Book Title: Updeshmala Balavbodha Purvardha
Author(s): Kantilal B Shah
Publisher: Saurashtra Kesari Pranguru Jain Philosophical and Literary Research Centre
Catalog link: https://jainqq.org/explore/004531/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI somasuMdarasUrikRta upadezamAlA bAlAvabodha | pUrvArdha) saMzodhaka-saMpAdaka: DaoN. kAntibhAI bI. zAha Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI mATuMgA jaina zvetAmbara mUrtipUjaka tapagaccha saMgha enDa ceriTIjha, muMbaI-19. prerita prakAzana zrI somasuMdarasUrikata upadezamAlA bAlAvabodha (1thI 260 mULa gAthA, bAlAvabodha, sArAnuvAda, pAThAMtara ane sArtha zabdakoza sahita) pUrvArdha) saMzodhaka-saMpAdaka : DaoN. kAntibhAI bI. zAha saMyojaka : guNavaMta baravALiyA prakAzaka : saurASTra kesarI prANaguru jaina philosophikala enDa liTararI rIsarca senTara SPR jaina kanyAzALA TrasTa, zrI jagadhIra boDA vidyAsaMkula, kAmAgalI, ghATakopara (vesTa), muMbaI-400086. phonaH 5125658, 5163434 Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Somsundarsurikrut Upadeshmala Balavbodh Ed. by Dr. Kantibhai B. Shah First Edition 2001 pahelI AvRtti. Disembara 201 prata: 500 pRSThasaMkhyA: 42+190 kiMmataH rU. 120 AvaraNa-saMyojana : rohita koThArI prakAzaka / prAptisthAna : SKPG jaina philosophikala enDa liTararI rIsarca senTara, Adm.-Office osiect Glzatu, 316/1, siddhi vinAyaka sosAyaTI, hiMgavAlA lena esTenzana, ghATakopara pUrva), muMbaI 400077 phonaH pa125658, 5155476 prAptisthAna (2): navabhArata sAhitya maMdira, 134, prinsesa sTrITa, muMbaI 400002 tathA gAMdhI roDa, mahAvIra svAmI derAsara pAse, amadAvAda-1 TAipaseTiMga : zAradA mudraNAlaya jummA masjida sAme, gAMdhI mArga, amadAvAda - 380001 mudraka . bhagavatI oNphaseTa 15/sI, baMsIdhara esTeTa, bAraalapurA, amadAvAda - 380004 Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ arpaNa. sva. zrI vasanajI parasottama lAThiyA tathA sva. zrI bacubhAI vasanajI lADyiAnI puNyasmRtine to Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ DaoN. kAntibhAI bI. zAhanAM pustako saMzodhana-saMpAdana: 1. sahajasuMdarakRta guNaratnAkarachaMda (gu.sA. pariSada, gujarAta sA. akAdamI ane zrI jayabhikhya TrasTa dvArA puraskRta] 2. zrI somasuMdarasUrikata upadezamAlA bAlAvabodha pUrvArdha/uttarArdha). saMpAdana: 3. sAmAyikasUtra (mo.da. dezAIkRta) 4 jinadevadarzana (mo.da. dezAIkRta) 5. jaina ane bauddhamataH saMkSipta itihAsa ane siddhAMto bho. da. dezAIkRta) 6. paMDita vIravijayajI svAdhyAyagraMtha 7. upAdhyAya yazovijaya svAdhyAyagraMtha - A. zrI vijayapradyumnasUrijI ane jayaMta koThArI sAthe). 8. madhyakAlIna gujarAtI jaina sAhitya (jayaMta koThArI sAthe) 9. sarasvatIcaMdraH vIsarAyelAM vivecano (jayaMta koThArI sAthe) 10. virala vidvatratibhA ane manuSyapratibhA (jayaMta koThArI sAthe) zrI mo.da. dazAInuM jIvanacaritra ane emanAM lakhANonI graMthasUci lekhasUci 11. premAnaMdakRta abhimanyu AkhyAna vinoda adhvaryuM ane somAbhAI paTela sAthe) 12. udaya-arcanA (vinodacaMdra ra. zAha ane kIrtidA jozI sAthe) [udayaratna upAdhyAyakRta laghukAvyakRtiono saMgraha]. 13. zrAvaka kavi RSabhadAsakRta zrI hIravijayasUrirAsa (mukhya saMpA. A. zrI vijayahemacaMdrasUrijI sAthe) 14. zrI bhagavatIsUtra-vaMdanA (A. vijayapradyumnasUrijI sAthe) 15. eka abhivAdana-occhava, eka goSThi 16. joDaNIvicAra pu.1thI 4 (anyanA sahayogamAM) lekhana : 17. madhyakAlIna gujarAtI sAhityano paricaya (anyanA sahayogamAM) 18. nibaMdhapradIpa (0) 19. laghunibaMdha ane vicAravistAra (0) anuvAda: 20. maMjilanI dizAmAM (saMta amitAbhakRta) Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakAzakIya nivedana jaina graMthabhaMDAromAM sacavAI rahelI hajAro tADapatrIya ane anya hastapratomAM lakhAyelA prAcIna graMthomAM lAkho kathAo, gAthAo ane subhASito graMthastha che. A graMtho dvArA jainadharmanuM dArzanika tattvajJAna zramaNa saMskRtinA amUlya vArasA rUpe ApaNane maLyuM che. A bhaMDAromAMthI zakya bane teTaluM sAhitya saMzodhana, saMpAdana ane prakAzana karavAnA upakrama aMtargata upadezamAlA bAlAvabodha'nuM prakAzana thaI rahyuM che. zrutajJAnanA mahAsAgaramAMthI Acamana karavAno A nAnakaDo prayAsa che. traNa varSa pUrve jaina sAhityanA saMzodhanamAM rasa dharAvatA vidvAnonuM eka saMmelana seMTara dvArA sva. vaMtabhAI koThArInA pramukhasthAne amadAvAda khAte bolAvavAmAM AvyuM hatuM. A saMmelanamAM jaina sAdhukavio dvArA racAyelA vividha viSayo paranA bAlAvabodhonuM temaja khaMbhAtanA vidvAna suzrAvaka RSabhadAsanA apragaTa sAhityanuM saMzodhana prakAzana karavAnI vidvAno taraphathI bhalAmaNa AvI. saMmelana pUrve ja DaoN. kAMtibhAI bI. zAha jenA para saMzodhana saMpAdananuM kArya karI rahyA hatA te AcArya zrI somasuMdarasUriSkRta 'upadezamAlA bAlAvabodha'nuM seMTara dvArA prakAzana karavAnuM nakkI thaI cUkyuM hatuM. A sammelana dvArA seMTaranI pravRttine navuM baLa maLyuM. vIra saMvatanA chaThThA zatakamAM zrI dharmadAsa gaNIe mULa prAkRta bhASAmAM upadezamAlAnI racanA karI. jaina jJAnabhaMDAronA tADapatro para lakhAyelA graMthonI kAgaLa para nakala karI levAnuM kArya AcAryazrI somasuMdarasUri (vi.sa. 1430)nA samayathI zarU thayuM. zrI somasuMdarasUrie gujarAtI bhASAmAM bAlAvabodho racyA. temaNe 'upadezamAlA', 'bhaktAmarastotra' ane 'gautamapRchA' jevI kRtio 52 bAlAvabodha racyA che. madhyakAlIna gujarAtI gadyanA abhyAsa mATe bAlAvabodhanuM mahattva che. bAlAvabodha eTale, ucca kakSAnA tattvajJAnanI samajaNazaktimAM je jIvo 5 Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAlakakSAnA che teone, jJAnanI samajaNa ApavA mATe jainAcAryoe karelI racanA. upadezamAlA bAlAvabodha'mAM saMkSepamAM sAdhujIvananI samAcArI ane zrAvakAcA2 abhipreta che. prastuta graMthamAM sAdhuonA prakAro, sAcA sAdhu ane zithilAcArI sAdhuono taphAvata, guruziSyanA saMbaMdho, saMvegI sAdhunAM lakSaNo, sAdhuonA AhAra-vihAra ane jvaNApAlana ema sAdhujIvananAM aneka pAsAMo batAvavA mATe sarjake aneka mahAtmAonI dRSTAMtakathAonuM nirUpaNa karyuM che. haLukarmI ane bhArekarmI jIva, rAga, dveSa, pazcAttApa, manuSyabhavanI durlabhatA, zrAvake tyajJAnA abhakSyo, parigraha tyAga, zrAvakajIvananA Adarzo, vrato, nyAyasaMpanna vaibhava, gurubhakti ane jinazAsananA hitaciMtananI vArtA samajAvavA Adarza zrAvakonA dRSTAMtonuM nirUpaNa karyuM che. ahIM, vAcakanA kathA2sane poSe tevI saraLa gujarAtImAM 68 dRSTAMtakathAo gAthAnA vivaraNane cheDe alaga kathArUpe rajU thaI che. ane vivaraNa aMtargata 57 subhASito paNa ahIM raciyatA dvArA mukAyAM che, A bannenI yAdI saMpAdakazrIe pariziSTomAM rajU karI che. dharma, nIti ane sadAcAramaya jIvananI preraNA mATe, madhyakAlIna gadyanA abhyAsa mATe, jainadarzananA vividha pAsAne UMDANathI samajavA mATe janasAdhAraNa, vidvAna ane jijJAsuone A graMtha upayogI thaze. AmAMnI pratyeka gAthA ane kathA para ciMtana karavAmAM Ave to prastuta graMtha susAdhumahAtmA ane vairAgyavaMta suzrAvaka mATe graMtharatna banI raheze. A seMTarane pUjya AcAryazrI vijyapradyumnasUrijI tathA pUjya bApajInAM ziSyA pU. DaoN. tarulatAjI svAmInA AzIrvAda maLyA che te amArA mATe gauravanI ghaTanA che. prakAzanakAryamAM sahayoga ApavA badala sva. vaMtabhAI koThArI, kAMtibhAI bI. zAha, rohitabhAI koThArI, pannAlAla zAha tathA zAradA mudraNAlayanA saMcAlakono AbhAra. prakAzananA Arthika sahayogI zrI mATuMgA jaina zvetAmbara mUrtipUjaka tapagaccha saMgha eNnDa ceriTIjha muMbaI-19, zrI saMgha, temanA kAryavAhako tathA TrasTImaMDaLano AbhAra mAnIe chIe. muMbaI Disembara-2001 6 guNavaMta baravALiyA mAnad saMyojaka saurASTra kesarI prANaguru jaina philosophikala eNnDa lITarI rIsarca seMTara - muMbaI Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMpAdakIya nivedana 1998nA julAImAM mArA pIeca.DI.nA mahAnibaMdha sahajasuMdarakRta guNaratnAkarachaMdanA prakAzanakAryamAMthI paravArIne jarI haLavAza anubhavato hato tyAM ja pUjya AcAryazrI vijayapradyumnasUrijIno patra AvI paDyo. teozrI lakhatA hatA ke have tame tamArA mahAnibaMdhanA kAmamAMthI mukta thayA ho to upadezamAlA bAlAvabodha'nA saMpAdananuM kAma hAtha para levA jevuM che. prAraMbha karI ja do." patra sAthe prastuta graMthanI be hastapratonI jherokSa nakala paNa emaNe mokalI ApI hatI. eka lA.da.bhA. vidyAmaMdira, amadAvAdanI ane bIjI koDAya bhaMDAranI. baMnenAM lekhanavarSa anukrame saM1499 ane saM.15ra7 hatAM. A upadezamAlA bAlAvabodha eTale AjathI poNA chaso varSa pahelAM saM.1485mAM tapAgacchanA zrI somasuMdarasUrie racelI jUnI gujarAtInI noMdhapAtra gadyakRti. zrI dharmadAsagaNie prAkRtamAM racelA upadezamAlA' graMtha parano gujarAtI bhASAno A sauthI jUnAmAM jUno bAlAvabodha. A bAlAvabodha racAyAnA 14 varSa pachInI ja saM.1499nI hastaprata sAmethI mArA khoLAmAM AvIne paDI hatI. mAre mATe to jANe gharaAMgaNe gaMgA, bhUlyo, sarasvatI vahI AvyAM hatAM. mana ullasita banI gayuM. ane na kema bane? prAcIna gujarAtIno adyApiparyata apragaTa rahelo ati mahattvano bAlAvabodha' saMzodhita-saMpAdita thaIne prakAzita thavAmAM nimitta banavAnuM thatuM hoya to ? pU. AcArya vijayapradyumnasUrijInI preraNA ane mArA vaDIla mitra zrI jayaMta koThArInuM mArgadarzana e benA sumeLathI Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A kAma hAtha para levAno nirNaya karyo. jayaMtabhAI to haMmezAM UMcuM nizAna tAkanArA mANasa. eTale A graMthanI be ja hastapratothI emane saMtoSa thAya ? hastapratasUciomAMthI anya prationI yAdI meLavI. emAMthI jIrNa, apUrNa, lekhanasaMvata vinAnI, moDA lekhanasaMvatavALI evI pratio rada karIne, zrI hemacaMdrAcArya jaina jJAnamaMdira, pATaNanI saM.1546nI hastaprata meLavavAnuM nakkI karyuM. A trIjI hastaprata paNa pUjya AcArya zrI pradyumnasUrijIe upalabdha karAvI ApI. upadezamAlA bAlAvabodha'nA saMzodhana-saMpAdananuM mAruM kAma lagabhaga aDadhe pahoMcavA AvyuM haze e gALAmAM jayaMtabhAIne vidyAkIya kAme muMbaI javAnuM thayuM. tyAM emane saurASTrakesarI prANaguru jaina philosophikala enDa liTararI risarca senTaranA mAnad saMyojaka zrI guNavaMta baravALiyA ane zrI pannAlAla ra. zAha maLavA gayA ane risarca senTara je anekavidha pravRttio karavA dhAre che enAthI mAhitagAra karyA. emAMnI eka mahattvanI pravRtti te prAcIna-madhyakAlIna sAhityanI agatyanI kRtionI hastapratonA saMzodhanasaMpAdana-prakAzananuM kAma. A mATe keTalAka mahattvanA graMthonI eka yAdI jayaMtabhAI emane pUrI pADe ema teonI apekSA hatI. jayaMtabhAIne to AvAM kAmono tIvra rasa. yAdI taiyAra karI ApavAnuM to emaNe svIkAryuM. sAthe vAtavAtamAM emaNe upadezamAlA bAlAvabodha' para mArA cAlI rahelA saMpAdanakAryano paNa ullekha karyo. ane te pachInA thoDAka ja divasamAM zrI guNavaMta baravALiyAno mArA upara patra AvI paDyo. emAM emaNe emanA risarca senTara taraphathI A graMthane prakAzita karavAnI tatparatA darzAvI hatI ane mAro pratyuttara mAgyo hato. A aMge pUjya A pradyumnasUrijInI saMmati ane AzIrvAda meLavIne meM mArI svIkRti mokalI ApI. A badhAnI phalazruti te upadezamAlA bAlAvabodha'nuM A prakAzana. paNa A graMthanuM prakAzana thatAM agAu eka ati duHkhada ghaTanA banI gaI te mArA harakoI kAmamAM mArgadarzaka rahelA zrI jayaMtabhAInuM nidhana. Ama to samagra sAhityajagatane Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ namaH shriimjnyaay|| zrI vardhamAna jinvr| mAnamyana ne mibAlo dhaanyaapraakdvaanpi| vivaraNamupadezamAlAmA ||shn miUniyA ziMdA dana riMcielA eka mAla miyAmA buddhA miguru va sAMjinavAraM zrInI kirAda dAna miU eka dIi namaskarImA upadeza mAlI aNi hAmi guru guruzrItI kir| gaNadharA dikAtadana upAda siI manuApaNa buddhi zrI jinavariMDa ki syAba 51 idana ridcie| I664 nAraMca kavartivAsudavapramukhAzva tAdA nippU jitavantIM / valI kispA tilA mAlarUpavinilAka dinAguru mamyakAmA mArgata upasAraba ii||2 epa dilIgA ghA.pA bilAcA cAryanIkI bhI saMbaMdha jANivANI // atha zrI dharmadAsa zizA na dhurimaMgalIkasaNI padi lAkhanavI samAnI ki davana namaskAra kaDhaI|| jagacUDAmaNinnU / usa sovIrA tilAca sirinilaje / eglAgAIcA / egArakUti sm||2 umaseokahI zrIdinAghAta ki siula jagacUDAmaNina jagaraNI icakadarakSAtmaka dina iMDAmaNi. mRta sukaTa mAnavAbhutipadasTitalI anazvI zrI madAvI kisiura tilA miri tila zilAkI bina malInane tilakasI tila kiDraMkara jima sukha zAsa itimaparamazvarazrImadAvI bikrI visunAnA eyo laagaaic|| ekazrI cyA dinAghAlA kuhare yA dityasamAnacha / jimamatA tana isamAditya zaMkarI sakala kriyA mArgaghayatra / timasu ganairizrAma dinAdhikArI sakalAlAkAvadAra a dhrmvdaarprvrtiyaaN| nayAgAvarakRti eka mahAna vAcanasamAnabaI | jimAlAce nakasikalapadArdhaprakAzatima zramadAvIrA bAlinAtha siddhAnIkA sakalatAtaca navakA rAjazva | zrI AdinAtha Agaiye ghakAra uhUriyA / tadamaNI zrI AdinAghanazjjUDa / ma nizadityanA upamAna dI thii| upadezamAlA bAlAvabodha'nI saM.1499mAM lakhAyelI hastaprata (ka)nuM prathama pAnuM. Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bANezAmUvijJAtamadozvAmiti ghozrIsomasuMdarAsamoracaNItamayAkalyAnaghATAtA'padezamAlAbAlA, bAMdha dasarvAnApayoganAsaMvaeNDulisaMvajhArAzrAvaNavardidhagurudiAnAtahine sikAzrAvikAru pAI usakA nAmalavAMgAtpannAzrAmapaTanAstikAlapApitAmakizunajavaThAlakhakayAtakayolA DATA upadezamAlA bAlAvabodha'nI saM.1499mAM lakhAyelI hastaprata (ka)nuM chelluM pAnuM. Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ HEALTImAbijamagurutyAnamAcIvazAstivaramAnayatanAmiyAlayonadApAlatavAnIrUpaM vivazaNamupadezamAlAdAvItayAgaNasarojara nAdavamuMdarasakamareNuyAhavargavidisAyadanIsona suNdrguhaauusvedaartvaadiymmikaatievaatde|dridciptilaa pasAudaesama lanigamobucchAmipuravapameNAjinavarazItIdhakaradevanamijAkadInitakarIkSaNamAeupadezanAnAlAyaNichAmibolisAparavapameNa guramItIkaragaMgaNadhasadikatedanaJjaya desiDInacAegAbuddidhIjinavAraMvaliyAbadanAradakSiNAinAisakavanivAsAdavAmurabAre maratededhita jitavasavalI kityAtilAurAsvamiLUpAtAlarupajavililonatedanAyusamyakatAkatAyataNAvapANadAratamayadalI nAsAyAvinAcAryanIkAdhIsaMbakSajANivAsIyagrIvAdIsagarIjAmunasyurigalokataNApadilAyanavanavIsanAtI karAvayanaka kadAjagaDAmaNirajAsattAkIpotilotrasirisilavAegA logAmcAegovatiyaNammAna sattAkadIramAyAdinAdhateksiAna javAvIrasilAvile tiritilA cilAnAdhIvinavanaja jAgajaDAna lijIjagattamIjadarajAtmakalAkAtadanAmasitamuTasamAnavatasyAtayadalitataNAanazvArA ERITRA lakSlItadanatilakasarIpadavazaklikikarIjimamuravAta RERArazrImadAvArakarItrinavanagAttarazatanA gologajopakAdinAvalokajaraAdityasamAnabajimasAtasa AsansakalakivAnAzvata timayuganastAraNA dinAvakarIsakalalokadhadadAranAsammayavadArapahiyAlabAra " smArakAmadAvIravisuvanakazyadutaNIlosammAnamAmilovanikarIsakalapAdAkAnaDAtimazrAmavhAvArabAli PAlIvahasakalanavasunanAvakAgaUnihAlatI lazkarImAjAvasikalatavAtavaprakAza zrAdita nAmAgaaMdhakArakhaitrinidattapatrIyAdinAghanamaliyana prAdityanAupamAnadImA ta rodhAmadAcArajatilakanailocananAu patAnasaradhakAranapratijJAcArapahilanaMgalokattADe aAmAsivAyaramasasAjaNATatAtAvadanArAjapAbanAiyAdadAtAnisamA emANapatI upadezamAlA bAlAvabodha'nI saM.1527mAM lakhAyelI hastaprata (kha)nuM prathama pAnuM. Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ainamaH zrIvarddhamAnAya // zrIvarddhamAna jina vazmAna myanano mibAlabodhAta vAtrapiM vivara Namupa dezamA laayaa| zrI tayAga sarojara vizrI deva suMdara peMdra dineyaH / zradava gravihinAgrahita zrI somasuMdara guruH kurute'd // ||n mitra jivarideoida nariMdacciyatilo guruvaysa mAla minnm|| buddhA miguru va ese gaM // 1 jina vareMdra zrI nIce kara devAna mikaraNa ke hI ina marakarI / ime / enapadevA nI mAlA zreNi bucchA mibolikhAgu rupae se / guruAta karagaladharAdikate dana inapadesina ApalI buddhi | zrI jina vAraMDe kispAida nadice 64 nADacakravarttivAsudeva mukhanarazvati cinavizevalI kispA bani loDA guru / svargamapAtAlarUpa jetra nilo kate dArUsamparga mokSamArgata upadesa pAra // 19 dillI gAdhA yA bilAM aacaaryniikiidhii| saMbaMdhA jANivAsI zrI dharmadAsa gaNizAkha dhurimaMga lIkanI pahilA nazcana vIsa mAzrItI caka ramana ma svArakadA gacUDAmaNi sUjana so vIro nilo siritila / ego logA icco ! egoca rakU niTU assa sano kahI I zrIyAdinAghAte ki siuba jagacUDAmaNi jagatIzca Udra jJAtmaka lo dina cUDAmaNimukuTa samAna va muktipadastritatI naravIro zrI mahAvIra kisina batilA siriti / triloka zrI trituca nalakSmI tadana tilaka sarISA tilaka karI jimamukha sotima paramezvarazrI mahAvIrekarI vino ich| ego logA icce|| eka zrI AdinAtha loka dviAditya samAna jimAna isa mayA divyakarI |sakala kiyA maargprvrtt| timayugana radhuri zrI Adi nAghi karI sakala lokavyavahArAnadharmavyavahAra upadezamAlA bAlAvabodha'nI saM. 1546mAM lakhAyelI hastaprata (ga)nuM prathama pAnuM. Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ emanI khoTa varatAze, paNa A prakAranI pravRttimAM paDelA amArA jevAo mATe to bhUkaMpa pachIno A bIjo moTo bhUkaMpa ja hato. samasyA pAThanirNayanI hoya ke zabdano artha zodhavAnI hoya - doDI jatA jayaMtabhAI pAse. A pUchavAvATa ja jANe jhUMTavAI gaI. have, emano AbhAra to zuM mAnuM, paNa mArA A graMthasaMpAdanakArya thakI ja emane hRdayAMjali ardhuM ! pUjya AcAryazrI vijyapradyumnasUrijInAM preraNA ane protsAhane ja mAro vidyAvyAsaMga cAlato rahyo che. atyaMta umaLakAbhera emaNe A graMthanI prastAvanA paNa lakhI ApI che. emane huM mArA hradayabhAve vaMdanA karuM chuM. je-je saMsthA/ jJAnabhaMDAramAMthI A hastaprato upalabdha thaI zakI che enuM RNa mAthe caDAvuM chuM. saurASTrakesarI prANaguru jaina philosaoNphikala eNnDa liTararI risarca senTara'nA mAnada saMyojaka zrI guNavaMta baravALiyAe A graMthanuM prakAzana karavAmAM je umaMga ne tatparatA darzAvyAM che e mATe emanA prati ane saMsthA prati AbhAranI lAgaNI vyakta karuM chuM. snehIbhAIzrI pannAlAla 2. zAhe prakAzana saMsthA ane mArI vacce seturUpa banIne je rasa lIdho che e mATe emano paNa AbhArI chuM. jUnI gujarAtI bhASAnA A graMthanuM atyaMta cIvaTapUrvaka TAipaseTiMga karI ApavA mATe bhAI rohita koThArIno ane sughaDa mudraNa mATe bhagavatI oNphaseTanA zrI bhIkhAbhAI paTelano AbhAra mAnuM chuM. prAcIna-madhyakAlIna jaina gujarAtI sAhitya jeTaluM prakAzita thayuM che enAthI anekagaNuM hajI hastapratonAM poTalAMomAM ane dAbaDAomAM pragaTa thavAnI pratIkSA karI rahyuM che. AzA rAkhuM ke zrI somasuMdarasUriSkRta upadezamAlA bAlAvabodha'nuM A prakAzana prakAzita prAcIna-madhyakAlIna gujarAtI gadyasAhityamAM eka noMdhapAtra pradAna banI raheze. kAntibhAI bI. zAha tA. 23-12-2001 amadAvAda Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // namo namaH zrI gurunemisUraye // AnaMda sAthe AvakAra upadezamALA e caraNakaraNAnuyogano saMgrahagraMtha che. kaho ke graMthamaNi che. prAcIna to che ja paNa tenA u52 keTakeTalA sarjaka graMthakAronI kalama pharI che. ane sAkSI pATha tarIke A graMthanI gAthA to sahasrAdhika sthAnomAM sAMpaDe che te ja te graMthanI jIvaMtatAnI sAbitI che. A graMtha upara saMskRta vivaraNa sArI saMkhyAmAM maLe che. saMkSiptamAM maLe che to vistArathI paNa maLe che. kathA vinAnuM vivaraNa maLe che to vistRta kathA sAthe paNa maLe che. zrI siddharSimahArAja jevA diggaja vidvAna puruSa A graMtha upara vRtti race te ja e graMthanuM mUlya samajavA mATe paryApta che. pachInA tamAma vRttikAroe e siddharSimahArAje racelI TIkAne mUlaTIkA kahI che. e che to saMkSepamAM paNa temAM arthanuM gAMbhIrya che. e saMskRta-prAkRta pachI gujarAtImAM avatirata karavAnuM kAma sarva prathama AcAryazrI somasuMdarasUri mahArAje karyuM che. ane te graMthane yathAmati saMzodhita-saMpAdita karIne ApaNA sudhI laI AvavAnuM satkArya zrI kAntibhAI bI. zAhe karyuM che. teoe hastalikhita prata uparathI A samagra bAlAvabodhanI pratilipi karI tenA zabdono paNa abhyAsa karyo, artho ApyA. sAthe bAlAvabodhano sArAnuvAda ApI jUnI gujarAtI bhASA nahIM samajI zakanArA mATe paNa kRtinA avabodhanI sa2LatA karI ApI. pariziSTo paNa baDI mahenate taiyAra karyA che. madhyakAlIna sAhityamAM bAlAvabodhano bhaMDAra che ane 10 Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ te hajI rAha juve che koI evI saMzodhaka vyakti Ave, amane dhanya banAve. jaina gUrjara kavionA daza bhAga upara najara mAMDatAM hajI 25030) bAlAvabodha noMdhAyelA jovA maLe che. ekalA upadezamALA upara ja paMdara noMdhAyA che. bhASAkIya dRSTie paNa A bAlAvabodha abhyAsIne ghaNI sAmagrI pUrI pADe tevo che. Ane AvakAratAM manamAM AnaMda thAya che. AvA graMthane prakAzita karanAra vyakti ke saMsthA paNa AjakAla jhaTa maLatAM nathI. ethI e saMyogamAM prakAzaka saMsthA saurASTra kesarI prANaguru jaina philo. enDa liTararI rIsarca senTara' paNa dhanyavAdane pAtra che. AzA rAkhavI game che ke AvA kAntibhAI bI. zAha jevA abhyAsIonI saMkhyAmAM vadhAro thAya to ja prAcIna mUlyavaMta sAhityano prasAra thaze ane ajJAnanuM aMdhAruM ulecAze, prajJAnA prakAzano prasAra thaze e ja abhilASA sAthe - dazA poravADa jaina upAzraya, zrI nemi-amRta-deva-hemacandrasUripAlaDI, amadAvAda-7 ziSya janmASTamI vi.saM.2057 pradyumnasUri 99 Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI somasuMdarasUrikata upadezamAlA bAlAvabodhaH abhyAsa 1. zrI dharmadAsagaNi upadezamAlA e mULa prAkRta bhASAmAM racAyelo vairAgyapreraka graMtha che. A mULa graMthanA kartA zrI dharmadAsagaNi che. kahevAya che ke teo avadhijJAna-dhAraka hatA. potAnA putra raNasiMhane A graMtha upayogI banaze ema avadhijJAnathI jANIne dharmadAsagaNie enI racanA karI hatI. dharmadAsagaNinA jIvanakALa ane "upadezamAlA'nA racanAkALa aMge keTalAka matamatAMtaro pravarte che. eka mata ema kahe che ke teo covIsamA tIrthakara zrI mahAvIrasvAmInA hAthe dIkSita thayA hatA. jyAre itihAsavido dharmadyasagaNine zrI mahAvIranA samakAlIna nahIM, paNa mahAvIranA nirvANa (vIra saMvata para0) pachI thayAnuM mAne che. upadezamAlAmAM kAlikAcArya ane dattano prasaMga tUramaNimAM banyo che. e huNasamrATa toramANanI rAjadhAnI pavaiA hoya to te ghaTanA vikramanI pAMcamI sadI pachInI banyAnuM gaNAya evo eka itihAsamata che. upadezamAlA"nI pa37mI gAthAmAM saMketathI dharmadAsagaNinuM nAma gUMthI levAmAM AvyuM che. te gAthAnA AraMbhanA zabdo dhaMta maNi dAma che. emAM keTalAka A graMthanA racanAsamayano saMketa paNa jue che. (vaMta = 1, maNi = 7, dAma = 5; eTale ke saM. pa71) to vaLI eka mata evo che ke zrI mahAvIra-dIkSita dharmadAsagaNi ane "upadezamAlAkAra dharmadAsagaNi e be alaga alaga che. dharmadAsagaNi aMgenuM je pracalita jIvanavRttAMta che te A pramANe che: vijayapuramAM vijayasena nAme rAjA hato. tene ajayA ane vijayA nAme ja be rANIo hatI. vijayA rANIne raNasiMhanAme putra janmyo. paNa A putrajanma thatAMnI sAthe ja vijayasenanI ajayA rANIe dveSabhAvathI raNasiMhane mAtAthI alaga karAvI dIdho. rAjAne AnI jANa thatAM ja rAjA vijayasena, rANI vijayA ane vijayAnA bhAI sujayane saMsAranI asAratA samajAI ane temaNe bhagavAna mahAvIra 12 Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAse dIkSA lIdhI. teo adhyayana karIne mahattara banyAM. tyArabAda rAjA vijayasena dharmadAsagaNi mahattara, vivA rANI sAdhvI vijayazrI ane sujya jinadAsagaNi mahattarane nAme oLakhAyAM. vijayasenanA putra raNasiMhane ayA rANI dvArA enAM mAtA-pitAthI alaga karI devAyo hato te eka kheDUtane tyAM moTo thayo. pArzvanAthanI pUjA karatAM karatAM te adhiSThAyakanI sahAyathI vijayapurano rAjA banyo ane kanakavatI, kamaLAvatI ane ratnavatI ema traNa kanyAone 52NI potAnA putraparivArasaha sukhI jIvana gALavA lAgyo. karmayoge kramazaH te dharmavimukha banyo ane pApasabhara jiMdagI gujAravA lAgyo. enA anyAyothI prajA trasta banI. bIjI tarapha dharmadAsagaNine avadhijJAna prApta thatAM potAnA putranI dharmAbhimukhatA mATe temaNe prAkRta bhASAmAM 'upadezamAlA'nI racanA karI rAkhI hatI. jinadAsa mahattarane A upadezamAlA' kaMThastha hatI. jinadAsagaNi ane sAdhvI vijyazrIe vijyanagaranA udyAnamAM padhArI rAjA raNasiMhane nyAyika ane dhArmika vRttivALo karavA mATe upadeza Apyo. rAjA raNasiMha A 'upadezamAlA'thI prabhAvita thayo. potAnA AcaraNa aMge pazcAttApa karavA lAgyo ane A graMthano mukhapATha karI dharmamAM sthira thayo ne zuddha samyakttadhArI zrAvaka banyo. keTalAka samaya pachI potAnI eka rANI kamaLAvatInA putrane rAjyasiMhAsane besADI rAjA raNasiMhe AcArya munisuMdarasUri pAse dIkSA lIdhI. ane vizuddha saMyamanI ArAdhanA karIne devalokamAM devarUpe utpanna thayo. te pachI raNasiMhanA putra ane enI prajAe 'upadezamAlA'nuM paThanapAThana cAlu rAkhyuM. Ama dharmadAsagaNie putrane pratibodhita karavA mATe 'upadezamAlA'nI racanA karI. 2. 'upadezamAlA' para racAyelA saMskRta-prAkRta TIkAgraMtho kahevAya che ke 'kalpasUtra' ane 'tattvArthasUtra'ne bAda karatAM 'upadezamAlA' pa2 jeTalA TIkAgraMtho racAyA che teTalA kadAca koI graMtha para racAyA nathI. A graMtha upara saMskRta-prAkRtamAM TIkA, vivaraNa, avasUri, vRtti, kathA ane gujarAtImAM racAyelA bAlAvabodhonI saMkhyA ghaNI moTI che. upadezamAlA' uparanI sau prathama TIkA AcArya haribhadrasUrinI maLe che. yogazataka'nI 49mI gAthAmAM eno ullekha maLe che. te pachI saM. 913mAM zrI kRSNarSiziSya AcArya jyasiMhasUrinI prAkRta TIkA racAyelI che jeno nirdeza bRhadzapanakamAM maLe che. paNa sauthI mahattvano TIkAgraMtha prApta thAya che saM. 974mAM AcArya siddharSigaNi pAsethI. emaNe upadezamAlA' upara saMskRta heopAdeya 13 Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ TIkAgraMthanI racanA karI. A graMtha dvArA emaNe "upadezamAlA'nA pAThone vyavasthita karI ApyA ane upanI gAthAomAM je kathAono ullekha karAyo che e kathAone zrI siddharSigaNie saMkSepamAM saMskRta bhASAmAM rajU karI. pAchaLanA TIkAkAro ghaNuMkharuM zrI siddharSigaNinI A baheyopAdeya TIkAne anusaryA che. A. ratnaprabhasUrie saM. 1238mAM racelI "upa paranI doghaTTI TIkAmAM ane A. municaMdrasUrie lalitavistarAnI paMjikAmAM zrI siddharSigaNine AthI ja vyAkhyAtacUDAmaNi' tarIke oLakhAvyA che. A heyopAdeya TIkA' Azare 4260 graMthAjhanI che. siddharSigaNinA A graMtha pachI moTuM kAma AcArya vardhamAnasUrie karyuM. emaNe 'upadezamAlA' paranI thakA saM. 1055mAM khaMbhAtamAM racI. emAM emaNe heyopAdeya kAno pATha svIkAryo ane sAthesAthe e graMthanAM saMskRtabhASI saMkSipta kathAnakone sthAne potAnAM vistRta prAkRta kathAnako joDyAM. AvAM prAkRta kathAnako sAtheno "heyopAdeya TIkA' graMtha Azare 9500thI 10000 graMthAjhano banyo. joke emAM keTalAka apavAdo jovA maLe che. jemake dardAMkanI kathA prAkRtane badale saMskRtamAM racI che, kyAMka mULanI ja saMskRta kathAo rahevA dIdhI che to kvacit jyAM kathA na hoya tevAM sthAnoe paNa kathA ApI che. zrI zAlibhadraziSya A. jinabhadrasUrie saM.1204mAM prAkRtamAM kathAsamAsanI racanA karI. nAgendragacchIya A. vijayasenasUriziSya A. udayaprabhasUrie saM.1299mAM A graMtha para karNikATIkAnI racanA karI. saM. 1464mAM A. zrI ratnasiMhasUrie saMskRtamAM "upadezamAlA vivaraNa' graMthanI racanA karI. te uparAMta zrI amaracaMdagaNie saM. 1518mAM racelI, aMcalagacchIya A. mahendraprabhasUriziSya A jayazekharasUrie racelI, zrI dharmanaMdagaNie saM. 1599mAM racelI avasUrio maLe che. saM. 1781mAM zrI sumatigaNiziSya zrI rAmavijaye upadezamAlA para saMskRta TIkAgraMtha racyo che. A sivAya paNa bIjA keTalAka TIkAgraMtho saMskRta-prAkRta bhASAmAM racAyelA che. upadezamAlAnI gAthAsaMkhyAH upa0nI bhinnabhinna gAthAovALI aneka hastaprato prApta che. paNa ghaNIbadhI hastapratomAM enI gAthAsaMkhyA 540 hovAno ullekha Ave che. gAhANuM savANe paMcasayA ceva cAlIsA. jesalamera bhaMDAranI tADapatra paranI pratimAM 542 14 Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthAo che. khaMbhAta bhaMDAranI tADapatraparanI pratamAM 539 gAthAo che. paNa bAkInI hastapratomAM 544 gAthAo che. sAmAnya anumAna evuM che ke viSayavastu sAthe saMbaMdha dharAvatI gAthAo mULamAM 540 haze. 3. 'upadezamAlA' graMtha 52nA gujarAtI bAlAvabodho / strabako jaina gUrjara kavio' bhA.7 (bIjI AvRtti)mAMnI kRti-varNAnukramaNImAM upadezamAlA' graMtha 52 racAyelA/lakhAyelA je bAlAvabodho/stabako darzAvAyA che te A pramANe che : 1. tapAgacchanA AcAryazrI somasuMdarasUriSkRta upadezamAlA bAlAvabodha' (2.saM. 1485) (apragaTa) 2. koraMTagacchanA zrI nannasUricita 'upadezamAlA bAlAvabodha' (2.saM. 1543, khaMbhAtamAM) prakAzita) [A study of the Gujarati Language in the 16th Century (V. S.) by Dr. T. N. Dave, prakA. royala esieTika sosAyaTI, laMDana, 1935.] 3. kavi vRddhivijayakRta upadezamAlA bAlAvabodha' (2.saM. 1733) (apragaTa) 4. kavi rAmavijayakRta 'upadezamAlA TIkA' (2.saM.1781)no gujarAtI anuvAda prakAzita) A sivAya jai. gU, kavio' bhAga-2thI 6 (bIjI AvRtti)mAM ajJAta kavikRta upadezamAlA bAlAvabodha/stabaka/Tabo'nI judA judA samaye lakhAyelI hastapratono nirdeza karavAmAM Avyo che. (le.saM. 1546, 1673, 1683, 1694, 1699, 1732, 1765, 1771, 1787, 1791 tathA be lekhanasaMvata vinAnI.) paNa A ajJAta kavine nAme darzAvAyela upa bAlAvabodhomAMthI koI koI to kavizrI somasuMdarasUrikRta upa bAlAvabodha" ja hovAnuM jaNAyuM che. A badhI apragaTa racanAo hovAthI emAMnI keTalI alaga alaga kavinI kRtio haze e hastaprato joyA vinA spaSTa thAya ema nathI. 4. kavi zrI somasuMdarasUri zrI somasuMdarasUrino janma vi.saM. 1430, mahA vada 14, zukravAranA roja pAlanapuramAM thayo. teo prApvATa (poravADa) jJAtinA hatA. pitAnuM nAma sajjana ane mAtAnuM nAma mAlhaNadevI. kavinuM saMsArI nAma soma hatuM. mAtApitAnI saMmatithI temane sAta varSanI uMmare saM. 1437mAM dIkSA ApavAmAM AvI. temanA dIkSAguru zrI jayAnaMdasUri hatA. dIkSita thayA pachI teo satata abhyAsarata rahevA lAgyA. pariNAme emaNe pramANamAM nAnI vayamAM ja asAdhAraNa vidvattA prApta karI. 9 Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vIsamA varSe saM. 1450mAM emane vAcakapada - upAdhyAyapada pradAna thayuM ane saM. 1457mAM 27 varSanI yuvAna vayamAM pATaNamAM emane AcAryapada - sUripada ApavAmAM AvyuM. A AcAryapadavIno mahotsava tapAgacchanA 49mA paTTadhara A. zrI devasuMdarasUrinI nizrAmAM yojavAmAM Avyo. pratiSThAnoma nAmanA ziSya saMskRtamAM karelI "soma-saubhAgya' kAvyaracanAmAM A AcAryapada-pradAna mahotsavanuM varNana karavAmAM AvyuM che. - zrI somasuMdarasUri pAchaLathI gacchAdhipati ane tapAgacchanA 50mA paTTadhara thayA. teo sAdhuonA zuddhAcAranA AgrahI hoI, sAdhuomAM pravezelI AcArazithilatA dUra karavA tarapha lakSa ApyuM. emanI nizrAmAM aneka tIrthayAtrA yojAI. zatruMjaya, giranAra, sopAraka vagere dhArmika sthAnonI aneka yAtrAomAM emanI upasthiti hatI. e ja rIte gujarAtanAM ghaNAM caityonAM jinabiMbonI prANapratiSThA paNa emanI nizrAmAM thaI hatI. jemake saM. 1479mAM tAraMgAnA ajitanAtha bhagavAnanA biMbanI pratiSThA temaja zeTha dharaNAzAe baMdhAvela, rANakapuranA suvikhyAta jinAlayanI pratiSThA zrI somasuMdarasUrinI nizrAmAM thaI hatI. emaNe karelI biMba-pratiSThAnA saM. 1471thI 1498 sudhInA ghaNA lekho maLI AvyA che. jaina jJAnabhaMDAronA tADapatro para lakhAyelA graMthonI kAgaLa para nakala karI levAnuM bhagIratha kAma A.zrI somasuMdarasUrinA samayamAM zarU thayuM. A. zrI devasuMdarasUri ane A.zrI somasuMdarasUrie guruziSyanI joDIe potAnA aneka ziSyonI sahAyathI A kAma pAra pADyuM. ane e rIte moTI saMkhyAmAM hastaprato kAgaLa para taiyAra karavAmAM AvI. khaMbhAtanA moDha jJAtinA parvata zeThe 45 Agamo. paikInAM 11 aMgo bhAre kharca karIne zrI somasuMdarasUri dvArA lakhAvaDAvyAM. A rIte gujarAtanA jJAnabhaMDAronA samuddhAranuM je moTuM kAma thayuM emAM A. somasuMdarasUri ane emanA ziSyamaMDaLanuM yogadAna mahattvanuM che. kahevAya che ke A somasuMdarasUrinA prabhAvathI ja, mAMDavagaDhanA saMgrAma sonI nAmanA dhanADhya bhagavatIsUtranA vAcana vakhate jyAM jyAM goyamA" (gautama) zabda Ave tyAM tyAM eka eka sonAmahora mUkatA jaI AvI 36000 sonAmahoro vAparI hatI. uparAMta emAM anya dravya umerI kAlikAcAryanI kathAnI sacitra pratio suvarNa ane rUperI akSaromAM taiyAra karAvI hatI. zrI somasuMdarasUri tapAgacchanA gacchAdhipati hovA sAthe prakAMDa paMDita paNa hatA. emaNe saMskRta ane gujarAtI bhASAmAM racanAo karI che. saMskRtamAM emaNe "bhASyatrayacUrNi', 'kalyANakastava', "ratnakoza', "navastavamAM Adi racanAo karI che. 16 Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ emanA gurubhAI zrI kulamaMDanasUrie tatkAlIna gujarAtI bhASAmAM mugdhAvabodha auktikanI racanA saM. 1450mAM karI ene anusarIne zrI somasuMdarasUrie gujarAtImAM bAlAvabodho racyA ane sAthe keTalIka padyakRtio paNa ApI. emaNe upadezamAlA', yogazAstra', "paDAvazyaka', 'ArAdhanA patAkA', "SaSTizataka' (zrAvaka nemicaMdrabhaMDArIkRta) - e mahattvanA graMtho para bAlAvabodho racyA che. A uparAMta "bhaktAmarastotra', "vicAragraMthavicArasaMgraha/aneka vicArasaMgraha, gautamapRcchA' vagere kRtio para paNa bAlAvabodha racyA che. navatattva' parano bAlAvabodha emaNe racyo hovAnuM manAtuM hatuM paNa gujarAtI sAhityakoza' khaMDa-1 darzAve che e pramANe samayadRSTie vicAratAM e bAlAvabodha zrI somasuMdarasUriziSyano hoya ema jaNAya che. madhyakAlIna gujarAtI gadyanA abhyAsa mATe A bAlAvabodhonuM gadya vipula ane vaividhyapUrNa sAmagrI pUrI pADe che. khAsa karIne "upadezamAlAno upadeza ane "yogazAstranA siddhAMto samajAvavA mATe emaNe keTalIka dRrzatakathAo ApI che. gujarAtI gadyamAM prayojAyelI A dacaMtakathAonuM gadya sAduM, saraLa ane tatkAlIna bolacAlanI sAhajika laDhaNavALuM che. ArAdhanA rAsa' e emanI saMbhavataH prAkRtamAM racAyelI padyAtmaka kRti che. A rAsa emaNe saM. 1450mAM racyo. A rAsamAM maraNonmukha jIvane aMtakALa sudhArI levAnA, duSkatanI gahanA, sukRtanI anumodanAnA, jIvamAtra prati maitrIbhAva keLavavAnA prANImAtranI kSamAyAcanAnA, sadguru-sava-saddharmanuM zaraNuM levAnA vagere 10 adhikAronuM varNana che. 33 kaDInuM 'arbudAcala stavana', 25 kaDInuM giranAra stavana', 9 kaDInuM navakhaMDana stavana' e emanI padyaracanAo che. zrI somasuMdarasUrino ziSya parivAra ghaNo bahoLo hato. A ziSyo paikImAMthI anekane emaNe AcAryapadavI ApI che. emanA samudAyamAM munisuMdarasUri, jayasuMdarasUri, bhuvanasuMdarasUri, jinasuMdarasUri jevA vidvAna sAdhuo hatA. uparAMta jinamaMDana, jinakIrti, somadeva, somajaya, vizALarAja, udayanaMdI, zubharatna vagere ziSyo-praziSyo hatA. zrI somasuMdarasUri saM.1499mAM svargavAsI thayA. koI emanA svargavAsanuM varSa saM.1501 ke 1503 paNa jaNAve che. prakAMDa paMDita evA A AcArye vikramanA 15mA zatakanA gujarAtI gadyane ghATa ApavAnuM temaja jJAnoddhAranuM mahattvanuM kArya karyuM che. tethI ja jaina sAhityanA 17 Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ itihAsamAM vi.saM.1450thI 1500 sudhInA ardhazatakanA gALAne "somasuMdarayuga' tarIke oLakhavAmAM Ave che. 5. upadezamAlA bAlAvabodha'nI samIkSA AraMbhanA bAlAvabodhakAro dharmadAsagaNino prAkRta bhASAmAM racAyelo mULa upadezamAlA' graMtha enA zIrSakamAM nirdiSTa che. e pramANe upadezapradhAna, vairAgyapreraka, dharmAbhimukha karanAro graMtha che. bhale enuM nimitta banyuM hoya kartAnA putra raNasiMhane pratibodhita karavAnuM paNa e samagra jaina samudAyane prabhAvita karanAro graMtha banyo che. A graMtha upara atyAra sudhImAM je saMskRta-prAkRta TIkAgraMtho racAyA ane prAcIna-madhya. gujarAtImAM je bAlAvabodho racAyA e ja enI prabhAvakatAno eka purAvo che. gujarAtImAM 'upadezamAlA' upara je bAlAvabodho racAyA temAM sauthI jUno bAlAvabodha tapAgacchanA A. zrI devasuMdarasUrinA ziSya ane pamA paTTadhara kavizrI. somasuMdarasUrino upalabdha che. A bAlAvabodha emaNe emanI uttarAvasthAmAM 55 varSanI pAkaTa vaye saMvata 1485mAM 2cyo che. joke kavizrI somasuMdarasUri agAu kharataragacchanA A. zrI jinacandrasUrinA ziSya A. zrI taruNaprabhasUrie saM. 1411mAM pATaNamAM paDAvazyaka/zrAddha SaDAvazyakasUtra / zrAvaka pratikramaNasUtra' para bAlAvabodha 2cyo che. te uparAMta eka merutaMgasUrie saMskRta graMtho paranA 'vyAkaraNacatuSka-bAlAvabodha' ane 'taddhita-bAlAvabodha' e bAlAvabodho racAyelA che. A merataMgasUri kayA te nizcita kahI zakAya tema nathI paNa jo te aMcalagacchanA hoya to aMcalagacchanA A. mahendraprabhasUrinA ziSya ane saM. 1403/pathI saM. 