa karavAthI kAMI na sare. A vAta para dRSTAMta kahe che. koI rAjA siMhAsane besI, potAnI meLe ja cAmara-chatra-dhvajAdikano ADaMbara karAve tethI te rAjA na bane. jo pRthvI, lakSmI ne hAthI-ghoDAnI rAjyariddhi enI pAse na hoya to kevaLa chatra-cAmara dharAvavAthI kAma siddha na thAya. e rIte vezamAtrathI mahAtmA na thavAya. saMpUrNa kriyAnuSThAnathI ja thavAya.] jo suttatva viNicchiya kayAramo mUla-uttaraguNotuM, uvahaI sayAkhalio so likhaI sAhuliMmi. 437 jo su. je mahAtmA siddhAMtanA sUtra anaI arthanau vinizcaya, khara jANivauM, tINaI kara ji kRtAgama siddhAMtanI jANa hUu chache, evau thakauB2A je mUlaguNa mahAvratAdi rUpa uttaraguNa piMDavizuddhayAdika rUpa tehanau ogha samUha uvahaI. je vahaI dharai, sadaiva asmalita niratIcAra thakI, atIcAra doSa na ANAM, so li. te mahAtmA sAdhumahAtmAnA lekhA mAhi likhAI gaNIi, mahAtmA mAhi te rekhAmaI, bIjau na pAmaI, bIjAnavuM svarUpa kahaI chaI. 437 je mahAtmA AgamanA sUtra ane arthane kharAM jANe, tema karI tattvano 1 ka camarATTove. 2 kha kIjai. 3 ka "kAMI na sIjhaI pATha nathI. 4 ka anarthanu. upadezamAlA bAlAvabodha (uttarArdha) 93 Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAtA bane, e dvArA mahAvrata Adi mUlaguNa ane piMDavizuddhi Adi uttaraguNanuM vahana kare, asmalitapaNe doSa na lAve te ja sAdhunI gaNatarImAM Ave.] bahudosasaMkiliDho navara maIleI caMcalahAvo, suku vi vAyAmaMto kArya na kareI kaci guNe. 438 bahu bahu ghaNA e chaI doSa rAgadveSa ajJAnAdika tehe karInaI saMkiliko, duSTa citta je chaI, te naravare. ekalauM ApaNauM mailauM ji karI, pApa ji upArjai, caMca, caMcala viSayAdikanaI viSaya lobhIla svabhAva mana kaI jehanau, te supha gADhauM ajANapaNaI ApaNa3 sayara vyAyAmata, TADhitApa parISaha aneka tape karI duHkha pamADatI hutau, kAMI guNa na karai, karmakSayAdika la lAbha kAMI na upArjai. 438. teha nirguNahaMi maraNaI rUDavuM nahIM, maraNuM guNavaMtaI ji rUDauM, e vAta kahaI chaI. [anya ghaNA sAdhu rAgadveSa, ajJAnane laIne potAnuM malina ja kare, pApa upArje jemanuM mana viSayAsaktimAM lobhAyeluM che te TADha-tApanA pariSahathI ne aneka tapathI dehane duHkha pamADatA chatAM te kAMI guNa karatuM nathI. teo karmakSayanuM phaLa prApta karatA nathI. AvA nirguNane mota sAruM hotuM nathI. e guNavaMtane hoya che kesi ci vara maraNe jIviyamane simalIyamanairsi, dUdura devicchAe ahiya kesi ci ubhaya pi. 439 , kesi. keTalAeka jIvahUduM maraNa rUDauM jIviya, ketalAM jIvaDuM jIvana rUDauM, bhayi. ketalA jIvahUI jIvitavya maraNaI beI rUDAM. dadurAMka devanI icchA, ahi ketalA jIvahUi jIvitavya maraNaI beI ahitya virU. 439. eha ji vAta kahaI chai. [keTalAka jIvane maraNa rUDuM, keTalAkanuM jIvavuM sAruM. keTalAkane jIvavuM maravuM baMne sArAM ane keTalAkane jIvavuM-maravuM baMne kharAba. kesi ci paralogo anesi Intha hoI Ihalogo, kissa vi duni vi logA dovi hayA kassaI logA. 440 kesiMga ketalAM jIvaDuM paraloka hitU sukhahetu bIjAM ketalAha Ihaloka hinUuM sukhAvaha, kansakaha ekaThui be loka Ihaloka naI paraloka hityamAM 1 kha, ga vAyAmitto. 2 kha vyAyAmanau vAhita. 3 kha "TADhitApa nathI. 94 zrI somasuMdarasUrikata Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sukhAvaha che. keha eka jIvaDuMi ApaNA karmanaI vizeSiche, be loka haNiyAM, viNAsiyAM ahitU duHkhahetu ji hui, kima e vAta IhAM dardarAMka devanI kathA. kathA : rAjagRha nagari, zrImahAvIra samosariyA, vAMdivA saparivAra, zreNika mahArAya cAliu, isi nagaranau polIe, ApaNA sevaka seDuA brAhmaNaCi, karmanaI vizeSii koDhiyA thiyA?? hRi dvAradevatA, Agali je bali TUMkI chaI te yatheSTa jamADInaI tarka poliI rahie, kihAMI anethi ma jAti, ima kahIniI poliI rAkhiu poliI samosaraNi gila, seDUA brAhmaNai gADhI trasa lAgI, poli mUkI anethi pANI pIvA javarAI nahIM, tRSAI ji marIniI, TUkaDI vAvii DeDaka Upanau, eka vAra pANIhArinaIM mukhi zrImahAvIranAM samosaraNi ahe jAisiluM, isI vAta pANIhAri kahatI sAMbhaLatAM teha DeDikaci jAtismaraNa UpanaUM, te DeDakI samosaraNi bhaNI cAliuM, vATaiM zreNika mahArAyanA asavAranA ghoDAnaI khuri cAMpila, zrImahAvIranaI dhyAni mUuM, prathama devaloki durdarAMka nAmidaM deva thiu, zrImahAvIraniI samosaraNi AviSe. isii iMdrii zreNikarAjA samyakatva daDhAI AzrI prazaMsiu chaI. vikhyAta parIkSA jovAnaIM kAraNi, taNaI devi koDhIAnauM rUpa kIdhauM, paramezvara TUkaDau AvInaI gaIThaka, ApaNA saIranI rasI, paramezvaranaI pagi lagADai, isiI avasari paramezvaranii chIMka AvI, tINai devi kahiuM "paramezvara mari' tINAM avasari zreNika mahArAyahui, chIMka AvI, tINai devi kahiuM, "mahArAya ciraMjIva', isiI avasari mahAmaMtrI abhayakumAranaI paNa chIMka AvI, tirNa devi kahiuM, jIvi bhAvaI mari taNaI avasari valI kAlasUrIA khATakIThui chIMka AvI, tINaI devi tehaThThaiM kahiuM, "mAM jIva mAM mari', isiI avasari zreNika mahArAya te koDhIyA Upari rIsAvile, INiI pApIi zrI mahAvIranaI "mari kahiu, teha bhaNI ApaNA aMgolagUnaI kahiuM e koDhIu mArijyo, isiu ApaNA subhaTahUI Adeza dIdhauM, samosaraNanaI dvAri nIkalatAM te adazya thaI giu, subhaTe dharANau nahIM, zreNika mahArAya, zrI mahAvIra pUchiyA, bhagavan, e kuNa" paramezvara tehanau pAchilau vRttAMta saghalauI kahiu, e tAharI aha Upari bhaktinI parikSA jovAnai kAji koDhIyAnauM rUpa dekhADiuM, rasI kAMI lagADatI huMtale, paramezvari kahiche, te gozISa caMdana lagADatI huMtI, zreNika mahArAya kahaI tahahUI "mari' kAMI kahiuM,834 paramezvari kahieN INaI 1 ka javarA ga javarAya. 2 kha, ga te 3 kha paramezvara mahAvIra. 4kha Isila pADuuM kahiuM. 5 ka AgaosannaI. upadezamAlA bAlAvabodha (uttarArdha) 5. Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ devi bhaktio kahiuM, amhahui saMsAramAhi chatAM sayaranauM kaSTa chatai, mUAM pUiiM mokSi giyAM anaMta sukha chaiM. eha bhaNI ima kahiuM, anai paramezvara kahIi, tUhaCi AhIM jIvatAM sukha' chai, mUA pUiiM AUkhA bAMdhiyA bhaNI nariMga jAisa, teha bhaNI vi' kahiuM, mahAmaMtrIzvara abhayakumAra marI anuttara vimAni jAsii, teha bhaNI tehaCO jIva bhAvai marI' ima kahiuM, kAlasoariu khATakI jIvatau ghaNA pApa karai chai, mUM pUThIi sAtamI nariMga jAsii, teha bhaNI bihu pari virUuM, ma mira, ma vi' iha bhaNI kahiuM, isI pira, durdarAMka devanI pari icchAM abhiprAd kahiCO jIvitauM rUDauM kahiCiM miravauM rUDauM, isI para cyAra bhAMgA jANivA. 440. e cyAra bhAMgA vakhANai chai. [keTalAka jIvane paraloka hitakArI ne sukhAvaha, keTalAkane ihaloka sukhAvaha, keTalAkane ihaloka ne paraloka baMne sukhAvaha to keTalAkane potAnA karmavizeSe baMne loka duHkhakArI. kathA : rAjagRha nagarImAM zrI mahAvIra prabhu samosaryA. zreNika rAjA saparivAra emane vAMdavA gayA. seDuA brAhmaNa je marIne deDako thayo che teNe panihArIne mukhe zrI mahAvIranA samavasaraNanI vAta sAMbhaLI. ene jAtismaraNa thatAM te paNa samavasaraNa prati javA nIkaLyo. mArgamAM zreNika rAjAnA ghoDesvAranA ghoDAnI kharI nIce dabAIne zrI mahAvIranA dhyAnapUrvaka marI gayo ane dardurAMka nAme deva thayo. e koDhiyAnuM rUpa laIne samavasaraNamAM Avyo, ne bhagavAnanI najIka beTho. potAnA zarIranI rasI paramezvarane page lagADI. eTalAmAM bhagavAnane chIMka AvatAM e deve kahyuM, "paramezvara, mara.' te veLAe zreNikarAjAne chIMka AvatAM teNe kahyuM : he mahArAjA, tuM ciraMjIva thA.' e ja vakhate abhayakumArane chIMka AvatAM deve kahyuM, bhAve jIva ne bhAve mara.' vaLI, kAlasUriyA khATakIne chIMka AvatAM kahyuM, "tuM jIva paNa nahIM ne mara paNa nahIM.' A badhuM sAMbhaLIne zreNika rAjA koDhiyA 52 gusse thayA. khAsa eTalA mATe ke teNe mahAvIrane bhara' ema kahyuM. zreNike potAnA aMgasevakane, subhaTane ene mAravAno Adeza dIdho. paNa dvArethI nIkaLatAM te koDhiyo adRzya thaI gayo. zreNika mahArAjAe mahAvIra prabhune pUchyuM, "bhagavan, e koNa hato ?' tyAre emaNe dardurAMka devanuM saghaLuM vRttAMta jaNAvyuM ne kahyuM ke e tArI mArA uparanI bhaktinI parIkSA jovAne koDhiyAnuM rUpa dharI Avyo hato.' rAjAe 1 kha rAjyasukha 96 zrI somasuMdarasUriSkRta Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rasI lagADavAnuM kAraNa pUchatAM bhagavAne kahyuM, te gozIrSa caMdana lagADato hato." zreNika kahe, "tamane "mara' ema kema kahyuM?" bhagavAna kahe, "amane saMsAramAM dehanuM kaSTa hatuM ne maryA pachI to mokSe jatAM anaMta sukha che. eTale "mara' ema kahyuM. tane ahIM jIvatAM sukha che ne maryA pachI tuM narake jaIza mATe tane "jIva' ema kahyuM. abhayakumAra marIne anuttara vimAnamAM jaze mATe temane "bhAve jIva ne bhAve mara' ema kahyuM. kAlasUriyo khATakI jIvatAM ghaNAM pApa kare che ane maryA pachI sAtamI narake jaze e rIte baMne prakAre kharAba che mATe "mara nahIM, jIva nahIM kahyuM. Ama dadrAMka devanA kathana pramANe koIne jIvavuM raDuM, koInuM maravuM rUDuM, koInuM jIvavuM-maravuM baMne rUDuM ne koInuM jIvavuM-maravuM baMne kharAba. ema cAra prakAra jANavA.]. chajIvakAryavirao kAyakilesehi sulpha guruehiM, na hu tassa imo logo havaisego pace logo. 41 chajI, chajIva pRthivyAdikanaI viSaya vizeSiI rata Asakta, chahuM jIvanau viNAsa karaI, kAyaki anaI paMcAgni sevA mAsakSapaNAdika kAyakleza sayaranA kaSTa ati garUAM moTAM karaI te ajJAna tapanA dhaNI tApasAdikaI na huI Ihaloka nathI nirvikapaNaI, evaDA kaSTanA sahavA tau havaI, se tehaThuI vyavahArii karI eka paraloka paraloka kAMI kAMI chaI, ajJAna kaSTanau kla sukha bhogavaI, paraloki jeha bhaNI bIjA triNi bhAMgA ApahaNI jANivA, je naTaviTAdika utpana bhIkSI ihaloki khAIM pIi, dharma na karaMI, marIte naragi jAi, tehaThThaI vyavahAriI Ihaloka chaI, paraloka nathI 2, je vyavahArIyAdika, Ihaloki lakSmIvaMta sukha bhogavaiM, dAnadevapUjAdika paya karai, te AvataI bhavi rUDai sthAnaki Upajai, tehaCI vyavahAriI beI bhava rUDA hituA kahII 3, je cora jUArI pramukha Ihaloki duHkhiyA, jimaNa pahiraNa pAkhaI corI pramukha pApa karI naragi jAi, tehahUI beI bhava virUA4, loka mAhi e cArii bhAMgA kahI. 441. havaI kesi ci vara maraNa" e gAhanA cAri bhAMgA kahIM chaiM. ukta ca. rAjaputra 83BciraMjIva, mA jIva RSiputraka, jIva vA maravA sAdho, vyAdha mAM jIva mAM mara. 1 etalaI kesi ca paralogo' e gAhanA Ari bhAMgA kahiyA.. je eka bAju cha jIvano vinAza kare ne bIjI bAju moTAM tapa kare evA 1 kha sAtaI vyasananaIM pApi. upadezamAlA bAlAvabodha (uttarArdha Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ajJAna tapasvIne Ihaloka nathI, vyavahAra karI kAMIka paraloka che. je naTa-viTa Adi IhalokamAM khAya-pIe ne dharma na kare te marIne narakamAM jAya. tene vyavahAra Ihaloka che, paraloka nathI. je vepArI vagere IhalokamAM lakSmInuM sukha bhogave che, dAnapuNya Adi kare che tene baMne bhava rUDA che. je cora jugArI che te IhalokamAM duHkhI che ne pApa karI narakamAM jatAM AvA jIvane baMne bhava duHkhI che. narayaniruddhamaINe daDImAINa jIvirya seya, bahuvaryAmi vi deha visukjhAmaNassa vara maraNa. 442 nara narakanaI viSai niruddha sthApI, ApaNI mati ThaI jINaI etalaI etalaI naraka mahApApa je karaI chai, daMDiya. isyA je daMDirAya mahaMtA pramukha je jIva narakagAmI, Ihaloki sukha bhogavai chaiM. tehahUi jIvitavya jIvaviuM, zreya rUDauM, jeha bhaNI ketalAI dihADA ihaloki sukha bhogavasiI te 1, bahuvA anaI kahi ekanaI sabari bahu ghaNA apAya roga UpanAM chaiM, gADhI vedanA sahI sakatI nathI, paNa DisujhA mananau dhyAna vizuddha cokhau nirmala chaiM, mananau pariNAma rUDI chai, tehanaIM, vara maraNa, maraNa rUDauM, jeha bhaNI te meM pUThiI sugatii jAi, tihAM sukha pAmaI 2. 442. rAjA, maMtrI va. jIvo je narakagAmI teo IhalokamAM sukha bhogave che temane jIvavuM rUDuM che. paNa ahIM ghaNA roga utpanna thatAM vedanA asahya bane paNa manathI vizuddha dhyAna dhyAve tene maraNa rUDuM che. kema ke maryA pachI te sugatie jaI sukha pAmaze.] tava-niyamamukriyANa kalyANe jIvaye pi maraNe pi, jIvaMtaData guNA mayA vi puNa sugaI jIti. 443 tava je jIva tapaniyamanaI" viSaI susthita chai, dharmanAM viSaI daDha chaI, tehacI kalyANaM jIvivauM, anaI marIvaui, beI kalyANa rUDAM, kAMI jeha bhaNI jIvaMtate jau ghaNauM jIvaI tau aneka guNa UpArjai, dharmanA mArga aneka vRddhivaMtA karazuM, anaI mayA vi. te mUAI pUThii sugati jAi, devaloki athavA mokSi, eha bhaNI tehaci jIviva6 marivauM beI rUDAM 3.443. je dharma viSayamAM daDha tene jIvavuM maravuM baMne rUDAM. kema ke ghaNuM jIve to aneka guNa upArje dharmamArga vRddhivaMta kare ne maryA pachI devaloka-mokSe jAya.. 1 ka seya nathI. 2 kha, ga Tha nathI. 3 kha ga hiMsAdika mahApApa. 4 kha karivauM ga cAritrau. 5 ka tapaniyama mananaI. zrI somasuMdarasUrikatA 98 Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ahiyaM maraNe ahie jIvirya pAvaka--kAraNe, tamasaMmi parDati mayA vera vaheMti jIvaMtA. 44 ahiyaM pAva. je pApakarmanA karaNahAra cora jUArI korI vAgarI mAchI pramukha jIvanA jIvivAM naI marivAM beI ahitU virUA, kAMI tamasaMga jeha bhaNI pApa karInaI te mUA, hUtAM, tamasi ghora aMdhakAra rUpa nAragi paDai, anaI jIvatAM hUtAM, vadha ghaNAM jIvana mArivaI karInaI pApa vadhArazuM, eha bhaNI tehahui jIvivau naI marivauM beI virUAM kahIi, biha Upari anartha hetu bhaNI. 444. isiu svarUpa jANI vivekiyA prANAMtii pApa na karazuM e vAta kahaI chai. je pApakarma kare che - cora, jugArI, koLI, vAgharI, mAchImAra che. - emanuM jIvavuM maravuM bane kharAba che. kema ke pApa karIne te narakamAM paDaze ane jIvatAMye pApa vadhAre.] avi yaoti ya maraNa, na ya parapIDa karati maNasAvi, je suviyasugaipahA, soariyasuo jahA sulaso. 45 avi, vivekiyA jIva harimaraNa vAMchai, na ya para para anerA jIvahuI pIDA dUhavaNa manii karI na karazuM, vacananau, kAyanauM kahiva6 kisiuM, vacana kAyaduM sarvathAI na karaI isika bhAva. kuMNa paripIDA na karaI, je suviIje jIva suvihita sAcauM jANiuM, dayAmUla sugati mokSanau mAraga chaI jehe te kahinI pari soariya. kAlasoAriyA khATakInau suta beTau sulasa nAmi jima tINaI jIvaDuMIM pIDA na kIdhI, tima anerAI uttama na karazuM. kathAH rAjagRha nagari, kAlasoariu khATakI dina prati pAMcasaI bhaIsA mArai, tehanau beTake sulasa, abhayakumAra muhatAnI saMgatiI jIvadayAnI mani nizcau ANaI, kAlasoyariu kRSNalezyA vartatau marI sAtamaI naragi giu, kuTuMba parivAra sat milI sulamahaMI kahei, 'tauM ApaNA bApa khATakInauM kAma kari sulasa kahaI pApa lAgaI teha bhaNo hauM na karavuM', kuTuMba kahaI pApa . tAharauM thoDauM thoDauM ahe sahu vahicI lesiu bhaisau dore bAMdhI pADika sulasanaI hAthi kuThAra ApiuM, "tauM pahilauM ghAu daI pachaI ahe sahu 1 ka tamasaMmi paDemi kha tamasa pataMti. 2 kha, ga vayara. 3 ka varinaNa kha maraNa. 4 kha, ga mugati. 5 kha pRthviI giu. 6 kha, ga pachaI teNe eka bhaiMsaluM upadezamAlA bAlAvabodha (uttarArdha) Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karisi6 sulasi kuThAra leI ApaNacha ji paga AhaNila, kahivA lAgI kuThAra mAharA hAthathiu paDiu. mAhahUi gADhI pIDA tumha thoDI thoDI vihaMcI liuM, vilaMba ma karI, kuTuMba kahaI "tauM bholau thiuM, pIDa kahinI kuNahiI livarAI chaI sikaM', sulasa kahaI pIDa leI nathI sakatAM, pApa kima lesiu ?', Ima kahI kuTuMba parivAra sahU bUjhaviluM, sulasa kharI jIvadayA pAlI devaloki putauM, e vivekiyAnauM kartavya kahiuM. 445. avivekiyAnau kArya kahaI chaI. [vivekI jIva hajI mRtyune icche paNa anya jIvane pIDA manathI paNa na kare. to pachI vacana-kAyAnuM to kahevuM ja zuM ? parapIDA koNa na kare ? je jIva e satya jANe ke dayA e mokSano mArga che. kathA : rAjagRha nagaramAM kAlasRriyo khATakI roja pAMcaso bheMso mAre. teno putra sulasa abhayakumAra maMtrInI saMgatathI manamAM jIvadayAno nizcaya kare che. kAlasUriyo kRSNalezyAne vartato marIne sAtamI narake gayo. kuTuMba bheguM thaI sulasane kahe "tuM tArA bApanuM khATakInuM kAma kara.' sulasa kahe pApa lAge mATe na karuM." kuTuMba kahe, "tAruM pApa ane thoDuM thoDuM vahecI laIzuM.' sulasanA hAthamAM kuhADI ApI kahe "tuM pahelo ghA kara, pachI ame sahu ema karIzuM.' sulase kuhADI laI potAnA ja paga para ghA karyo. pachI kahe, "mane thatI atipIDA tame thoDI thoDI vaheMcI lo." kuTuMba kahe, tuM bhoLo che. koInI pIDA koIthI levAya kharI ? sulasa kahe, "jo pIDA nathI laI zakatA to pApa kema lezo ?" ema kahI kuTuMbane bodha pamADI, kharI jIvadayA pALI sulasa devaloke gayo] mUlaga kudaDagA dAmagANi ugUlarghaTiAo a, piDeI aparitato caukhayA natyiya palsa vi. 46 mUlaga. jima koeka mUrNa mUlagau khIlI Dhora bAMdhivAnI kudaMDaga kolIMDauM, vAcharuDAM bAMdhivAna lAkaDauM, anaI dAmaga dAmaNauM, Dhora bAMdhavAna dora, udbhUla' DhoranaI galaI bAMdhivAnI moraMgI, ghaTiA galaI bAMdhivAnI ghAMTaDI piDeIevA anerAi catuSpadayogya upagaraNaI ji melAM, aparihaMto azrata aNaUsanau thikI niraMtara puNa jau ghari joIe, tala caupayA catuSpada AzrI, pazu chAlI mAtra nathI tehanA upakaraNacha ji melaI chai, puNa ghari catuSpada kAMI nathI. 446. 1 ka chU. 2 kha "nathI' pachI 'e vastu bolIi mAtra nathI" pATha vadhArAno. 10 zrI somasuMdarasUrikata Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (jema koI mUrNa khIlo, lAkaDuM, doraDuM, moraMgI, gaLAnI ghaMTaDI evAM Dhorane yogya upakaraNo meLave paNa ghare Dhora ja na hoya..] taha vatthapAyadaMDaga-uvagaraNe jayaNakajja muujato, jasadbhAI kilasaI, te ciya mUDho na vi kAre. 447 taha. tima nirviveka mahAtmAI, jehe upagaraNe jayaNA kIjaI, te vastrakAdi pAtrapaDaghAdika DAMDA ThaMDAsaNA anerAI upagaraNa, teha ji melivAnI ujutto udyama karaI, jayaNAnaI kAji, jassAI. te mUDha ajANa mahAtmA, je jayaNAnaI kAraNi, evaDAM upagaraNa joIi, anaI jehanaI kAraNi evaDI khapa karaI chai, te jaNAI ji mUDha mUrkha na kareiM, jima ghari jau catuSpada Dhora hui, taU ji khIlAdika tehanA upagaraNa melivAnau upakrama sajja thAI, IhaI kAI nahIM, tima mahAtmAI mAhi jau jyaNA huI tau ji jayaNAnAM rajoharaNa DaMDAsaNAdika upagaraNa melivAnI khapa sArthaka InDai nirarthakaI ji jANavI, isika bhAva. 447. ko eka kahisiI unmAragi pravartatAM, tIrthakara kAi na vAraI, teha kahaI chai.. tema avivekI mahAtmA jayaNAnAM upakaraNo ekaThAM kare paNa je jayaNA - jIvarakSA mATe A badhAM che te jayaNA ja na kare. Dhora hoya to khIlo Adi sAdhanonI sArthakatA tema jayaNA thAya to ja rajoharaNa va. upakaraNonI sArthakatA.. arahaMtA bhagavato. ahiye va hiya va navi IhaM kiMca, vAti kArarviti ya vistRNa jaNa balA halyuM. 48 arahaMarihaMta tIrthaMkaradeva bhagavaMta, ahie vahie va hi virUuM karatAM hita rUDauM. karatAI, jaNa lokacI kAMI zi. balAtkAriI hAthi dharInaI vArati, kihitRi vArazuM nahIM, anaI karAvaI nahIM, ThAkuranI paraThai cAMpInaI. 448. tIrthakara sivuM karazuM te kahaI chaI. tIrthakara khoTuM karatA lokane baLajabarIe hAthamAM pakaDIne ke ThAkuranI peThe dabAvIne kema aTakAvatA nathI ?]. uraesa puNa te diti jeNa carieNa kittinilayANuM, devANa vi hRti pahU kimaMga paNa magyamittANa. 49 uva. tIrthaMkaradeva kAI, balAtkArizuM kartavya na karAvaI, puNa upadeza 1 kha "anaI karAvaI nahIM pATha nathI. 2 kha karai te nathI. upadezamAlA bAlAvabodha (uttarArdha) 101 Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmenau karivauM tevauM kAMI dii, jINaI upadezaI samAcarii hutaI, devA. kIrtinA nilaya mahAyazanA sthAnaka tehanA prabhu svAmI thAi, te upadezanA karaNahAra vItarAganau kahiu dharma ArAdhInaI, IMdrapadavI pAmaI, isiu55A bhAva, kimaM aMga bho ziSya vItarAganaI upadezai ArAdhiI, manuSyamAtranA ThAkura thAI, moTA rAya thAi, te kahiva6 kisiu te thoDI vAta, vItarAganI upadeza sarvakalyANa karaI ji. 449. eha ji vAta dekhADaI chaI. [tIrthakara baLajabarIe kAma na karAve, dharmopadeza kaMre. je upadeza anusAra AcaratAM yazanA svAmI thavAya. vItarAgakathita dharma ArAdhIne IMdrapadavI pamAya, moTA rAjA thavAya. vItarAgano upadeza sarva kalyANa kare.] varamauDa kirIDadho ciMcaIo cavalakuMDalAharaNo, sakke hioesa erAvaNavAhaNo jAo. 450. vara0 vapradhAna mukuTa agra vibhAga chai, jehanau isiusi kirITa mauDa mAthaI dharaI chaI, anaI cicaI kaDaga-bahirakhAdika AbharaNe karI cigatI jhalahalatau, cavala0 anai capala hAlatAM jhalahalatAM, kAnanA kuMDala anaI bIjAI sayaranAM AbharaNa chai jehanaI, erAva airAvaNa hAthI deva vAhaNa chaI jehanaI isika sakkozaka iMdra hi6 va. vItarAganA hitakArIyA upadeza jinA ArAdhivAI ji tI u. 450. tathA. vItarAgano hitakArI upadeza ArAdhatAM mugaTadhArI, berakhAM Adi alaMkArothI vibhUSita, kAnanAM kuMDaLa ane anya AbharaNothI yukta ane airAvata hAthInA vAhanavALo te thayo.] raNujjalANiya jAI battIsavimANasayasahassAI, vajjaharaNa varAI hiovaesaNa laddhAI. 451 rayaNaratna iMdranIla padmarAgAdika tehe karI ujjavala jhalahalatAM je battIsa batrIsa vimAnanAM sapanA sahassa lAkha te vajrahaNa, je vajanAmAM praharaNanaI dharaNahAri iMdriI vapradhAna lAdhAM, vivie. te vItarAganA hitopadezai ji ArAdhiyAnavuM phala. 451 tathA. [IndranIla pagharAga AdithI ujjavaLa 32 vimAna IMdra prApta karyA te vItarAgano upadeza ArAdhyAnuM phaLa.] suravaisama vibhUi je patto bharata cakvaTTI vi mANasa logassa pahU te jANa hiovaeNa. 45ra 102 zrI somasuMdarasUrikata Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ suravaI surapati iMdra, tehanA sarIkhI vibhUti Rddhi jaMpatto jaM bharatezvara cakravartii zrI AdinAthanai beTai pAmI lAdhI, mANasa manuSyaloka chaIM khaMDanau prabhusvAmI je huta te jANa0 bho ziSya ! ta6 jANi, zrI vItarAganA hitopadezajana ArAdhivAnauM phala, etalaI siu ja kAMi jagamAhi moTI padavI, iMdra cakravarti vAsudeva baladevAdika taNI saghalIi vItarAganA upadezadharmai jinA ArAdhivAI jinaI prabhAvi lAbhai, isika bhAva. 4para. IsihaM jANInaI sikaM karivauM, teha kahaI chaI. [iMdra sarakhI riddhi bharatezvara cakravartIe prApta karI, chaye khaMDanuM prabhutva meLavyuM. he ziSya, tuM vItarAganA hitopadezane ArAdhavAnuM phaLa jANa. IMdra, cakravartI, vAsudeva, baladeva jevI moTI padavI vItarAgano upadezadharma ArAdhavAnuM phaLa.] lakUNa te suisuI jiNavayaNuesamamaya biMdu sama, apahiya kAyavuM, ahiesa maNe na dAyavuM, 453 lahUNajiNa jina vItarAganA vacananau upadeza zruti kAnahuI sukhadAI pu anaI amayabiMdu, amRtanA biMdUA sarikhI thoDI bhavya5 jIvanA mana hRi AlhAdakakAraka bhaNI evau lahI pAmInaI, jANi jIvi, aprahiye ApaNA AtmAC/i hitakArIuM dharmAnuSTAna vItarAganauM upadezivauM karivauM, ahi. ahitakArI vItarAganA niSedhiyA, hiMsAdika kartavyanaI viSaI manUI na devauM, vacana-kAyanauM karivAnauM kahiva6 kisiuM. 453. ima karatauM, IhalokiI jisiu hui, te vAta kahaI chaI. vItarAganAM vacana kAnane sukhadAyI che ane amRtabiMdunI jema bhavya jIvanA manane AhalAdaka che. Ama jANI ApaNe vItarAganAM upadezyAM hitakArI dhamanuSThAna karavAM, vItarAganAM niSedhyAM ahitakArI kartavyomAM mana ja na devuM. to vacana-kAyAthI to karavAnI vAta ja zI ?]. himappaNI karato kasya na hoI garuu gaya gano, ahiye samAyAMto kasya na vipaccaka hoI. 454 hiyama, ApaNA AtmACi hita karivauM, anuSThAna karatI huMta7, kamsa na kahi ekana guruu pradhAna guru, tehanaI sthAnakina huI, etalaI savihauhUi guru sarikha pUjya thAI, Isika bhAva. ganno anaI savi kahaci, gaNivA 1kha jinanau ArAdhivAnauM. rakha vAsudevAdi bhaNI ('vAsudeva... taNIne badale) ga gadyaza nathI. upadezamAlA bAlAvabodha (uttarArdha) 103 Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jogau savihauM kAjakAmi pUchivA jogau thAi ahiyaM anai ahitU N virUuM pApAnuSTAna samAca2tau keha ekaCO vipratyaya rahita avizvasanIya na thAi, ko tehanau vIsAsa na karai, isiu bhAva. 454, isiya uttama karaNIya karaNahAranI kAMi khANi nathI, je uttama kartavya karai te pUjya thAi, e vAta kahai chai. [hitakArI anuSThAna karatAM, mukhya gurunA vikalpe te anya sahune guru sarakho ja pUjya thAya ane ahita pApAnuSThAna samAcaratAM, te koIne vizvasanIya na thAya.] jo niyamasIlatavarsajarmehi jutto karajja appahiyaM, so deva yaM puo sIse siddhatthau va jaze. 455 jo niya bhAvai te ji ko niyamayanazIlatapasaMyame karI yukta sahita huMtauM ApaNapAharTjha hitauM rUDauM, dharmakriyAnuSyana karai so deva yaM te jima devatA pUjIi tima' sati kahiCi pUjanIya thAi, sIse anai te mAthai kIdhau vahIi, siddhArtha sarisivanI pari jima sarisava loka mAhi maMgalIka bhaNI mAthai kIdhau vahIi, tima tehU savihaudbhaU mAthAnA mukuTa sarIkhau thAi, sAmAnyai phITI garU thAi, eha bhaNI guNai ji UpArjiyA joIiM, bIjI garUAnI khANi nathI, isiu bhAva. yaduktam gatA ye pUjyatve prakRti puruSA eva khalu te, janA doSatyAge janayata samutsAhamatula; na sAdhUnAM kSetre na ca bhavati naisargikamida, guNAn yo yo dhatte sa sa bhati sAdhurbhUjata tAn. 1, 455. eha ji vAta valI kahai chai. [je koI bhAvapUrvaka niyama-zIla-tapa-saMyamathI rUDuM hita kare, dharmAnuSThAna kare te devatAnI jema sarvane pUjanIya bane ane sirasavanI jema mAthe caDAvAya e mATe guNa upArjavA joIe.] satno gunnehiM gano guNAhiassa jaha logavIrasa, saMbhaMta mauDaviDavo sahassanayaNo satyayamei, 456 so sahU ko jIva guNe ji jJAnAdike karI gaNya gaNavA jogau savi kahiCiM mAnavA jogau pUjya thAi, e dRSTAMta kahai chai, guNAhiyassa jima 1 kha tima je puNya karai te. 104 zrI. somasuMdarasUriSkRta Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnatapa sAhasAdika guNe karI adhikA loka mAhi prasiddha zrI vIra tIrthakara hRi, saMbhrAMta bhaktinaI, gADhaI rasi karI Akula capala kirITa mukuTa rUpIuM viTapa pallavaI chaI jehanau bhakti UtAvalii karI jehanA AbharaNa hAlaI cha, isi6 bhAva, isiu sahassa. sahastranayana iMdra satata niraMtara vAMdivAM AvaI guNanau tANiu, etalai vizvamAhi guNaI ji pUjya. 456. guNanI vAta kahI. hava doSa AzrI kahaI chaI. sihu jIvo potAnA jJAna Adi guNathI ja gaNya - pUjya bane; jema jJAna-tapa Adi guNe karIne zrI vIrabhagavAna moTA thayA. emanI bhakti karavAthI halI UThatAM AbharaNavALA sahastranayana iMdra emane niraMtara vAMdavA Ave che. vizvamAM guNa ja pUjya che.]. corikvacaNAkUDakavaDa, paradAradAruNamaImsa, tasya zcie te ahiya puNovavi vere jaNo vahaI. 457 corikka paradravyanI corI vacaNA kartavyaI karI parahaMI vaMcivauM, kUDa vacananauM, kaDauM bolivavuM kapaTa mani i mAyAnauM cIMtavivauM paradhara parastrI, etalA pApanaI gharuNa mahelI pravartI mati chaI jehanI, tasya ciya. isiyA pApanA karaNahAra puruSanA AtmAI ji hRi te pApanauM kartavya ahituM, Ihaloki apazabaMdhavadhAdika duHkha anai paraloki narakAdika duHkha pAmai, etalaI na sarai, puNovi vere. valI jehanI dravya coriu hui, jehaci vaMcanAdika kIdhAM hai anaI jehanI strInauM gamana kIdhauM hui. te jana loka valI teha Upari vaDara vahaI, AMhida ji tehanAM vaibhASya bolaI, paraloki teha siu ghaNA bhava vaIra vahaI e valI adhikauM, valI dAdhA Upari phoDau teha sarikhauM je guNa ArAdhiI tehaI isyA doSa na Upajai, e vAta kahaI chai. 457 paradravyanI corI, asatya-kUDuM vacana, kepaTamanathI parastrInuM ciMtavana - AvAM pApothI mati bhraSTa thayelAne A lokamAM apayaza, baMdha-vadha AdinAM duHkho ane paraloke narakanAM duHkho prApta thAya che. vaLI jenuM dravya coryuM hoya, jenI sAthe ThagAI karI hoya, jenI strI sAthe gamana karyuM hoya te sau AvA mANasa upara vera rAkhe, ahIM ja enuM bhUMDuM bolAya. paralokamAM to ghaNA bhava vaira bhogavavAnAM thAya e vadhArAnAM. e to vaLI dAjhuyA para DAma.] 1 kha mahavIra ga vIra mahAvIra. 2 ka corikyA . 3 kha avasAvadhabaMdhAdika ga asaMbaddhavadhAdika upadezamAlA bAlAvabodha (uttarArdha) 105 Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jai tA taNakaMcaNa liTTayaNasarisovo jaNe jAo, taIA naH vruttio ahilAso datva harami. 458 jai tA jau tAM jIva tRNauM anai kAMcana suvarNa bei jehanai sarIkhAM, anai loSTa pASANa anai ratna ehii bihunae sarIkhIi ji upamA chai, jehanai nirlobhapaNaiM karI je tRNa suvarNa anai pAhaNanai e ratna sarIkhAi ji dekhai chai, jetIvAraU, jana uttama e hUMu, taiyA. tetIvArae tuM nizcad ahilAso B parAyA dravya apaharavA, abhilASa icchA vicchedANau tUTau, jetIyavArai e jIva nisyaMga nirlobha hUMu, tetIvArai paMdravya apaharai nahIM paMcanAdi karai nahIM, ana ihaloki paraloki kissAi anartha pAmai, kahi isiuM vaira na vadhArai, sukhIu thAi sadaiva, isiu jANI sanmAgi vartavau. 458. je guruui huI sanmArgi na vartAi, te ayogya thAi, e vAta Upari dRSTAMta kahai chai. [je jIvane tRNa-kaMcana, pASANa-ratna samAna che e jIva nirlobhIpaNAne lIdhe tRNane suvarNa ne pASANane ratna gaNe che. nirlobhI jIva parAyuM dhana haNe nahIM, ThagAI kare nahIM ane ihaloka-paralokamAM game teTalo anartha pAmatAM chatAM koInI sAthe vera vadhAre nahIM. e sadaiva sukhI thAya ema jANI sanmArge vartavuM. AjIvagagaNaneyA, rajjasari pahaUNa ya mAlI, hiyamappo karato na ya vayaNijye iha paDato. 459 AjIva bAhyaveSamAtrie ji jIvaU, eha bhaNI AjIvaga nindvava kahIi, te nindavanA gaNa samUhamAhi netA nAyaka mUlagau, rajjosarri zrI mahAvIranau jamAI, jamAli evaDI rAjyalakSmI chAMDI dIkSA leI, siddhAMta paDhInai, hiyamappaNo jau ApaNauM hita karatA paramezvaranauM vacana UthApata nahIM, ApaNaU ahaMkAriU na vAhIyata tau na ya vayaNijje vacanIyatAU, pAcasaOY lohi moTau rAjA rAjya chAMDI lokamAhi, anaipa zAsanai mAhi na paData, niMdyapaNauM na lahata. kathA : kuMDapura nara zrI mahAvIranau jamAI jamAli pAMcasaU sahita dIkSA lIi, tehanI kalatra anodhA, zrI mahAvIranI beTI, sahasra parivAra sahita dIkSA lii, jamAli agyAra AMga paDhiyA, zrI mahAvIra pUchI, evaDai parivari 1 kha vichino. 2 kha 'suvarNa anai pAhaNa' pATha nathI. 3 kha doSa. 4 kha, ga pAcasai lohi moTau rAjA rAjya chAMDI' pATha nathI. 5 kha 'anai zAsanai mAhi' nathI. 6 kha jamAli' pachI moTau rAjA rAjya chAMDI pATha vadhArAno. 106 zrI somasuMdarasUriSkRta Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parivariu, zrAvastI nagarIi giu, tihAM tiMDuka vanamAhi koSTaka yakSanai bhavana Uriu, eka vAra tehaCiM jvara caDiu ANi baisI na sakai, saMthArau ghAtai, mahAtmAhU saMthArau ghAtatAM jamAli pUchai saMthArau ghAtiu ?' mahAtmA kahai ghAtiu', jamAli Aviu dekhai adha ghAtiu, kahai tumhe kAMI kUDauM boliiuM ?", mahAtmA kahaiM paramezvara kahiuM chai, kIjatA sAmtauM kIdhauM kahIMi' te vAta sAMbhalI jamAli kahivA lAgau, e vacana paramezvaranauM phUDauM, mahAtmA kahai gAmi jAvA lAgauM, puruSa gAmi giu kahIi. thoDaiM kuTakaIM bhAgaiM bhAjana bhAgau kahIi, chehaDaiM mAtri phATaiM, vastra phATauM kahIi, ema ti adhUrad kAji kIdhad, kAja kIdhauM kahIi, isI aneka yukti karI parIcchavardhI, puNa parIcchai nahIM, pachai mahAtmA chAMDI zrI mahAvI2 kanhai giyA, anodyA mahAsatICTh jamAlinau kadAgraha lAgaura, DhaMka kubhAra zrAvakanai, upAzraya mahAsatI rahI chaiM, vAra karatAM kAMbalI ADiiM bAdhI, tINai zrAvika kAMbalI bhaNI aMgArUu lAMkhiu, kAMbalIiM kANauM piuM, mahAsatI kahaI. zrAvaka amhArI kAMbalI kAMIM bAlI, zrAvaka jhiMka kahai, zrI mahAvIranai matiiM balI kahIi, puNi tumhArai mati balavA lAgI chai, pUrI balI hui tau balI kahIi, tINaiM vacanaIM mahAsatI bUjhI. micchAmi dukkaDa dii, mahAsatI jaI jamAlihUiM bUjhavai, puNa bUjhai nahIM, nintava thiu, tapa ghaNAi kIdhA taU anaMtau saMsAra UpArjiu, mahAsatI zrI mahAvI2 kanhai jaI cAritra ArAdhI sugatid gaI, isI ri jamAlii viparIta prakaTa ninhava, isI vaMcanIyatA pAmI marI kilnISIu deva hUMu, ima jIva unmAgi vartAtA mahattva thauM paDaiM. 459. tathA. - [je kevaLa bAhya vezamAtrathI ja jIve tene AjIvaka' - nilDranava kahIe. zrI mahAvIranA jamAI jamAli rAjyalakSmI choDI, dIkSA laI, Agama bhaNIne potAne hitakartA paramezvaranuM vacana uthApata nahIM, potAnA ja garvamAM na taNAI jAta to moTuM rAjya choDI lokamAM niMdyapaNuM na meLavata. kathA : kuMDapura nagaramAM zrI mahAvIranA jamAI jamAlie pAMcaso parivAra sAthe dIkSA lIdhI. tenI patnI ne mahAvIranI putrI anodhAe sahasra parivAra sAthe dIkSA lIdhI. jamAla 11 aMga bhaNyo. parivAra sAthe te zrAvastI gayo. tyAM hiMDuka vanamAM koSTaka yakSanA bhavanamAM Utaryo. eka vAra ene tAva caDatAM 1 kha thoDaiM... kAja kIdhauM kahIi' pATha nathI. 2 kha lAdhau. 3 ka mahAsatI kahai... puNi tumhArai' pATha nathI. upadezamAlA bAlAvabodha (uttarArdha) 107 Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Asane besI na zake. saMthAro nAkhatAM jamAli mahAtmAne pUche "saMthAro nAkhuM ?" mahAtmA kahe "nAkhyo." jamAlie joyuM ke te aDadho nAkhelo che. eTale jamAli kahe 'tame kema kUDuM bolyA ?" mahAtmA kahe, "paramezvare kahyuM che ke karatAnI sAme karyuM kahevuM." jamAli kahe, "paramezvaranuM e vacana kUDuM - khoTuM che. mahAtmA kahe, "koI puruSa gAma javA lAgyo hoya to gAme gayo" ema kahIe. vAsaNano koI kaTako bhAMgatAM "vAsaNa bhAMgyuM' kahIe. vastrano mAtra cheDo phATatAM vastra phATyuM' kahIe. ema adhUruM kAma karyA chatAM kAma karyuM kahIe" Ama aneka yuktie samajAve paNa te samaje nahIM. te mahAtmAnuM choDI jamAli mahAvIra pAse gayA, anIdyA DhaMkakumAra zrAvakane upAzraye rahe che. ADI bAMdhelI kAmaLI upara te zrAvake aMgAro nAkhatAM kAmaLImAM kANuM paDyuM. mahAsatI kahe, "zrAvaka, amArI kAmaLI kema bALI ?" zrAvaka DhaMka kahe, "zrI mahAvIranI matie 'baLI kahevAya, paNa tamArI matie to baLavA lAgI che" kahevAya. purI baLI hoya to baLI' kahevAya." A vacanathI sAdhvI bodha pAmI. te " micchA mi dukkaDa Ape che. jaIne jamAline bodha pamADe che. paNa te bodhita thato nathI. nidbhava thayo. teNe tapa ghaNAM karyo, topaNa anaMtA saMsAra uparyA. sAdhvIjI mahAvIra prabhu pAse jaI cAritra ArAdhI muktie gayAM. A rIte jamAli Avo nihanava banI marIne kilbISiyA deva thayo. ema jIva unmArge vartatAM paDe che... iMdiyakasAvagAravamaehiM samaya kilapariNAmo, kammaghaNamahAjAle aNasamaya baMdhae jIvo. 460 iMdiya, pAMcaI iMdriya, Ari kaSAya, krodhAdika, triNi gorava, ATha mada eha karI samaye satata niraMtara kilaSTa pariNAma meilaI abhiprAI vartata e jIva kammaghaNA karma jJAnAvaraNIyAdika teha ji jIvarUpIA caMdramAI AcchAdakapaNA thikau ghana bhaNIi megha tehanA mahAjAla mahAsamUha aNusamaya samaI samaI kSaNi kSaNi bAMdhaI, ApaNapauM karma karI vITaI, e sahu viSayasukhanau vAhika jIva karatuM, te viSayasukha ta pApanA khaMtUAlivAI" ji sarIkhauM, paramArthavRttiI dukhahetuI ji, nirviveka jIva, tehanaI viSaI sukhabuddhi karI pravartai. 460. eha ji vAta kahaI chaI. pAMca indriya, cAra kaSAya, traNa gArava, ATha mada - enAthI satata kliSTa pariNAme vartatA jIvarUpI caMdramAne jJAnAvaraNIyAdi karmo meghanI jema 1 kha pAMDva. 108 zrI somasuMdarasUrikRta Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ DhAMkI de che. e viSayasukha to kharajavAne khaMjavALavA jevuM che. nirviveka jIva viSayasukhanI buddhithI ja pravarte.J paraparivAyavisAlA, aogakaMdavisayabhogeDiM saMsAratyA jIvA araiviNoyaM karatenaM. 461 520 jIva ketIya vAe dveSa lagai parAyA parivAda avarNavAdanaiM bolivae karI vizAla vistIrNa hatAM, ApaNapAhUi ativinoda karad, sukha UpajAvaU, ketIyavArac aneka kaMdarpa AsAM anai viSayoga zabdarUparasasparzanA bhogavivAM rAgi vAhiyA tehe karI aratinauM vinoda pheDivauM karai, sukha UpajAvaU, kuNa jIva sa~sArA je jIva saMsAra mAhi rahiA chaU87B sakarmaka chaiM, te ajANivA lagai ima karad, purNa isiuM na jANae ketalei ise viSayane abhyAse arita pheDavauM sukhanauM UpajAtivauM karI na sakIi, sAmhI icchAnI vRddhii ati adhikeraDI thAi, yata uktam. upabhogopAya paro vAMcchati yaH zamayituM viSayatRSNAM, dhAvatyAkramitamasau puro parAzte nijacchayAM. 1.461 ajANa jIvanAM ketalAM isyA kahIi, jeha bhaNI ketalA ajANa apuNya puNyanI buddhie samAcarai chaU, e vAta kahai chad. [jIva keTalIye vAra bhUMDuM bole ane aneka kaMdarpa hAsa karIne ativinoda kare, asukha haThAvI sukha upajAvavA prayatna kare. saMsAramAM rahelA jIva rAgadveSamAM kAryarata che ane ajJAnapaNAmAM ema kare che. te jANatA nathI ke viSayonA upabhogathI asukha haThAvavAnuM ne sukha meLavavAnuM karI zakatA nathI. UlaTuM icchAo vadhatAM asukha adhikuM thAya che. AraMbhapAyaniyA loiyarisiso tA kuliMgI ya, duhau cukkA navaruM jIvaMti darajialoe. 462 AraMbha. loiya. eka lokIka RSi nirmAyamana tApasAdika anai mAyAvIA kuliMgI, tridaMDIAdika dharmanI buddhii snAnAdika karatA pRthivyAdi trasa kITikAdika jIvanauM AraMbha viNAsa karai, ketalAi dharmanI buddhid svayaMpAkI thikA dhAnyapAka karatAM agni trasAdika jIvanAM viNAsa karaU, te ima AraMbha anai pApanai viSai nirata Asakta hatAM, niSparigrahI thikA, duhao, cukkA gRhasthapaNA anai yatipaNA bihu thikau cUkA kahId, gRhastha na kahivarAi, 1 ke 2iviNoyaM.2 kha, ga pAkanai. 3 ga niraMtara upadezamAlA bAlAvabodha (uttarArdha) 109 Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ RSinA veSa bhaNI, anaI RSi na kahivarAi hiMsAdika AraMbhanaI viSaI pravartatA bhaNI, eha kAraNi te jIvaMti dadAliI karI jIvaloDa AjIvikA chaI jehanI, tehanI paraThaiM jIvai nirdhana bhaNI tehanI eka jANe dAlidrI huA, isika bhAva. 46 2. je jANahu tehanaI mani ima hui, te vAta kahaI chaI. liaukika mAyArahita tApasI ane mAyAvI tridaMDI Adi sAdhuo snAnAdi karatA pRthvI Adi trasa jIvono vinAza kare, keTalAka dharmabuddhie svayaMpAkI thAya. rasoI karatI veLA AvA trasa jIvono vinAza kare. Ama pApane vize Asakta thatAM sAdhupaNuM ane gRhasthapaNuM baMnemAMthI cUke. RSiveza hoya eTale gRhastha paNa na kahevAya ane hiMsA karatA hoI sAdhu paNa na kahevAya. teo daridratAne laIne dainyavRttie jIvanArA hoya che.] savo na hiMsiyavo jaha mahipAlo taNA udayapAlo, na ya abhayadANavaNA jaNomANeNa hoa.naM. 463 sarva saghalauM jIva dharmenaui jANi hiMsaka virAsavau pIDivI nahIM, ha mahi, jima mahIpAla pRthvIpati rAjA parAbhavIi nahIM, tima udakapAla pANInau rakhavAla saMkaI parAbhavivau nahIM, moTA nAnhA savihauM jIva Upari sarIkhII ji dayA karavI, na ya abha0 abhayadAna jIvadayAnau vrata chaI jeha chaMI, athavA jIvadayAvratanaI dhaNI, jaNova. jana mithyAtvI loka tehanaI upamAnii teha sarikhai na huvauM, jima te loka IsivuM kahache, je ApaNapA hRi haNatI huI, teha8AhUi haNIo doSa kAMI nahIM, jinazAsananaI jANi tima na huvauM, gADhII pIDAnA karaNahAraci valatI pIDA na karai, teha Upari dayAI ji ANavI. 463. ima karatAM loka tehacI akSama kahaI, e vAta kahaI chaI. dharma samajIne saghaLA jIvone pIDavA-haNavA nahIM jema pRthvIpati rAjAno parAbhava thAya nahIM, tema udakapAla pANInA rakhavALa) A raMka jIvono paNa parAbhava thAya nahIM. moTA-nAnA sarva jIvo para sarakhI dayA karavI. abhayadAna eka vrata che. A vratadhArInI tole mithyAtvI jana na Ave. mithyAtvI loka kahe ke "ApaNane haNatA jIvone haNavAmAM doSa nathI. paNa je jinazAsanane jANe che te gADha pIDA karanArane paNa vaLatI pIDA nathI karatA. tenA upara paNa dayA ja kare.] 1 ka valI. 110 zrI somasuMdarasUrikata Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAvijaI Iha vasarNa, jaNa ta chagalauM asatutti, na vi koI soNiabali kareI vagheNa devANa. 464 pAvi. je parii pIDAI kIdhIi je dharmavaMtaI ji hui, te nirvivekI jaNeNa loke Iha IhAM lokamAhi vasarNa avajJA niMdA pamADIi, loka tehanI niMdA karai, kima chagalao. tauM chagalau bokaDI azakta asamartha rAMka, taI valauM kAMI na sIjhai, ima kahInaI na ya koI tejanA dhaNIcI koI parAbhavai nahIM, devatAM caMDikAdikahaI soNita lohInI bali vAghiiM karI koI na karaI, jeha bhaNI vAgha tejanau dhaNI te sAsahaI nahIM, capeTA AhaNI pUrI karai, bApaDau rAMka bokaDI, tINaI ji bali diI, eha bhaNI sadara mAhi teja ANivauM, kSamAI ji na karavI, isyAMi ajANa lokanAM vacana sAMbhalI vivekIi kSamA na malhavI, rIsa na ANavI krodha na karivala, virUu vipAka jANaI huMta I. 464. AUkhauM anitya chaiM, eha bhaNI dharmanAM viSaI pramAda na karavauM. e vAta kahaI chaI. potAnI upara pIDA karavAmAM AvyA chatAM je dharmavaMta rahe che tenI nirvivekI loka niMdA kare che. jema ke - bokaDo azakta ne rAMka che eTale te kAMI siddha karI zakato nathI. jyAre tejavAna-jussAvALAno koI parAbhava karatuM nathI. koI vAghano bali karI enuM lohI koI devatA - caMDikAne caDAvatuM nathI. kema ke vAgha tejavAna hoI, sAMkhI nahi zakatAM capaTImAM roLI nAkhe. paNa bApaDA bokaDAno ja bali apAya. mATe jusso lAvavo. kSamA ja na karavI." AvAM ajJAnI lokanAM vacana sAMbhaLI vivekI jane kSamA na tyajavI, krodha na karavo. AyakhuM anitya che mATe dharmane vize pramAda na karavo.] vaccaI khaNaNa jIvo pittAniladhAusiMbhobhehiM ujjamaha mA visIAha taratama jogo imo dulaho. 465 vaccaI kSaNamAtramAhi prANI Ise vikAre jAI, jIvahUI isyA vikAra UpajatAM vAra na lAgai, pittAnala, ketIyavAra thAI, sikaM pittanauM kSobha prakopa hui, ketIyavAra anila vAyanau prakopa hui, ketIyavArai dhAtunI prakopa huI, ketIyavAra zleSmAna prakopa huI, tehe karI prANa jAtAM vAra na lAgai, eha bhaNI aho bhavya jIvau, ujjamaha. dhamanuSyananAM viSaI udyama 1 kha ketIyavAraI anila zleSmAna prakopa huI pATha nathI. upadezamalA bAlAvabodha (uttarArdha). 111 Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karauM, mA visIyaha sIdAu mAM, DhIlA ma thAu, jeha bhaNI taratama. e taratama yoga e caDatI dharmanI sAmagrI paMceMdriyapaNauM, manuSyapaNahuM ityAdika gADhI durlabha chaI, eha bhaNI tINaI lAdhI huMtIche pramAda karivA yukta nahIM, ukta ca. prAptamiha mAnuSatve labdhA saddaguru susAdhu sAmagrI, tadapi na karoSi dharma jIvaka nanuka8B vaMdhya se prakaTe. 1 dharmanI sAmagrI kahaI chaI. 465. jIivane vikAra UpajatAM vAra na lAge. kyAreka pittaprakopa, kyAreka vAyuprakopa, kyAreka dhAtuprakopa ne kyAreka zaradI-kazno prakopa thAya. prANa jatAM vAra na lAge. mATe he bhavya jIvo, dharmamAM udyama karo. dharmanI 'taratamatA' - caDatI sAmagrI paMcendriyapaNuM, manuSyapaNuM durlabha che.] paciMdiyANe mANusaraNa Ayarie jaNe sukula, - sAhasamAgama suNaNA sadahaNAcega patrajA. 466 parci. kAna-oNkSi-nAka-mukha-saira, e pAMca iMdriya jehanaI pUrAM huI, isi6 paMceMdriyapaNa pahilauM, durlabha saMsAra mAhi jIva thoDI vAra pAmaI te lAdhAI pUThii manuSyapaNahuM durlabha, tINaI lAdhaI jINaI desi dharma vAparaI, ise Ajijaideza magadhAdika mAhi UpajivavuM, durlabha, teha lAdhA pUThiI dharmayogya uttama kula vaNijAdika durlabha tINaI lAdhaI sAhUsamAgama saddagurunau yoga durlabha tehaI lAdhA pUThii suNaNA, Alassa-mohananiddA ItyAdika terakAThio Agali dharmanau sAbhalivau durlabha, sAMbhaliyAI pUThii e dharma sAcau ehaI ji tattva isI pari sahivauM, durlabha dharma sahiyA pUThii dharmabhAra jINai UpaDai, nirvAhI sakIi, isiphe Arogya nIrogapaNau durlabha, ArogyapaNA lAdhAI pUThii pravrajyA sarvasaMga parityAga na karivaI dIkSAnavuM levau tapasaMyamanaI viSaI udyamanauM karivauM durlabha. 46 6. etalA bola lahInaI je jIva dubuddhi dharma na karaI te pachI ghaNauM zocaI, e vAta kahaI chaI. paMcendriyapaNuM A saMsAramAM durlabha che. e maLyA pachIye manuSyapaNuM vadhu durlabha che. te maLyA pachI je dezamAM dharma karI zakAya evo Avedaza durlabha 1 ka dharmayogya ... saddagurunau yoga durlabha tehaI lAdhA pUThi' pATha nathI. 2 kha "Alassa moha vannA thaMbhA kohA tahAyaka viNattA, bhaya soyA anANa vikSepa koUhalA ramaNA. 1 'Alassa-mohanidA' ATalA aMzane sthAne AkhI gAthAno pATha) 112 zrI somasuMdarasUrikata Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che. te pachI dharmayogya vaNika Adi uttamakuLa maLavuM durlabha che. te maLyA pachI dharmanuM zravaNa durlabha che. te sAMbhaLyA pachI e dharma pratyenI zraddhA durlabha che. e pachI dharmanirvAha karI zakAya evI ArogyaprApti durlabha che. e pachIye pravrajyAgrahaNa dIkSAgrahaNa durlabha che.] AuM saMvizciMto siDhilito baMdhaNAIM savA, dehakirdI ca murrato jhAyai kalurNa bahuM jIvo. 467 AUM jetIyavArae jIva ApaNauM AUkhauM saMkelai tIvrarogAdika kAraNe karI jetIyavAraiM jIvanau AUkhauM patAi, jetIyavArai siDhilaiMto sayaranAM aMgopAMganA saghalAi baMdhana DhIlAM karai, dehiTTaiM sayaranI sthiti, sayara mAhi rahivauM, anai putra-kalatra-dhana-kanakAdika jetIyavArad thUMkaiM chAMDaiM, tetIyavArai amRtadharma vivekiyAhUiM, kRpA UpajAvai, evauM karuNA dayAmaNe vani karI aneka prakAra jhUrai. isiuM cIMtavai maiM abhAgIi, mokSanA sukhanauM deNahAru vItarAganauM zAsana pAmIinai, viSayasukha lobhIyApaNae duHkhamad saMsArai jinA kAraNa pApakarma kIdhAM, dharmanauM kAja kAMI na kIdhauM, paraloki mUhahU kuNa AdhA2e hiMsai. e vAta kahai chai. 467. jyAre tIvra rogAdikane kAraNe AyuSya pUruM thAya, zarIranAM aMgopAMganA saghaLAye sAMdhA DhIlA paDe, zarIramAM rahevAnuM ane putra-patnI-dhana-suvarNa jyAre tyaje tyAre dharma nahIM karanAra aneka prakAre jhUre che. te ema vicAre ke meM abhAgIe mokSasukha ApanAra vItarAganuM zAsana pAmIne saMsAranAM ja pApakarma karyAM. dharmakArya kAMI karyuM nahIM. paralokamAM mane kono AdhAra maLaze ?'] ikke pi nadghi jaM suku suciraye jaha imeM balaM ma, ko nAma dRDhakkAro, maraNuM te maMdapunnasa. 468 ikke amRtadharma jIva jANa chehaDai, isiuM cIMtavai, ekaU te puNya mahArai potai nathI, je rUDauM kharauM samAcara hui, mAha2i e bala chai, INai hauM sugatie jAisu, jINaU vi puNya nathI kIdhauM, ko nAma te jIva hUiM daMDhakAra avakhaMbha AdhAra kuNa chai, maraNe mariNi jIvitavyanai chehaDai Avii huMtai, maMdapuNya abhAgIyA jIvaCO lAdhI sAmagrI nA hAravI tau ukta ca. lohAya nArUM jaladhau bhinnatti sUtrAya vaisUryamaNi gRjJAti, sacaMdanaM ploSita bhasmane sau yo mAnuSatva nayatIdriyArthe. 1 1 kha atRpta. 2 kha INid puNyaiM. 3 kha ploSati. upadezamAlA bAlAvabodha (uttarArdha) 113 Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ isiu nahIM ja e AUkhauM pittAdikanai je vikAra jAi, anerAi AUkhAhUiM ghaNAi upadrava chaiM, e vAta kahai chai. 468. [dharma nahIM karanAra jIva aMtakALe ema vicAre ke mArI silakamAM ekeya puNya nathI. rUDo dharma Acaravo e ja mAruM baLa. enAthI ja sugatie jaIzuM. je jIve puNya nathI karyuM te jIvane dRDha adhikAra koNa che ? jIvanano cheDo AvI pahoMcavA chatAM maMdapuNya abhAgiyA jIve maLelI sAmagrI na hAravI.] phUla-visa-ahi-visUIa pANia-satyagni-saMbhamehiM ca, dehaMtarasaMkamaNuM karei jIvo mahatteNaM, 469 sUla gADhauM sUla Avai kisyA viSanau prayoga hui, ahi AvI ketIyavArad sApa vii ketIyavArai ghaNau AhAra jImai, visUcikA pANIrasau hui, nadInAM pANInA pUra mAhi Avai ketIyavArai kahainauM zastra vAi, ketIya vArai palevaNAdika Agi mAhi Avai, ketIyavAra bhaya snehAdikanau gADhA saMbhrama lagai, hIyad DIMbau caDai, etale boli karI, dehaM dehAMtara Aha bhavanuM sayara jIva chAMDI, bIjA bhavanai dehi sari saMkramavauM ka2i, e jIva muhUrta eka kSaNamAtra mAhi, maratAM kAMIM vAra na lAgai, jauM dharma nahui kIdhauM, tau maratAnI velA gADhau zocai, jINaiM jIva rUDauM dharmAnuSTAna pahilauM kIdhauM hui, tehaCO maravAinI velAM lagArai zocavauM na hui, e vAta kahai chaI. 469. [tIvra zULa UpaDe, koI viprayoga thAya, sApa karaDe, ati AhAra khavAI jAya, kaoNlerA thAya, pANInuM pUra Ave, koInuM hathiyAra vAgI jAya, Aga lAge, bhaya-sneha Adino saMbhrama thatAM hRdayamAM DUmo caDe - ATalI bAbatoe DarIne jIva zarIra tyajI bIjA dehamAM saMkramaNa kare. jo dharma na karyo hoya to maratI veLA khUba zoka thAya. jeNe pahelethI ja dharma karyo hoya tene aMtakALe lagIre zoka na thAya.] na ko ciMtA sucaria-tavassa guNasur3hiassa sAhumsa, suggai-gama-paDihatyo jo acchai niyama-bhariyabho. 470 kato. jINaiM pahilauM ji bArabhedi upavAsAdika jehe rUDau niHspRhapaNaiM kSamA saMyukta tapa kIdhauM chai, anai guNa cAritranA guNa tehanai viSaya je susthita sudRDha hUMU chai, anai sugai. suta mokSa devaloka, tihAM jAvAnai 1 kha viSayanau. 2 ke zAstra vAi kha zastra lAgai 114 zrI somasuMdarakRita Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSaya paDiha dakSa chai, samartha chai je, valI niya aneka prakAranA abhigraha tehe karI ApaNau dharmanau bhara potauM bharauM chai, jINai ehavAM sAdhu mahAtmAhUiM maraNiiH Avii, ciMtA kihAM thikI hui, sarvathA na hui, suti jAvAnA nizcaya bhaNI. 470, ketalAi jIva dharmanI vAta kahatAi hUMtA bhArekarmI dharma karai nahIM, e vAta kahai chai. [jeNe pahelAM ja upavAsAdi tapa niHspRha ane kSamAyukta bhAve karyuM che, caritraguNamAM je sudRDha che ane mokSe javA je samartha che, vaLI aneka prakAranA abhigrahathI jeNe dharmano jaththo bhaMDAramAM bharyo che evA mahAtmAne maraNa Avye paNa ciMtA zenI ] sAhati a phuviarDa, mAsAhasa-sauNa-sarisayA jIvA, na ya kammabhAra-gurUattaNeNaM te AyaraMti tahA. 471 sANaM e jIva anerA pratiiM sphuTa vyakta akSari vikaTi vistarii karI dharma sAti kahaiM, mAsA mAsAhasa isid nAmiiM sauNa pakSIyA sarIkhA te chaiM, na ya karmAMnai bhArii gurUA bhAre thiyA jIva bahulakamAM jiva anerAhUiM dharma upadezaiM chaiM, te dharma tima ApaNapad na karad, bhAre karmAM bhaNI. 471. mAsAhasa pakhIAnau dRSTAMta kahai chai. [amuka jIva bIjA pratye vistArapUrvaka dharmanI vAta kahe. teo mAsAhasa pakSI jevA che. bahulakamAM jIvo bIjAne dharma upadeze che; paNa teo pote dharma na kare.] vagya muhUmi aigau, maMsa daMta tarAu kaai, mA sAhasa' ti jaMpai kare na ya teM jahA bhaNiya. 