1471/73 vacce thayA hovAnuM Thare. Ama kavizrI somasuMdarasUri pahelAM gaNyAMgAMThyA bAlAvabodho maLe che paNa 'upadezamAlA' graMtha parano sau prathama bAlAvabodha zrI somasuMdarasUri pAsethI maLe che. upadezamAlA bAlAvabodha' sivAya paNa A kavie anya je bAlAvabodho racyA che enI vAta ApaNe kaviparicayanA lakhANamAM joI gayA. Ama taruNaprabhasUri ane somasuMdarasUri ApaNA gujarAtI sAhityanA AraMbhanA bAlAvabodha-lekhako Thare che. bannee racelA bAlAvabodhomAM mULa dharmagraMthonA anuvAdane dRSTAMtakathAothI puSTa karyAM che. zrI anaMtarAya rAvaLanA zabdomAM kahIe to e rIte gadyamAM lakhAyelI laghu bodhavArtAonA pahelA gaNanApAtra lekhako tarIke teo yazabhAgI bane che.' madhyakALanuM gadyasAhitya prAcIna-madhyakAlIna gujarAtI sAhityamAM padyasAhityanI tulanAe 18 Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gadyasAhitya prayogakSetra ane prakAravaividhyanI dRSTie ghaNuM sImita che. madhyakALanuM je gadyasAhitya upalabdha che temAM prakAronI dRSTie bAlAvabodho, bAlAvabodha aMtargata dRSTAMtakathAo, 'pRthvIcaMdracaritra' jevI prAsabaddha gadyamAM samAyelI dIrgha gadyakathAo, mULa graMthanI paMktionA zabdazaH anuvAda ApatA Tabo/stabaka' vyAkaraNanI samajUtI ApatA auktiko ane keTalAka saMskRta graMthanA sArAnuvAdone gaNAvI zakAya. bAlAvabodha' svarUpa zrI anaMtarAya rAvaLa bAlAvabodhanA svarUpanI lAkSaNikatA saMkSepamAM A rIte darzAve che : bAlAvabodha eTale samajazakti ane jJAnabhaMDoLa paratve bAladazAnA gaNAya evA lokonA avabodha (= jJAna, samajaNa) arthe saMskRta-prAkRta kRtionA sAdI bhASAmAM karelA sIdhA anuvAda athavA temanA para lakhelAM bhASyAtmaka vyAkhyAna. evAM vyAkhyAnamAM keTalIka vAra dRSTAMtakathAothI mULano arthAvabodha karAvavAmAM Avato.' upadezamAlA-bAlAvabodha'nuM viSayavastuH dharmopadeza Ama to 'upadezamAlA bAlAvabodha'nuM viSayavastu te 'upadezamAlA'nuM ja viSayavastu hoya. kemake bAlAvabodhakAre to mULa graMthanI gAthAomAM je viSaya nirUpAyo che ene ja tatkAle bolAtI bhASAmAM vizadapaNe anuvAda/vivaraNa karIne mUkavAno che. eTale viSayavastu paratve prastuta bAlAvabodha ane mULa graMthanI abhinnatA svIkArIne cAlavAnuM che. saMkSepamAM kahIe to A Akhoye graMtha jANe ke sAdhujIvananI AcarasaMhitA jevo banyo che. sAco sAdhu kevo hoya ane ene mATe zuM heyopAdeya hoI zake enI ja vAta mukhyatayA ahIM upasAvavAmAM AvI che. A nimitte sAdhuonA vividha prakAro, sAcA sAdhu ane zithilAcArI sAdhuo vacceno bheda, guru-ziSyanA saMbaMdho, suziSyanA guNo ane durtinIta ziSyanA doSo, guruvacanamAM ziSyanI zraddhA, guru-AdezanA pAlanamAM ziSyanI tatparatA, sAdhujIvanamAM tapa-saMyama-niyamavratanI daDhatA, saMvegI sAdhunAM lakSaNo, sAdhunAM AhAra-vihAra, cAritrapAlana mATe sAdhujIvanamAM dasa bolanI jvaNA - ema sAdhu jIvananAM aneka pAsAMonuM nirUpaNa ahIM thayuM che ane e mATe kavie aneka mahAtmAonAM dRSTAMto ke dRSTAMtakathAonuM nirUpaNa karyuM che. A sivAya, haLukarmI jIva ane bhArekarmI jIva, vastunuM anityapaNuM, mokSasukhanI zreSThatA, karmonuM svarUpa, rAgadveSathI sarjAtA anartho, vivekI ane nirvivekI jIvano taphAvata, svArthI sagAMo dvArA ja AcarAtuM ahita, mohAsakta 19 Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ane saMsAragrasta jIvano pazcAttApa, kAmanuM svarUpa, mokSamArganI virAdhanAnAM nimitto, karmanuM sAmarthya, deva-naraka-manuSya-tiryaMcalokanAM svarUpo, manuSyabhavanI durlabhatA jevA anekavidha viSayo parano dharmopadeza ahIM rajU thayo che. jema sAdhujIvananI AcArasaMhitA ahIM prApta thAya che tema zrAvakadharmane paNa ahIM nirUpavAmAM Avyo che. sAcA zrAvake pALavAnI dharmanizcalatA, zrAvake tyajavAnAM abhakSyo, zrAvake AjIvikA ke vyavasAyamAM jALavavAnI zuddhi, eNe karavAno satsaMga, sAdhumahAtmA mATeno Ada2-bhaktibhAva, parigrahatyAga, jinazAsananuM hitaciMtana - ema zrAvakane dharmAbhimukha karatI aneka vAto ahIM rajU karavAmAM AvI che. ane e mATe kAmadeva zrAvaka ke pUraNa zreSThI jevAnAM dRSTAMto TAMkavAmAM AvyAM che. upadezamAlA'nA aMtamAM kavi dharmadAsaNa kahe che ke dharma-artha-kAma ane mokSa paratve jIvo bhinna rucivALA hovAthI sarvane A 'upadezamAlA' sukha na Ape. uMdarane suvarNano kazo artha nathI ne kAgaDAne ratnamaNi apAto nathI tema A upadezamAlA pramAdI jIvane na apAya. A dharmopadeza sAMbhaLyA pachI paNa jo dharmaruci ke vairAgya na thAya to jANavuM ke e jIva anaMtasaMsArI che ane enAM karmo ja bhAre che. tethI A upadezamAlA susAdhu mahAtmAne, vairAgyavaMta suzrAvakane ane saMvignapAkSikane devAnuM kavie ucita gaNyuM che. A graMthanI lazruti ane A graMthane AzIrvacana sAthe kavi graMthasamApti kare che. viSayavastunI vizeSa vIgata mATe juo gAthAvAra viSayanirdeza) upadezamAlA bAlAvabodhamAM dRSTAMtakathAo 'upadezamAlA bAlAvabodha'nuM jo koI vizeSa AsvAdya aMga hoya to emAM vividha upadeza arthe apAyelI nAnI-moTI dRSTAMtakathAo. eka spaSTatA karavI joIe ke ahIM je-je dRSTAMtakathAo AlekhAI che te vastutaH dharmadAsagaNinI mULa prAkRta gAthAomAM nirdezAI che. paNa bAlAvabodhakAre ene potAnI rIte nAnAmoTA kadamAM vistArIne rajU karI che. ahIM nAnI-moTI 68 dRSTAMtakathAo gAthAnA vivaraNane cheDe alaga kathArUpe rajU thaI che. jemAM dharmabIja hAthamAM AvatAM cAra prakAranA jIvo rUpI cAra prakAranA kheDUto enuM zuM kare enI eka vistRta rUpakakathAno paNa samAveza thAya che. A dRSTAMtakathAonA kendramAM jaMbUsvAmI, vaya2svAmI, cilAtIputra, naMdiSaNa, gajasukumAla, sthUlabhadra, siMhaguphAvAsI muni, metArya muni, dattamuni, vArataka mahAtmA, dRDhaprahArI muni, kumAra, meghakumAra, puMDarIka-kuMDarIka jevA 20 Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhumahAtmAo, bharatezvara cakravartI, sanaskumAra cakravartI, brahmadatta cakravartI jevA cakravartIo, mRgAvatI, sukumAlikA jevI satI strIo, zAlibhadra ane dhannA jevA zreSThIo, caMdrAvataMsaka, pradezI, zreNika, parvataka, dazArNaya kRSNa jevA rAjAo, cANakya jevA maMtrI Adi kendramAM che. te uparAMta mahAvIrasvAmInA marIcibhavanI kathA, mugalo, mAsAhasa paMkhI, girizuka-puSpazuka e be popaTa jevAM pazu-paMkhInI, nApita ane tridaMDanI, bhIlanI, dhUrta brAhmaNanI, darAMkadeva AdinI dajhaMtakathAo kahevAI che. dharmabIja vAvatA cAra prakAranA kheDUtonI kathA rUpakakathA banI che, to mAsAhasa paMkhInI kathA mArmika vinodakathA banI che. dareka devanI kathA karmasiddhAMta para AdhArita samasyAnA tattvavALI che, to kAlasuriyA khATakInA putra sulasanI kathA nATyAtmaka aMzothI yukta che. te uparAMta jemanI alaga kathA rajU thaI nathI paNa koI viSayane saMdarbhe jemanAM dRSyato yaMkavAmAM AvyAM che temAM 28Sabhadeva, mahAvIrasvAmI, abhayakumAra, arNikAputra, karakaMDu, gozAlo, gautamasvAmI, caMdanabALA, pUraNazreSThI, marudevI, vasudeva, yadunaMdana kRSNa vagere caritrono samAveza thAya che. AvAM 15 jeTalAM dRSyato ahIM nirdiSTa thayAM che. bAlAvabodhakAra somasuMdarasUrinI sarjakatA ane gadyazailInuM sAcuM pratibiMba AvI dacaMtakathAomAM paDe che. gadyazailInI daSTie A dRSTAMtakathAo vizeSa abhyAsano viSaya bane ema che. A dRzcaMtakathAo vAcakanA kathArasane poSe che ane dharmopadeza jevA viSayanI zuSkatAne haLavI karavAmAM sahAyaka bane che. vizeSa mAhitI mATe juo pariziSTa-1 : "zrI somasuMdarasUriracita "upadezamAlA bAlAvabodha' aMtargata dajhaMtakathAo') upadezamAlA bAlAvabodhamAM subhASito A bAlAvabodhamAM zrI somasuMdarasUrie avAMtare kula 57 subhASito mUkyAM che. jemAM 29 subhASito saMskRtamAM ane 28 subhASito prAkRta bhASAmAM che. thata uktam ke ukta ca" kahIne bolAvabodhakAra subhASita yaMke che. ghaNuMkharuM to je viSaya nirUpAyo hoya tenI sAthe saMbaddha A subhASita hoya che. A subhASito svaracita na hotAM anyatrathI prakSipta karyA hovAno saMbhava vizeSa jaNAya che. kemake AmAMnA keTalAka subhASita-zlokanA saMdarbho somasuMdarasUrie ApyA che. jevA ke uttarAdhyAyanasUtra ke dazavaikAlika sUtra ke umAsvAmInA siddhAMtamAMthI lIdhelAM hovAno emaNe nirdeza karyo che. paNa AvA saMdarbha-nirdezo bahu ochA subhASitonA apAyA che. ra7mI gAthAnA bAlAvabodha-aMtargata AvatI be padyakaDIo sukhaduHkhanAM palyopamanA aMka darzAvanArI che. 227mI gAthAnA bAlAvabodhamAM je be saMskRta 29 Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ subhASita-zloko che te kathA-aMtargata rAjAne saMbodhIne kahetA popaTanI ukti rUpe Ave che, ane te arthAntaranyAsanuM eka suMdara udAharaNa bane che. vizeSa mAhitI mATe juo pariziSTa-2: 'upadezamAlA bAlAvabodha' aMtargata saMskRta-prAkRta subhASito) upadezamAlA bAlAvabodha'nuM gadya 'upadezamAlA bAlAvabodha nA gadyamAM tatkAlIna bhASAsvarUpano, bolacAlanI laDhaNono, e samaye prayojAtA rUDhiprayogono, bhASA aMtargata zabdabhaMDoLano ane enI AgavI arthacchAyAno paricaya maLI rahe che. bAlAvabodhakAra upadezamAlA'nI pratyeka mULa gAthAno kramazaH AMzika nirdeza karatA jaI, bahudhA enA zabdaparyAyo ApatA jaI gAthAnA kathya viSayane tatkAlIna gujarAtI bhASAmAM anuvAdanA svarUpe mUkI Ape che. paNa e kevaLa anuvAda raheto nathI. bhAvakane kathya viSayano vizadapaNe avabodha thAya te mATe bAlAvabodhakAra khapa jogo vistAra karIne viSayane samajAve che. A vistRtIkaraNamAM lekhake bhAre saMyama-viveka jALavyAM che. bAlAvabodha e lAMbuMcoDuM vivaraNa na banI jAya ke viSayano ativistAra ke binajarUrI vistAra na thaI jAya enI emaNe ekaMdare kALajI lIdhAnI chApa paDe che. kathya muddAne cAtarIne koI viSayAMtaramAM sarI paDyAnuM paNa kyAMya jaNAtuM nathI. bAlAvabodhakAronI kadAca A sahajasvIkRta lekhanazista paNa hoya. AgaLa joyuM tema kavie nAnImoTI dajhaMtakathAone ahIM prayojI che je kathArasane poSavA sAthe dharmopadezane miSTatApUrvaka vAcakanA gaLe utAravAmAM sahAyaka bane che. dardarAMka devanI kathA ke kAlasuriyA khATakInA putra sulasanI dajhaMtakathAmAM to sarasa majhAnI saMvAdakaLAnA aMzo paNa jovA maLe. to mAsAhasa pakSInI kathAmAM mArmika vinodanI lakIra kheMcAyelI joI zakAya che. ahIM alaga rIte mukAyelI daSTAMtakathAo to rasapoSaka bane ja che, paNa graMthakAra dharmadAsagaNie viSayanI puSTi mATe ke viSayane coTadAra banAvavA mATe mULa gAthAmAM nirdezelAM dakhrato ane prayojelA upamArUpAkAdi alaMkAronuM bAlAvabodhakAre je rIte gadyamAM rUpAMtaraNa- vistaraNa karyuM che e mATe te paNa jazanA adhikArI acUka bane che. AraMbhanI gAthAmAM ja AdinAtha prabhune mATe mukuTa ane sUryanI upamAo ane mahAvIrasvAmIne mATe tribhuvananA tilaka ane cakSunI upamAo noMdhapAtra banI che. (gAthA 2) rara Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAcI saMyamakriyA vinA, kevaLa sAdhuvezathI kAMI nIpaje nahIM e vAta ThasAvavA mATe kevaLa gAruDIno veza dhAraNa karavAthI jheranuM nivAraNa thatuM nathI e dRSTAMta coTadAra banyuM che. (gAthA 21) saMsAramAM viSayavAsanAne laIne aneka jIvone duHkha pAmatA joI mahAtmA jAte ja tapa rUpI pAMjarAmAM Asanastha bane che e vAta pAMjare naMkhAyelo siMha madanI veLA thatAM khaDga sAthe UbhelA subhaTone joIne svecchAe ja madarahita banI zAMta thaI jAya che e dRSTAMta dvArA vizadatAthI ane rasika rIte AlekhAI che. (gAthA 59-60-61) karmanI kaluSitatA judI judI upamAothI darzAvAI che. pANI dhULamAM bheLavatAM DahoLAya ema, loDhAne kATa lAgatAM kaTAIM jAya ema, melathI vastra kharaDAya ema A jIva karmathI kaluSita thAya che. (gAthA 249) A sivAya paNa keTalAMka mArmika dRSTAMto ahIM prayojAyAM che jenI sAthe upamA-rUpakAdi alaMkAro paNa gUMthAI gayA che. keTalAMka udAharaNa joIe : jema vastra vaNatAM mULa tANo ujjvaLa hoya, paNa ene vANAno virUpa raMga lAgatAM enI ujjvaLa zobhA varavI bane che ema samyaktva mULa tANA sarakhuM nirmaLa che, paNa pachI viSaya-kaSAyAdino raMgasparza thatAM e jIvanavastrane kharAba kare che. (gAthA 273) viSavelinA vanamAM pravezanAra tyAMnA vAyunAM gaMdha-sparzathI ja mare ema mAyAnI viSavelivALuM A saMsAravana che jenI gahanatA mANasa jANato nathI. (gAthA 313) sAdhu nArIrUpa joIne e rIte dRSTi vALI le che, jema mANasa sUrya sAme gayelI dRSTine pAchI vALI le che. (gAthA 328) gacchamAMthI nIkaLI gayelA sAdhu pramAdarUpa jaMgalamAM jyAM anartha karanArA aneka viSaya-kaSAyAdi corono vAsa che tyAM jaI kriyArahita bane che. (gAthA 422) caMdana-sukhaDano bhAra vaheto gardabha kevaLa bhArano ja bhAgIdAra thAya che, caMdananI sugaMdhane anubhavI zakato nathI tema cAritrakriyArahita jJAnI kevaLa pothAMmAMnA jJAnano ja bhAra vahe che, paNa enA phaLasvarUpa mokSane pAmI zakato nathI. (gAthA 426) jema koI rAjA siMhAsane besI potAnI meLe ja chatra-cAmara-dhvajAdikano ADaMbara karAve, paNa pRthvI, lakSmI ke hAthIghoDAnI rAjyariddhi na hoya to kevaLa chatra-cAmara dharAvavAthI lakSya siddha na thAya, tema kriyAnuSThAna vinA kevaLa vezamAtrathI mahAtmA na thavAya. (gAthA 436) 23 Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ koI mUrNa khIlo, doraDuM, moraMgI, gaLe bAMdhavAnI ghaMTaDI - evAM Dhorane yogya sAdhano vasAve, paNa ghera Dhora ja na hoya to badhuM nirarthaka. tema sAdhu vastra, pAtra, DAMDo, daDAsana Adi upakaraNo ekaThAM karI jo jayaNA ja na kare to badhuM nirarthaka. (gAthA 446) jema baLI cUkelI lAkha ne bhAMgelo zaMkha kAmamAM rahetAM nathI tema pramAdI dIkSita jIvana nakAmuM che. (gAthA 489) uparanI keTalIka gAthAomAM rajU thayelAM dacaMto ane enI sAthe gUMthAyelAM upamA-rUpakAdi alaMkAro uparAMta kyAreka kavi rojiMdA jIvanavyavahAramAMthI paNa upamAno khoLI lAve che. juo: gAMdhIne tyAMthI vasANuM paNa rokaDa nANAMthI ja meLavAya che, ema AvatA bhavanAM labdhi-sukha A bhavamAM karelI dhamarAdhanAthI ja meLavAya. (gAthI ra92) mANasa kAmavAsanAjanita duHkhane paNa sukha mAne che, jema kharajavAne khaMjavALato mANasa enA duHkhane sukha mAne che. (gAthA 212) jema vaidya koI vAyavikAranA dardIne sUMTha-pIpaLanuM vAyunAzaka auSadha ghasIne pivaDAve tematema roganA prabaLapaNAne lIdhe pelA rogInuM peTa vAyuthI bharAI jAya tema vItarAgarUpI Aptavaidya karmarUpI roganA nAza mATe siddhAMtamada rUpI auSadha pivaDAve topaNa gADhA bahukarmI pApI saMsArI jIvarUpI rogInAM cittarUpI peTa pAparUpI vAyuthI bharAI jAya che. gAthA 488) - kamaLapatrone eka upara eka mUkI tIkSNa soyathI tatkAla vIMdhavAmAM Ave paNa hakIkate te patra eka pachI eka kramazaH bhedAya che, tathA koI puruSa jUnuM vastra tatkAla hAthathI phADe che paNa hakIkate eka tAMtaNA pachI bIjo tAMtaNo tUTato hoya che. te rIte samaya sUkSma che ane evA asaMkhyatAnA samayamAM karmabaMdha baMdhAya che. (gAthA 24) gAthA 24nA bAlAvabodhamAMnI A banne kalpanA bAlAvabodhakAranI maulika che, mULa gAthAmAM nathI.) jema vAghaNa potAnA bALakane bhadra ane saumya ja mAne che, paNa ema na jANe ke e moTA hAthIono paNa vinAzaka che. (gAthA 8) Ama joI zakAze ke AkhAye graMthano viSaya vairAgyapreraka upadezano. dharmagraMtha tarIke enI upayogitA ghaNIbadhI chatAM eka sAhityakati tarIke Akhoye graMtha nIrasa ane zuSka banI javAnuM moTuM bhayasthAna. paNa jANe kavi A upadeza tattva hRdayasparzI banAvavAno paDakAra jhIlatA hoya ema emaNe kathAo ane dAMtone sAMkaLI laIne, TheraThera aucityapUrNa, coTadAra ane mArmika evAM upamA-rUpakAdithI 24 Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ alaMkRta karIne gadyane saraLa ane rasALa banAvyuM che. dharmapremIne jo A graMthanA upadezamAM rasa paDaze to sAhityapremIne e upadezane bhAvaka sudhI pahoMcADatA gadyamAM paNa eTalo ja rasa paDaze e niHzaMka che. A bAlAvabodha dvArA madhyakAlIna gujarAtI bhASAnuM kevaDuM moTuM zabdabhaMDoLa ahIM upalabdha bane che! AjathI poNA chaso varSa pahelAM racAyelA A graMthamAM tatkAlIna gujarAtI gadyanuM sAhajika svarUpa jovA maLe che e rIte enuM dastAvejI mUlya paNa che. cha saikA pUrve thayelA ane madhyakALanA "bAlAvabodha' jevA gadyasAhityasarjanamAM potAno prabhAva pADI janArA A kavinI adyAviparyata aprakAzita rahelI A kRti pragaTa thatAM madhyakALanA prakAzita gujarAtI sAhityamAM noMdhapAtra umeraNa banI raheze. 6. prataparicaya ane pAThasaMpAdana prApya pratoH jaina sAdhukavi zrI somasuMdarasUrikRta 'upadezamAlA bAlAvabodha' (racanA saMvata 1485)nI sAta hastaprato jaina gUrjara kavio bhAga-1 (bIjI AvRtti)mAM noMdhAyelI che. A sivAya paNa A kRtinI lA. da. bhAratIya saMskRti vidyAmaMdira (amadAvAda), pATaNa, koDAya vagerenA bhaMDAromAM anya hastaprato upalabdha che. A pratomAMthI lekhana saMvata vinAnI, ghaNA moDA lekhana saMvatavALI, apUrNa ke jIrNa pratone choDI daIne, vahelAM lekhanavarSa dharAvatI ane saMpUrNa evI traNa pratone kRtinA pAThasaMpAdana ane pAThAMtaro mATe ahIM pasaMda karavAmAM AvI che. A traNa hastaprato A pramANe che: (1) lA. da. bhA. saM. vidyAmaMdira, amadAvAdanI (ka. raji. 858/220143 vALI) prata. (2) koDAya bhaMDAranI (ja. 147/1670 vALI) prata. (3) zrI hemacaMdrAcArya jaina jJAnamaMdira, pATaNanI (ja. 16346/DA. 341 vALI) prata. (A prata "je. gU. ka.mAM hAlA bhaMDAranI prata tarIke darzAvAI che. paNa have te pATaNanA bhaMDAramAM samAviSTa che.) A traNa hastapratone ahIM anukrame ka, kha, ga hastaprata tarIke nAmAMkita karavAmAM AvI che. ka hastaprata (lA.da.bhA.saM. vidyAmaMdira, amadAvAda)ne "upadezamAlA bAlAvabodha'nI mukhya vAcanA mATe svIkArI che. jyAre kha prata (koDAya bhaMDAra) ane ga prata (zrI he. che. jJAnamaMdira, pATaNa)mAMthI pAThAMtaro noMdhavAmAM AvyAM che. ka pratane vAcanA mATe svIkAravAnuM mukhya kAraNa e che ke kRtinI upalabdha 26 Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hastapratomAM e sauthI jUnI ane kRtinA racanA varSa saMvata 1485 pachI kevaLa 14 varSa pachInI saMvata 1499nA lekhanavarSavALI A prata che. te uparAMta prata saMpUrNa hovA sAthe svaccha hastAkSaromAM lakhAyelI che. jyAre kha pratanuM lekhanavarSa saMvata 1527 ane ga pratanuM lekhanavarSa saM. 1546nuM che. te bannene pAThAMtara mATe ahIM upayogamAM lIdhI che. prataparicaya : (1) kaiM prata lA. da. bhA. saM. vidyAmaMdira, amadAvAda. hastaprata sUcikramAMka raji. 858/ 220143, pratanAM kula patra 102 che. pratanAM pAnAMnI laMbAI 22.0 se.mi. che tathA pahoLAI 9.5 se.mi. che. banne bAju 2.0 se.mi. jeTalo hAMsiyo che. dareka patranI u52 ane nIce 1.0 se.mi. jagA choDelI che. dareka patramAM vacce kuMDa AkRti karI korI jagA choDI che. hastapratanI dareka bAjue 15 lITI che. eka lITImAM ghaNuMkharuM 50thI 52 akSaro che. patrakramAMka patranI pAchaLanI bAjue jamaNI taraphanA hAMsiyAmAM nIce Apelo che. prata ati svaccha, suvAcya che. akSaro pramANamAM nAnA, maroDadAra, sughaDa, suMdara ane ekadhArA surekha lakhAyelA che. mukhyatve paDimAtrAno prayoga thayo che, kvacita ja UbhI mAtrAno upayoga thayelo dekhAya che. pratanI lipi jaina jaNAya che. Sa ba' mATe hu ane pa banneno upayoga thayo che. jemake sula, rehA paNa che ane niIrU, dveSajJa paNa che. 'ne' anuga mATe badhe huiM' pratyaya vaparAyelo che. jemake "mahAvIrahrada', mahAsatICi' 'AtmAhUiM' kvacita ja rahaIM' maLe. che. mahAtmArahaIM.' upadezamAlA bAlAvabodha'nI A pratanI lekhanasaMvata 1499 zrAvaNa vada 4 guruvAra maLe che. kRtino AraMbha A pramANe cheH | || OM namaH zrI sarvajJAya ! aMte puSpikA A pramANe che : iti zrI upadezamAlA bAlAvabodhaH samAptamiti. cha. graMthAgram 5000. che. cha. zubhaM. bANezamUtyuMdadhizItamaho 1485 miti'bde. zrI somasuMdaragurupravare praNItaH. AkalyAnaSayatAdupadezamAlA bAlAvabodha iha sarvajanopayogI. zubhaM, saMvatu 1499 duMdubhi saMvatsaro zrAvaNa vadi 4 gurudine. taddine pustikA zrAvikA 26 Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rupAI osavAla vaMzotvanA AtmapaThanArthe pustikA lekhApita. cha. cha. cha. zubhaM bhavatu lekhaka pAThakyoH cha.cha.cha. pratamAM dharmadAsagaNikRta upadezamAlA'nI kula 544 mULagAthAo ApavA sAthe eno bAlAvabodha racavAmAM Avyo che. ba' prata koDAya bhaMDAra, hastaprata sUcikramAMka 147/1670 (DA.pU. pra. 43). pratanAM kula patra 79 che. pratanA pAnAnI laMbAI 35.5 se.mi. che. tathA pahoLAI 15.5 se.mi. che. banne bAju 2.0 se.mi. jeTalo hAMsiyo che. dareka patranI upara ane nIce 1.0 se.mi. jeTalI jagA choDelI che. dareka patramAM vacce kuMDaAkRti karI korI gA choDI che. hastapratanA patranI dareka bAjue 17 lITI che. eka lITImAM ghaNuMkharuM 55thI 60 akSaro che. patrakramAMka patranI pAchaLanI bAjue jamaNI taraphanA hAMsiyAmAM nIce Apelo che. prata suvAcya che. akSaro pramANamAM moTA, maroDadAra che paNa ekadhArA surekha nathI. paDimAtrA ane UbhI mAtrA banneno upayoga thayelo dekhAya che, pratanI lipi jaina jaNAya che. kha' mATe rU ane rU banneno upayoga thayo che. jemake prabhutva, tula paNa che ane teSajJa, rAtriya, have paNa che. ne' anuga mATe badhe iM pratyaya vaparAyelo che. jIvahui, tribhuvanahuiM, gaNadharahuiM A pratanI lekhana saMvata 1527 ASADha vada 1 maLe che. kRtino AraMbha A pramANe che. | p. | zrI sAdhuvijya gurUbhyo namaH // aMte puSpikA A pramANe che : zrImattapAgaNa nabhogaNa bhAskarAbhaH zrI somasuMdaraguruH pravaraiH praNItaH AkalpameSajjatA upadezamAlAvabodha miihabhadhajano pakSathai // 1 // zrI upadezamAlAvabodha saMpUrNa. saMvata 1527 varSe AsADha vida piDave likhitaM maMDapadurge zubhaM bhavatu. yAdazaM pustake dRSTa tAdazaM likhitaM mayA. di zuddhamazuddha vA. mama doSo na dIyate. zrIrastu. paM. sAdhuvijyagaNiziSya 27 Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ somasAdhugaNi likhitaM. zrIrbhavatu. cha. zrI. cha. ga' prata zrI hemacaMdrAcArya jaina jJAnamaMdira, pATaNa. hastaprata sUcikramAMka 16346 (DA. 341). pratanAM kula patra 110 che. pratanA pAnAnI laMbAI 26.0 se.mi. che. tathA pahoLAI 11.0 se.mi. che. banne bAjue 2.0 se.mi. jeTalo hAMsiyo che. dareka patranI upara ane nIce 1.0 se.mi. jeTalI jagA choDelI che. dareka patramAM vacce kuMDa AkRti karI korI jagA choDI che. hastapratanA patranI dareka bAjue 16 lITI che. eka lITImAM ghaNuMkharuM 47thI 50 akSaro che. patrakramAMka patranI pAchaLanI bAjue jamaNI taraphanA hAMsiyAmAM nIce Apelo che. prata svaccha ane suvAcya che. akSaro madhyamasaranA, maroDadAra, sughaDa, suMdara ane ekadhArA surekha lakhAyelA che. mukhyatve UbhI mAtrAno prayoga thayo che. kvacita ja paDimAtrA jovA maLe che. kha mATe rU ane Sa banneno upayoga thayo che jemake 'muha' paNa che ane 'sarISa" paNa che. 'ne' anuga mATe pratanI pUrvArdha moTebhAge badhe 'hUiM' pratyaya vaparAyelo che. paNa pAchaLathI 'rahaIM' pratyaya paNa sArA pramANamAM vaparAyo che. A pratanI lekhana saMvata 1546 jeTha vada ravivAra che. kRtino AraMbha A pramANe che : | . || OM namaH zrI vardhamAnAya. aMte puSpikA A pramANe che : iti zrI upadezamAlA prakaraNa bAlAvabodhaH, samAptaH, cha, saMvata 1546 varSe jyeSTa di vidine. zrI somasuMdarasUri tatpade zrI jyacaMdrasUri tatpade zrI lakSmIsAgarasUri zrI somayasUri tatpadye zrI sumatisAdhusUri zrI zrI zrI iMdranaMdisUri. paM tIrthajayagaNiziSya abhayakIrtigaNinA likhitaM svakRte paropagArAyA. zrIrastu. zrI ahammadAvAdanagare. cha. zrI. zrI. zrI, zrI. zrI. pAThasaMpAdanapaddhati 1. 'ka' pratane AdhAre vAcanA taiyAra karavAmAM AvI che. kha' ane 'ga' pratamAMthI pAThAMtaro noMdhyAM che. 2. ghaNI jagAe 'kha' pratano pATha svIkAravAnuM banyuM che. tyAM 'ka' pratano pATha 28 Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAThAMtaramAM mUkyo che. kvacita "ga" pratano pATha paNa vAcanAmAM svIkArAyo che. 3. "ka pratanA koI zabdamAM keTalAka akSaro chaTakI jaIne zabda AMzika lakhAyo hoya to te "kha" ane "ga" pratane AdhAre pUro karI lIdho che. 4. "ga" pratanAM lagabhaga aDadhAM patro pachI, zabdothI mAMDIne paMktionI paMktio lekhanakArane hAthe chUTI gaI che. jemake ka ane kha pratamAM je saMskRtaprAkRta subhASito Ave che te pAchaLathI "ga" pratanA lekhanakAre choDI dIdhAM che, AvAM sthAnonA bhraSTa pATho pAThAMtara tarIke noMdhavAnuM jatuM karyuM che, ka'nI vAcanAthI judA paDatAM kha pratanAM pAThAMtaro jyAM noMdhyAM che tevAM sthAnoe ga" prata konI sAthe che e noMdhavA mATe "ga' pratano mahadaMze upayoga karyo che. e sivAya evA bhraSTa pAThone lakSamAM lIdhA nathI. 5. sAmAnya uccArabhedavALA pAThone pAThAMtaramAM noMdhyA nathI. 6. traNeya pratomAM keTaleka sthAne lekhanakAroe bhUlathI kRtinA gaddAMzane bevaDAvyo hoya che. lekhanakAranI A spaSTa saratacUka che ema svIkArIne evAM moTA bhAganAM sthAnone pAThAMtara tarIke noMdhavAnuM jatuM karyuM che. 7. gAthAkramAMkonI bhUlo sudhArI lIdhI che. 8. ka pratanA lekhanakAra badhe ja prAmata', prAmaI', prAmII' jevA zabdomAM "ra" kAra kare che te kADhI nAkhIne badhe pAmata', pAmaI', pAmI' karI lIdhuM che. e ja rIte kahaI chuI' jevAM kriyArUpomAM lekhanakAra badhe ja cu joDe che. tyAM "cchane badale badha "cha" karI lIdhuM che. 9 vAcanAmAM avAMtare aMgrejI AMkaDA hastapratanA patrakramAMkano nirdeza kare che. A ane B anukrame je-te patrakramAMkanuM AgavuM/pAchaluM pRSTha sUcave che. 29 Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSayanirdeza gAthI. 10-11 13 14-15 viSaya tIrthaMkaradevane namaskAra. AdinAtha ane mahAvIrasvAmI kevA che? tapa vize Adara karavo - RSabhadeva ane mahAvIranI jema. 2 sarva sAdhuoe kSamA ANavI - mahAvIranI jema. upasargo Ave nizcala rahevuM - mahAvIranI jema. vinayane varelA gautamasvAmI. guruvANI vinayathI sAMbhaLavI. saMghamAM ke gacchamAM guru sarvapradhAna che. guru vayamAM nAnA hoya topaNa nIcA nathI. gurunA guNa - kevA hoya ? vartamAnamAM AcArya pravacanazAsananA dhAraka hoI tIrthakara samAna che. mAna - garva na dharo - caMdanabALAnI jema. caMdanabALAno vinaya. mahAsatIe Avo vinaya eTalA mATe karavo ke dharma puruSamUla che. puruSanI mukhyatA 9-10 AtmA sAkSI Ape - sAkha pUre te ja kartavya pramANa. 10 mAtra sAdhuveze kAMI na nIpaje. 11 - chatAM sAdhuveza paNa jarUrI, kemake veza dharmane sAcave che. 11 veza vyavahArathI ja pramANa che, chevaTe to mananA bhAva ja 12 zubhAzubha baMdhanuM kAraNa che. samaya e sUkSmakAla che. jIva je samaye je zubhAzubha 12 bhAvamAM varte che te samaye tevAM zubhAzubha karma bAMdhe che. krodha-ahaMkArAdi azubha bhAvathI kArya siddha na thAya. 13 guru-upadezane TALI svecchA-buddhie kAma karanAra ziSya 13 Atmahita sAdhe nahIM. abhimAnI, kRtaba, avinayI temaja gurune nahIM namanAro 14 ziSya nidya bane. 16 17-18 20 21 24 25 27 30 Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 2O 31 34 36 20 1s ra1 3 X0 haLukarmI jIva thoDAmAM paNa bodha pAme. 14 sarva vastunuM anityapaNuM 15 anitya sukhane sukha na kahevAya; sAcuM to mokSasukha ja. bhArekarmI jIva kemeya bodha pAme nahIM. 16 bodha na pAmanArA jIvo durgatimAM paDe. pUrvabhavanAM ane A bhavanAM keTalAMye pApa evAM hoya che 17 je bolAya ja nahIM. samyaphapaNe potAnA doSa svIkAravA ne khamAvavA. kaSAyAgnine je olave te muni uttama mahAtmA. kaSAyanuM svarUpa. kaSAyano hetu bhoganI icchAmAM che. mATe bhoga tajavA jabUnI jema ane tyAgInuM AlaMbana letA prabhavanI jema. kUrakarmA jIva dharmanA prabhAve bodha pAme. vivekI mANasa potAnI pratijJA nibhAve - DhaMDhaNakumAranI 22 jema. mahAtmAno adhikAra tapaniyamasaMyamanAM anuSThAno jevAM 24 dharmakAryane vize che. AhAra, vastrapAtrAdika, upAzrayane vize nahIM. mahAtmA bhUkhatRSAdi sahe paNa azuddha AhAra to na ja le. vipattimAM mahAtmA daDhadharma bane; krodha na kare. -- jema skaMdAcAryanA ziSyoe krodha na karyo. dharmavicAramAM halukamapaNuM ja pradhAna kAraNa; kuLa nahIM. 45-47 jIva bhavabhave navAM navAM kuLa pAme mATe kuLAbhimAna na karavuM. 28 mahAtmA dhana-kAminI pratye nilabhatA keLave - 29 vayarasvAmInI jema. parigraha anarthano hetu che. asaMkhya duSkRtyo mANasa arthadhana)ne laIne kare che. 51 cAritra ane dravya(artha)ne paraspara virodha che. para ' mahAtmA parigraha kare to emano sAdhadharma prapaMca ja jANavo. 31 53-54 pAchalA bhavamAM karelA vaiyAvRtyAdi tapanuM phaLa maLe. kuLa 31 bhale moTuM na hoya, kartavya rUDuM ne moTuM joIe. 55 tapamAM kSamA mukhya mokSAMga che. 41 42 43 44 48 48 39 Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 56 57-58 59-62 63-64 65 66-67 68 69 30 71 72 73 74 75 76 77 78 * x 2 80 81 84 sAdhu sarvakAMI sahana kare che. 34 mahAtmA jema krodha na kare tema mAna paNa na kare - cakravartI 34 sAdhunI jema. je sAdhu gurunuM vacana na mAne te doSamAM paDe - 35-7 siMhaguphAvAsI muninI jema. zAstranuM paDhavuM-gaNavuM to pramANa, jo te brahmacArI hoya. je pApone Aloce ene gayeluM sAdhupada paNa maLe. guNamatsara e nirvivekIpaNuM che. mahAtmAnI guNaprazaMsA na sAMkhI zakanAra puruSa maTIne strIpaNuM pAme. IrSyAthI jIva hInapaNAne pAme. vaDhavADiyA iha-paralokamAM bahAra pheMkAI jAya. akArya karanAra to duHkhI thAya ja, paNa enI vikathA karanAra paNa pApa upArje. AtmaprazaMsA, paraniMdya, jIbhanI avazatA, kAmabhoganI avazatA, kaSAyonuM sevana jevA doSothI dharmano bhaMDAra khAlI thAya. avarNavAdano vizeSa doSa che. dhruvindrata ziSyanA doSa. guru pratye bhakti-vinaya-gaurava na hoya e ziSyane guru pAse rahevAmAM kAMI phLa nathI. - gurunI vAta na mAnanAra ziSya guru mATe anartha che. suziSyanuM svarUpa. sArA sAdhu kevA hoya ? sAdhu kevAM vacana bole ? 38 39 39-40 40 41 41 42 44 44 sAdhu samudranI peThe gaMbhIra che. potAnAM sukhaduHkha niSkAraNa 45 parane na kahe. 32 42 45 46 ajJAna tapanuM alpaLa maLe - tAmali tApasInI jema. 46 mithyAtvI tapanuM alpaLa maLe. 47 47 upasargo sahana karanAra susAdhunuM thoDuM tapa paNa mokSaphaLa Ape. mUrkha loka ajJAtapaNAthI je vAstavamAM che tenAthI juduM ja mAne. 48 43 43 44 Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 85-87 88 89 80 91 92 93 OM OM OM OM OM 100 101 106 vivekInuM kAma sare zAlibhadra ane dhAnI jema. 48 dharma khAtara keTalAke prANa tyajyA che - avaMtI sukumAranI 50 jema 107 108 - zarIra ane jIva judA che. e bene kevaLa A bhavano ja saMbaMdha che to zarIrano moha zAne ? bhale thoDIka paLa, paNa jo jIva ekAgra manathI dIkSApAlana 51 kare to mokSa pAme. dharmane kAraNe ghaNA mahAtmAe zarIra tyajyAM muninI jema, sAcA sAdhu samabhAva rAkhe. guruvacanamAM sAcA bhAvathI zraddhA rAkhavI siMhagirinA ziSyonI jema. - - - gurunA AdezapAlanamAM ziSya vicAra ke vilaMba na kare. guruvacanamAM ziSye AsthA rAkhavI. guru para AsthA rAkhavAthI ziSyane guNa thAya. suziSyanA guNa. guNavaMta ziSyane maLatA lAbho, nirguNa ziSyane thatA geralAbho. metArya 52 Arya 33 99 gurunA anAdarathI ziSyane mahAdoSa lAge jema. suziSya gurubhakti rAkhe sunakSatra mahAtmAnI jema. gurunI sevA karatAM iha lokamAM paNa jJAna-lakSmI maLe. paralokamAM kalyANa icchanAre gurubhakti karavI. 102-103 guru sarva sukhanA ApanAra ane sarva duHkhanA pheDanAra che. 60 104 gurue ziSyane rUDI rIte zikSA devI. 105 51 yathAsthita dharma na kahe to Avate bhave dharma na pAme marIcinI jema. sAdhu prANa tyaje, paNa potAnAM niyamavrata virAdhe nahIM. tapa-dAna-anumodanA kare te traNeya sadgati pAme anukrame baladeva, rathakAra ane mRgalAnI jema. 222 223 53 - 53 # hRda 56 dattamuninI 57 61 deha javA chatAM pApamaya vacana na bolavuM - kAlikAcAryanI 61 jema. 56 59 59 63 64 64 Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 126 127 128 129 tapathI mokSa pAme - pUraNa zreSThInI jema. 66 azakta sAdhuno nityavAsa hovA chatAM te ArAdhaka bane. 66 niSkAraNa nityavAsa karanAra doSamAM paDe. 67 vRkSa Adi chedI-chaMdAvI ghara samarAve te mahAtmAnuM 67 mahAtmApaNuM jAya ja. mahAtmAe gRhasthano prasaMga na pADavo. mahAtmAne strInA paricayano vizeSa doSa che. mahAtmAe jyotiSa - nimittazAstra Adi kartavyo na karavAM. mahAtmA nimittAdikano prasaMga na kare. jIva jema jema pramAda kare tema dharmamAM zithila thAya; kaSAyaprerita thaI guNa cUke. dRDhatAthI dharmAnuSThAna karanAra mokSa pAme rAjAnI jema. 123 124-129 rAgadveSa vize vicAra : 124 125 caMdrAvataMsaka dhRtivAna ane nizcalacitta hoya te sahana karIne tapa kare; 71 dRDha manano na hoya te dharma-virAdhanA kare. avivekI jIva kopa karatAM durgatine pAme ka bhikhArInI jema. -- gRhastha paNa jo vratapAlanamAM dRDha hoya to sAdhunuM to pUchavuM 71 ja zuM ? e to hoya ja. sAgaracaMdranI jema. gRhasthe dharmamAM daDhatA nizcalatA rAkhavI kAmadeva 72 zrAvakanI jema. viveka mATe yatna karavo, dharmamAM pramAda na karavA. -- pramAdano hetu mukhyatve rAgadveSa che. rAgadveSanA vazamAM na AvavuM. rAgadveSa samyaktvanA vinAzaka 34 68 69 69 69 che. rAgadveSa vairI ane anarthakArI che. rAgadveSa kayA anartho kare ? rAgadveSanAM phaLa kaDavAM che e jANavA chatAM rAgadveSanuM pApa karavuM e virUpatA che. rAdveSane laIne ja saghaLAM duHkha che. chu 30 73 74 74-76 74 74 75 9 9 9 75 75 76 Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 130 131 132 133 134 135 136 je garva kare tenuM tapa niSphaLa che - gozAlanI jema. 76 vaDhavADiyA, risALa jIvanAM saMyama-cAritra niSphaLa jAya. kaSAyathI vartato jIva tapa-saMyamane bALI mUke che. 77 kaSAyanA utkaTa pariNAme tapasaMyama adhika thAya, maMda 77 pariNAme ocho thAya. kaSAyanA madhyama pariNAme tapa-saMyamanA nAzanuM rUpa. 78 risAIne je jIva mAre to tapasaMyama gumAve, navAM karma bAMdhe. 78 mahAtmA zApa, nirbharlsanA, mAra, apamAna, niMdA -- A 78 badhuM sahana karI le - daDhaprahArI muninI jema. mahAtmA vaLato ghA ke zApa na de. durjananA mukhe nIkaLelAM kuvacanonAM bANa sAdhumahAtmAne lAgatAM nathI, mahAtmA kSamArUpI DhAla dhAraNa kare che. kazoka anartha thatAM nirvivekI jIva ane vivekI jIva kevI 81 rIte varte? A beno taphAvata. dhIra mahAtmA pIDAvA chatAM vihvaLa na thAya; potAnAM karmono 81 doSa jue. mahAtmA sagAMnA snehapAzamAM baMdhAya nahIM - chaMdakumAranI 82 137 138 139 140 141 jema. 142 mAbApa, saMtAna, bhAyano sneha tyajavo dohyalo che, 83 saMsArano hetu gahana che. 143 paramArtha tattvano jJAtA sarva para samabhAva rAkhe, enuM hRdaya 83 rAgadveSa rahita hoya. 44-151 sagAM manadukha kare che, temano sneha na karavo: 84-91 145 mAtA putrane paNa anartha kare - calaNI mAtAnI jema. 84 146 pitA putrane paNa anartha kare - kanakaketu rAjAnI jema. 85 147 bhAI bhAIne paNa anartha kare - bharatezvara cakravartInI jema. 86 148 patnI patine paNa anartha kare - sUryakAMtA rANInI jema. 86 putra pitAne paNa anartha kare - kuNikanI jema. 87 mitra mitrane paNa anartha kare - cANakya brAhmaNanI jema. 151 sagA sagAne paNa anartha kare - parazurAmanI jema. 89 muni koInuM AlaMbana na le, anizcitapaNe vihare - 91 mahAtmA AryamahAgirinI jema. 149 150 152 35 Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 153 154-156 gavAsI vize : 154 155 156 161 162 163 164 157-161 ekalavAsa vize : 157 158 159 160 165 166 rUpa, yauvana, kalA, kAminI ane lakSmIthI sAdhu kadI lobhAya nahIM - jaMbUsvAmInI jema. 171 93-96 moTA rAjakuLamAMthI dIkSita thayelA munioe parISaha karyo 93 che - meghakumAranI jema. gacchavAsanuM kaparApaNuM. 95 gacchavAsa vinA ekalAM dharma na thAya. tapa-pATha-kriyA 96 ekalAM na thAya. sUtra-artha-abhyAsa ekalAM na thAya. ekalAnAM bhayasthAno ekalA muninAM bhayasthAno. ekalAM dharma na thAya. azubha pariNAmomAM pravattatAM saMyama chUTe. ekAkInAM tapa-saMyama nAza pAme, AcA2 bhAMge. gacchavAsa vinA. 93 96-98 96 96 97 97 98 sarAga strIo. 98 svahita vicAratA mahAtmA AvI strIne vegaLI ja rAkhe. 98 samyagdaSTivALA, AgamasiddhAMtanA jJAtA paNa viSayarAgane kA2Ne saMsA2saMkaTamAM praveze che. 99 167 keTalAka suziSyo evA suzIla-nirmaLa-dharmavaMta hoya ke 102 gurujanane vairAgya upajAve. 103-1 168-169 kyAreka guru abhavya hoIne ziSya emane tyaje. saMsAra-kardamamAM paDelA bhArekarmI jIvo viSayasukhane ja rUDuM 105 mAne. 170 sAdhunI avirata bhakti karanAranA guNa. 101 sAdhu mahAtmAnI vaMdana-stuti-sukhazAtAnI pRcchanA vagere 102 karmone haThAve, ochAM kare. sAdhumahAtmA sarva jIvarakSA ane saMpUrNa tapasaMyama maraNane 107 avasare kare toye thoDA samayamAM mokSa pAme. 172-173 duHkhI tapasaMyama kare, sukhI na kare e vAta satya nathI;107-8 halukarmIpaNuM mukhya kAraNa che jenAthI tapa-saMyama AcarAya jema cakravartI ane dramaka bhikhArI. 36 Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 179 180 174-175 mahAtmA kIDI jevA nAnA jIva pratye paNa pApa-dveSa na rAkhe 108 to manuSyAdi anya jIva pratye to zuM? - cilAtIputranI jema. 176 khaga AdinA prahAra karI prANa lenAra upara paNa mahAtmA 109 viparIta ciMtavatA nathI; karuNA ja ciMtave. 177 hatyA, ALa, corI vagere pAponuM phaLa bIjA bhavamAM dasa 109 gaNuM maLe. 178 tIvra dveSa AdinuM phaLa kyAreka sogaNuM, sahastragaNuM 110 karoDagaNuM, koDAkoDigaNuM thAya. jagamAM AzcaryabhUta ghaTanAnuM AlaMbana na levAya - jemake 110 marudevI tapasaMyamanA kaSTa vinA mokSe gayAM tema ame paNa mokSe jaIe evuM AlaMbana na levAya. je rIte karakaMDu pratyekabuddha thayA enuM AlaMbana laIne 111 tapasaMyamanA viSayamAM pramAda karanAra svayaM saMsAramAM paDe ne bIjAne pADe. 181 manuSyabhava jevI sAmagrI maLyA chatAM tapasaMyamano udyama 111 na kare te gumAve. 182 rAgAdikano vizvAsa nahIM, e mATe maraNa lagI sAvadha rahevuM. 112 183 hAthI-ghoDA Adi prANIone vaza karavAM sahelAM paNa tapasaMyamarUpI aMkuzathI rahita banelA AtmAne damavo muzkela. ApaNe svayaM AtmAne damavo. 113 AtmAne damatAM sukhahetu thAya. uphaeNkhala AtmA anartha- 114 hetu bane. AtmAne mokaLo mUkanAra kukarmomAM pravarte, hAni thAya. 114 187 pUjAto-vaMdAto-rUvAto jIva garva thakI nIco paDe. 115 pAMca mahAvrata mokSAdi phaLa apAve evAM zIla-vrata lopIne 115 je mUrkha viSayasukha icche te suvarNa koDI kAje hArI javA barAbara che. 189 manamAM ciMtavelAM kalatrAdinAM sukhanuM svarUpa kevuM che? 116 jAgyA pachI svapnanA sukhane mAtra yAda ja karavAnuM rahe 116 che, e TakatuM nathI tema viSayasukha bhogavAyA pachI svapnasukha sarakhuM thAya che. 184 ( 6 185. 186 188 190 37 Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 118 191 sAdhue jIbhano svAda na karavo - maMgu AcAryanI jema. 116 192-208 mohAsakta - saMsAragrasta jIvano pazcAttApaH 11 24 192 AtmAne sAvadhAna na karyo. 117 193 zithilapaNe vartatAM AyakhuM vitI gayuM. 118 194 vitarAgano dharma ArAdhyo nahIM. 118 195 mokSasukhanA upAyarUpa tapasaMyama kaMI na karyo. 196 zreNikarAyanuM daSTAMta. 119 197 jIve keTalAMye zarIra karyA paNa jIva vizarIra na thayo. 119 198 jIve pAchalA bhavomAM choDelAM zarIrano Dhaga kailAsa ne meru 120 jevaDo thAya. 199 jIve pAchalA bhavomAM karelo AhAra mera, dvIpa-samudra ne 120 sAta pRthvInA Dhagane vaLoTI jAya. 200 jIve pAchalA bhavomAM pIdheluM pANI samudra karatAMye 120 anaMtagaNuM. 201 jIve pAchalA bhavomAM samudrathIye adhika stanyapAna karyuM che. 121 202 jIve anaMtavAra viSayasukha mANyA chatAM navuM ja mAne ane 121 atRpta rahe. riddhisiddhi dharmanuM phaLa che te jANavA chatAM jIva viSayAsakta 121 rahyo. 204 janma-jarA-maraNanuM duHkha viSayasaMgamAMthI pedA thAya che e 122 jANavA chatAM jIva emAMthI nivartato nathI. maraNa ane dehazaithilya nizcita chatAM jIva saMsAravimukha 122 na thayo. 206 sarva jIvone maraNa nizcita che. 123 ra07-208 mRtyu nizcita chatAM saMsAraAzamAM baMdhAyelA jIve dharma na 123 203 25. karyo. 209-214 kAmanuM svarUpa 124 26 209 zarIramAM je aMgo jugupsAjanaka ne apavitra e mATe 124 jIvanI icchAmAM anaMgazatru kAraNarUpa che. unmAdanuM utpattisthAna kAma che, te parastrIgamanadoSano 124 21) 38 Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 212 2 13 217. pravartaka che. 211 kAmasevanathI tRptisukha na maLe; kSayaroga ne duHkha maLe. 125 mohavaza jIva kAmanA duHkhane sukha mAne che. 125 jema viSa pItAM ajIrNa thAya tema viSayaviSathI saMsAramAM 125 anaMtIvAra maraNAdi dukha pamAya. 214 rAgavAhita jIvo A saMsAramAM sAtamI nArakInuM duHkha 126 sahana kare che. 215 vItarAgano dharma na AcaranAra saMsAramAM anaMtA pherA phare che. 126 216 nikAcita karma bAMdhanAra jIvo dharma saMbhALe paNa kare kAMI 127 nahIM. 'hiMsAdi pAMca bAbata tyaje ne ahiMsAdi pAMca bAbata pALe 127 to karmarUpI rajathI rahita banelA jIvo mokSagatie pahoMce. 218-219 mokSanuM kAraNa A badhuM kare to mokSa maLe. 127 28 220 mokSamArganI virAdhanAnAM nimitto - kAraNo. 128 221-227 susAdhue pAsatyA - zithilAcArI sAdhuno saMga tyajavoH 129 32 pAsatyAdika sAthe susAdhune vasatAMye doSa lAge. 129 222 pAsatkAdika sAthe rahetAM susAdhune vratalopa thAya. 129 pAsatyAdika sAthe vasavA-bolavAno vyavahAra na thAya. 130 224 dharmadhyAna cakAya. 130 pAsatkAdikanA saMsargathI susAdhu paNa nidya bane. 130 226 akArya karanAra sAdhu zaMkAzIla ja rahe. 227 be sUDAnI dajhaMtakathA. 131 228 suvihita sAdhu zithilacAritra sAdhune dharmanirvAhane laIne 132 vAMde che. emAMnA je tattvanA jJAtA che te emane vaMdana karatAM roke che. je zithila sAdhu suvihita sAdhu pAse vaMdana karAve che te 133 mahAtmA ane gRhastha e banne mArgethI bhraSTa thayelA che. 23246 zrAvaka dharmanI vidhiH 141 230 zrAvakatrikAlavItarAga-mUrtinadarzana-vaMdana-stuti-stavanakare. 133 221 223 225 131 229 133 Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 231 zrAvaka parasiddhAMtamAM kheMcAya nahIM. 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 134 zrAvaka sarvajJanA dharmamAMthI calita na thAya. 134 zrAvaka gurubhakti-vaMdana-abhyAsa kare. 135 zrAvaka dharmakriyA, vratapAlana kare, bAvIsa abhakSya tyaje. 135 zrAvaka AjIvikA arthe kevo vyavasAya kare - kevo na kare. 136 paccakkhANa le, parigrahanuM pramANa nakkI kare. zrAvaka kalyANakone vAMde, yAtrA kare, sAdhurahita pradezamAM 137 na rahe. zrAvaka paradharmI sAdhune praName nahIM, emanAM bhaktirAga, 137 bahumAna, vastrAdika dAna, pAdaprakSAlana vagere bAbato TALe. zrAvaka sAdhune vahorAvIne jame, vastra vahorAvI vastra pahere. 137 zrAvaka mahAtmAne je vastu kyAreya paNa na vahorAvI hoya 138 te na jame. zrAvaka potAnI pAsenuM thoDAmAMthI thoDuM dhana sAdhu mATe 138 vApare. 139 zrAvaka parva-divasomAM pUjA-tapa Adi dharma kare. zrAvaka jinazAsananuM ahita karanArane aTakAve. 139 zrAvaka hiMsA, corI, kuvacana, parastrIgamana karatAM aTake 139 zrAvaka parigraha karatAM aTake. 140 zrAvaka durjananI maitrI tyaje, guruvacana svIkAre, paniMdA 140 tyaje. zrAvakadharma ArAdhyanAM phaLa. guru pramAdI hoya to ziSya gurune bodha pamADe. karma-vizeSe karIne jIva jJAnI hovA chatAM paDe. 140 141 142 143 144 sAdhue ghaNo saMyama sAcavyA chatAM maraNaveLAe karmathIya 144 karI zuddha na bane to durgati pAme, keTalAka mahAtmA thoDA samayamAM karmakSaya rUpI potAnuM kAma 144 siddha kare - puMDarIka maharSinI jema. cAritra malina karIne nirmaLa karavuM dohyaluM che. bahulakamAM jIvanI cAritrabhraSTatA, karmanuM sAmarthya. cIkaNAM karmono prabhAva. 40 145 146 Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 255-257 zithilacAritra jIva pramAdanuM sukha nathI tyajato. A bhavamAM146-7 dharmanA udyamathI AdhAra maLe, durgati pAmyA pachI kAMI na 258 259 260 thAya. mATe zarIra pahoMce tyAM sudhImAM dharma karavo, nahi to pachI 148 zoka ja karavo rahe zazirAyanI peThe, M cAritra (dIkSA) laIne je sAdhu saMyama-yoga karavAmAM pramAdI 148 banete lokamAM niMdya bane, ane pachI paralokamAM kilbiSiyA devamAM jaIne zoka kare. je nirvivekI puruSa jinazAsana jANato nathI te zoka kare che. 149 41 Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakAzakIya nivedana . saMpAdakIya nivedana . AnaMda sAthe AvakAra/AcAryazrI vijyapradyumnasUrijI zrI somasuMdarasUriSkRta upadezamAlA bAlAvabodha' : abhyAsa 1. zrI dharmadAsagaNi 2. upadezamAlA' 52 racAyelA saMskRta-prAkRta TIkAgraMtho . . 3. upadezamAlA' graMtha paranA gujarAtI bAlAvabodho/stabako 4. kavizrI somasuMdarasUri 5. upadezamAlA bAlAvabodha'nI samIkSA. . 6. prataparicaya ane pAThasaMpAdana anukrama mahattvanI saMdarbhasUci . . viSayanirdeza (1thI 260 gAthA). upadezamAlA bAlAvabodha' : vAcanA [1thI 260 mULa gAthA, bAlAvabodha, sArAnuvAda ane pAThAMtaro] zabdakoza pariziSTa-1 : upadezamAlA bAlAvabodha' aMtargata dRSTAMtakathAo pariziSTa-2 : upadezamAlA bAlAvabodha' aMtargata saMskRta-prAkRta subhASito 42 - 5 7 10 126 29 12 13 9 9 9 25 30 1thI 149 150 179 186 189 Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI somasuMdarasUrikRta upadezamAlA bAlAvabodha pUrvadha) T 8 namaH zrI sarvAya ? zrI vartamAna jinavaramAna... tanomi bAlabodhAya, prAkRta vArtArUpa, vivaraNamupadezamAlAyA. 1 namiNa jiNavarida, iMdanaridazcie tiloagurU, uvaesamAlamiNamo, tucchAmi gurUvaeNe. 1 jinavareMdra zrI tIrthaMkaradeva, namiUNa kahII namaskarI. Isamo e upadezamAlA zreNi tucchAmi bolisa gurUvaese, guru zrI tIrthakara gaNadharAdika tehanaI upadesi na tu ApaNI buddhii zrI jinavareMdra kisyA chaiM, iMdanariMdaccie. iMdra 64 nareMdra cakravarti vAsudeva pramukha narezvara tehe arcita pUjita varnaI, valI kisyA tiloagurU svarga-marya-pAtAla rUpa je trini loka tehanA gura, samyaka mokSamArga taNA upade hAra chaiM. 1. e pahilI gAthA pAchilAM AcAryanI kIdhI saMbaMdha jANitA bhaNI. atha zrI dharmadAsagaNi zAstranaI dhuri maMgalika bhaNI pahilA anaI cauvIsamA tIrthaMkaradevanau namaskAra kahaI chaI. 1 kha zrI sAdhavijaya gurUbhyo nama: ga che nama: zrI vardhamAnAya ("OM namaH zrI sarvajJAyane badale) 2 kha ga prathama zloka pachI bIjo zloka nIce pramANe vadhArAno : "ii tapAgaNa saroja ravi zrI devasuMdara guru imare, ga garbhedravinaya) zrAddhavarga vihitAgraha ga grahita) zrI somasuMdara guru kuruteda. 2. tathApi, 3 ka "bolitu nathI. 4 kha "64' nathI. Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [zrI tIrthaMkaradevane namaskAra karIne, tIrthaMkara, gaNadhara AdinA upadezane anusarIne A upadezamAlA kahIza. A jinezvara coMsaTha indra, narendra, cakravartI, vAsudeva Adi narezvarothI pUjita che. teo trilokanA guru ane samyak mokSamArganA upadezaka che.] gacUDAmaNibhUo usabho vIro tiloasiri tilao, ego logAio, ego cambU tihuaNassa. 2 usabho kahIi zrI AdinAtha, te kisiu chai, jagacUDAmaNibhUo, jaga bhaNIi caUda rajavAtmaka tehanaiM cUDAmaNibhUta mukuTa samAna varjhai, muktipadasthita bhaNI anai vIro zrI mahAvI2 kisiu chai tiloasiri tilao triloka zrI tribhuvanalakSmI tehanae tilaka sarIkhau chai, tilakirdI karI jima mukha zobhai, tima paramezvara zrI mahAvIri karI tribhuvana zobhai chai, tathA ego logAio, eka zrI AdinAtha lokahRo Aditya samAna chai, jima prabhAtanai samai Adityai karI sakala kriyAmArga pravarttaiM, tima yuganai dhuri zrI AdinAthe karI sakala lokavyavahAra anai dharmavyavahAra pravattiyA, tathA ego cammU tihUyajJassa, eka zrI mahAvIra tribhuvanaGUiM cakSubharI locana samAna chae, jima locana kari sakala padArtha prakAza hui, tima zrI mahAvIra boliu je zrI siddhAMtu tINad karI bhavya jIvahUe sakala tattvAtattva' vastunau prakAza hui chai, zrI AdinAtha Agai graMthakAra tu ri hUyA, teha bhaNI zrI AdinAthanad cUDAmaNi anai AdityanA upamAna dIdhAM,^ anai zrI mahAvIra tINai ji TUkaDA jayavaMtA vartAi, tINae karI zrI mahAvIrahe tilaka anai locananAM upamAna dIdhAM, e graMthakAranau abhiprAya. 2. pahilauM maMgalika bhaNI tapanau upadeza kahIi. [RSabhadeva ane mahAvIrasvAmI kevA che ? RSabhadeva (AdinAtha) cauda lokanA mukuTa samAna ane mahAvIrasvAmI tribhuvananA tilaka samA che. AdinAtha sUrya samAna che jene laIne sakala lokavyavahAra ane dharmavyavahAra pravartamAna thayo. mahAvIrasvAmI tribhuvananA cakSu samAna che jene laIne bhavya jIvone sakala tattvAtattva samajAya che.] saMvatsaramusabhajiNo, chammAsA dvamANa jiNacaMdo, ii vihariA nirasA, ijja eovamANeNaM. 3 1 kha tattva. 2 kha vastunau' pachI prakAza kusiddhAMta tINae karI bhavya jIva hUi, sakala tattvAtattva' pATha vadhArAno - bevaDAyelo che. 3 kha ji kAli ga kAli. zrI somasuMdarasUriSkRta Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMvatsara varasIsa usabhajiNo zrI AdinAtha, cha mAsa vamANa jiNacaMde, zrI mahAvIra, ii isI parid nirasaNA caturvidhAhAra upavAsa karatA vihariyA, chadmasthakAli vihArakarma kIdhA eovamANeNaM, e zrI AdinAtha anai zrI mahAvIranai upamAniiM dRSTAMtiiM ijja, tapanai viSai jANa yatna karai, bhagavaMta tIrthaMkaradeva cihauM jJAnanA dhaNI IMNai ji bhavi avazya ApaNapAnai mokSagamana jANatAi ju evaMvidha ghora tapa samAcarai, tau jehanai mokSagamana saMdigdha chai tINad mokSa vAMchatad zaktinaU anusArid tapanai viSai atyartha Adara rivau. yata ukta. deha durgamudagANi, tAvatkaNi dehinAM, nojyaMti yAvadantAMbu, pravezonna nirargala: 1 hAM zrIAdinAtha anai mahAvIranAM caritra suprasiddha teha bhaNI nathI kahItAM. 3. atha tapa kIdhau saphala tau kSamA sahita karai, eha kAraNa kSamAna viSai upadeza kahIi chai. [RSabhadeva eka varSa sudhI ane mahAvIrasvAmI cha mAsa sudhI cauvihAra upavAsa karatA viharyA. cAre jJAnanA dhaNI A bhavamAM ja mokSa che ema jANatAM chatAM AvuM ghora tapa kare to jemanuM mokSagamana anizcita che tevA mokSavAMchue zakti anusAra tapane vize atyaMta Adara karavo.] jai tA tiloanAho visahai bahuAi asarisajag2asTa, ii jIaMtakarAi, esa khamA savva sAhUNaM. 4 jai kimai tiloanAho, tribhuvanasvAmI zrI mahAvIra asarisaOssa sAmAnya nIca gopAlAdi jananAM kIdhAM bahuAd aneka duzceSTita visahai kahIi sahai, samyag ahIMyAsai, naTM tu lagArai kopa ANai, kisyAM chai duzceSTitai isI ri jima loka mAMhi prasiddha valI kisyAM chaipa, bIjAM jIvanAM jIvitavyanAM vinAzakaraNahAra jehe upasarge bIjAM jIvanAM jIvitavya jAMiM, esa khamA sa sAhUNaM, e kSamA sakala sAhUIM. 4. bhagavaMti zrI mahAvIri jima prAkRta jananA kIdhA upasarga sahi, tima anerei mahAtmAe prAkRta janakRta tarjana tADana niMdana hananAdikanai viSai 1 ka... bhajiNo. 2 kha mAsa lagai (ii'ne sthAne). 3 ga chamAsa upavAsa. 4 kha na tu.... prasiddha pATha nathI. 5 kha, ga kisyAM chaIM jIvaMta karAi. huM ke 7 ke janakRta' nathI. .......ca. upadezamAlA bAlAvabodha (pUrvArdha) 3 Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSamAI ji ANavI. upasarga AvyaI jima bhagavaMta niprakaMpa hUyA tima kahaI chaI. zrI mahAvIre saheja paNa krodha karyA vinA sAmAnya govALiyA Adi janonI duzaSTa ane upasargo sahI lIdhAM. te rIte sarva mahAtmAe prAkRta janonAM tarjana-tADana-niMdA-hatyA jevAM duSkRtyone vize kSamA ja ANavI.] na caIjjaI cAleuM, mahaI mahA vaddhamANa jiNacaMdo, uvasagya sahastehi vimeru jahA vAyaguMjAhiM. 5 na caijjaI na zakIi, cAleuM, kaMpAvI, dhyAnatau kSobhavI na sakIi, kauNa, mahAmoTauM, vaddhamANa jinacaMdra zrI mahAvIra, kisiu chaI zrI mahAvIra mahaI mahAmoTI je mokSa tehanaI viSaI ekAgracitta chai, kuNaI kaMpAvI na sakIi, uvasagga sahastehi vi. devamanuSyatiryaMcanA kIdhA upasarga sahastra teNe jima meru parvata vAyureMjAhiM mahAvAyane samUhe kaMpAvI na sakIi, tima bhagavaMta zrI mahAvIra upasargasahase dhyAna taje khobhavI na sakiyA, Ima jANI anere upasa iAvii dhIraji thAvau5. havaI kSamA vinaI karI AvaI, ehakAraNa zrI gautamasvAminaI dAMtii vinayanaI viSaI upadeza kahIe chaI. [jema vAyu merune kaMpAvI na zake tema deva-manuSya-tiryaMcanA hajAro upasargo chatAM mahAvIrane koI dhyAnathI caLAvI na zakyA. game tevA upasargo Avya dhIraja dharavI.] bhaddo viNIyaviNao, paDhama gaNaharo samastasuanANI, jANato vi tamae, vihiyahiyao suNaI sarva. 6 bhaddo kahIi bhadrakalyANa hetu saumya tathA, viNIyaviNao, vinIta kahII pAmika karmakSayahetu vinaya chaI jINai, eEURu prathama gaNadhara zrI gautamasvAmi, samarasaanANI, samasta zrutajJAnanau dhaNI 11 AMga 14 pUrvanau karaNahAra zratakevalI, jANaMto vi. ApaNAi artha jANatu hUMtau lokanA pratibodhana kAraNi zrI mahAvIra kanDai pUchInaI vihiya. vismita hRdaya kahiyaI harSila thikau Azcarya pUriu suNaI satva, sahU sAMbhalaI, Ima bIje e zrI gururahai vinaya kariva6, 6. eha Upari lokika dagaMta kahaI chai. 1 kha khobhAvII ga khobhavI. 2 kha khobhAvI. 3 kha dhIraiji thAivauM. 4 ka vinDiyao. 5 kha, ga kahIe. ga "suNaI nathI. zrI somasuMdarasUrikata Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [[vinayane varelA prathama gaNadhara, samasta zrutajJAnanA dhaNI, agyAra aMga ne cauda pUrvanA jJAtA zrutakevalI gautamasvAmI pote sarvasva jANatAM chatAM lokonA pratibodhane kAraNe zrI mahAvIrane prazna kare che ane vismita hRdaya ane saharSa sarva sAMbhaLe che.] je ANaveI rAyA, pagaIo te siNa icchati, ia gurujaNamuhabhaNIe, karyajali uhiM soad. 7 je kahoi je vastu rAjA ThAkura ANaveI kahI AdesaI kahaI', pagaIo kahII prakRtaloka te kahI, te vastu siraNa mAthaI karI icchati vAMchaI, harSA thikA paDivajaI, iya IsI pari gurujaNa gurujananA mukhanauM boliuM', karyajali aMjali puTa karI be hAtha joDInaI saMbhalivauM, Ima gurunauM vacana kAM sAMbhaLavauM, jeha bhaNI guru sarva pradhAna che. 7. teha Upari dRgaMta kahaI chaI. (rAjA-ThAkura je Adeza kare tene prAkRta jana mAthe caDhAve te rIte gurujananA mukhethI bolAyelAM vacano hAtha joDIne sAMbhaLavA joIe.] jaha suragaNANa iMdo, gahagaNatArAgaNANa jaha caMdo, jaha ya payANa narido, gaNassa vi gurutahANaMdo. 8 jahajima suradevatA tehanA gaNasamUha mAhi iMdra pradhAna, anaI gahagaNa, grahagaNa maMgalAdika 88 gaNa" kahIi, nakSatra azvinI pramukha 28 bIjA save tArA, tehanA gaNa samUha mAhi caMdramAM pradhAna, jaha ya payANa anaI jima prajA bhaNI sarva loka teha mAhi nareMdra rAjA pradhAna, gaNansagaNa bhaNI gaccha zrI saMgha teha mAhi tima zrI gura, ANaMdo, AjJAnau deNahAra, athavA ANaMdo harSakAra pradhAna jANiva8. 8. ketI vArache guruvaya paryAya karI laghu huI tauI parAbhavika nahI, eha Upari dRSTAMta kahaI chai. jema devomAM iMdra, grahomAM caMdra, prajAmAM narendra sarvoparI tema gaccha ke saMghamAM guru AjJAkArI che, sAdhujanone AnaMdakArI che. bAlu ti mahIpAlo, na payA paribhavaI esa guruuvamAM, je vA purao kAuM, viharati muNI mahA so vi. 9 1 kha kahII. ra ka prakRtiloka. 3 ga mastake. 4ka paDavajai 5 ga boliviuM. kha "aMjali nathI. 7 ga gaNa nathI. 8 kha gaNagraha. ga graha. 9 kha guruvayavrata. upadezamAlA bAlAvabodha pUrvArdha) Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ketI vAraIM rAjA bAlaka lahuDa hui, to I bAla tti. e mahIpAla rAjA bAlau lahuDI bholau iti ima, na payA paribhava prajA loka parAbhavaI nahIM esa guruuvamA, isI guruddhaI upamA jANivI, ima guru lahuDauI parAbhavivau nahIM, je vA purao. athavA, je sAmAnyaI mahAtmArahaI gurunai AdesiI Agali karI viharati, muni mahAtmA vihAra karazuM tahAM so vi, te sAmAnya mahAtmA gurunI pariI dekhivao', sarvathA parAbhavivau nahI. 9. hava zrI gurunA guNa kahaI chae. rAjA vayamAM nAno hoya topaNa prajA eno parAbhava karatI nathI. ema ja guru nAnA hoya topaNa sAdhuo emano parAbhava kare nahIM ane emanA Adezane mAnya rAkhe.) paDiphavo teassI, jugaprahANAgamo mahuravakTa, gaMbhIro dhimaMto, uvaesaparo a Ayario. 10 aparissAvIra somo, saMgahasIlo abhiggahamaI a, avikatthaNo avalo, pasaMtatio gurU hoI. 11 paDirUvo pratirUpa viziSTa rUpavaMta guru joIi, athavA tIrthakara gaNadhara huI pratirUpa sarIkhI hui, jINai dITha tIrthaMkara gaNadhara dIThA isI pratIti hui. 1 anai teassI, tejasvI AzAzUra joIi, 2 jugaprahANA yugavartamAnakAla teha mAhi pradhAna bIjA loka AzrI utkRSTa, AgamanI jANa joI6, 3 mahuravakko, madhura sukumAla AkhyAyaka vacana joII 4 tathAgaMbhIra atuccha svabhAva huI 5 dhimaMto, dhRtimaMta parISaha upasargi Avidha niprakaMpa citta huI, 6 uvaesa paro upadezanAM viSaI Taptatpara, aneka bhavyaloka bUjhavaI, 7 isiu AcArya guru kahIe. tathA aparissAvI nichidra bhAjana jalanI pari je ziSyalokanAM AloyAM gupta bola kahi Agali zravaI nahIM, 8 somo saumya sarva lokahRi AphlAdaka mUrti hui, 9 saMgahasIlo, gaccha zrI dharmanirvAha tu niravadya lAbhanAM vastrapAtrAdika nau saMgraha karaI 10 abhigrahamaIya, aneka dravyAdika viSayA. abhigraha niyama vizeSa liI 11 avikaMthANo, vikathA ghaNau bolivauM na karaI, athavA ApaNI prazaMsA na karaI 12 avalo vacana tathA gati kartavya AzrI capala utsuka na hui, 13 pasaMta hiyao, prazAMta 1 ga lekhavivala. 2 kha apasAvI. 3 ga gurumati. 4 ga guru nathI. pa ga "AzrI pachI akriya AzrI' vadhArAno. 6 kha hoII. 7 ka adhyApaka. 8 ga "zravaI nahIM pachI "kahaI nahI. 9 kha hetu 10 ga taNauM. zrI somasuMdarasUrikata Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ citta krodhamAnAdiki karI rahita citta huI14 isiu zrI guru huI, evaMvidha guNe guru kahII. 1911. evaDA guNa gurunA syA bhaNI joIe, jeha bhaNI te pravacananA AdhAra che, e vAta kahaI chai. guru kevA hoya emane jovAthI tIrthaMkara-gaNadharane joyA evI pratIti thAya, tejasvI ne AjJAzUra hoya, AgamanA jJAtA hoya, madhura, sukomaLa vANIvALA hoya. gaMbhIra-udAtta svabhAva hoya, vairyavAna pariSahI ne upasargomAM avicalita hoya, bhavyalokane pratibodhaka hoya ziSyonI gupta vAta anyane nahIM jaNAvanArA hoya. vaLI je saumya ne AhalAdaka dIse, dharmanirvAhAthe ja vastrapAtrAdi rAkhe, abhigraha dhAre vikathA ke AtmaprazaMsA na kare, vacanakartavyamAM utsukatA rAkhe ne prazAMtacitta hoya.] kaIyAvi jiNavaridA, pattA ayaramare paha dauM, AyariehiM pavayaNe dhArijaI saMparya sayala. 12 kaIAvi, kahIi ghaNA kAla parai jinavareMdra tIrthaMkaradevaparA ayA pahutA ajarAmara sthAnaki pahaM dAuM, pathA mokSanau mArga jJAnadarzanacAritra rUpa dAu dekhADInaI, tINaOM kAli tIrthaMkarajinA prabhAva thikau zAsana mahimAvaMta huI hutauM, puNa saMparva havaDAM sayala, saghalauM pravacana zAsana AyariehiM AcArkeji dhArijaI dharI chaI, eha bhaNI AcArya tIrthakara samAna kahI. 12. ziva mahAsatInaIM vinayana upadeza diI chaI. ghaNA kALa pUrve tIrthakaranA prabhAve zAsana mahimAvaMta banyuM. paNa hamaNAM to saghaLA pravacana-zAsananA dhAraka AcArya ja che. mATe AcArya tIrthakara samAna aNagammaI bhagavaI, rAyacuajA sahassarvidehi, tahavi na kareTha mANe, pariyacchaI te tahA nUNe 13 yasuajjAmoTA rAya dadhivAhananI beTarI Aya mahAsatI caMdanabAlA bhagavaI rUpasaubhAgyAdi guNavaMti sahassarvihiM lokanA vRMda samudAyane sahase AsugammaI, anugAmI, bhakti lagaI lokanA sahastra tehe keDAM lAgA hIMDai, tahavi. taui te mAnaahaMkAra na karaI, parIkaththaI jeha bhaNI jANaI te tahA 1 kha, ga guNa 2 kha deva pattA ayo..tIrthakara jinA nathI: 3 ga prabhAvai jisihaM. 4 kha, ga huI nathI. 5 kha, ga vaMdehi 6 kha ga vaMdehi. upadezamAlA bAlAvabodha pUvadhi Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nUrNa, nUnaM nizcad e mAhAtmya guNanauM, mAhauM nahIM, jaM evaDA loka vAMdardI namaskaraU chaiM. 13, [AryA mahAsatI caMdanabALAne moTuM lokavRMda anusaratuM hatuM topaNa te mAna-garva karatAM nathI. vinayanA guNanuM AvuM mAhAtmya che.] diNadikkhiasa damagasa, abhimuhA acaMdaNA ajjA, necchai AsaNagahaNaM, so viNao savaajjAE. 14 diza dina teha ji dinanau dIkSiu dramaka rAMka je mahAtmA gure naMdAtivA bhaNI mokalio, teharahae acaMdaNA ajjA, AryacaMdanA caMdanabAlA AryA mahAsatI, abhimuhA sAmhI Avai tINaiM mAhAtmA Ubhae chatadTM ApaNapad AsananauM levauM na vAMchaiM, ima te dramaka mAtra mahAtmAnaiM vinaya karai, so viNao te elau vinaya bIjIi sarva mahAsatInaiM joIi. 14. hiva savi hauM mahAsatIC' lahuDAi mahAtmA AzrI vinayavyavasthA kahai chai. [gurue dramakane AryAM caMdanabALAne vaMdana karavA mokalyo. paNa caMdanabALA enI sAme AvyAM ne mahAtmAne UbhelA joI pote Asana na lIdhuM. caMdanabALA jevo vinaya anya mahAsatIoe karavo joIe.] varisa saya dikkhi e, ajjAe ajjaddhimbio sAhU, abhigamaNavaMdaNanamaMsaNeNa, visaesa so pujjo. 15 virasasa virasa saunI dIkSI mahAsatICTh ajjAe ajja Ajanau dIkSiu mahAtmA tehU pUjya, abhigamaNa tINae mahAtmA Avatae sAhI jAi, vaMdaNa vAMdai stavai. namaska2i, praNAma karai, bIjau i Asana dAnAdika vinaya karai, eka dina dIkSita mahAtmArahad ima.vinaya karai, bahu dina dIkSita hui kahivauM kisiuM. 15. 6 mahAtmAhui mAhAsatI ima vinaya kAM karad, jeha bhaNI dharma puruSamUla chai, e vAta kahai chai. [so varSanI dIkSita mahAsatI Aje ja dIkSita thayelA mahAtmAne Avo vinaya kare to ghaNA divasanA dIkSitane mATe to zuM kahevuM ?] 1 be mahAtmA ga mAtmya 2 kha, ga hUIM. 3 kha, ga Avai' pachI 'nichai'. 4 ga thakai 5 kha, ga 'pUjya' pachI kima'. 6 ga Avai. 7 ga 'stavardha' nathI. 8 ga 'praNAma karai' nathI. 9 ga dinanuM. 10 kha huiM ima ga huiM Avatai sAmhai Avai ima. zrI somasuMdarasUriSkRta 8 Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dho purisappabhavo, purisavaradesio purisajido, loe vi pahU puriso, kiM puNa loguttame dhame. 16 dhamo dharma siddhAMta cAritra rUpaH puruSa zrI gaNadhara teha thikala Upanau, purisa anaI puruSavara zrI tIrthaMkaradeva tehe upadisiu dekhADika eha bhaNI dharmapuruSa jyeSTha kahII, dharma mAhi puruSa'vaDala, loe vi. ajANa lokaI mAhi prabhu ThAkura puruSa ji huI, kiM puNa lAgu, lokottama sarva loka mAhi uttama zrI sarvajJanA dharma mAhi kahiva6 kisiuM, tihAM vizeSiI paraSa ji pradhAna. puruSacI mukhyatA AthI lokika dAMta kahaI chai. 16 [dharmanI utpatti zrI gaNadhararUpa puruSathI thaI ane puruSavara zrI tIrthaMkaradeve tene upadezyo. e rIte dharmamAM puruSa vaDo che. jo lokamAM paNa puruSanuM prabhutva hoya che to lokottama dharmamAM to kahevuM ja zuM? emAM puruSa ja pradhAna che. saMvAhaNamsa rano, taIA vANArasII navarIe, kannA sahassamahie, AsI kira rUvanaMtIrNa. 17 tahavi a sA rAyasirI, ullatI na tAIA tAhiM, UaraddhieNa IzkeNa, tAiA aMgavIreNa. 18 saMvAha saMbodhana isiI nAmiI rAjA, taIyApUrvii vANArasInagarIzuM apUtrI paraloka prApta hUuM, teha rAyanaI, kannA, kanyAnau sahastra adhika hUtauM, rUpavaMta, tahavi a, taU te rAjyalakSmI, ulladdetI. viNasatI" teNe kanyA e rAkhI na sakI, Uyara udara sthitii garbhi chatai aMgavIra nAmijI beTai eka hirAkhI, je sImAla rAya te rAjyalakSmI levA cIMtavatA hUMtA, te nimittiki isiluM kahI rAkhyA, garbhasthita aMgavIra beTAnA prabhAvauthatuhe parAbhavI sile, e rAjya levAnau upakrama ma karisiu. 17-18. tathA. pUrve vArANasI nagarImAM saMbodhana nAme rAjA aputra paraloke gayo. te rAjAnI saha kanyAo rAjalakSmIno vinAza thato rokI na zakI. paNa garbhasthA aMgavIra nAmano putra ene rokI zakyo. zrImALa nAmano rAjA je A rAjyalakSmI paDAvI levA Icchato hato ane jyotiSIe kaheluM ke garbhastha aMgavIra nAmanA putrathI tAro parAbhava thaze.J. 1 kha dharma puruSa mAhi. 2 ga "logu nathI. 3 ka, kha ratno. 4 kha "nagarI' pachI "saMbodhana rAjA'. 5 ga viNAsatI. 6 ga haI. 7 kha prabhAva tau. upadezamAlA bAlAvabodha (pUrvArdha). Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahilANa subahUNa vimAo Iha samaragharamAro, rAyapurisahiM nijaI, jaNe vi puriso jAuM natyi. 19 mahi. strIe subahUmaNa vi dhaNIe chatI mAhi, Iha samasta samasta gharanauM sAra rAyapu. rAjapuruSe lIjaI. jaNe vipu. jINaI ghari puruSa nathI Iha vi e lokaI mAhida siha vyavahAra chaI, apUtrIyAnI lakSmI rAjabhavani jAI, eha bhaNI lokaI mAhi puruSa ji pradhAna. 19. - tathA e dharma AtmasAkSikaI ji rUDale, e vAta Upari dakhrata kahaI chaI. [je gharamAM puruSa nathI evA gharanI lakSmI rAjabhavanamAM cAlI jAya che. mATe lokamAM puruSa ja pradhAna che kiM parajaNa bahujANAvaNAhiM, haramaplasabie surya, Iha bharaha cavaTTI, panacaMdo a ditA. 20 | kiM para parajana anerA loka teharahaI jaNAvivai kisiluM, tehe bhalI kihiu, virUu kahiu taU kAMI nahI, varamaM0 sukRta puNya AtmasAkSikaI ji bhalauM, jihAM ApaNauM mana sAkSi diI e rUDa kIdhauM mai, tehu ja puNya saphala eha Upari bharatezvara cakravarti prasannacaMdra rAjarSinA dRSyata jANivA, bharatesara cakravarti gRhasthaSi aMtapuramAhi Adarza bhavani rUpazobhA jotI anere saMsArabhAvi vartatI gaNiu, tINaOM puNa mudrikA paDIzuM AMgulI nizrIka dekhI bIjoI AbharaNa UtArataI zarIranI asAratA cIMtavaI vairAgyabhAvanA bhAvatai kevalajJAna UpAuiM. anaI prasannacaMdra rAjarSi kAusagni rahila, AtApanA detau mAhAdhyAmi vartata zreNika mahArAya vismayA~ thakaIM mokSa USArjata bhaNI vAMdiuM, tINaI puNa tINa velAM sumukha-durmukhanAM vacana sAMbhalI ApaNA bAlA"beTAi parAbhava jANI sImAlarAya siu mani yuddha karataI raudra dhyAni vartataI sAtamI naraka pRthvI jogau UpAjiuM, eha bhaNI bIjA lokanau jANiva kAMI pramANa nahIM ApaNI AtmA jihAM sAkSi diI teha ji kartavya pramANa. 20. dikSAI lIdhIi veSamAtrizuM kAI na huI, isIba vAta kahaI chaI. [jyAM ApaNuM mana sAkSI Ape ke meM A rUDuM karyuM te ja sukRta saphaLa che. 1kha chaI nathI. 2 ga tathA nathI. 3 ga "Upari dacaMta nathI. 4 kha, ga che. 5 kha UtArai. 6 kha, ga ciMtavata. 7 kha, ga letau. 8 kha, ga bAlaka. zrI somasuMdarasUrikata 10 Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bharatezvara cakravartInI AMgaLIethI vIMTI sarI paDatAM, AMgaLI zobhA vinAnI joIne, bIjAM AbharaNa paNa utArIne bharata zarIranI asAratA vicAravA lAgyA. vairAgyabhAva bhAvatAM kevaLajJAna thayuM. prasannacaMdra rAjarSi kAussagnamAM hatA tyAre manamAM yuddha karatAM rauddha dhyAne rahI sAtamI naraka gayA. Ama AtmasAkSIe ja kartavya pramANa che.] veso vi adhdhamANo, asaMjamapaesa vamAstra, kiM paribattianesa, virsa na mArei khata. 21 vesovi. mahAtmAna veSaI rajoharaNa-mukhavastrikAdika apramANa, asaMjama, jaI asaMyamapadi sAvadha vyApAri vartAI, kiM paribatti. kisi veSapAlaTI viSApahAra maMtrakalA rahita, ko eka puruSa gAraDI maMtravAdanau veSa ji mAtra karI visa na mAtra jai visa khAI taka kisiuna maraI, viSApahAra kalA rahita maraI ji, tima sAcI saMyamakriyA pAkhaI veSa mA2ii saMsAra mAhi paDatI rAkhI na sakIi. 21. hava ko kaDisi bhADU cokhaka kIjai veSa kAM lIjai, teha Upariyukti kahaI chai. siAcI saMyamakriyA vinA kevaLa sAdhuveza saMsAramAM paDatAne ugArI na zake. jema viSa khAnArane kevaLa gAruDI-veza dhAraNa karavAthI zuM viSa mAratuM nathI ?] dharma rabbaI veso saMkaI veNa dimbiomi aha, ummammaNa paData, rambaI rAyA jaNavao na. 22 ekAMti veSa apramANa nahIM, kAMI, dharma rakhAI. e veSa dharmaThThaI rAkhaI, kima, saMkaI vesela veSi chatai kumArgi pravartatI zaMkAi, diktio maI dIkSA lIdhI chai, rAkhe ko dekhaI, IsaI bhavai akArya karaI nahIM, karaI take nivarta, eha bhaNI, ummammaNa. unmAgi paDatAM jIvaI veSa rAkhaI, cayA jaNa0 jima rAjA janapada desanA lokaThuI corI pramukha anyAya karatAM rAkhaI, tima veSaI jANivau, eha bhaNI vyavahArii veSaI pramANa. 22. hava nizcaya naya AzrI kahaI chai. [chatAM veza apramANa nathI. veza dharmane sAcave che. sAdhuveza dhAraNa karyo hovAthI te akArya karatAM aTake che. 1 kha vartataI. 2 kha veSaI veSa 3 kha bhAvaI ji. 4 ka, kha veSa joSivau. 5 ga naI. upadezamAlA bAlAvabodha pUrvadha) 11 Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ appA jANaI appA, jahaddhio appasakhio dhammo, appA kareI te taha, jaha appa suhAvaha hoi. 23 appA ApaNau AtmAi ji jANaI aAja, jisiI zubha azubha bhAvi AtmA rahitau chai te anerau siu jANaI, teha bhaNI appasa, dharma AtmasAkSikaI jira kahIi, veSAdika vyavahAriOM ji pramANa, teha bhaNI, appA kare. AtmA je vivekI te timaI ji manazuddhii ji dharmAnuSThAna karaI, jima jaha. ApaNA AtmACi Agali sukhAvaha hUI sukhanau kAraNa thAI, bAhya lokanI raMjanAMi kUNa kAja. 23. mananau bhAva ji zubhAzubha karmabaMdhanauM kAraNa e vAta kahaI chaI. nizcayanaya che ke pote zubha ke azubha bhAvamAM che e to mAtra AtmA ja jANe che; bIjo zuM jANe? dharma AtmasAkSIe ja thAya. mananA bhAva ja zubhAzubha baMdhanuM kAraNa che.] je je samaye jIvo, AvisaI jaNa jeNe bhAveNa, so tami tami samae. suhAsuha baMdhae karma. 24 je je sae jIva jINaI jINI samaI, AvisaI zubha azubha bhAvi pariNAmi vartAi, so tami. te jIva tINaI tINaI samaI suhAsu. zubha athavA azubha karma bAMdhaI, abaMdhaka ekUla samaya na huI, siddhAMtamAhi samaya gADhau sUkSma kAla kahII, ko eka sabala puruSa jUnauM vastra tatkAla hastamAtra phADaI, tihAM eka tAMtaNatau bIjau tAMtaNatau phATaI jau vicAlaI asaMkhyAtA samaya jAi, athavA kamalapatra sau ekeka Upari mUkII, anaI te mahAtINa suI tatkAla vIMdhIi, tihAM eka patra tauja bIjauM patra tala bhedAi jau vicAlai asaMkhyAtA samaya jAi, samaya ehale sUkSma kahIM. 24. hava dhamanuSThAna karatAM zubha je bhAva karivarDa, krodhaahaMkArAdi dUSita azubha bhAvii kAja na sarache, teha Upari bAhubalinI daSTAMta kahaI chaI. [jIva je samaye zubhAzubha bhAvamAM pariName te samaye te zubhAzubha karma bAMdhe che. samaya e atyaMta sUkSma kAla che. koI puruSa jUnuM vastra tatkAla phaDe paNa hakIkate eka tAMtaNA pachI bIjo tAMtaNo tUTe che. koI kamaLapatrone eka 1 hila. ra-3 kha "ji nathI. 4 ga "huI nathI. pa ka jeNa (jeNe jeNane badale). 6 ga jINuM jINuM 7 kha, ga "AvisaI' pachI "jisiI jisiI ji. 8 kha 'taNaI' (eka ja vAra) ga tIrNa eka ja vAra). 9 kha, ga e 10 ga nahI ('na huI'ne badale). 11-12 kha tAMtaNau. 13 kha, ga kamalanAM sau patra. 14 ga thau. 12 zrI somasuMdarasUrikata Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAthe goThavIne tatkAla tIkSNa soyathI vIMdhe paNa hakIkate kramazaH e patro bhedAya che. Ama, asaMkhyAtA samayamAM karmabaMdha thAya che.] dhammo maeNa huMto, to navi sIunhavAyavijDaDio, saMvatsaramaNasIo, bAhubalI taha kiliAto. 25 dhammo ma jai ahaMkArardI kIdhad dharma hui to nava sIu tau bAhubali rAjarSi sIu evaDAM sIta TADhi uSNa lUa vAyu karI vijjhaDiu, ANiu, saMvatsara va2sadIsa aNasIo, AhArapANI rahita upavAsI tau kAussagni rahiu, kili klezaduHkha na pAmata, tatkAla ji kevalajJAna UpArjIta bAhubalinai mani dIkSA lIdhI pUiiM iMsiu abhimAna hUMu, jau havaDAM zrI AdinAtha kanhaI li jAisu, tau mAhare lahuDe aThANu bhAIe dIkSA lIdhI chai, te vAMdivA thAsiiM, teha bhaNI kevalajJAna UpanA pAkhai nahIM jAuM, kevalajJAna UpanA pUiiM kevalI ko kahihUda vAMdai nahIM, isI vyavasthA chai, IMg2ahaiM abhimAniiM bAhUbali hui va2sadIsa kevalajJAna na Upanau, je tIvArad zrI AdinAthanaiM Adezii brAhmIsuMdarI mahAsatIe bihau bahine AvI kahiuM bAMdhavA hAthiA thikau Utari, te tIvAraa tINa cIMtaviuM abhimAna ji hAthIu te TUMkI jetalai paga UpADiu tetalae kevalajJAna UpanauM. 25. je ahaMkArI hui te gurunA upadezaCd yogya na huiM, te pAkhai Atmahita na sAdhai, e vAta kahai chai. [ahaMkArathI karelo dharma dharma nathI. bAhubalie anazana ane kAussagga karyA paNa dIkSA lIdhA pachI abhimAna thayuM ke jo hamaNAM pote pitA pAse jaze to potAnAthI nAnA 98 dIkSita bhAIone vaMdana karavAM paDaze. mATe kevaLajJAna UpajyA pachI pote jaze. kemake kevalI koIne vAMke nahIM. A ahaMkArathI emane kevaLajJAna thayuM nahIM tyAre brAhmI ane suMdarI be bahenoe AvIne kahyuM ke "he bhAI, hAthI parathI heTho Utara.' vicAra karIne ahaMkAra rUpI hAthIthI UtarI jevo nIce paga mUkyo ke kevaLajJAna thayuM.] niagamaivigappaarcitieNa sacchaMdabuddhi 2Ieza, kato pArattahiaM, kIrai guruaNuvaesenaM. 26 niaga. je ziSya abhimAnI ApaNI buddhii kalpI cIMtavI, sacchaMda svecchAbuddhiU kAja kai, ko te ziSya pa2tra hita paralokahita kima karai, 1 ke maNa. 2 kha 'uSNa' nathI. 3 ke kanha 4 ga kaivalI" nathI. 5 kha na" nathI. 6 ke kahiuM upadezamAlA bAlAvabodha (pUrvArdha) 133 13 Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ guruaNugurunA upadeza viSNu gurunA upadeza yalI anerau hitanI upAya nathI. 26. tathA. je ziSya abhimAnathI svecchAbuddhie kAma kare te paralokahita kema karI zake ? guruno upadeza DhaLI anya hitano upAya nathI.] tho nirovayArI, aviNIo gavio niruvaNAmo, sAhajaNasa garahima, jAti vayaNijaya lahaI. 27 thaho. je ziSya ghADhau abhimAnI niru nirupagArI kRtaba, avi. vaDAM prati AsanadAnAdi vinaya rahita, gatri. ApaNAM guNanau je garva karI, nirava, je guruI pratiI naI nahIM te sAhuja. sAdhujana uttama mahAtmAcI gahita niMdya thAI, javi. lokaI mAhi e durAcAra isI vacanIyatA, apavAda pAmaI. 27. Isiu jANatAI bhArekarmI jIva na bUjhaI, halkarmau jIva thoDaI bUjhaI IsivuM kahaI cha0. je ziSya abhimAnI, nirupakArI, kRtaba, avinayI, garviSTha, gurune nahIM namanAro che te uttama mahAtmA chatAM niMdya bane che.) thoNa vi samyurisA, saNakumAru va keI bujhati, deha khaNaparihANI je kira devehi se kahie. 28 thosa, ketalAI satparuSa thoDoM vacanamAAiI bUjhai, saNakusanakumAra cakravartinI parii, sanaskumAra cakravartinauM rUpa ekavAra iMkiI vakhANiuM, "te jovA bi deva brAhmaNanAM rUpa karI AviyA, teNe rUpa vakhANiuM, cakravarti garvi giu tetalaI cakravartinAM zarIrikarma lagaI sAta mahAroga saMkramiA, tisiddha te brAhmaNarUpa devarUpa jovA teDiA sabhAmAhi vizeSa AbharaNazobhA karI cakravarti garvila baIThau chai, tihAM te deva saroga sadara dekhI kAlamuhA ziyA, deha khaNa0 ja kira0 tAharaI saIri Aja lagaI kSaNikSaNi sAte roge karI rUpanI hANi huI jaI, Isila tehe deve kahiuM, aste deva" tAharale ji rUpa jovA bhaNI AriA, hUMtA, pahilauM jisiluM iMi tAharauM rUpa varNavihe tehavuM ji hUtauM, have kSaNikSaNi viNasaI chaIje kAMI jANaI te kari, ima kahI deva svargi gayA, etalaI vacanamAAiI cakravarti bUdhau, rAjya chaDI dIkSA lIdhI, 1 ka namaI nathI2 ka garthita. 