472 vargI te mAsAhasa paMkhIu sUtA vAghanai muhaDai paisaU, anai maisa vAghanA muhaDA mAhi dAMta vicAlai mAMsa paiThauM chai, te cAMcai karI kADhai, anai khAi, valI muMhaMDai 'mA sAhasa mA sAhasa' isiuM jalpai bolai, karei puNa jisiuM bolai tisiuM karai nahIM, muhaMDai mA sAhasaM kahai, paraUtU evaDauM sAhasa karai, jima mAgi jAtae ekaiM brAhmaNi vanamAhi mA sAhasaM mA sAhasaM' ima vAhavatau paMkhiu dIThau, jetalai brAhmaNa joi tetalad paMkhIIM sUtA vAghanA muhaMDA mAhi paisI mAMsa kADhiuM khAvA lAgau, brAhmaNi paMkhIyA 1 ka skruSTa 2 ka vikaTa avistarid. 3 kha paisI' pachI 'dAMta vicAlI thikuM' pATha vadhArAno. upadezamAlA bAlAvabodha (uttarArdha) 115 Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hRi kahiuM. "mAsAhasaM! ti je pasi vagvamuhAoe amisa harasi, muddho a sapheNa dIsasi vAyA sarisa na ya karesi.... 1 isI pari aneraU je jisiu bolAI, te tisivuM na karai, tau te paMkhiyA sarisau jANivauM, 472. bhArIkarmA jIva valI kisiuM karazuM te kahaI chai.. (mAsAhasa paMkhInuM dRSTAMta te paMkhI sUtelA vAghanA moMmAM pravezI vAghanA moMmAM dAMta vacce raheluM mAMsa cAMcathI kADhIne khAya ane moDhethI "mA sAhasa, mA sAhasa' ema bole. paNa bole tevuM kare nahIM "mA sAhasa' kahe paraMtu evaDuM sAhasa kare. raste jatAM eka brAhmaNe vanamAM "mA sAhasa, mA sAhasa' ema bUmo pADatuM paMkhI joyuM. te paMkhI sUtelA vAghanA moDhAmAM pesI mAMsa kADhI khAvA lAgyuM. brAhmaNe paMkhIne kahyuM ke, tuM vAghanA moDhAmAM pravezI mAMsa harI le che, paNa he mUDha paMkhI, lAge che ke tuM jema bole che tema vartato nathI. Ama, bole tevuM na karanArane A pakSI sarakho jANavo.] parialTiUNa graMthastha vitthara nihasiUNa paramatyuM, te taha kareI jaha te na hoI savya pi naDapaDhiya. 473 paria. aneka parivADi leI siddhAMta-sUtra abhyAsI abhyAsInaI tehanA arthanau vistara tehU ghoSI ghoSInaI thAharAvInaI, nihasi jima kasauTaI sonauM kasIi, tima siddhAMtanI paramArthatattva nizcala jANInaI bhArIkarmI jIva te evaDau saghalauMI sUtrArtha ptattvanau ima jANivauMi tima karaI jima pramAdanaI karivaI karI te kAjagarauM na huI, sAhauM anartha hetu thAI, paraloki ihalokiI, teha dhaNICI halyA nIpajAvaI, jima nAvAna paDhiu teha sarIkhauM thAI. 473. naTAvAnau paDhivuM kehavauM hui, te kahai chai. [siddhAMta-sUtrano abhyAsa karI karIne, tenA arthano vistAra bolIbolIne jema kasoTI paththara upara sonuM kasIe tema siddhAMtanuM paramArthatattva nizcita jANyA pachIye bhArekarmI jIva evuM kare je pramAdane lIdhe te kAMI kAma ja na lAge. UlaTAno Ihaloka-paralokamAM anartha thAya. potAne te halako ja nipajAve jema naTavAnuM bolavuM. 1 kha bhaNiu. 2 kha bhaNivauM. 116 zrI somasuMdarasUrikRta Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paDhai naDo veraA ninvijjijjai bahuu jaNo jeNa, paDhiUNa teM taha saDho jAleNa jalaM samoya2i. 474 paDhai. naTAvau prakaTa vacane vairAgyanA kAraNa zloka subhASita tevAM paDhai, nitvi jINae paDhiiM ghaNaU lokasaMsAra thakau nivIjai, vairAgya pAmIi, paDhi te zaTha mAyAvIu naTAvau evau vairAgya karI zlokAdika paDhInai pachai jAla leInai pANImAhi mAchA levAnI buddhiiM paisai, tima ehU dharmakathAnau kahaNA2 lokaCd raMjavai puNa ApaNApad pramAda ka2i. 474. isiuM jANI jaeN karavauM, te kahai chai. [naTavo pragaTapaNe vairAgyanA kAraNarUpa zloka, subhASita bole. ene laIne ghaNA vairAgya pAme. paNa A zaTha naTavo Avo vairAgya karI, bloka Adi bolyA pachI jALa laIne mAchalAM levA pANImAM pese. tema A dharmakathAno kahenAra lokane raMjave, paNa pote pramAda kare.] kaha kaha karemi kaha mA karemi kaha kaha karyuM bahukayaMme, jo hiyai saMpasAra karei so ai karei hiyaM. 475 kaha vivekIrdI jIviM kSaNi isauM vimAsivauM, dharmanA anuSTAna kima kima rUDAM karauM, kaha virU kima kima na karauM TAlauM, kaha kima kima mAhara dharmanauM anuSTAna kIdhauM bahukRta bahuguNa ghaNA lAbhahetu husii, jo hiya je jANa puruSa ApaNA hiyAsiuM evauM saMprasAra Aloca valI karai, so a te ApaNA AtmAhi hita ati ghaNau kai. 475. teha dharmAnuSyananai viSaya Adara karavau, anAdarai dharmAnuSTAna kIdhauM, kAMI rUDauM na huiM, e vAta kahai chai. vivekI jIve kSaNekSaNa evuM vicAravuM ke dharmanAM anuSThAna kema rUDAM karuM, kharAba kema na karuM, mAruM dharmAnuSThAna kema bahu lAbhakartA thAya ? je jJAnI AvuM vicAre te potAnA AtmAne hitakArI thAya che. mATe dharmakAryamAM Adara karavo. anAdare kareluM dharmakArya rUDuM na thAya.] siDhilo agrAyara kao avasavasa kauM tahA kyAta kauM, sayayaM pamattasIlassa saMmo keriso hajjA. 476 siddhi zithila DhIlau aniratau anai AgAyara kau Adara pAkhai kIdhauM anai avasa kauM, guru vaDA mahAtmAd bhayaiM, tehanA paravazapaNAnai 1 kha mAchalAM upadezamAlA bAlAvabodha (uttarArdha) 117 Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vizeSiiMu kIdhau, ApaNI dharmanI vAsanA na kIdhauM, anaI valI kapAva ka8 ketalauM bola pUrau kIdhau, ketalau niTola na kIdhau, sayaya, satata niraMtara pramAda viSayAdika vAMchA, tehanaI viSaI zIla rasa chai jehahUi, ehuvau saMyama 20kisi huI, kAMI na hui, jau niratau ApaNI vAsanA anaI sarva prakAri pUrauM, sUdhI saMyama ArAdhaI, taU ji saMyama kahIi, tINaI kAMI na huI mokSala na sAdhaI, isika bhAva. 476. eha ji vAta kahaI chaI. [zithilapaNe ane Adara vinA karelo, gurunA bhayathI, temanA paravazapaNAne lIdhe karelo, anicchAe karelo dharma ane satata pramAdaviSayAdinI jemane IcchA che emano saMyama kevI rIte thAya ? sarva prakAre zuddha saMyama ArAdhe tene ja saMyama kahIe. nahi to te mokSala na sAdhe.] caMdu - kAlapadma parihAI pae pae pamAyaparo, taha ugdara vigdara niraMgaNo ya na ya icchie lahaI. 477 caMdu, jima caMdramA kAlaI aMdhAra pakhavADaI dihADaI dihADaI kSaya jAI, uchau thAI, tima padi padi sthAnaki pramAda karatI mahAtmAI guNa AzrI hINI thAI, mahattva thikala paDai, taha uchyuM. tima valI dIkSA letI gRhasthapaNAnavuM ghara chAMDauM, teha bhaNI uddagRha, dIkSA lIdhI pUThii sAmAnya upAzraya vasaI, teha bhaNI vigRha anaI aMganA strI chAMDI eha bhaNI niraMganA kahI, evaU thikau virUi, adhyavasAi viSaya vAMchatI kSaNi kSaNi karmaI UpArjai, na ya I. mananA vAMchiyAM viSaya pAmaI nahIM, ghara-kalatra-dravyAdike rahita bhaNI. 477. ehuvau valI Ihaloki ji je anubhavai te kahaI chaI. [jema caMdra kRSNapakSamAM pratidina kSaya pAme tema DagaleDagale sthAnake pramAda karato mahAtmA hINo thAya. dIkSA letAM gRhasthapaNAnuM ghara tyaryuM te dIkSA pachI upAzrayamAM rahe. ghara ane strI tyajyAM hovAthI tene vigRha ane niraMganA kahIe. viSaya vAMchato te kSaNekSaNe karma upArje te ghara, patnI, dravyathI rahita hoIne mananuM icchita sukha paNa pAme nahIM. bhIoviSya nikuLe pAgaDapacchannadosasayakArI, akhaccarya jarNato jaNassa liI jIviya jiaI. 478 bhIoviSNa. te viSayAbhilASa karatI pramAdIu mahAtmA sadaiva bhIla, 1 ka vilukko 118 zrI somasuMdarasUrikata Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bIhata ji hiMDaI, rakhe ko kAMI mUhUI kahaI, NaiM bhai, anaI sadaiva uviSNu UdegavaMta huI, mananI samAdhi rahita bhaNI, nilukko. saMghapuruSanI lAjai ApaNAuM gopavata hIMDaLa, kisyA bhaNI pAgaDa prakaTa lokamAhi jANItAM anaI pracchanna chAMnAM doSanAM sainau karaNahAra te chai, te adhama mahAtmA loka mAhi apaccaya, dharmanau apratyaya, avasAsa jANato UpajAvata? haMtau, ehanau dharma isiui ji chai. kahaI ane rauM karaI anerauM, isI pari dhI jIviyaM te dhikkArayogya niMdya jIvitavya jIvaI, tehanauM jIvavauMi virUuM Isika bhAva. 478. e atIcAranA dhaNIhUi doSa kahiuM, eha bhaNI niraticAra cAritra ArAdhivauM, koI siu cIMtavisiI mA~ ghaNA varasa dIkSA pAlI tINaI ji kAja sarisiI, niratIcArapaNaI kisiu kAja chai, te AzrI kahaI che. [viSayAbhilASa karato pramAdI sAdhu sadaiva Darato ja cAle; rakhe koI mane kAMI kahe e bhayathI. vaLI te sadAya udvigna rahe, saMghapuruSanI lAje potAne chupAvato cAle. lokomAM pragaTa thayelA ne chAnA doSano te karanAra hoI lokamAM avizvAsa upajAve ke "eno dharma to Ama ja che. kahe juduM ane kare juduM.' A rIte dhikkArapAtra niMdya jIvana jIve. mATe doSa vinAnuM cAritra ArAdhavuM.) na tahiM divasA paMA mAsA varisA vi saMgariti, je mUlauttaraguNA akhaliyA te gaNiti . 479 na tahidharmanaI adhikAri dihADA na gaNI che, anaI pakhavADA anaI masavADA athavA varasa kAI na gaNIi, teha ghaNe anaI thoDeI kAMI kAja na sIjhaI, pachaI kisi6 gaNIi, je mUla uttara, je mUla guNa paMcamahAvratAdi anaI uttaraguNa paMca samitkAdika akhaliyA, alita atIcAra teha karI rahita ArAdhiyAM, kharAM dhamanuSyana kIdhAM isika bhAva te gaNI che, tehaI ji thika karmakSaya mokSarUpa kAja sIjhaI, dihADe pakhavADe masavADe varise ghaNe, kAMI kAja na sIjhaI. 479. niratIcAra dIkSA sAvadhAnahuI huI, bIjAhUI na huI, e vAta kahaI chaI. [dharmanA adhikAramAM divasa, pakhavADiyuM, mAsa, varasa kAMI na gaNIe. te ghaNA ke thoDAthI kAMI siddha na thAya. to zuM gaNAya ? je pAMca mahAvrata Adi mUlaguNa ane pAMca samiti Adi uttaraguNa alana vinA ArAdhyAM hoya ne kharAM dhamanuSThAna karyA hoya te gaNIe. te dvArA ja karmakSaya thAya. ghaNA pakSa, upadezamAlA bAlAvabodha (uttarArdha) 119 Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAsa, va2sathI kAMI kAma siddha na thAya.] jo navi dize diNe saMkalei, ke ajjiA mi guNA, aguNesu a na ya khaliu, kaha sou karijju apahiyaM. 480 jo navi je dini dini sadaiva ahorAtri saMkalai nahIM, samyag buddhiiM lekhau na joi, kima ke ajja maiM Aja kissA jJAna-tapa-kriyA veyAvAdika guNa UpArjiyA, aguptesu ya anai aguNa pramAda atIcA2 tehe kise Aja hau aliu cUkau nahIM isI pira kaha sou te ApaNA AtmAnau hita kima karai, samyag vAsanA rahita bhaNI karI na sakai, iMsiu bhAva. ukta ca. utthAyotthAya bodhanvaM kimadya sukRtaM kRta, AyuSa: khaMDamAdAya 2virastamayaMgataH: 1. 480 ise upadeze sAMbhalI ehuM te keTalAi dharma na paDivad, ketalAi paDivajiyAi pUdi pramAda kaIM teha AzrI kahai chai. [je haMmezAM pratyeka rAtrie hisAba na jue ke meM Aje kayA kayA jJAnatapa-kriyA, vaiyAvacca Adi guNa upArjA ane aguNa, pramAda, vratabhaMga Aje kyAM thayuM, te potAnA AtmAnuM hita kema kare ? keTalAka loko dharma na svIkAre ne keTalAka svIkAryA pachIye emAM pramAda kare.] Ia gaNiaM ya tuliyaM Iya bahu hA darisiyaM niyamiyaM ca, jai taha vi na paDibujhai, kiM kIrau nUNa bhaviyanaM. 481 Ia isI pira rai tau saMvatsara musabha jiNo', ihA thikau AraMbhI dharmAnuSThAna gaNI kahI dekhADiAM, tuliyaM, avaMtI sukumAlAdikane dRSTAMte karI aneka prakAri toliyAM prANAMta saMkaTii dharmAnuSyana mUkivauM nahIM, isI para raciya dekhADiyAM, zrI Arya mahAgirisUri pramukhane dRSTAMte karI aneka prakAra, niyamiya ca samiI kasAya gArava ityAdike jayaNAdikane dekhADave karI, niyaMtriyA niratAM karI dekhADiyAM, jai tahita taU bhArekamAM jIva jai na bujhai,traka dharmatattva na paDavajai, kiM kIrau tau anerauM adhikauM kisiuM kIjai kuNaU kAMI thAI nUrNa nizvaiM e bhavitavyai ji je anaMtau saMsAra IMNaiM rulivauMi ji. 481. tathA. A prakAre dharmAnuSThAna RSabha jinezvarathI mULathI AraMbhIne kahI dekhADyAM. avaMtI sukumAla Adine dRSTAMte karI aneka prakAre prANAMte paNa dharmAnuSThAna mUkavuM nahIM, e prakAre racI dekhADyAM. zrI Arya mahAgirisUrinA dRSTAMte karI samiti, kaSAya, gArava Adi jayaNA darzAvIne niyaMtrita nirmaLa karI dekhADyAM. topaNa bhArekamAM jIva jJAna pAmato nathI, dharmatattva svIkArato nathI. 120 zrI somasuMdarasUriSkRta - Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vadhAre bIjuM zuM karI zakAya ?' Ama kahenAre nakkI anaMta saMsAramAM bhaTakavAnuM ja che.] kimagaM tu puNo jeNe, saMjamaseDhI siDhIlI kyA hoI, so te ciya paDivajai, dukha pacchA u ujjamaI. 482 kimacaM. he ziSya, jINaI cAritra leIinaI, abhAgIi, saMjama. saMyamazreNi jJAnakriyA guNanI zreNi zithila kIdhI, pramAdii karI DhIlI mUkI, gRhasthaI pAhii atigADhau hIna jANiva6, jeTha bhaNI, gRhasthiI cAritra pratijJA paDivajII ji nathI, puNa e paDivajInaI mUkaI cha0. ukta ca varakRta dhvastaguNAdatyaMtamaguNaH pumAna, prakRtyAhya maNiH zreyAnnAlaMkArazyatopalaH 1 so te ci. ko kahisiI te cAritranaI viSaI DhIlI huMtala, valI cAritranaI viSaI udyama karisidha, guru kahaI e vAta na huI jeha bhaNI te pramAdila, teha ji cAritranau zithilapaNa9 i ji ghaNauM anerauM paDivajaI, dukha pacchA pachaI cIMtavaItAMi, udyama karatAMI dohilauM, valI cAritra uddharAI nahIM, bhArekarmI bhaNI. 482. halUkamAM jIva AzrI upadezanauM rahasya kahaI chai. he ziSya, cAritra laIne jeNe saMyamazreNi zithila karI tene gRhastha karatAM paNa ati hIna jANavo. kema ke gRhastha to cAritranI pratijJA svIkArI ja nathI, paNa mahAtmA to svIkArIne ene taje che. - koI kaheze ke "cAritramAM zithila hovA chatAM te emAM udyama to karaze." guru kahe che, "e vAta na bane, kema ke e pramAdI che. e cAritranuM zithilapaNuM bIjuM ghaNuM svIkAre pachI udyama karatAMye e dohyaluM thAya. vaLI bhArekarmIthI caritrano uddhAra karAya nahIM.] jaI sarva uvala, jaI akhA bhAvika uvasameNaM, kAya vAya ca marNa, upaheNe jaha na deha 483 jaI sa aho bhavya jIvo jaI kihaI tumha savaeN e saghalaI pAchilauM kahiuM, athavA bIjauMI siddhAMtokta rahasya uvaladdha, sAcauM parIchiuM chaI, anaI jaI akhA jala tuhAra aMtaraMga AtmA upalamiI, rAgAdikanaI jaI karI bhAviuM chai, aho vivekIyAo potAnA pApa kSapivA bhaNI anaI navAM 1 kha khapAvivA. 121 upadezamAlA bAlAvabodha (uttarArdha) For Private & Personal-Use Only Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pApa AvatAM rAkhivA bhaNI, kArya vArya paNauM kAya sai, anai vAya vacana, anai trIjauM mana, jima e triNii uppa. unmAragi na diuM, jima kumAragi na pravarttai tima karijyo tima pravattijyo, e sarva upadezanauM rahasya. 483. je mana-vacana-kAya ApaNAM niyaMtrai, tINad sarva siddhAMtanau artha kIdhauM, eha bhaNI pahilauM kAya niyaMtrivAnau prakAra kahai chai. [he bhavya jIvo, je kAMI tamane A saghaLuM pAchaLa kahyuM te athavA bIjuM paNa zAstrokta che. tenAthI jo tamAro AtmA upazamathI ane rAgAdika paranA jyathI bhAvita thayo hoya to he vivekI jano, potAnAM pApa khapAvavA ane navAM pApa aTakAvavA mATe zarIra, vANI ane mana e traNeyane unmArge javA avakAza na Apo. kumArge e na pravarte ema karajo. A sarva upadezanuM rahasya che.] hasthe pAe nikhite kArya vAlijja teM pi kajjaNa, kummu na sae aMge aMgonaMgAi govijjA24 484 hatze pA mahAtmA kAja pAkhai ApaNA hAthapaga na khive, halAvai nahIM, kArya sayara halAvai, tehU kAjii ji, vaiyAvaccAdi kArya pAkhai sayara halAvai nahIM, kurmI va kima rahai, kUrma kAchavAnI pira ApaNA sayara isi mAhi aMgovaMgA. ApaNA aMgopAMga AMkhi-bhujAdika gopavai, bAhiri prasArai nahIM, 484. hava vacananA niyaMtrivAnau prakAra kahai chai. mahAtmA kAma sivAya potAnA hAthapaga halAve nahIM. kAyAne halAve te paNa prayojanathI ja. kAcabAnI jema te potAnA zarIranAM AMkha-bhujA Adi aMgopAMga gopave, pasAre nahIM. vikahuM viNoAbhAsa aMtarabhAsa avabhAsaM ca, * jassa aNikamapucchiu a bhAsa na bhAsijjA. 485 vikas mahAtmA rAjakathA dezakathA strIkathAdika vikathA na kara, jJAnAdika kAja lAbha pAkhai anai velA nIgamivA bhaNI kautigAmaNI, vinodakathA tehai na karaiM, anai guru bolatAM vicAlai, ADI vAta bolIi, te aMtarabhASA kahIi, tehai na bolaU anai avAkya bolavAhUi ayogya cakAramakArAdika bhASA tehai na bola, jai jarsI je je kahiii aniSTa je aNagamatI 1 kha rAkhi khepivA2 kha ADauM (ADI vAtane badale) 3 ka AgamatI, 122 zrI somasuMdarasUrikRta Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhASA, tehaddai te na bolaI, aNapUchiuM kuNa hi aNapUchiu thikala vAcAlapaNaI kAMI bhASA na bolaOM, bhASAniyaMtraNA kahI. 485. hava mana AzrI kahaI chaI. mahAtmA rAjakathA-dezakathA-strIkathA va. vikathA na kare. jJAna Adi kAma sivAya kevaLa samaya pasAra karavA kautukagAmI vinodakathA na kare. guru bolatA hoya tyAre vacce ADI vAta na bole ane cakAra-makAra Adi ayogya bhASA na bole, aNagamatI bhASA na bole, vagara pUchuye kAMI vAcALapaNe na bole. A bhASAniyaMtraNA che.] aNavaTiye maNo jasa, jhAyaI bahuyAI aTTamaTTAi, te ciMtiya cau lahaI, saMciNaI ya pAvakasmAiM. 486 aNava jehanauM mana anavasthita aticapala hui. jhAyaI anai aneka nAnA prakAra, ADatreDAM, Ala-jAla pApa dhyAI cIMtavaI, te ciM. te mananauM cIMtatiuu huI, saMciNa, kSaNi kSaNi pApakarma narakAdika duHkhanA kAraNa bAMdhaI, eha bhaNI ApaNauM mana dharmaI jinaI viSaI sthira karivauM. 486. bhArI karmI jIvanauM gADhau viparItANavuM dekhADaI chaI. ati caMcaLa manavALo ane ADAMteDAM pApa ciMtavanAra kSaNekSaNe pApakarma bAMdhe che je narakAdi duHkhanA kAraNarUpa che. manane dharmanA viSayamAM ja sthira karavuM. jaha jaha saccavaladdha, jaha jaha sucire tavovaNe vuDjha, taha taha kammaraguru, saMjama nibbAhiro jAo. 487 jaha sacca jima jima jJAnAvaraNIya karma kSayozimi karI siddhAMtanauM rahasya jANivauM, jaha. jima jima sucira ghaNau kAla tavova tapovana susAdhunA samUhamAhi vasiyauM, karmanauM, evaDauM bala, tahata tima tima mithyAtvAdika potAnA karma* tehane bhAre samUhi guruu25 cAMpika huMtala, saMjama. saMyama zrI siddhAMtokta kriyAnuna teha thika bahirbhata thAI, etalaI bhArIkarmI jIva ghaNe siddhAMta paDhie hute, ghaNe susAdhune paricaye chate huMte, valI dharmanaI viSaI DhIlI thAI, isiu bhAva. 487. eha vAta Upari dRSTAMta kahaI chaiM. 1 ka na nathI. 2 ka avasthitapa ga avasthita. 3kha aMtatiuM tau lahaI nahIM. ga cIMtaviluM tau huI (cIMtavileu huI'ne badale) 4 kha dharmaI nathI. 5 a sthira nizcala. 6 kha potAnAM karma nathI. 7 kha bhUNie. upadezamAlA bAlAvabodha (uttarArdha 123 Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [bhArekarmI jIva jemajema jJAnAvaraNIya karmanA kSayopazame karIne AgamanuM rahasya jANato gayo. jemajema susAdhunA samUhamAM vasato gayo tema tema mithyAtvAdi karmonA bhArathI caMpAIne, zAstrokta AcaraNathI bAhya - dUra thato gayo. eTale bhArekarmI jIva ghaNAM zAstro bhaNyA chatAM ane ghaNA susAdhunA paricayamAM hovA chatAM dharmanA viSayamAM zithila thAya che.) vijapo jaha jaha usahAI pamI vAyaharaNAI, taha taraha se ahiare vAeNAUriya piTTa. 488 vijapo. Apta hinUu vaidya koeka vAyuvikAranAM dhaNIhRi rogiyAhUi, sUMTha pIpali pramukha vAyunAM nasADaNahAra USadha ghasInaI pAI, taha taha, tima tima roganaI prabalapaNaI karI AgilI avasthA pAhiduM ghaNeraDauM, vANaUI. rogiyAnau peTa vAyui karI bhariuM, jima e tima vItarAgarUpiuM Aptavaidya karmarUpiyA roganA pheDaNahAra siddhAMtapadarUpiyA USadha pAyaI chaI, taU gADhA bahulakarmI pApI saMsAriyA jIva rogIAnAM cittarUpiyA peTa pramAdapAparUpIi vAyuI gADharaDAM bharAi, isika bhAva jANivau. 488. je vItarAganA vacana rUpiyA vaidyanaI paDIgavai, jehanA karmaroga na gyA te asAdhya ayogyaI ji jANivA. kahInI pari te dagaMta kahaI chaI. vizvAsu vaidya koIka vAyavikAranA rogIne sUMThapIMparanuM vAyunAzaka auSadha ghasIne pIvaDAve tematema roganA prabaLapaNAne lIdhe agAunI sthiti karatAMye vizeSa pelA rogInuM peTa vAyuthI bharAI gayuM. e ja rIte vItarAgarUpI Apta vaidya karmarUpI roganA nAza mATe jinavANIrUpa auSadha pIvaDAvyA chatAM gADhA bahukarmI pApI saMsArIjIvarUpI rogInAM cittarUpI peTa pramAda-pAparUpI vAyuthI bharAI jAya che.) daDUDhajaumakakjhakare, bhinna saMkhe na hoi puNa karaNe, lohaM ca taMbaviddha na eI parikkamaNa kiMci. 489 daDraDha jima ja tu lAkha dAdhI balI akAryakara kisII kAji na AvaI, anaI jima bhAgau zaMkha valI karAI nahIM, sAMdhI na sakII, loha ca0 anaI lohaDauM trAMbAI vadhauM, vaTaloya ghAMTa rUpa thiuM tehanauM bhAgA pUThii, na eI. tehanI valI saMskAra kisiu na hui, kuNahiI saMdhAI nahIM, tima je dIkSA laI siddhAMta paDhIinaI je vairAgyamaI na hUA, pramAdI cyA tehaI sarvathA, 1 kha koeka jima jima. 2 kha ghaMTA. 124 zrI somasuMdarasUrikata Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezAdikaCi ayogya jANivA. 489. eha ji vAta kahai chai. lAkha baLI jatAM kAMI kAmamAM na Ave, bhAMgelo zaMkha sAMdhI zakAya nahIM ane trAMbe vIMdheluM loDhuM saMskArI zakAya nahIM tema dIkSA laI, Agama bhaNI je vairAgyamaya na thAya, pramAdI thAya te sarvathA upadezane mATe ayogya ja jANavo.] ko dAhI uvaesa ca2NAlasayANa krutviyaDhAA, iMdasya devalogo na kahii jANamANassa. 490 ko aa tehaCO vairAgyatattvanau kuNa upadeza desii, ko nahIM dii, isiddha bhAva. je siddhAMtanA lava lava paDhInai, ahaMkArii ApaNauparuM DAhauM mAnai chai, evA thikA je cAritranai viSai, AlasUpramAdiA chaiM, jANatA karatA je pramAda karaiM chaiM, tehaCO zikSA kuNa dii, e dRSTAMta kahai chaiM. IMdasa jima devalokanA svarUpanA jANa, iMdra Ala devalokanauM svarUpa na kahIi te kahitAM hasanIi ji thaIi, tima tehai durvidagdha paMDita manya, upadezanA deNahAra hui sAhauM hasai, amla Agali e siu upadeza dirdI chaiM, amhe ApahaNI jANauchauM. 490. te bApaDA pramAdI jANatAi unmAragi pravarttaiM, hava mArga siu kahIi, te svarUpa kahai chai. [je zAstra bhaNIne garvathI potAne khUba DAhyo mAne che evA ane cAritrane vize pramAdI rahelAne zikSA-vairAgya ne upadeza koNa Ape ? jema devalokasvarUpanA jJAnI iMdra AgaLa devalokanuM svarUpa na kahevAya. te kahetAM hAsyAspada ja thavAya. tema upadeza ApanAra sAmuM hase ne kahe ke amArI AgaLa e vaLI zuM upadeza Ape che ! ame to svayaM jANIe chIe' te bicArA unmArge pravarte che.] do ceva jiNavarehiM jAijarAmaraNa vippamukkehiM, logami pA bhaNiyA sustamaNa susAvao vAti. 491 doce jinava2 tIrthaMkaradeva, janmajarAmaraNakaleza vipramukta, rahita mokSanagaranA bihii ji mArga e lokamAhi kahiyA, kehA bi mArga ? sussama eka kharauM mahAtmApaNauM, e pAdharau mokSanau mArga, susAvao. bIjau suzrAvakanau dharma, e mokSanau mArga, api zabda lagaI trIjau saMvigna 1 ke caraNAlasaNa. 2 kha siddhAMtamAtra. 3 ka jaNa. 4 ka mukko. upadezamAlA bAlAvabodha (uttarArdha) 125 Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAkSikaInau mArga chai, puNa tehaI ji bihu mAhi Avi sanmArgai ji hRi poSaka bhaNI. 491. e bei mArga paramezvaranI bhAvapUjA, dravyapUjA kahIi, eha ji vAta kahaI chaI. (janma-jarA-mRtyuklezathI vimukta evA tIrthaMkaradeve mokSanagaranA be ja mArga kahyA che. eka sAcuM sAdhupaNuM ane bIjo suzrAvakano dharma. trIjo saMvigna pAkSikano mArga che paNa te A be mArgamAM AvelA sanmArgane poSaka che.J. bhAvaccaNa mugavihArayA ya, dalluccarNa tu jiNapUA, bhAvaccaNAu bhaTTo havijja dattathyaNujuto. 492 bhAvacca. vItarAga paramezvaranauM bhAvArcana, bhAvapUjA, sAcI kharI pUjA kehIda, ugra vihAranAM, jaM kharavuM mahAtmAna kriyAnugananauM karivauM, anaI dravyArcana dravyapUjA te kahIi, je jina vItarAganA biMbanI phUlacaMdananaivedyArdike karI pUjAnavuM karivauM, jau e jIva bhAvacca, bhAvapUjA tau bhraSTa huI, bhAvapUjA paramezvaranauM boliuM kharauM cAritra jau pAlI na sakaI, havijjaDa dravyapUjA zrAvakanau dharma pAlivAnAM viSaI ughukta, udyamavaMta thAI, kharau, zrAvakadharma pAlaI, tINaOM ArAdhiI paraMparAI mokSamArga lahaI. 492. vItarAganI bhAvapUjA sAcI pUjA kahIe. ugra vihAranuM mahAtmAnuM kiyAnuSThAna e bhAvapUjA che ane jinabiMbanI phUlacaMdananaivedya AdithI karelI pUjA e dravyapUjA che. jo kharuM cAritra pALI na zake to bhAvapUjAbhraSTa thAya. tyAre jo te dravyapUjA mATe ughukta thAya to te ArAdhanA dvArA paraMparAe mokSamArga pAme... jo paNa niraaiNa cciya sarIrasuhakaja mitta talUiccho, tasya na ya bohilAbho na suggaI neya paralogo. 493 jo pupaNa je bhraSTAcAra nivacca. dravyapUjA, anaI bhAvapUjA, bihau karI rahitaI ji huI, sAcI cAritrakriyA na karai, darzanI bhaNI dAnajinapUjAdikaI na karaI kisiuM939 hui, sarIra ApaNA saranauM je sukhamAI jinake kArya, tehanAM viSaI talliccho. gADhau lobhI, isiu je hui, tehaThuI bodhilAbha AvatAM bhavi jinadharmanI prApti na hui, anaI, na suggati mokSagati na haI, neya para anaI paraloki uttama devapadavI uttama 1 ka paramezvararI. 2 kha bIjauM. 3 kha vihAra. 126 zrI somasuMdarasUrikata Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ manuSyapaNAdika na pAmaI. 