3kha sapusA 4ga dehi paNa te jovA... rUpa vakhAriuM nathI. 6 ka garviu. 7 kha tetalaI... zobhA karI' sudhIno pATha bevaDAyo che. 8 kha devatA. 9 kha bUjhile. zrI somasuMdarasUrikata 14 Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAtasae risa roga ahiAsiA, tehe ji bihu deve vaidya rUpa karI parIkSA kIdhI, puNa na kSubhiu, tapanai mAhAtmyad, zUMkirdI ApaNI AMgulI suvarNamaya karI labdhi dikhADI, puNa cikitsA karAvivA Upara mana na hUuM, roga ApahaNI vilaya giyA. pachai lAkha varSa dIkSA pAlI, sanatkumAra riSi sanatkumAra devaloki pahutai. 28. rUpanauM anityapaNauM kahiuM. bIjAMd sarva vastunauM anityapaNaEae kahai chai. [haLukarmI jIva thoDAmAM paNa bodha pAme. eka vAra IMdre sanaskumAra cakravartInuM rUpa vakhANyuM. Ano garva thatAM sanatkumArane zarIre sAta mahAroga pedA thayA. eka vAra sabhAmAM alaMkArasajja thaI sanakumAra beThA che tyAM deve AvI kahyuM roge karIne tAruM rUpa naSTa thayuM che.' A vacanothI sanatkumAra pratibodhita thayA. rAjya choDI dIkSA lIdhI. roganI cikitsA karAvavA upara mana na thayuM. roga ApameLe dUra thayo. aMte devaloke gayA.. jai tA lavasattamasura vimANavAsI vi parivati suca, citita sesa, saMsAre sAsarya karuM. 29 jai tA jai lavasaptama suvimAna anuttara vimAnanA vasaNahAra tehai jau parivaDaiM cyavana pAmad, nIroga samartha sainA dhaNIne sAte sAsUsAse eka stoka kahIi, ehave sAte stoke eka eka lava kahIi, ehavA sAta lava pAchilai bhavi AUkhauM ochauM hUMuM, tIkSNad karI anuttara vini je 'hUA, jai tetalauM pUrauM AUkhauM huata, tau mokSa ji jAatA, te lavasaptama deva kahIiM, tehai jau asthira tau, ciMtitaM saMsAra mAhi bIjauM vastu cIMtavItauM, kehauM zAsvatauM husii, etalaIM kAMIM zAsvatauM nathI isiu bhAva. 29. iha sahU anitya jANI saMsAranAM sukha Upara pratibaMdha na karivauM, paramArthavRttiU, saMsAranauM sukha sukhai ji na kahId, ima kahai chaI. [anuttara vimAnanA vAsI jyAre Ave che tyAre nIrogI lavasaptamadevane paNa asthiratA hoya che. ahIM kAMI ja zAzvata nathI.] kaha teM bhannaI sukSma, suciresa vi janksa dukSmamalliyai, jaM ca maraNAvasANe, bhavasa~sAcaNubaMdhi 2. 30 1 ga 'tapanaIM' nathI. 2 kha trIjai devaloki. 7 7 rasto... 4 kha devatA hUA. 5 kha bhASa (kha) 6 kha, ga ima 7 ke sukhai* nathI. 8 ke maraNAvasANo. upadezamAlA bAlAvabodha (pUrvArdha) 15 Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kaha taM kima te sukha sukha kahII, suciraNa vi. ghaNAM kAli jasa du. ha sukha keDAM duHkha alliya, Avai, e vAta anuttara vimAnanAM puNyAnubaMdhiyA sukha AzrI kahaI, tehaI sukha evaDAM tetrIsa sAgaropama lagaI bhogavI chehaDaI garbhavAsanau duHkha Avai ji teha bhaNI sukha na kahivarAI. tathA. jaM ca maraDa anaI valI je sukha maraNAvasANe chehaDai maraNi Avidha hUtaI bhavasaMsA. bhavanarakAdika durgati te mAhi saMsAra phiravauMtehanau anubaMdha vRddhi je kara, te sukha kima kahIe, e pApAnubaMdhiyAM sukhanakAdika durgati ji hetu huI, te eku paramArthii sukha na kahivarAMI, sAcauM mokSanauM sukha teha ji sukha kahIi, isika bhAva. 30 e elau upadeza bhArakamAM jIva huMI ghaNauMI kahII tauI na lAgaI, e vAta kahaI chaI. [anuttara vimAnanAM puNyAnubaMdhI sukha 33 sAgaropama lagI bhogavI aMte garbhavAsanuM duHkha Ave tene sukha kema kahevAya? maraNa, bhava-narakAdi durgatinuM duHkha sukha kema kahevAya ? sAcuM mokSanuM sukha.] uvaesasahastehi vi. bolijjato na bujhaI koI, jaha baMbhadatta rAyA, udainivamArao ceva. 31 uvae upadezane sahasee bohi bUjhavI takaI ko eka bhArakarma jIva na bUjhai, jaha baM, jima brahmadatta cakravarti rAjA pAchilA bhavanaI bhAI citra mahAtmA aneka pari bUjhavile, puNabUdhau nahIM, marI sAtamI naraga pRthvI giu, athavA, udhaInivamArao cevaudAI rAjAnau mAraNahAra dravyasAdhu dRSTAMta, jima taNAI udAdarAya mAravA vayarI rAI mokalii hUMtaI"guru" kanDaI kapaTiS dIkSAveSa leI bAra varasa thAkau, aneka zAstra paDhiyAM, aneka gurunA upadeza sAMbhaliA, tauU lagAraI vairAgya nAvivuM, posaha lIdhai udAI rAjACI mArI giu, te abhavya. 31. bIjAI jIva je Ima na bUjhaI te durgatiI paDeche, e vAta kahaI chaI. sihasa upadeza chatAM bhArekarmI jIva bodha pAme nahIM. jema brahmadatta cakravartI pAchalA bhavanA bhAIe aneka prakAre bodha ApyA chatAM bodha pAmyA nahIM ne sAtamI narake gayA. e ja rIte udAyI rAjAne mAravA dravyasAdhu guru pAse kapaTathI dIkSAveza laI bAra varSa sudhI zAstro bhaNyA ne upadeza sAMbhaLyA 1 alliya vAsanau ('aliyai... garbhavAsanaune badale). 2 kha kahII paNi tu9. 3 ka puNa na. 4 kha udAyina. 5 ka "mokaliIM' nathI. zrI somasuMdarasUrikRta Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ topaNa lagIre vairAgya pAmyA nahIM, ne posahamAM hovA chatAM udAyI rAjAne mAryo.] gayakanna caMcalAe, apariccattAi rAyalacchIe, jIvA sakarmI kalimala - riabharA to pati ahe, 32 gaya hAthiAnau kAna jima caMcala asthira tima caMcala je rAjyalakSmI apari tyai nahIM, chAMDaiM nahIM, te jIva, sakamma ApaNA karma rUpiA je kalimala-kacarA tehe bhariya ApaNA AtmAhui pUrau bhAra karI parata narika paDad. 32. pAchilA bhavanAM pApanauM kisiu kahIi, ketalA ihaloke jIvanAM isyAM huiM, je bolI na sakIiM, eha upara dRSTAMta kahai chai. [hAthInA caMcaLa kAnanI jema rAjyalakSmI caMcaLa che. jIvo karma rUpI maLanA bhArathI narakamAM paDe che. burNa vi jIvANuM, sudukkacayaMti pAva riAi, bhayarve jA sA sA sA, paccAeso hu iNamo te. 33 bunUNa jIvanAM ketalAMe pAva pApacaritra duSTa kartavya bolatAM%0 sudukka gADhAM duSkara hui, bolAMi nahIM, jima eka bhIla kozAMbI nagarIi samosaraNa zrI mahAvI2 kanhai lAjatau* manid saMdeha pUchai, paramezvara kahai, bhadra vacaniiM pUchi, pachai te bhIla kahai, bhayaneM jA sA. bhagavan yA sA, bhagavan je prabala rAga mAharI bani e kisiuM teha ji, paramezvara Aisa dIdhauM, sAsA, e teha ji, paccAeso, e vAta Upara dRSTAMta, he ziSya tujhaGUiM kahiuM eha bhaNI pApakartavya kimai na karavAM, jAsA sAsAnI kathA likhIi chai. vasaMtapuSTi, anaMgasena sonAra strIlaMpaTa, tINaiM pAMcasad strI melI, ekaiCi bAhiri nIsaravA na dii, eka vAra mitrii kisii pagaraNi Agraha karI ApaNai vira Diu, nivarauM dekhI savihauM strIe snAna-vilepana karI AbharaNa pahiriyAM, hAthi ArIsA leI baiThI, tetalad te sonAra Aviu, tINae rIsAviiM eka strI marmi AhaNI muI, bIjIe bIhatIe teha bhaNI. ArisA lAMkhyA, te sonAna[2] kUMu, lokApavAda bIhatI bIjI saghalI jamahara karI Agi prajvAlI muI. ekaiM pAlid ekaiM UMNA` pAMcasad cora thiyAM, 1 ga kisiuM" be vAra. 2 kha, ga 'ketalA' pachI pApa'. 3 ka paccakakhAeso hu Namo te. 4 kha sudukkara ('gADhAM duSkara'ne badale). 5 kha, ga zrI samosaraNi. 6 kha lAuM. 7 ga chai. 8 kha bhagavan yA sA' nathI. 9 ga Asi. 10 ka teha' nathI. 11 7 jaNA upadezamAlA bAlAvabodha (pUrvArdha) 17 Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ je strI pahilauM muI te ekaI gAmi kahinauM eTale hUuM, sonAranau jIva tehanI bahinika huI, te pAchilA bhavanAMi abhyAsiI utkaTa rAga lagaI rotI rahaI nahIM eka vAra bhAInau hAtha guhya desi lAgau, rotI rahI, pelate upAya jANiu, valI tema karatI dekhI mAyabApe kADhiu, tehaM cora mAMhi milika, mUlagau thiuM, eka vAra teNe core dhADi gae te strI yauvanavayaprApta dIThI, te strI ApahaNI AvI. te corahuI milI, pAMcasaInI kalatra huI, eka vAra tehanI dayA lagaI core bIjI strI ANI, tIvra rAga gaI tINa navI strI sAMsahI nahIM, bholavI kUI pADI, te vAta jANI, tehanaI bhAI pallIpati cIMtaviluM, isI tIvra rAgi kisiuM te e mAharI bahini nahIM isiI zrI mahAvIra sarvajJA pAudhAriyA sAMbhalI samosaraNi AvI pUchiuM, bhagavan te pApiNI e mAharI bahini huI, paramezvari kahiuM e teha jima, isiluM sAMbhalI vairAgya lagaI budhauM, bIjAI jIva ghaNA bUdhA, iti kathA. 33. hava INaI cori bahina navuM gamana kIdhauM, te doSa prakaTa na prakAsile, havaApaNau gheSa samyagu paDivajaI, tehaThuI guNa huI, e vAta upari dAMta mRgAvatInau kahaI chai. jIvanAM keTalAMye pApa evAM gADhAM ne duSkara che je bolAya ja nahIM. eka bhIla kosAMbImAM mahAvIra prabhu pAse saMdeha pUche che ke "e strI te prabaLa rAgavALI mArI bahena ja ne ?" tyAre bhagavAne kahyuM "hA sAsA. e strI tArI bahena ja' jAsAsAsAnI kathAH vasaMtapurano anaMgasena sonI strIlaMpaTa hato. tenI pAMcaso strIomAMthI koIne bahAra na javA de. eka vAra enA mitre A saune potAne tyAM teDyAM. badhI strIo vastrAbhUSaNathI sajaja thaI. pelo sonI Avyo ne risAyo. eka strI mRtyu pAmI. bIjIe DarIne pati tarapha arIso nAkhatAM pati mRtyu pAmyo. badhI strIo enI pAchaLa citAmAM baLI marI ane bIje bhave eka ja gAmamAM pAMcaso cora thaI. je strI pahelI mArI hatI te eka gAmamAM koInA putra rUpe janmI ne sonIno jIva tenI bahena rUpe janmyo. pAchalA bhavanA abhyAse te bahena utkaTa rAgane laIne rotI rahe nahIM. eka vAra bhAIno hAtha bahenanA guhya sthAne aDakatAM te rotI rahI. Ama pharIthI AvI ceSTa joI 1 kha pradesi. 2 ba paIla). 3 kha, ga valI valI. 4 ga karI, te. 5 ga teha ji. pachI e maI bahinanuM gamana kIdhauM. 6 ga iti kathA nathI. 7 kha ma nathI. 8kha hiva je ga hava je. 18 zrI somasuMdarasUrikata Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAbApe putrane kADhI mUkyo. te putra coromAM bhaLI eka divasa dhADamAM gayo. eka yauvanA strI ene AvI maLI ne pachI pAMcaso coranI patnI banI. pelo cora bIjI strI lAvyo paNa tIvarAgavALI pelI pahelI strIe bIjIne bhoLavI kUvAmAM pADI dIdhI. A vAta jANI A corane thayuM ke A tIvarAga kevo? zuM e bALapaNanI mArI bahena to nahIM ? bhagavAnane puchAyelA A praznanA javAbamAM emaNe kahyuM, "ha te ja ? bhIla vairAgya pAmyo. paNa pote bahena sAthe sahagamana kareluM te doSa na prakAzyo] paDivarjikaNa dose, niyae same ca pAyavaDiAe. to kira migAvaIe, upane kevale nANa. 34 kozAbInagarI zrI mahAvIranaI samosaraNi caMdrasUrya ApaNe mUlage vimAni AviA, tINa ajUAlaI mRgAvatI mahAsatII velA na jANI, bIjI caMdanabAlA pramukha mahAsatI velAMI ji upAzraya AvI, caMdanabAlA pravartinI paDikamaNa karI sajhAya karI porisi bhaNI saMthAraI pahuDI chaI, tisaI caMdrasUrya giyA pUThii ghAMIsiluM aMdhArauM prasariuM dekhI mRgAvatI upAzraya AvI, caMdanabAlAM zikSA dIdhI tehaThThaiM kulInaI evaDI rAtri ekalAM bAhiri rahivauM na bUjhaI, paDiva. pachaI mRgAvatI ApaNau doSa samyagu paDivajI, Aja pUThii valI ehau aparAdha nahIM karau, isi kahatI caMdanabAlAnaI paga paDI, tetalaI caMdanabAlA haMinidrA AvI, mRgAvatII khamAvatAMI ji kevalajJAna upanauM, isiI aMdhAraI saMthArA TUkaDI sApa jAta diTha, caMdanabAlAnau hAtha parahau kIdhau, etalaI caMdanabAlA jAgI pUchaI, kAM tahe mAharau hAtha halAvirSa, mRgAvatIiM kahiuM sApa jAI chai, teha bhaNI, caMdanabAlA sApa na dekhaI, mRgAvatInaI kahiuM ta6 kima dekhAI chai, tujja hRi kAI jJAna chaI, tINaI kahiuM kevalajJAna, pachaI caMdanabAlA pazcAttApa karI mRgAvatIne pagi lAgI khamAvatAM tehaThThaiM kevalajJAna UpAnauM. 34. jima mRgAvatII zikSA detAM kaSAya na upanau, Ima bIjAI jehaI kaSAya na Upajai te uttama isi kahaI chaI. zrI mahAvIranA samavasaraNamAM sUrya-caMdra AvyA hoI emanA ajavALe mRgAvatIne samayanI jANa thaI nahIM. jyAre caMdanabALA yathAsamaye upAzrayamAM 1 kha bhUlage' pachI 'ji. 2 ga "mahAsatI' nathI. 3 ga mRgAvatI nathI. 4 ga kahI. 5 kha "caMdanabAlAI nathI. 6 kha, ga "etala nathI 7 kha ga chUI' (" nane badale). 8 kha ga chaS. 9 kha ga karatI. upadezamAlA bAlAvabodha pUrva 19 Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMthAre sUI gaI. sUrya-caMdranI vidAya pachI gADha aMdhAruM thayuM. mRgAvatI upAzraye gaI. caMdanabALAe zikhAmaNa ApI ke kulIna strIe moDI rAta sudhI bahAra rahevuM yogya nathI. mRgAvatI potAno doSa jANI caMdanabALAne page paDI. caMdanabALAne nidrA AvI. mRgAvatIne kevaLajJAna UpajyuM. aMdhArAmAM caMdanabALAnA saMthArA najIka sApa joIne mRgAvatIe caMdanabALAno hAtha Agho karyo. caMdanabALAe jAgIne hAtha khaseDavAnuM kAraNa pUchatAM mRgAvatIe sApa joyAnuM kahyuM. caMdanabALAne to sApa dekhAyo nahIM. eTale mRgAvatIne kevaLajJAna thayAnuM jANI caMdanabALAe pazcAttApapUrvaka mRgAvatIne khamAvatAM ene paNa kevaLajJAna thayuM.] kiM sakkA vuttuM je, sarAga dhami koI akasAo, jo puNa dharijju dhaNiai, durvyayaNujjAlie sa muNI. 35 kiM sA kisiuM ima kahI sakIi, havaDAMnai kAli sarAgadveSi dharmi varttataI koI ko sarvathA akaSAya chai, ima na kahavarAMU isiu abhiprAya, jo purNa dhari isii chatai je mahAtmA kaSAya UpajatA dharai rAkhai, upazamAvai, durvyayaNu parAyAM durvacana rUpi IMdhaNa tehe ujvAlyAi uddIppAi kaSAyAgni je ulhavai te sarAga dharmai mAhi vartAtau muni uttama mAhAtmA kahIi. 35. hava kaSAyanauM svarUpa kahai chai. [havenA kALamAM koI sarvathA akaSAya nathI. je mahAtmA kaSAya aTakAve, upazamAve, kaSAyAgni holave te uttama.] kaDUakasAyatarUrNa, purUM ca phkta ca dovi virasAi, pupteza jAi kuvio, phleNa pAraM samAya2i. 36 kastUpa kaSAya rUpiA vRkSa gADhA kaDUyA chaiM, ketalAMIM lIMbAdika vRkSanAM phala pAkAM pUiiM kAMI madhurAM thaoNiM, puNa puSka ca e kaSAyavRkSanAM phUlai nai lai be vi2sa ati kaDUAM jANivAM, ehanAM phUla kehAM, pupteza ja kupiu rIsAviu thikau vayarI Upari virUuM dhyAi cIMtavai e phUla, phleNa anai je mA2NakuTTanAdi karI samAcarai rosanauM cIMtavavauM kaira, e phla kahI, e kaSAyavRkSa AMhAM jetalai mAni phUlId phlIi, Avatai bhavi tetalai' mAnii jIvaNlRiM du:kha diiM, teha bhaNI kaSAya na kiravA. 36. 1 ka 'thikau' (be vAra). 2 kha, ga je mAraNakuTTanAdika rIsanauM cIMtavivarNa samAcarai karai. 3 ga 'phlIiM' nathI. 4 ga tetalai' be vAra. 20 zrI somasuMdarasUkita Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhoganI IcchA kaSAyanau hetu, tehanau tyAga kuNaI vivekIi ji karAI, anerazuM na karAMThe, eha upari dRSTAMta kahaI chaI. [kapAyavRkSa khUba kaDavAM che. keTalAMka lIMbavRkSanAM phaLa pAkyA pachI mIThAM bane paNa kaSAyavRkSanAM phaLa-phUla kaDavAM ja rahe che. krodhita jana duzmana vize varavuM citave e phUla ane mArakUTa kare e phala. jeTalo kaSAya phUleLe eTalo parabhave jIvane du:kha Ape.] saMte vi kovi unnaI, kovi asaMte vi ahilasaI bhoe, cayAM parapaccaeNa vi. pabhavo kUNa jaha jaMbuM. 37 saMte vi. ko eka vivekIu puruSa chatAMi bhogasukha" ujhaI, chAMDaI" zrI jabUsvAminI parika tathA caI ko eka papratyayaduM bhoga chAMDai, eka chAMDataudekhI ApaNAI chAMDaI, pabhavo. jima prabhavai ji zrIjaMbU svAmi navapariNIta ATha kanyA anaI 99 koDi suvarNa chAMDatI dekhI bhogasukha chAMDyA, pAMcasaI cora sahita zrI jaMbUsvAmi sAthiI zrI sudhammasvAmi kanDaI dIkSA lIdhI. 37. jima prabhavau cora bUdhau tima bIjA krUrakarmo jIva dharmanA prabhAvita bUjhaI, isile kahaI chaI. [koI vivekIjana jaMbUsvAmInI jema bhoga sukha choDe; ekane choDato joI bIjo paNa choDe, jema prabhave jaMbUsvAmIne ATha kanyA ne saMpatti choDatA joIne pote paNa bhogasukha choDI pAMcaso cora sahita sAthe ja dIkSA lIdhI.] disaMti paramaghorA vi, pavaradhammaprabhAva paDibuddhA, jaha so cilAIpuro, paDibuddho suMsumANAe. 38 disati paramaghora gADhA raudrai jIva pavara dha pravaradegpradhAna vItarAganA dharmavacananaI prabhAvii pratibdhA dasai, jaha so. jima te cilAtIputra kraI thikauM, paDibu suMsumAnA jJAta udAharaNa mAhi bUdhau sAMbhalIo, tehanI kathA. e rAjagRhanagari dhanazreSTinaI beTI suMsumAnA, tehanau pAlaNahAra cilAtIputra nAmii dAsa te virUI ceSya karatau dekhI zreSTii bAhirau kADhiuM. pAlii jaI pallIpati cora thiuM, ekavAra ghaNA cora melI rAjagRhi dhanazreSTinaI ghari 1 ga aharalasai. ra ka pabhAvo. 3 ga puraSa' nathI. 4 ga bhoga' nathI. pa ka chAMDaI nathI. 6 kha ga pari' pachI 'koI ko aviveki asaMa chatAI bhogasukha vAMchaI prabhAva coranI paripari'. 7 kha tau ("eka chAMDatIne badale). 8kha zrI nathI. 9kha bUjhila. 10 kha pravacana. 11 ga tehanI kathA nathI. upadezamAlA bAlAvabodha pUrvArdha) 21 Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paiThau, bIjA cora lakSmI leI giyA, tINae suMsumA beTI UpADI, mArgi jAtAM keDAM vAhara DhUMkaDI dekhI suMsumAnauM mastaka chedI lIdhauM, dhanazreSTi pAMca beTA sahita vAharad Avatau hUMtau, te pAchau liu, cilAtIputri Agali mahAtmA kAussagni rahiu dIThau, khAMDauM UgAmI dharma pUchiu, mahAtmAd dharma kahiu', upazama 1 viveka 2 saMvara 3 trihu pade dharma kahI AkAzi UpaDiu. cilAtIputra trihuuM padanau artha vimAsatau khAMDauM anai strImastaka parahauM mUkI tehe ji mAhAtmAne pagale kAusiMga rahiu lohInaIM gaMdhid vajratuMDa kIDI nIkalI, tehe khAtau aDhAI dina mahArR kaSTa sahI AThamai devaloka pahutau. 38. jima cilAtIputri ApaNI pratijJA niravAhI, tima anerAi vivekiA nirvAhai. teha Upari DhaMDhaNakumAranau dRSTAMta kahaI chai. ati raudra jIva vItarAganA dharmavacana-prabhAve bodha pAmyA, cilAtIputranI jema. rAjagRha nagaramAM dhanazreSThIe cilAtIputra nAmanA dAsane kADhI mUkyo. te cora banyo ne eka divasa anya coro sAthe zreSThInA gharamAM pesI emanI putrI suSumdAne upADI gayo. rastAmAM kumaka AvatI joI suSumhAnuM mastaka chedI nAkhyuM. AgaLa jatAM eka munine kAussaggamAM rahelA joyA. cilAtIputre khaga ugAmI dharma pUchatAM pelA munie upazama, viveka, saMvara e traNa pado kahyAM. cilAtIputre A traNa padano artha vicAratAM khaDga ane strInuM mastaka AghAM mUkI pote kAussaggamAM rahyo. lohInI gaMdhathI ekaThI thayelI vajratuMDa kIDIo emane khAvA lAgI. aDhI divasa sudhI mahAkaSTa veThI teo AThamA devaloke pahoMcyA.] puplima phalie' taha piugharamni, tanhAkuhA samajubaddhA, DhaMDheNa tahA visA, visaDhA jaha saphLayA jAyA. 39 puSTyi DhaMDhaNa kumAranA bApa zrI kRSNanauM ghara phUliuM phaliuM, dhanadhAnyalakSmIdeg karI samRddha dAtAra chai, kRpaNanauM ghara lakSmI karI liuM phaliuM hui, puNa. dIjai bhogavIi nahIM, teha bhaNI phaliuM" na kahIiM, IMDAM bea vAnAM chai, ehnai12 bApanai ghara chatai taNNA ghRSA tRSA anai bhUkha samaNubA, niraMtara DhaMDheza DhaMDhaNakumAri tahA^ vi. tima kimai sahI, visaDhA nirmAyapaNa, jaha sa jima saphta hui. 1 ga dharma kahiu' nathI. 2 ke khADatau. 3 kha mAhi, 4 kha "sahI" pachI 'zubha dhyAMni marI'. pa kha lie 6 kha jAjAyA cha ga 'lakSmI' nathI. 8 5 sadRDha. 9 kha, ga *phaliuM' nathI. 10 kha puSNa' nathI. 11 ga liuM. 12 ga ehanai. 22 zrI somasuMdarasUriSkRta Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kathAH DhaMDhaNakumAri pAchilaI bhavi pAMcasaI hala Upari rAyanaI adhikArI chataI madhyAla velAM bhAtacAripANI AviA pUThii ekeka cAsa ApaNaI kSetri divArataI panarasaI jIvaThThaiM aMtarAya kIdhI. te karma DhaMDhaNakumAranaI bhavi zrI neminAtha kahI dIkSA lIdhI pUThiI udaya AvivuM, navabAharI dvArikAnagarI mAhi sUjhatI bhikSA na lahaI, tau abhigraha lIdhau, parAyu ANika AhAra maI na levau, ApaNI labdhii jaI sUjhatau AhAra lahauM tau liuM, nahIMtarina liu Isila abhigraha pAlatAM ghaNI kAla gila, ekavAra zrIkRSNa zrI neminAtha kanDai pUchiuM, etalAM mAhAtmAM mAhi kauNa gADhau duSkarakAraka paramezvari kahiu, DhaMDhaNakamAra, pachaI kaSNa mahArAya bhakti lagaI nagarInI serI mAhi DhaMDhaNakumAra vAMdiuM, te dekhI ekaI zreSTi. moTA bhaNI modaka viharAviyA, DhaMDhaNakumAri zrI neminAtha bhagavana pUchiyA, mAharauM aMtarAyakarma kSaya giuM, paramezvari kahi zrI kRSNanI labdhi, tAharI labdhi nahIM, pacha nImAha mAhi modaka pariThavatAM karmakSaya hUu, kevalajJAna UpanauM. 39. - jima e DhaMDhaNakumAra mahAtmAi AhAranaI viSaI pratibaMdha na hUuM, anaI kAja sariuM, tima savihau mAhAtmArahaI AhAdikanA pratibaMdha Upari adhikAra nahIM, e vAta kahaI chai. DhiMDhaNakumAranA pitA zrIkRSNanuM ghara dhanadhAnyathI samRddha che. kaMjUsane ghera game teTalI lakSmI chatAM jo te Ape ke bhogave nahIM to ghara phaLeluM na kahevAya. ahIM lakSmI hovA chatAM niraMtara tRSNA ne sudhA che. kathA : DhaMDhaNakumAre pAchalA bhavamAM khetaramAM cAsa detAM paMdaraso jIvane aMtarAya dIdhI. A bhavamAM neminAtha pAse dIkSita thayA pachI karma udayamAM AvyuM. dvArikAmAM sUjhatI bhikSA na maLatAM abhigraha lIdho. ke potAnI labdhithI sUjhato AhAra pAmuM to lauM. A abhigraha pALatAM ghaNo samaya gayo. eka divasa kRSNa DhaMDhaNakumArane vAMdyA e joI eka zreSThIe emane lADu vahorAvyA. DhaMDhaNakumAre neminAthane pUchyuM ke zuM mAruM aMtarAyakarma naSTa thayuM ?" bhagavAne kahyuM "A kRSNanI labdhi; tArI nahIM. te pachI e lADu paraThavatAM DhaMDhaNakumArano karmakSaya thayo.] 1kha DhaMDhaNakumAranaI jIvi. 2 ga "ApaNaI kSetri nathI. 3kha divAvataI ga divarAvazuM taI. 4 kha navabArahI ga navabArI. 5 ga "nahIMtari na liuM nathI. 6 kRSNamahArAI. 7 ga DhaMDhaNakumAra' nathI. 8 ga "labdhi nathI upadezamAlA bAlAvabodha pUrvArdha) 23 Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AhAresa suhesu a, ramyAvasahesu kANagesuM , sAhUNa nAhi gAro, ahigAro dhammakaje su. 40 AhAra zubhAsarasa AhAranaI viSaI anaI rUDAM vastrapAtrAdikanaI viSaI anaI, rambhAvasa. rUDA AvAsa upAzrayanaI viSaI anaI, kANaNe kAnana vicitra vananaI viSaI etalAMnAM viSaI sAhUNa, mAhAtmArahaTha adhikAra nahIM, eha Upari mAhAtmAe moha na karavala, sArasaMbhAla ciMtAInau adhikAra nahIM, kisyA Upari adhikAra chai, ahigA, tapaniyamasaMyamAnuSThAnAdika dharmakAryanaI viSaI adhikAra chai, eha vAta kima jANItuM, jeha bhaNI. 40 [rUDAM AhAra, vastrapAtrAdika, upAzraya ane vanane vize mahAtmAe moha na karavo. emano adhikAra tapaniyamasaMyamanAM anuSThAno jevAM dharmakAryane vize che.] sAhU katAramahAbhaesa. avi jaNavae vi muami, avi te sarIrapIDa, sahati "naka layatiya viruddha. 41 sAhU sAdhumahAtmA kAMtAra aTavI mAhi rAjavigrahAdika mahAbhaya mAhi vartatA, na layaMti viruddha, asUjhatauM bhAta pANI USadhAdika na liI na vAvarai, jaNavae. jima muditajanapada-deza mAhi vartanA na liI, tima tihAMI na liI, avi te. vari te saIranI pIDA bhUkhatRSAdika duHkha sahaI, ahIyAsaI, puNa asUjhatauM na lii, teha bhaNI isiu jANIIAhArAdikanAI] viSaI adhikAra nathI. 41. etalaI IsivuM kahiuM, ApadaI AvI mAhAtmA daDhadharma huI. kima. mahAtmA jaMgalamAM ke rAjavigraha jevA mahAbhayamAM paNa azuddha bhAta pANI, auSadhAdi na le; jema lokavastImAM na le ema ja. bhUkha-tarasa jevI zarIranI pIDA sahana kare paNa azuddha to na ja le.) hiM pIliA vihu, baMdagasIsA na ceva parikavio, " viyaparamatyasArA, khamati je paDiA huti. 42 jate yaMtraghANI tINaI pIlItAI hUtA, baMdaga. zrI skaMdakasUrinA ziSya pAMcasaI mahAtmA, na cevaDa kupiyA nahI, tehaThThaiM krodha lagAraI na Upanau, isI rahaNa anerAI je viIya. vidita jANika paramArthasAra dharmanauM sAra 1 kha naya. 2 ga lahati. 3 ga mudamudita. 4 ga "jANII' pachI 'tehanaI'. 5 kha viyAM... 6 ga yaMtra 7 ga 'mahAtmA' nathI. 8 ga pari. 9 ga "sArtha (sArane badale. 24 zrI somasuMdarasUrikata Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSamA jANI chai jehe isiA je paMDita jANa hui te sahu sahaI, prANe jAte e mArgatau calaI nahIM, rasa na ANaI. kathAH zrAvastInagarIi jitazatru rAjA putra skaMdaka tINaI ApaNI bahina iMdayazAnau bhattara deDakarAyanala purohita pAlaka dharmaniMdA karatau jItI, pachaI skaMdakumAri pAMcasaI puruSa sahita zrI munisuvratasvAmi kanDaI dIkSA lIdhI, AcArya hUA, bahina-bahinevI bUjhaviyA, kuMbhakArakRta isi nAmi nagari AviA, pAlaki guru rahivAnaI thAnaki bhUmi mAhi hathiyAra satAvi, daMDakirAyahUI kahiuM e AcArya cAritra bhAgauM, pAMcasaI sahasra yodhI subhaTa leI Avika chaI, tahArakuM rAjya lesidha, na mAnaI to joi, hathiyAra bhaMI mAhi sAti cha8, te kADhI dekhADi, pachaI rAjA tehaji naIAdeza dIdhauM, tuM jima jANai tima kari, pachaI taNaI pAlaka abhivyi pAMcasaI mahAtmA ghaNAM ghAlI pIliA, kSamA lagaI kevalajJAna upArja mokSi pahutA, chehaDaI zrI skaMdakasUri eka celAnaiM Isile kahiuM, ehahaMI pachaI ghAti jo pahilauM majhahUI pIli, taNaI duSTa pahilauM lau pIliu, tehu mokSi giu, pachaI AcArya pIliA, te rIsa laga) agnikumAra devatA hUA, teNe pAlaka sahita desa saghalauI lAliu, tihAM daMDakAraNya hUuM. 42. jima zrI skaMdakAcAryanA ziSya prANee jAte kupiA nahIM tima bIjai mahAtmA kopa na karivau, e vAta kahaI chai. [ghANImAM pilAtA chatAM skaMdasUrinA ziSya pAMcaso sAdhu krodhita thayA nahIM. dharmano sAra kSamA che ema je jANe che te sahana kare che. prANa jAya toye dharmamArgathI calita thatA nathI. kathAH zrAvastImAM jitazatru rAjAnA skaMdaka nAme putre potAnA banevInA purohita pAlakane jItI lIdho. te pachI skaMdake 500 puruSo sAthe dIkSA lIdhI. benanI nagarImAM AvyA. pAlake rAjAne bhaMbheraNI karI ke A cAritrabhraSTa sAdhu pAMcaso yoddhAo laIne AvyA che ne tamAruM rAjya paDAvI leze. pachI rAjAno Adeza meLavI pelA pAlake pAMcaso sAdhuone ghANImAM pIlyA. kodhita na thatAM emaNe kSamA rAkhI. te badhA kevaLajJAna pAmI mokSe gayA. 1kha rAyanau ga rAya. 2 kha ga puraMdarayAnau. 3 kha, ga bUkjhavivA. 4kha "bhUmi mAhi" pachIno pATha hathiyAra satAvi ... to joI nathI. 5 ga teha ji hRiM. 6 ka e 7 kha cela ji. 8 kha bIjIe ga bIje. upadezamAlA bAlAvabodha pUrvArdha) 25 Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jiNavayaNasuisakannA, avagapasaMsAraghorapeAlA, bAlANa khamati jaI, jaI ti kiM Intha acchera. 43 jiNa jinavacana zrI sarvazanAM boliA kaSAyanAM viSama vipAka viSaI vacananaI sAMbhalivaI karI, je sakarNa jANa hUA chai, anaI, avaga avagata jANika ghora raudra saMsAranau asAratArUpa payAla vicAra chaI jehe bAlANa, IsyA yati mAhAtmA bAlamUrkhanA kIdhA upasarga jaI khamaI sahaI zrI audakasUrinA ziSyanI pari, kiM Inja. te IhAM kisivuM Azcarya, yuktakaMI ji e tehA RSIsvara huI. 43. koima cIMtavisida, ellAM kartavya kulIna ji karache, bIjA nahIM te niSedhaI chaI. sirvazanAM vacana jhIlavAmAM sAvadha banelA ane saMsAranI asAratA vize vicAratA sAdhuo bAlamUkhae karelA upadravo skaMdasUrinA ziSyonI jema sahana karI le che.] na kula Intha pahANe, hariesabalasse kiM kula Asi. AkapiA taveNa, surA vi je pajajuvAsaMti ja na kulaMIhAM dharmanAM vicAra moTauM kula kAMI pradhAna kAraNa nahIM, halkamapaNa9 ji kAraNa, harie harikesabala nAmiI mAtaMga RSinau sirphI kula hUtaG, kAMI mAtaMga kula bhaNI rUDauM kula na hUtauM, Akapi, taU ugra tapii karI AkaMpyA AvaryA hUMtA surA vi. devaI jeha RSinI paryapAti sevA karaI, manuSyanavuM kahiva6 kisiuM. kathA: pAchilaI bhavi purohita brAhmaNanau jIva jAtimadiI karI harikeza[bala mAtaMga thila, jAtismaraNa pAmI' vairAgya lagaI" mAhAtmA thiuM, mahAtapanaI pramANi devatA e sevaI, ekavAra vaNArasI nagarI bAhiri yakSanA bhavana TUkaDau kAussagni rahi chai, isiI rAyanI beTI bhadrAI yakSa pUjivA AtIi dITha9. malina deha bhaNI thaMkiuM. yakSii rIsAvii tehanauM muMhaDauM vAMke kIdhauM, sahari mahApIDa UpajAvI, rAjA aneki upacAra karAviyA, guNa kinhaI huI nahIM, tau yakSa pratyakSa huI bolaI, tau e sAjIva thAI, jau eha ji 1 kha I che. 2 ga bAlaka mUrkhanA kIdhA 3ga khamaI nathI. 4 ga "na huI kAraNa nahIMne badale). 5 ka siU nathI. 6 kha prAMmi ga prAmI. 7 ga lahaI. 8 kha "sevAi' pachI e vAta kahaI chaI. 9 kha kihuI' pachI 'na vadhArAno ga kanDii na hui. 10 ga thaI. zrI somasuMdarasUrikatA Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ RSinauM pANigrahaNa karaI, rAjA mAniu, bhadrA purohitaddaI dIdhI, ketalaI kAli tINAM purohiti vAgayajavA AraMbhiu, brAhmaNa ghaNA meliA chaThe, daivayoga lagaI teha ji mAtaMga RSi bhikSAnaI kAjii tINaI yajJapATaki Avile, mAtaMga meIlau kurUpa dekhI brAhmaNa mArivA lAgA, vRdhyakSai rIsAvii lohI vamatAbheMI pADiA, kolAhala sAMbhalI bhadrA tihAM AvI, kahAM re pApIAu e kisi6 kIdhauM, na jANI e mahAtapasvI te jINaOM hau rAyanI beTI tRNAnI pari chAMDI, ehahUI devasevA karaI, pagi lAgI khamAvaje, nahIMta bhasma karisidha, bhayabhIta brAhmaNa save pagi lAgA khamAvaI, mahAtmA kahaI pahilauM naI havaDAMi mAharaI mani kopanathI, e yakSaI ji navuM kartavya, pachaI brAhmaNa sUdhauM anapAna te SaDrai diI, yakSanA harSanaI kAraNi mAhAtmA liI, yakSa gaMdhodakapuSpavRyAdi mahotsava karai, te dekhI ghaNAM jIva huI dharmanI pratibodha hUka. 44. e jIva bhavibhavi navanavAM kula pAmaI, teha bhaNI siu kulana abhimAna, e vAta dekhADai chaI. [dharmanA viSayamAM moTuM kuLa pradhAna kAraNa nahIM haLukarmIpaNuM ja kAraNa che. harikezabala nAme mAtaMga RSinuM kuLa kAMI UcuM nahotuM, toye emanA ugra tape karIne Akapita devoe RSinI sevA karI to manuSyonI to vAta ja zI ? kathA : vArANasI nagara bahAra kAussagnamAM rahelA harikezabala mAtaMga RSi para yakSanI pUjA kAje AvelI rAjAnI putrI bhadrA yUkI. ethI yakSe enuM moM vAMkuM karI nAkhyuM. bhadrAnA zarIre pIDA thatAM yakSe pratyakSa thaIne enuM pANigrahaNa RSi sAthe karavAnuM kahyuM. rAjAe bhadrA purohitane ApI. te purohite AraMbhelA yajJamAM pelA mAtaMgaRSi bhikSA kAje AvyA. enuM kurUpa joI badhA brAhmaNo emane mAravA lAgyA. tyAre bhadrA tyAM AvIne kahe je mahAtapasvIe rAjAnI putrIne tRNanI jema tyajI te A che. emanI kSamA mAgo." brAhmaNoe page lAgI kSamA yAcI. mahAtmA kahe che "pahelAM ne hamaNAM mArA manamAM koI roSa nathI. A to yakSanuM kAma che."] 1 kha, ga "mAniuM pachI thakSiI mahAtmA nau sadara adhiSTa naI pariNI viDaMbI rAtiiM. mahAtmA chAMDI nAThI, rAjAM RSipatnI bhaNI' pATha vadhArAno. 2 ka kAnaI kAji. 3 ka maIla dekhI kurUpa. 4 ka vamAtA 5 kha paDiyA ga pADyAM. 6 ga "naI nathI 7 ga krodha. 8 ga RSinaI dIdhau ("RSi hRi diine badale). upadezamAlA bAlAvabodha pUrvadha) 27 Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ devo neraiutti a, kiDapalaMgu tti mANaso veso, rUvassI a virUvo, suhabhAgI dubabhAgI a. 45 rAuttio damagati a, esa sapAgu tti esa vevi, sAmIdAso pujo khalu tti adhaNo dhaNavada ri. 46 na vi itya ko vi niyamo, sakama vizivisarisa jyaciTTo, anannarUvaveso, naDu na pariyAe jIvo. 47 devo eha ji jIva ketIvAraI dharmanAM pramANi deva thAI, nera teha ji pApanaI vizeSi nArakI thAI, ketIvAraIM kRmi pramukha kIDI thAI, ketIvAI pataMgiA pramukha tiryaMca thAI, ketIvArache e jIva manuSya thAI, ketIvAra che rUvassI. rUpavaMta thAI, kurUpa paNa thAI, ketIvAraI sukhabhAgI sukhIla duHkhabhAgI duHkhIla thAI. cha. ehU ja jIva ketIvAraI rAjA pRthivIpati thAI, ketIvAraI dramaka-bhIkhArI thAI,ketIvArai ehU ja jIva zvapAka caMDAla thAI, ketIvAraI vedanau jANavA rUpa brAhmaNa thAI, ketIvAraI svAmI gharanau dhaNI thAI, ketIvAraI dAsa thAI, ketIvArache tehU ja'savihaonaI mAnya thAI, ketIvAraI khala-durjana-niMdya thAI, tehU ja jIva nirdhana thAI, ketIvAraI tehU ja jIva dhanapati lakSmIpati thAI. che. navi Itya e saMsAra mAhi kAMI niyama" je jisika chaI te Agali tisiu ji thAI, ivama nizcaya ko nathI, sakamma sva ApaNAM karmanauM viniveza nIpajAvatauteha sarisa sarIkhI ceSTa karata jIva bhavibhavi pAlaTAI, anna anyAnya navanavAM rUpa veSa karataunaDu tra naTAvAnI pari0A parAvartAI bhamaI. 45-6-7. isi6 saMsAranauM asthirapaNauM jANI vivekiA dhanAdikanaI lobhiIM na vAhIi, mokSaI ja vAMchaI, zrI varasvAminI pari, te dRSyata kahaI chai. jei jIva dharmane laIne deva thAya e ja jIva pApane laIne nArakI paNa thAya. kyAreka kIDo-pataMgiyuM jevI tiryaMca gati pAme, kyAreka manuSya thAya. emAMye 1kha eso. ra ka viziSTha. 3 kha e jIva rUpavaMta. 4 kha ketIvAraI kurUpa thAI (kurUpa puNa thAI ne badale) ga ketIvAra karUpa puNa thAi. 5 ga ketIvAra suha sukhabhAgI huI, duSma. ketIvAra duHkhabhAgI hui. 6 ga ketIvArache rAjA pRthivIpati thAI nathI. 7kha jAMNa vArU ("jANavA rUpane sthAne) ga vedI brAhmaNa. 8 kha ga pUjya 9 kha niMdya nathI. 10 kha ketIvArai teha ji dhanavaMta lakSmIvaMta thAI, ketIvArai nirdhana thAI'. 11 ga niyama nahI. 12 ka, ga nIpajAvivala. 13 kha, ga karatI e jIva 28 zrI somasuMdarasUrikata Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ koI vAra surUpa-kurUpa, sukhI-duHkhI, rAjA-raMka, caMDALa-brAhmaNa, svAmI-dAsa thAya. saMsAranuM AvuM asthirapaNuM jANI vivekI jIva mokSa ja icche.] koDIsaehiM dhaNasaMcayamsa, guNasmabhariAI kannAe navi luddho vayararisI, alobhavA esa sAhUNe 48 koDI, dhaNasaMcaya ratnasuvaNadika dravyanI koDinAM saIM ghaNAM teNe karI sahita guNasu rUpa saubhAgyAdika guNe bharI pUrI kanyA, tehanAM viSaI navi lu te zrI varasvAmi lobhi na gyA, maniIMI na vAMchI, alobhAyA. isi nirlobhatA savihu e mAhAtmAe karivI. kathAH pADalIpuri dhanasArthavAhana ghari rahI mahAsatInaI mukhi zrI varasvAminA guNa sAMbhalI sArthavAhananI beTI isI pratijJA karai, ANaI bhavi zrI vavarasvAmi TAlI bIjAnauM pANigrahaNa na karavuM, asiI eka vAra zrI varasvAmi tINaI nagari pAudhAriA dhanasArthavAha aneki suvarNaratnanI koDi sahita ApaNI kanyA leI zrI vayarasvAmi kanhaI AvirSa, bhagavaMta te sArthavAha bUjhaviU, tehanI beTI bUjhavI, dIkSA livarAvI lagAra mani lobha na ANiu. 48. e varasvAminauM kAMI Azcarya nahIM kAM jeha bhaNI mahAtmA isyAo ji huI, e vAta kahaI chaI. [dhana ke kAminI pratye vavarasvAmI lobhAyA nahIM. AvI nilabhatA saue rAkhavI. kathA : dhanasArthavAhanI putrIe vavarasvAmInI guNaprazaMsA sAMbhaLI emanA sivAya anya koIne nahIM varavAno nizcaya karyo. varasvAmI nagaramAM padhAratAM dhanasArthavAha putrIne laIne vayarasvAmI pAse AvyA. emaNe pitA-putrIne bodha pamADI dIkSA levaDAvI. pote manamAM lagAre lobha na Apyo. aMteurapurabalavAhaBhiM varasirighahiM musihA, kAmehiM bahuvihehiM a, chaditA vi nircyuti. 49 aMteura0 muni vRSabha susAdhu mahAtmA, aMtaHpura rUpavaMta strI pura nagara balaraMgamAdika kaTAkovAhanarathasukhAsanAdika varasiri0 vara pradhAna zrI gRha dravyabhaMDAra, kAme. kAma rUDA zabdarUpa rasasparza bahuvidha nAnA prakAra eTale ehe padArtho chediniyaMtrItAI hUMtA ekaI vastu na vAMchaI, e parigraha 1 kha dravya (dravyanI koDine badale) 2 kha karI. 3 kha "rUpa nathI. 4 ga bahu 5 - eka. upadezamAlA bAlAvabodha pUrvArdha) 29 Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anarthahetu, Ima kahaI chaI. 49. [uttama munivaro strI, aMtaHpura, lazkara, vAhana, gRha, dravyabhaMDAra - eke vastunI icchA nathI karatA. parigraha anarthano hetu che.. cheo bheo vasa, AyAsakisabhayavivAgo a, maraNe dhammabheso, araI atthA u sannAIM. 50 che. cheda karNAdikanauM troDivauM, bheda khagAdiki karI vidArivauM, athavA svajanAdika sivuM vighaTivauM, vasaNA, vyasana caurAdikanI kIdhI Apada AyAsa dravya upArjivAnai kAjii sairanI zrama kalezabhUkhatuSAdikana sahivauM bhaya bIhavauM, vivAda kalaha 104DhAvaDianaI maraNa anaI dharmana bhraMza dharmatau cUkliuM, sadAcAranauM chAMDivauM, arati manana[u] Udega, atyAu. eTalAM bola saghalAI ekI jIva artha tau pAmai, lobha lagaI ApaNapaI kara, athavA anerA thikala pAmaI. 50. cAritranaI arthahai parasparii virodha kahaI chaI. dina, bhedana, svajanaviyoga, vyasana, corI, bhUkha-tRSA, zarIrakaSTa, kalaha, maraNa, dharmabhraSTatA, sadAcArayAga - A badhuM jIva artha parigraha) mATe kare che.J. oisasayamUlajAla, punarisivivajijae jaI vata, atyaM vahasi ANaEUR, kIsa aNagheM tava carasi. 51 dosa, doSa rAgAdika athavA jIvavadhAdika tehanAM sanU mUlajAlamUlanAM samUha jANivAM, "jima mUla thika vRkSa UpajaI tima jIvavadhAdika doSanAM saI thikau artha UpajaI Isika bhAva, putra, e artha pUrva RSIzvare vizeSiI varjiuM, parihariuM, vaMta dIkSA letAMvamiu tyajiu, arthe vaDa elphI arthadravya, aNaW, narakAdika duHkha rUpa anarthanauM kAraNa, jaI tauM vahasi dharati he ziSya mUrkha kasaka taka tarka kisyAM bhaNI" anarthakatA samAcaraI cha, anarthanaI3 1 ka vivAo. 2 kha "kAjii nathI. 3 ga viDhavADi. 4 ga dharmabhraMza tau (dharmenau bhaMza dharmatIne badale). 5 a "ekI nathI . e 6 kha nirae. 7 kha ga "mUlajAla pachI "mUlaguM jAla jima jAla masDa levAnau hetu, tima e artha sarva doSa ANivAnauM kAraNa athavA je doSanAM saI te artharUpIyA vRkSanAM mUla jAla jAla" mUlanAM samUha jANivAM (" " avataraNano pATha vadhArAno). 8 ga "jimatima' nathI. 9 na jaI vata. 10 kha vati mahAtmAe dIkSA letAM (dIkSA letAMne badale). 11 ga kAraSi. 12 kha ga anartha nirarthaka 13 kha ga arthanaI. 30 zrI somasuMdarasUkita Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharivaI tapadIkSA sahU nirarthaka thAI, isiu bhAva. 