493. dravyapUjA bhAvapUjA mAhi kahI adhikI e vAta kahaI chai. paNa je dravyapUjA ne bhAvapUjA banethI rahita hoya, sAcI cAritrakriyA na kare, dAna-jinapUjAdi na kare, zarIrasukhanuM ja kAma jene hoya tene Avate bhave jinadharmanI prApti ane mokSagati na thAya ane paralokamAM uttama devapada ke manuSyapaNuM te na pAme. kaMcaNamaNi sovANe thaMbha sahasUsIya suvannatala, jo kArija jiNahara taovi tava-saMjamo ahiu. 494 kacaNakoeka isI pari vItarAgahaI, dravyapUjA karaI, kima, kAMcana suvarNa maNi caMdrakAMta sUryakAMtAdika tehanA sopAna pAvaDIyArAM karAvaI, thaMbha sa. anaI ratnamaya thaMbhAne sahasa karI utkRta vistIrNa pahulauM, suvana anaI talAnI bhUmikA saghalI sonai ji baMdhAvaI, jo kArijja, isiu sAva suvarNamaya jinagRha vItarAganI prAsAda je karAvaI, te puNya gADhau moTa6 ji chai, tajI tau vinA teha pAhii je nirIha tapanauM karivauM, anaI saMyama sarva jIvarakSAnavuM ArAdhivauM, isI bhAvapUjAnavuM karivauM, ghauM adhikauM jANivauM, dravyapUjAI utkRSTa bhAvapUjA karI anuttara vimAna anaI mokSadanAM sukha saghalAI pAmIi, eha bhaNI dravyapUjA pAhidaM bhAvapUjA adhikI, chatI zaktizuM bhAvapUjAI jinaI viSaI yatna karivauM, aMgI karI bhAvapUjAnAM pramAda karaI take moTau anartha hui. 494. eha ji vAta Upari laukIka dagaMta kahaI chai. suivarNa-maNi-caMdrakAMta-sUryakAMta va.thI jaDita sopAnovALuM, pahoLA ratnamaya sthaMbhovALuM, sonAthI maDhelI pharasavALuM jinAlaya karAvI koI vItarAganI dravyapUjA kare e moTuM puNya che. paNa je anAsakta bhAve tapa kare ane jIvarakSAnI ArAdhanA kare e bhAvapUjA pelI dravyapUjAthI ghaNI adhikI gaNavI. enAthI te anuttara vimAna ane mokSanAM sukha pAme. chatI zaktie bhAvapUjAmAM je pramAda kare to moTo anartha thAya... nimbie dubhie ranA dIvaMtarAu anAo, ANeUNe bIe, chaha dine kAsava-jaNassa. 485 nibbIeeka vAra evI dubhikSa paDila jINaI vAvivA jogaluM 1kha bhAvapUjA nathI. 2 kha, ga dravyapUjA' pachI utakRSTIi kIdhIi bAramAM ji devaloki lagai javAI pATha vadhArAno. upadezamalA bAlAvabodha (uttarArdha) 127 Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhAnanau bIjaI na lAbhaI, isiI dukkali kuNaI eka dayAvaMti, nA. rAI bIjA kahaI eka dvIpa vikauM ANeUNadhAnanauM bIja tINai dezi aNAvInaI, dine kA, karasaNI lokahRi ghaNA dhAna nIpajavA bhaNI vAvivAnai kAjiI ApiuM. 495. eka vAra evo dukALa paDyo jethI vAvaNI yogya anAjanuM bIja paNa na maLe. koI dayAvaMta rAjAe bIjA dvIpamAMthI bIja maMgAvI kheDUta lokone ghaNuM dhAna pakavavA mATe te vAvavA mATe ApyuM. kehi vi sarva khaIya, paInnamanaihiM samaddha ca, uttargIya ca keI khite khuTTati saMtasthA. 496 kehi te dhAnanauM bIja ketale mUrkha karasaNIe saghalauMi khAdhauM, panna ketale karaNIe saghalauM vAvivuM, anaI zatasahasaMA guNauM nIpajAvivuM, addha ca. ketalaI karaNIe adhalauM khAdhauM, adhilauM vAvivuM, utRSNarya ketalaI karasaNIe kSetri vAvivuM anaI UgiuM, puNa kSetrie ji chatauM, khuti, rAyane bhaye chAnauM ghari ANavAnaiM kSetriI ji thikauM, kUTavAI bIhatA taralalocana haMtA, Ima karatA te jetIyavAraIM rAjapuruSe jANiyA tetIvAra te gADhA mAriyA, kUTiA, klezi pamADiyA, maraNa pamADiyA, rAyanI AjJA gADhI pracaMDa bhaNI. 496. e dRSTAMtanauM aMtaraMga bhAva kahaI chaI. ti anAjanuM bIja keTalAka mUrkha kheDUto saghaLuM khAI gayA. keTalAka kheDUtoe te saghaLuM vAvyuM ne zatasahasragaNuM pedA karyuM. keTalAke aDadhuM khAdhuM ne aDadhuM vAvyuM. keTalAke khetaramAM vAvyuM ne UgyuMye kharuM, paNa rAjAnA bhayathI chAnemAne ghera laI javA khetaramAM chupAvyuM. AnI khabara paDI jatAM emane khUba mAyakUTyA, pIDA upajAvI, ne mArI paNa nAkhyA. rAjAnI AjJA gADhI che.) ( rAyA jiNavaracaMdo, nibbIo dhammavirahio kAlo, khinnAi kammabhUmI kAsavavango ya cattAri. 497 rAyA jiNavara IhAM aMtaraMga bhAva AzrI, rAjA jinavara caMdra vItarAgadeva jANivau, nibbIe nirbeja durmikSa kehauM, dhamma vira. je dharma virahita kAla jANiva, khittAIMga kSetra kahAM, panara karmabhUmi, pAMca bharata, pAMca airAvata, pAMca mahAvideharUpa, jeha bhaNI dharmanauM vAvivuM eha ji thAnaki huI, kAsagava, 1 ka, ga "kaha eka dvIpa thauM kahaI eka dvIpa thikaune badale) zrI somasuMdarasUrikata 128 WWW.jainelibrary.org Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karasaNI varga Ari jANivA kehA, eka asaMvata 1, bIjA dezavirata 2, trIjA susAdhu 3, cautthA pAsasthA 4, e dhyAri karaNI sarIkhA jANivA, eha cihauddai vItarAga rAjAI dharmarUpiuM bIja kevalajJAna rUpiyA dvIpa thika ANInaI mokSasukha rUpiyA dhAnanISmattinaI kAjiI ApiuM. 497. eha cihaue sile kIdhauM e vAta kahaI chaI. rAjA te vItarAga. dukALa te dharmavihIna samaya. khetara te 15 karmabhUmi (5 bharata, 5 airAvata, 5 mahAvidehakSetra). ahIM dharmanI vAvaNI thaI. cAra prakAranA kheDUto A : (1) asaMyata (2) dezavirata (3) susAdhu (ja) pAsatthA. A cAreyane vItarAga rAjAe dharmarUpI bIja kevalajJAna rUpI dvIpathI maMgAvIne mokSasukharUpI anAjanI prApti mATe ApyuM. e cAree zuM karyuM ] assejaehiM sarva kharce addha ca desaviraehiM sAhUhiM dharmabIe ukta nIyaM ca niSpatti. 498 assejaasaMyata je avirata, tehe virati rUpiuM dharma bIjau saghalauMi, khAdhauM, jeha bhaNI te sarvathA avirata, anaI je dezavirata bAvratadhArI zrAvaka teNe adhilauM viratibIja khAdhauM, dezaviratinA dhaNI bhaNI sAhiMcAritrIe mahAtmAe viratibIja saghalauMI AtmArUpii kSetri vAvivuM anaI niSpattiI puNa samyagu pAlavaI karI lIdhauM. 498. pAsatye siluM kIdhauM, anaI pAsatthA syA kahIche, e vAta kahaI cha. je asaMyata ke avirata che temaNe virati rUpI dharmabIja saghaLuMye khAdhuM. je dezavirata - AMzika virativALA bAvratadhArI zrAvaka che temaNe aradhuM viratibIja khAdhuM, je susAdhu hatA temaNe saghaLuMye viratibIja AtmArUpI khetaramAM vAvyuM ne pedA thatAM paNa samyakapaNe pALavA rUpe lIdhuM. pAsasthAe zuM karyuM e have kahe che.] je te sarve lahiuM pachA khuti dubUla dhiIA, - tavasaMjamaparitaMttA Iha te ohariya sIlabha. 499 je te sa. je e pAsatkAdika te sarvavirati rUpa pUrauM dharmabIja lahInaI ApaNaI kSetri ji chatauM, paccha0 phUTache viNAI, duvvala durbala asamartha dhRti mananau dhIrapaNauM chaI jehanauM IsyA thikA, tavasaMyama, tapa aneka prakAra SajIvanarakSArUpa saMyama tehanaI viSaI paribhrAMta, UsanA je tapasaMyama na karaI 1 kha avirati ('avirata, teNe viratine badale) 2 kha khUI 5 phUTaI. 3 kha parizAMta. upadezamAlA bAlAvabodha (uttarArdha 129 Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ te IMNaiM jinazAsana, ohariya avahata TUMkIu zIlabhara saMyamabhAra chai jehe isyA te pAsasthA osannA kahIi, te sarvavirati rUpa, vItarAganauM ApiuM dharmabIja viNAsaU chaiM, teha bhaNI, te anaMta saMsAranA duHkharUpIiM daMDa, daMDIi ghaNau saMsAra laIM isiu bhAva. 499. ima je vItarAganI AjJA ullaMgha%0 teha hui sila hui e vAta kahe chai. [je pAsasthA che temaNe sarvaviratirUpa pUruM dharmabIja meLavIne potAnA khetaramAM ja pachI eno nAza karyo. mananA durbaLa dhairyavALA, tapasaMyama na karI zakanArA pAsasthA-osA sarvaviratirUpa vItarAganuM ApeluM dharmabIja vinaSTa kare che. te anaMta saMsAranAM du:khothI daMDAya che ane saMsAramAM bhaTake-AthaDe che.] ANaM sarvAM jiNANuM bhaMjai dunis pahe ardho, ANaM ca aito bhamai jarAmaraNadurgAmmi. 500 ANaM sa te pAsatyAdika sarva jina tIrthaMkaradevanI AjJA bhAMjaI chai, jeha bhaNI duviha dvividha patha mahAtmA nai zrAvakanau mArga bei atikramIi, ullaMghI vartAi chai, ekai mAhi nathI, ANaM ca anai jau vItarAganI AjJA atikramI ullaMghI tau bhamai jarAmaraNe karI durgA gahana anaMtA saMsAra mAhi bhamai rulai. pa0, jetIvArai bhagna pariNAmapaNaiM sarvathA dIkSA pAlI na sakIi, tau siuM ka2i. e vAta kahai chaI. pAsasthA tIrthaMkaradevanI AjJA bhAMge che. teo sAdhuno ne zrAvakano baMne mArga atikrame che. ekemAM hotA nathI ane jo vItarAganI AjJA ullaMghI to jarA-maraNa dvArA anaMta saMsAramAM athaDAya che.] jai na tarisa dhAreuM mUlaguNabhara sauttaraguruM ca, muttuNa to tibhUmi suvagatta varatAnaM. 501 i na ta20 bho bhavya jIva tauM na tarisa, na sakaiM dharI ApaNapA mAhi sthApIsi mUlaguNa mUlaguNabhara pAMca mahAvratanau bhAra, piMDavizuddhi, pAMca samityAdika uttaraguNa sahitAM muttu tau, trINi bhUmi jihAM janma hUu anai jihAM vAdhiu, anai jihA dIkSA leI vihAra kIdhauM, e triNi bhUMi chAMDI anethi anaulakhI tai sthAnaki jai suzrAvakapaNauM pUrA gRhasthadharmanauM 1 kha, ga isiuM. 2 kha. sauttara piMDavisuddhi. 130 zrI somasuMdarasUkita Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ArAdhivau te varatarAga rUDauM te ArAdhatAM tehahUI lAbhaI siu arthI. 501. eha ji vAta valI kahaI chaI. hei bhavya jIva! pAMca mahAvrata Adi mUlaguNa ane piMDavizuddhi, pAMca samiti Adi uttaraguNano bhAra jo dharI na zake to traNe bhUmi - jyAM janma thayo, jyAM moTo thayo, jyAM dIkSA laI vihAra karyo - te choDIne anyatra ajANI jagAe suzrAvakapaNuM ArAdhavuM sAruM. ethI tene lAbha ja thAya.] arihaMtaceiyANa susAhu-nyUArao daDhAyAro, susAvago varatare na sAhuleNa cuadhamo. 502 arihaM. arihaMtanA caitya zrI vItarAganA biMba temanI pUjAnAM viSaI nirata, avaI susAdhunI vastrAdike karI pUjAnAM viSaI rata Asakta, anaI daDhA deDhAcAra aNuvratAdika AcAra pAlivAnAM viSaI, gADhau niHprakaMpa, susAvao, isiu suzrAvakapaNauM pAliuM rUDauM paNa na sAhu che. mahAtmAnaI rajoharaNAdika veSa chataI cua AcArabhraSTapaNauM nahIM rUDauM, zAsanahuI lAghava hetu bhaNI. 502. [jinabiMbanI pUjAmAM rata ane vastrAdike karI susAdhunI pUjAmAM rata rahIne aNuvrata Adi AcAra pALavAmAM aDaga evuM suzrAvakapaNuM sAruM paNa mahAtmAnA rajoharaNa Adi veza chate AcArabhraSTapaNuM nahIM sAruM sarva ti bhANiUNe viraI khalu jalsa sanniA natvi, so sanaviraivAI cukkaI desaM ca sarva 2. 53 sarva ti, silve sAvajarja joga paccakhAmi, jAvajIvAe tivihaM tiviheNa ima bhaNI uccarInaI jehatRi saMpUrNa virati nathI, sarvavirati je na pAlai, SaTrajIva virAdhanAdika kartavya karai, te savaviraIte sarvavirativAdI sarvaviratinI pratijJAnau karaNahAra, cakkaI dezavirati anaI sarvaviratiI bihuM thika cUkaI, mithyAtvIpaNakaMi ji pAmaI. 503. eha ji vAta kahaI chaI. [samasta pApavRttiono trividha trividha tyAga karuM chuM ema bolIne jene saMpUrNa virati - sarvavirati - nathI, je jIvanI virAdhanA Adi kartavya kare che te sAdhu sarvavirati ane dezavirati baMnethI cUke che ane mithyAtvIpaNuM ja pAme che. 1kha lAbha huMtau artha (lAbhai siu arthIne badale) 2 kha nitya. 3 kha, ga 'sarvavirativAdI pATha nathI. upadezamAlA bAlAvabodha (uttarArdha) 131 Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jo jahavAyeM na kunnai micchaTTiI tao hu ko anno, vaDyUI A micchAM parasta saMko jaNe mANo. 504 jo jaha je yathAvAda jima bolaU tima na karaO, kriyAnuSTAna micchadikI, teha thikau ane2u mithyAtvI kuMNa, tehai ji mUlagau mithyAtvIi, siu bhAva, kAMI jeha bhaNI vuddhe mithyAtva vadhArai, parastra para anerA lokahUi zaMkA UpajAvatau huMtau te loka isiuM cIMtavad, je puNa ehanauM dharma evau ji chai, muhaDai ji UcarIi, puNa kIjai nahIM, isi bolIi tisiuM kAMI pAlIi nahIM, eha dharmanaU bolaNahArU samyag zuddha nahIM, ima cIMtavatAM mithyAtvai ji paDivai, ima mithyAtvanI vRddhi jANivI. 504, tathA. [bolyA pramANe na AcaranAra jevo bIjo mithyAtvI koNa ? kema ke te bIjA lokane zaMkA upajAvato hoIne loka evuM vicAre ke "Ano dharma ja Avo che. moDhethI je bole che te karato nathI. A dharmanA bolanArA zuddha nathI.'" Ama mithyAtvanI vRddhi thAya che.] na ANAi ccia caraNlR tabhaMge jANa kiM na bhaggati, ANaM ca ardho, kassAesA kunnai sersa. 505 ANAi. vItarAga taNI AjJAMi ji paramezvaraniiM Adezai cAritra i. tabhaMge te vItarAganI ANa bhAMjatAM lopatAM siuM eka na bhAgauM, sahUi bhAgauMi' ji isiuM jANi, ANaM ca anai jau vItarAganI AzA atikramI ullaMghI, kaslAe tau zeSa thAkatauM anuSTAna je karaI chai. te kahinaIM Ardezid, nIdhaNiyA bhaNI te anuSTAna viDaMbanAi ji jANavI, isiu abhiprAya tathA. 505. vItarAganI AjJAthI ja cAritra che. e vItarAganI AzA lopatAM eka na bhAMge, badhuM ja bhAMge ane vItarAganI AzA ullaMghIne bAkI anuSThAna je kare che te konA AdezathI ? te nadhaNiyAtuM anuSThAna viDaMbanA ja jANavI.] saMsAro a aNaMto bhacarittassa liMgajIvisTa, paMcamahatvayataMgo pAgAro bhillio jeNa. 506 ? saMsA bhraSTacAritraGUi, cAritranA lopaNahAraCO, anai liMgajIva, liMga-rajoharaNAdika veSa tehai ji vANijyanai sthAnika karI je jIvad chaiM, AjIvikA ihaloki nirvAha karae chaiM, tehaCO anaMta saMsAra rulivauM hui, 1 ka sahUrta bhAva gauM ga sahu bhAgauM. 132 zrI somasuMdarasUriSkRta Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ etalaIM tehanai hIi cAritra pariNAma nathI e vAta kahI havaiM te bAhya kartavyainai nathI karatau e vAta kahai chai, paMcamahatvaya paMcamahAvrate karI tuMga uccastara guruu, pAgAro, prAkAra jIvarUpIA nagaranI rakSA karavA samartha jIvadayA paMcasamityAdika guNasamUharUpIu gaDha jINae abhAgId bhillio, bhediu viNAsiu etalaI~ jINaiM bAhyad kriyAkalApa lopiyAM te anaMta saMsArIu thAi, isiu bhAva. 506. valI tehaCO doSa kahaI chai. cAritrano lopa karanAra ane ihalokamAM sAdhuvezane AjIvikA gaNI je jIve che temane anaMtasaMsAramAM bhaTakavAnuM thAya che. temanA hRdayamAM cAritrapariNAma nathI. te bAhya kartavyane nathI karato. jIvarUpI nagaranI rakSA karavA samartha evo pAMcamahAvrata rUpI UMco killo ane pAMcasamiti Adi guNasamUharUpI gaDha je bhede che nAza kare che eTale bAhyakriyAkalApa je lope che te anaMta saMsArI thAya che.] - na karemi tti bhaNittA taM ceva nisevae puNo pArva, paccakkhamusAvAI mAyAniyaDIpasaMgo a. 507 na karemi sarvasAvadya na karemi, na kAravemi, isi paraThaiM, ApahaNIiM niSedhInai valI pApa sevai samAcarai je, paccakakha te pratyakSa mRSAvAda kUDA bolau kahIi, mAyA anai tehaCO mAyA-manana phUDapaNauM, anai nikRtti, bAhyakriyAi AzrI kUDapaNauM nizcie saMpajai. 07. te siu aMtaraMga nai bAhyanau phUDanau dhaNI, te nIcala lokaiM pAhi gADhau pApI kahIi, e vAta kahai chai. [pApakarmo nahi karuM, nahi karAvuM' ema jAte ja niSedha karIne je pApa seve tene asatyabhASI kahIe. tene mAyA-mananuM, bAhyakriyAnuM kUDApaNuM Upaje. loevi jo sasUgo aliyaM sahasA na bhAsae kiMci, aha dikhioDavi aliyaM, bhAsai to kiM ci dikkhAe. 508 loe lokai mAhi je manuSya sasUga huiM, thoDauMi pApabhayatu bIhai, te sahasAtkAriiM kUDauM na bolaU, kUDauM bolatau ghaNI vimAsaNa karai, aha di jai te dIkSAi lIdhI huMtI, alIka phUDauM bolai sarvAM sAvajyuM jogaM paccakkhAmi' kahInai kAMi sAvadya TAlai nahIM, tau tehanI dIkSAi siuM hui, 1 ka pillio 5 bheliu. 2 kha mAyAnauM. 3 kha 'phUDauM bolatau' nathI. upadezamAlA bAlAvabodha (uttarArdha) 133 Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAMi kAja na sarai, isiu bhAva. yadna yadurArAdhyuM, yacca dUre vyavasthita, tatsarva tapasA sAdhyuM, tapo hi duritakramaH. 1 ityAdi vacananAM sAMbhalivA tau, koeka saMyama chAMDInai, tapai jinai viSai upakrama karai, teha pratid kahai chai. 508. [lokamAM je manuSyane thoDo paNa pApabhaya hoya te tatkAla kUDuM - asatya na bole. AvuM bolanAra mUMjhavaNa anubhave. jo te dIkSita hoya to asatya bolI "badhAM pApakarmo joga niSedha karuM chuM' kahIne pApakarma TALe nahi to tenI dIkSAthI kAMI ja kAma na saryuM.] mahatvaya-aNuyAdeM chaMDeuM jo tavaM carai anna, so annANI mUDho, nAvA buThTho mugeyatno. 19 96A maha je mahAtmAnA mahAvrata anai zrAvakanA aNuvrata chaMDeu chAMDInai, je tapa anna upavAsAdika e kahau samAcarai, so annA te bApaDau mUrkha ajJAnI, ajJAna tapanau dhaNI kahIi, nAvA te pelA mUrkha beDInAM dhaNI sarIkhau jANivau, jima te beDInau dhaNI samudra mAhi beDI bhAMjInai mUrkhapaNaiM, lohaDAnau khIlau lii, tINaiM khIlai lIdhad tarai nahIM, gADheraDau bUDai tima telU jINaU taraU te saMyamarUpiNI beDI bhAMjInai taparUpiu lohanau khIlau letau huMtau saMsArarUpiyA samudra mAhi gADheraDau bUDai, eha bhaNI tapanai saMyamanaIM bihuMnai viSai yatna karavau. 509, je tapa cAritra kriyAvaMta hui tINai IMNai virUi kAli ghaNA tapa-cAritrakriyArahita pAsasthA dekhInai madhyasthapaNauMi ji karivauM ghaNauM bolivauM nahIM, ApaNauM kAi ji karavauM, ghaNauM bolatA meli na Avai, e vAta kahai chai. [je jIva mahAtmAnAM mahAvrata ane zrAvakanAM aNuvrata choDIne upavAsa Adi tapa Adare te bicAro mUrkha-ajJAnI tapasvI che. te pelA nAvanA mUrkha mAlika jevo jANavo. jema te nAvano mAlika samudramAM nAva bhAMgIne mUrkhAmIthI loDhAno khIlo le to te khIlo levAthI tare nahIM; bUDI jAya. tema je saMyamarUpI nAva bhAMgIne taparUpI loDhAno khIlo le che te saMsArasamudramAM DUbI jAya che. mATe tapa ane saMyama baMnemAM udyama karavo. je tapa-cAritra-kriyAvaMta hoya teNe A kharAba phALamAM tapacAritrakriyArahita pAsasthA dekhIne taTastha rahevuM. ghaNuM bolavuM nahIM. ApaNuM kArya ja karavuM.] 134 zrI somasuMdarasUkita Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ subaheo pAsaFNe nAUNe jo na hoi maLyo, na ya sAheba sakarja, kArga kareI akhANa. 510 ghaNA aneka jAtinA kriyAzithila pAsatthA jANInaI je madhyastha na huI mauna karI na rahaI, na ya sAhe, te ApaNau kAja mokSasukha rUpa sAdhI na sakaiM, jeha bhaNI bolatI aneka rAgadveSa tehaIcI, anaI ApaNapAhuI UpajAviI, kAga ca0 anaI pAsatthA ghaNA milI rIsAviyA hutA ApaNapAhiI guNavaMtapaNAnaI boli vahaI haMsapaNau kahatAM lokamAhi tehacI aneka doSa bolatA kAga sarIkhauM karaI, jima ghaNA gahilA milIyA sAjAi gahilauM karaIM. 510. havai je samya cAritra pAlI na sakaIM jIva teha AzrI kahaI chaI. [aneka jAtanA kiyAzithila pAsatthA jANIne je taTastha na rahe, mauna na rAkhe te potAnuM mokSasukhanuM kArya sAdhI na zake. kema ke bolavA jatAM tene aneka rAgadveSa thAya. ane ghaNA pAsaFA bhegA maLIne potAne guNavaMta ane haMsa jevA gaNAve ane lokamAM tene aneka doSa bolatA kAga sarakho kare; jema ghaNA gAMDA bhegA thaIne sAjAne paNa gAMDo kare tema.] pariciMtikaNa niuNe jaI niyamabharo na tIrae voTuM, paracittaraMjaNeNe na samioNNa sAhAro, 511 pari. nipuNapaNaMI catavI vimAsInaI bho jIva joi, jaI niya. jai - kihaI mUlaguNa uttaraguNarUpa cAritra rUpiyA niyamanau bhAra taI UpADI na sakIi, maraNa lagaI nirvAhI na sakIi, tala paracitta para anerA zokanI cittanaI, raMjivavai60 lokaI siu jANaI, ehU mahAtmA isI buddhinaI UpajAvaNahAri, rajoharaNAdi veSamAtranaIM dharivai, adho durgatiIM paDatAM rakSA kAMI na huI, etalaI IsiluM kahIuM, cAritraguNa rahitaeI veSanau dharivauM, lokahRi sAdhupaNAnA vizvama kAraNa bhaNI ghaNerauM anaMta saMsAranI vRddhinau kAraNa huI, eha bhaNI tehahuI veSa mukivau ji rUDau. 511. ko kahisiI te mAhi cAritradharma nathI, taU jJAna anaI samyakatva beI chai, tau veSanau tyAga kAMI tehahUi rUDau, e vAta AzrI kahaI chaI. [je sAdhu kemeya mUlaguNa - uttaraNa rUpa cAritrano bhAra upADI na zake, maraNa lagI nibhAvI na zake to anya lokonA cittane raMjana karAve. loka 1 ka "UpajAvii... gahilauM karaI' sudhIno pATha kha, ga pratanA pATha karatAUlaTasUlaTa thaI gayo che. pATha traNe pratamAM che. vAcanamAM krama kha', "ga" pratano lIdho che. 2 kha aho. upadezamAlA bAlAvabodha (uttarArdha). 135 Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ema jANe ke A mahAtmA vezamAtranA dhAraNa karavAthI adhogatie paDatAM emanI kAMI rakSA na thAya. eTale cAritraguNarahitane veza dharavo, lokane sAdhupaNAnA vizvamanuM kAraNa ApavuM e anaMta saMsAranI vRddhinuM kAraNa bane che. mATe sAdhuveza tyajavo ja sAro.] nicchanayamsa caraNassa vagyAe nANa-saNa vahovi, vavahArassa u caraNe hayami bhayaNA u sesANA 512 nicchaya. nizcayanaI paramArthavRttiI isiuM chaiM, caraNassa jauM cAritranau upaghAta viNAsa hUI, tau jJAna anaI darzana samyakatvanI viNAsa hUu ji jANiva, jau sAcauM cAritra na pAlaI taka sAcauM jANivauM, anaI sAcauM sahivauM beI akasja thiyAM, jima sAcauM jANaI chaI anaI jima sAcauM sahaI chai, timai ji jau samAcarai, taU ji te beI sajja thAI, isika bhAva. vavahAra anaI vyavahAra bAhyavRtti AzrI jau joIi, tau cara0 cAritraviNacchauI chatAM, jJAna-darzananI bhajana vikalpa huI bhAvaI huI, bhAva na hui, kahiI ekaThuI cAritradharma jAtaIM jJAna-darzana be jAI, anaI kahie ekaThui cAritraI ji jAI, jJAna samyakatva na jAI hasika vyavahAra nayanau bhAva. pa12. etalaI do ceva jiNavarahiM e beI mArga vakhANiyA, hava trIjau saMvigna pAkSikanau mArga kahaI chai. [nizcayanayathI Ama che: jo cAritrano vinAza thAya to jJAna ane darzanano paNa vinAza thAya. jo sAcuM cAritra na pALe to sAcuM jJAna ane sAcI zraddhA baMne "akAja thayAM. sAcuM AcaraNa hoya to ja sAcuM jJAna ane sAcI zraddhA e be saphaLa thAya. vyavahAradRSTie jotAM cAritra nAza pAmatAM jJAna-darzananI bhajanA vikalo hoya. hoya ane na paNa hoya. ekane cAritra jatAM jJAna-darzana baMne jAya ane kyAMka ekane cAritra ja jAya, jJAna-samyakatva na jAya. A vyavahAranayano bhAva. have trIjo saMvigna pAkSikano mArga kahe che. sujjaI jaI sucaraNo sujhaI sussAvavavi guNakavio, osanacaraNakaraNo sujajhaI saMvigna-pamI. pa13 sujhaI. yatimahAtmA sucaraNo cokhA cAritranI dhaNI, tAM sUjhaI 1 kha "sahivauM nathI. 2 kha "viNaThaI, bhayaNA zeSa ghAtA' (viNacchauI chataIne badale) ga viNasaI. 3 ka "jJAna-samyakatva na jAIM' nathI. 136 zrI somasuMdarasUrikata Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karmamalakalaMkanaI dhovaI karInaI nirmala thAI, anaI, sujhaI. samyakatva - dvAdazatratadhArI, bhalau zrAvakaI sUjhaI karmamala rahita thAI, guNadaDha dharmatAdika tehe karI sahitI hutau osana anaI caraNakaraNa cAritra-kriyAnAM viSaI osannau DhIlauI thikala sUjhai, jauM saviSNu, mokSAbhilASI cAritrIyA mahAtmA tehanau pakSa tehanAM anuSThAnakriyA tehanaI viSaI ruci abhilASa dharaI cAritrIyA Upari bahumAna vahaI. pa13. dharaI cArilikanau lakSANa kahe che. karmamalane dhoIne mahAtmA nirmaLa cAritranA svAmI che. karmamalane dhoIne te nirmala thAya che. bAvratadhArI bhalo zrAvaka paNa karmamalarahita thAya che ane caraNa-karaNane vize zithila osano paNa, jo mokSAbhilASI mahAtmA, temano pakSa ne temanA kriyAnuSThAnanA vize raci rAkhe to, nirmaLa thAya che. saMviSNapabiyANe, lakhaNameya samAsao bhaNiye, osana caraNakaraNAvi jeNa karma virohati. 514 saMvinga. saMvigna pAkSikanauM IsiluM lakSaNa svarUpa ahinANa saMkSepii, tIrthaMkaradeva, gaNadharadeva kahiuM, jINaI karI usanakarmanaI vizeSi vAhiyA cAritranaI viSaI, ApaNAIM pramAdIyAI, huMtA jJAnAvaraNIyAdika karma ApaNauM kSaNi kSaNi vizodhaI dhoI karmakSaya kara. 514. tehaI ji lakSaNa kahaI chai. sivegI pakSanuM AvuM lakSaNa-svarUpa saMkSepamAM tIrthakare ane gaNadhare kahyuM che: karmavizeSe taNAyelA, cAritranA viSayamAM pramAdI thayA chatAM, jAte ja potAnuM jJAnAvaraNIya karma pratikSaNa dhoIne karmakSaya kare che.] suddha susAdhu dharma kaheI nidaI A niyamamAyA, sutasTiANe puraka hoI satro mAINio. 515 suddha susUdhau kharau susAdhu cAritrIyA mahAtmAnI dharma kahaI Ihaloka pratiduM, loka Agali sudhI dharmamArga prarUpa, niMdaI ya, nija ApaNa AcAra ApaNauM kartavya loka Agali niMdAM, aste karavuM pramAdanA vAhiyA te mArga nahIM, isile kahaI, sutava. sutapasvI rUDA zuddha cAritrIyA Agali hoI saTa savihauM AjaInA dIkSA mahAtmA pAhi! ApaNAuM lahaDakuM bhaNI mAna che. pa15. tathA. 1 kha dhovai nathI. 2 ga dharaI tahe. 3 ka sacAmAsau. 4kha karma vijJAnAvaraNIvAdika upadezamAlA bAlAvabodha (uttarArdha) 137 Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [(saMvigna pAkSika) susAdhu cAritrajJAna mahAtmAno dharma Ihaloka prati zo che ? te zuddha dharmamArga prarUpe che. potAno AcAra, potAnuM kartavya loka AgaLa niMde che. "ame pramAdI chIe. ame karIe te mArga nathI.' ema kahe. AgaLa thaI gayelA sutapasvIo ane AjanA sAdhuo karatAM potAne nAnA mAne. tathA vidaI na ya vaMdAvaI kiIkarmo kuNaI kArave nea. aThThA na vi dikakhAI susAhUNa boheuM. 516 vidaI saMvigna pAkSika je hui, te susAdhu cAritrIyA mahAtmA lahuDA vaDA saghalAI vAMdai na ya ApaNAi teha pAhai na vaMdAvaI, kiIkamma anaI susAdhuhUi kRti karma vAMdaNA-vizrAmaNAdika kara, kArave, teha pAhiI karAvaI nahIM aTha. ko dIkSA lehAra thAI, taU ApaNaI kAraNi dIkSA na diI, siuM karaI, deI susAhU dharmadezanA karI bUjhavInaI susAdhuhUI ApaI susAdhu kandai dIkSA livarAvIi. pa16. ApaNaI kAraNi kaI dIkSA na diI, e AzrI kahaI chaI. siMvigna pAkSika) nAnAmoTA savALAe sAdhuone vAMde, paNa potAne temanI pAse na vaMdAve, susAdhune vAMdarAM - vizrAmaNAM Adi kare, paNa temanI pAse karAve nahIM, koI dIkSArthIne potAne kAraNe dIkSA na Ape, paNa tene dharmadezanA karI, jAgrata karIne anya susAdhu pAse dIkSA levaDAve.] osano attaDhA paramaprANe ca haaI diito. te chuhaI dugaIe ahiare buDuDaI sarva . 517 usano usanau zithilAcAra ApaNAM kAraNi dIkSA detI hautau, te ziSyahUi anaI ApaNAI AgilI avasthA pAhiI saMsArasamudra mAhi 979gADherauM bUDai, dIkSAI detau anai kuNa mArga prarUpatI huMtI. pa17. eva Upari dRSTAMta kahaI chaI. sino - zithilAcAra sAdhu potAne kAraNe dIkSA Ape te ziSya ane 1 kha siluM karaI... dIkSA na diI pATha nathI. 2 kha "ApaNa pAhiM haNa dharma thakI hINA karaI, kima te chUha te ziSyavruI ApaNA zithilAcAra sIkhavA durgati chUhaI kSiyau ghAlaI ahiyaya anaI pATha vadhArAno (ziSyAM hRduM anaI' pachI) ga "ApaNapAII haI, bihunUuM dharmavaMtapaNe nIgamAM, te chUha jehaddai dIkSA diI teha rahaI, narakAdi, durgatiI ghAtaI, ahi.' pATha vadhArAno. 138 zrI somasuMdarasUrikata Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumArga prarUpato pote pUrvAvasthA karatAM vadhu gADha saMsArasamudramAM bUDe che.] jaha saraNamuvagayAruM jIvANa nikRitae sire jouM, evaM Ayariu vi huM usutta pannavaMto a. 518 jaha sa jima koeka bIhatA jIva vesAsa lagai kahii ekinai1 saraNa AvaiM, nirkitae te zaraNAgata jIvanA siramastaka chedai, ima Aryai bhavya jIva saMsArane bhae bIhatA je zaraNi AviyA chaiM, tehaCi usmrutta utsUtra unmArga prarUpatau, kumAriMga lagADatau, anai ApaNapad kumAraga samAcaratau jANe tehanA mastaka chedai chai, tenii anai ApaNapAiCiM durgati ghAtai, isiu bhAva. 518, hava trividha dharmanauM svarUpa kahai chai. [jema koI Darato jIva vizvAsa sAthe koI ekane zaraNe Ave ane pachI te zaraNe AvelA jIvanuM ja mastaka chede ema bhavya jIva saMsArabhaye zaraNe Ave tene ja kumArga prarUpato, kumArge vALato ane svayaM kumArga Acarato osano jANe tenuM mastaka chede che. tene ane potAne kutimAM nAkhe che.] sAtajjogaparivajjaNA i savvuttamo jaidhammo, bIo sAvagadhammo taio saMviggapakkhapaho. 519 sAvajja sarva sAvadya yoga sarva pApavyApAranaIM varjavaU TAlavai karI sarvottama, sarvotkRSTa yatimahAtmAnau dharma, e pahilau mokSamArga jANivauM, bIo sA anai bIjau mokSanau mArga suzrAvakanau dharma kahIi, taIotrIjau saMvigna pAkSikanau mArga je pAchali kahiu te jANivau. 519. e trihauM TAlI bIjA mArga syA kahIiM e vAta kahai chai. sarva pApakarmone TALavA sarvotkRSTa mahAtmAno dharma e pahelo mokSamArga. bIjo mokSamArga suzrAvakano dharma. trIjo saMvegI pakSano mArga je pAchaLa kahyo.] sesA micchadikI gihiliMgakuliMgadanvaliMgahiM, jaha tini u muapahya saMsAra5hA tahA tini. 520 sesA e trivauM mokSanA mArga TAlI zeSa anerA saghalAi mithyAtvI kahId kuMNakuNa, gihiliMga je gRhasthanai liMgi chaiM te anai kuliMga jogI bharaDAdikanai vaiSi je chaiM te davyaliMgiA anai dravyaliMgi je mahAtmAnaiM veSi chaiM je isi icchatai tattva kahai jaha tini u jima susAdhu 1 azrAvaka 15 enii saraNi...saMsArane bhae' pATha nathI. 2 kha zithilAcArI chai. upadezamAlA bAlAvabodha (uttarArdha) 139 Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 saMvigna pAkSika 3 e triNi mokSamArga, tima saMsArapaho. gRhastha 1 parivrAjAdika 2 pAsatyAdika 3 e triNiI saMsAranA mArga kahIzuM. pa20. ziSya kahaI pAsatkAdika mahAtmAnai veSi chataI saMsAranau mArga kima kahIi, e vAta kahaI chaI. [A traNe mArga sivAya bIjA saghaLA mithyAtvI kahIe. gRhastha svarUpe sAdhu, tApasa Adi ane kevaLa dravyathI vezadhArI. jema susAdhu, suzrAvaka ane saMvegapakSa e traNa mokSamArga, tema gRhastha, parivrAjaka ane pAsatthA e traNe saMsAranA mArga.. saMsArasAgaramiNe pariLyamaMtehi savajIvahiM, gahiyANi a mukkaNi A akhaMtaso dantaliMgAI.8A para1 saMsAra jJAnAdika guNarahita mahAtmAnoM veSimAtraI kAMI saMsAramAhi paDatAM AdhAra na huI, jeha bhaNI, eha saMsArarUpIyA samudra mAhi phirate je vyavahArarAzi mAhi AviyA chaiM, jIva tehe savihauM ahiyA e dravyaliMga rajoharaNAdi, mahAtmAnA veSa anaMtIvAra lIdhA-mUkiyA, anaMtai kAli. pa21. atyaMta nirguNa jIvaThThaiM veSanauM chAMDiva6 I ji rUDauM je siddhAMtane jANe parIcchavI tI veSa na chAMDa, tINaI vaSi siu karivauM, te AzrI kahaI chaI. [jJAnAdi guNarahita mahAtmAne sAdhuveza mAtrathI kAMI saMsAramAM paDatAM AdhAra na maLe. A saMsArarUpI samudramAM bhaTakatAM keTalAye jIvoe samyaktva vinAnA sAdhuveza anaMtIvAra lIdhA ne mUkyA che.] accapurato jo puNa na muaI bahusovi panavijjato, saMvijJApakikhayAM karinja lajjihasi teNa pahaM. parara accakSu. je veSa dharavAnAM viSaI gADhau anurakta pratibaddha hui, anaI lagAra sasUga huI, isika, chatau mahAtmAnI veSa na mUkai, bahuso. ghaNauMI parIcchavI take, sIkhavItau huMtala, saMvikhya tINaI saMvigna pANIkapaNauM karivauM, lajiha. jeha bhaNI tINa saMvigna pAkSikapaNaI karI dharmanau bIja huI, tINaI karI bhavAMtari te patha jJAnAdika mokSamArga lahaI. para2. te saMvigna pAkSika susAdhu mahAtmAnaI kuNaI avasari kAji Avai, te vAta kahaI chai. [je muniveza dhAraNa karavA vize gADha anurakta, pratibaddha che ane thoDoka 1 kha phiratAM juga phiratA je. 140 zrI somasuMdarasUrikata Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ja sUgavALo che chatAM mahAtmAno veza na mUke teNe saMvigna pAkSikapaNuM karavuM. saMvigna pAkSikapaNuM te dharmanuM bIja che. enAthI bIjA bhavamAM te mokSamArga pAme. katAra-rohamaddhANa-omagaMlagnamAIkajesu, savAreNa jaNAi kuNaI je sAdhukaraNijja. para3 katAra, kAMtAra moTI aTavI rodha paracakrane bhaye gaDha rohI addhANa viSama mA icAlivauM, ava dubhikSakAli glAnatva-jvarAdi rogiI karI maMdavADa Adi lagaI rAjAdikanaI bhayaI etale pade te saMvigna pAkSika sanvAyare savadariI, sarvasiddhi che zaktizuM siddhAMtokta jayaNA karI jima te mahAtmAC/U dUhavaNa na AvaI, mananI asamAdhi na huI, tima sAdhu karaNIya mahAtmAnaI joItau kAja athavA sAdhu rUDau kAja sahU karaI je karivau hui. para3. e saMvigna pAkSikapaNAnavuM kariva6 gADhauM duSkara te karaI, teha bhaNI e glAdhya kahIi, e vAta kahaI chaI. jiMgala, gaDhane ghero, viSama mArge vihAra, dukALa, bImArI,rAjAno bhaya - ATalI bAbate te saMvigna pAkSika sarva zaktie mahAtmAnI jayaNA kare ke jethI mahAtmAne pIDA, mananI asamAdhi na thAya ane emanAM jarUrI ne sArAM kAmo kare.. AyaratarasamANe, suduSkare mANasaMkaDe loe, saMvignapabiyatta usaneNe phuDa kAuM. pa24 Ayara. gADhaI Adara karI 8susAdhuI sanmAnanauM karivauM, pUjAbhaktinauM nIpajavivauM, saMvigna pAkSikapaNaI e gADhau duSkara karatAM baeNhilauM, kAMI mANase jeha bhaNI e loka ApaNaI abhimAniI karI saMkaTa tochaDI chai. yata ukta. sarvasyAtmA guNavAnuM sarva: paradoSadarzane kuzala sarvasya cAsti vAcya na cAtmadoSAnvadati kazcita. 1 eha bhaNI saMligna pa0 saMvigna pAkSikapaNauM, usanAhUI lokamAhi phuTa prakaTa nirachapaNaI karatAM gADhauM duSkara eha bhaNI te prazaMsanIya, je ghaNau kAla susAdhupaNa3 pAlI pachaI karmaparavazapaNaI karI cAritranaI viSaI DhIlapaNauM. karai, te kisyA kahIche, e vAta kahaI chaI. pa24. abhimAnathI sAMkaDA-tochaDA loko vacce, susAdhune gADha AdarapUrvaka sanmAna Ape, pUjA-bhakti nipajAve e saMvigna pAkSikane khUba muzkela che.) 1 ka roSa. 2 kha apavAde ga Apade ("pade tene sthAne) 3 kha DhIlau zithilapaNauM. upadezamAlA bAlAvabodha (uttarArdha) 141 Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAraNacaiyA je gacchaniggayA patiharaMti pAsasthA, jig2avayaNabAhirA vi ya te uM pamANuM na kAyavyA. 525 sAraNa kAMI vIsiraa dharmAnuSThAna saMbhArIi te smAraNA, tINaiM karI anai aneka pramAda karatAM zikSAdikanA devAM teha karI caiyA, UsajADiyA huMtAM, je gaccha. je gaccha thikau bAri nIriyA hutAM, ApaNI svecchAMiM je viharaU hIMDaiM te pAsasthA jinavacana tau bAhya Alaga, te u pArza te pramANa na karivA, susAdhupaNae na dekhivA, pahilauM je kharau AAritra pAliuM te kAMI na giNAi, pachai jauM bhagna cAritra hUMu, tau te pAsasthau isiu ji kahivAi, athavA je isiuM kahai jima amhAre kahiuM timai ji amhArai pramANa, te AzrI zikSA kahai chai. sAraNa je sAraNAdike karI UsajADiyA, gaccha thikA nIkaliyA, jinavacana bAhyapaNad pAsA hUA, te guru jANi huMtae pramANa na karivA, zrI vItarAganauM vacana siddhAMtai ji pramANa karivauM, Impai vItarAgai ji CO apramANapaNauM karad. ukta ca. suyabajhaya2Na2yA pamANayaMtA tahAvihaM loyaM, bhuvaNaguruSo varAyA pamANayuM nAva gacchaMti. 1 teha bhaNI siddhAMtanaiM vanid ji kriyA karivI, bhraSTAcAra gurunauM vacana pramANa na rivauM. 525. tathA. [je sAraNAdike karI gacchamAMthI tyajAyelA che, gacchamAMthI nIkaLI gayA che, jinAjJAnI bAhya rahIne pAsasthA thayA che temane guru - susAdhu tarIke pramANa na karavA. vItarAga-vacanane ja pramANa gaNavuM.] hINassa vi suparuvagasTa saMviggapakakhavAisTa, jA jA havijja jyaNA sA sA se nijjarA hoi. 526 hINasa zuddha cAritrIyA hUe RjyaNA karatAM nirjarA hui, te kahivauM kisia ketIyavArae uttaraguNAdika AzrI INau, ochaui hui, taU jau siddhAMtanau sUdhau kharau mArga prarUpai, athavA saMvigya saMvigna susAdhunai viSaI pakSapAtI huI, tehanA guNa Upari nirmAyapaNae bahumAna vahai, ehavAinI je yaNA Apada chatId bahudoSa vastunau TAlivauM alpadoSa vastunauM levauM te te jyaNA tehaCi zuddha prarUpaka saMvigna pakSipAtIhUi nirjarA hui, karmakSayanauM. kAraNa thAI, jeha bhaNI te samyag kriyA karatau nathI, puNa 1 ka dharmakSayanauM. 142 zrI somasuMdarasUriSkRta Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAcIi ji kriyA Upari mananau gADhau pratibaMdha ruci chai tehahUIM. 526. hava gItArtha mahAtmA hui te ApadardI AvIiM bahudoSa vastu TAlInai alpadoSa vastu zrI vItarAganaiM vaniiM sevai, tehahui mahAlAbhai ji hui, e vAta kahIi chai. [kyAreka uttaraguNa AdimAM nyUna hoya chatAM Agamano kharo mArga je prarUpe temaja saMvigna sAdhuo pratye pakSapAta rAkhe, temanA guNa upara nirmamabhAve bahumAna dharAvanArAothI je yaNA thAya te nirjarAnuM - karmakSayanuM kA2Na thAya che. kema ke bhale te samyakriyA karatA nathI paNa sAcI kriyA upara gADha ruci temane hoya che.] suMkAMIparasuddha, sai lAbhe kunnai vANio cirda, emeva ya gIattho, Aya huM samAya2I. 527 suMkAMI zulka rAyanauM dANa Adi lagai vANiu trakamA2AdikaGUiM devA jogau bhAga tehe karI parizuddha te detAMi jau Ugaratau dekhai lAbha, saI lA isid lAbhi chatai vANiu ceSTA vyavasAyakriyA ka2i, Impad na karad, emeva isii ji para je gItArtha mahAtmA siddhAMtanau jANahUi, te Arya da jJAnAdikanau adhika Aya lAbha dekhI kAMI svalpadoSa bahuguNa vastu samAcarai, jayaNAdeM karI sevaU, teha bhaNI tehahue lAbhai ji hui. 527. je Apada pAkhai pramAdIu saMpUrNa kriyAnuSTAna aNakaratau saMvigna pAkSika hui te kissA bhaNI bhalau kahIi, e vAta kahai chai. [rAjAne kara Adi devA yogya bhAga ApyA pachI paNa je bace emAM vANiyo lAbha ja jue. A lAbhane laIne te vyavasAya kare. e rIte gItArtha mahAtmA jJAnAdino adhika lAbha joIne svalpadoSa-bahuguNa vastu jayaNApUrvaka seve che. tethI temane lAbha ja che.] Amujoginnu ccia havai a thovAti tasya jIvadayA, saMviSNapakkhayaNA to TTiA sAhu vargIssa. 528 Amukka yadyapi kuNai sAvagii karmanad vasi vAhiiM saMyama yoga vyApAra saghalAi Amukka mUkyA chaiM, taU tehanaIM mana thoDIi ketalIi jIvadayA hui ji teha bhaNI saMvigna pAkSikanI jyaNA saMvigna pAkSikanau mArga parameri jJAni karI dIThau, anai mokSahetu bhaNI kahiuM, etalai mukta 1 kha zukla. 2 kha udAharaNa. upadezamAlA bAlAvabodha (uttarArdha) 143 Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMyama vyApArai thikau je dayAvaMta haMtau saMvigna pAkSikapaNauM karaI, te ArAdhaka thAI jima ko eka rogI ghaNauM kAla apathya sevatau suvaidyanaI saMyogiI pathyanA guNa jANI apathya chAMDavA vAMchataui, ghAisiluM saghalauMI chAMDI na sakAM, mauDaI maDaI chAMDai, tima jINaOM ghaNI kAla pahilauM pAsatkAdipaNa9 seviuM, pachaI sAdhunaiM saMyogiI vairAgya pAmIinii ghAIsi pAsatkAdikapaNauM chAMDI na sakai, anaI saMyamanaI viSaI gADhau anurAga vahaI, tehaThuI paramezvari saMvigna pAkSikapaNauM mokSanau upAya kahiu, isiu bhAva. pa28. isyA aneka upadeza supAtrada jiI devAyogya huI, ayogya kupAtranaI kAMI kAji na Avai, e vAta kahaI chaI. | kirtavaza, saMyamadharmanI pravRtti sarvathA mUkI denArA sAdhuvarganA manamAM thoDIka paNa jIvadayA hoya ja che e kAraNe paramezvare saMvigna pAkSikano - mokSAbhilASI susAdhuno mArga joyo ane kahyo. eTale saMyamavyApAra mUkI dIdhA chatAM je dayAvaMta hoya te saMvigna pAkSikapaNuM kare te ArAdhaka thAya. jema koI rogI ghaNo kALa apathya sevato sArA vaidyanA saMyoge pathyanA guNa jANI apathya choDavAnI IcchA kare, paNa ekadama ja saghaLuM choDI na zake, moDuMmoDuM choDe, tema jeNe ghaNo kALa pAsaFApaNuM sevyuM che pachI sAdhune saMyoge vairAgya pAmIne ekadama ja pAsasthApaNuM choDI na zake paNa saMyamane vize gADho anurAga dhare tene paramezvare saMvigna pAkSikapaNuM - mokSano upAya kahyo che. supAtrane ja Avo upadeza devAya. kupAtrane kAMI kAma na Ave. kiM mUsagANa anveSaNa, kiM vA kAgANa kaNagamAlAe, mohamalakhavaliyANe kiM kajuesamAlAe. pa29 kiM mUsA mUSaka udiranAM dInAra sonaIAdika arthiI kisi6, jima tehanaI te kAMI kAji na AvaI, kiM vAathavA jima kAganaI sonAnI athavA ratnanI mAlAI kisi6 kAja kAMI kAja nahIM mohamala tima mithyAtvAdika karmamalii karI avaliyANe je gADhA kharaDiyA chaI teha bahukamAM jIvanaI INiOM upadezamAlAI kisi6 kAja kAMI kAja nahIM, eha thika tehaCI kAMI upakAra na huI isiu bhAva. pa29. tathA. [uMdarane somaiyA ke dInArano zo artha ? kAgaDAne sonAnI ke ratnanI mAlA kAMI kAmanI nahIM tema mithyAvI - karmamale karIne khUba kharaDAyelA bahukama jIva - ne A upadeza upakAraka na bane.] 1 ka mUsaNa 2 ka INaI (INi upadezamAlAine badale) zrI somasuMdarasUrita 14. Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caraNakaraNAlasANe aviNabahulANa sayAjogamiNe, na maNI sayasAhasso AvajajhaI kuccha bhAsassa. pa30 caraNa mahAvratAdika caraNa piMDavizuddhayAdika karaNarUpa sakala cAritrakriyAnAM viSaI je AlasU pramAdiyA chai, avinaya bahula je jIva durvinIta chaiM IslAiDuMi upadezamAlA prakaraNa sadeva ayogya devAyukta uM na hui, kAMI na maNI. zatasahasra lakSa mUlya maNi mANi veSa ratna kucchabhAsa kAgaeI AviSnaI, pahirAvII nahIM, isiluM uttama ratna tehahUI yogya na hui, pahirAvaNahAra hasanIya thAI, tima e upadezamAlA gADhA pramAdI pahUI devAyogya na huI, isika bhAva 100A pa30. ise upadeze ketalAI jIva na bUjhaI, karma paravaza bhaNI e vAta kahaI chaI. mihAvata Adi caraNa ane piMDavizuddhi Adi karaNarUpa saghaLI cAritrakriyAne vize pramAdI ane avinayI jIvone "upadezamAlA prakaraNa" sadaiva devAyogya na bane. seMkaDo-hajAro-lAkhonA mUlyavALAM maNi-ratna kAgaDAne paherAvAya nahIM. ratna paherAvanAra ja hAMsIpAtra bane. tema A upadezamAlA gADhA pramAdIne ApavI yogya na thAya.] nAUNa karayalagayAmala va salmAvau pahaM sarva, dhamaeNmi nAma sIijjaI tti, kammAi guruAI. pa31 nAUNa0 karatalagata hAthi lIdhA AmalAnI pari skuTa prakaTa sabhAva taka sAcI buddhii saghalaui jJAnAdika mokSamArga jANIInai, dhamaeNmi. dharmanaI viSaI ketalAI jIva sIdAi, pramAdIyA thAI, te isiu jANIi kamAI tehanA kammada ji bhArI, tehe ji karI te pramAda karaI chai. pa31. hAthamAM lIdhelA AMbaLAnI peThe prakTa sAcI buddhie saghaLoye jJAna Adi mokSamArga jANIne paNa keTalAya jIva dharmane vize sadAya, pramAdI bane. to ema jANIe ke temanAM karmo ja bhAre.] dhammaFkAmamurmasu jasma bhAvo nahiM jahiM ramI, verage gaMtarasa, na ima sarva suhAveI. pa3ra dhammastha, dharma-artha-kAma-mokSa eha cihu puruSArtha vakhANI te haMte jehanauM mana jihAM ramatuM, jehanaI mani je gamaI, tehanau mana tihAMi ji baisaI, kahinau dharmanaI viSaI, kahinauM arthanaI viSaI, kahinauM kAmanaI viSaI, kahinauM mokSanaI viSaI jeha bhaNI jIva savihauddai, prAhai, navanavI) ji ruci hui, eha bhaNI vege. ekAMta vairAgyarasamaya e prakaraNa saghalauMI upadezamAlA bAlAvabodha (uttarArdha) 145 Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ savihauM jIvaThThaI sukhaI ji na UpajAvaI, ketalAIhaMi sAhau dharmanAM viSa vimukhapaNau UpajAvaI. pa3ra. tathA. (dharma-artha-kAma-mokSa e cAre puruSArtha varNavyA pachI temAMthI jemanuM mana jyAM rame tyAM ja bese. eTale sarva jIvane prAyaH navanavI, judIjudI ja ruci thAya. to vairAgyanA ekAMta rasavALo A graMtha sarva jIvane sukha na upajAve. keTalAkane to UlaTAnuM dharmaviSayamAM vimukha banAve.] saMjamatavAlasAmAM vegakahA na hoi kanasuhA, saMvigapaAiNe hajaja va kesiMca nANamAM. pa33 saMjama saMyama jIvarakSA anaI bAre bhede tapa tehanaI viSaI je AlasU nirucchAha bhArIka jIva, tehahUI e vairAgyakathA, kAnahai sukhakAriNI na huI cittaDuMi harSahetu na thAI, je saMyamanaI viSaI AlasUI saMvigna pAkSika huI, anaI ketalAI je jJAnI jANa huI cAritranaI viSaI daDhAnurAgI huI tehanAM kAnaThThaiM e sukhakAriNI hui. pa33. tathA siyama, jIvarakSA, tapanA viSayamAM je ALasu ne nirutsAha che te bhArekama jIva che. temane mATe A vairAgyakathA kAnane sukhakAriNI ane cittane harSakArI na thAya. paNa je saMyamane vize ALasu chatAM saMvigna pAkSika che te jJAnI ane cAritrane vize daDha anurAgI hoI temanA kAnane sukhakAriNI thAya. souNa pagaraNamiNe dharme jAo na ujamo jarasa, na ya jANiye verajhma, jANijaja arNatasaMsArI. pa34 soUNa, upadezamAlA prakaraNa sAMbhalInaI je jIvaThThaI zrI sarvajJanA dharmenaI viSaI, vizeSa udyama na Upanau, na ya jarSi anaI viSayanaI viSaI jehaI vairAgya puNa nanow UpanauM, jANijjate sivuM jANivavuM e jIva anaMta saMsArIuM, kAla dAruNa sarpadaSTanI pari asAdhya ayogya jANivau. pa34. tathA. ['upadezamAlA prakaraNamAM sAMbhaLIne je jIvane zrI sarvajJanA dharma vize vizeSa udyama na Upajyo ane viSayane vize vairAgya na Upajyo to jANavuM ke e jIva anaMtasaMsArI che. kALa-sarpathI DasAyelAnI jema e asAdhya, ayogya jANavo.] kammANa subahuAyuva sameNa uvaga7I ime sarva, kampamala cikkaNArNa vaccaI pAseNa bhannata. pa35 1 kha ma nathI. 2 ga UpajaI. 3 kha viharAM viSayai. 146 zrI somasuMdarasUrikata Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kammANa mithyAtvAdika ghaNAM jetIvAra jIvaThThae upazamiyAM huiM, anai ketalAe kSaya giyAM hu, jetIyavArad jIva halUkarma thiyAi hui tetIya vAraU e upadezamAlAnA upadeza saghalAi jIvahui uvagacchai. pratibodha karadeM sAcA bhaNI hIyai Avai, kammamala jehanai karmamala gADhA cIkaNAM hui tehaCO e upadeza saghalAi kahItA, vaccai. pAsai ji bAhari ja jAi, hIyai kAMI na paisaIM. 535. e upadezamAla paDhavA guNavAnuM la kahaI chai. [jIvane jyAre ghaNA mithyAtvAdi karmono upazama thAya ke karmakSaya thAya ne jIva jyAre haLukarmI bane tyAre A upadezamAlAno upadeza te saghaLA jIvone pratibodha kare; hRdayamAM Ave. paNa jemano karmamala tIvra ne cIkaNo hoya temane A upadeza kahyA chatAM bahAra ja jAya, hRdayamAM kAMI praveze nahIM. uvaesamAlameryuM, jo paDhai sujJai kunnai vA hiyae so jANai appahiyaM nAUsa suhaM samAyarai. 536 uvae e upadezamAlA je dhanyabhAgyavaMta paDhaiM, sUtrid karI, anai je ehanau artha sAMbhalad, kunnai anai ehanau artha kSaNi kSaNi hiyaI bhAvai, te jIva halokanauM hita jANai, nAUrNa anai jANInai sukhiiM ApaNauM hita samAcarai, pa36. graMthakaraNahAra ApaNauM nAma yuktid karI kahaI chaI. A upadezamAlA je bhAgyavaMta sUtrathI bhaNe, arthathI sAMbhaLe ane e arthane hRdayamAM kSaNekSaNe bhAve te jIva ihalokanuM hita jANe che ane e jANIne sukha Acare che.] dhaMtamaNidAma sasigayaNi hi paya paDhamaktAbhihANeNa, uvaesamAla pagaraNamiNamo raiyaM hiyaTTAe. 537 dhRtamaNi. dhaMta 1 miNi 2 dAma 3 sasi 4 gaya 5 Nihi 6 e chaha padane pahile akSare abhidhAna nAma jeha U.ta. nauM 1 kha hiyai.... (hi paya'ne sthAne) upadezamAlA bAlAvabodha (uttarArdha) dhaM 43|4|| zi ta Ni ma || ha si ya 147 Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ huI tINaI e upadezamAlA prakaraNa raiye. raciuM zrI siddhAMta mAhi thikauM, artha uddharI gAhArUpii bAMdhiu siI kAjii hiyayAe, ApaNA AtmAhUi hitamokSa tehanaI kAji, athavA, bhavya jIvanau hita, anugrahanaI kAjiI jeha bhaNI e prakaraNa siddhAMtanau artha leI kIdhauM chai, eha bhaNI, ehahUI kalpadrumanaI upamAni karI kavi stavaI chaI. pa37. dhiMta, maNi, dama, sasi, gAya, zihi - A cha padanA pahelA akSare je nAma thAya teNe A "upadezamAlA prakaraNa' racyuM. jinAgamamAMthI artha upADI gAthArUpe bAMdhyuM; potAnA AtmAnA hita-mokSa kAje ke bhavya mokSAbhilASI) jIvonA anugraha kAje. A prakaraNa Agamano artha laI karyuM che mATe ene kalpavRkSanA upamAnathI kavi stave che.] jiNavayaNakapUrukho, akhegasuttaQsAla vicchinno, tavananiyama-kusumaguccho, sugaI phala baMdhaNo jayaI.014 pa38 jiNavajinavacana dvAdazAMgarUpa zrI siddhAMta manovAMchita phala deNahAra bhaNI teha rUpIuM kalpavRkSa e jayavaMtI vartAI, kisiu chaI, aNaga. aneka ghaNA je siddhAMtazAstranA artha teha ji zAkhA tehe karI vistIrNa vitariu chaI aneka tapaniyama rUpiyA mahAtmA rUpiyA bhramarAIEI harSahetu bhaNI kusuma phUlanA guccha samUha cha iM, INaI kalpadrumi sugaI sugati devaloka mokSarUpa, eha ji sarasa lauM bAMdhivauM nIpajivavuM cha, INaI kalpadrumi e zrI jinavacana ArAdhatAM sarvasva mokSala hui, isika bhAva. isipha e upadezamAlA siddhAMtarUpa kalpadruma jayavaMtau vartau. 538. hava zrI upadezamAlA jehaddai devI te kahaI chai. dvAdazAMgarUpe manavAMchita phaLa ApanAruM jinAgamarUpI A kalpavRkSa jayavaMtuM varto. e (kalpavRkSa) aneka tattvazAstronA arthanI zAkhAe karIne vistareluM che. aneka mahAtmArUpI bhramarone harSa pamADanAra tapaniyamarUpa puSponA guThThavALuM che. A kalpavRkSamAM sugati - mokSarUpa sarasa phaLa UgI Ave che. A kalpavRkSamAM zrI jinavacananI ArAdhanA karatAM mokSaphaLa thAya. e upadezamAlArUpa kalpavRkSa jayavaMtuM varto. juggA susAhuveragviyANa paralogapasthiANe ca, saMvignapambiyANe, dAyabbA bahusuyANe ca. pa39 1 kha, ga karI kavi' nathI. 2 kha "INaI kalpadrumi... nIpajivauM chaI' pATha nathI. 148 zrI somasuMdarasUrikRta Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jugAe zrI upadezamAlA eka susAdhu mahAtmA anaI veragiyA. vairAgyavaMta suzrAvakaIci anai yamahUI abhimukhapaNAM paralokanA hitanaI kAraNi je udyamavaMta che, je saMvigna pAkSika tehacI yogya chaOM, dAyaanaI valI e zrI upadezamAla bahuzruta vivekiyA susAdhu, zrAvakAdika chaMi devI bIjA ayogyahuI na devI. pa39. zrI dharmadAsagaNinI kIdhI, etalII ja gAthA jANivI AgilI pAMca gAthA pAchilA AcAryanI kIdhI prakaTArtha ji chaiM. [A upadezamAlA sAdhu mahAtmAne, vairAgyavaMta suzrAvakane ane saMyamAbhimukha temaja paralokahita mATe udyamavaMta evA saMvigna pAkSikane yogya che. vaLI A upadezamAla bahuzruta vivekI susAdhu, zrAvaka Adine ApavI, bIjA ayogyane na ApavI. zrI dharmadAsagaNie racelI ATalI ja (ahIM sudhInI) gAthA jANavI. AgaLanI pAMca gAthA pachInI AcAryanI kIdhI pragaTa che.] diya dhammadAsagaNiNA jiNavavaNuesa kanjamAlAe, mAlava vivihakusumA kahiyA ya susIsavaSNussa. 540 iya. isI pari zrI dharmadAsagaNi AcArya jiNava jina vItarAganAM vacana tehanA upadezanA kAjanI mAla zreNiI karI e mAla kIdhI jima mAlunna vividha aneka jAtinAM kusuma phUle karI mAla gUMthIi, tima tapakSamAdikanA aneka upadeza karI e mAla kIdhI suziSya vinIta bhavya yogya ziSya pratii kahI.. 540. hava e zrI upadezamAlahUi AzIrvAda kahaI chaI. [A prakAre zrI dharmadAsagaNie vItarAganAM vacana -- temanA upadezanI mALA karI. jemAM vividha prakAranAM phUlonI mALA gUMthAya tema tapa-kSamA Adi aneka upadeza karI A mALA karIne vinIta ziSyane kahI.] saMtikarI vuddhikarI kalyANakarI sumaMgalakarI , hou kahagalsa parisAI taha ya nivANaladAI.org 541 saMti, e zrI upadezamAla zAMti krodhAdikanau upazama tehanI karaNahAri, anaI vRddhi dharmanau abhyadaya tehanI karaNahAri, anaI kalyANa, Ihaloki aneka RddhisaMpadanI karaNahAri, sumaMgala. anaI sukhu rUDA maMgalIka sarva vighna aMtarAyanau phITivauM, tehanI karaNahAri hou huu, kahagassa kahahArahRi anaI 1 kha saMyama ga saMjama. 2 kha devAyogya. 3 ga jima mAluva....... e mAla kIdhI pATha nathI. upadezamAlA bAlAvabodha (uttarArdha) 149 Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parisAi parSadasabhA sAMbhalAra loka tehahUiM, anai paraloki taha yu nirvANaphsa mokSasukhanI deNahira hui. 541. A zrI upadezamAlA krodha Adino upazama karanArI - zAMtidAyaka, dharmano abhyudaya karanArI, ihaloke aneka ridvi karanArI, sarva vighnone dUra karIne maMgala karanArI, kahenAra-sAMbhaLanArane paralokamAM mokSasukha denArI bane che.] itya samappai iNamo, mAlA uvaesa pagaraNe pagayuM, gAArNa satvarga paMcasayA ceva cAlIsA. 