51. tathA. [arthadravya e rAga, jIvahatyA e saunuM mULa kAraNa che. jema mULamAMthI vRkSa Upaje tema jIvavadhAdi doSa dvArA artha Upaje che. RSivaroe ethI ja dikSA letAM e adravyano tyAga karyo che. e artha ja anartha che. A anarthane dhArI rAkhatAM tapa-dIkSA sau nirarthaka bane che.] vaha baMdhaNamAraNahaNAo, kAo parigrahe natyika te jahAM parigrahacciya, jaLadhamo to naNu parvaco. para vaha. vadha yaSTi muTyAdike kUTavauM, baMdhanadora AThIli karI bAMdhivala, mAraNa niTola mArivauM, saMdhanA nAnA prakAra kadarthanAnauM karivarDa, kAu. eTalA bola kaMNakuMNa parigraha chatAM nathI, saghalAI chai, te jaI IsiII chataI jau mahAtmAe parigraha kijai, jaI. tau yati dharma mahAtmAnI dharma taNau nizcayai prapaMca ji viDaMbanAi ji jANivI, mAhAtmAnA vesanaIM misiI jANe e lokaI ji musaI chaiM, isiu jANivauM. para. e bAhya dravyatyAga Upari upadeza kahiu, havaI ko kulanau ahaMkAra dharai, tehahUI upadeza kahaI chai. pirigrahamAM vadha, baMdhana, mArapITa vagere satAmaNI che. Ama chatAM jo mahAtmA parigraha kare to emano sAdhudharma prapaMca ja jANavo.) kiM Asi naMdisesalsa kula. je harikulassa viliksa, AsI pimaho sucarieNa, vasudevanAmutti. 53 viksAhahiM saharisa naridaduhiAhiM ahamahaMtIhiM, je patyijaI taIA, vasudevo te tavassa le. 54 kiM Asi. naMdipeNa mahAtmAnauM kula kisiMuM DUtau, ninama bhaNI kAMI rUDauM na hatauM, tauU je hari. 4 harikula yAdavanauM kula vipula vistIrNa tehanau pitAmaha hUuM, sucarita, rUDI cAritra vaiyAvRtyAdi kartavya tINai karI vasudeva IsiI nAmiI bIjaI bhavi hUo, teha bhaNI rUDauM kartavya ji pradhAnakula kAMI nahIM che. vijjA anaI vidyAdharIe saharSa harSAe anaI nareMdraduhitA e rAyanI beTIe, ahama ahamadamikApUrvaka spardhA karI je pa0i. je te vasudeva taIA tINa kAli prArthai, pANigrahaNaOM kAraNivAMchIi, te 1 ga secanA. ra kha diI chai (kahiu....kahaI cha0ne badale). 3 ga huuM. 4 ga hue. 5 ga kAji, upadezamAlA bAlAvabodha pUrvArdha) 31 Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tavastra te pAchilai bhavi kIdhau je vaiyAvRttpAdika tapa tehanauM la jANivauM. kathA : naMdazrI grAmi dAlikI nirnAma brAhmaNanauM beTau naMdiSeNa tehanAM jAtamAtranAM mAyabApa mUyAM, mAulAnai ghara kAjakAma karai, mAulAnai sAta beTI chaiM te sAtaU naMdiSeNaCO udravI, puNa kahad vari amhe prANa chAMDauM pANigrahaNa na karauM, isi N ApaNau daurbhAgya dekhI naMdiSaNiiM dIkSA lIdhI, pAMcasaIyA gacchanAM veAvacca maiM ji kariyAM, isiu abhigraha lIdhauM, niraMtara chaThTha chaTTha' pAraNauM karai, ekavAra iMdriiM prazaMsA kIdhI, te aNasaddahatA deva bi parIkSA karivA AvyA, naMdiSeNaCO chaThThanau pAraNauM kiravA baisatAM, ekaIM devi mahAtmAnai rUpii AvI kahiuM, ekau mahAtmA gADhau atisAriu glAna bAhiri vanamAhi chaiM, tauM tau evaDau abhigraha leI nai nizciMta thikau khAvA baisaccuM chaa, tau naMdriSaNa kaula parahau mUkI glAnanaiM kAraNa pANI viharavA giu, deva pANI asUjhatauM karai, trIjI vArai phirataO' sUjhatauM pANI lAdhauM, te laI glAna mahAtmA kahai giu, te mahAtmA aneka karkaza vacana bolai, tau naMdiSaNa ApaNauU ja doSa manamAhi cIMtavai, te mahAtmAnauM saira vastra dhoei, te mahAtmAi khAMdhi caDAvI naMdiSeNa upAzraya bhaNI cAliu, glAna mahAtmA durvacana bolatau mahAdeg durgaMdha viSTA muMkai, naMdiSaNanai saidara relA vahaiM, tauU naMdiSaNa mina isiuM ji cIMtavai, kima eha mahAtmA hUiM samAdhi karisu, kima e sAjou thAisi, deva tehanau mana dekhI harSiu, devatAnau rUpa prakaTa karI azuci parahauM saMharI kusumavRSTi karatau khamAvai, iMdranI prazaMsAnauM svarUpa kahI sthAnaki jAi, naMdiSeNa vaiyAvaccanau abhigraha pAlatau bAra sahasra virasa mahAtapa karI chehaDai nIANauM karai, hauM Avatai bhavi strIvallabha hajiuM, isiuM kahai, tihAM zikau marI zrI samudraviyAdika dasa bhAI.dasAra mAhi dasamau bhAI'vasudeva isii nAmiiM hUMu, mahA saubhAgyavaMta, tINad bahuttara sahasra kanyAnAM pANigrahaNa kIdhAM, e tapanau la. 53-54. tapai mAhi kSamA mUlagauM mokSAMga, teha Upari dRSTAMta kahai chai. naMdiSaNa mahAtmAnuM kula kAMI UMcuM nahotuM. paNa temanA cAritrane laIne vizAla harivaMzamAM bIjA bhave vasudeva nAme pitAmaha thayA. uttama cAritra ja 1 kha mAulai te. 2 ka udavI ga oDavI. 3 kha, ga paNi naMdiSaNanau pANigrahaNa. 4 ga chaTTha akrama. 5 kha 'phirataO' nathI. 6 ga cIMtavatau. cha ga mahAtmA. 8 ga muni. 9 kha karI. 10 ga 'bhAI' nathI. 11 ga bhAI' nathI. 3ra zrI somasuMdarasUkita Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mukhya che. vidyAdharIo ane rAjaputrIo spardhA karIne te vasudevane varavA icche che te pAchalA bhavanA vaiyAvaccAdi tapanuM phaLa che. kathA : naMdazrI gAmamAM brAhmaNaputra naMdiSeNa mAbApa mRtyu pAmatAM mAmAne ghera rahe che. mAmAnI putrIo naMdiSaNane lagna karI levA Agraha kare che. ethI emaNe dIkSA lIdhI. be devoe emanI judIjudI parIkSA lIdhI. eka glAna mahAtmA mATe koLiyo aLago rAgI pANI vahoravA gayA. zuddha pANI meLavI mAMdA sAdhu pAse gayA. te sAdhu naMdiNane karkaza vacano kahe che. topaNa naMdiSaNa potAnA doSa ciMtavI A mAMdA sAdhunI taiyAvacca kare che, ne manamAM teonA sAjA thavAnI icchA kare che. aMte devoe puSpavRSTi karI emane khamAvyA. marIne bIjA bhavamAM vasudeva thayA ane boMtera hajAra kanyAo sAthe lagna karyAM e tapanuM phaLa.. sa52marAulavAIeNa, sIse palIvie niae, gayasukumAlega khamA, tahA kayA jaha sirve patto. 55 sapara parAkrama+ sUrapaNauM tehavaMta chai, zrI kRSNa mahArAyanA vallabha bhAI bhaNI rAula vAyu chai, kahimAhi kAMIM na mAMnad, edghau chai, isii chatai gayasukumAli mahAtmAM sIse 50 zIrSi ApaNae mAthai prajvalataiM balatae hUtaUra tima kimai dRDhapaNaiM kSamA kIdhI jima sivi mokSa ji pahUtau. kathA : dvArikAM nagarIi zrI kRSNanI mAtA devakIGUiM ApaNA cha beTA mahAtmA samAna rUpa anethi vAdhyA, trihu saMghADe viharavA AvyA dekhI sneha ullesiu, zrI neminAthamukhiiM svarUpa jANI eka beTau ApaNai hAthii lAlauM pAlauMTM isI icchA UpanI, zrI kRSNamahArAyai hiraNegameSI deva ArAdhiuM, tehanaiM vacanaiM devakInai beTau hUMu, gayasukumAla nAma kIdhauM, apAra rUpavaMta bhaNI somila brAhmaNanI beTI pariNAviu, pachai zrI neminAthanaIM vaniiM vairAgya lagai dIkSA leI tINai ji dvini masANabhUmi kAussagni rahiu, sAMjhanai samai somila brAhmaNi dIThau, IMNaiM pApIi mAharI beTI piraNInaiM TUMkI, eha bhaNI tehanai mina rIsa UpanI, gayasukumAlanai mAthai mATInI pAli karI ThIba bharI cihinA aMgAra ghAtI nAThau, gayasukumAla mana kopa na Upanau, saira bilauM anai karmai bali, kevalajJAna UpanauM, gayasukumAla 1 ga mahAparAkrama. 2 kha 'balatae hUMta%0" nathI. 3 ga dRDha 4 ga pAlauM" nathI. 5 ka somi. 6 kha dIkSA lIdhI. 7 ka. somi. 6 upadezamAlA bAlAvabodha (pUrvArdha) 33 Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mokSi pahatI. cha. ima aneree mahAtmAe kSamA karivI, isiuM kahaI chai. 55 _gajasukumAla mAthe saLagatA aMgArA chatAM kSamAbhAva rAkhI mokSa pahoMcyA. kathA : zrIkRSNanI mAtA devakIe cha putrone anyatra moTA karyA. paNa eka putrane svahaste ucheravAnI icchA jAgI. devanI ArAdhanAthI devakIne putra janmyo enuM gajasukumAla nAma rAkhyuM. somila brAhmaNanI putrI paraNAvI. pachI neminAthanAM vacanothI vairAgya AvatAM dIkSA laI te ja divase smazAnamAM kAussage rahyA. somilane rasa caDhatAM gajasukumAlane mAthe ThIba bharIne aMgArA mUkI nAsI gayo. chatAM gajasukumAlane krodha na thayo. zarIra ane karma baMne baLyAM. kevaLajJAna pAmI teo mokSe gayA. rAyakulesu vi jAyA, bhIA jamaraNagarbhavasahINe sAhU sahati sarve, nIANa vi pesapesANe. pa6 racaya rAyanAM moTAM kula tehe je jAyA UpanA mahAtmA bhIA, te jamaraNagarbhavAsa thau bIhatA jANaI jau krodha karisiuM, tala saMsAra mAhi phiratAM ghaNAM janmA jarA maraNanAM duHkha pAmisiuM, eha kAraNa bIhatA, sAhU sa. nI ANa vi. nIca niMdya jAti anai, bSyanAM zreSTha dAsanA dAsa tehaThanAM durvacana mArivAM kUTivAM sahu sahai. 56. hata mahAtmA jima krodha na karai tima mAna na kareiMga isiu kahaI chaiM. (rAjAnA moTA kuLamAM janmelA mahAtmA jANe che ke jo krodha karIzuM to ghaNAM janma-jarA-maraNanAM duHkha pAmIzuM. ethI sAdhu dAsanA paNa dasonuM sarva kAMI sahana kare che. paNamaMtiya puvayare, kulayA na namaMti akulayA purisA, paNI pu4i Iha jai-jaNassa', jaha cakvaSTi muNI. 57 jaya cakvaSTi sAhu sAmAiasAhuNA 'niruvayAre, bhaNio na ceva kuvio, paNa bahUaraNa guNeNa. 58 paNamaM praNayaMti vAMdaI, putra, pahilauMI ji, kUNa, kulayA, je kulIna huI, na namaMti. je akulIna huI te na namaIM na vAMda, abhimAna citavatA 1 kha kSamAI ji. ra ga thaka. 3 kha prekSyanA dAsaInA dAsa. 4 ka tima mAna karai. kha 'tima mAnaIna karaI' nathI. pa ka jaI nathI. 6 ka "mi nirvayAre. 7 kha "ji kUNa kulayA pachI je akulIza bhaNI, yatijana, eka dinAdi dIkSita sAmAnyaI mahAtmAeI pahilauM ji namiuM,' ("je kulIna...ji namiune badale) 2 "ka" ane "kha" bannenA pATha Ape che. zrI somasuMdarasUrikRta 34 Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paNa ja. ji namiu ukta ca. sAlibhareNa toeNa jalaharA phlabhareNa tarusiharA, viNaeNa ya sapurisAra, namaMti nahu kalassa vi bhaeNa. 1 abhimAna mani na ANiI. jaha cakvadi. jima te cakravarti mahAtmA sarAlApaNA~ pahilauM aNavAMdatI hUtau sAmAI teha ji dihADAnai dIkSiI sAmAnya lahuDahuM mAhAtmAi nirUpacArapaNaI niSphara vacaniIM bhaNiu sIkhavila, jaM tu e guNavaMta mahAtmA koi navAMdaI, Ima kahii hUtaI kapiu nahIM, paNauM, te savihauM mahAtmAcI namiuM, bahua bahuta guNiI karI, e namivAna anaI kSamAnau guNa bahu moTau chaI, abhimAna kAMI nahIM, isiu jANata hUta, Ima aneree mahAtmAe namivauM. pa8. INaI cakravarti mahAtmAM lahuDA mahAtmAna hitavacana mAniu, taka gurunau vizeSiI mAnivaluM, je mUrkha na mAMnaIM tehaThThaI doSa hui, e artha trihu gAhe karI kahaI chaI. pahelo te vAMde je kulIna hoya; akulIna na vAMde, jema te cakravartI sAdhue pahelAM vaMdana na karavAthI te ja divasanA dIkSita nAnA sAdhue niSphara vacana kahIne zIkhavyuM ke tame e guNavaMta mahAtmAne kema vAMdatA nathI ?" Ama kahevA chatAM emaNe krodha karyo nahIM. paNa te sarva mahAtmAne namana karyA. ghaNA guNomAM A namavAno ane kSamAno guNa ghaNA moya che. jema cakravartI mahAtmAe nAnA sAdhunuM vacana mAnyuM to gurunuM vacana to vizeSa karI mAnavuM te dhanA te sAhU tesi namo je akajapaDiviyA, dhIrA vayamasihAra, carati jaha sthUlabhadu muNI. 59 visayAsipaMjaramiya, loe asipaMjami tikaMmi, sIhA va paMjaragavA vasati tavapaMjare sAhu, 60 jo kuNaI appamANe, guruvayaNe na laheI uvaesa, so pacchA taha soaI, uvakAsa ghare jaha tavassI. 61 te dhannA. te dhanya puNyavaMta, te sAdhu uttama, tehaI namaskAra hUu, je akArya take pApakartavya tau nivRtvA, viramyA, anaI je dhIrA dhIra sAhasika RSi, asi hA28 asidhArA khaDuMgadhArA Upari cAlivAnI pari duSkara vrata 1kha viNayaI. ra kha sakhusA. 3kha, ga kassaya. 4kha AMzivauM. 5 ga pahilauM ji namiu. 6 ga "kAMI na nathI. 7 ga vacana hita bhaNI. 8 kha "tau gurunauM nathI. 9 ka avakosa. 10 pa khagaMdhArA' nathI. upadezamAlA bAlAvabodha pUrvArdha) 35 Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAcarai, jima zrI sthUlabhadra muni samAcariuM, zrI sthUlabhadranI kathA prasiddhA. che. visayAsi viSaya zabdAdika te dharma rUpiA sarahUI chedaI, anai cihu dise savihauM gamA chaiM, teha bhaNI asi paMjara khaganA pAMjarA sarIkhA kahIzuM, tehaI viSayanAM sthAnaka strI pramukha loka teha mAhi vartatA, vasaMti tao sAdhumahAtmA tapa rUpiA pAMjara mAhi vasai, kahinI pari, e dRgaMta kahaI cho. asi paMjaraMmi tiimi sIhA va paMjara gayA, jima cau pakhara subhaTanAM khaga paMjara mAhi pAMjaraI ghAtyA sIha vasaI, ehanau isika bhAva, rAyanaI jihAM pAMjaraI sIha ghAlyA huI anaI jetIvArai sIhaThThaI madanI velA huI, pAMjarA bhajivAnau udyama karai, tetalaI rAyanA subhaTa pAMjarA pAkhatA savihauM gamA khAMDAM leI rahai, pachaI sIha te dekhI bIhatA pAMjarA ji mAhi mada rahita thikA samAdhii rahai, isI pari mahAtmAI lokamAhi vihauM pAse viSaye karI jIva aneka kadarthanA duHkha pAmatA dekhI ApaNaNI viSayakhagacI agamya taparUpiA pAMjara mAhi samAdhiI vasaI, sIhanI pari. che. etalaI je gurunaI upadezi cAlaI zrI sthUlabhadranaI daSTAMtiIM tehanau svarUpa kahiuM. hava je gurunauM vacana na mAna che tehanauM svarUpa kahaI cha. jo kuNaIje ajANa gurunauM vacana apramANa karaThe, nayaanaI je gurunau upadeza na liiM, paDivajaI nahIM, so pacchA. te pachaI tima zocaI kheda pAmaI, uvakosajima gurunau vArika upakozAnaI ghari giu, te tapasvI jima tiNaI pachaI zociluM tima bIjauU je gurunau vacana na mAnazuM te zocaI. kathAH pADalIpuri zrI saMbhUtivijayasUrinA ziSya varasAlaI caturmAsAna abhigraha liI, eka sIhanI guphaM, bIjau sApanai bili, trIjI kUyAnaI vicilaI pATi, cauthau zrI sthUlabhadra pUrvaparicita koza vezyAnaI ghari rahaI, caumAsauM karI te cyAraI guru kanhaI AviA, gure pahilA hiunaI duSkarakAraka AvauM, Ima kahiuM, zrI sthUlabhadrahRi bi vAra duSkarakAraka Avaka Ima kahiuM, sahaguphAvAsI mahAtmAnAM mana IrSyA UpanI, bIjaI parisi zrI sthUlabhadranI pari abhigraha liI, 34 gure vArI tauU kozAnI bahina upakozAnAM ghari giu, tehanauM rUpa dekhI zubhila, vezyA kahaI ahAraI dravya joIi, tehanaI vacanaIM varasAlA mAhi nepAla desi jaI gADhaI kaSTiiM 1 kha "kathA' nathI. 2 kha bihu 3 kha tima. 4 ga pAkhatI. 5 kha, ga "raha' pachI 'aneka jIva mAratA dekhADaI. 6 ga giu' nathI. 7 kha, ga vihaMDreiM. 8 kha, ga "kaSTaiM' pachI rAya kanhaI'. zrI somasuMdarasUrikata Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ratnakaMbala leI Avila, ratnakaMbala kozAI ApiuM, kozAM azuci khAla mAhi ghAliu, mahAtmAi vArI, vezyA vadhatauM ema kahaI, tauM ApaNAuM nathI jotau", amhArAM sadara azuci khAla sarIkhAM, teha mAhi ApaNauM cAritra rUpIuM ratna nIMgamaaM chae, tehanaI vacana bUdhau, ghaNauM mani jhUrai, AvI gurune pagi lAgI, khamAvaI, AloaNa lii. 59-661. gurunauM vacana aNakaratAM teha rahaI isi6 hUuM, te kahaI chai. ti sAdhu uttama che je akartavya ane pApakartavyamAMthI viramyA che ane je duSkara vrata Acare che. A mATe sthUlibhadranI kathA prasiddha che. sAdhu taparUpI piMjaramAM vase che. jema siMhane pAMjarAmAM pUryo hoya ane madanI veLA thAya tyAre te pAMjara bhAMgavAno udyama kare che. teTalAmAM rAjAnA subhaTo copAsa khaDraga laI UbhA hoya tenAthI DarI jaI siMha pAMjarAnI aMdara ja madarahita zAMta thaI jAya che e rIte mahAtmA saMsAramAM viSayane laIne aneka jIvone duHkha pAmatA joI jAte ja tArUpI pAMjarAmAM pelA siMhanI jema samAdhie vase che. eTale je gurunA upadeza pramANe cAle che tenuM svarUpa sthUlibhadranA digaMtathI kahyuM. have je gurunuM vacana na mAne tenuM svarUpa kahe che. kathA : pATaliputramAM zrI saMbhUtivijayanA ziSya varSARtumAM cAturmAsano abhigraha le che. eka siMhanI guphAmAM, bIjo sApanA dara pAse, trIjo kuvAne aMtarAle, cothA zrI TyUlibhadra pUrvaparicita kozA vezyAne ghera rahe che. comAsuM karI te cAre guru pAse AvyA. gurue pahelA traNane duSkara' kahyuM. sthUlibhadrane be vAra duSkara' kahyuM. siMhaguphavAsI munine IrSyA thatAM bIje varSe sthUlibhadranI peThe abhigraha lIdho. gurue vAryA chatAM te kozAnI bahena upakozAne ghera gayA ane tenuM rUpa joI subdha thayA. vezyAe dravya mAgatAM tenA vacanathI varSARtumAM nepALathI ratnakaMbala laI AvI kozAne ApyuM. kozAe ene gaMdhAtI khALamAM nAkhyuM. mahAtmAe ene aTakAvI tyAre vezyA kahe to tame jAte zuM karyuM ? amArAM zarIra azuddha khALa jevAM che. tenA upara tame tamAruM cAritraratna gumAvo cho." A vacanathI bodhita thayelA te muni manamAM kheda pAmI, guru pAse AvI khamAve che, ne AlocanA le che.] jitvayapatrayabhara-samuqhaNavavasiassa aaita, juvaI jaNasaMvaIyare, jaittarNa ubhaya bhaTTa. 62 1 kha jANatau. 2 ga bUjhaI 3 kha juvaya upadezamAlA bAlAvabodha pUrvArdha) 37. Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jiddavya jyavrata mahAvrata, te vahatAM dohilo bhaNI parvatanA bhAra sarIkhAM kahIM, vavasI. te mahAvrata UpADivAnI ane jAvAjIva pratijJA kiIdhI chaI, tINaI sIhaguphAvAsI mAhAtmA ehyA tehahUI juvaIyuvatijana strIjananaI melAvaI upakozAnaI yogi, jaittarNa, yatipaNau mahAtmApaNa3 bihu pare giuM, kAMI mahAtmAI na kahIzuM cAritranA pariNAma rahita bhaNI, anaI gRhasthaI na kahII jeha bhaNI bAhya mAhAtmAnauM veSa dharaI chaI. 62. ehahui abrahmanaI prArthava mAtri yatipaNa6 kima giuM, e vAta kahaI chaI. mahAvata parvata samAM dohyalAM che. siMhaguphAvAsI munine upakozAnA yoge yatipaNuM baMne prakAre gayuM. cAritra gumAvatAM e mahAtmA na rahyA ane sAdhuveza dhAryo hovAthI gRhastha paNa na rahyA.J jaI ThANI jaI moNI, jaI muMDI vakkalI tavassI vA, patthito a akhaMbha, babhAvi na roae majha. 63 jaI Tha0 jaI ketIvAraI sthAnI sadeva kAussagga karaI, athavA maunI nitya mInAvalaMbI huI, jaI muMDI, mastaka bhadra karAvaI, valI jai vAkalAM pahiraI, tavassI jaI mahAtapanau dhaNI huI, taU, patthato jaI abrahmA maithuna prArthai, tau baMbhAvi. lokaprasiddhi che brahmA apAra moTauM, tehu majhahUI na rUcai, na gamai, bIjAnavuM kahiva6 kisiuM, jinavacananA jANahUi abrahmacArI sarvathA na rucaI isiu bhAva. 63. [koI sthAnI sadAye kAussagna kare, koI maunI sadAya maunamAM rahe, koI mastaka DAve, koI valkala pahere, koI mahAtapasvI hoya, paNa jo te abrahmA maithunanI IcchA kare to lokaprasiddhie te moye brahmA hovA chatAM mane rucato nathI.] to paDhie to guNie to muNie to A ceIo appA, AvaDiapalli AmaMtika vi, jaI na kuNaI akasja. 64 to paDhi. zAstranauM paDhiuM tau pramANa anaI guNiI pramANa suNie zAstranA arthanauM jANivavuM che te pramANa to. greIo appA, AtmA cetiu, AtmasvarUpa jANiuM tehU tala pramANa, AvaDie. jau kuzIla 1 ga dikavAya. 2 ka karI kahIzuM. 3 ka jAva 4 ga "ehuvA' nathI. 5 kha nahIMi na kahIne badale). 6 ka prArthava' nathI. 7 ga mahAtmA tapanau. 8 ka tapa 9 kha caliuM. 38 zrI somasuMdarasUrikata Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMsargamAhi paDileI, pilliya, kumitre preriuI valI strIe AmaMtio', abhyArthila, isiuI hUMtauM, na kuNaI. akArya abrahma sevA na karazuM, paDhiuM guNiu sahU taU ja sajja jau brahmacArI huI isile bhAva. 64. te sahaguphAvAsI mahAtmAci zudhi AlovaI karI huI, Ima kahaI chaI. [zAstranuM paDhavuM, gaNavuM, arthanuM jANavuM to ja pramANa ane AtmasvarUpa jANyuM to ja pramANa jo koI kumitre prereluM ke koI strIe prArtheluM akAya te na kare. bharyuM-garyuM to ja saphaLa jo te brahmacArI hoya.. pAyaDiasavasallo, gurupAyamUlama lahaI sAhu paya, avisuddhasya na vahRDha, guNaseDhI tattio ThAI. 65 pAyaDi jaI sarva saghalAI zalyapApa prakaTa karaI Aloi, kihAM, gura sAcA gurunA caraNa Agali tauM, lahaI giuMi sAdhupada mahAtmApaNauM valI lahaI, avisa, je vizodhi na karaI, ApaNAM pApa guru Agali AloaI, tehaThuI guNaseDhI, guNanI zreNi, jJAnadarzanacAritrAdika guNanau samUha tattio tetalaI ji rahaI gADhauM kriyAnuSThAna karatAM aparAdha mahilauM jetalA guNa hUtA tetalaI ji rahaI vAdhaI nahIM jau kriyAnuSThAna na karaI, tI pahilAI potAnA guNa joI. ukta ca. nahu sujhAI sasalo, jaha bhaNie sAsaNe dhuarayANa, uddharia savasallo, sujhaI jIvo dhUa kileso. 1.6 5. guNamatsarIhaMI nirvikapaNau kahaI chai. [jo sarva pApazalya pragaTa karIne guru samakSa Aloce to gayeluM sAdhupada vaLI pAme. jo AlocanA na kare to aparAdha pahelAM guNanI zreNi jyAM hatI tyAM ja rahe che. jo kivAnuSThAna na kare to teTalI guNazreNi paNa nAza pAme che.] jai dukkara dukkara kArakArautti, bhaNio haDhio sAha to kisa asaMbhUaravijayasIsehi navi khamie. 66 jaI jaI gure duSkara duSkara kAraka bhaNio, Ima yathAsthita sAcauM, sAhU sAdhu zrI sthUlabhadra mAhAtmAcI kahiuM, to kIsatau kAMI Arya saMbhUtavijayasUrinaI ziMiI sahaguphAvAsI mahAtmAI na khamiuM na sAMsahiuM, e nirvikapaNauM jANivauM, Isika bhAva. 66. jyAre gurue duSkara duSkara' ema be vAra cUlibhadrane kahyuM tyAre 1 kha, ga AmaMtrila2 kha guNiuM pachI na jANiuM ga guNiuM pachI "jAriu 3 kha, ga pAgaDiya 4 ga nAloI 5 ga . upadezamAlA bAlAvabodha pUrvadha) 39 Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMbhUtivijayasUrinA ziSya siMhaguphAvAsI te sAMkhI zakyA nahIM. e nirvevikIpaNuM che.] jaI tAva savao suMdarutti, kammANa uvasameNa jaI, * dhamma viANamANo, aro kiM macchare vahaI. 67. jaI tA, jaI ko eka virUyA karmanaI upazamavaI athavA kSapavaI suvata sadAcAra dUdha, lokamAhi bhalau isI prazaMsA lahaI, pAmaI, tarka, Iyaro, bIjau dharma viANa, dharmenauM svarUpa jANatau hUta imatsara kAM vahai, dveSa kAMcItavaI, nirvikapaNA TAlI bIjauM kAMI kAraNa nahIM. 67. matsarIhaMI doSa dekhADaI chaI. [koI varavA karmane upazamAve athavA khapAve tyAre lokamAM enI prazaMsA meLave. tyAre bIjo dharmanuM svarUpa jANavA chatAM IrSyA-dveSa kema kare che? nirvivekIpaNA vinA bIjuM koI kAraNa nathI. aisukiu ti guNasamuIu ti, jo na sahaI jaipasaMsa, so parihAI parabhave, jahA mahApIDha pIDha risI. 68 aI sa. ati apAra susthita gADhau daDha cAritraguNaI viSaI anaI guNa veAvAdika tehe karI samRdita e bhariu pUriu chaI, jo na sahaIisI yati mahAtmAnA sAcA guNanI prazaMsA kIjatI je na sAMsahaI IrSA vahai, so pari. te AvataI bhavi parihAI ocha3 thAI, puruSa phITI strIAdikapaNa pAmAM, jahA mahAjima mahApIDha RSiI strIpaNake pAmiuM. tatra kathA: mahAvideha kSetri cakravarti mahAtmA zrI vayaranAbha AcArya caUda pUrvadhara hUA, tehanA lahuDAbhAI bAhu-subAhu pIDha-mahApIDha ekAdazAMgadhara hUA, teha mAhi bahu pAMcasaI mahAtmAC/I bhAta pANI ANI diI, subAhu vIsAmaNa karaI, bIjA be tapasakjhAya karai, ekavAra guru bAhusubAhunI prazaMsA sAcA guNanI karaI, pIDha-mahApIDha matsara dharai, pAMcaI jaNa cAritra pAlI sarvArthasiddhi vimAni UpanA, tihAthI cyavI vajanAbha gurunI jIva zrI AdinAtha hUuM, bAhu-subAhunA jIva bharatabAhubali hUA, pIDhamahApIDhanA jIva ISyanaI kamiI strI brAhmI-suMdarI hUA, Ima IrSyA lagaI 1 kha upazamAvavai karI. 2 kha "lahaI nathI 3 kha bIjau pachI koI. 4 kha kAi ga kaIM. 5 kha kaI ga kAI. 6 kha "ati' nathI. 7 ga cAritranaI. 8 ga mahAtmAnI sAcI guNaprazaMsA. 9 a vayaranAbheda. 10 kha "eka vAra pachIno pATha "guru bAhu... vajanAbha' nathI 11 kha "gurunA jIva ANaI bharatakSetri zrI AdinAtha huA. 12 ga jIva marI. 40 8 somasuMdarasUrikata Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIva hInapaNau pAmaI. 68. tathA ['daDha cAritramAM ane vaiyAvaccAdi guNe karI e bharelo che" AvI sAdhunI sAcI guNaprazaMsA je sAMkhI na zake ane IrSA kare te Avate bhave puruSa maTIne strIpaNuM pAme. jema pIDha RSi strIpaNuM pAmyA. kathAH cakravartI mahAtmA zrI vayaranAbha AcArya 14 pUrvadhara hatA. temanA nAnA bhAI bAha-subAhu, pIDha-mahApIDha 11 aMgadhara thayA. bAhu bhAta pANI lAvI de, subAhu vaiyAvacca kare ane bIjA be tapa-svAdhyAya kare. eka vAra gurue bAhu-subAhunI prazaMsA karatAM pIDha-mahApIDhane IrSA thaI. emanA jIva ISyane karme brAhmI-suMdarI thayA. IrSAthI jIva hInapaNuM pAme. paraparivAya gilphaI, akramayaviralUNe sayA ramaI, DajhaI a parasirIe, sakasAo dumbio nirca. 69 para para anerAnI parivAda avarNavAda bolaI, anaI aDhamaya. ATha mada, jAti 1 kula 2 rUpa 3 bala 4 jJAna 5 tapa 6 lAbha 7 lakSmI 8nA garva tehanA vistArivAnAM viSaI sadaiva ramAI rati karaI, jajhaI, parAI lakSmI daThI sAMbhalIi dAjhaI, matsara dharad, sakasAo. Isila sakaSAya utkaTa krodhamAnanau dhaNI jIva ihalokiI nitya sadaiva duHkhIla thAI. 69. tehaI rahaI paralokana phala kahaI chaI. [bIjAnuM kharAba bole, ATha madane vistAravAmAM rati rAkhe, pArakAnI lakSmI joI-sAMbhaLI IrSyA kare Avo sakaSAya utkaTa krodhavALo jIva A lokamAM sadAye duHkhI thAya.] vigrahavivAharuNo, kulaguNasaMgheNa bAhirakayamsa, nasthi kira devaloe vi, devasamisa avagAso. 70 vigraha, vigraha jhUjha vivAda vaDhAvaDitehanaI viSaI jehanaIM ruci te kulacaMdra kulAdika nAgeMdra caMdrAdika ghaNAM kula te gaNa kahII, caturvidha saMgha, eTalAM thikala vaDhAvaDiA bhaNI bAhiri kIja, Ihaloki e phle, nalthi kira anaI bIjadI bhavi devalokiIMB giA pUThii devasami. devanI sabhA mAhi avakAzapraveza na lahaI, kilbilIyA je mAtaMgadeva teha mAhi avatarika hUMtI. 70. matsara lagaI aNahUtA parAyA doSa je bolaI teha AzrI kahiuM, have chatA bolai teha AzrIka doSa kahaI chaI. 1 kha apara. 2 ga vaDhavADi. 3 ga guNa 4 ga bIjai. 5 ga iha loki e phala' nathI 6 kha java je. 7 kha, ga "chatA' pachI 'doSa'. 8 kha, ga AzrI (AzrIka doSane badale). upadezamAlA bAlAvabodha pUrvArdha) 41 For Pri Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vigraha, yuddha, vivAda, vaDhavADane vize jenI ruci che tene caturvidha saMghamAMthI bahAra kaDhAya che. IhalokamAM to A phaLa maLe paNa bIje bhave devalokamAM gayA pachIye devonI sabhAmAM praveza pAme nahIM. kilTISiyA mAtaMgadeva AmAM avataryA hatA.) jaI tA jaNasaMvavahAra, varjiamayjamAyaraI ano, jo te puNo vikathai, parasTa vasaNeNa so duDio. 71 jai tAjanasaMvyavahAra, lokavyavahArii je varjita nidhiuM, akArya corI parastrIgamanAdika jaI anerau pApanau preriu karaI, te ApaNaI karmiI ApaNIi dharaNamAraNAdika duHkha pAmaI, jo te puNo. je valI tehanauM kIdhauM akArya pApa vikaWI loka samakSa prakAsaI, parasTate ahIyAM parAI vasaniI parAIM duHkhiI duHkhiI thAI chaI nirarthaka ji: tApa ANaI chaI, ahiyAM pApa UpAi chaI. 71. isI jAtinA bIjAI bolanA doSa kahaI chaI. lokavyavahAramAM niSiddha evAM corI-parastrIgamana vagere akAryo kare te dharaNa-mAraNAdikanuM du:kha pAme ane je AvA akAryanI vikathI kare te vaLI nirarthaka ja parAyAM vyasanomAM ne parAyAM duHkhe duHkhI thAya. ne vyartha pApa upArjI suDhDha vi ujamamANe, paMceva karati rita samaNe, apathaI paraniMdA, jilmAvatyA karAyA che. 72 suku vi. ghaNauI tapakriyAI viSaI udyama karatI hui, paMce tehaI pAMca bola rItau ThAlau kAraI, eNe pAMce bole mahAtmAnauM tapasaMyamakriyAnauM potauM jAi, isiu bhAva. kehA te pAMca bola, eka apathaI. ApaNAM guNanI prazaMsA 1 bIjI paraniMdA, parAyAM guNanIuM nidauM 2 trIjI jillA, jIbha jauM jimavA, bolivA AzrI vasi na karaI 3 cauthauM upasthA sparzaneMdriya jaI vasi karI na sakaI 4 pAMcamA kaSAya krodhamAnamAyAlobha jau poSaI, e pAMce bole jIva dharmanauM potauM gamaI.72. parAyA avarNavAdanau vizeSiI doSa kahaI chaI. [ghaNI tapakriyA karavA chatAM pAMca bolane laIne tapasaMyamakriyAno bhaMDAra vyartha jAya. e pAMca bola te 1, AtmaprazaMsA 2. paraniMdA 3 jIbhanI avazatA 4. sparzanendriyanI paravazatA pa. kaSAyo poSavA te.] 1 ga pApanI kartavya. 2 ga hoi. ka ApaNaI. 4 ga pAMca mA. 5 kha, ga nIgamaI. zrI somasuMdarasUrita Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paraparivAyamaIo, ghUsai vayagehiM jehiM jehi paraM, te te pAvai dose, paraparivAI iya apiccho. 73 parapari 52 anerAnA doSa bolavAnai viSai mAti mana chai jehanauM, dUsai te jehe jehe vacane paraCiM anerAhUi doSa dii chai, loka mAhi prakAsai chai, te doSa jai 52 mAhi nathI, te te pAvai, tau te te doSa tehaCO aNahUtAM lagADai chai. tINae karI paraCdra mahAdu:kha UpajAvatau paraloka ApaNapad ji mahAdu:kha vibhAgIu thAi,x isiu bhAva, anai jau chatA doSa prakAsad to te te pAvai te te doSa paraCiM vadhArai', kAMTheM laupa nIlaja thAi valI te doSa poSai isiu bhAva, 525ri teha bhaNI parAyA parivAda doSanau bolaNahAra mahApApI bhaNI apiccho, aprekSya dekhavAi yuktau nahIM. 73. hava durvinIta ziSyanA doSa kahai chai. [bIjAnA doSa bolavAnA viSayamAM jemanI mati che te je vacanothI bIjAne doSa de che, lokamAM pragaTa kare che ane bIjAmAM je doSa nathI te doSa tenAmAM lagADe che. tethI karIne bIjAne mahAduHkha upajAvato te pote ja paralokamAM mahAdu:khano bhAgiyo thAya che. AvA parAyA doSano poSanAra mahApApI jovAne paNa yogya nathI.] thanA cchiddapehI, avanavAI saryamaI cavalA, TUMkA kohaNasIlAdeg sIsA uddhevagA guruSo. 74 thaddhA. je ziSya stabdha ahaMkArid karI namai nahIM, anai chipehI guruinauM chidra doSa joi, anai avannavAI, gurunaiu avarNavAda ayaza bolaU, anai samaI, svayaMmati svecchAcArI huiM, gurunad AdeziiM na cAlad anai capala bolatA cAlatA, capala hui, anai vAMkA gurunai viSai, mina vacana kAya karI 11vAMkaDA kAM huiM, anai kohaNasIlA niraMtara rIsAla, sIsA utte ellA ziSya guruGUiM UTheganA karaNahAra hud. 74. tathA. [je ziSya garvathI gurune name nahIM, gurunAM chidro jue, doSa bole, svecchAcArI bane, gurunA Adeze na cAle, vAMkA thAya, niraMtara risALa rahe evA ziSya gurune udveganuM kAraNa bane.] 1 ka ma 2 ga 'parahUi' pachIno pATha mahAdu:kha.... 52GUiM' nathI 3 ka tA. 4 kha doSa vadhA2i. 5 kha, ga pai lau ('kAMIM lau'ne badale). 6 kha, ga doSa ghaNerauM poSai (doSa poSai'ne badale). cha ka kohahaNasIlA 8 ka udbegA 9 ke avannai. 10 kha cApalatA 11 ba vAMkAkUDA ('vAMkaDA kAM'ne badale), ga vAMkA. upadezamAlA bAlAvabodha (pUrvArdha) 43 Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jasma gurumi na bharI, na ya bahumANo na gaurave na bhaya, navi lajjA na vi naho, gurukulavANa kiM tassa. 75 jalsa. jehaThThaiM gurunAM viSaI bhakti bAhya abhyathAna Asana pradAnAdika vinaya na huI, anaI bahumAna aMtaraMga hIyAnI bhakti nahI", anaI gaurava, e pUjya isI buddhi nahIM, anaI akArya karatAM gurunau bhaya nahIM, anaI guranI lAja nahIM, anaI nahi neho, guru Upari snehamoha nahIM, teha ziSyahUI gurukulavAsiOM gura kanDaI rahivaI si6 phala, kAMI phala nahIM, lAbha kAMI nahIM. isiu bhAva. 75. tathA je ziSyane gurune vize bhakti-vinaya na hoya, guru pratye bahumAna ke gaurava na hoya, khoTuM kAMI karatAM guruno bhaya na hoya te ziSyane gurukulavAsamAM guru pAse rahevAnuM zuM phaLa ] rUsaI coijjato, vahaI hiaeNa aNusa bhaNio na ya kahiM karaNije, gurumsa Alo na so sIso. 76 rUsaI coaNA hitazikSo dIjatIi mani rIsAvI, vahaIanaI bhaNio, pramAda karatau vAriu hUta, athavA vasariuM kAja saMbhArika hUta hAi karI anuzaya krodha vahAM, pazikSA nANahAra Upari. anai na ya kahi, kuNahiM karaNI i koji karivaI na vartai, gurainAM anaI bIjAInAM kAja" kAMI na karaI, Isila bhAva, Isika ziSya te gurui Ala anartha jANavau, na so sIso, te ziSya na 58jANivao zikSAhUi ayogya bhaNI. 76. hava suziSyanavuM svarUpa kahaI chaI. [hitazikSA detAM risAya ne pramAda karatAM guru vAre ke vIsarAyeluM kAma yAda devaDAve to krodha kare, karavAnuM kAma na kare, gurunAM ke bIjAnA kAma na kare - Avo ziSya gurune mATe anartha jANavo.] uvilaNasUaNaparibhahiM, aIbhaNiadukabhaNiehiM, sattAhiA suviDiA, na ceva biMdati muharAge. 77 udvillaNa doSanaI prakaTa karivaI lajAvivau6, sUaNa doSanauM vacaniI sUcavau anerazuM apamAnAdikiI karI paribhava parAbhavana 1 ga na huI. 2 ga lAbha kAMI nahIM nathI. 3 ga karmo 4 kha bhaNivAnu 5 kha zikSAnA derahAra ga zikSA dehaNAra 6 kha ga kAjakAma 7 kha zikhyA. 8 ka sattAhi8 9 kha lahukkA-vivauM. 10 ga vacanAdi karI. 11 kha stavava6 12 ga anerazuM apamAnAdikiI karI nathI. 13 kha paribhavaI. zrI somasuMdarasUrikRta 44 Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karivauM, aIbhaNiya. ghaNauM zikSAvacananauM bolivauM, dukabhaNiehiM, duSTa karkaza 'vacana na bolivauM, etale prakAre guruIne kIdhe 'anerAIne kIdha sattAhiyA, je sattAdhika krodhAdika jayanaI viSaI sAhasIka anaI suvihita sadAcAra huI, te na ceva bhiva mukharAga bhedai nahIM, kAlamuhAM na thAI, kAraNU ja vimAsaI, Isiu bhAva. 77. tathA. musAcA ziSya doSa pragaTa karatAM lajavAya, koI potAnI avagaNanA kare, parAbhava kare, duSTa karkaza vacana bole topaNa moM bagADe nahIM kevaLa emanI karuNA ja vicAre che.) mANasiNovi avamANavacaNA, te parasTa na karati, suhedujjugmiraNalya, sAhU uahitna gaMbhIra. 78 mArNa mAna IMdrAdikanI kIdhI pUjA, tehavaMtaI hUMtA devatAici pUjya chai, avamANa. ehyA ApaNAI guruyAI chatA te mahAtmA para ane rAhuI apamAna parAbhava anaI vaMcanA vIArivarka na karazuM, kAMI na karaI, suhadu, sukhaduHkha kahitAM tehanAM kAraNa puNyapApa rUpa karma levA tehanauM ugiraNa chedivau tehanAM kAraNi jeha bhaNI pravartA chaiM, anaI te sAdhu udadhi samudranI pari gaMbhIra chaI tochaDA nathI, athavA, suhadu ApaNAM sukhaduHkha nikAraNa paraphaMI na kahaI jeha bhaNI sAdhu samudranI pari gaMbhIra hui. 78. tathA. devatAone paNa je pUjya che evA mAnavaMtA mahAtmA anyanAM apamAna, parAbhava, vacanA karatA nathI. kemake teo sukhaduHkhanA kAraNarUpa puNyapApanA kSaya arthe pravartamAna che. te sAdhu samudra jevA gaMbhIra che. potAnAM sukhaduHkha niSkAraNa bIjAne kahetA nathI.. mauA nihuu asahAvA, hAsadava vivajjiA vigahamukla, asamaMjasamaibahue, na bhaNati apucchiA sAhU 79 mauAmRdu sukumAla nirahaMkAra, anaI nihue nibhUta svabhAva gRhasthanAM kAja AzrI nivyapAra zAMta kama hAsa sAmAnyata hasivauM, anaI drava avajJApUrvaka parahRi hasivauM tINaI karI vivarjita rahita, anaI vigahao rAjakathA dezakathAdika vikathA tINaI karI mUkiA rahita, isyA sAdhumahAtmA, asamaMjasa asaMbaddha thoDaGI vacana na bolai, aIbahUe, saMbahU rUDauM 1 kha vacananauM (vacana na bolivauMne badale) ga vacananauM (vacana nane badale). 2 kha anerAIne kIdhe nathI. 3kha sattAdika. 4 kha janaI. 5 kha, ga dulma... 6 kha, ga "ma' nathI. 7 kha sAmAnyatau ga sAmAnyataI 8 kha dravya. 9 ga susAdhamahAtmA. 10 ga asaMbaddha. upadezamAlA bAlAvabodha pUrvArdha) 45 Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vacana ghaNauM na bolarTI, aneraa aNapUchiA hUMtA. 79. pUchiAi hUMtA jisiu bolaU, te kahai chai. [sAdhu mRdu, sukumAra, nirahaMkAra svabhAvanA hoya che. gRhasthanA kAmamAM nirvyApAra ne zAMta che. sAmAnyataH hasavAthI rahita che. rAjakathA, dezakathA Adi vikathAthI rahita che. AvA sAdhu pUchyA vinAnAM, asaMbaddha thoDAM paNa vacana na bole; saMbaddha ne rUDAM vacana paNa ghaNAM na bole.] mahurra niurdU thorve, kajjAvaDiai agaviamatuccha, purvima^saMkalieM, bhagaMti ja dhammasaMjurtta. 80 mahurra madhurauM, sAMbhalaNahArahui AhlAdakAraka, niurNa, anai nipuNa DAhauM jima hui, anai thovuM, thoDauM anai tehU kajjAvaDioM karyau akaja na bolad, tehU agarvita, jINae ApaNau garva na bolAMi, edghauMi atuccha tochaDauM nahIM puXimai. eDvai pUrvamatid saMkalita pUrvApara saMbaddha AgalipAchali boliA vacananA mela sahita isiuM vacana mahAtmA bolaiM, anai nirvivekiyACO tapaHkleza nirarthaka ja hui, e vAta kahai chai. 80 [sAdhu madhura, sAMbhaLanArane AhlAdaka, DAhyuM, thoDuM bole. agarvita, atuccha, pUrvApara bolAyelA vacananA meLavALuM bole.] sarki vAsasahassA, tisattakhuttodaeNa dhoeza, aNucinaM tAmaliNA, annANatava tti appaphlo. 81 sarphiM vAsa sAThi varSa sahasra chaTThanai' pAraNai tisattakhutto triNi sAtAM, ekavIsa vAra pANId karI dhoI bhikSA lii, aNucittta tAmali lokika RSi gRhasthavAsa thUMkyA pUiiM isiu tapa kIdhau, puNa ekeMdriyAdika jIvanI jayaNA na jANI, tINad karI ajJAna tapa bhaNI alpaphala hUMuM. kathA : tApraliptI nagarIi, tAmali zreSTi vairAgyii tApasI dIkSA lii, nadInai Ti sATha varSa sahasra tapa karai, pAraNai bhikSA cih bhAgi karai, eka bhAga matsyAdika jalaca2 hui dii, bIjau bhAga svAnAdika sthalacarala hUiM dii. trIjau bhAga kAkAdika khacara. hUMi dii, cauthau bhAga ekavIsa 1 kha ane2......bolaU' nathI. 2 kha, ga kArthiuM. 3 kha eha vAta ('ehnauMi'ne badale). 4 kha, ga 'anai* pachI vadhArAno pATha ise guNa chate e je vacana-dharma saMyukta huiM, nisAvadya huiM, tehu ji bolai vivekIyAM, ima sarva prakAre yatana karatA mokSa sAdhai anai'. 5 kha tavo. 6 kha chaThTha chaTTanai. 7 kha tapu karai ('tapa kIdhau'ne badale), e pachI vadhArAno pATha 'anucirauM kIdhauM'. 8 ga jalacara jIva 9 ga sthalacara jIva 10 ga paMkhacara, 46 zrI somasuMdarasUriSkRta Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vAra pANI dhoI pAraNaJuM karaI, evaDaI tapana klezaI alpa kaSAya bhaNI anaI anukaMpA para bhaNI IzAneMdra thiu, samyakatva lAdhau, cha jIvadayA sahita jau evaDau tapa karata to mokSada ji pAmata. jau alya kaSAya na hata tu etalauMI na lahatara, durgati ja pAmata. 81. mithyAtvInI tapa alpala hui. valI eha ji vAta kahaI chad. (sATha hajAra varSanA tapamAM chaThane pAraNe ekavIsa vAra pANIe dhoI bhikSA le. tAmali RSie gRhasthI tyajyA pachI AvuM tapa karyuM paNa ekeMdriyAdi jIvanI jayaNA na jANavAthI e ajJAnatapanuM alpaLa maLyuM. kathAH tAmali zreSThIe dIkSA lIdhI. sATha hajAra varSa tapa karyuM. pAraNAmAM bhikSAnA cAra bhAga karI eka masyAdika jalacarane, bIjo zvAnAdika sthalacarane, trIjo kAga Adi khecarane ane cotho bhAga ekavIsa vAra pANImAM dhoI pote pAraNuM kare. AvaDA tapanA kaSTathI te IzAneMdra thayo. cha-jIvadayA sahita jo evaDuM tapa karata to mokSa pAmata. jo alya kaSAya na hota to ATaluMya na pAmatAM durgatie jAta. chajIvakAyavahagA, hiMsagasatyAOM uvasaMti puNo, subahu pi tavakilezo, bolatavassINa appaphlo. 