542 itya IMhAM jinazAsana iNamo e upadezamAlA prakaraNa prakRta Arabdha samappai patAi, ketalI gAhe, gAhANuM savvarge sarva saMkhyA IhAM jau gAha joIiM tau pAMcasai Ala mUlagA huIM. 542. [A jinazAsanamAM upadezamAlA prakaraNa AraMbhIne ahIM samApta karyuM. emAM saghaLI maLIne 540 gAthAo che.] jAva ya lavaNasamuddo, jAva ya nakbattamaMDio merU, tAvaya raIyA mAlA jyammi thirathAvA houM. 543 jAva ya jAM lagai e lavaNasamudra zAzvatau chai anai jAva 50 ja lagai nakSatramAlAd maMDita alaMkariu meru parvata zAzvatau chai, tAvaya tAM lagai zrI dharmadAsagaNii raiyA racI nIpajAvI zrI upadezamAlA yaMmi, e gamAhi anerIi je sthira zAzvatI vastu tehanI para sthAvara nizcala zAzvatI hui. 543. [jyAM sudhI A lavaNasamudra zAzvato che ane jyAM sudhI nakSatramAlAthI alaMkRta meruparvata zAzvato che tyAM sudhI zrI dharmadAsagaNie racela zrI upadezamAlA jayavaMtI che. A vizvamAMnI anya zAzvatI vastunI peThe te paNa nizcala sthAvara zAzvatI che.] - -- akbaramattAhInuM je ciyara paDhioM ayANamANeNaM, teM khamaha ma sarve jiSNavayaNavizigayA vANI, 544 akbara akSara karI athavA mAtrA karI karI je kAMI hINauM ochauM athavA adhikauM paDhiuM hui eha zrI upadezamAlA mAhi teM khamaha te sahU mAharauM, jiNavayaNa zrI jinanA vadana mukhathau nIkalI vANI, zrutadevatA khamau sAMsahau e nigavaMtAnauM anai pApabhIrupaNAnauM vacana jANitauM, nahIMtau zrI dharmadAsagaNinAM vacana mAhi doSa sarvathA nathI, garUA bahuzruta bhaNI zrI 1 kha gAhAruM ca. 2 kha me. 3 ka paDiuM, 150 zrI somasuMdarasUrikRta Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezamAla zrI mahAvIra jIvatA nIpanI, teha bhaNI zrI siddhAMta prAya jANivI. 544. [A upadezamAlAmAM akSara lakhavAmAM ke mAtrA karavAmAM je kAMI ochuM - adhikuM thayuM hoya te sahu mAruM. zrI jinezvaranA mukhathI nIkaLelI vANI zrutadevatA kSamA karo, sahI lo. A niHgavatAnuM ane pApabhIrupaNAnuM vacana jANavuM. nahIM to zrI dharmadAsagaNinAM vacanamAM doSa sarvathA nathI. garavA bahuzruta mATe A upadezamAlA zrI mahAvIra jIvatAM nIpajI tethI te siddhAMtaprAya jANavI.] iti zrI upadezamAlA bAlAvabodhaH samAptamiti. che. graMthAgras. 500. che. cha. che. zubha102A bANeza mUtyudadhi zItamato 1485 miti de, zrI somasuMdara gurupravare. praNItaH, AkalyameSajayatAdupadezamAlA bAlAvabodha Iha sarvajanopayogI. zubha. saMvata 1499 dudabhi saMvatsaro zrAvaNa vadi 4 gurudine, tadine pustikA zrAvikA rUpAI osavAla vaMzotpanA AtmapaThanArthe pustikA lekhApita che. cha che. zubha bhava, lekhakapAThakayo. cha. cha. cha.1029 1.kha pratanI puSpiAH zrImattapAgaNa nabhogaNa bhAskarAbhaH zrI somasuMdaraguru pravare praNItaH AkalyameSajayatAdupadezamAlAvabodha mi Iha bhavyajanopakarya. 1. zrI upadezamAlAvabodha saMpUrNasaMvata 1527 varSe AsADha vadi paDi likhita maMDapadurge zubha bhavatu. yAdazaM pustaka daSTa tAdaza likhite mayA. vadi zuddhamazuddha vA. mama doSo na dIyAta. zrIrasu. paM. sAdhu vijayagaNiziSya somasAdhugaNi likhite. zrIrbhavatu. che. zrI. che. ga pratanI puSpika: iti zrI upadezamAlA prakaraNa bAlAvabodha samApta . cha. saMvat 1546 varSe jyeSTa vadi ravidine. zrI somasuMdarasUri tatpaTTe zrI jayacaMdrasUri tatpaTTe zrI lakSmIsAgarasUri zrI somajayasUri tatpade zrI sumatisAdhusUri zrIzrIzrI iMdranaMdisUri. paM. tIrthajayagaNi ziSya abhayakIrtigaNinA likhita svakate paropagArAya. zrIranu. zrI ahamadAvAda nagare. cha. zrI. zrI. zrI. zrI. zrI. upadezamAlA bAlAvabodha (uttarArdha) 151 Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zabdakoza zabdanI sAthe ahIM je kramAMko darzAvAyA che te mULa gAthAnA kramAMko che. zabda te-te kramAMkovALI gAthAnI nIcenA bAlAvabodhamAM (kathAsahita)mAM che ema samajavAnuM che.] gadyakhaMDa aulavai 266, 302-303 oLavI | aNasIjhatai 145, 150 siddha na thatAM aNasIo 25 anazanavALo, upavAsI aNuvrata 234 zrAvake pALavAnAM pAMca vrato le, kapaTathI paDAvI le, jhUMTavI le, chupAve atikramAvI 362 pasAra thavA daI atikramiuM 190 choDyuM, vaTAvyuM, vItyuM aticAra 396 vrata-niyamano bhaMga atizaya 167 prabhAvaka camatkArika lakSaNa atisArika aulavAvad 267 oLavI laIne, kapaTathI paDAvI laIne akauM 80 kAma vinAnuM akajja 512 nakAmuM, nirarthaka, niSphaLa agamatau 252 aNagamato, apriya agAsai 164 AkAzamAM acitta 170, 400 nirjIva ajvaNA 358 jIvarakSA na thavI ayaNAM 367 jIvarakSA-jatana vinA ajAnatae 141 ajANatAM ajjA 14, 15 AryA, mahAsatI aThThama 30 saLaMga traNa upavAsa aDhAhI 241 ATha divasanuM tapa ahIla 283, 431-432 beDI aDhAi 38 aDhI aNaUgi N 362 (sUrya) UgyA pahelAM aNakavii 217 nahIM karatAM aNachatA 329 na hoya tevA aNapUMjii 359 lUchyA vinA aNabhAtiyAM 372 aNagamatAM aNalehata 417 nahIM samajato, nahIM pAmato aNasaddahatA 53-54 AzaMkA karatA, azraddhA karatA 152 w 53-54 atisAra (saMgrahaNI)nI vyAdhivALo | atIcAra 234, 478 juo aticAra adatta 362 vahorAvyA vinAno adattAdAna 396 nahi apAyeluM levuM, corI karavI adeya 265 na ApI zakAya tevuM adhalauM 496 aDadhuM adhiSTi 105 sattA taLe ApyuM adhiSTI 333 adhiSThAtrI anazanIu 378 upavAsI anaMtakAya 234 jemAM asaMkhya jIvo che tevI vanaspati, kaMdamULa Adi anAgata 292 nahIM jANelo anigrahiA 126 mokaLA aniyatavAsI 388 nityavAsI nahIM evA aniratau 476 azuddha upadezamAlA bAlAvabodha (uttarArdha) Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anugamIi 17 anusare, pAchaLa jAya anuttara vimAna 29 jaina zAstra anusAra UrdhvalokamAMno eka pradeza anuraMjita 285 zobhAyamAna, suzobhita anuvarttanA 97, 302-303 anusaraNa, -nI jema vartavuM te anekhaNIyAdi 382 jaina sAdhu mATe ati 461 asukha agrAhya (anna vagere) anethi 55, 167, 440, 501 aloi 99 juo Aloi anyatra anerad 36 bIjAthI anera 89, 478 juduM anyatvabhAvanA 343 AtmA zarIra judAM che evo bhAva anyAnya 45-46-47 judAMjudAM apavAda 382, 395, 400, 418 abhyutthAna 97, 165, 187, 295 AdarathI UbhA rahevuM abhyutthAna 152 AvIne UbhA rahevuM amayavallIa 234 amRtavela amAri 268 ahiMsA araNAmaya 318 viSayAsakti rUpI roga zabdakoza amAI 333 oramAna, sAvako niyamamukti, zuddha AcArapAlanamAM apavAda karavo te apariu 227 apahRta thayelo apratipAtI 167 naSTa na thAya tevuM, avahasaNa 316 hAMsI, mazkarI avAviravauM 308-309 nahIM vAparavuM te, upayogamAM na levuM te vinAnA AvyA pachI pAchuM na jAya tevuM avIsAsa 478 avizvAsa (avadhijJAna) avelAM 114 kaveLAe abodhi 350 jinadharmanI prApti azucipaNaiM 265 azuddhithI asamaMjasa 170, 209 ayogya abhavya (jIva) 167, 168 mokSanA asidhArA 59-60-61 talavAranI dhAra anadhikArI (jIva) asuhAi 330 asukha ApanAra, aNagamatA, aNazobhatA asUjhatau/asUjhatA/asUjhatI abhigraha 10-11, 39 dhArmika niyama, 41, saMkalpa abhIkSNa 354, 355 vAraMvAra, haMmezAM abhyarthiu 64 araja karAyelo 152, 158, 345, 349 azuddha asUyA 304-305 IrSyA ahiAsatA 346 sahana karatA abhyasiu 116 TevavALo allakacUro 234 lIlI kALI haLadara allamutyAya 234 lIlo motha allahalidA 234 lIlI haLadara ane alluM 234 kAcuM, lIluM avA 352 avasthA avarNavAda 39, 74, 242, 245, 304-305, 343, 364, kUMDuM bolavuM 153 Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ahiAsI 346, 375 sahana karI | AThali para juo aThIla ahitUa/ahinUu 242, 434 | ANa 296 AjJA, sogaMda, manAI ahitakara ANaI bhavi) 48, A bhava)mAM ahinANa 105, 290 eMdhANI, saMketa, na ANi 256-257 lAva lakSaNa Atula 212 Atura, vyAkuLa ahiyAsaI | ahIyAsaI 4, 119, | AdAnanikSepasamiti 298 jaina sAdhuno sahana kare upakaraNa levA-mUkavAno viveka ahira 94 sApa AdhAkarma 298, 349, 397 jaina sAdhu aMga 6, 93 pistAlIsa Agamo mATe khAsa taiyAra karelo AhAra paikInA sauthI prAcIna graMtho je 12 vahoravAthI lAgato doSa (42 che, jemAMthI eka lupta thatAM have 11. eSaNA doSa paikIno eka doSa) aMgaolam 145, 440 aMgasevaka | ApaNAI 6, 14, 50, 59- 661, aMgArAdAha 235 kolasA vagere bALavA. 78, 99, 105, 227, 340 pote, aMgArUu 459 aMgAro jAte aMjalipuTa 7 be hAtha joDavA te | ApaNAuM 59-661, 229 aMtarAli 254 adhavacce potAnI jAta aMtra 149 AMtaraDAM ApaNapAnaIM 3 potAne Aisa 33, 165 Adeza ApaNapAhUi 163, 221, 455 AkalaI 312 le, pakaDe, bAMdhe ! potAnI jAte AkaMpyA 44 kepita thayelA ApaNApaI 474 juo ApaNAI Akrosiva6 136 zApa devo, maheNAM- ApahaNI/apahaNIi 28, 33, 71, ToNAM devAM 180, 184, 490, 507 Akhara 36 5 akSara ApameLe, svayaM Akhi 120, 261 AMkha Amaya 318 roga AkhyAyaka 10-11 upadezaka (vacana) AmaMtio 64 AmaMtrelo AgaI 2 AgaLa Ayasa 94, 5 juo Aisa Agatau 296 AvatuM Arati 119 duHkha, pIDA AgAmIyA 386 AgAmI, AvanAra | ArtadhyAna 400 dhyAnanA cAra prakAro Agi 33, 145 agni, Aga paikInuM eka evuM kRdhyAna je mananI AgilI 265 agAunI pIDA janmAve che Agula 94 AMgaLa Arsii 345, 390 duHkhamAM, AcchAdaI 37ra chupAve, DhAMke viSAdamAM, zokamAM 154 upadezamAlA bAlAvabodha (uttarArdha). Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AlU 234 kaMdavizeSa AhaNI 464 mArI nAkhI AloaNa 59-60-61, 253 pApanuM AhariyA 199 ArogyA, khAdhA prAyazcitta, AlocanA AhAmahA 265 "AhA-are evo AloI 65 Aloce zokoddagAra AloyAM 10-11 AlocanA karelAM AMkSi 420 AMkha AvaryA 44 prasanna thayelA gamI 105 pAmIne AvarjavA 393 prasanna karavA, khuza | AMtarau 315 aMtara, taphAvata karavA IhaI 218 ema ja, ema ne ema Avazyaka 234 zrAvakanAM rojanAM cha | isi6 17-18 AvuM. Ama nitya kartavyo - sAmAyika, Iyasamiti 295 jaina sAdhuno) pratikamaNa, caityavaMdana, guruvaMdana, cAlavAmAM saMyama-viveka kAyotsarga ane pratyAkhyAna | uchau / uchaU 133, 477 ocho AvasIhi359 nivRttimAMthI Avazyaka | ujhaI 37 tyaje pravRttimAM javA mATe dharmadhyAnamAMthI ujhita 1para zuSka, lUkhuM, rasahIna nIkaLatI vakhate bolAto zabda | ujvAlyAI 35 saLagAvelA, pragayavelA AviyAM 93 AvaDyAM uDavaI 151 jhUMpaDImAM AzradvAra 214 pApakarmo pravezavAno | uttaraguNa 437, 479 saMyamanA pAMca mArga samiti Adi uttaraguNa AsaNa 334 Asana | utsarga 40, 418 vihita vidhi, AsaNa-baIsaNa 366 Asana-beThaka | niyama Asana 37pa najIka usUtra 353 sUtra viruddha AsanakAla 290 mokSe javAno udaI 158 udayathI najIkano samaya udAliva6 431-432 paDAvI levuM Asannasiddhika 290 jeno mokSe javAno udIraI 311 prerita thAya kALa najIkamAM che te udIrita 279 prerita thayelI Asannasiddhipatha 289 najIkanA] udega 478 udvega samayamAM mokSa maLe evo mArga | uddagRha 477 ghara tyajI dIkSita thatA AsirI 133 AzrayI. sAdhu AhAI 134, 167 prahAra kare, mAre uddIpAI 35 pragaTavelA AhaNiu 25, 139, 445 prahAra' uddharAI 482 uddhAra karAya karAyelo uddharI pa37 upADIne AhaNiyA 137 mAryA udravI pa3-54 upadrava karI, pajavI zabdakoza 155 Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upakaraNa 299 sAdhana upadisai 82 upadeza Ape upasihaM 16 upadezyo nirvedakArI, udvigna uparAThau 130 pratikULa, avaLo upadhi 36 1, 367 jaina sAdhunAM vastra- | UriNa 269 RNamukta kaMbala-saMthAro vagere upakaraNa-samUha | UvaTaiM 320 ADA 2ste 67 upazama karatAM, UsajADiyA 525 tyajAyelA upazamavadya zamAvatAM upazamiyAM 535 upazama pAmelAM upasarga 4, 119, 121 vighna, aMtarAya upasthA 72 sparzaneMdriya, jananeMdriya upArjiu 134, 166 meLaveluM upArjivAnaiM 50 raLavAne, meLavavAne ulakhai 400 oLakhe ulakhiu 85-86-87 oLakhyo ulhavai 35 bujhAve, holave ulhANau 118 holavAyo. Umharau 369 uparavaTano, pramANathI vadhAre Ubhagau 205, UkAMTau 88 romAMca UcAi 333 nAza kare gaDhiyAi 334 UThI gaye 156 UsajADI 93 tyajIne UsAgaNa RNamukti RddhigArava 289 arucikara, 269 pratyupakAra, 295, RddhithI Avato ahaMkAra ekAdazAMgadhara 68 agiyAra aMgonA zAtA uSadha/USadha 41, 96, 488 auSadha, eSaNAdoSa 298 bhikSAcaryA saMbaMdhI davA jaina sAdhunA 42 doSa juo osanna usannau/usanA 99, 303, 517 eSaNAsamiti 298 jaina sAdhuno bhikSAcaryA viSayaka viveka oDavai 242 vAre, aTakAve oDI 105 hoDamAM mUkI olaMbhiu 265 Thapako, ToNo osana 350, 352, 353, 382, 387 zithilAcArI, cAritravALA bhraSTa 323, 324 ekAMta 171, 392 saMpUrNa ekAMti/ekAMtid 411 saMpUrNapaNe, haMmezAM Udega 321 juo uddega Upanau 16 Upajyo, pedA thayo UparihirAM 374 uparAMtanAM Upaharad 362 thI AgaLa, -thI kautigauM 316 kautuka vadhAre, uparavaTanuM kautigAmaNI 485 kautuka pamADanArI Upahira 178 -thI vadhAre, thI kautigie 102-103 kautukathI adhika kaula 53-54 koLiyo UpADiyAM 261 ughADyAM kaTaka 49 daLa, sainya, lazkara upadezamAlA bAlAvabodha (uttarArdha) Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kaTaka karI 150 senA laI kasauTaI 473 kasoTI paththara kaDUuM 128 kaDavuM | kasakasATa 168 kolasA paga taLe kaDUyA 36 kaDavA kacaDAvAthI thato avAja kaDevara 321 kalevara, maDaduM, zaba | kahevarAI 99 kahevAya kadarthanA para, 59-6061, 149, | kahi 10-11 koI 280 satAmaNI kahinaIM 505 konA kadathavila 137 satAvyo kavirAi/i 30, 227 juo kahevarAi kadarthiva6 146 satAmaNI karavI kaDisi/kahisiI 21, 155 kaheze kadAgraha 170 haThAgraha kaMdala 93 jhaghaDo kanhaI 6, 48, 106 pAse kAusaga/kAussagga 20, 121 juo karaDakA moDai 134? kAyotsarga karaNa 228, 130 kriyAkAMDa, saMyamanA kAgiNI 188 koDI (eka mUlya) pAMca samiti Adi uttaraguNa ] kAchavA 484 kAcabo karasaNI 495, 496 kRSikAra, kheDUta kAjagaruM 473 kAmamAM Ave evuM karAi 36 karAya kAdama 154, 170 kAdava karivai 77 karatAM kAyotsarga 344 kAyAno utsarga karisika 17-18 karIza, karazo (tyAga) karavo, zarIra dvArA thatI koI karisiu pa6 karIzuM paNa pravRtti choDavI, jainonI cha karNavAraI 139 darakAra Avazyaka dharmakriyAo paikInI eka. karmAdAna 235 karmabaMdhanI vRtti kArimA 149 kRtrima, banAvaTI kalakalatA 280 UkaLatA, khadakhadatA | kAladurmikSa 293 duSkALa kalabhala 168 hAthInuM baccuM kAlamuhA 28 kALamukhA kali 111 kalaha, jhaghaDo * kAsaga 113 juo kAyotsarga kalikalaha 301 kaLiyuganA kalaha | kihaI 483 kAMI kalimala 32 (karmarUpI, pAparUpI) kacaro kilbilIyA 70, 259 cAMDALanA kalpaI ra39, 363 yogya hoya prakAranAM halakAM kAryo karanAra eka kazA-tAjaNa 281 dorI-cAbuka | devajAti kaSAya 34, 295 jIvanA zuddha svarUpane | kisala 234 kUMpaLa kaluSita karanAro bhAva, jIvane | kisiu 2 kevA saMsAramAM kheMcI lAvanAra durbhAva, | kisi6 91 zuM, kevuM cittavikAra, durvatti kisyA 1 kevA kisauTaI 191 kasoTI, parIkSA, parakha | kIjatI 68 karAtI zabdakoza 157 Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kuAri 234 kuMvAra, kuMvArapAThuM | klesi6 179 phleza Apyo, kaSTa ApyuM kuTakaI 459 kaTakAthI, TukaDAthI | #pavai 67 kSaya karatAM kuDaMga 306-307 gahana, jaTila, durgama | kSapivA 483 nAza karavA kuNahiI/8 139, 2para koIe | kSipaI 389, 390 nAza kare kupi/kupiyA 42, 558, 122 | kSipiuM 179 nAza karyo, hRAsa karyo gusse thayo/thayA | zubhaI 234 caLe, Dage kura 85-86-87 kuMvara kSabhiu 28, 29- 66 1 kSubdha thayA, kuraDI 149 karaDI khaLabhaLyA, AkaLavikaLa thayA kulagalaI 265 kogaLA vaDe | suratha 3pa6 charo, astro kuliMgI 462 sAdhuvezano durupayoga kSetrajavedanI 279 narakanI karanAra (sAdhu) vedanAomAMnI sthAnathI utpanna kusIla 225 kharAba cAritravALA thatI eka vedanA kuhiyA 325 saDelA, kohelA kSodIi 312 kacaDAya, cagadAya, cUro kuhI 149 saDI, kohI thAya kuMbhIpAka 105 eka prakAranA narakano kSobhavI 5 kSubdha karI, DagamagAvI, pradeza caLAvI kUu 275 kUvo | khaira 120 khera kUTivarSa para, 431-432 mAravuM, kUTavuM khaDugiIM 136 khagathI kRSNalezyA 445 cha legyAo paikI eka | khaNAvI 145 khodAvI nimnatama azubha prakAra mananA | khapa 256257 icchA, upayoga vyApAra para AdhArita AtmAno khapa 295, 384 udyama, yatna pariNAma te vezyA) | khamaI 43, 343 sahana kare, kSamya gaNe kelIkila 316 ramatamAM anyane | khamAvaI 44, 53-54, 247 kSamA asaMbaddha vacano kahevAM, krIDAthI yAcanA kare anyane bhoMThA pADavA khamAvau 44 kSamAyAcanA karo koIla 145 koyala kharau 249 kharo, kaThora koDAkoDa 178 eka saMkhyA - karoDa | kharaDiyA pa29 kharaDAyelA guyA karoDa, asaMkhya khariMsuA 234 vanaspati-vizeSa komalabiliA 234 eka vanaspati khalI 234 alita thAya, caLe, cUke korI 444 koLI (eka jAti). khasakhUMTIA 316 majAkabharI ceSya, koho 322 krodha cALA klIva 356 napuMsaka | khaMDohAlI 212 khaMjavALato 158 upadezamAlA bAlAvabodha (uttarArdha) Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ khaMDohAlavA/khaMDhuAlivA 154, 460| gahilA 510 ghelA khaMjavALavA gAI 206 gAya khAI 314 khAya gArava 295, 323, 422 ahaMkAra, khAtau 38 khavAto abhimAna, moTAI khANi 454 khANa, bhaMDAra gAha 558 gAthA khApara 173 bhIkhanuM zako. ThIzuM | ginjaI 373 grahaNa kare khAmaNa3 247 kSamApanAnI kriyA gItArtha 182, 248, 333 jJAnI khAra 30ra-303 ISya guNatI 93 abhyAsa karatI khAla 59- 661, 191 khALa guNamatsarI 65 guNanI IrSyA karanAra khAMDau 38 khaga guNAkara 123 guNono bhaMDAra khiluhaDho 234 kaMdavizeSa khiluhaDA guNiI 64 gaNeluM gupti 295 mana-vacana-kAyAnI azubha khrisaI 331 AghA jAya pravRtti caLavI te bIjiu 99 khijAyelo guruA 15ra garavA khubhile 88, 121 calita thayuM, guruyAI 78 mahAna, garavA DahoLAyuM gUMcchala 306-307 gahana, jaTila, khuri 440 (ghoDAnA) paganI kharIdI | | durgama kheDauM 138 DhAla | gotihara 283, 289, 329 kArAgAra, khobhavila 121 DagamagAvyo, kSubdha karyo ! kedakhAnuM khobhavI 5 juo kSobhavI | goha 314 gho kholaI 149 khoLAmAM glAna 99, 106, 363, 378 mAMdA gara 234 gAjara glAnatva para3 mAMdagI gaNadhara 1 tIrthakaranA pradhAna ziSya glAnapaNai 110 mAMdagIne lIdhe gaNI 481 kahI, vicArI ghaMcanA gholanA nyAya 292 ghAMcI ke gamaI 7ra gumAve ghANI)no baLada ghaNuM pharavA chatAM gamAM 59-60-61 bAjue tyAMne tyAM rahe che te nyAye. garuApaNuM 192 garavApaNuM ghAio 150 mAryo galaI 108, 446 gaLAmAM ghAtaI 149 ghAlI galoia 234 gaLo ghAtaI 459, 518 ghAle, nAkhe gahalau 36-307 unmattapaNuM ghAtivarSa 283 ghAle, nAkhe gahilau 510 ghelo, gAMDo ghAtI pa5, 94, 149 ghAlI, nAkhI gahilapaNauM 210 gAMDapaNa ghAtII 329 ghalAya, naMkhAya zabdakoza 159 Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ghAtIi 249 ghAlatAM, bheLavatAM | cihuMgati 215 deva, manuSya, tiryaMca ane ghAtyA 596061 ghAlelA - nArakI e cAra gati - loka ghAya 137 ghA ciMtavII 204 ciMtavIe, vicArIe ghAMdasi6 34, 113, 152, 168,ii cIkaNauM (karma) 221 vraja jema coMTI pa28 ekadama, utAvaLe jAya evAM (karma) ghAMTaDI 446 ghaMTaDI cIMtaviva6 95 vicAravuM gholavaDAM 234 TIMDorAM? cUNiyA 91 cayA paMkhInuM caNavuM) ghoSAvile 268 vagaDAvyo, jAhera cUrNi 415 graMtha-TIkAno eka prakAra karAvyo ceta valiu 247 bhAnamAM Avyo ghoSInaI 473 jAhera karIne coaNA 155 zikhAmaNa ApI preravuM caummAsIparva 370 cAturmAsika parva te prA.) pratyeka RtunuM) coIyA 101 prerita cauhaDI 265 coDI cokhau 21 cokhkho, nirmaLa, zuddha caturvidhAhAra 3 cAra prakAranA AhAra | cokhalAviyA 105 svaccha karAvyA catuSpada 446 copaguM prANI copaDaI 325 copaDelAM capala 10-11 utsuka, caMcaLa | colapaTTa 356 jaina sAdhunuM kaTivastra capeTA 464 thApaTa cyavana 29 jIvanuM devamAMthI manuSya ke caraNa 218, 228, pa30 cAritra, mULa tiryapha avatAramAM javuM, nIcalA AcAra, saMyamanA pAMca mahAvrata | avatAramAM paDavuM. Adi mULa guNa avila 333 devalokamAMthI manuSya ke caloTaG / caloTo 374, 377 juo tiryapha avatAramAM paDyo colapaTTa | avI 68 manuSya ke tiryaku avatAramAM caMpAi 16 8 dabAvAya paDIne cApaDI 99 capaTI airi 296 cAra cAraka 289 1) zramaNa (2) kedakhAnuM | chaI 19 che. cAliNI 174 cALaNI chagalau 464 bokaDo cAlI 232 caLAvI chaThTha pa3-54, 81 saLaMga be upavAsa cAMpika 487 dabAyo, caMpAyo chadmasthakAla 3 kevaLajJAna vinAno, citrAmapaTI 113 citrapaTTa mana:paryAya sudhIno paryAya citrAmi 120 citramAM chappaI 356 chapagavALA jIva, jU vagere cihi pa5 citA, ceha chAvau 84 bALaka cihu 81 cAreya | chAMDa 37, 89 tyaje 160 upadezamAlA bAlAvabodha (uttarArdha) Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chAMDiuM 105 tyajyu jAvajIva 26 8, 282 jIva che tyAM churakha 26 7 charo, astro sudhI, AjIvana chediva6 78 chedavuM, nAza karavo | jinakalpa 15ra niHsaMgapaNe viharavuM te chehau 392, 395 cheda, hAni, nukasAna jinakalpI 141, 15ra, 320 chehaDaI 42, 53-54, 468 cheDe, sthavirakalpI sAdhuthI viziSTa chelle, aMte AcAra pALanAra sAdhuno eka chehaDI 332 cheDo, aMta, pAra prakAra, gacchanI nizrA mUkI chehaliI 171 chelle anizcitapaNe viharanAra sAdhu chehu 392 juo chehala jimasiI 151 jamo jaI 483 je | jINaI 24 je, jeNe jaghanya 262 nIcuM, hIna jINaI 111 jene jaghanyataI 246 ochAmAM ochuM | jUArI 441, 444 jugArI jaNAvivaI 20 jaNAvavAthI jUo 343 judAM jamArAnI 134 janmArAnuM, bhavanuM | jUu 343 judo jayaNA 81, 294, 295, 345, jetIyavAraI 467 jyAre 368, 447 jIvarakSA, jIvahiMsA na jetIvAraIM pa3pa jyAre thAya tenI kALajI joava6 334 jovuM javarAi 440 javAya joIi 14 joIe jAI 338 pedA kare jotau 59-606 1 joto, dekhato jAI 146 janmI jJAnAvaraNIya (karma) = karmonA ATha jAiuM 170 janyuM prakAro paikInuM eka jAesi 105 jaIza jhAmalau 118 jhAMkho, nisteja jANa 3, 10-11, 308-309, 323, jhUjha 70 yuddha 339, 376, 395, 437, 475 TakavaNUlo 234 eka vanaspati jJAnI, jJAtA caDhi 25 zItaLa, ThaMDuM jANa3 26 2 javuM te ThAkurAI 288 svAmItva jANahAra 263, 264, 290 janAro | ThANavAsi 387 eka ja sthAnake jANivauM pa3-54 jANavuM nityavAsIpaNe rahe te sAdhu jANI 40, 204 jANIe ThAlau 275 ThAlo, khAlI jAtimadiI 44 kuLanA - jAtinA madathI DasivA 139 DasavA, khAvA jAtimAtra 93 janmatAM ja Dahula 249 DahoLuM jAya 149, 151 jamyo DAbha 88, 208 darbha, ghAsano eka zabdakoza 161 Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakAra | tila 428 tala DAvI 416 DAbI bAju tisiI 182 tevAmAM DAhai 276 DAhyAe tINaI 24 te. teNe DAMsa-masAdi 367 DAMsa-macchara Adi | tIvAraIM 25 tyAre DIMbau 469 DUmo turaMgama 49 ghoDo DeDaka 440 deDako tUThau 265 tuSTa thayA Dokara 162 vRddha tUsuM 265 tuSTa thaIe Dohalau 149, 154, 266 dohada, tUharaI 154 tane garbhavatInI icchA terakAThi 466 dharma-ArAdhanAmAM Dhiga 199 Dhagalo, Tekaro pramAda vagere tera prakAranAM aMtarAya TUkaDau 34 najIka karanArAM vino. TUMkaDai 93 najIkanA tehavata 78 tenAthI taI 99 toli 481 mUlavyAM, mahattva darzAvyuM tauI 8, 13 topaNa trakamAra pa27? tauU 20, 53-54, 59-6061 trasa 119, 440 tarasa topaNa trasa (jIva) ra3ra, 360, 462 dvAdriya, taukAra 377 tuMkAro trIdriya, caturiMdriya ane paMcedriya tajAI 124 tyajAya jIvo taDi 123 taTe, kinAre trAsava6 320 trAsa pAmavuM, bIjuM tarUA 280 kalAI, TIna triNisAtAM 81 ekavIsa (3 x 7 = tarjana 4 tiraskAra, dhamakI, bIka 21). tali 368 joDA triNi 154 juo tihiM tAjiva 136 tiraskAra karavo, Thapako | tridaDI 462 traNa daMDavALA Apavo trinnitrinkiMI 1, 108 traNeya juo. tADana 4 mArapITa - tihiM, triNi tADavau 136 mAravuM, kUTavuM tripura-bAlI 164maya rAkSase banAvelAM tAtA 280 tIkSaNa, AkaruM, ugra - traNa nagara - emAM rahenArI strI, tAM 118 tyAM sudhI rAkSasI tihiM 108 traNeya trisiyA 142 tarasyA tiryaMca 5, 45-46-47 madhyalokamAM triha 38, 55, 57-58, 108 traNeya vasatA, manuSyathI UtaratI koTinA troDivauM 50 toDavuM jIvo (pazu-paMkhI Adi) | thAkau 154 rahyo, aTakyo 162 upadezamAlA bAlAvabodha (uttarArdha Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thApai 247 sthApe thApiu 105 sthApyo thAharAvInai 473 rokIne thaMga 234 eka jAtanuM anAja thoharI 234 thuvara, thora daiDau 381 daDo darzanI 170 dArzanika, tattvajJAnI dala 400 (vastuonA) samudAya dahiuM 100 dajhADyA daMDa 442 dRDika, rAjapuruSa, rAjA dADai 167 dAMDAthI dekhivao 9 jovo, lekhavo dezavirata 497, 498 hiMsA Adino AMzika tyAga karanAra dezavirati 503 hiMsA Adino AMzika dIsa 118 divasa dIThaiM 10-11 jotAM, dekhatAM dukkAli 495 dukALamAM durgucchA 321 ghRNA, jugupsA durbhikSa 384, 402, 495 duSkALa durvinIta 342, 530 vinaya vinAno duhavaNa 154 duHkha, pIDA duHkhamA ArAnauM 293 eka duHkhamaya yuganuM (jaina kALagaNanA pramANe) dUSavaNa 523 juo duhavaNa ghUhaviu 126 dubhAyelo zabdakoza tyAga desi 33 sthAne desii 93 Apaze dohilauM 142 kaparuM, muzkela dravyaliMgi 520 mAtra dANa pa27 kara dAdhA 457 dAjhyA dAdhI 329 baLatI, saLagatI dAmaNau 446 doraDuM dAMta 321 indriyonuM damana karanAra divArataiM 39 devaDAvatA dInA2 529 eka prAcIna calaNI sikko dharavaiM 436 dhAraNa karavAthI dravyathI sAdhuvezadhArI dvAdazAMga 341 pistAlIsa Agamo paikInAM mukhya 12 aMgazAstro dhaulau 95 dhoLo, zveta dhaulahara 145 dhavalagRha dhaulAM 182 dhavala, zveta, dhoLAM dhanau 85-86-87 dhannA zeTha dharaNamAraNa 71 pakaDavuM ane mAravuM dIkSid 57-58 dIkSite dharisa 51 dhAraNa karaze dIkSiu 14, 15 dIkSita, dIkSA pAmelo dharANau 440 pakaDAyo dIjatIi 76 ApatAM dharivaiM 51 dhAraNa karatAM dharI 113 pakaDIne, svIkArIne dharmAnuSThAna 23 dharmakriyA, dharmanuM AcaraNa dhAi 139 dhase dhAtu 465 vIrya dhAtrIpiMDa 99, 298, 354 jaina munine 42 doSa paikIno gocarIno eka doSa dhAnyapAka 462 2soI, agnithI pakaveluM dhAnya dhAyu 147 doDAvyuM, mokalyuM 163 Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhira 1, 2 AraMbhamAM dhUMsara 296 dhUMsarInuM pramANa nagaranAyakA 164 vezyA naTAvau/naTAvA 45-46-47, 473 nirata 462 Asakta naTavo, nartaka namaskarai 13, 15 namaskAra kare namaskarI 1 namaskAra karIne naraga 102-103 naka navabAharI 39 nava dvAra-daravAjAvALI (nirviSNu) nADI 149, 281 doraDuM, rajju nANahAra 76 jJAnI (dvArikA) navInau 196 nirveda prApta, khinna thavuM | niravadya 235 nirdoSa, vizuddha niravAhI 38 nibhAvI nimittika 113 jyotiSI niyANA 30 mRtyu pahelAM tapanuM icchita phaLa mAgavuM niraMganA 477 jene strI nathI te nirAbAdhatA 166 (sAdhunI) sukhazAtA niiita 368 doSarahitapaNuM nApita 267 nAvI, vALaMda, hajAma nikAcita (karma) 250, 343 vajra jevAM | nirIha 494 icchA vinA, anAsakta niTola 275 saMpUrNapaNe, pUrepUro nityavAsa 99, 191 sAdhu eka ja sthAne sthiravAsa kare te coMTelAM cIkaNAM (ka) bhAve niTola 52, 91, 135, 293, 476 | nirucchAha 533 nirutsAha avazya, nakkI niruddhapaNai 162 pUrNapaNe nirprantha 357 jene koI graMthi nathI ke parigraha nathI te, sAdhu nirjarA 526 jIvathI karmonuM chUTA paDavuM nityavAsI 110 eka ja sthAne rahetA nirbhacchivau 136 nirbharTsanA karavI, sAdhu tiraskAra karavo, Thapako Apavo nidhAna 181 bhaMDAra, nidhi nirbhartyai 302-303 tiraskAra kare nirmAya 384 nirmohI nidhAna 397 AzrayarUpa vyakti nihava 267, 459 satyano apalApa- | nirmAyapaNaiM nita/niratau 415, 502 nizcita niratau 476 zuddha, cokhkho niratAM 481 zuddha, nirmaLa niraticAra/niratIcA2 246, 272, 478 doSa vinAnuM, nirmaLa, vrataniyamanA bhaMgano doSa na thavo te. nizcala, sthira, nirvyApAra nimaMtrItAi 49 AmaMtraNa pAmelA nimitta 113, 115 jyotiSa 39, mithyAvAda karavo, satyane chupAvavuM mAyArahitapaNe, mamatva vinA nibhRta 79 nirbhrAnta, saMbhramarahita, nirmalAi 272 nirmaLapaNA upara niryukti 415 graMtha-TIkAno eka prakAra. nilADa 164 kapALa, lalATa nivarauM 33 navaruM, kAmakAja vagaranuM 164 526 upadezamAlA bAlAvabodha (uttarArdha) Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nivarjAi 22, 315 pAcho phare, aTake |nIMgamaaM 59-60-61 juo nIgamai nIMgamI 135 gumAvI nela 281 sAMkaLa nivatttavivau 321 pheravI levuM nivarsAvInai 217 ka2vAmAMthI aTakIne nivarttiu 234 -mAMthI aTakato nivInA 284 viSAda pAmelA juo navInau nivRttvA 59-60-61 aTakyA, viramyA nizcayanaya 512 koI vastunA svabhAva | pacivauM 280 zekAvuM paratve tAttvika dRSTibiMduthI karAto pacItau 105 zekAto vicAra (Absolute Standpoint) | paDakhaa 288 thobhe, vicAre niSadhiuM 71 niSedha karAyeluM paDavai 481 svIkAre niSedhI 427 niSiddha paDahau 268 paDo nisIhi 359 anya vyApArono niSedha | paDikamaNauM 34 pratikamaNa - jainonI cha thAva' tema dharmasthAnomAM pravezatI vakhate bolAto zabda nissAvadya 352 niSpApa niHprakaMpa 4, 502 aDaga, acalAyamAna niHzrIka 20 alaMkAra - zobhAvihoNI niMdana 4 niMdA nIANauM 53-54 juo niyANA nIgamai 114, 134, 181, 428 gumAve, dUra kare Avazyaka kriyAo paikInI eka paDimai 367 pratikramaNa kare paDikkamaNa 99 juo paDikamaNauM paDikkamI 99 pratikramaNa karIne paDigAvi9 247 ilAja karAvyo paDilehai 361, 375 sUkSma nirIkSaNa karI tapAse (jainomAM A eka dharmakriyA) - nIgamaNA2 125 gumAvanAra nIgamavauM 327 gumAvavuM nIgamau 117 gumAvyA nIgamivA 485 pasAra karavA, vItAvavA nIgamInai 433 gumAvIne nIThu2 286 niSThura, kaThora nINiyA 505 nadhaNiyAtuM nIma 430 niyama nIlaja 73 nirlajja nIlajapaNa' 427 nirlajjapaNe zabdakoza paiuM 91 pravezyo paisai 164, 313, 314 praveze pakhera 59-60-61 bAjue pagaraNi 33 prasaMge praka2Na] paDilehaNa 343, 391 sUkSma nirIkSaNa juo paDilehai paDiva 7, 33, 59-60-61, 118 svIkAre paDavajauM 93, 99, 137, 164 svIkAra karyo paDivayiA 480 svIkAryA paDivajI/paDivajIi 34, 164, 333, 398, 482 svIkArI paDivajjai 96, 480 juo paDavai, paDivaja 165 Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paDisevaI 349 Acare | parAbhavika 8 anAdara-tiraskAra pAmelo paDIgaI 488 sAravAra kare, IlAja | parAbhavivau 9 juo parAbhavika parAbhavIsiu 17-18 parAbhava pAmIza paDhiu 164 bhaNyo parAvartAi 45-46-47 parivartana kare paNa karI 10pa hoDamAM mUkI parii 464 bIjAthI patAI 467 pUruM thAya paricchavI para1 prIche patiI 193 pUruM thaye paricchiuM 415 paranuM, prInyuM pattA 234 pAMdaDAM parivaI 36 7 nAkhe, pheMke pathya pa28 sevavA yogya AhAra | parikavI 182 nAkhIne, pheMkIne para 335 oThe pariThavaI 320 juo parikravaI paraThai 191, 500 nakkI kare pariThavavA 300 nAkhavA paraThaTha 258, 462 peThe, -nI jema |parivariu 167, 168, 323 paratIrthika 237 anyadharmI vIMTaLAelo paranikSepApahAra 306-307 pArakAnI parivADI 93 sUtrArtha-vAcanA paripATi) thApaNane laI lenAra parivAda 69, 73 niMdA karavI, kUDuM papratyayaI 37 bIjAnI pratItithI, bolavuM bIjAne anusarIne parIcchaOM 459 samaje paramAdhArmika 279 narakavAsIone parIcchavaI 459 samajAve zikSA karanAra devo parama +| parIcchII 306-307 pArakhe, prIche adhArmika) parIchiuM 483 jANyuM, samajAyuM paravAda 364 juo parivAda parISaha 1-11, 119, 2para, 390 parahau 34, pa3-54, 122, 322 | karmanI nirjarA arthe svecchAthI aLago, dUra bhogavavAnAM kaNe. paraha6 38, 149 AvuM, dUra palevaNa 469 agni paraharaI 156 tyaje patyeka 358 palaMga parahI/palhI 265 bAjue, aLagI | palyopama 274 eka kALagaNanA - jaina parahaNAI 227 paroNAgata, Atithya | mata anusAra parAu 408 bIjAnuM, parAyuM palako 234 (bhAjI) pAlo parAbhava 77, 99 anAdara pahuDI 34 poDhI, sUI parAbhavaI 99 anAdara kare, tiraskAra pahutI 38 pahoMcyo paMcasaIM 168 pAMcaso parAbhavatI 99 anAdara karato paMcuMbari 234 vaDa, pIpaLo, uduMbara, 166 upadezamAlA bAlAvabodha (uttarArdha Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vizeSa plakSa ane kAkodumbarInAM phaLa | pAlII 504 pALe pAudhAriyA 33, 48, 10ra-103 pAvaDIArA 494 pagathiyAM padhAryA pAsa 141 pAza, baMdhana pAkhaI 21, 222, 236, 2para, 293, pAsattha/pAsatthA/pAsatthI 221, 222, 356, 484 vinA, sivAya 225, 352, 373, 382, 387, pAkhatA 59-6061 paDakhe 497, 520 zithilAcArI sAdhu pAkhatI 105, 333 AjubAju, pharatI (jJAna-darzana-cAritranI pAse rahe paNa pAcchau 149 pAcho zadhyAtara piMDa ane rAjapiMDa Adi pAcchila 88 pAchalo doSane tyaje nahIM te) pArzvasthasaMgra pAna 333 pALa pAhaI 164, 516 pAse pAThi 357 pATI pAhaI 260 vinA pADaI 218 mahollAmAM pAhaNa 458 paththara, pASANa pAdapopagamana (aNasaNa) 88 tapano | pAhaNiuI 139 paththarane ja eka prakAra, anazana-vizeSa, maraNa-| pAhi 112 pAse pAhiI 200, 201, 482 -nA karatAM pApAnubaMdhI 30 pApanA anubaMdhathI pAhiI 113, 229, 424 pAse maLeluM pAhuI 436 pAse pAma 212 khujalIno roga, kharajavuM pAMhi 364 -nA karatAM pAmisivuM pa6 pAmIzuM pirAyAM 129 parAyAM, pArakA pAyaka 137 sainika piDavizuddhi 397,417, 437, pa30 pAriu 118 pAryo, pUro karyo, samApta AhAra, upAzraya, vastra, pAtra - e cAra vastune sAdhu doSarahita grahaNa pArigrapanikA samiti ra99, 30 jaina kare te / bhikSAnI nirdoSatA sAdhuno azuddha vastu yogya bhUmi piMDAlU ra34 AlU (kaMdavizeSa)no eka para nAkhavAno viveka prakAra pAlaTAI 45-46-47 parivartana pAmepIjatauM 96 pItAM palaTAya pIliu 42 pItyo pAlaTiyA 85-86-87 palaTAyuM pIlItAI 42 pIlyA pAlatI pa3-54 pALato puNa 12 paNa pAli 33, 38 nAnuM gAma, gAmaDuM puruSaveda 295 puruSanI strIbhoganI pAli pa5, 120 pALa abhilASA purusaveda prA.] pAlivau 295 pALavuM puSpapragara 105 puSpasamUha karyo zabdakoza 167 Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ puhayADaNahAra 123 pahoMcADanAra | pratyenIka 165, 323 virodhIo, pucisiI 217 pahoMcaze pratikULatAo pUrva 6, 339 AgamagraMtho paikInA pratyAkhyAna 378 niyama, saMkalpa bAramAM aMga "daSTivAda' aMtargata pratyekabuddha 180 anitya Adi 14 pUrvo. bhAvanAnI kAraNabhUta koI vastuthI pUrvadhara 339 AgamagraMtho paikInA aMga- jene paramArthanuM jJAna thayuM che evo aMtargata pUrvone jANanAra puruSa pUMjatau 359 sApha karato, lUchato | pramArjinaI ra99 zuddha karIne pesala 325 komaLa, suMvALo pramArjai 360 zuddha kare potaI 468 silakamAM, bhaMDAramAM pramArjanA 391 zuddha karavuM te potauM 72, 470 silaka, bhaMDAra prajjaI 421 prayukta thAya, udyata thAya, popaTauM 208 parapoTo prayoje porisi bhaNI 34 eka pahora divasa prarUpaI 353 pravacana kare caDe tyAM sudhI AhAra AdinA, prarUpaka 348 pratipAdaka, vaktA tyAgano saMkalpa karI. prarUpatau 100-103 vyakta karatA poli 440 daravAjo, pravezadvAra prasava 127 pedA kare polIi 440 daravAna prasaMga karaI 357 Asakti kare posadha 100-103 zrAvaka upAzrayamAM prAgaDa 478 pragaTa sAdhunI jema rahe te pauSadhavrata, prANAtipAta 396 jIvahiMsA zrAvakonuM vratavizeSa prApaI 194 prApta kare posaha 121, 234 juo posadha | prAiprAhiI 10, 254, 292, prakAsaI 71, 348 prakaTa kare pa32 prAyaH, ghaNuM karIne prakAsiu 33 pragaTa karyo, bolyo, prekSAdaSTi 36 3 dhyAnapUrvakanI dRSTi kabUlyo DSya pa6 dAsa prajvalatai 55 baLatuM | DSyapaNauM 85-86-87 dAsapaNuM prajvaliu 118 saLagyo phirataI pa3-54 pharatAM prajvAlI 33 peTAvI, saLagAvI phirasiI 216 pharaze. pratipAtI 16 7 naSTa thAya tevuM phUphUtA 311 phUMphADA mAratA pratibUlA 38 pratibodha pAmelA phUliu-phaliuM 39 phUlyuM-phaLyuM pratimA 344 (ahI) kAussagga, jaina pheDaI 114 dUra kare, naSTa kare, gumAve zAstrokta niyamavizeSa (AvI bAra | pheDavauM 125 naSTa karavuM, dUra karavuM pratimA zAstramAM kahI che) DivAnAM 256-257 dUra karavAne, 168 upadezamAlA bAlAvabodha (uttarArdha) Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ miTAvavAne pherai 124 pherave phoDau 457 phoDalo, phollo baisaNa 334 beThaka baisArivauM 280 besaDAvavuM balIvarda 183 baLada bola 114 bAbata bahinevI 151 banevI bolai 170 boLe, DubADe bolAMIM 33 bolAya bahirakhA 450 berakhAM (eka AbhUSaNa) bahirbhUmi 93, 191 jaina sAdhune maLa- | bolisu 1 kahIzuM mUtra-tyAga mATenI jagA bhaIM 478 bhayathI vanaspati bAlI 164 juo tripura bAlI bAha 92 bAhu, hAtha bAhya-atyaMtara tapa 218 jaina mata bahuttira 53-54 boMtera bhaIMsA 445 bheMso bahubIa 234 ghaNAM bIvALI bhakta 298 AhAra 1. anusAra tapanA be prakAra : upavAsa Adi bAhya tapa. svAdhyAya, dhyAna, kAyotsarga Adi atyaMtara tapa. bodhi 292, 350 AtmajJAna, samyag darzana bodhibIja bujsavaO / bUjhavai 10-11, 233, 248, 268 bodha pamADe, samajAve, jJAna karAve, jAgrata kare bUjhjhIi 34 jANe, samaje, jJAna pAme. bUjhae 27, 28, 31, 37, 208 juo bujsai bUdha 37 bodha pAmyo beDI 509 hoDI zabdakoza 350 samyaktva, zuddha dharmaprakAzanuM bIjarUpa tattva bodhilAbha 493 samyakatvanI prApti bili 59-60-61-62 bIhAviyAM 113 DarAvyAM bhamuhi karI 136 bhavAM bujhai 170 jANe, samaje, jJAna pAme, | bha2 470 jaththo, bhAra bodha pAme bhaktapAna 300, 325 bhAtapANI Adi, jaina sAdhunA AhArapANI bhaktAmara 230 e varSothI zarU thatuM, zrI mAnatuMgasUriracita eka saMskRta jaina stotra 2. | bhaNiu 57-58 kahyuM bhatttara 42, 335 pati bhadraka 402 bhaluM, kalyANa karanAruM, upakAraka bharaDa 520 tApasa, zivano pUjArI bhAjana 10-11, 101, 136, 159, 459 pAtra, vAsaNa bhAtapANI 68 jaina sAdhunAM AhArapANI juo bhaktapAna bhArIkarmA/bhA2ekarmI 170, 473, 533 gADha karmo jeNe bAMdhyAM che bhAlaDI 250 bANa, tIra bhAviiM 95 bhAvathI 169 Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhASAsamiti 297 jaina sAdhuno bolavA mavi 94 mApa le viSayaka viveka mavInaI 428 mApIne bhAMgA 388 vibhAga, prakAra masavADA 93, 479 mahino bhAjivAnau 59-6061 bhAMgavAno | mahetA 442 rAjyamaMtrI bhiiMsi 206 bheMsa mahAvrata 228 jaina sAdhue pALavAnAM bhinma 122 bhikSA pAMca mahAvrato: 1. prANAtipAta bhiliu 353 bhaLelo viramaNa 2. mRSAvAda viramaNa 3. bhIti 335 bhIMta adattAdAna viramaNa 4. maithuna bhuI ra6 7 bhoMye, jamIna para viramaNa 5. parigraha viramaNa bhuMDa 2papa bhuMDuM, kharAba mahutau 105, 145 maMtrI, mahetA bhaMI 4ra juo bhuI mAI 115 mAtRkA bhaMIharaI 151 bhoMyarAmAM | mAuMgoi6 106 ADuMavaLuM bhogala 136 bhogaLa, AgaLo chaLakapaTabharyuM ma 17-18 na, nA | mAI 85-86-87, 93 mAtAe maIlau 435 melo mAulA 53-54, 105 mAmA maIM 20, 113, 478 meM mAcaI 333 garva dhare mauDa 450 mugaTa mAchA 314, 474 mAchalAM mauDaI/mauDaI 117, 186, 413 | mAchI 444 mAchImAra mANo 322 mAna mauDauM pa28 moDuM mAta7 330 unmatta macchara 149 IrSyA, matsara mAtapaNa 400, 404 madIlApaNuM matsara 348 IrSyA mAtrauM 168 laghunIti, mUtratyAga maLeNauM 377 mastakathI mAthaI kIdhau vahII 455 mAthe caDe che madhyasthapaNa9 509 taTasthabhAva mAni 36 pramANamAM manii 48 manamAM mAyugoyuM 393 juo mAilaMgouM mamIkAra 308-309 mamatva, mArApaNuM mAraNakudana 36 mArakUTa marIca 325 maracuM mArAvaI 149 marAve marIsiI 205 mRtyu pamAze, maraNa, mArivauM para mAravuM Avaze mArisiI 149 mAraze mala parISaha 106 bAvIsa prakAranA mArItaIM 386 marAtAM, mAravAmAM parISaho paikIno eka, zarIra malina AvatAM thAya te sahI levuM. mAvA 85-86-87 mAtA moDe 10 upadezamalA bAlAvabodha (uttarArdha) Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAsanI sthiratAno mAsakalpa 370, 417 jaina sAdhunI eka | mUharai 151 mAruM AMtaro | mUha2 386 mane mUhabrU 478 mane mAsanA mUhui 140 mane mUMi 319 marI [mAsakalpa (prA.)] mAsakSapaNa 414 eka upavAsanuM tapa mAMDila 355 maMDaLa, samUha moMgha 308-309 maMdatA mRSAvAda 221, 396 asatya bolavuM mela 80 meLa, saMbaMdha misa 385 bahAnuM, nimitta melai 337, 446 meLave, bhegAM kare misii 52, 102-103, 220 miSe, melaNahAra 120 meLavI ApanAra nimitte melAvai 62 meLApamAM mukharAga 77 moMno raMga mukhavastrikA 21 jaina sAdhue pAse dharavAnuM vastra, muhapattI musai 52, 386 corI kare muhaDai 94, 472 moDhAmAM muhaDa/muhaDaiM 191, 316, 504 moDhAmAMthI, mukhathI muhatA 445 juo mahutau muhapattI 374 juo mukhavastrikA muhaMDai 145 mukhya pravezasthAne muhi 105 mukhamAM moraMgI 446 morapicchano banAvelo paTTo yayiA 105 yajJa karyA yatna 399 jatana, sAcavaNI, jALavaNI, muhiyA/muhiyAi 130, 140 vyartha, yamakanauM pADavauM 316 jhaDajhamaka nirarthaka yojavA, zabdaramata karavI muhIyAM 71 vyartha, nirarthaka muhuDai 149 moDhAmAMthI murhutau 102-103, 149, 247 juo mahatau mahAvrata Adi mULaguNa moDhA mUlage 34 mULa, asala mUlA 234 mULo zabdakoza meli 509 meLa meliA 44 ekaThA thayA melive 387 meLavatAM melI 33, 369 ekaThI karI, meLavI, bheLavI 373, melhI 154 mUkI, tyajI moDavauM 321 pheravI levuM mUlagau 33, 504 mukhya yugaliyAM 275 joDiyAM mUlaguNa 437, 479 cAritranA pAMca | rajoharaNa 21, 299, 359, 369 jaina sAdhunuM raja dUra karavA mATenuM upakaraNa rajvAtmaka loka 2, 339 cauda yogayajavA 44 yajJayAga yugapramANa 360 sAdhue vihAramAM cAra hAtha jamIna sudhI dRSTi rAkhavAnuM aMtara 171 Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvAcane ! deva rAjalokano pradeza lauDA 134 lAkaDuM rayaNIbhoyaNa 234 abhakSyano prakAra | lakuTa 131, 431-432 lAkaDI rasagArava 325, 422 rasa-svAdanuM lakhaNakuttII 234 eka vanaspati abhimAna lakhAvika 149 naMkhAvyo rahitau 23 raheto laghunIti 159, 300 laghuzaMkA, ravivai 75 rahetAM mUtratyAga ravivuM 34 rahevuM lajAviva6 77 lajavAnuM rahisiI 118 raheze labdhiI 248 siddhithI rajavaI 474 AnaMda pamADe lava 29 sAta stotra (sAta rajivavai pa11 raMjana karAve zvAsocchavAsano eka stoka) rAI 431-43ra rAjA lavasaptama deva 29 pAchale bhave sAta rAkhaI 22 saMbhALe, rakSaNa kare lava jeTaluM AyakhuM ochuM thaIne je rAkhivA 483 aTakAvavA anuttara vimAnamAM pedA thayA che tevA rAkhe 22, 93 rakhene, kadAcane rAjapiMDa 353 rAjAnA gharanI bhikSA | lasUNa 234 lasaNa rAtauDi 208 lAlimA, raktimAM lahaI 65 pAme rAmatii 316 ramata karatAM lahaDauM pa15 nAnA rAsabha 4ra6 gadheDo lahiva6 157 meLavavuM, prApta karavuM riddhigArava 422 riddhinuM abhimAna lahInaI 124 pAmIne rIsAvitau 131 risAto lahuDaka 9, 14pa nAno, laghuvayaska rulauMi 291 AthaDavAnuM, bhaTakavAnuM, lahuDA 14, 25, 68, 252, 516 ragadoLAvAnuM juo lahuDau rulaI/rUlaI 221, 499, 500 bhaTake, lahuDInIti 367 juo laghunIti AthaDe lakhAviyAM 168 naMkhAvyAM phalivauM 506 bhaTakavuM, AthaDavuM lAkhahari 145 lAkhanA gharamAM rUkSa 325 zuSka lAgau 33 lAgyo, aDakyo rovAMlApa 335 rudana-AlApa lAi 209 zarama anubhavAya rohau para3 ghero, rodha lAdhAI 46 6 prApta thaye, maLatAM raudrajIva 38 kUrakarmA jIva | lAdhI 292 labdhi raudradhyAna 20, 2para dhyAnanA cAra lAlaupAlauM papa lAlanapAlana karuM prakAro paikInuM eka kUdhyAna jenAthI lAlavauM 256-257 lAlana karavuM, lADa krUra-kaThora pariNAma uddabhave karavAM 172 upadezamAlA bAlAvabodha (uttarArdha) Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lAkhaI 159, 300 nAkhe | vaDhAvaDi 70, 333 vaDhavADa, jhaghaDo lAkhaNahAra 139 nAkhanAra, pheMkanAra vaddhamANa 5 vardhamAna, mahAvIra svAmI lAMkhiuM 105, 4pa9 nAkhyuM, pheMkyuM vamatA 44 okatA lAMkhiyA 170 nAkhyA vamiu 51 tyaryuM lAMkhI 265 nAkhI vayarI 31, 36 verI, zatru lAMkhyA 33 nAkhyA, pheMkyA | vayaMgaNa ra34 veMgaNa, rIMgaNa likhI 113, 120 AlekhI varaDAnAM 3pa7 ?, lihAlAM 168 kolasA | varasAlaI 59-6061 varSARtumAM, liMga pa20 cihna varasAdamAM liMgajIvI 506 mAtra vezadhArI sAdhu | varasAlA 357 varSAkALa liMgadhArI 348 veSadhArI sAdhu varAI 340 vAravAmAM Ave liMgaveSa 435 sAdhuveza virAka 261 bApaDo, bicAro lIMba 36 lImaDAnuM jhADa varAMsaTha 113, 248 bhUla karI, lUe 25 lU bhrAMtimAM paDyo lekhauM 480 hisAba varAMsiI 322 bhrAMtimAM rahe lesAlIA 36pa nizALiyA vai 334 tyaje lesiI 42 leze varjila 51 tyajyuM lesi6 44pa laIzuM varjita 71 tyAjya lokApavAda 33 lokaniMdA varjivaI 227 tyajIne, TALIne loca 167 jena sAdhu svahaste mAthAnA varjiva6 295 tyajavuM vALa cUMTI le te vattaviva6 379 pravartAvavuM loDhA 234 auSadhivizeSa, pazvinIkaMda ! varSAkala5, 417 jaina sAdhunI eka varSanI lohaDau 249 loDhuM sthiratAno AMtaro vaIrANa 149 vairabhAvavALA | valagavauM 404 vaLagavuM vakhANa) 398 varNave, vistArathI kahe, vallacaNaka 218 vAla-caNA vivaraNa kare vasi 72, 105, 164, 195, 288, vajja 234 eka vanaspati 295, pa28 vazamAM vaTavAhU 416 vaTemArga | vahaI 138, pa26 dhAraNa kare, dharAve vaDapaNi 99 ghaDapaNamAM vahatAM 62 nibhAvatAM vaDapIpala 234 eka vanaspati | vahasi 51 dharAvaze, vahana karaze vaDInIti 159, 30, 36 7 guruzaMkA, vahAvaI 426 kheMcAve, vahana karAve maLatyAga vahiyA 93 vahana karyA zabdakoza 173 Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vahura) 392 kharIde | vAhavata 472 bUmo pADato, bolAvato vaMcaI 386 chetare, Thage vAhavatAM 136 bUmo pADatAM vacaNA 457 ThagAI, chetarapiMDI vAhi 292 taNAyelo vaMcii 170 vaMcita rahe, cUke vAhiI 248, pa28 kheMcAIne, taNAIne vaMciva 457 ThagavuM, chetaravuM vAhiu 128, 147, 164, 195, vaMdAvatau 229 vaMdana karAvato 203, 3ra6 kheMcAyelo, taNAyelo vaMdAviyA 14 vaMdana karavA vAhi6 392 AkarSAyelo vaMsakarillA 234 vAMsano aMkura vAhiyAM 290 kheMcAya, taNAya viMsagarillA prA.)]. vAhiyA 153, 170 kheMcAyelA, vAulau 224 unmatta taNAyelA vAkalAM 63 valkala vAhI) 164 kheMcAya, taNAya, AkarSAya vApurI 444 vAgharI prANIone vAhII 45-46-47 chetarAya pakaDavAnuM kAma karanAra eka vAhIyata 459 taNAta vanavAsI jAti) vAMcAI 386 ThagAya, chetarAya vijaI 154 vAge | vAMdai pa258 vaMdana kare vAdhaI 93 Uchare, moTo thAya vikalthaI 71 vikathA kare vAdhi 91 cAmaDAnI dorI | vikathA 1911 rAjakathA-dezakathAvAbaDAnau 381 vAvaDAno, vAyu bharelo bhaktakathA-strIkathA e jaina sAdhu vAya 465 vAyu mATe varya. vAraNahAra 156 rokanAra, aTakAvanAra | vikAsiI 316 pahoLuM karIne vAraNA 155 (je niSiddha che tene vikurviI 164 divya sAmarthyathI utpanna aTakAvavuM te, rokavuM te karIne vAriu 59- 661, 155, 164 vikurvi6 99, 280, 333 divya aTakAvyo, rokyo sAmarthyathI utpanna karyuM vArItau 116 rokavAmAM Avato | vigaI 354 vikArajanaka ghI vagere khAdya vAvarai 41, 239, 334, 377 vApare ! padArtha vAvaratau 238 vAparato vigoAnauM 419 vagovAvAnuM, niMdya vAvariva6 326 vAparavuM thavAnuM vAvarII 377 vaparAya vigoyaOM 306-307 vagove, duHkhI kare vAsa 30 garbhavAsa vigRha 477 jene ghara nathI te (dIkSita vAhatau 168 kheMcAvato sAdhu) vAhara 38 kumaka, madada vighaTAvai 361 toDAve, chUTA paDAve upadezamAlA bAlAvabodha (uttarArdha) 174 Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vighaTivauM 50 chUTA paDavuM, saMbaMdha toDavo | virUi 38, 84, 509 varavI, bUrI, vicAlai/vicAli 24, 170, 254, 386, 472, 485 vacce vicilai 59-60-61 vacalI, vaccenI viiittai 152 viccheda kharAba virUu/virUuM 20, 36 virUpa, kharAba virUyA 67 kharAba vilakhAyyA 167 vyAkuLa thatA vilAi 252 vaLagADIne viDaMbaka 349 vagovaNI karanAra viDaMbanA para krUra mazkarI, upahAsa viDhaI 469 vIMTaLAya ? viDhia (prA.) veSTita] vilepai 92 vilepana kare vivarjita 79 -thI rahita, tyajAyeluM vivArivauM 368 upayoga kare, vApare vizucikA 213, 252 kole vizodhi 65 vizuddhi viNaui 512 nAza pAmya viSNai 333 vepAra kare viNaThau 249 bagaDe vizrAmAM 516 aMgamardana Adi bhakti, vaiyAvRtya vissAmaNa (prA.)] viSai 43 viSayaka viNasai 28, 114, 313 nAza pAme viSNasattI 17-18 vinAza pAmatI viNAsai 145 nAza kare viNAsiu 151 nAza karyo viNAsiyA 136, 168 mAryA vidArivauM 50 nAza karavo. vinad 5 vinayathI viSApahA2 21 viSa kADhavAnI kaLA (je gAruDI pAse hoya che) vinaDai 306-307 vyAkuLa kare, herAna kare, du:kha Ape visa 21, 102-103, 311 viSa, jhe2 visaMsthula 205 asthira visAhaNauM 292 vasANuM (gAMdhIne tyAMthI maLatI vastuo) visAhatau 428 sAhe, meLave visUcikA 159, 469 juo vizUcikA visujhjhA 442 vizuddha viharai 357, 302 vore vipAka 136, 464 pariNAma, phLa vimAsaa 77 vicAre vimAsataU 395 vicAra karatAM vimAsatau 38 vicArato viharata 298 vahorato vimAsItau 142 vicAratAM viyAriu 256-257 ThagAyo virAdhad 107, 119 bhaMga kare viAlI 234 vallI-vizeSa viharavA 53-54, 99, 152 vahoravA viharAi 363 vahorAvAya viharAviyA 39, 99 vahorAvyA viharAvI 238 vahorAvI viruhA 234 aMkurita dvidala-dhAnya | viharI 99 vahorIne virUha (prA)] viheMcI 445 vaheMcIne virUA 143 varavA vihANai 154, 230 vANAmAM, zabdakoza 175 Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ doSa savAramAM dUSita cAritravAlA vihANI 154 pasAra thaI. vItI | zabikA 333 pAlakhI vIAriva/vIyAriva6 78, 394 zayyAtarapiMDa 353, 354 upAzrayanA ThagatuM, chaLakapaTa karavuM mAlikano AhAra Adi vahoravAno vITaI 460 vIMTaLAya, baMdhAya vIsAmaNa 68 juo vizrAmaNAM zazalau 154 sasalo vIsAsa 164, 182 vizvAsa zaMkAtau 226 zaMkAzIla vIMTa 93 sAdhunAM vastrarUpa upakaraNono zaMktidoSa ra98 jaina sAdhunA 42 doSa vIMTo paikIno AhAra kahyuM evo che ke nahIM vaharaI 333 kharIda kare, vahore enI zaMkAvALo doSa vRtti 415 TIkA, vivaraNa, samajUtI | zukladhyAna 318, 338 dhyAnano eka vRddhAvAsa 99 ghaDapaNamAM vihAra azakya zubha prakAra banatAM sAdhunuM eka ja kSetre rahevuM te zubhadhyAna 2para dhyAnanA cAra prakAro veAva/veyAvacca 53-54, 3para paikInuM eka zukladhyAna te - juo vaiyAvRtya zubhadhyAna. veDi 312 vagaDo zulka pa27 karo velAMI 34 yogya veLAe zaikSavidhi 417 zikSaNanI vidhi veSaviDaMbaka 298 veSanI viDaMbanA sehavihi prA)] karanAra zocaI 59-6061, 386, 466 vesAsa 518 juo vIsAsa zoka kare, pastAya, kheda pAme vaibhASya 92, 457 bUruM bolavuM te | zocaluM 193 zoka karavo vaiyAvacca 68, 157 juo vaiyAvRtya | zocAI 260 zoka kare, duHkha kare vaiyAvRtya 53-54, 347, 348, 378 | zravaI 111 jaNAve sAdhunI) sevAsuzruSA | zleSmA 30, 367, 465 karuM, vyavahAranaya pa12 koI vastunA svabhAva saLekhama paratve vyAvahArika dRSTibiMduthI thato SaTUkAya 220 cha prakAranA jIvo - vicAra (Practical Standpoint) | pRthvIkAya, apakAya, tejasakAya, vyavahAriyo vyavahArIyA 167, 333, vAyukAya, vanaspatikAya ane 441 vepArI trasakAya vyAkSepII 296 kheMcAya, AkarSita thAyI saI/saI 51, 301 sarve, badhA siya zatrukAra 151 sadAvrata, annadAnazAlA prA.)]. zabalacAritra 254 (kAbaracItarA) sadara 28, 41, 44, 50, 53-54, 176 upadezamAlA bAlAvabodha (uttarArdha) Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 59- 66 1 zarIra bolavAmAM 3. AhAramAM 4. vastrAdi saI3 105 juo saira levA-rAkhavAmAM ane 5. mala-mUtra sau 15 so Adi pAThavavAmAM sAvadhAnI rAkhe. sauNuM 190 svapna samopila 93 soMpyuM sakaI 5 zake samopI 15ra soMpI sakhAIu 106 mitratA samyagu 416 sAco sagAsaNIjA 111 sagAMvahAlAM sayaguNa3 178 sogaNuM sacira/sacitta 349, 400 sajIva sayanapATi 240 sUvA mATenI pATa sAya 34, 338, 340 svAdhyAya | sayara 164 juo sadara sajhIi 342 siddha thAya | sarisaI 478 saraze satAvi 42 saMtADyAM sarpadaSTa pa34 sarpadaMza satkAriu 187 satkAra pAmelo sarvavirati 503 hiMsA Adi pApakarmano sattAvArI 234 zatAvarI saMpUrNapaNe tyAga, zuddha sAdhunI sattasattari (bola) 417 sityotara bhUmikA jemAM savAze cAritra - (77) bola) sadvartana che. saddahaI 83, 219 zraddhA rAkhe | | saviTaMka (strI) 163 zubha sahi6 93 zraddhAthI svIkAryuM adhyavasAyathI pADanArI (strI) sahiyA 466 zraddhA rAkhIne | saviha/savihao 45-46-47, 27 sahivaSe 93, 95 466, 512 58, 59-6061, 247, 329, zraddhAthI svIkAravuM 454, 463, pa3ra sarva sahI 121 zraddhA rAkhI savituM 39ra sarva sadhAI 393 sadhAya sarga para 2 sUgavALo sanaskrabaddha 164 bakhtaradhArI | saMkAtI 23pa bIto, bhaya pAmato samaI 24 samaye saMkramiA 28 pravezyA, eka sthAnethI samAcaraI 3, 51, 59- 661 bIje sthAne mukAyA. AcaraNa kare saMghavaNa 90, 290, 23, 294, samAriva6 112, 220, samArakAma, 344, 384 zarIranuM saMgaThana samuM karavuM (hADakAMnA sAMdhAono meLa e samiI/samiti 218, 295, 322 nirNata karatuM nAmakarma) upayogapUrvaka pravRtti karavI, samyaka saMghADaI 97 samUhamAM, samudAyamAM pravRtti. jaina sAdhu pAMca samitinuM saMghADau 361 samudAya pAlana kare. 1. cAlavAmAM 2.