82 chajIva pRthivyAdika chajIvanau je vadhavinAza karazuM, hiMsaga anaI hiMsagazAstra hiMsAmaya yAgAdika zAstra ApaNAI paDhaI, anerAhuI upadisaI tehanauM subahupi ghaNauI tapanau kaleza hUtI bAlatava bAlatapasvI ajJAna tapa bhaNI alpala, athavA durgati laI ji huI.65 82. jaina susAdhunau thoDauI tapa bahu kla, mokSala hui, te kAraNa kahaI chai. pRthivyAdika che jIvano je vadha kare ane pote hiMsAmaya - yAgAdika zAstra bhaNe ne bIjAne upadeze teNe ghaNuM tapa karyuM hovA chatAM te alpaphaLa ke durgati pAme.] pariacchati a sane, jahAe avitahaM asaMddhi", to jiNavayaNavihinU, sahati bahuassa bahUAI. 83 paria. jaina muni parIchaiM jANaiM, saddahaI, sarva sahU jIvAjIvAdika 1 kha "para" nathI. 2 ga huta. 3 kha upadeza dii. 4 ga tapa puNa (thoDauI tapane badale). 5 kha "bahu nathI. 6 ka asaMdi. 7 kha "jANaI pachI teha bhaNI'. upadezamalA bAlAvabodha pUrvArdha) 47 Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jahaDhiya, yathAsthita jisiuM chai, isiuM" sAcauM, asaMdiddha, saMdeha pAkhai, teha bhaNI jiSNavayaNa. jinavacana zrI sarvajJanauM siddhAMta teha vidhimArganA jANa sahaMti, durracanAdika upasarga sahaU, bahuya ghaNAMIM sAmAnya lokanAM kIdhAM ghaNAMe sAMsahaiTM, e ApaNA karmajinauM phala, ehanau doSa kAMI nahIM, isiuM cIMtavatA, ehabhaNI tehanau tapa bahula hui. 83. mUrkha loka ajJAna tapasvIi ji hui kAMi mAnaiM, e vAta kahai chai. [jaina muni jinavacanamAM zraddhA rAkhI, durracanAdika upasargane sahana kare. upasarga ApaNAM karmonuM phaLa che, sAmAno kAMI doSa nathI ema ciMtave. AvA sAdhunuM tapa bahuphLa nIvaDe.] jo jassa vaTTae hiyae, so taM ThAvei suMdara sahAvuM, vagvI chAtaM jANI, bhadde somaM ca manei, 84 jo jassa je jehanai hiyai ajJAnapaNaepa athavA moha lagai vartAi vasaI solaMThA te tehahUiM virUyAhUi rUDauM bhaNI sthApai, mAnai ji, jima vagnI, vAghiNi ApaNau chAvau bAlaka vAghahUiM bhadde somaM bhadraM savihuhUU, sukhahetu anai saumya mA zAMta bhaNI mAnai, isiuM na jANai, jaM e mahA hAthiyAdika jIvaThThae vinAza karai. 84. jehanai hIi viveka hui tehanauM kAja sarai, e vAta zrI zAlibhadranaIM dRSTAMtid kahai chai. [ajJAnapaNAthI ke mohathI jenA haiyAmAM je vase te kharAba hoya topaNa tene rUDuM ja lAge. jema vAghaNa potAnA bALakane bhadra ane saumya ja mAne. paNa ema na jANe ke moTA hAthIono paNa te vinAza kare che.] maNikaNagarayaNadhaNa pUrieNMmi, bhavajJammi sAlibhaddovi, anno kira ma vi sAmila tti, jAo vigayakAmo. 85 na karaMti je tarve saMjama ca, te tullapANipAyAruM, purisA samapurasANaM avasya pesattaNamurviti. 86 suMdarasukumAlasuhoietra, viviahiM tavavisesehiM, taha sosavio appA, jaha navi nAo sabhavaze vi. 87 1 kha tisauM avitaruM ga tisiuM ('isiuM'ne badale). 2 ka asaMdiDhaM. 3 kha, ga tehanI vidhimArga na jAMNai ('teha vidhimArganA jANa'ne badale). 4 kha, 'sAMsahai' pachI 'isiuM cIMtavae'. 5 ga ajJAnatattvapaNad. 6 ka rUDauM bhaNI sahihuM huiM' pATha nathI cha ka maNikaNagayaNa. 8 kha vivihiM. 48 zrI somasuMdarasUskRita Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maNikaga maNicaMdrakAMtAdika kanakasuvarNaratna ratnakaMbalAdika dhana gAI bhaiMsi pramukha etale karI ghara pUrai bharai chatai bhava zrI zAlibhadra isiu cIMtavai, ano mAha2iI valI ane svAmI mAthA Upara dhaNI chai, tau mAharI RddhinauM kAMi nahIM, jihAM ima pirAI sevA kIdhI joIi isiuM cIMtavatau jAo vi vitakAma, viSayanI icchA rahita hU, vairAgya pAmiuM, valI cIMtativA lAgau, mAharauM puNya ochauM, teha bhaNI hauM sevaka kahavarAuM', zreNikanauM puNya adhikauM tINaE rAjA kahivarAi^, na karaMti, je jIva upavAsAdika tapa anai chajjIva rakSAmaya saMyama na karae na pAlae te puruSa tulla. pANi sarIkhAi ji tetalAU ji hAthapaga jehanai chaiM, purisA sa ehavA samAna avayava ja puruSanau avasya pe avazya nizcii preSyapaNa dAsapaNauM pAmai, isiuM cIMtanI zrI zAlibhadra dIkSA lIdhI, pacchai suMdara su te zrI zAlibhadra kisiu chai, suMdara rUpavaMta, sukumAla deha, sukhocita sukhalAlita sarIra chai, isii chataiIM vivi vividha aneka cchama mAsakSapaNAdika tapavizeSe karI taha so kimai soSaviuM appA ApaNau saira, jaha na jima ApaNai gharii Aviu huMtau mAi kalatre kure. e na jANiu na ulakhiu, tapid rUpa pAliTaA bhaNI. atra kathA : prasiddhai ji chai, 11zrI zAlibhadranI, jima zrI zAlibhadra dhanuu dIkSA lIdhI pUiiM, bAre varase mAsakhamaNanai pAraNai, zrI mahAvIra sAthid, rAjagRha AviyA, svAmI kanhai pUchiuM, maGUi pAraNau kihAM huisii, svAmI kahiuM mAnai hAthii, teha bhaNI te subhadrAnai ghara gyA, tapiiM rUpa phiriyAM bhaNI ulakhiyA nahI valatAM pAcchilA bhavanI mAvAM13 sAlibhadra dhanADrao14 dIhIM dIdhau, svAmInad mukhiiM, pAcchilA bhavanI mAtA jANI vairAgya lagai vaibhAragiri parvata Upara mAsadIsanauM anazana pAlI beI jaNa sarvArthasiddha vimAni pahutA isI pari, zrI zAlibhavii dharmanaIM kAraNa pid karI sai2 sUkaviuM ketalAi dharmanai kAraNi prANai chAMDai. e vAta kahaI chai. 85-6 -7. 1 kha, ga 'ratna' (eka javAra). 2 kha isiu' pachIno pATha cIMtavai.... isiuM' nathI. 3 ke sava. 4 kha kahavarAvauM. pa ka ANikauM. 6 ga 'anai' nathI 7 ke tuSa ga tulya. 8 kha je. 9 kha, ga chaakrama. 10 kha, ga kumAre. 11 kha 'zrI zAlibhadranI, jima zrI zAlibhadra dhanau dIkSA lIdhI pUMThiiM, bAre varase mAsakhamaNa nai pAraNai' pATha nathI 12 kha husyai ga husii. 13 kha, ga mAtA. 14 kha dhanAvaha hid (dhanAhuiM'ne badale) ga dhanyA ('sAlibhadra dhanA huIM'ne badale). upadezamAlA bAlAvabodha (pUrvArdha) 49 Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maNi-kanakaratno AdithI jemanuM ghara samRddha che te zAlibhadra ema vicAre che ke mArA mAthA u52 jo vaLI bIjo koI svAmI che to mArI RddhinuM kAMI ja nahIM. Ama vicArI te viSayarahita banyA. vaLI vicAravA lAgyA ke mAruM puNya ochuM jethI huM sevaka kahevaDAuM, zreNikanuM puNya adhika tethI te rAjA kahevaDAvAya. Ama vicArI zAlibhadre dIkSA lIdhI. teo suMdara, sukumAra, sukhocita zarIravALA che. paNa temaNe aneka chaThaakrama-mAsakSamaNa Adi tapa karI zarIrane evuM karamAvI nAkhyuM ke svagRhe AvyA chatAM mAtA-patnI-putrae emane oLakhyA nahi. zAlibhadranI jema dhannAe paNa dIkSA lIdhI. bAra varase mAsakSamaNane pAraNe mahAvIra sAthe rAjagRhI AvyA. dhannAnA praznanA javAbamAM mahAvIre kahyuM ke emanuM pAraNuM mAtAne hAthe thaze. pachI teo subhadrAne ghera gayA. paNa mAtAe oLakhyA nahIM. vaLatAM pAchalA bhavanI mAtAe zAlibhadra-dhanAne dahIM dIdhuM. mahAvIrasvAmIne mukhe e pUrvabhavanI mAtA jANI vairAgya laI vaibhAragiri parvata upara mAsa divasanuM anazana pALI beu jaNA sarvArthasiddhi vimAne pahoMcyA.] dukkaramuddosakarra, avaMtisukumAlamahirasIciraai, appAti nAma taha taitti accheraeya evaiM. 88 dukkara avaMtI sukumAla mahAriSinauM caritra kartavya duSkara anere karAi nahIM, udghosakara sAMbhalatAM anerAi rahai sara romAMca UkAMTau karai1, raudra bhaNI kima, appAti ApaNauM sairu ima tyajiu avaMtI sumAlid, acchera eya e Azcarya moTauM, kathA : ujjayanI nagarIiM, bhadrA sArthavAhInai ghara dAnazAlAM zrI Arya suhastisUri UtariyA, rAtid nalinIgulma vimAnanauM adhyayana guNatA, bhadrAnae beTaiM avaMtI sukumAli sAMbhaliyA, jAtismaraNa UpanauM, pAcchilai bhati te nalinIgulma vimAni deva hUMtauM, te sAMbhariuM, batrIsa kalatra mUkI guru kanhala AvI. dIkSA lIdhI, kaMtherinA vana mAhi I tatkAla pAdapopagamana aNasaNa lIdhauM, ati sukumAla bhaNI mAriMga jAtAM kAMTAkAMkarA DAbhasI karI page lohI nIkaliuM, tINad gaMdhiiM ghaNA bAlaka sahita, siMhii AvI, teha mahAtmAnauM saira khAdhauM, lagArai hAliu nahIM, mani khubhiu nahIM, marI nalinIgulma vimAni Upanau deva. 88. 1 kha kADhIi ("UkAMTau karai'ne badale). 2 ka DAghasI kha nAlii, 3 kha mani khubhiu nahIM' nathI. zrI somasuMdarasUriSkRta 50 Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ima anerAi mahAtmA dharmanai kAraNi sai chAMDai, ima kahai chaI. [avaMti sukumAranuM caritra-kartavya evuM duSkara je bIjAthI karAya nahIM. sAMbhaLatAM ja romAMca khaDAM thAya. emaNe potAnuM zarIra tyajI dIdhuM e moTuM Azcarya. kathA : ujjayinI nagarImAM bhadra sArthavAhIne ghera Arya suhastisUri UtaryA. rAtre nalinIgulma vimAnanuM adhyayana karatA bhadrAnA putra avaMti sukumAle sAMbhaLyA. jAtismaraNa thatAM pAchalA bhavamAM te nalinIgulma vimAnamAM deva hatA te sAMbharyuM. batrIsa patnIo mUkIne dIkSA lIdhI. vanamAM jaI pAdapopagamana anazana lIdhuM. mArgamAM kAMTAkAMkarA-darbhane kAraNe lohI nIkaLyuM. tenI gaMdhathI ghaNAM bALaka sahita siMhe AvI te mahAtmAnuM zarIra khAdhuM. avaMti lagAreya halyA nahi ke na mana cilata thayuM. marIne nilanIgulma vimAne deva thayA.. ucchaDha sIraghA anno jIvo sIramannati, dhammasa kAraNe suvihiyA sarIraM pi chasti. 89 ugmUDha nirmohapaNaiM chAMDiuM saira rUpIuM ghara chai jehe, kima anno jIvo. e jIva anerau, anai saira anerauM, ehaCi ekai ji bhavanau saMbaMdha chai, teha bhaNI sai2 upari siu moha isI bhAvanAM karI, dhummasa dharmAMnaiM kAraNi mokSa nimitta isyA suvihita sadAcAra mAhAtmA, sarIraM sai2 chAMDaiM, dhanakanakAdika riddhinauM kahavauM kisiuM. 89. avaMtI sukumAli tatkAla te vimAna kima pAmiuM, e vAta AzrI kahai chai. [jIva judo che ne deha judo che. emane eka ja bhavano saMbaMdha che. te jANI zarIra para A bhavano moha zo ? dharmane kAraNe mokSa nimitte mahAtmA zarIra chAMDe che.] egadivasa pi jIvo padmamuvAgau ananamaNo, jaIti napAvai murkha, avasya vemANio hoi. 90 ega dvi ek dihADau athavA ekai pahara ghaDI velA jau jIva pavajja vItarAganI dIkSA ananta ananya mana ekAgra mana nizcila citta thakau pAlai kAla saMghayaNAdi sAmagrI hui, tau mokSa ja pAmai, jai vi. saMghayaNAdikanau yoga na hui mokSa na lahaIM, avasya tassa taU Avazya nizcii vaimAnika 1 ga jehe..... saMbaMdha chai' nathI 2 ke 'na' nathI. upadezamAlA bAlAvabodha (pUrvArdha) 51 Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ devalokanau deva huiM ti, isiuM thoDAi kAlanA cAritranauM phla jANitauM. 90. dharmanad kAraNi ghaNee mahAtmAe sayara chAMDiyAM chaiM, valI dRSTAMta kahai chai. [jo jIva eka ja divasa ke eka ja prahara vItarAganI dIkSA ekAgra manathI pALe to mokSa pAme. saMghayaNAdikano yoga na thAya to mokSa na pAme. thAya to nizcitapaNe vaimAnika devalokano deva thAya. A alpakALanA cAritranuM phaLa jANavuM.] sIsAveDheNa siraMmi veDhie nirgIyANi acchINi, meyajjasTa bhagavao na ya so maNasA vi parikrutio. 91 sIsA zIrSAveSTaiM mAtha, vIMTaiM, nIlid vAdhi karI mAthad vITiiM bAMdhaiM huMAi, niggayA. AMkhi nIkalI paDI, kahinI, meyajja metArya bhagavaMta mahAtmAnI, na ya so puNa te mahAtmA mani kupiu nahIM, vacana kAyae tau kahitauM18^ kisiuM, niTola na kupiu isiu bhAva. kathA : rAgRhanagari metArya mahAtmA bhikSAnaiM kAraNa sonAranai ghara paiThauM, isii sonAra' zreNika mahArAyanI devapUjAnai [kA]raNi aTTottarasau, sonAnA java ghaDai chai te melhI bhikSA viharAvavAnaiM kAraNi gha24 mAhi giu, tetalai te java, krauMca paMkSId kUkaDaiM cUNiyA, sonAra bhikSA leIpa Aviu, java na dekhai, metArya mahAtmAnI zaMkA karai, mahAtmAM dayA lagai pakSIiM cUNiyA ima na kahai, sonAri mahAtmA ghari mAhi ghAlInai vAthri mAthauM gADhauM bAMdhiuM, AMkhi nIkalI paDI, mahAtmA dayA lagai kaSTa sahatau, kevalajJAna UpArja mokSa pahutau. cha. jima e mahAtmA sonAra Upari na kupiU tima aneree na kupitauM, e vAta kahai chai. 91. metAryamunine mAthe vAdi vIMTIne bAMdhI hatI. AMkho paNa nIkaLI paDI. paNa te manathIye kopyA nahIM, to vacana-kAyanuM to kahevuM ja zuM ? kathA : metAryamuni bhikSA mATe sonInA gharamAM pravezyA. A sonAra zreNika mahArAjAnI devapUjAne arthe sonAnA java ghaDe che. e kAma paDatuM mUkI bhikSA vahorAvavA te gharamAM gayo. teTalAmAM krauMca pakSI pelA java caNI gayo. sonI bahAra Avyo tyAre java na jotAM muni para zaMkA karI. munine pakSInI dayA AvatAM kAMI bolyA nahIM. sonIe metAryane mAthAmAM vAgha bAMdhI. emanI AMkho 1. kha te kissau sonAra je (isii sonAra'ne badale). 2 kha mahArAyanI ghira. 3 kha viharavAnai 5 viharAvAni. 4 5 ghara' nathI. 5 5 I. 6 kha aneree mahatmAe. zrI somasuMdarasUriSkRta para Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nIkaLI paDI. kaSTa sahI, kevaLajJAna upArja teo mokSe gayA.] jo caMdaNeNa bAhuM Arlipai vAsiNA vi taei, saMthuNai jo 4 niMdai, marisiNo tatva samabhAva. 92 jo caM. jo koI eka bhaktid karI, caMdanid karI mahAtmAnI bahu vilepai kharaDai, ko eka rIsa lagaI~ra kuhADaiM karI mahAtmAnI bAha chedai, tAi, anai saMyug2ai. koI eka mahA[tmA]naiM stavai, prazaMsA karai, anai, ji ko mahAtmAnaiMniMdai, vaibhASya bolai, teha vihauM Upara mahira miiraSa susAdhu samabhAva, samAna cittai ji hui, rUDAnAM kara[Na]hAra Upara harSa na ANaU, virUmanAM karaNA2 Upara roSa na ANa, isiu bhAva. 92. evA guNavaMta mahAtmA gurunA upadeza tau hui, eha bhaNI gurunA vacana Upari AsthA hui, te dhanya isI vAta kahai chai. mahAtmAno hAtha koI bhaktibhAve caMdanathI vilepita kare ne koI rIsapUrvaka kuhADIthI hAtha chedI nAkhe, koI prazaMsA kare ne koI niMdA kare te sau para susAdhu samabhAva rAkhe. bhaluM karanAra pratye harSa na ANe, kUDuM karanAra pratye roSa na ANe.] sIgirisusIsANaM, bhadraM guruvayaNasaddahaMtANaM, vairo kira dAhI vAyaNatti, na vikoviai yarNa. 93 sIhagi zrI siMhagirisUrinA uttama ziSyaGUi bhadrakalyANa huu, guruva jaiha gurunauM vacana sAcai bhAvad saddahiuM, kima vayaro gure tehaCO isiu kahiuM vaya2 nAmiiM. lahuDau celau apatii tumhaCiM, zrI siddhAMtanI vAcanA desii, na viko isi gurunauM vacanauM vacana tehe suziSya ima vicAriuM nahIM haiM e celau vAcanA kima desii, nisaMdehapaNai sAcauM ji paDivajiuM. ukta ca. viNae sIsa 88parikakhA, suhaDa parikakhAya hoi saMgrAme, vasaNe mitraparikakhA, dANaparikakhAya dukkAle. 1 1 kha koI eku ('ko eka'ne badale). 2 kha lagad' pachI 'vAMso lai' ga vAsiNA, 3 kha mahAtmACd niMdA karai. 4 kha vAyaNotti. pa ka vikeviaM6 kha 'zrI' nathI. 7 kha vayaMi (vayara nAmiiM'ne badale). 8 kha 'zrI' nathI. 9 kha 'guruna...... nisaMdehapaNaiM' pATha nathI 10 ga viNae....' e kaDI pahelAM vadhArAnI kaDI mA vahuo koI gavyuM, itya jae paMDio ahaM ceva, Asatvanu maIo, taratama jo e maivahivA. 1. tathA 11 kha dANaparikakhA ya' nathI. upadezamAlA bAlAvabodha (pUrvArdha) 53 Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kathAH zrI vaIrasvAmi jAtimAguM chamasavADA roI, sunaMdA mAtA UsajADI, teNaI dhAnAgiri mahAtmA tehanA bApacI bAlaka ApiuM, tINa guruhaMI samopila, mahAsatInaI upAzraya vAdhaI, mahAsatI guNatI sAMbhaLatAM tehahRi, IgyAra AMga AviyAM mAI te A pAchA levAnauM kaMdala kIdhauM teha bhaNI gururAya samakSi laDAII dIkSA dIdhI, eka vAra mahAtmA viharavA giyA chaiM, celau upAzraya chache, guru bahirbhumi jaI AviyA, cela mahAtmAnI vIMTi" mADi, teha Agali IgyAra AMganI parivADi detu dIThI, gurve jANiu, ehaThThaiM IgyArAMga Aga AvaDaI , mahAtmA rAkhe ecI avajJA kara, mahAtmAI nahIM jaNAvauM, paththaI guru TUMkaDaI gAmi vihAra karavA lAgA, mahAtmAe pUchiuM bhagavanuM ahahRi vAcanA kuNa desidha, gure kahiuM, vayara celI desiI, te vacana tehe suziSya sAcau ji bhaNI paDivajiuM, saMdeha na ANije, guru cAlyA pUThii, vayara celAnaI gurunI pari vinaya karivA lAgA, celAM IgyAraI AMganI parivADi dIdhI, guru vihAra karI AviyA, mahAtmA pUchiyA tumhahRila vAcanA hui, tehe kahiuM, ahahUche vAcanA ghaNI sAMcarI, eha ji celau vAcanAcArya karI Apau, gure kahiu celaI yoga nathI vahiyA, e tasvahUra jaNAvivA bhaNI kIdhauM. 93. jima tehe guruvacana sahiuM, tima anere suziSyi sahivauM, e vAta kahaI chaI. | zrI siMhagirisUrinA uttama ziSyane bhadra-kalyANa thayAM. teNe guruvacanamAM sAcA bhAvathI zraddhA rAkhI. gurue tene kahyuM ke vayara(vajI nAme nAno ziSya tane siddhAMtanI vAcanA Apaze. A sAMbhaLI ziSya evuM vicAryuM nahIM ke e nAno celo vAcanA kevI rIte Ape ? kahyuM che ke vinayamAM ziSyanI, saMgrAmamAM subhaTanI, vasavATamAM mitranI ane dukALamAM dAnInI parIkSA thAya che. kathAH bALaka vajasvAmI jAtismaraNazAnathI khUba raDavA lAgyA. cha mAsa sudhI Ama raDyA karyuM. AthI mAtA sunaMdAe bALaka dhanagiri mahAtmA - je bALakanA pitA hatA - ne Apyo temaNe A bALaka gurune soMpyo. upAzraya mahAsatIne adhyayana karatAM sAMbhaLI bALaka vajasvAmIne paNa 11 aMga AvaDyAM. 1kha jAtamAaNa. 2 kha pAlaNauM bAdhiuM (vAdhaine badale) 3 ga AvaDiyAM. 4kha viharivA ga vahiravA. 5 caugaThi. 6 kha AvaI che. 7 kha mahAtmA oha hiM na "mahAtmAI nahIM ne badale ga mahAtmAnaIM. 8 kha ekaI gAmi. 9 ga tanhAi. 10 ga aAra. 11 kha karI nathI. 12 ga turai. 13 kha ziSya. 54 zrI somasuMdarasUrikata Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gurue tene nAno chatAM dIkSA ApI. eka vAra bahirbhumi jaI AvelA gurue ziSyane 11 aMganI parivADi deto joyo. AthI jANI lIdhuM ke Ane 11 aMga AvaDI gayAM che. pachI gurue najIkane gAme vihAra karatAM sAdhuoe pUchyuM ke "amane vAcanA koNa Apaze ?' gurue kahyuM "vaja ziSya Apaze." sAdhuoe kazoye saMdeha ANyA vinA A vacana svIkAryuM. gurunA gayA pachI badhA ziSyo vayara(vaja)no gurunI peThe vinaya karavA lAgyA. gurue parata AvI jAyuM ke sau ziSyone vaja dvArA vAcanA maLI che. ziSyoe sAmethI vajane vAcanAcArya banAvavA kahyuM. Ama, anya ziSyoe paNa guruvacanamAM zraddhA rAkhavI.] miNa goNa saMgulIhiM gaNehi vA datacaklAI se, icchati bhANiUNe, kajaje tu ta eva jANaMti. 94 miNage. ketIvAraI guru ziSyahUI IsivuM Ayasa dii, AgoNa saM ahirU, ta6 mavi ketalAM Agula chai, gaNehi athavA e ahirUnA datacakla dAMtasamUha muhaMDaI hAtha ghAtInaI gaNi, icchati taU ziSya icchuMti, isiluM vacana kahI kajaja anaI te gurunI Adeza karai, ta eva syA bhaNI karivauM, jeha bhaNI, yuktauM ayuktau guruI ja jANaI, eha bhaNI gurunAM Adezi chatAM vimAsaNa anaI vilaMba na karavI. 94. valI ehi ji vAta kahaI chaI. keTalIka vAra guru ziSyane evo Adeza Ape che ke sApa keTalA AgaLano che e mApa athavA enA moDhAmAM hAtha ghAlIne enA dAMta gaNa. tyAre ziSya Icchati' kahe che. guru Avo Adeza zA mATe kare che ?' evo vicAra ke vilaMba na karavo. enI yogyAyogyatA guru ja jANe.J. kAraNaviU kayAI, seya kArya vayaMti AyariyA, te taha sahiarva, bhaviarva kAraNeNa tahiM 95 kAraNa ketIvArai na jANa jJAnI gura seya kA. kAlA kAgahUI zveta dhaulau kahiche, te taha. te guruna vacana timaI ji sahivauM, bhAvi isile cItaviva6 ima guru tau Ayasa dii chai, jau IhAM kAraNa chaI, nirarthaka guru vacana na bolaI, isiu jANI gurunA vacana Upari suziSya AsthA ji ANai. 95. 1 ga devacakkasAI. 2 kha egoNa 3 ga suziSya. 4 kha Ichau ga icchAmi. 5 ga 'ayuktauM nathI. 6 kha kAraNa na jANaI na jANane badale) ga kAraNanA jANa 7 kha bhaviya ga bhAvaI. 8 kha "tau nathI. 9 ka "ma" nathI. 10 ga "suziSya' nathI. upadezamAlA bAlAvabodha pUrvadha) Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ima karatAM ziSyahrae guNa huiM, te vAta kahai chai. [jJAnI guru kALA kAgane dhoLo kahe te vacanamAM zraddhA rAkhavI. ema ja ciMtavavuM ke gurunA AdezamAM kAMIka kAraNa che. guru nirarthaka na bole evI ziSya guruvacanamAM AsthA rAkhavI. jo ginhaI guruvayarNa, bhannata bhAvau vizuddhamo, osahamiva pijjata teM tasya suhAvatuM hoi. 96 jo gi je gurunauM boliuM zikSAvacana bhAvi manaHzuddhid, paDivajjai, osaha te guruvacana uSadhanI pira pItauM huMtauM sukhAvaha guNakAraka hui, nizciiM kammaroga nasAMDai, isiu bhAva. 96. suziSyanAM guNa kahai chai. [jo gurunuM zikSAvacana bhAvathI, manaHzuddhithI svIkAre to auSadhanI mAphaka te pItAM guNakArI thAya ne karmarogane nasADe.] aNuvattagA viNIyA bahukmamA niccabhattimaMtA ya, gurukulavAsI amuI, dhannA sIsA iya susIlA, 97 aNuva je gurunI anuvarttanA karai, aNu kUlapaNaiM cAlai, anai vinIta bAhya abhyutthAnAdika karai, anai, bahukma ghaNI kSamAnA dhaNI hiyai roSa na dha2i, nicca sadaiva gurunai viSayi aMtaraMga bhaktivaMta hui, guruku gacchavAsa bahu samudAya sevI anai, amuI, ApaNa jJAnAdika kAja' sIdhAi pUThiiM thUMkai nahIM chAMDI anerai saMghADai na jAipa, dhannA isiyA susIla Apa parahd samAdhikAraka ziSya te dhanya puNyavaMta kahIiM. 97 tathA.' [je gurunI anuvartanA kare, anukULa rahe, vinItapaNe bAhya abhyutthAna kare, hRdayamAM roSa na dhare, bhaktivaMta rahe, samudAyanI sevA kare, jJAna Adi kAma saratAM samudAya choDI anya saMghADAmAM jAya nahIM AvA suzIla ziSyane dhanya-puNyavaMta kahIe.. jIvaMtassa iha jaso, kittI ya mayassa 52bhave dhammo, suguNassa niguNassa ayaso akittI ahammo a. 98 jIvaMta guNavaMta ziSyaCiM, ihaloki jIvatAM yaza hui, paraloki dharma hui, tINad karI sugati devagatyAdika huiM, suguNa e bhalA bhAgyavaMta ima 1 ga bhAviu. 2 kha ziSya. 3 kha aNuvattiyA. 4 kha kAla. 5 ga jAi nahI ('na jAi'ne badale). 6 ka kathA. 7 ga yaza huix pachI paraloka... suguNa' pATha nathI. 56 zrI somasuMdarasUriSkRta Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zlAghA pAmai, kittI ya mUAMi pUThid kIrti hui, sahUi ko prazaMsA karai, e bhalau huMtau, isI pira, anai parabhave guNavaMta ziSyaGgaiM, dharma hui, anai, nirguNassa nirguNa ziSyaiM ihaloki ayaza, mUM pUThid kIrti paraloka adharma hui tINai karI durgatii jAIM. 98. hava je ziSya guruhrae parAbhavai tehaCO doSa kahai chai. [guNavaMta ziSyane jIvatAM ja A lokamAM kIrti maLe, paralokamAM dharma thAya. sugati thAya, prazaMsA pAme, nirguNa ziSyane A lokamAM apayaza maLe, maryA pachI apakIrti, paralokamAM adharma ane tethI durgAta.] vuDDAvAse viThiyaM, ahava gilANaM guruM paribhavaMti, dattu na dhammavImaMsaeGgA' duslikhiya' teM pi. 99 vuThThA vaDapaNi vihAra akSamapaNai vidhii ekaiM kSetri rahivauM te vRddhAvAsa kahavarAi, tINae vRddhAvAsi rahiyAM guruhra' athavA glAna mAdA kAMI apavAda pada sevatAMi guru prati je kuziSya parAbhava karai, avA karai, dattu vya datta isid nAmiiM kuziSya tehanI pari dhamma vI dharmanI vimAsaNaU, amhe dhammavaMta niratIcAra aniyata. vihAra guru kAIM nahIM, isI vimAsaNa je parAbhavai, dussi tehU du:zikSita' duzruti virUuM kahIi, je aniyata vihArI apramatta guruddhaiM, parAbhavai, tehaCd kisiuM kahIi, tehaCO mahAdoSa. kathA : kullairipunagari zrI saMgamasUri guri du:rbhikSa bhaNI gaccha14 dezAMtari vihAra karAviu, ApaNapae ajaMgama kSetra anai Azraya nava bhAga karI tINai ji kSetre rahiyA, kharauM cAritra pAlaU, ketalaU kAli datta nAmiiM ziSya gurunI siddhi" jovA Aviu, tINad ji upAzraya guru dekhI jANa16, guru usannA thyA, teha bhaNI ApaNapaIM DhUMkaDU jai upAzrayi rahiu, guru sAthii viharavA giu, ghaNe ghare phiriu durbhikSa bhaNI vizeSa vastu kAIM lAbhai nahIM, pacchai te khIjiu dekhI ekai moTai ghari giyA, tihAM bAlaka vyaMtarI gRhIta niraMtara rotaEo, gurre cApaDI vajAvI bAlaka rotau rAkhiu mAyabApe harSee 1 ku zlAghya. 2 ga paraloki dharma hui tINa karI mugati devatyAdika hui' ('guNavaMta ziSya huiM, dharma hui, anai, nirguNassa.'ne badale). 3 kha ziSya huiM. 4 kha 'apakIrti' pachI hui, sahU ko prazaMsA karai nahi~' pATha vadhArAno. 5 ga vimaMsuSeNa. 6 ka dumbiyuM. cha kha kahavAI. 8 kha glAna rahiM maMdo (glAna mAdA'ne badale). 9 kha sevad. 10 ke anita. 11 kha du:sTikSita ga duSita. 12 kha kullApurinagara ga kallairipuranagara. 13 kha 'guri' nathI. 14 ke gaccha dezAMtarita ('gaccha dezAMtara...cAritrane badale). 15 kha suddhi. 16 kha jANauM. 17 kha royai. 18 ga gureM' nathI. 19 ga bAlaka rotauM" nathI. upadezamAlA bAlAvabodha (pUrvArdha) 57 Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ modaka viharAviyA, te dattavRMI dIdhA, thAkau bhaNI datta upAzraya mokaliu, gure ApaNAI arasaparasa viharI vAra kIdhI, pelI kuziSya datta mane mAhi cIMtavAI mUhui mokalI, anaI e guru sArauM viharisii, sAMjhanaI paDikkamaNaI guru kahiuM, taI dhAtrI piMDa bhogavile, te AloyaI, manamAhi cIMtavaI e guru mAharA sakSma I doSa dekhaI, ApaNA nityavAsAdika moTAI doSa dekhata nathI isiu cIMtavatau paDikkamI ApaNAM upAzrayi giu, gurubhakti devatAM mahA aMdhakAra prabala vAyuvarSA vikurvila, pelau bIhata guru kanDaI AvaI, aMdhAra dekhaI nahIM, guru labdhi karI AMgulI dIvAnI pari jhalahatI dekhADI dayA lagaI te kuziSya cItavaI, gurunaI dIvau chaI, pachaI devatAM prakaTa thaI kahiuM, re pApIya kuziSya isiyA cAritriyA guru parAbhavatI durgatiI jAIsi, devatAnAM vacana bIhatI guru khamAviyA, prAyazcitta paDivajiuM. 99. suziSyanI gurubhakti kahaI chai. ghaDapaNamAM vihAra azakya banatAM eka ja kSetre rahevuM te vRddhAvAsa kahevAya. AvA guruno athavA mAMdA guru pratye je kuziSya anAdara kare temaja aniyata vihAra karatA guruno parAbhava kare te mahAdoSa che. kathA : kullaIripunagarImAM zrI saMgamasUri duSkALane kAraNe gacchane anya dezamAM vihAra karAvI pote e ja sthAne rahyA. keTaleka samaye datta nAme ziSya gurunI siddhi jovA Avyo. najIkanA upAzrayamAM rahyo. gurunI sAthe vahoravA gayo. ghaNI jagAe pharavA chatAM vizeSa kAMI maLyuM nahIM. pachI tene khijAyelo joI gara eka moya ghera gayA. tyAM raDatA bALakane capaTI vagADI chAnuM rAkhatAM harSita mAtApitAe lADu vahorAvyA. thAkelA dattane te lADu ApI upAzraya mokalyo. gurue AjubAjumAM vahoravAmAM vAra karatAM kuziSya datta vicAravA lAgyo ke "mane pAcho mokalI daIne guru sAruM vahoraze." sAMjanA pratikramaNamAM gurue kahyuM teM dhAtrIpiMDa bhogavyo." dattane thayuM ke "A guru mArA sUkSma doSa jue che paNa potAno nityavAsano moTo doSa jotA nathI." pachI potAnA upAzraya gayo. eTalAmAM mahAaMdhakAra ane prabaLa vAyuvarSA thavA lAgyAM. bhayabhIta banelo ziSya guru pAse Avyo. labdhithI gurue emanI AMgaLI dIvAnI jema jhaLahaLatI batAvI. devatAe pragaTa thaIne kahyuM ke "re pApI, AvA cAritrazIla 1 kha "viharAvyA. 2 kha "te' pachI 'datta hui...kuziSya datta pATha nathI. 3 ga "datta' nathI. 4 kha sAravuM rUDauM. pa ka aloI ga AloI. 6 ga "varSA' nathI 7 kha havaI suziSyanI 8 ga guru nathI. 58 zrI somasuMdarasUrikata Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ guruno anAdara karIne tuM durgatie jaIza. DarI gayelA ziSya gurune khamAvyA ne prAyazcitta kabUlyuM AyariyabhattirAgo kamsa sunakabattamaharisI sariso, avi jIvie vavasiya, na ceva guruparibhavo sahio. 100 Ayariya. gurubhaktirAga aMtarAMga] sneha, kasTa susunikSatra mahAtmAnA sarIkhau kahiCI hui, prAraMI kahichuMIM na huI, avi jIva tINaIM sunakSatra mahAtmAI, vari ApaNau jIvitavya chAMDiuM, na cevapuNa gurunI parAbhava na sahiu, gosAlau zrI mahAvIra prati avajJAvacana bolatau sanakSatra mahAtmA nirAkariu rIsAvii tINaI tINa tejolezyA dahiuM, gurunI bhakti nizcilacitta huMtI mahaddhika deva Upanau isI 'guru Upari bhakti aneree ANavI. 100. eha ji vAta kahaI chaI. sunakSatra mahAtmAnA jevI gurubhakti ane aMtaraMga sneha koNa karI zake ? emaNe potAnuM jIvatara tyajI dIdhuM paNa gurunI avajJA na sahI, mahAvIra pratye bolAtAM gozAlAnAM avajJAvacanathI sunakSatra risAtA tyAre gozAlo tejaleyAthI temane bALato. guranI bhakti nizcala citte karatAM teo mahartika deva thayA. bIjAoe AvI gurubhakti karavI.] punehi codayA pArakakhaDehi siribhAyaNa bhaviasattA, guru mAgamaNibhadA, devayamiva pajuvAsaMti. 101 pune hi0 pAchilA bhavane puchyuM codayA preriyA bhavya jIva gurunI sevA karatA Ihaloki ji zrI jJAnAdi lakSmInau bhAjana-sthAnaka thAI, guru mAga Agamesi, Agali paraloki huNAraI bhadra kalyANa chaTha jehaci Agali svarga athavA mokSa huNAhu cha09, je jIva guruhUI" jima devatA ArAdhIi tima ArAdhaI gADhI bhakti che. 101. e guru sarva sukhanA dehAra, anaI sarva duHkhanA pheDaNahAra, e vAta dAMtika kahaI chai. 1 kha "Ayariya' pachI AcArya bhaNI ga AcAryaguru upari bhaktirAga. ra ga kahiche huI nahI ("kahicI na huI'ne badale). 3 kha bolatau" pachIno "sanakSatra...Upanau pATha nathI. 4te tINaI tINaI ne badale). 5 ga Upanau cha. ga gurubhakti. 7 ga ane karivI. 8. siribhayANa. 9kha kauNahArai. 10kha hauNahAra chai huNAhU chaIne badale). 11 kha gurubhakti (guruhaIne badale). upadezamAlA bAlAvabodha pUrvArdha) 59 Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [pAchalA bhavane puNya prerita bhavya jIvo gurunI sevA karatAM A lokamAM ja jJAna-lakSmInuM sthAna bane che. paralokamAM jene bhadra-kalyANa thanAra che athavA jene mokSanI IcchA che te jIva jema devatAne ArAdhe tema gurune paNa gADhI bhaktithI ArAdha.] bahu sukSmasayasahassArNa dAyaga moagA duhasayANe, AyariyA phuDameya, kesipaesI ya te heU. 102 naragaigaNapaDihaFe kae taha paesiNA rannA amaravimArNa paraM ta Ayariya_bhAveNe. 103 bAhu su bahu ghaNAM sukhanAM sayasahasalAkhanA deNahAra, anaI, moagA. duHkhanAM saI thika mUkavaNahAra choDavaNahAra ukta ca. vinA gurubhyo guNanIradhibhyo jAnApiga dharma na vicakSaNe pi, artha sudIghaqla locanopi dIpa vinA pazyati nAMdhakAra. 1 AyariyA. guru IsyAM hui, phuDameya. e vAtanau saMdeha nahIM, e vAta Upari he ziSya pradezI rAyanA bUjhavaNahAra kezI gaNadhara tUhahaI hetu dAMta. che. naraya pradezI rAjAi narakagatiI jAvAnaI paDihatya yogya karmi kIdhai hUtaI, je pradezI rAjAi, amara vimAna devalokanauM vimAna pAmiuM te AcAryazrI kezI gaNadhara ji nau prabhAva mahimA jANivI. kathAH zvetaMbikA nagarI, pradezI rAjA nAstika, tehanAM citrA nAmii, muhutI suzrAvaka, ekavAra zrI pArzvanAthanA saMtAnIyA kezI gaNadhara vana mAhi pAudhAriyA, citra muhaMta ghoDA khelAvivAnaIM misiI, rAjA vana mAhi lIdhI, ghoDA khelAvI vizrAma letaI rAjAi, dharmadezanA karatAM guru dIThA, kautigiIM guru kanDaI giu nAstika mata prarUpataU gure aneka hetu dajhaMta dekhADI jIva anaI paraloka svargamokSAdika padArtha manAvila, gADhau suzrAvaka rAjA kIdhau, ekavAra rAjA parvatithiIM posaha lIdhau chai, pAraNAnAM dihADaI, sUryakAMtA tehanI kalatraI, anya puruSa Upari AsaktIi visa dIdhauM, rAjA marInaI devaloki sUryAbhadeva hUu amalakalyAMnagarI AvI zrI mahAvIra taNAM, samavasaraNi, batrIsabaddha nATaka kIdhau, jAu te pradezI rAyanaI kezI gaNadharanI saMyoga na huuta, tau naragiI ji jAti.0 102-03. 1 ka kaha (kie tahane sthAne) 2 kha malhAvaNahAra, 3 kha janAti ga jAnAti. 4 kha, ga vicakSaNo. 5 kha tUhiI ga tumharaI. 6 kha dIdhAM. 7 ka "giu nathI. 8 ga rAjA nathI. 9 kha hutau ga huta. 10 kha jAtI ga jAta. zrI somasuMdarasUrikata 60 Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ isiuM jANI guru ArAdhivau, gurudeM ziSyaCO rUDI pari zikSA devI e vAta kahaI chai. [guru ghaNA sukhanA denAra ane ghaNA duHkhanA choDAvaNahAra che. pradezI rAjAe narakagatine yogya karmo karyAM hatAM. paNa temaNe devalokanuM vimAna meLavyuM. te AcArya kezI gaNadharano ja prabhAva. kathA : zvetaMbikAmAM nAstika pradezI rAjA hatA. emane citra nAme mahetA hatA. eka vAra kezI gaNadhara vanamAM padhAryA. citra mahetA ghoDA khelavavAne nimitte rAjAne vanamAM laI gayA. vizrAmanA samayamAM dharmadezanA karatA gurune joI rAjA kautukathI guru pAse gayA. gurue aneka dRSTAMtothI nAstika rAjAne suzrAvaka karyo. pauSadhanA pAraNAne divase rAjAnI sUryakAMtA patnIe anya puruSa pratyenI AsaktithI rAjAne viSa ApyuM. rAjA marIne sUryAbhadeva thayo. jo A pradezIrAjAne phezI gaNadharano saMyoga na thayo hota to te nake ja jAta.J dhammamaIehiM aisuMdarehiM, kAraNagujIvIehiM, pAryaMto ya maNaeN sIsuM coei Arao. 104 dhamma dharmamaya niravadya atisuMdara nirdoSa kAraNa kAraNa kahivApUrvaka guNova ziSyaCi jehiM karI jJAnAdika guNa Upajai teve vacina karI, palhAya manahudeM pratlAda harSa UpajAvataU huMtau guru ziSyaCO coyaNA hitazikSA dii. sAcei ji vani mana harSa Avai, phUDauM gamataui na boliuM te kahaI chai. ukta ca satyaM brUyAta priyaM brUyAt brUyAdvA satyamaya priyaM priyaMca nAmRtaM brUyAddeSa dharma sanAtana: 1. prANa saMkaTiU chatae asatya kUMDauM gamataiuM na bolivauM. 104. [ziSyane jJAnAdi guNa Upaje tevI hitazikSA gurue ApavI. prANa saMkaTamAM hoya toye gamatuM paNa asatya ne kUDuM vacana na bolavuM.] yaM kAUNa paNuM turumiNadattassa kAliyajjINa, ati ya sarIra catta na 51 bhaNiyamahamma saMjuE. 105 jIyaM ApaNauM jIvitavya paNa karI oDI, maraNa gamI, tami tumiNI nagarIiM datta navA rAya, Agali kAlikAcArTiiM, Avi ya mananaiM abhiprAi sairUM chAMDiuM, e rAya mAratau mArau isiuM cIMtavI, na ya bha 1 ka maNiMsI. 2 kha jo hita ga jehuM 3 kha UpAi. 4 ka ukteca (saMskRta zloka)... na bolivau pATha nathI. 5 ke nA ya. upadezamAlA bAlAvabodha (pUrvArdha) 61 Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ puNa adharma saMyukta pApamaya vacana na boliuMi ji. kathAH turumiNI nagarII datta brAhmaNa mahutauI rAjya ApaNaI vasi karI, Agilau jitazatru rAjA kADhI, ApaNAI rAjya adhiSTiuM, dharmanI buddhii ghaNA yAga vajiyA, eka vAra dattanA mAliA zrI kAlikAcArya tINi che nagari AviyA, mAmale bhaNI"dattaguru kanDai gila, yAganauM phala pUchivA lAgauM, gure kahiuM jIvadayA dharma huI, datta kahaI yAganau la kahau, gure kahiuM hiMsA durgatinau hetu huI, palau kahai, ADauM kAM kahau, yAganau phala kahau, gure maraNa AMgabhInaI kahiuM, yAganau phala, naragagati kahI, datta kahaI hauM naragi jAsu, gurUM kahiuM kauNa saMdeha sAtamaI dahADaI kuMbhIpAka mAMhi pacitau naragi jAesi, isiu ahinANa sAtamAM dihADaI tAharaI muhi viga paDisiI, e ahinANa, datti kahiuM marI kihAM jAisi gureM kahiuM harSa devaloki jAisa, tau darii rIsAvaI gura pAkhatI jaNa mUkIyA cIMtavaI chaI. sAtamAM dihADaI guru ji mArisa, isiu cIMtavI cIMtavI gharamAhi pasI rahiu, rAjA mArga cokhalAviyApa, tihAM puSpapragara karAviyA ekaI mAlIi gADha kAji UpanaI, viSya mAragi karI, Upari phUlanI 14DAlauM lokhiluM, te datta AThamA dihADAnI bhrAMtii sAtamAM ji dini guru mArivA nIsariu5, ghoDAnau paga viNa Upari paDile, viNa UchalI tehanaI muhuDaI paDI, bIhanau pAchi valiu, sAmaMta maMDalIke teha Upari virakta hute bAdhI kuMbhIpAka mAhi pacItau marI naragi giu, sAmaMte valI Agilau jitazatru rAjA thApiuM, tINaI zrI kAlikAcArya pUjyA cAritra ArAdhIdevaloki puhutA. 105. jima kAlikAcArya sAcauM boliuM tima aneraTha dharma0 sAcala ji kahivatuM, je lagAraI dharmanaI viSaI mAIuM goIGra bolaI, tehUi doSa kahaI chaI. 1 ka na nathI. 2 ka, kha brAhmaNI mahaMta hui ("brAhmaNa mahatauine badale). 3 kha yAgai ji kIdhA (bhAga yAjiyAne badale). 4 kha kAlikAcArya guru rAjA bhANeja bhaNI taNiI ga zrI kAlikAcArya nathI. 5 ga mAnaka mokaliu (mAmale bhaNIne badale). 6 kha jIvadayA vagaI. 7 ka kumI. 8 ka pacIta. 9 kha kisiuM. 10 kha cIMtavI (1) ga cIMtavatu. 11 ga rAjamArga. 12 kha cokhAlIviyA ga cokhalAvyA. 13 kha bharAvyAM. 14 kha DAlauM bhariuM lAMkhiuM. 15 ga nIkaliu. 16 kha bIhatI. 17 ka kabhI. 18 kha "marI nathI. 19 a ArAdhI kAlikAcArya. 20 ga dharmavaMta. 21 kha mAyA kUDauM (mAIuM goiune badale) ga mAIU-goya. 6 2 zrI somasuMdarasUrikRta Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [kathAH turamiNInagarImAM datta brAhmaNa mahetAe agAunA jitazatru rAjAne kADhI rAjya vazamAM laI sattAdhIza banyo. eka vAra dattanA mAmA kAlikAcArya tyAM AvyA. datta guru pAse gayo. yajJanuM La pUchyuM. gurue kahyuM, jIvadayA dharma che, hiMsA durgatino hetu che.datta kahe, 'ADuM kAM bolo ? yajJanuM phaLa kaho." gurue kahyuM "yajJanuM phaLa narakagati.' pachI kahe "ni:saMdeha, sAtame divase tuM narake jaIza. enuM eMdhANa e ke e divase tArA mukhamAM viSTA paDaze." guru vize date pUchatAM kahyuM huM marIne devaloka jaIza." datta risAyo. te gharamAM ja paDyo rahyo ne gurune mAravAnuM vicAryuM. rAjAe mArga cokhA karAvyA. paNa eka mALIe mArgamAM ja viNa karI enA para phUlanI DALa nAkhI. datta AThamA divasanI bhrAMtie sAtamA divase gurune mAravA nIkaLyo. ghoDAno paga viNa para paDatAM viNa UchaLI datta rAjAnA moMmAM paDI. te DarIne pAcho vaLyo. sAmaMta maMDalike tene bAMdhI kuMbhIpAkamAM nAkhyo. marI narake gayo. sAmate AgalA jitazatru rAjAne gAdIe besADyo. jema kAlikAcArya satya bolyA tema bIjAe paNa satya ja bolavuM. dharmane vize je lagIre ADuMavaLuM bole te doSa bane che.] phuDapAgaDamakahato. hadiya boDilAbhamuvahaNa, jaha bhagavao visAlo, jarakaraNamahoahI Asi. 106 phuDadharmaphuTa prakaTa yathAsthita jauM na kahaI tala, bohi. bodhilAbha AvataI bhavi dharmanI prApti upahaNaI na pAmaI, jaha bha0 jima bhagavaMta zrI mahAvIrahuI visAlo vistIrNa ghaNauM, jaramara. jarAmaraNa rUpiu bhavasamudra ghaNau huu, saMsAra vadhAriu, ekaI vacana karI. kathAH zrI mahAvIranau jIva zrI AdinAthanaI vAraI bharatezvaranI marIci nAmii hutau', zrI AdinAtha zakanDaI dIkSA lIdhI, uSNakAli mala parISaha bhAgau tridaMDIu thiuM, ghaNA jIva bUjhavI, zrI AdinAtha kanhaI mokalI dIkSA livarAviyA, eka vAra glAna thiuM, mana mAhi jANiuM ko sakhAIla karavuM, pacchadha kapila kSatrihUI dharma kahaI, bRdhA pUThi, zrI AdinAtha kanDaI dIkSA levA mokalaI, te pUchai, tuM kanDaI kisi dharma nathI. zrI AdinAtha kanDaI kA mokalaI pachaI marIci kahiuM, kapila dhamma ahAMI chaI paraI icchaI siluM 1 kha hutau' pachIno pATha zrI AdinAtha kanDaI. bRdhA pUrdi nathI. ra ga bUdhA pUrdi... levA mokalaI' nathI. 