| saMghADIe 387 samudAyathI zabdakoza 177 Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMghADe papa samudAyamAM sAyAguru 372 chAyAguru saMthArau 154, 377 sAdhunI zauyA 1 sAra 25ra sAravAra saMthAravAnI 154 sAdhunI zaiyA karavAnI sAraNa 155 vismRta kartavyonuM smaraNa saMthAro 34, 280 358 juo thavuM saMthArI sAvadya 221, 345, 418, 507, saMbhaliva6 7 sAMbhaLavuM 508, pa19 pApakarmathI yukta saMyojanAdoSa 298 vahorelI khAdya- sAsa-UsAsa 155 zvAsocchavAsa cIjone svAda mATe aMdara-aMdara | sAsahaI 464 sAMkhe meLavavI te doSa. sAsUsAsa 29 juo sAsa-UsAsa saMvatsara 370 saMvatsarI, paryuSaNa parva sAhiu 386 pakaDAyo saMvara 38 karmane AvatAM rokavA te, nava sAMcarI 93 saMcarI tattvomAMnuM eka tattva sAMcivuM 390 juo sAcivuM saMvarInaI 336 saMkorIne saMkelIne | sAMsahaI 68, 83 sAMkhe, veThe saMvigna 491 juo saMvegI sAMsadauM 145 sAMkhuM saMvigna-pAkSIkapaNaE para2 mokSA- sAMsahi6 66 sAMkhyuM bhilASI susAdhu vargano pakSa karavo sAMsahI 33 sAMkhI, sahana karI siu 19, 23 zo, zuM saMvega 167 vairAgya, mokSanI silA 122 zilA, paththara abhilASA sIjhaI 436, 479 siddha thAya saMvegiA 347 juo saMvegI sIjhata 109 siddha thAta saMvegI 161, 376 mokSanI sIjhatI 164 siddha karelI abhilASAvALA mumukSa, vairAgI | sIjhije 164 siddha karaje saMsakta 354, 382 saMsargayukta | sIdAI 222, 247 pIDAya saMharaI 337 pAchI vALe sIdAu 465 pIDAo sAgaropama 274 eka kALavibhAga dasa | sIdhatA 422 pIDAtA. koTAkoTI palyopama sIso 76 ziSya sAcivuM 166 saMcita - ekaThuM kareluM | sIMgI 213 eka prakAranuM jhera sAjIva 44 sAjI suI 24 soyathI sAtagArava 326, 422 sukhanuM suuNauM / suuNuM 16 8, 170 svapna abhimAna juo sauNuM sAtio 42 saMtADyAM sui 251 zuddha thAya, pavitra bane sAdhAna 151 sagarbhA subhikSakAla 402 sukALa te 178 upadezamAlA bAlAvabodha (uttarArdha) Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ suvihita 228, 229 sadAcArI sArA AcArovALA (sAdhu) sustau 227 svastha sUara 168 sUvara, jaMgalI Dukkara sUkiDa 426 sukhaDa sUjDai/sUjhai 253, 513 zuddha thAya, | snigdha 325 telavALAM pavitra bane. juo subjhad sUvI 413 zuddha karI sUjhADI 333 zuddha karI sUjhatauM 53-54, 170 zuddha sUjhatA / sUjhatI 39, 368 zuddha sUdhauM 44, 476 zuddha sUyai 380 sUe sUyaDA 227 sUDo, popaTa sUyaravallo 234 anaMtakAya vanaspati haliddA 234 haLadara vizeSa halUuM 323 halakuM halUkamAM 170, 333 jemanAM alpa karyoM avaziSTa rahyAM hoya te, zIghra muktigAmI sUrapaNauM 55 zaurya, parAkrama sUla 469 zULanI pIDA sedhanA para sajA, zikSA, kadarzanA [sehaNA prA.)] sonA2 333 sonI, suvarNakAra soviuM 85-86-87 soSI nAkhyuM, AhArAdi mATe sthApI rAkhelAM (bhaktanAM) ghara sthAvara (jIva) 232 pRthvIkAya, apakAya, vAukAya, tejaskAya ane vanaspatikAya - e ekeMdriya jIvo svayaMpAkI 462 jAte rasoI karanAra hauM 191 huM hiDa 283 page bAMdhavAmAM AvatI lAkaDAnI beDI hanana 4 haNavuM te hine 311 vadha hiraNegameSI (deva) 55 iMdronA padAti sainyamAM eka adhipati (deva) halUkAMpaNauM 44 alpa karma avaziSTa rahyAM hoya evI sthiti halakammau 27 juo halUkamAM halUyAi 427, 473 halakApaNuM, laghutA hasanIi 490 hasanIya, hAsyAspada hisavauM 316 hasavuM karamAvyuM alivauM 163 skhalana thayuM sthavi2 162 vRddha sthavikalpa 417 gacchavAsitA (sAdhunA AcArano eka prakAra) sthavikalpI 161, 320 gacchavAsI sAdhu sthaMDila 375 zuddha bhUmi, maLamUtra tyAga hoi 76 hRdayamAM mATenI bhUmi sthApanAkula 363 khAsa prayojane zabdakoza hANi 28, 294 hAni, kSINatA hAlAhala 213 haLAhaLa (viSa) hAsae 120, 167 majAkamAM, hasavAmAM hiyauM 143, 286 haiyuM hIlai 331, 351 tiraskAra kare, anAdara kare 179 Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hIlavauM 136 tiraskAra karavo, anAdara | halau 308-309 halakuM, kliSTa karavo [hIla (prA.)] husii 29, 115, 151, 167, 291 haze, thaze hIlA 304-305 avahelanA, anAdara, tiraskAra hui 8 hoya, thAya huisii 85-86-87 thaze huuta 129 hota huNArae 101 thanArane 180 huMtau 100 thatAM, hotAM hUMu 53-54 thayA hUMtaIM 55 hovA chatAM, hatuM tyAre herInai 386 chUpI rIte joIne hUe 2 ne' anuga upadezamAlA bAlAvabodha (uttarArdha) Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSaya 17-18 25 28 31 pariziSTa-1 upadezamAlA bAlAvabodha' aMtargata datakathAo 1 kathA | gAthA 1. saMvAhana rAjAnA garbhastha lokamAM puruSanI mukhyatA vize. aMgavIra putranI kathA 2. bharatezvara cakravartI ane AtmA sAkSI Ape e ja prasannacaMdra rAjarSinI | kartavya pramANa che e vize. kathA. 3. bAhubalinI kathA. krodha-ahaMkArAdi azubha bhAvathI siddha na thAya e vize. 4. sanaskumAra cakravartInI | haLukarmI jIva thoDAmAM paNa kathA bodha pAme e vize (rUpanA anityApaNA vize.) 5. brahmadatta cakravartInI tathA bhArekarmI jIva kemeya bodha pAme udAyI gajAnA mAraNahAra nahIM e vize. dravyasAdhunI kathA 6. bhIlanI kathA tathA te pAchalA bhavanAM ane A aMtargata vasaMtapuranA ! bhavanAM keTalAMye pApa evAM hoya anaMgasena sonInI kathA. | je bolI paNa na zakAya e (jAsAsAsAnI kathA). | vize. 7. mRgAvatInI kathA. svadoSa samyakapaNe svIkAravA khamAvavA vize. 8. jabUsvAmI ane prabhava kaSAyano hetu bhogecchAmAM coranI kathA. hovA vize. 9. cilAtIputranI kathA. krakamAM jIva dharmaprabhAve bodha pAme e vize. 10. DhaMDhaNakumAranI kathA. vivekI mANasa potAnI pratijJA nibhAve e vize. 11. skaMdakumAra ane emanA vipatti Avye mahAtmA daDhadharma 500 ziSyonI kathA. | bane, gusse thAya nahIM e vize. 33 39 42. pariziSTa-1 181 Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12. harikezabala mAtaMga | dharmavicAramAM moTuM kuLa pradhAna | RSinI kathA. kAraNa nahIM. halukamapaNuM ja kAraNa e vize. 13. varasvAmI | kaMcana-kAminI pratyenI (vajasvAmI)nI kathA. nilabhatA vize. 14. naMdiSeNa sAdhunI kathA. pUrvabhavamAM karelA vaiyAvRtyAdi | tapanA phaLa vize 15. gajasukumAlanI kathA | tapamAM kSamA mukhya mokSAMga hovA 53-54 papa vize. 6 8 85-86-87 ha3 16. sthUlabhadra ane siMhaguphA- gurunuM vacana avagaNe te doSamAM 59-6061 vAsI muninI kathA. | | paDe e vize 17. pIDha-mahApIDhanI kathA. | IrSAthI jIva hInapaNuM pAme e 68 vize. 18. tAmali tApasInI kathA. | ajJAna tapanA alpaphaLa vize. 19. zAlibhadra temaja dhannAnI vivekInuM kAma saravA vize. kathA. 20. avaMtI sukumAlanI kathA. | dharmane kAraNe koI prANatyAga [ paNa kare e vize. 21. mArca muninI kathA | dharmane kAraNe koI dehatyAga kare e vize. 22. varasvAmI ane anya guruvacanamAM sAcA bhAvathI ziSyanI kathA. zraddhA rAkhavA vize. 23. ziSya dattamuninI kathA. | guruno anAdara karatAM ziSyane mahAdoSa lAgavA vize. 24. sunakSatra mahAtmAnI kathA. | suziSyanI gurubhakti vize. 25. pradezI rAjA ane kezI guru sukhanA ApanAra ane 100-103 gaNadharanI kathA. duHkhanA pheDanAra hovA vize. 26. dara rAjA ane dehane bhoge paNa pApamaya vacana kAlikAcAryanI kathA. na bolavA vize. 27. mahAvIranA marIci dharma vize yathAsthita vacana na 106 bhavanI kathA kahetAM (ADuMavaLuM bolatAM) Avate bhave dharmaprApti na thavA | vize. 182 upadezamAlA bAlAvabodha (uttarArdha) 100 105 106 Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 108 28. baladeva, rathakAra ane anukrame tapadAna-anumodanA | mRgalAnI kathA. | karanAra traNeya sadgati pAme e ! vize. 113 118 120 121 122 136 137 29. caMDapradyota rAjA ane mahAtmAe gRhasthano prasaMga na vAraka mahAtmAnI kathA. pADavA vize. 30. caMdrAvataMsaka rAjAnI kathA | daDhatAthI dhamanuSThAna karanAra mokSa pAme e vize. 31. sAgaracaMdranI kathA. gRhastha dharmamAM daDhatA-nizcalatA rAkhavA vize. 3ra. kAmadeva zrAvakanI kathA. gRhastha dharmamAM daDhatA-nizcalatA ! | rAkhavA vize 33. dramaka bhikSukanI kathA. | avivekI jIva kopa karatAM durgatine pAme e vize. 34. daDhaprahArI muninI kathA. mahAtmAe Akroza, tiraskAra, apamAna, mArapITa sahana karI levA vize. 35. sahassamalla mahAtmAnI mahAtmAe vaLato ghA ke zApa na kathA. devA vize. 36. skaMdakumAranI kathA. mahAtmA nirmohI rahe | sagAMvahAlAMnA snehamAM baMdhAya nahIM e vize. 37. calaNI mAtA ane mAtA putrane anartha kare e vize. brahmadata putranI kathA. 38. kanakaketu pitA ane pitA putrane anartha kare e vize. kanakadhvaja putranI kathA. 39. bharata-bAhubalinI kathA bhAI bhAIne anartha kare e (juo ka. 3) vize. (kathA mATe juo gAthA kra. 25). 40. pradeza rAjA ane patnI patine anartha kare e sUryakAntA patnInI kathA vize. (kathA mATe juo gAthA kra. juo kra. 25) | 102-103) 41. zreNika rAjA ane putra putra pitAne anartha kare e vize. 141 145 146 147 148 149 189 pariziSTa-1 Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 164 165 kuNikanI kathA. 42. cANakya ane mitra mitra mitrane anartha kare e vize. 150 parvataka rAjAnI kathA. 43. parazurAma ane subhUminI| sagA sagAne anartha kare e 151 kathA. vize. 44. Arya mahAgirinI kathA. muni koInuM AlaMbana na le, 15ra anizcitapaNe vihare e vize. 45. meghakumAranI kathA. | moya rAjakuLamAMthI dIkSita 154 thayelA munioe paNa parISaha karyo che e vize. 46. satyaki vidyAdharanI kathA. | samyagdaSTivALA jJAtA paNa viSayarAgane laIne saMsAra saMkaTamAM praveze che e vize. 47. dazArNaya kRSNa sAdhunI avirata bhakti mahArAjAnI kathA. AgalAM karmone zithila kare e vize. 48. caMDaka guru ane enA koI suziSya evo suzIla - 167 suziSyanI kathA. dharmavaMta hoya ke gurujanane vairAgya upajAve e vize. 49. aMgAramakanI kathA. kyAreka guru abhavya hotAM ziSya emane tyaje e vize. 50. pukyUlA rANInI kathA. | bhArekarmI jIvo viSayasukhane rUDuM mAne, jyAre haLukarmI jIvo svapnamAM jJAna pAme e vize. 51. sukumAlikA mahAsatInI rAgAdikano vizvAsa na karatAM, kathA. e sAme maraNaparyaMta sAvadha rahevA vize. para. maMgu AcAryanI kathA. sAdhue jIbhano svAda na karavA 191 vize. pa3. girizuka ane puSpazuka | kusaMganA doSa vize. 227 e be popaTanI kathA. 54. selanasUri (zailakAcArya) | kyAreka pramAdI gurune ziSya 247 184 upadezamAlA bAlAvabodha uttarArdha) 168 182 Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 248 252 26 5 266 ane ziSya paMthakanI kathA. bodha pamADe e vize. 55. nadiSeNa mahAtmAnI kathA. | karmavizeSe karIne jIva jJAnI chatAM paDe e vize. pa. puMDarIka-kaMDarIkanI kathA. | keTalAka mahAtmA thoDAka samayamAM karmakSaya karI siddhi meLave e vize.. 57. zazi-sUAbha e be A bhavamAM dharmano udyama karatAM 256-257 bhAIonI kathA AdhAra maLe; durgati pAmyA pachI kAMI ja na thAya e vize. 58. puliMdanI bhaktinI kathA. je jJAna Ape che tene kazuM adeya nathI; te potAno jIva paNa Ape e vize. 59. mAtaMganI kathA. vidyA denAra pratye vinaya karavA vize. 60. nApita ane tridaDInI gurune na oLakhavA vize. 26 7. kathA. 61- metArya RSi ane jAti-kulano garva karatAM 62. harikeza mahAtmAnI nIcakuLa maLe e vize. kathAo. 63. dhUrta brAhmaNanI kathA. mAyAvI jIvane lAgatA doSa 386 vize. 64. durdarAMka devanI kathA. keTalAka jIvone paraloka, 439-40 sukhAvaha, keTalAkane Ihaloka sukhAvaha keTalAka jIvone Ihaloka-paraloka baMne sukhAvaha ane keTalAka jIvone Ihalokaparaloka baMne duHkhAvaha hovA | vize. 65. kAlasRriyA khATakInA | vivekI jIva mana-vacana-kAyAe putra sulasanI kathA. karI jIvadayA rAkhe, jIvahiMsA na kare e vize. 66. jamAlinI kathA. unmArgagAmI jIvanuM patana thavA 333 445 459 pariziSTa-1 185 Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vize. 67. mAsAhasa pakSInI kathA. |keTalAka bIjAne dharma upadeze paNa pote na kare e vize. 68. rAjA ane cAra prakAranA asaMyata, dezivarata, susAdhu kheDUtonI rUpakakathA. ane pAsasthA e cAra prakAranA jIvo dharmabIjanuM zuM kare e vize. ra [jemanI nAnI ke moTI alaga kathA apAI nathI, paNa bAlAvabodhamAM koI viSaya saMdarbhe keTalAka vyaktivizeSonAM saMkSipta dRSTAMto TAMkavAmAM AvyAM che temanI yAdI dRSTAMta 1. RSabhadeva 2. mahAvIra svAmI 3. gautamasvAmI gaNadhara) 4. caMdanabALA 186 5. vasudeva mahAtmAnI kathAaMtargata) 6. pUraNa zreSThI 7. saMgamasUri 8. gozAlo viSaya mahimAdarzana ane emanI emanuM tapazcaryA vize. mahimAdarzana, siddhAMtakathana ane ghora upasargo chatAM kSamAsahitanI emanI tapazcaryA vize. prathama vinaya vize. bRhad lokasamudAya taraphathI maLatA Adara chatAM kazAM mAnagarva na dharavA vize temaja navadIkSita sAdhu pratyenA vinaya vize (naMdiSeNa vaiyAvRttpAdi tapanA phaLa vize. ati duSkara tapa vize. azakta sAdhu emanA nityavAsa chatAM ArAdhaka bane e vize. garva karanAranuM tapa niSphaLa banavA vize. 472 495thI 499 gAthA 2-3 2thI 5 13-14 53 109 110 130 upadezamAlA bAlAvabodha (uttarArdha) Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 9. jaMbUsvAmI 10. arNikAputra 11. marudevI 12. kakuMDu karmanA kSayopazame karI kakaMDu pratyekabuddha thayA enuM AlaMbana laI tapasaMyamamAM pramAda karanArA jIvo saMsAramAM paDe che e vize. cIkaNAM karmonA prabhAva vize. 13. yadunaMdana kRSNa devanI kathA aMtargata) 14. abhayakumAra (dardurAMka keTalAka jIvane ihaloka-paraloka banne sukhAvaha hovA vize. khATakI | keTalAka jIvone ihaloka-52loka kathA banne du:khAvaha hovA vize. 15. kAlasUriyo (darduAMka devanI aMtargata) pariziSTa-1 yauvana, rUpa, kAminI ke lakSmIe karI vairAgyavaMta sAdhu kemeya lobhAtA nathI e vize. jIvarakSA ane tapasaMyama chelle maraNane samaye ka2vA chatAM thoDA kALamAM mahAtmA mokSa sAthe e vize. marudevI tapasaMyamanA zarIrakaSTa vinA sIdhAM ja mokSe gayAM evI AzcaryabhUta ghaTanAnuM AlaMbana na levA vize. 153 171 179 180 250 440 440 187 Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa-2 upadezamAlA-bAlAvabodha aMtargata saMskRta-prAkRta subhASito [ahIM je gAthA kramAMko darzAvavAmAM AvyA che te kramAMkovALI gAthA nIcenA bAlAvabodha (gadyakhaMDa) aMtargata A padya-subhASito Ave che.] 1. dehadurgamudajhANi... nirargala (saMskRta, gAthA 3) 2. "sAlIbhareNa toeNa... vi bhaeNa' prAkRta, gAthA 558) 3. "na hu sujhaI... dhUkileso' prAkRta, gAthA 65) 4. "viNae sIsa parikakhA.... dukkAle prAkRta, gAthA 93) 5 "vinA gurubhyo... nAlpakAre' (saMskRta, gAthA 103) 6. "satyaM vyAt... dharma sanAtana saMskRta, gAthA 104) 7. "anANA kammakhao... sAriccho' prAkRta, gAthA 109) 8. jayatu krodhayukto japati... kuMbhAdi voda' (saMskRta, gAthA 134) 9. "akko sahaNaNa mAraNa... abhAvami' prAkRta, gAthA 137) 10. "karakaMDu kaliMgesu... nagnaI' prAkRta, gAthA 180) 11. "vasabhe aIMda keU ranoyA prAkRta, gAthA 180) 12. "taNa kakre... kAmabhogehiM prAkRta, gAthA 202) 13. "Aukare viSNuo... sariya' prAkRta, gAthA 207) 14. "amedhya pUrNo... paMDitA' (saMskRta, gAthA 209) 15. "mAtAAkA pitAAkA.... zanaiH' (saMskRta, gAthA 227) 16. gavAzanAnAM saMsargajA doSa-gaNA bhavati saMskRta, gAthA 227) 17. "bha mahaMmi tatva jaMtaNo' prAkRta, gAthA 23) 18. arihaMta devo.... jarANuNo' (AkRta, gAthA ra69) 19. dupratikArI'..... pratIkArazai" saMskRta, gAthA 26 zrI umAsvAti vAcakena zrI siddhAMta-vacana) 20. "sampaTTiI jIvo... upuvaM' prAkRta, gAthA 279) 21. "aMto mahatta ceva saMsAro' prAkRta, gAthA 271) 22. "mUla, dAra, paThANe parikiriyama prAkRta, gAthA ra71) 23. "do koDi sahasa... sahasAo' prAkRta, gAthA 27) 24. "sattasayAIM.....divi sAgare jalsa' prAkRta, gAthA 274) 25. "asthi namIlanamitte pi.nisaMpaccamANANaM' prAkRta, gAthA 280) 26. "samasaMkhyAvayava ... tAjeva' (saMskRta, gAthA 288) 188 upadezamAlA bAlAvabodha (uttarArdha Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 27. vilayati vi kalA... eSa tatkAla' saMskRta, gAthA 327) 28. "sakta zabda... tu vinaSTa' saMskRta, gAthA 327) 29. paMca susaktA... bhasmAtmatAM mUa: saMskRta, gAthA 327) 30. kuraMga mAtaMga.... paMcabireva paMca' saMskRta, gAthA 327) 31. vyasano jayo.... dUSIkAnyatra kAraNa (saMskRta, gAthA 327) 32. "na zakya... parivarjayetu' (saMskRta, gAthA 329) 33. "jahAdavaSpI... hiAya kassaI bAkRta, gAthA 335) zrI uttarAdhyayanasUtra) 34. "rasApagArma... sAdula ca pakhI' prAkRta, gAthA 335) 35. "vibhUSAvatiya... paDaI duruttare prAkRta, gAthA 336/zrI dazavaikAlika sUtra) 36. parihara sutao.... viNAsaMti' prAkRta, gAthA 337) 37. bArasa vihami... tavo karma prAkRta, gAthA 339) siddhAMta mAhi) 38. "je annANI kamma... mitteNa' (prAkRta, gAthA 339) (siddhAMta mAhi) 39. paDisevA viha... sukajesu prAkRta, gAthA 345) 40. "jaI viNa... nidayayA" prAkRta, gAthA 345). 41. "ega khitta... AnaMbaNA jeNa' (prAkRta, gAthA 391) 42. "utpAdyate hi" tu varjayetu' (saMskRta, gAthA 392) 43. "surassa magnaNa...jaha ANaveI' prAkRta, gAthA 415 / dazavaikAlika sUtre) 44. na hi bhavati... nRtya mayUrasya' (saMskRta, gAthA 419) 45. zAstrAyadhItyApi... karotyarogaM' (saMskRta, gAthA 421) 46. paraloka viruddha ... syA kartha hita saMskRta, gAthA 43) 47. "rajaputra ciraMjIva mA jIva mA mara" (saMskRta, gAthA 441) 48. "gatAye pUjyataMtrya samutsAhamatula' (saMskRta, gAthA 455) 49. "na sAdhUnAM sAdhurbhajatatAnu' (saMskRta, gAthA 455) 50. upabhogopAya.... nicchAyAM' (saMskRta, gAthA 46 1) 51. "prAptamiha mAnuSatva... se prakaTe. (saMskRta, gAthA 465) para. lohAya nA nayatIDhiyArthe. (saMskRta, gAthA 468) pa3. "utthAyItyAya... virastamacaMgata saMskRta, gAthA 480) 54. vakRta... zreyAnnAlaMkArazyatopala (saMskRta, gAthA 482) 55. bhadUra yadurArAdhya... duritakrama' (saMskRta, gAthA 508). 56. "sarvasyAtmA guNavAnuM... kazcit' (saMskRta, gAthA 524) 57. "suyabajhayaraNarayA nAva gacchati' (prAkRta, gAthA para5) pariziSTa-2 189 Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Ama kula 57 subhASito che. 29 saMskRta bhASAmAM ane 28 prAkRta bhASAmAM. "yat uktam' ke "ukta ca' kahIne kavi subhASita TAMke che. kvacita subhASita-zlokanA saMdarbho ApyA che; jevA ke "uttarAdhyayanasUtra ke dazavaikAlikasUtra' ke umAsvAtinA siddhAMtamAMthI lIdhelAM. kavi je viSaya nirUpe che tenI sAthe saMbaddha A subhASita hoya che. kramAMka 23-24vALA zloko sukhaduHkhanA palyopamanA aMkadarzI che (gAthA 27). kramAMka 15-16vALA zloko kathA-aMtargata rAjAne popaTanI uktirUpe Ave che. enAM aMtima caraNa subhASita rUpe che je AgalAM caraNomAM AvatA saMdarbhamAM nirUpAyAM che ane arthAntaranyAsanuM suMdara udAharaNa bane che. bAkInA subhASitonA saMdarbho ApyA nathI, paNa e svaracita na hotAM anyatrathI laIne ahIM yaMkyA hovAno saMbhava vizeSa jaNAya che. 190 upadezamAlA bAlAvabodha (uttarArdha) Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahattvanI saMdarbhasUci 1. upadezamAlA avadhijJAnI maharSi zrI dharmadAsagaNi viracitA), anu. A. zrI vijayabhuvanabhAnu sUrIzvarajI, saMpA. pU. paM. zrI pavrasenavijayajI, prakA. | divyadarzana TrasTa, dhoLakA, bI.A, saM. 2051. 2. upadezamAlA, zrImAna dharmadAsa gaNivara nirmitA) saM. sva. AcAryazrI bhadrasUrIzvaraziSya munizrI jinacandravijayaziSya munizrI municandravijaya, prakA. zrI jinazAnasa ArAdhanA TrasTa, muMbaI-2, I.sa. 1991. 3. gujarAtI sAhitya khaMDa-1, prayojaka sAhitya-saMsa, prakA. sAhitya prakAzaka ke. li. muMbaI, 1929 4. gujarAtI sAhitya (bhAga pahelo) madhyakAlIna), le. anaMtarAya rAvaLa, prakA. mekamilana ane kaMpanI li., muMbaI, 1954 5. gujarAtI sAhitya pariSada 21muM saMmelana - hevAla, prakA. maMtrI, svAgata samiti 21muM saMmelana, gu.sA. pariSada, kalakattA-20, 1962 6. gujarAtI sAhityakoza khaMDa-1, mukhya saM. jayaMta koThArI, jayaMta gADIta, prakA. gujarAtI sAhitya pariSada, amadAvAda, pra. A, 1989 7. jaina gUrjara kavio bhA. 1thI 7, saMgrAhaka ane saMprayojaka mohanalAla dalIcaMda dezAI, saMzodhita-saMvardhita bIjI AvRttinA saMpAdaka jayaMta koThArI, prakA. zrI mahAvIra jaina vidyAlaya, muMbaI, bI. A. (anukrame) 1986, 1987, 1987, 1988, 1988, 1989, 1991. 8. jaina sAhityano saMkSipta itihAsa, le. mohanalAla dalIcaMda dezAI, prakA. zrI jaina zvetAmbara konpharansa, muMbaI, pra.A., 1933 9. madhyakAlIna gujarAtI jana sAhitya, saM. jayaMta koThArI, kAntibhAI bI. zAha, prakA. zrI mahAvIra jaina vidyAlaya, muMbaI, pra.A., 1993 10. madhyakAlIna gujarAtI zabdakoza, saM. jayaMta koThArI, kalikAlasarvajJa zrI hemacandrAcArya navama janmazatAbdI smRti saMskAra zikSaNa nidhi, amadAvAda, pra. A, 1995. mahattvanI saMdarbhasUci 191 Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI saurASTrakesarI prANagura jaina philosophikalA eNnDa lITararI rIsarca seMTara, muMbaI - 400 086 seMTaranI vividha yojanAo mATe nIce jaNAvela saMsthAo taraphathI Arthika anudAna prApta thayela che temano AbhAra. 0 "mAnava mitra' sAyana sva. gaMbhIracaMda umedacaMda zAha parivAra) prerita TrasTa, 0 zrI mATuMgA jaina zvetAmbara mUrtipUjaka tapagaccha saMgha enDa ceriTIjha - muMbaI-400 019. 0 zrI muluMDa zvetAmbara mUrtipUjaka jaina saMgha enDa ceriTIjha, muMbaI-400 080. 0 zrI ghATakopara jaina zvetAmbara mUrtipUjaka tapagaccha saMgha, navarojI lena, muMbaI-77. 0 zrI RSabhadevajI jaina Tempala enDa sAdhAraNa khAtA TrasTa, cembara, muMbaI-400 071. 0 sva. narmadAbAI ceriTIjha TrasTa ghATakopara zrI ghATakopara ejyukezana sosAyaTI (sva. vADIlAla catrabhUja gAMdhI parivAra prerita TrasTa) 0 zrI mATuMgA (vesTarna relave) jaina che. mU. pU. saMgha, muMbaI 0 zrI pArzvanAtha zvetAmbara mU. pU. jaina saMgha, ghATakopara (ve) 0 munizrI saMtabAlajI prerita - zrI vizva vAtsalya prAyogika saMgha-muMbaI cIMcaNa 0 zrI zaMkhezvara pArzvanAtha che. mU. pU. jaina saMgha, ghATakopara (pUrva) 0 zrI jena esosIezana ina northa amerikA 0 zrI dharmazAMti jaina ceriTebala TrasTa, kAMdivalI pUrva) Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI paMDita ratnacaMdrajI jaina kanyAzALA TrasTa pI. ena. dozI vImensa kaoNleja oNpha ArTugna saMcAlita saurASTrakesarI prANaguru jaina philosophikala eNnDa liTararI rIsarca senTara saurASTrakesarI pU. prANalAlajI mahArAja sAhebanI. zrutaprabhAvanA viziSTa hatI. zAstragraMthonuM parizIlana, tADapatrIya graMthono saMgraha ane jALavaNI, zAstrabhaMDAro ane pAThazALAnI sthApanAmAM emanuM aneruM yogadAna hatuM. A saMdarbhanA pariprekSyamAM adhyAtmayoginI pU. lalitAbAI ma. sA.nA vidvAna ziSyA pU. DaoN. tarulatAjInI preraNAthI 'saurASTrakesarI pU. prANaguru janmazatAbdI samiti' muMbaInA sahayogathI gurudevanI smRti ciraMjIva rAkhavA pUjyazrInI janmazatAbdI prasaMge saMsthAe saurASTrakesarI, prANaguru jaina philosophikala eNnDa liTararI rIsarca senTara'nI sthApanA karI che. senTaranA uddeza A pramANe che. * jaina tattvajJAna ane sAhityanuM adhyayana, saMzodhana, saMpAdana ane prakAzana karavuM. saMskRti, dharma ane adhyAtmanA sAhityanuM prakAzana karavuM. * jaina dharmanAM tattvonI vaijJAnika rIte rajUAta karavI. prAcIna-madhyakAlIna hastalikhita ane tADapatrIya graMthonuM saMzodhana ane pustakAlayanI pravRtti karavI. * jainadharmane kendramAM rAkhI. mAnavadharmanI pravRttino vikAsa karavo. * jaina sAhityanA adhyayana ane saMzodhananA abhyAsa mATe skolarazipa ApavI. vidvAno ane saMtonAM pravacanonuM Ayojana karavuM. dharma ane saMskAranA vikAsa ane saMvardhana thAya tevI zibira ane anya kAryakramonuM nuM Ayojana karavuM. saMskAralakSI, sattvazIla ane ziSTa sAhityanuM prakAzana karavuM. abhyAsa, nibaMdhavAcana (Paper Reading), lipivAcana ane prAcIna jaina graMtho (Old Jain Manuscript)nuM vAcana. jaina dharma para saMzodhana M.A, Ph.D., M.Phil. karanArA jijJAsu, zrAvaka, saMtasatIjIone sahayoga, suvidhA ane mArgadarzana pUrAM pADavAM. ane saMzodhita sAhityanuM prakAzana. * jaina prAcIna graMtho, citro, zilpasthApatyanA phoTAo vagerenI sI.DI. taiyAra karAvavI. deza-videzamAM jaina dharma para parisaMvAda, pravacana-Ayojana, inTaraneTa para 'vebasAiTa', dvArA jaina tattvajJAna ane sAhityaviSayaka mAhitIno pracAra karavo. ApanA sahayoganI apekSA sAthe. TrasTI : mAnad saMyojaka : navanItabhAI zeTha guNavaMta baravALiyA saurASTrakesarI prANaguru jaina philosophikala eNnDa liTararI risarca senTara, S.P.R.J. kanyAzALA TrasTa, kAru kopara (vesTa), muMbaI-400086. bAkI dhAma dhAbAjI