3 kha mokalaI jaI 4 kha IhAM chaI. 5kha "Isi6 mAyamaya' (siluM mAIuM goIune badale). upadezamAlA bAlAvabodha parvadha) 63 Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAIuM-goIuM vacana boliuM tINaI karI marIci, marI koDAkoDi sAgaropama bhamiu, paththaI zrI mahAvIra thiu 106. te marIci karme lagaI vrata thiu caliu, bIjA na calaI, e vAta kahaI chai. jo pragaTa yathAsthita dharma na kahe to Avate bhave dharma na pAme. jema mahAvIrane jarAmaraNarUpI bhavasamudra ghaNo thayo. eka ja vacanathI saMsAra vadhAryo. kathA : zrI mahAvIrano jIva AdinAthanA vArAmAM bharatezvaranA beTA marIci nAme thayo. teNe AdinAtha pAse dIkSA lIdhI. unALAmAM malapariSaha bhAMgatAM nirdeDiyo thayo. ghaNA jIvane jJAna pamADyA ne AdinAtha pAse mokalI dIkSA levaDAvI. eka vAra te mAMdo thayo. pachI kapila kSatrIne bodha pamADI AdinAtha pAse dIkSA levA mokalyo. te pUche che, "tArI pAse kAMI dharma nathI ? mane AdinAtha pAse kema mokale che ?" pachI marIcie kahyuM ke he kapila, dharma to ahIM paNa che. paNa ADuMavaLuM vacana bolavAne kAraNe marIci marI koDa koDi sAgaropama bhamyo. pachI zrI mahAvIra thayo. kArunarunasiMgAra, bhAvabhayajIviaMtakaraNehiM, sAhU avi ya maratI, na varSa niyaniyama virAhati. 107 kATuna karuNAbhAva dayAbhAvanaiM dekhADavaI, anaI svajanAdikanaI rovAI vilApe, anaI strI aneka zugAra bhAvabhaya anaI rAjAdikane bhae, anaI jIvitavyane leve etale savihauM, anukUle pratikUle upasarge sAhU sAdhu mahAtmA varimai prANa chAMDaI, na ya niya, puNa ApaNau niyamadrata virAdhaI nahIM. 107. hiva je cAritra pAlaI anaI teha Upari bahumAna dharaI, tehaI mahAla hui. e vAta kahaI chaI. diyAbhAva dekhADave, svajanAdikanA rove, strIzRMgAra ane rAjAdikanA bhaye eTale sarva anukULa-pratikULa upasargamAM sAdhu mahAtmA prANa tyaje paNa potAnuM niyamavata virAdhe nahIM. "appahimAyato aNamoyato ya sugUThe lahaI, rahakAradANaaNumoyago migo jaha ya baladevo. 108 1 kha viNasI ("marIne badale). 2 kha pacchai' pachI 'sattAvIsamaI bhavi. 3 kha thayA. 4 kha hutau 5 kha "naya' nathI. 6 kha, ga pratikUle' nathI. 7 ga niyatavrata. 8 ka appAhiya.. 9 ga vi. zrI somasuMdarasUti Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ appA je ApaNauM hita tapasaMyama yaMniyamA Acarai karai, anai je tehanaa dharmadAnanaU, devai karI athavA maniiM ji karI, anumodai teha Uri harSa cIMtavai, te trinhiIM sugati pAmaiM, devaloka lahaIM, rahakA jima thAkara dAna dIdhauM, aNumo mRgalaiM anumodanA kIdhI, anai baladeva RSi tapa kIdhA, te trinhii devaloka pahutA. kathA : zrI kRSNa mahArAja paraloki pahutA pUThii baladevi dIkSA lIdhI, anai baladeva, ekaiM gAmi bhikSAM jAtau, kUnai kAMThai eka strI baladevana rUpa dekhI. mohI teha sAmuha jotI ghaDAnai thAnika, ApaNA bAlakanad galai dora bAMdhai, baladeva vArai isiuM cIMtanai, e mAharauM rUpa anartha hetu^ gAma mAhi AvivAnau abhigraha lii, bAhiri bhikSA lahauM tau liuM, nahIMtara nahIM, tehanaIM pi ghaNA jIva bUdhA, eka mRgalau jAtismaraNanau dhaNI, teha RSinI sevA karai, isii eka rathakA2 kASTa levA Aviu, vana mAhi Uriu chai, baladeva mahAtmA mAsakSapaNanai pAraNai, tehanI bhojananI velA giu, rathakAra harSiu dAna devA lAgu mRgalau mana mAhi cIMtavai, e bhAgyavaMta thakAra isI anumodanA karai chai, isii prastAvi adhachedI vRkSanI DAla vAyu karI trihuM Upara paDI, tiui marI pAMcamai devaloka deva UpanA. 108. sanmArganI anumodanAi mahAla hui, ajJAna kaSTanauM duHkhkhai sahiuM nirarthaka thAi, e vAta kahai chai. [je potAnAM tapasaMyama, yamaniyama Acare, je dharmadAna kare athavA manathI ja anumodanA kare te traNeya sugati pAme. jema 2thakAre dAna dIdhuM, mRgalAe anumodanA kIdhI ane baladeva RSie tapa karyuM te traNeya devaloke gayA. kathA : zrIkRSNa paraloke gayA pachI baladeve dIkSA lIdhI. bhikSArthe teo jatA hatA tyAre kUvAkAMThe eka strI baladevanA rUpa para mohI paDI ane temanA sAmuM jotI, ghaDAne sthAne potAnA bALakane gaLe doraDuM bAMdhavA lAgI. baladeve tene aTakAvI, ne vicAryuM ke "A mAruM rUpa anarthano hetu che.' eka kAra lAkaDuM levA mATe vanamAM AvI eka sthAne Utaryo. baladeva mAsakSamaNane pAraNe 1 kha tapusaMyamAdika samAcaraU (tapasaMyama yaMniyamA Acarai'ne badale). ga tapasaMjamaniyamAdika je samAcaraiM. 2 ga anai mRgalae. 3 kha, ga anai baladeva" nathI. 4 ga bhikSA' nathI. 5 ga mohI teha sAmuhaM jotI' nathI. 6 ga mAharau' nathI. 7 ka dAna devA lAgu' nathI. 8 ka sanmArgatI. upadezamAlA bAlAvabodha (pUrvArdha) 65 Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pelA rathakArane tyAM AhAraveLAe gayA. RSinI sevA karato mRgalo manamAM vicAre che ke A rathakAra bhAgyavaMta che. te AvI anumodanA kare che. eTalAmAM aDadhI chedelI DALa pavanathI traNeyanI upara paDatAM marIne traNeya pAMcamAM devalokamAM UpanyA.] je te kaya purA pUraNe, aIdukkara cira kAle, jaI te dayAvaro Iha kariMtu to saphala hurta. 109 je te purApUrti pUraNa zreSTii je tapa kIdhauM, aIdu atiduSkara anere karAI nahIM, anaI ghaNI kAla lagaI kIdhauM, jai te jai kinhaI tea evaDI tapa dayAvaMta zrI sarvajJanAM zAsani vartatI karata, to sarpha tau saphala huuta mokSAdika kAja sIjhana. ukta ca. anANA kammakhao, jAyaI maMDUka cunna tullatti, samma kiriyAI so puNa ne taskAra sAriccho. 1 e pUraNa zreSTinI kathA tAmali RSinI kathAnI pari jANavI. 109. zrI vItarAganAM zAsani kadAcit apavAdi vartata sarva zakti che kharI vidhi Upari udyama karaI, tau ArAdhaka ji hui, e vAta kahaI chaI. pUrve pUraNa zreSThIe kareluM tapa ati duSkara hatuM. evaDuM tapa zrI sarvazanuM zAsana vartatAM koIe karyuM hota to te mokSe jAta. e pUraNa zreSThInI kathA tAmali RSinI kathA jevI ja jANavI.. kAraNanIyAvAsI sulphayara ujamaNa jaiyatve, jaha te saMgamatherA sapaDiherA tathA Asi. 110 kAraNa. kAraNiI vaDapaNa asamarthapaNAM, athavA glAnapaNamAM nityavAsI huI, ekaI ji sthAnaki rahaI, navakalpa vihAra na karai, tINai cukya, sutara gADherauM yatna karivauM, ApaNI zakti che, kSetra upAzraya nava bhAga karI rahaI, nityavAsanA doSa laI, Ima karatau ArAdhaka kahIi, jaha te jima te zrI saMgamasUri sthavira AcArya sapADi, nityavAsi vasatAi, sapADi. devatAnau sAnidhya rUpa atizayavaMta hUA, tahIM ima anerAi huI, zrI saMgama2SasUrinI kathA, jima AgaI kahI datta kuziSyanaI adhikAri tima jANavI. 110. je nityavAsi vasatA yatna na karai, DhIlA thAI, tehacI doSa kahaI chaI. 1 kha joI. 2 kha channa 3 kha kiriyANa. 4 kha, ga "e nathI 5 kha karI ga "kharI vidhi Upari nathI. 6 kha, ga udyameNa. 7 kha, ga gADheraDauM. 8 ka saMgasUri. 9 ga e. zrI somasuMdarasUriskRta Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vRiddhAvasthA, azakti ke mAMdagIne kAraNe sAdhu nityavAsI bane, navakalpa vihAra na kare, zakti anusAra upAzrayanA nava bhAga karI rahe, nityavAsanA doSa TALe to te ArAdhaka ja che. saMgamasUri nityavAsa karatAM chatAM atizayavaMta thayA. nityavAsI chatAM je yatna na kare tene doSa bese. egata'nIavAsI gharasaraNAIsu jai mama pi, kaha na paDihaMti kalikalusa-rosadosANa AvAe. 111 egaMta je niSkAraNa nityavAsI huiMra, anai ghara ghara ne vara sagAsaNIjA Upira jai mamatva ika mAharAM e, ehanau dhaNI hauM, isI ri jeu tehanI karavA-karAvivAdikanI ciMtA karai, taupa kahivauM kisiuM, kaha na ima karatA te kima nahI paDaiM, paDisie ji, kihI, kali kila vaDhAviMDa anai kaluSa pApa rosa rosa mAnAdika je chai doSa tehanau ApAta saMyoga tihAM, u gha2svajanAdikanI cIMtA karavA lAgau, tau nizcid rIsa pApa krodhAdika Upajai ji, isiu bhAva. 111. tathA. [akAraNa je nityavAsI thAya ane ghara temaja sagAMsaMbaMdhIo pratye mamatva rAkhe, ciMtA kare te paDe ja. kemake svajanonI ciMtA karatAM nizce pApa-krodhAdi Upaje.] ati kattiUNa jIve, to gharasaraNaguttisaMThaC, avi kanniyA i teM taha paDiA asaiMyANa pahe. 112 avi ka0 vRkSAdika jIvi avittiUNa chedyA pAkhai' ko. gharazaraNa neva guttivADikATaDIkAMTaDI. tehanauM saMThappa samArivauM katto kama hui, na hui ji, vRkSAdika chedyA pAkhai, gharavADi pramukha samarivauM na huidra, isiu artha, avika anai jau kimai vRkSAdika jIva chedI athavA anerA pAhi chedAvI, gharanauM samArivauM karai, tau asaMyata gRhasthanai mArgi paDiyA, ji huIM mahAtmApaNauM jAi10 ji. 112. [je vRkSAdi jIva chedI ke cheAvI ghara samarAve te asaMyata gRhasthane mArge ja paDe. emanuM mahAtmApaNuM jAya ja.] 1 ka egata. 2 kha, ga huMi' pachI 'ekaIM ji sthAnaki rahae/hui'. 35 12' nathI 4 Ja mamatA karai 5 kha 'tau' pachI 'kahatau'. 6 ke pApakhai. 7 kha koTakI ga koTaDI. 8 kha 'na hui' nathI. 9 kha karau ('karai, tau'ne badale). 10 ga jAI' pachI 'veSa niSphala thAi. cha. gRhasthanI ciMtA karatAM pApa hui te kissuM kahavuM. gRhastha saMbaMdha mAnadoSa hetu hui, e vAta kahai chai.' vadhArAno pATha. upadezamAlA bAlAvabodha (pUrvArdha) 67 Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thevovi gihipasaMgo iNo suddhasTa paMkamAvahai, jaha so vAttarasI hasiu 5jjoanaravaizA. 113 thevoni thoDaui gRhasthanauM prasaMga paricaya jaizo. suddha nirmUla mahAtmAnaa paMkapApa Avai lagADai, jA jima vAttaka RSi thoDaiM gRhasthanaIM prasaMgikIdhaiM caMDapradyota rAjA hasiuM, ima anerau hisai. kathA : suMsumAranagara, dhuMdhumAra rAjA, tehanI beTI aMgAravatI, tINaiM paritrAjikA eka vAdi jItI, tINaMiM rIsAvIi tehanauM rUpa citrAmapaTi likhI caMDapradyotanaIM dikhADiuMra, caMDapradyota mohiu baliIM mAgai, kaTaka karI suMsumArapura AvI gaDharohau kIdhauM, dhuMdhumAra rAjA nimittika pAhiiM nimitta jovarAtiuM, tINad serI mAhi AvI bAlaka bIhAviyAM3^, bAlaka nAsatAM nAgadevatAnai bhavana paiThAM, tihAM vArattaka mahAtmA' kAsTiMga chai, tINaiM ghAiMsiuM kahiuM, re ma bIhau, te vacana leI naimittiki rAyaCi kahiuM, tumha hUi jya chai, dhuMdhumAra rAjAM rAtii dhADau dIdhau, caMDapradyota dharI jIvatau ghari ANiuM, aMgAravatI pariNAtiu, te eka vAra tINaU' pUchI, tAharai bApi thoDaiM kaTaka kama hauM jItau tINad kahiuM mahAtmAnaIM vaniiM, mAgi jAtau vA2ttaka mahAtmA dekhADiu, caMDapradyota naimittika mahAtmAM vAMdauM, ima kahI hAsad. namaskAra kIdhau, mahAtmAhUi sAMbharauM, maiM varAsaU, bAlakaC kahiuM ma bIhau tehanau doSa e, jaM rAya hasai. 113. strInA paricayanau vizeSi doSa kahai chai. [thoDo paNa gRhasthano prasaMga nirmala mahAtmAne pApaNUMkamAM pADe. jema vArattaka RSie gRhasthano prasaMga kIdho ema. kathA : dhaMdhumAra rAjAnI putrI aMgAravatIe eka paztriAjikAne vAdamAM jItI. pelIe risAIne aMgAravatInuM rUpa citrapaTe AlekhI caMDapradyotane batAvyuM. caMDapradyote mugdha thaI dhuMdhumAra rAjAnA gaDhane ghero ghAlyo. rAjAe jyotiSI pAse bhaviSya jovaDAvyuM. teNe zerImAM bALakone bivaDAvyAM. bALako nAsatAM nAsatAM vArattaka mahAtmA jyAM kAussagamAM hatA tyAM pahoMcyAM. mahAtmAe utAvaLe kahyuM 'Darazo nahIM.' mahAtmAnAM A vacanane AdhAre jyotiSIe dhuMdhumAra rAjAne kaheluM ke tamAro jya che.' caMDapradyota rAjA mahAtmA sAme hasyA tyAre 1 kha jItu. 2 kha 'caMDapradyotanaIM dikhADiuM' nathI. 3 kha vi. 4 ka mA 5 kha 'tINa' pachI 'caMDapradyota rAjA'. 6 ka tAha hUIM. 7 kha siu. 68 zrI somasuMdarasUriSkRta Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahAtmAne potAnI bhUla samajAI ke pote Darazo nahIM' ema kahI gRhastha-prasaMga pADelo.] sabhbhAvo vIsaMbho neho' raivaiyaro juvaijaNe, sayaNagha2-saMpasAro tavasIlavayAi pheDijjA, 114 sabhbhAvo strInauM avelAM upAzraya AvivauM, vIsaMbho strInau vIsAsa neho strI Uri sneha raivaiyaro ya strI Agali sarAga kathAna kahivauM, sayaNA strIjana siuM sayaNasagAM anai gharanau saMpasAra AlocauM karavauM, etalA bola saghalAi, tava sI. mahAtmAnau tapa upavAsAdika zIla sadAcAra kriyA anai vratamahAvrata etalAM pheDai nIgamai, strInai saMsargiiM sarva dharma viNasai, isiu bhAva. 114 tathA. [strInuM kaveLA upAzraye AvavuM, strIno vizvAsa, strI upara sneha, strI samakSa sarAga kathAkathana, gharasaMsAranI carcA - ATalI bAbato mahAtmAnI sadAcArakriyA ne vrata-mahAvratane gumAve che. strIsaMsargathI sarvadharma vaNase che.] joinimittaakSara, kouyaAesabhUikarmohiM, karaNANumoagrAhi ya, sAhumsa tavakbao hoi. 115 joisa jyotiSma, nimitta horA zAstrAdika, anai akSara mAI pramukha akSara, kautuka svapnAdika Adeza, e vAta ima' husiipa, isi N nizvAnauM kahivauM, bhUtikarmI abhimaMtrIya rAkha'rAkhaDInauM ApivauM karA etalAM bolanad karavae karAvivad, anumodavardhI karI, mahAtmAnAM tapanau kSaya huiM, ete karave tapa jAi. 115. teha bhaNI evA karttavyanauM ra lagai, prasaMga na karivau, e vAta kahai chai. jyotiSa-nimittazAstra Adi, kautuka-svapnAdika Adeza, A vAta Ama thaze' ema kahevuM, maMtrelI rAkhaDI - ATalI bAbato karavI-karAvavI-anumodavI e mahAtmAnA tapano nAza kare che.] hu jaha kIrai saMgo, taha taha pasaro khaNe khaNe hoi, thevo vi hoi bahuu, na ya lahai dhiya nibhaMto 116 jaha jima jima jyotiSTha nimittAdikanau prasaMga karai, taha tima tima 1 ke nehA. 2 kha sneha dharai vayaroya (sneha rai vaiyaroya"ne badale) ga sneha dha2 vaiAro. 3 kha Alocana kahivau ga Alocana karavuM. 4 ke, kha ma. 5 kha hoisyai. 6 kha 'rAkha' nathI. cha ka niraMbhaMte. 8 ga jyotiSThAdikanau (jyotiSTha nimittAdikanau'ne badale). upadezamAlA bAlAvabodha (pUrvArdha) 69 Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dihADaI dihADaI 28#prasaraDhAla vAdhaI, thoDau TI ghaNau thAI, jeTha bhaNI pramAda anAdi bhavanau adhyasiu chai, pachaI nirbhe gurusthaviramAhAtmAe vArItau dhRtisamAdhi na lahaI, nimittAdika bhAkhyA pAkhaI rahI na sakaI, isika bhAva. 116. doSa thoDau phITI ghaNau thAI, te vAta kahaI chai. jema jema nimittAdino prasaMga kare tema tema eno prasAra moTo thAya. guru-mahAtmA ethI dhRti-samAdhi gumAve che.] jo cayAI uttaraguNe mUlaguNe vi aciraNa so cAI, jaha jaha kuNaI pamAya, pillijjaI taha kasAahiM 117 jo caru je mahAtmA uttaraguNa AhArazuddhi pramukha chAMDaI, te mauDaI mauDaI thoDA kAla mAhi, mala ga. mUlaguNa mahAvrataI tyajaMI chAMDaI, jaha. jima jima jIva pramAda karaI, dharmanAM viSaI DhIlauM thAI, tima tima kaSAye karI prerId, guNa thiu cUkavII. 117. je daDha huI tehahUi guNa kahaI chaI. jei mahAtmA uttaraguNa AhArazuddhi tyaje te moDemoDe mUlaguNa mahAvrata tyaje. jema jema jIva pramAda kare, dharmane vize zithila bane tematema kaSAprerita thaIne guNathI cUke. jo niSNuesa gilDaI, dehagyAe vi ja ya dhiya muvaI so sAheba sakajaje, jaha caMdavarDasao cayA. 118 jo ni. je ApaNaE dharmAnuSThAna nizciI daDhapaNaI liI paDivajaI deha, saranaI viNAsiI chatAM dhRti na muMkaI, prANa jAte daDhAI na chAMDa, so sAheI, te ApaNauM kAja svargamokSAdika sAdhai, jaha caM. jima caMdrAvataMsaka rAjAOM sAdhiuM. kathA tINaI rAI upavAsI huMtaI rAtii, jAMe dIva javalaItAM maI kAusagi rahiyauM, isika abhigraha lIdhau, anaI kAusagni rahiu, jetalai dIvau jhAmalau thAi, tetalai dAsI, mAharau svAmI aMdhAraI kima rahisiI, INai abhiprAI valIvalI dIvaI tela siMcAi, dIvau saghalI rAtri 1 kha bAMdhaI 2 ka thoDau thoDo 3 ga uttaraNa. 4 kadhi muhai ga dhii muaI. 5 a pAlaI. 6 kha dIvaI ajUAlaI (dIvau valai ne badale). 7kha ThAMmi. 8kha rahi1.9 kha lIdhI pachI je jAMe dIvau rahasya, to kAussagga karisu pATha. 10kha "rahila pachI rAudAsI AMgarakhiI Thau pATha. 11 kha dAsI cIMtavaI ga ghasI karaI. 12 kha valIvalI dAsI. zrI somasuMdarasUrikRta Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prajvaliu, rAjA saghalI rAtri kAusagiI ji thAkau, anaI dIsa UgataI dIvau ulhANauM, rAyaduM kAusagga pAriuM, sukumAla sara bhaNI prANa gyA, marI devaloki pahutau, daDhAI lagaI Ima kAja sariuM. 118. tathA. [je potAnuM dhamanuSThAna daDhapaNe svIkAre, deha nAza pAme chatAM dhIraja na mUke, prANa javA chatAM daDhatA na tyaje te mokSa sAdhe; jema caMdrAvatuMsaka rAjAe sAdhyuM. kathA: caMdrAvataMsaka rAjAe upavAsI chatAM rAte dIvo baLe tyAM sudhI kAussagga rahevAno abhigraha lIdho. jevo dIvo jhAMkho thAya ke dAsI "svAmI aMdhAre kema raheze ?" ema mAnIne vaLIvaLI tela siMce ema AkhI rAta dIvo saLagato rahyo ne rAjA paNa kAussagnamAM rahyA. divasa UgatAM dIvo holavAyo. rAjAe kAussagna samApta karyo paNa prANa gayA. marI devaloka pahoMcyA. sAunDakhuprivAsa, dusijajaparIsahaM kilesa ca, jo sahaI tasya dhamo jo viima so tava cara. 119 sI uha, sIyatADhi-uSNatApara khuha bhUkha, pivAsa trasa", du4i0 UMcI nIMcI upAzrayabhUmi, anerAI parISaha pIDA kilesa anaI kleza devatAdikanA kIdhA upasarga, etalAM je sahaI khamai, ahiyAsaI tehahui dharma hui, eha bhaNI, jo dhiI. je dhRtimaMta nizcalacitta huI, te sItAdikanaI sahavaI karI tapa samAcaraI, jai daDha mana na huI tI te AratiI paDika dharma virAdhaI, eha bhaNI dhRtimaMta kahiu. 119. je zrI sarvajJanA dharmanauM tattva jANaI, tehUI avazya daDhAI huI, e vAta kahaI chaI. [TADha-tApa, bhUkha-tarasa, UMcInIcI upAzrayabhUmi, pariSaha kleza, upasargo je sahana kare tene dharma thAya. je daDha manano na hoya te dharmavirAdhanA kare... dhammamiNe jANatA gihiNo vi daDhatvayA kikuya sAhU kamalAmelAharaNe, sAgaracaMdeNa ItyuvamA. 120 - dhamma e zrI sarvazana dharma jANatA gihiNogRhasthaI daDhavrata dharmanaI viSaI nizcala huI, kikuya. mahAtmAna kahiva6 kisiuM, te daDha huI 1kha "prajvali, rAjA saghalI rAtri nathI. 2 kha rahila 3 kha "bhaNI pachI lohI bharANau, pIDii tArI. 4 kha. ga khuha 5 kha pivAsA trisa. upadezamAlA bAlAvabodha pUrvArdha) 71 Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ji, kamalA IhAM kamalAmelAnAM udAharaNi kathAnaki sAgaracaMdranauM upamAna dRSyata jANivauM, te gRhastha thikau daDha hUuM. kathAH dvArakA nagarIche baladevanA beTAnI beTala sAgaracaMdra kumAra, tehanaI nAradi citrAmi likhI kamalAmelA dekhADI, tehaci anurAga hUu, te kanyA AgaI, nabhasenakumAracI dIdhI chai, isiI sAMbakumari pAjhiliI AvI sAgaracaMdranI hAsai Akhira DhAMkI sAgaricaMddhi kahiuM kamalAmele mUkI, sAMbi kahiuM hau kamalAmelA nahIM, kamalAnau melaNahAra. sAgaracaMdra vacanachaleIja kahaI, hiva kamalAmeliI sAMgakumari vIvAhanI velAM vidyAnaI bali kanyA apaharI, vana mAMhi ANI, sAgaracaMdra pariNAvile, zrI neminAthanaI mukhiI dharma sAMbhalI sAgara suvaka thiuM, eka vAri parvadina masANa TUMkaDI kAusagi rahila, nabhaseni dITha, rIsa lagaI sAgaracaMdranaI mAthaI mATInI pAli bAMdhI khaIranAM aMgAra ghAlyA, dharmanI daDhAI lagaI, sAgaracaMdra marI devaloki giu. 12). valI dharmanI daDhAI Upari dRSTAMta kahaI chaI. | sarvajJano dharma jANatA gRhastha paNa dharmane vize nizcala hoya che to mahAtmAnuM to kahevuM ja zuM? ahIM kamalAmelAnA kathAnakamAM sAgaracaMdranuM dRSTAMta jANavuM. kathA : dvArakAmAM baladevanA pautra sAgaracaMdrane nArade citra-Alekhita kamalAmelA dekhADI. te anurakta banyo. agAu te kanyA nabhasenakumArane ApelI che. eka divase sAMgakumAre pAchaLathI AvI sAgaracaMdranI AMkho DhAMkI. sAgaracaMdra kamalAmelAne saMbodhana karyuM. sAMba kahe "huM kamalAmelA nathI, paNa ene meLavI ApanAra chuM." pachI sAMbe vidyAbaLe kanyA harIne vanamAM ANI sAgaracaMdrane paraNAvyo. zrI neminAthane mukhe dharma sAMbhaLI suzrAvaka thayo. eka vAra parvadine smazAna najIka kAussagga rahyo. nabhasene rIsathI enA mAthAmAM mATInI pALa bAMdhI kheranA aMgArA mUkyA. paNa sAgaracaMdra acaLa rahyo, marIne devaloke gayo.] devehi kAmadevo gihI vi na vicAliu tava guNehi, matta gajdabhuyaMgama rambasa ghoraTTahAsehiM 121 devehiMcaMpAnagarII kAmadeva zrAvaka gRhasthaI' zikauM, giDI vi. 1 kha "kathAnaki pachI sAgaracaMdranI beTa' sudhIno pATha nathI. 2 kha tehaI. 3 kha AMkhi. 4 kha, ga vacani chali leI. 5 kha sAMbahUI kahaI ga kahiuM. 6 ka cAliu kha na vi cAlI. 7 ka kakhassa. 8 kha gRhIda ji. zrI somasuMdarasUkita Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ devatApane upasiMga ApaNA tapaguNa tau caliu nahIM, kiyA upasarga, matta ga posaha lIdhai kAusiMga rahyA aDhAra koDi dravyanA dhaNI kAmadeva zrAvakanI iMdrid prazaMsA kIdhI te ekai devi saddahI nahIM tINaiM vaikriya mAtA hAthiyAMnAM rUpa bhujaMgama sApanAM rUpa rAkSasanAM ghora raudra aTaTTa hAsa tehi karI khobhaviu48 puNa khubhiu nahIM dRDhavrata bhaNI igyAra zrAvakanI pratimA ArAdhI devaloki pahutau, pachai ekavatArI hUu. 121. e vivekiyAnI vAta kahI, avivekI jIva niraparAdhai jIva Upara kopa karatA durgatii paDaiM, e vAta kahai chai. [caMpAnagarImAM kAmadeva zrAvaka devatAnA upasarga chatAM tapaguNamAMthI caLyA nahIM. deve hAthI, sApanAM rUpa dharI ane rAkSasanA aTTahAsathI kAussaggamAMthI kSubdha karavAnA prayAsa karyA paNa te kSubdha thayA nahIM.] bhoge arbhujamANA vi kei mohA pati aharaga , kuviu AhArathI, jattAi-jaNassa damaNu` . 122 bhoge ketalAi jIva bhoga rUDA zabdarUparasAdika, icchA chatIi aprAptid karI aNabhogavatAi huMtA kei mo moha ajANivA lagai, adhogatiiM paDaiM nara[ka]gatii jAi,kutio jtAi jima dramaka eka AhArArthI bhojana vAMchatau yAtramAM utsavi giyA loka Upara kupiu, marI naragi giu. kathA H rAjagRhanagara eka vAra, vaibhAragiri parvati loka ujjANI giu, isIi eka bhikhArI bhojana vAMchatau naga[2] mAhi phiriu, bhikSA na lAdhI10 pachai vaibhAragiri giu, tihAMi loka mAhi phiriu bhikhkhu na lAdhI, pacchai loka Upari kupiu, parvata upari caDI silA pADivA lAgau, loka dekhI11 parahau thi pelui ji paDiu, raudra dhyAni marI sAtamI naraka pRthvI giu. 122. isiu avivekInauM svarUpa jANI vivekanai viSayi yatna karavauM, e vAta kahai chai. [keTalAka jIva rUDA rasarUpazabdAdinI icchA chatAM enI aprAptine laIne adhogatie jAya. rAjagRhImAM dramaka bhikhArI bhikSA na maLatAM vaibhAragira gayo 1 kha devatAne. 2 kha, ga 'cAliu nahIM' pachI khubhiu nahIM'. 3 ka. kI. 4 ga piihala devaloka. 5 ke dagu. 6 kha 'huMtA' nathI. 7 kha je. 8 kha 'loka' pachI 'ujjANI.... naga2' pATha nathI. 9 kha purNa bhikSA. 10 kha 'lAdhI' pachI 'pachai vaibhAragiri... na lAdhI' pATha nathI. 11 kha silA dekhI. 12 kha parahA thayA (parahau thi'ne badale) ga 5rahau thiu. 13 kha isiuM' pachI 'avivekInau svarUpa jANI' nathI. upadezamAlA bAlAvabodha (pUrvArdha) 73 Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tyAM paNa bhikSA na maLatAM loko para gusse thaIne tyAMthI zilAo pADavA lAgyo. pote ja paDyo ne raudra dhyAne marI sAtamI naraka gayo.. bhavasayasahassa-dulahe, jAijarAmaraNasAgaruttAre, jiNavavaNami guNAgara, khaNamavi mA kAhiti pamAya. 123 bhavasmajanmanAM saI sahasa lAkha tehe durlabha duHprApa, anaI navanavAM saMsAra mAhi je janmajarAmaraNa teNe rUpI sAgara samudra teha taka UtAraNahAru mokSa rUpII taDi pahacADaNahAra, elauM zrI jinavacana zrI sarvazanI dharma, tehanaI viSaI re jIva guNanA Agara jJAnAdika guNa saghalAI jIvanaI AdhAri chaiM, teha bhaNI guNAkara kahII. khaNa, kSaNamAtra thoDAM velA rakhe pramAda karaI, dharmenaI viSaI Alasa kara, valI e dharma gADhau du:prApa chaI, IsiluM jANi. 123. pramAdanAM hetu mUlagAM rAgadveSa che, e vAta kahaI chaI. lAkho bhave durlabha evuM, saMsAramAM janma-jarA-maraNarUpI samudramAMthI pAra utAranAruM ane mokSarUpI taTe pahoMcADanAruM zrI sarvajJanuM jinavacana saghaLA jIvano AdhAra che. tethI tene guNAkara kahyuM che. dharmane vize thoDo samaya paNa pramAda karIza nahIM. je na lahaI sammatta, laCNa vi je na eI' saMvegaM, visayasuhesu ya rajaI so doso rAgadomANe. 124 je na e jIva je samyakatva na lahaI sAcA dharmanI AsthA na pAmaI, laNa anai dharma lahIinai 5A saMvegaha mokSanI icchA abhilASa tajAI, visaya viSayasukha rUDA zabdarUparasasparza tehanaI viSaI je rAcaI, Asakta thAi, te doSaaparAdha, rAgadveSanau jANivau, teha ji jIvanau pariNAma pherai chaiM. 124. | [jIva samyaktva na pAme, sAcA dharmanI AsthA na rAkhe, mokSano abhilASa tyaje zabdarUparasasparzane vize rAce te doSa rAgadveSano jANavo.] to bahuguNanAsANa, sammaracarittaguNaviNAsANa, na hu vasamAgatanuM, rAgaddosANa pAvANuM. 125 to ba0 teha kAraNa rAgadveSanI nAsa pheDavarka bahuguNa ghaNA guNanauM kAraNa 1 kha UtAraNahAra chai anai. 2 kha, ga rAkhe 3kha karaI' pachI dharmenaI... valI e pATha nathI. 4 kha ela. 5 ga lahaI. 6 ga na jAI. 74 zrI somasuMdarasUrikata Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chai, sammatta samyaktva anai cAritrajJAna guNanA viNAsahAra nIgamaNA21, rAgadveSa taha evA pApIyA rAgadveSanai viza na AvivauM, rAgadveSa UpajatA vArivA, isau bhAva. 125. [rAgadveSano nAza ghaNA guNanuM kAraNa che. samyaktva ane cAritra jJAna guNanA vinAzaka evA pApI rAgadveSanA vazamAM na AvavuM. rAgadveSa pedA thatA ja rokavA.] na vi teM kunnai amitto, suni suvirahiu samaktho vi, jaM dovi aNigRhiA, karaMti rAgo ya doso ya. 126 navi ta amitra vairI suTTu vi gADhaNa virAdhiu, dUhaviu hUMtau samartha gADhau balavaMta icchatau, teM anartha karai, jaeN dovi ja e verAga naiH dveSa anigrahiA mokalA mUkiyA vadhAriyA chatAM anartha karai, vairI eka bhavanuM maraNa karai, rAgadveSa anaMtAM maraNa diiMpa. 126. virI rAgadveSa anarthakAraka che. vairI ekabhavanuM maraNa kare, paNa rAgadveSa anaMtA bhavanuM maraNa kare che.] iha loe AyAsa ayarsa ca karaMta guviNArsa ca, pasavaMti ya paraloe, sArIramaNogae dukhe, 127 iha ihaloki e rAgadveSa AyAsa, sayara anai mananau kleza dii anai ayarsa loka mAhi ayazakIrti kaIM, anai je pUjAnau kAraNa cAritrAdika guNa tehanau viNAsa karaiM, pasarva anai paraloka bIjai bhati, naraka tiryaMca gatiiM ghAtI, sArI sayaranAM anai mananAM dukSma e rAgadveSa prasavai nIpajAvaU, jIvaCd. 127. [A lokamAM rAgadveSa zarIra-manano kleza Ape che, apakIrti kare che, cAritrAdika guNano vinAza kare che. bIjA bhavamAM naraka-tiryaMca gatimAM nAkhI zarIra-mananAM duHkho nipajAve che.] viddhI aho akajja, jaM jANato vi rAgadosehiM, lamaulUM kaDuya rasa, teM ceva nisevae jIvo. 128 dhig dhik e jIva pratiiM, aho uttama e akArya11 gADhauM virUe, 1 kha nIgamaNahAra huM. ra kha ehnA pApIyA' nathI. 3 kha chai tau. 4 kha vairAgya anai ga verAga anai. 5 kha karaiM. 6 ke manana kha manau. 7 kha ayaza-apakIrti g ayazaakIrti. 8 ga ghAlI. 9 ga 'anai' nathI. 10 ke kajja. 11 kha kArya. upadezamAlA bAlAvabodha (pUrvArdha) 75 Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ je jANe rAgadveSanI phela kaDUuM hUba, rAgadveSanI vAhiu akArya karaI, tehana virUuM la tIvra pAmaI, isiu jANatI, huMu valI e jIva te cevo teha ji rAgadveSanau pApa sevaI karaI, e moTau virUuM. 128. rAgadveSanuM phaLa kaDavuM che. te jANavA chatAM jIva rAgadveSanuM pApa kare che e moTuM varavApaNuM che.] ko durma pArijA, kasya vasubehiM vihaujha hujA, ko va na labhijja mukhe rAgadyasA jaI ne hukkA. 129 ke dukhe jaI eha jagamAhi rAgadveSa na huti tau kvaNa jIva duHkha pAmata, ko dukhIle na thAata, dumba saghalAI rAgadveSa lagai ji hui, kamsa va. anaI kahihaMi pirAyAM sukha dekhI vismaya Azcarya huta, jaI e rAgadveSa na huti take sahuM sukhIla ji thAIta, kahiCI sukhanau vismaya na upajita isika bhAva, va anaI kuNa eka jIva mokSa na lahata, sahU lahata, rAgaddo. rAgadveSa jaI jagamAhi ne huta, rAgadveSanAM bheda AzrI kahaI cha0. 129. jo A jagamAM rAgadveSa na hota to koNa duHkha pAmata? e na hota to sau sukhI ja thAta. koIne sukhanI navAI na raheta. eka jIva nahIM. badhA mokSa pAmata.]. mANI gurupaDiNIo, asatya bhario amammacAri ya, mohaM kilesajAla, so kakhAI jaheva gosAlo. 130 mANI. je jIva mAnI huI, garva vahaI, anaI guru gurahaMI pratyenIka pratikUla UparAThau huI, asatya, ApaNaI kusvabhAvi karI aneka anartha UpajAvaI, ama.... amArgika sUtriI cAlai, mohaMje elaMu huI te, tapa locakriyAdika klezakaSTanau samUha ahiyAI ji karaI, nila bhaNI, jima gosAlAnau tapa nila hui, jau zrI mahAvIra guru Upari pratikUla hUu anaI garva kIdhau tau. tathA. 130 jei jIva garva kare che, guruthI upharAMTo thAya che, kusvabhAvathI aneka anartho upajAve che, amArgi sUtre cAle che te tapa-locakriyAno samUha kare te vyartha che; jema gosAlAnuM tapa niSphaLa gayuM. 1 ga tIvra nathI. 2 ga rAgadveSanaI vasii pApa karaI (rAgadveSanauM pApa sevaI karane badale). 3 ka kara. 4kha kassavi. 5 a vihio. 6 kha pIyArA. 7kha kauNa kaGNa (kuNa ekane badale) ga kauNa eka. 8 ka gosAle. 9 ka neka artha 76 zrI somasuMdarasUkita Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalahaNahaNasIlo, bhaMDaNasIlo vivAyasIlo ya, jIvo nigsajjaliuM, niratyaya saMyama caraI. 131 kalaha. vaDhAvaDi karaI kohaNasIlo rIsAla valIvalI rIsAvita chaI. anaI bhaMDaNasAlo, lakuTAdike karI yuddha karaI valavalI vivAya. savihauM siluM vAda karataui ji chai. jIvo ni. elau jIva niccanjalio sadeva krodhAdhyAta, niratya. saMyama cAritra nirarthaka niSphala karai. 131. kima niSphala karaI, e vAta kahaI chaI. je risALa hoya, vaLIvaLI yuddha kare, sau sAthe vAdavivAda kare e jIvanAM saMyamacAritra niSphaLa jAya.. jaha vadavo vaNe davadavasma, jAlika khaNaNa nihaI, evuM kasAyapariNa, jIvo tavasaMjamAM dahaI. 132 jaha va. jima vananau davAnala vanahaMIM davadavasma, UtAvalI UtAvalI jaliu prajvalita hetauM, kSaNamAtra mAhi bAlai, bhasma karaI, ervaisI pari kaSAyanAM pariNAmi vartatI jIva tapasaMyama bAlaI. 132. kaSAyAya karI tapasaMyamanA vinAzanauM pramANa kahaI chaI. [jema vanano dAvAnaLa utAvaLe saLagato kSaNamAtramAM bALI nAkhe ema kaSAyathI vartato jIva tapasaMyamane bALe che.] pariNAmavaseNa puNo, ahio" UNayarauna hunja khAo taha vi vavahAramitteNa, bhannaI ImaM jahANUla.264 133 pariNAma, jIvai kaSAyanA pariNAmanaI vizeSiI, ahio. tapasaMyamakSaya adhikU huI anaI uchaU" huI, utkaTa pariNAmaI ghaNI kSaya huI, maMda hIna pariNAma zuM uchaU0 huI, taha vi. tau vyavahAramAAiI vicilA vahanA madhyama pariNAma AsirI, bhanaI, bAdaravRttiI kSayanauM rUpa kahI chai. 133. teha ji kahaI chai. [kaSAyanA pariNAma-vizeSathI tapasaMyamano kSaya adhika-ocho thAya. utkaTa pariNAme kSaya ghaNo thAya, maMda pariNAme ocho thAya.) 1 kha krodha adhikau karaI ga krodhAbAta. ra ka saMcaya. 3 ka na hui. kha vanahi (vanahaMIne badale) 4 kha "utAvalau" (eka ja vAra). 5 ka ahi8. 6 ka khau. 7 kha taha vihAra 8 kha iNamo. 9 kha ga ochauM. 10 kha ochauM ga ochau. 11 kha mananA. 12 kha AzrayI. 13 kha svarUpa. upadezamAlA bAlAvabodha pUrvArdha) Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pharusavayaNeNa diNatad, ahibivato haNaI mAsatad, varisatad savamANo haNaI hAsaMto ya sAmagna. 134 pharu jau jIva risAvila huMtI karkaza vacanaI bolaI, gAli diI, tau eka dihADAnau UpAuiM tapasaMyama nIgamaiM, anaI ahibdhi jAtinA marma kulAdikanA marma bolai, taka mAsa dihADau tapa nIgamaI, varisajauM rIsa lagaI zApa dii, karaDakA moDaI, ta6 varasa dihADanau tapa nIgamAM, anaI, hAI. jau lauDA lAkaDanaIM ghAi AhANai,tau mArAnau sarva tapasaMyama nIgamaI. yaduktama. yati), krodhayukto japati, yaddadAti yadacaMti tatsarva zravate tasmAbhinaM kuMbhAdi vAdaka. 134 jo risAyelo jIva karkaza vacana bole, gALa de to eka divasanuM saMcita tapasaMyama gumAve, kuLa AdinA marma bole to mAsa divasanuM tapa gumAve, jo zApa Ape to eka varasanuM tapa gumAve, lAkaDAnA ghAthI haNe to janmArAnuM tapa gumAve.] aha jIviya nikiMtad, hanUNa ya saMjamaM mala ciNaI, jIvo pamAya bahulo, paribhamAM aNa saMsAre. 135 aha, ketIya vArai rIsAviu jIva jIvitavya liI, niTola mAraI, tau potAnI sarva tapasaMyama nIMgamI navale malapApakarma UpArthai, telaMu jelaU13 pApakamiMi jIva pramAda bahula hutau saMsAra mAhi ghaNau4 bhamaI. eha ji bhaNI mahAtmA kSamA dharai, e vAta kahaI chai. 13pa. [kyAreka risAyelo jIva nizcita mAre to sarva tapasaMyama gumAve ane navuM malapApakarma pedA kare. pApakarmathI pramAdI banelo jIva saMsAramAM ghaNuM bhame che.] akkasaNa" tajjaNa tADaNAu", amANahIlaNAu ya, muNiNo muNiyaparabhavA, daDhapahAri va visahati. 136 anne Akrosiva6 zApanauM devauM, tAjivavuM, AMgulI bhamuhi karI 1 ka dita. 2 ka haI 3 kha vayarI. 4 kha huI tau. 5 kha "gAli diI nathI. kha tapu ("UpAjiu tapasaMyamane badale). 7 kha "ahikhi' pachI "jau adhikSipaI, hAkalaI gAli ghaI (jAtinA...bolaIne badale). 8kha anAI (jau rIsa lagaIne badale). 9kha AhaNatau. 10 kha amArA sarvana (jamArAnau sarvane badale) 11 kha ga ga na. 12 ga jIvitavya liI nathI. 13 kha jehavauM (jehane badale). 14 ka ghaNakuM. 15 kha, ga ukkosaNa. 16 kha tADaNAo ga tADaNao 17 kha, ga hIlaNAo. 78 zrI somasuMdarasUrikata Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nirbhacchivauM, tADavauM, doraka lakuTAdike karI kUTivauM avamANa apamAna parAbhava, hIlavauM, jAtyAdika karI niMdavauM, etalA saghalAi bola muNizo, je muni mahAtmA, muNiya paralokanau mArganAM vipAka jANai chai, te dRDhaprahArI mahAtmAnI para sahad. kathA dRDhaprahArI pallIpati dhADi sahita ekaiM gAmi paDiu, eka brAhmaNanai ghari khIrinauM` bhAjana brAhmaNI anai bAlaka vAhavatAM huMtAM28 lIdhauM, tetalai brAhmaNa snAna karIvA gyau hUMtai te Aviu, tINai rIsa lagai bhogala" laI ketalAi cora viNAsiyA, pachai dRDhaprahArI' rIsAvid khaDugid te brAhmaNa viNAsiu, tetalaU tehanai ghara navaprasUta gAi chai, te dhAI teha viNAsI, pachai sAdhAna brAhmaNI gAli detI AvI tehai viNAsI, tehanau garbha phuDaphuDatau paDiu, te dekhI pazcAttApii pUriu pAchau valIu, vanamAhi gurunae vaniiM vairAgya lagai, dIkSA lIdhI, abhigraha lIdhauM, jau mai INai ji grAmi rahivauM, jA lagai e pApa sAMbharae tA annapANI mai na levauM, isiu, pachai tINaU ji gAmi. cha masavADA niraMtara lokamAhi Akroza mArivAM kUTivA sahI, kSamA lagai nirAhAra thikau pApamala dhoI kevalajJAna UpArja mokSa pahutau. 136. tathA. zApa, nirbhartyanA, mArapITa, apamAna, niMdA A badhI bAbato je paralokanAM pariNAma phaLa rUpe che te mahAtmA dRDhaprahArInI jema sahana kare che. - kathA : dRDhaprahArI pallIpatie eka gAmamAM dhADa pADI. eka brAhmaNanA gharamAM khIranuM vAsaNa lIdhuM. teTalAmAM snAna mATe gayelo brAhmaNa ghera Avyo. teNe bhogaLathI keTalAka corone mArI nAkhyA. pachI dRDhaprahArIe rIsathI te brAhmaNane, eka navaprasUtA gAyane, pachI sagarbhA brAhmaNIne mArI nAkhyAM. eno garbha phaDaphaDato paDyo. te dekhI dRDhaprahArI pazcAttApamAM pAcho pharyo. vanamAM guruvacanathI vairAgya thatAM dIkSA lIdhI. abhigraha lIdho ke pote A gAmamAM rahe tyAre jyAM lagI e pApa sAMbhare tyAM lagI annajaLa leze nahIM. pachI te ja gAmamAM cha mAsa sudhI te nirAhAra rahyA, lokonI mArapITa sahI lIdhI ne kevalajJAna pAmI mokSe gayA.] 1 ga nirbhartyanuM. 2 ga avahIlavuM. 3 kha, ga mArgakarmanA 4 ga khAvAnauM 5 ka bhoga 6 7 daDhapratihAri. 7 kha sagarbha. 8 7 saMbhaU. 9 ga isiu karI rahiu chai ('isiu...gAmi'ne badale). 10 kha gAmi goya2iM upadezamAlA bAlAvabodha (pUrvArdha) 19 Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ahamAhau tti na ya paDihagaMti, sattA vi na ya DisavaMti, mArinjaMtA vijaI, sahati sahassamallu . 137 ahamA. nIca loke yaSTimuTyAdike karI AhaNiyA huMtA mahAtmA valatau tehaCi ghAya na mUkai, anai kuSNahiM mahAtmAnai, zApa Akroza dIdhauM, taU, valatau, mahAtmA zApaAkroza na diIM. ukta ca. akko sahaNaNa mAraNa dhamabheMsANa bAlasulabhANa, lAbhaM mannai dhIro jahuttarANaM abhAvami. 1 ghaNauM kisiuM kahIi, mAri niTola mAritAi huMtA yatimahAtmA sahai, lagA2i rIsa na ANai, sahasyamalla mahAtmAnI pari. kathA H eka rAyanai vIrasena nAmiiMpa pAyaka, tINae teha rAyanau vairI gADhau duya kAlasena isiU nAmiU, jIvatau bAMdhI ANI rAyanaiM Apiu, rAjA harSiiM, aneka lAkha gAma dIdhAM, sahasramalla isiuM nAma dIdhauM tINaiM sahasramalliU zrI darzanasUri kanhaI dIkSA lIdhI, jinakalpa paDivajiuM, kAlaseniIM vanamAhi kAusiMga rahau dIThau, rIsa lagai tINai aneka pira kadarzAviu, teha mahAtmACO kSamAi ji AvI, kadarthatAM prANa giyA, maTI sarvArthasiddhi vimAni deva hUMu, ekAvatArI, jima sahasramalli mahAtmA sahiuM tima anere sahivauM, jeha bhaNI. 137. mahAtmAne lAkaDI ke muSTiprahArathI nIca loke mAryA hoya te vaLato ghA na kare ane zApa dIdho hoya to vaLato zApa na de; sahassamala mahAtmAnI peThe. kathA : vIrasena nAme sainike potAnA rAjAnA zatru kAlasenane jIvato bAMdhI ANI rAjAne soMpyo. rAjAe hoMzathI gAmo bheTamAM ApyAM ne sahasramalla' evuM nAma ApyuM. A sahasramalle darzanasRSTi pAse dIkSA lIdhI. zatru kAlasene sahasramallane kAussaggamAM jotAM enI bahu prakAre satAmaNI karI. paNa e mahAtmAne kSamA ja AvI. marIne sarvAsiddhi vimAnamAM deva thayA.] dujjaGgamuhakodaMDA, vayaNasarA putvakammanimmAyA, sAhUNa te na lagnagdha, khaMtIya vahaMtANaM. 138 dujjaNa durjananA mukha, adharmanAM muhaDAM, teha rUpiyA kodaM^DadhanuSa, vayasa teha thau nIkaliyAM, avajJAvacana rUpiyAM bANa puvva mahAtmAne, pAchilA 1 kha mahAtmAd. 2 kha, ga ukko. 3 ga sahaNa, 4 kha asAmmi. 5 ka vIse... miiM. 6 kha, ga sudarzanasUri. 80 zrI somasuMdarasUkRita Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhavaneM karme nIpajAviyAM chaiM, sAhUNa sAdhumahA[tmA]GUiM te vacanabANa na lAgAM, na lAgaU, lAgisiIM nahIM, tehaCO khetI pha. je mahAtmA kSamA rUpIuM phlaka kheDauM vahaIM chaiM. 138. anai 52 Upara krodha avivekiAnai hui, vivekiAnaIM na hui, e vAta kahai chai. [durjananA mukharUpI dhanuSyamAMthI nIkaLelAM AjJAvacana rUpI bANa sAdhu mahAtmAne lAgatAM nathI. mahAtmA kSamArUpI DhAla dhAraNa kare che.] patthareNAhao kIvo, patthara DamicchaI, migArio saruM pappa, saruppatti vimaggaI. 139 patthare klIva zvAna kuNahii pAtkari pASANa, AhaNiu huMtau rIsa lagai, patthara pAhaNiui ji DasivA khAvA vAMchai, lAMkhaNahAraCO kAMIM na kahad, anai migAri mRgAri sIha pratid ko bANa phUMkai, te bANa' pAmInai sIha bANanI karNavArai na ka2i, saru bANana mUMkaNahArai ji joi, teha ji Upari dhAi, tima nirvivekI jIva anarthanA karaNahArai ji Upari rIsAviu, anartha kiravA vAMchai, anai vivekiuM sIhanI pari tehaCO kAI na kaha, tehanauM mUla kAraNa je chai, karma teha jinA kSayanaIM kAraNi, udyama karai, isilluM puNa mana mAhi cIMtavai. 139, kUitaro paththarathI ghavAIne rIsathI e paththarane ja khAvA icche che, paththara pheMkanArane kAMI na kare. jyAre siMha tarapha koI bANa mUke to te bANanI darakAra na kare paNa bANa choDanArane jue ne tenA upara dhase. e ja rIte nirvivekI jIva anartha karanAra upara gusse thaIne anartha karavA icche jyAre vivekI jIva siMhanI peThe anarthanuM mULa kAraNa je che tenA kSayane mATe udyama kare.] 5 taha purviM kinna karyuM na bAhue jeNa me samaktho vi, inheiM kiM kassa va kuSpi tti dhIrA aNuppicchA. 140 taha pu. pUrvajanmAMtari tevauM karmAM kAIM na kIdhauM, na bAha jINaiM kammiiM karI mUhUda nIca anai samarthaUM bAMdhai pIDaiM nahIM, teha bhaNI mAharaui ji doSa, kadarthaNahAranau doSa nahIM, inDiM kiM havaDAM kissA bhaNI kahi Upara kopa karauM, muhiyA niSkAraNa, dhIrA a je dhIra mahAtmA isiu vimAsI pIDid chatId viThThala na thAi. 140. 1 kha pharI. 2 kha hui, vivekiAnaiM' pATha nathI. 3-4 ke bAlaNa. 5 kha kuppa mitti ('kukhi tti'ne badale), 6 kha na bAdhai. upadezamAlA bAlAvabodha (pUrvArdha) 81 Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vayarI Upari dveSa na karavI e vAta kahaI chaI, hava sneha lagaI sagAI Upari rAga na karavI, e vAta kahaI chaI. [pUrvajanmamAM evuM kAMI karma meM na karyuM jethI nIca ane samartha loko mane bAMdha-pIDe nahIM. mAro ja doSa; satAvanArano nahIM. kopa konA para karuM ? vyartha." dhIra mahAtmA AvuM vicArI piDAvA chatAM vihvaLa na bane... aNurANa jaITsa vi, siyAyavatta piA dharAve che, taha vi a naMdakumAro, na baMdhupAsehi paDibaddho 141 aNurA skaMdakumArahUI jaimsa vi mahAtmA thiyA pUThii, pitA bApa anurAgai snehaI karI, sivAyavatta. dhavala chatra dharAvaI, taha vitaU, evaDaI, mohanaI kAraNi chataI huMtai, skaMdakumAra mahAtmA, na baMdhu pA. sagAnAM sneha rUpiA pAsa teNe baMdhANavuM nahIM. kathAH zrAvastInagarI, jhakanakaketu rAyanau beTau skaMdakumAra tINaI vairAgyaOM zrI vijayasenasUri kanDaI dIkSA lIdhI, bApa moha lagaI ApaNAM puruSa pAThaiM sadaiva chatra dharAvaI, pachaI te mahAtmA jinakalpI thaI kAMtInagarIzuM giu, tihAM mahAtmAnI bahina ghaNAM kAlanI pariNI sunaMdA nAmiTha rANI* chaThe, teNaI te mahAtmA dITha6, sneha lagaI vaDI vAra sAskule joIuM, mAhAtmAnaI mani lagArai mohana AvirSa, ajAnatai bahine vIrAI IrSyA lagaI te mahAtmA viNAsAvile, teha vRttAMta jANI bahina gahilI thaI, maMtrIzvari ghaNe upakami karI sAjI kIdhI, mahAtmA evA nirmoha hui, ehi ji vAta AzrI kahaI chaI. 141. pote mahAtmA thayA pachI bApa anurAgathI dhavala chatra dharAve che. A mohanuM kAraNa chatAM DhaMdakumAra sagAnAM snehapAzamAM baMdhAyA nahIM. kathA : zrAvastInagarImAM kanakaketu rAjAnA putra skaMdakumAre vijayasenasUri pAse dIkSA lIdhI. bApa mohavaza thaI haMmezAM chatra dharAve che. muni kAMtInagarImAM gayA. temanI sunaMdA nAme bahena je rANI hatI teNe snehavaza thaI muninI sAme joyA karyuM. mahAtmAe manamAM lagIre moha na ANyo. ajANatAM bahene bhAInI ISyane laIne te mahAtmAne marAvyA. pachI kharo vRttAMta jANI bahena gAMDI thaI. maMtrIzvare upacAra karI sAjI karI. mahAtmA AvA nirmohI hoya che. 1 kha, ga paDibuddho. 2 kha siyAvatta. 3 kha putraha "puruSa pAI'ne badale). 4 kha "pachaI nathI. 5 a thiI. 6 ga rAyanI rANI 82. zrI somasuMdarasUrikRta Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ guru gurutaro a aIguru piimAI avapiya jaNasitteho, ciMtijamANAgavilo, catto aIdhammatisiehiM 142 guru saMsAra mAhi piyAmAyamAyabApanau sneha guru gADhau, tehaI pAhi avacca apatya chorUyanau sneha gurutara, gADharaDau, tehaI pAhi , piyajaNabhAryAdika abhIkhanau sneha moha ahaMgura, ati gADhau chAMDatAM dohilauM, e isi sneha, ciMtijamANa cItavItau vimAsIta hutau apAra guvila gahana anaMta saMsAranau hetu. ukta ca. lobhamUlAni pApAni, rasamUlA vAdhayA, snehamUlAni duHkhAni, trINi tyaktA sukhI bhava. 1 eha bhaNI cattoaI ati gADho dharmanaI viSaI trisiyA je mahAtmA, teNe catto tyajiu chAMDika dharma viruddha bhaNI. 142. eha ji vAta kahaI chaI, mAbApano sneha gADha bALaka pratyeno sneha vadhAre gADha, bhAryA Adi priyajanano sneha atizaya gADha. e tyajavo ghaNo dohyalo. ema vicAratAM A saMsArano hetu ati gahana che. dharmatarasyA mAtmA A dharmaviruddha snehane tyaje che. amuNiyaparamaFANe, baMdhujaNa sittehiM vaIyaro hoI, avagaya saMsAra sahAya, niyANa same hiyarya. 143 amaNi, je paramArthatattva mArga na jANaI teha ji hUI baMdhajaNa sagAnI sneha vyatikara pratibaMdha huI, avagaya je virUA'asthira saMsAranA svabhAva rUpanaura nizcaya jANaI, tehanauM saviluM Upari samaM hiyaya, rAgadveSarahita sarIkhauMI ji hiyauM hui. 143. eha savihaunA sneha ihalokiI anartha hetu huI, e vAta anukramiI kahaI chaI. je paramArthatattva na jANe tene ja sagAMno sneha pratibaMdha thAya. je asthira saMsAranA svabhAvarUpano nizcaya jANe che tene badhA para samabhAva hoya. enuM 1 ka accayaNa. ra kha, ga chorUnau. 3 kha moha lagaI. 4 kha tetA. 5 kha, ga rasamUlAni. 6 kha "ApaNauM mana" ("cattoaIatine badale). 7 kha kaDInI prathama paMkti A pramANe amuNIvayara malyANa jaNasittehi vayaro hoI 8 ka avaya. 9 kha tehani baMdhuvarga ("teha ji huI baMdhujaNane badale). 10 kha katikara. 11 ga bihua. 12 kha svarUpa ga svarUpanI. 13 kha dRSTirAga dveSa. upadezamAlA bAlAvabodha pUrvadha) 83 Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hRdaya rAgadveSarahita hoya.] mAyA piyA 51 bhAyA, bhajjA puttA suhIya niyagAya, iha ceva bahuvihAi karaMti bhayanemaNassAd. 144 mAyA. mAtA anai pitA anai bhrAtA bhAI, anaI bhAryA jalatra, putra beTA, suhI mitra, niyagA ya, bIjAi sagA^ iha ceta, ANaiM ji bhavi bahuvidha, aneka prakAra bhayamAraNAdika vaimanasya mananAM duHkha karaiM, eha bhaNI tehanau sneha na karavau. 144. jima mAtA' anartha karai, tima kahai chai. [mAtA-pitA-bhAI-patnI-putra-mitra temaja anya sagAM A bhavamAM ja aneka prakAranAM mananAM duHkha kare che. eTale temano sneha na karavo.] mAyA niyagamai vigappiyaMmi, arthe apUramANimma, puttassa kuNai' vasaNuM, culaNI jaha baMbhadattasa. 145 mAyA ni mAtAi nija ApaNI matid buddhii, vikalpiuM cIMtaviu, je arthakAja tINae kAji apUramANammi aNasIjhatai, puttassa beTAhUiM vyasana anartha karaI, calaNI jima culaNI mAtAi brahmadatta beTAhUi anartha cIMtatiu. kathA : kAMpIlyapuri brahmarAjA, calaNI rANI, tehanai cauda svapnasUcita brahmadatta beTau lahuDau chai, isii brahmarAjA paraloka pahutau, tehanA mitra dIrgharAjACd rAjyanI sAra karavA hiyAM huMtA calaNI siu saMbaMdha huu, te jANI brahmadatta tehaM dekhatAM kAga-koilAdika siuM saMbaMdha karAvI giiM11 viNAsai, anya jAtIya siuM saMbaMdha, e anyAya hauM sAMsahau nahIM?, te dekhI dIrgharAya bIhatau calaNICi kahai, jau tAharai mad kAja, tau e beTau viNAsi, pachai culanIiM brahmadatta eka kanyA pariNAviu, lAkhanau dhaulahara karAviu chai, calaNIiM tihAM brahmadatta rAkhiu isii paTTabhakta dhanu mahaMtad nagara bAhari thikI lAkhahara lagai suraMga khaNAvI TUMkI chai, ApaNA varadhanu beTAhUiM jaNAvI chai, te beTau brahmadattanai aMgaolagU kIdhau5 chai, 1 kha husA. 2 kha puttA' nathI. 3 ga bhAtA' nathI. 4 kha bini sagA sahI (kalatra, putra, beTA, suhI'ne badale) 5 kha jimUtA. 6 ga kulai. 9 kha brahmadatta.... svapnasUcita' pATha nathI. 8 kha calaNI brahmadattanI mAtA siu dIgharAyanai saMbaMdha huu ('calaNI siu saMbaMdha huu'ne badale) 9 kha te vAta. 10 kha jANI. 11 kha bAMNisiuM. 12 kha 'nahIM" pachI 'isiuM jaNAviuM'. 13 kha phUMkI' nathI. 14 kha te muhaMtAnu. 15 kha 'kIdhau' nathI. zrI somasuMdarasUriSkRta 84 Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ calaNI che rAtiIM tINaI lAkhahari Agi lagADI, brahmadattiIM varadhanuM mitranaI vacanaIM, bhUI pATU deI suraMga prakaTa kIdhI, kanyA sUtI mUkI, be jaNa nIkaliyA, suraMganaI muhuDai, dhanu muhaMtaI bi tejI ghoDA rAkhiyA chaiM, teheNI caDI be jaNi dezAMtari gayA, bhAgya laI brahmadatti cauThi sahasa kanyAnAM pANigrahaNa kIdhAM, rAjya pAmiuM, dIrgharAya saMgrAma mAhi viNAsI digvijaya karI, cha khaMDa sAdhI kAMDilyapuri cakravarti hUu. 14pa. bApa jima beyahUI anartha karaI, te vAta kahaI cha0. mAtA svabuddhithI dhAreluM kAma siddha na thatuM joIne putrane anartha kare, jema cUlaNI mAtAe brahmadatta putrane anartha karyo. kathA : kAMDilyapuramAM brahma rAjA, cUlaNI rANI ane temano brahmadatta nAme nAno putra che. brahma rAjA mRtyu pAmatAM temanA mitra dIrgha rAjA rAjyanI saMbhALa levA AvIne rahyA. e daramiyAna emane cUlaNI sAthe saMbaMdha thayo. te jANatAM brahmadatte kAga-koyalano saMbaMdha karAvI khabbathI mArI nAkhyAM. A saMketathI DarI gayelA dIrgharAjAe cUlaNIne kahyuM ke tuM tArA putrane mArI nAkha." cUlANIe brahmadattane lAkSAgRhamAM rAkhyo ne rAtre Aga lagADI. joke dhanu mahetAnI yojanAthI te suraMga dvArA nAsI chUTyo. pachI dIrgharAyane harAvI, digvijaya karI cakravartI banyo.] savaMgovaMga vigataNAo, gaDaNaviheDaNAo ya kAsI ya ratisio, purANa piyA kaNakeU. 146 savaMgo 8 kanakatu rAjA ApaNA beyahUI, sarvagovaMga. sarva aMgopAMganI vikarNanA, chedaya chedAvivauM, kAsI kIdhau, anaI jagaDaNa kadarthivauM, viheDaNA vividha jAtinI pIDA tehaI kIdhI, syA bhaNI kIdhI, rajjAi rAjyatRSNA bhaNI e beTA vAdhyA hutA mAharaluM rAjya lesiMI, INai abhiprAIM. kathA : tetalapuranagari kanakaketu rAjA, rAjyanii lobhiI jeje ApaNA beTA janmIi, te te visaMgI rAjyacI ayogya karI mUkaI, nAMkakAnaAMkhihAthipagAdika avayavana divaI karI, teha rAyanIM ekaI padmAvatI rANI i ApaNau jAtamAtra eTale pracchanna tetalisuta mahaMtADUI 1 kha tINaI pachI "culanInuM kUDa karivauM anaI muhuta je suraMga divArI chaI tehanuM dvAra jaNAvyauM chae. brahmadattanaI isiI culanI pATha. 2 kha agni dIdhI te vAraI kanyA mUkI datta naI varadhana nIMkalI gayA (Agi lagADI... nIkaliyAne badale 3 ka "syA bhaNI kIdhI pATha nathI. 4 ka huM. 5 a "ApaNau. te rANI' pATha nathI. upadezamAlA bAlAvabodha pUrvadha) 85 Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ApiuM, te mahaMtAnaI tINI i ji avasari poTilA bhAyaMi beTI jAI, te rANI) ANI rAyanaIM dekhADI mahataIM te rAyanA beTAI kanakadhvaja nAma dIdhauM, kanakatu rAjA mUA pUThii te rAjA hUu, tetalisuta muhutI, tehanaI sarva rAjyanI dhaNI mAnya hUu. 146. bhAI bhAII anartha karaI, e vAta kahaI chaI. [kanakaketu rAjA rAjyatRSNAne laIne rakhene putra mAruM rAjya laI leze evA khyAlathI potAnA je putro janme te sarvanAM aMgopAMga chedI nAkhato. kathAH tetalipura nagaramAM kanakaketu rAjA rAjyalobhe je putra janme enAM aMgo chedI ayogya karI mUkato. te rAjAnI eka padmAvatI rANIe navajAta putrane gupta rIte tetalisuta maMtrIne Apyo ane te ja samaye maMtrInI poTilA patnIne janmelI putrIne lAvIne rAjAne dekhADI. aMte kanakaketunA maryA pachI te putra (kanakadhvaja rAjA banyo.] visayasuhAgavasao, ghorI bhAyA vi bhAre haNa, AhAvio vahatya, ha bAhubalisTa bharahavaI. 147 visaya viSayasukhanAM rAganaI vasi vAhila rAjyAdika sukha vAMchatau' ghoro raudra thaI hathiyAra laI bhAIi bhAIThThaI mAraI, AhAvio. jima bharavavaI, bharatezvara cakravarti rAjyanaiM lobhiI bAhubali bhAI prati, vaha0 mAravAnaI kAjiI cakra leI sAmau dhAyu. kathA. dhammomaeNahuMto IsaI gAthAI AgaI kahI, anaI prasiddha 147. bhArtAI bhartArahUI anartha karara, ima kahaI chaI. [viSayasukhanA rAgamAM taNAyelo, rAjyAdi sukha icchato bhAI ja bhAIne mAre. jema bharatezvara cakravartIe rAjyalobhe bAhubaline mAravA mATe cakra mokalyuM. kathA : AgaLa 25mI gAthAmAM kahI che.] bhajA vi iMdiyavivAra ghesanaDiyA kaI pachapAve, jaha so paesirAyA, sUriyakatAI taha vahiu. 148 bhajA vi. bhAryA kalatraI ApaNA iMdriyanA vikAraneI doSa naDIyA viDaMbI hUtI, kareI. pati bhartAra mArivAnauM pApu karaI. bIjI strInI kahivauM kisi6. jaha sojima te pradezI rAjA bhattara sUryakAMtAM kalatra anerA siluM lubdha hUtIi visa deI mAriuM. ehaI kathA. 1 kha vAMchatI hUMtau. 2 kha pADUuM karaI ("anartha karaI'ne badale) 3 ga kalatraI' nathI. 4 ga iMdriyane (iMdriyanA vikAraneiM'ne badale) 5 ka pari. 86 zrI somasuMdarasUrikata Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAhusukSma rAya sahasyANa dAyagaDha. IMg2aera gAthAM kahI chai. 148. beTau bApad anartha karai. te vAta kahaI chai. patnI potAnA indriyavikAranA doSe patinI hatyAnuM pApa kare. jema pradezI rAjAne sUryakAntA patnIe anya puruSamAM lubdha thatAM jhera ApIne mAryo. kathA : AgaLa 102-103 gAthAmAM kahI che.] sAsayasukhatarassI ^ niyaaMgasamurbhAveza piyaputto, 29A ha so seziya rAyA koNI rannA kharya nIo 149 sAsaya zAzvata saukhya mokSasukha. tehanai viSai tarasvI UtAvalau kSAyika samyaktvavaMtaTM bhaNI, anai piya putto, putra koNI jehaC gADhau priya abhISTa chai. isiui, jahA so jima te zreNika rAjA niya aMga. nija ApaNaiM, aMgajAta beTaiM, koNI rAjA kSaya lIdhauM, viNAsiu ima aneraui viNAsIi. : kathA : rAjagRhanagari zreNika rAjA. cillaNA paTTarANI" tehanai eka vAra garbhi putra Upanau. pAchilA bhavanA vairANu saMbaMdha bhaNI, garbhanaiM mAhAtmyii bharatAranAM aMtra khAvAnau Dohalau Upanau, abhayakumAra murhutaiM kArimA AMtra khavarAvI Dohala pUriu. jAtamAtra beTau. UkaraDai lakhAviu. tihAM tehanI AMgulI kUkaDaiM lagAreka kuraDI. zreNika mahArAi pAcchau ghara aNAviu. azokacaMdra nAma dIdhauM. tehanI AMgulI kuhI. te royad. AMgulI zreNikarAya pirU vahatI moha lagai mukuMDai. ghAtai. te beTau rotau rahai. AMgulI sAjI thaI. AMgulI kuhI bhaNI tehaCd. bIjauM nAma koNIi siuM prasiddha uM. isii abhayakumAra murhutaU dIkSA lIdhI pUoid zreNika mahArAi koNICi rAjya devA vAMcchatad, pihalauMi ji samyaktvanI parIkSamAM devatAnau Apiu hAra, anai bi kuMDala. anai avadhijJAnI secanaka hAthIu. etalAM vAnAM halla-vihalla14 beTACO ApiyAM. koNInai mani macchara Upanau. sAmaMta saghalAI ApaNai visa karI bApa kASTapaMjara ghAtI rAjya lIdhauM. bApaCiM nita pAMcapAMcasai5 nADIe mArAvai.16 isIi koNI rAyanai beTau jAyau 13 1 kha bahusukha ga sAsayasukha, 2' kha pADili ('IMg2ad'ne sthAne). 3 ga raMttA kakhayaMtIo. 4 kha, ga samyakatva. 5 ga ANI. 6 kha mAhAtmyae te rANI. 7 kha beTau' pachI cillaNAM rANIi duSTa bhaNI'. 8 ga naMkhAviu. 9 kha te bAlaka pIDai royai ("te royaiM"ne badale) 10 kha muhuDai taMbola mAhi, 11 kha kuhI khAMDI huI. 12 kha, ga 'Apiu' nathI. 13 ga sevanaka. 14 ke vihalla' nathI. 15 kha pAMcasaU pAMcasad. 16 ga nADI mArai. upadezamAlA bAlAvabodha (pUrvArdha) 87 Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chaI. te kholaI leI koNIrAya jimavA beThI. beTaI bhANAmAMhi mUtriuM. te parahauM karI jimevA lAgI. koNIrAya cillaNA mAyai kahaI mAta ! dIThau taI mAharI beTA Upari sneha cillaNA mAtA rotI kahaI. tAharA bApahaMI tUjha Upari evaDau sneha hatI. tAharI kuhI AMgulI pirU vahatI ApaNAM mukhi ghAhiu.* zreNika mahArAya cIMtavivuM, na jANIi e valI kuNaI kadarthanA mArisii. eha bhaNI tAlupuTa visa khAI mUMu. AgaI AUkhA bAdhA bhaNI pahilI naraka pRthvIi gila. koNIrAyahUI pAzcAttApa hUu.pacchaI koNIrAya hallavihalla bhAInaI kIdhaI ceDA mahArAya sivuM mahAyuddha karI pApa UpArjI chaThI narakamRthvIi gyau. 149. mitra mitraI anartha karaI. Ima kahaI chaI. ' [zAzvata sukha mokSasukha. tene vize utAvaLA putra koNike rAjA zreNikano nAza karyo. kathA : rAjagRha nagarImAM zreNika rAjAnI cillaNA rANIne putra janmyo. pAchalA bhavanA vairasaMbaMdhane laIne rANIne tyAre patinAM AMtaraDAM khAvAno dohada thayo. abhayakumAra maMtrIe kRtrima AMtaraDAM khavaDAvI dohada pUrNa karyo. rANIe janmelA putrane ukaraDe naMkhAvyo. tyAM tenI AMgaLI kUkaDAe karaDI khAdhI. zreNika rAjAe tene ghera pAcho aNAvyo. paru jharatI kohalI AMgaLI pitAe moDhAmAM laI putrane raDato aTakAvyo. zreNika rAjAe koNikane rAjya ApavAnI IcchA karI. paNa pahelAM potAnA halla-vihalla be putrone hAra, kuMDala ane secanaka hAthI ApyAM. koNikanA manamAM IrSyA thaI. pitAne kASThapiMjaramAM nAkhI rAjya laI lIdhuM. pitAne roja te pAMcaso TakA marAvato. A koNikane putra janmyo. tene khoLAmAM laI te jamavA beTho. putra bhANAmAM pezAba karyo. te aLago karI jamavA lAgyo. koNika mAtA cillaNAne kahe, "mAtA, te putra uparano mAro sneha joyo ne ?' cillaNA raDatAMraDatAM kahe 'tArA pitAne tArA upara ATalo ja sneha hato. tArI kohalI paru vahetI AMgaLI moDhAmAM nAkhI cUsI hatI.' zreNika mahArAje vicAryuM na jANe koNika dvArA kyAre potAnI hatyA thaI 1 ka pahuuM ga prahU. 2 ga "sneha pachI kevaDI chaI pATha. 3 kha, ga "kahaI pachI isika tAharau sneha, kha, ga ghAtatau. 5 kha koNirAyanAI mani. 6 kha "hUu pachI kuThAra leI bApanI aThala bhAMjivA gyauM. rakhavAle Avataka zreNikacI kahiu. 88 zrI somasuMdarasUrikata Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaze eTale tAlapuTa viSa khAIne maryA. pahelI narake gayA. koNikane pazcAttApa thayo. te halla-vihalla bhAIne kIdhe ceDA mahArAjA sAthe mahAyuddha karI chaThThI narakamAM gayo.] luddhA sakajjaturiyA, suhiNo vi visa~vayaMti kyakA, ha caMdaguttaguruNA, padmayao ghAio rAyA. 150 luddhA lobhI thikA sakajja ApaNA kAnai viSai UtAvalA hUMtA. suhizo mitrai. visaMvadardI phirad. kyakajjA ApaNAM kAjara kIdhA pUiiM. jaha jima caMdragupta rAyanaIM cANAkiya ApaNau mitra parvataka rAjA. ghAIo mAriu. kathA: cANAkiya brAhmaNi caMdragupta kSatrIputa rAjya yogya bhaNI. saMgacchiu chai. anai eka parvataka rAjA mitra kIdhauM chai. tehanaIM bali cANAkti kaTaka karI. pADalIpura AvI naMdarAya kADhI rAjya lIdhauM. parvataka arju rAjyanau leNahAra bhaNI. eka naMdarAyanI beTI lakSaNe karI viSakanyA jANInai 5raNAviu. caMdragupta visanA upacAra karatau vAriu.pa parvataka viziiM ghAiu muuM. cANAkyuM saghaluM ApaNuM kIdhauM. jima cANAkiya ApaNo mitra parvataka mAriu tima anerA ApaNA kAja sariyA pUiiM mitrailDrae anartha karaA. 150 svArthi aNasIjhatae sagA sagACd anartha karatad. e vAta kahai chai. potAnA kAmamAM utAvaLA thatAM caMdragupta rAjAnA guru cANakye potAnA mitra parvataka rAjAne mAryo. kathA : parvataka rAjAne mitra karIne, tene baLe cANakye senA laI pATaliputra AvI naMdarAjAne haThAvI rAjya lIdhuM. pavartaka aDadhA rAjyano leNadAra banyo. naMdarAyanI eka putrInAM viSakanyAnAM lakSaNa jANIne ene parvataka sAthe paraNAvI. caMdragupte ene viSanA upacAra karatAM aTakAvyo. paNa parvataka viSathI maryo. cANakye saghaLuM rAjya potAnuM karI lIdhuM. jema cANakye potAnA mitra parvatakane mAryo tema bIjA potAnuM kAma saryA pachI mitrane anartha kare.] niyayA vi niyayakabje visaMvayaMtami huMti kharapharasA, jaha rAma subhUmakao baMbhakbattassa Asi khau. 151 niyayA sagAi niya ApaNai kAji visaMvayaMtimi. vighaTatai huMtai 1 kha bi mitrai. 2 ka kAjakIja. 3 kha parvatakarAya. 4 g lakSaNe karI' nathI. 5 ka, kha 'vAriu' pachIno parvataka viziU.... parvataka mAriu' pATha nathI. 6 kha niyA. 7 kha visaMvayaMti tima. upadezamAlA bAlAvabodha (pUrvArdha) 99 Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kharA raudra karma karazuM pharusavacaniI karkaza bola i. jaha rAma. jima parazarAmi anaI subhUmi parasparai sage chate. baMbhakharasa, brAhmaNanI kSatrInau kSaya kIdhI, parazurAma kSatrInau kSaya kIdhI. anaI subhUmi brAhmaNanI kSaya kIdhI. kathAH gajapuri anaMtavIrya rAjAnI kalatranI bahina reNukA jamadagni brAhmaNi tApasi paraNI chai. ekavAra bahina milavA gajapari AvI. bahinevI si6 saMbaMdha hau, beTa6 jAu. jamadagni RSi pAchI ANI. tehanaIM pahilai beTaI rAmii vidyAdhara thikau pavidyA pAmI. tINaI karI parNarAma nAmiI prasiddha hUu. tINaiM anyAyiNI bhaNI beTA sahita ApaNI mAtA reNukA mArI. anaMtavIrya! AvI tehanau Azrama viNAsiu. parazurAmiI98A anaMtavIryanauM mastaka chediuM. anaMtavIryanI beTau kArtavIrya gajapuri rAjA hUu. tINaI bApanaI varii AvI jamadagni mAriuM. parazurAmiI kArtavIrya mArI rAjya lIdhI. IsiI kArtavIryanI eka kalatra tArA sAdhAna thakI nAThI, tApasanaI uDavaI laI gaI. bhUiharaI rAkhI." tihAM beTa6 jAya. subhUma nAma dIdhauM. pazurAma sAta vAra niHkSatriNI pRthvI kIdhI. isiI avasari pazurAmi naimittika pUchiuM. mUharaOM kahinaI hAthiIM maraNa hasii. naimittiki kahiuM, e kSatrInI dADha bharI thAla maeNki. jINaI Avii dADha phITI khIra thAIsiI. te khIra je jimasiI tehanaI hAthiI maraNa pachaI parazurAmiI zakUkAra maMDAvI. te thAla siMhAsana upara kiuM. isiI meghanAdi vidyAdhari ApaNI beTInau varakanaimittiki kanDa pUcchiuM. tINaIM14 subhUma vara kahiu. te bhaNI te vidyAdhara subhUmanI sevA karaI. vidyA sIkhavai. subhUma mAI kanhaI pUccha. mAta bhUmi etalIda ji chaI. mAta rotII pAchilau15 saghalau vRttAMta kahi. pacchaI subhUma abhimAna lagaI gajapuri gila. tihAM dADhanauM thAla khIra thiuM. siMhAsanI besI jimavA lAgai.17 pazurAma kaTaka sahita Avi8. subhUmi te thAla ji. teNaM bhaNI maeNkiuM. cakraratna 1kha purukhavacaniIM. 2 ga brAhmaNa anaI kSatriyanau. 3kha te reNukA ekavAra. 4ga milavA' nathI. 5 kha, ga tehanau pahilau beTau rAma vidyAdhara thiu. (tehanaI... thikauM ne badale) 6 kha isiI nAmiI AdhAna... 7 ka uDava laI gaI ga uDavaI gaI. 8kha tApase vinDaI rAkhyuM ("rAkhIne badale) 9 ga "avasari pazurAmi' pATha nathI. 10 kha mU huI kauNanaI bhU haraI kahinai ne badale) 11 kha sonAnuM thAla. 12 kha tuM huI maraNa husiI (maraNa'ne vada 13 ka beTau-vara14 kha tINaI naimittika kahiuM subhUma vara hasiI (utINa kahiu'ne badale) 15 ga sakala (pAchilau saghalaune badale) 16 kha "saghalau" nathI. 17 kha lAgaI' pachI jANe rakhavAle parazurAmaI jaNAviu pATha vadhArAno. 18 ga "Aviu' pachI "yuddha karivA'. zrI somasuMdarasUrikata Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thiuM. tINaU pazurAmanauM mastaka chedI rAjya' lIdhauM. ekavIsa vAra nibrAhmaNI pRthvI kIdhI. cha khaMDa sAdhiyAM. pApa lagai marI sAtamI naraka-pRthvI giu. e sagAnA snehanauM svarUpa. 151. 3 eha bhaNI kahai chai. [jema parazurAma ane subhUmi paraspare brAhmaNano ane kSatriyano nAza karyo. 52zurAme kSatriyano ane subhUmie brAhmaNano nAza karyo. kathA : gajapuramAM anaMtavIrya rAjAnI patnInI bahena reNukA jamadagni tApasane paraNI che. eka vAra bahenane maLavA te gajapura AvI. banevI sAthe saMbaMdha thayo. putra janmyo. jamadagnie ene pAchI ANI. tenA pahelA putra rAme vidyAdhara dvArA pazuvidyA meLavI. tethI te parazurAma nAme prasiddha thayA. teNe mAtA reNukAne tenA putra sahita mArI nAkhI. anaMtavIrye jamadagninA Azramano nAza karyo. parazurAme anaMtavIryano ziraccheda karyo. anaMtavIryano putra kArtavIrya gajapurano rAjA thayo. teNe vera vALavA jamadagnine mAryo. 5razurAme kArtavIryane mArI rAjya lIdhuM. A kArtavIryanI sagarbhA patnI tArAe tApasanI eka jhUMpaDImAM putra prasavyo. enuM subhUma nAma pADyuM. parazurAme sAta vAra pRthvI nakSatrI karI. A prasaMge jyotiSIne pUchyuM mAruM maraNa kone hAthe thaze ?" jyotiSIe kahyuM 'kSatrInI dADha bharIne thALa mUka. jenA AvavAthI thALamAM khI2 thaI jAya ane je jame tene hAthe tAruM maraNa thaze.' parazurAme kahyA pramANe thALa mukAvyo. daramiyAna subhUme mAtA pAsethI saghaLuM vRttAMta jANI te gajapura gayo. tyAM dADhano thALa hato tenI khIra thaI. siMhAsane besI subhUma khAvA lAgyo. parazurAma senA sAthe Avyo. subhUmanA vidyAbaLe je cakraratna thayuM tenAthI parazurAmanuM mastaka chedAyuM. Ama subhUme ekavIsa vAra pRthvI niHbrAhmaNI kIdhI. sagAMnA snehanuM A svarUpa che.] kulaghara niyaashes ya, sayaNeya jaNe ya nicca muzivasahA', viharaMti azissAe, jaha ajja mAgirI bhayad. 152 kula. kuTuMbaghara. anai ApaNAM sukha' ApaNA desa-gAma-sagA anai janasAmAnya loka. etalA mAhi e kahinI nizrA-AlaMbana na liU. nicca sadaivamuNiva vArU mahAtmA anizritapaNa viharad. jima zrI AryamahAgirisUri zrI sthUlabhadra'nA ziSya dasapUrvadhara vihariyA. 1 ga rAjya sarva, 2 ka bharI' nathI. 3 ke 'kahai chai' pATha nathI. 4 6 guNivayaNa. 5 kha 'ApaNAM sukha' nathI. 6 kha 'zrI sthUlabhadranA.... zrI AryamahAgirisUri' sudhIno pATha nathI. upadezamAlA bAlAvabodha (pUrvArdha) 91 Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kathAH zrI Arya mahAgirisUri jinakalpi vijiniMI giI huMtaI vizeSa vairAgya lagai. zrI Arya suhastisUrii gaccha samopI niHsaMga zikAra jinakalpanI tulanA karazuM chai. anaI je gAma mAhi gaccha rahaI te gAma bahari rahaJi. ima 30gacchanI nizrA rahaI. eka vAra pADalIpuri AviyA. kSetra chahe bhAga karI pAMcapAMca dina ekaI bhAgi viharavA jAI. chAMDI tI bhikSA liiM. eka vAra zrI Arya suhastisUri abhinava zrAvaka vasubhUti zreSTinaI ghari tehanAM kuTuMba bujhavavA pUhatA che. dharmakathA kahaI chai. isiI zrI Arya mahAgirisUri bhikSAvRttiIM tINaI ghari puhatA. zrI Arya suhastisUri tehahUi ghAisiluM adbhutthAna kIdhauM. zrI AryamahAgiri pAchA valiyA. vasubhUti zreSThiI pUchiuM, bhagavanuM, e kuNa mahAtmA? zrI AryasUri suhasti kahiuM, e amhArA guru guruA. jinakalpanI tulanA karaI . bIjaI dahADaI bhakti lagaI ghari ujhata bhAta pANI karAvi8zrI Arya mahAgirisUri dIThauM. teNe guru na lIdhauM. anaI zrI suhastisUrihUi AvI kahiuM, tumha virUuM kIdhauM. amhArI bhikSA asUjhatI kIdhI. kAli je abhyasthAna kIdhauM taNaI karI Aja pUThii ApaNAI ekiI kSatri na rahivauM. ima kahI gure anera) kSetri vihAra kIdhau. gaccha)nI nimAM mUkI anizcita tapa kIdhala. Ima ane karivauM. 15ra. tathA potAnAM deza-gAma-sagAM ane janasAmAnya loka emAM muni koInuM AlaMbana na le. mahAtmA sadAya anizcitapaNe vihare; jema zrI Arya mahAgirisUri viha. kathA : zrI Arya mahagirisUri zrI Aryasuhastigirine gaccha soMpI, niHsaMga rahI, je gAmamAM gaccha rahe te gAmanI bahAra rahe che. eka vAra pATaliputramAM AvyA. kSetranA cha bhAga karI pAMca pAMca divasa ekeka bhAgamAM vahoravA jAya. eka vAra zrI Arya suhastigiri zrAvaka vasubhUti zreSThIne ghera temanA kuTuMbIne bodha ApavA pahoMcyA che. dharmakathA kahe che. eTalAmAM zrI AryamahAgiri tene tyAM ja bhikSAvRtti kAje pahoMcyA. Arya suhastigiri utAvaLe sAme AvIne UbhA rahyA. Arya mahAgiri pAchA vaLyA. zreSThIe pUchayuM, te koNa hatA ?' Arya suhastigirie kahyuM e amArA guru hatA." bIje divase ghare lUkho AhArapANI karAvyAM. Arya mahAgirie A joyuM gurue te na lIdhuM ane suhastigirine AvIne kahyuM ke tame khoTuM karyuM. amArI bhikSA azuddha karI. 1 ga nisaMgapaNaiM. 2 kha zrI sarvajJaputra. 3 ka sabhUmi che. . 4 ka jinagurukalpanI. zrI somasuMdarasUrikRta Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAle je Agamana karyuM tethI karIne Aja pachI ApaNe eka ja kSetre na rahevuM.' ema kahI gurue bIjA kSetramAM vihAra karyo. gacchanI nizrA mUkI anizrita tapa karyuM.. veNa juvvarguNa ya. kArtti sahehiM gharasirIe ya', na ya lubmati suviDiyA, nirisarNa jaMbunAmutti. 153 ruveza rUDaU rUpid karI anai varTI yauvina karI, kalAe karI, guNavaMta kanyAe karI bIje e saMsArane sukhe anai ghaNI gharanI lakSmIiMi karI naya. je suvihita sAdhu vairAgyavaMta huiM te etale ekaIM karI lobhi na jAIM. IhA niri dRSTAMti jaMbUsvAmi jANitA. jima te rUpa-yauvanavaMta ATha kanyAe navANlR koDi suvarNiiM evaDI gharinI riddhid na vAhiyA. chAMDI4 dIkSA lIdhI. anerei sehuvauM. 153. isyA guNa gurukulavAsa vasatAM huMi. eha bhaNI ghaNA mahAtmAmAMhi sivauM. sayaranauM sukha na gaNivauM. e vAta kahai chaiM. [rUpa, yauvana, kalA, guNavaMta kanyA ane saMpattithI je suvihita sAdhu vairAgyavaMta thAya che te ekethI lobhAtA nathI. dRSTAMtamAM jaMbUsvAmI jANavA. jema temaNe rUpayauvanavaMta ATha kanyAo, 99 koDI suvarNa ane gharanI riddhithI kheMcAyA vinA badhuM choDI dIkSA lIdhI.] uttamakulappasu rAyakulavarDiMsagA vi munnivasA, bahujaNajai saMghaTTa mehakumAro i vasahaMti. 154 uttama uttama kule rAjakula-zreSTikulAdike prasUta jAyA chad. rAyakula moTA rAjakula tehaCd mukuTasamAna chad. evAi thikA muni vRSabhavAru mahAtmA. bahu ghaNA jUjUA. desakulanA yatijana mahAtmA. tehanau saMghaTTa parasparid zikSAnAM devAM. athavA sAMkaDai upAyi hivAM te sahai. mehaA meghakumAranI pari. kathA : rAjagRhanagari. zreNika mahArAyanai dhAriNI rANInai garbhi beTau Upanau, akAli meghanau Dohalau Upanau. abhayakumAra devatA ArAdhI Dohalau pUriu. beTau jAiu. meghakumAra nAma dIdhauM. yauvanavayi tikSNaiM ATha kanyA melhI. zrI mahAvIra kanhaI dIkSA lIdhI. te sthavira mahAtmAnaiM sIkhavivA Apiu. sAMkaDai upAyi saMthAravAnI velA meghakumAranauM saMthArau 1 kha hi. 2 kha dRSTAMta zrI jaMbU Mminau jANivau (dRSTAMti.. jANivAne badale) 3 kha isI. 4 kha chAMDI riddhi. 5 ka muzivasabhA. 6 kha parid sahad. 7 kha 'abhayakumAri' nathI. 8 ga mukI. 9 kha. mahAtmAna%0..tihAM aneka' sudhIno pATha nathI. upadezamAlA bAlAvabodha (pUrvArdha) 93 Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3 bAraNai Aviu. tihAM aneka mahAtmAnAM nakhapagahAthadaMDAsaNA vAi. 2ja mAhii Avai. sukumAla sayara bhaNI nidrA lagArai na AvI. rati dohilI vihANI. mana bhAgau. isiuM cIMtatiuM. zrI mahAvI2 pUcchInai valI gRhasthavAsi jAiMsu. vihANai sthavira sAthii samosaraNa zrI mahAvIra kanhai Aviu. kulIna bhaNI vacana UcarI na sakai. zrI mahAvIra bolAniu, he megha, rAti tUharaiM dohilI vihANI. puNa e kisiuM duHkha tae eha bhavatau pAjhilii trIjai bhavi hAthIrdI chatad. anai davanae tApid tRSAkrAMti huMtai. pANI kAraNi sarovara mAhi paiThaiM. kAdama mAhi kalii. vayarI hAthIAnAM mArivAM-kUTivAM sAta dina sahiyAM. marI valI hAthIu hUMu. dava dekhI jAtismaraNa hUMuM. triNi sthaMDila kIdhAM. eka vAra diva lAgai sAtasai hathiNI sahita tihAM I rahiu. davane trAsave jIve te sthAnaka bharANauM. isii kAna khaMDohAlavA hAthIiM paga UpADiu. isii zazalau eka aNamAtau. paganai thAnika AvI rahiu. tao tehanI dayA lagai triNNi dina paga UpAssii thAkau. marI zreNikarAyanau beTau hUMu. isyA pAchilA bhava sAMbhalI meghakumAraCd jAtismaraNa UpanauM. abhigraha lIdhau. Aji pUiiM mahAtmAnA hAthapaga daMDAsaNA lAgau. manahiM karI duhavaNa na ANauM. abhigraha. pAlI guNaratna saMvatsarAdika tapa karI sarvArthasiddhi vimAni pahutau. 154. rAMka jIvaCi gacchavAsa dohilauM. e vAta kahai chai. [moTA rAjakuLamAM janmelA ane kuLanA mugaTasamAna uttama munivaro vividha dezakulanA saMghaTTanane ke sAMkaDA upAzrayamAMnA vAsane sahana karI le che; meghakumAranI jema. kathA : zreNika mahArAjAnA dhAriNI rANIthI janmelA meghakumAre yauvanavayamAM ATha kanyA mUkIne mahAvIprabhu pAse dIkSA lIdhI. sAMkaDA upAzrayamAM meghakumArano saMthAro bAraNA pAse Avyo. tyAM aneka sAdhuonA hAtha-paga-daMDAsana vAge che, enI raja aMdara Ave che. UMgha AvatI nathI. mana bhAMgI gayuM. vicAryuM ke zrI mahAvIrane pUchIne gRhasthAzramamAM pAcho jaIza.' savAre teo samavasa2NamAM mahAvIra pAse AvyA. kulInatAne laIne bolI nathI 1 kha mana cAritra thiuM. 2 kha khutau ('kalai'ne badale) 3 ga upanau. 4 kha trAsavie. 5 kha khaMDohalAvivA. 6 kha zazaka. 7 ba tIkSNae hAthIi sasAnI (tehanI'ne badale) 8 kha rahiu. lohI bharAMNau. ('thAkau'ne badale) 9 kha hAthapaganakhadaMDAsaNAM. 10 ga e isiu te abhigraha. zrI somasuMdarasUriSkRta 94 Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zakatA. zrI mahAvIre ja kahyuM, he megha, te rAta muzkelImAM pasAra karI. paNa e duHkha kevuM? tuM A bhavanA pAchalA trIjA bhavamAM hAthI hato. davanA tApathI tarasa lAgatAM sarovaramAM peTho. kAdavamAM khUMpI gayo. verI hAthIonAM mAravAMkUTavAM sAta divasa sahyAM. marI vaLI hAthI thayo. eka vAra vanamAM dava lAgatAM sAtaso hAthiNI sAthe te ja sthAne jaI rahyo. davatrasta jIvothI te sthAna bharAI gayuM. kAna khaMjavALavA teM paga upADyo. tyAM eka sasaluM pagane sthAnake AvI rahyuM hatuM. tenI dayA AvatAM traNa divasa teM paga upADyo nahIM. marI zreNika rAjAno putra thayo." Ama pAchalo bhava sAMbhaLI meghakumArane jAtismaraNa thayuM. abhigraha lIdho. Aja pachI mahAtmAnAM hAtha-paga-daMDAsana vAge topaNa manamAM duHkha na lAvuM. tapa karI sarvArthasiddhi vimAnamAM pahoMcyA.] avaruparasabAha, sukha tuccha sarIrapIDA ya, sAraNa vAraNa cokhaNa, gurujaNaAvattayA ya gaNe. 155 avaru. gaccha mahAtmAnAM samudAya mAhi parasparii saMbadha saMghana saMkoca huI. anaI sukha tuche. sukha kAMI nahI. sarIra bhUkhatuSAdike karI sarIra pIDA avazya hui. sAraNa, anai kAMI kAji karivaI vasari taI A kAja na kIdhauM. isI pari parasparii sAraNa hui. koi pramAda karatAM vAraNA vAriuM huI. kahiyAI pUThii kAMI vIsarIuM hui. tihAM cosaNA madhure athavA karkaza vacane karI zikSAnau devauM hui. anaI gaccha mAhi guruja. gurujanaI jinaIvasi vattIvaNauM hui. sAsa?sAsa yalI bIjauM kartavya guru aNapUchyuM karavA na lAbhaI isika bhAva. 155. IsiluM gacchavAsanau dohilauM dekhI ko kahisiI. haluM ekalau ji dharma karizu. tehaI doSa kahaI chaI. sAdhu samudAyamAM paraspara gharSaNa thAya. sukha kAMI nahIM. bhUkhatarasathI zarIra pIDA paNa thAya. kAMI kAma karavAnuM vismaraNa thatAM A kAma na karyuM ema paraspara smaraNa thAya, pramAda karatAM enuM kAraNa paNa thAya, madhura ke karkaza vacane zikSA devAya ane zvAsocchavAsa sivAya bIjuM kAMI kAma gurune pUchyA vinA thAya nahIM AvuM gacchavAsanuM kaparApaNuM joI koI kaheze have ekalAM ja dharma karazuM... 1 ka AyAttayA ga AerayA yi (AyattayA yAne badale) 2 kha guNe. 3kha bhUkhatRSAdike karI nathI. 4kha akAja, 5 ga kAI kartavya. 6 kha gurujaNanaI kAji anaI. 7kha vattapaNauM. upadezamAlA bAlAvabodha pUrvArdha) 95 Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ikkasa kao dhammo, sadvaMdagaI maIpayArasa, kiM vA karela ikko, pariharao kahamakajja vA. 156 issa ekalAhUi dharma kihAM chai ? nathI. kAM jeha bhaNI sarjIMdagaI ekalau sasjIda ApaNI icchA cAlai. ApaNI mati svecyAM cIMtavai karai kivA kareu Ikko athavA ekalau vizeSa tapa pATha kriyAdika kartavya kima karai. kahiNAra sakkhAIyA pAkhai. pariharau anai akartavya pApakartavya kama ekalau paraharai. jeha bhaNI bIjauM vAraNahAra koI chai nahIM. 156. tathA paNa ekalAne dharma kayAM che ? nathI. ekalo svecchAe cAle. potAnI buddhie vicAre. ekalo vizeSa tapa-pATha-kriyA kema kare? ekalo akartavya, pApakartavya kema taje ? ene koI aTakAvanAra ja na hoya.] katto suttatthAgama paDipucchanna coaNNA va ikkasa', viNao vaiyAvacca AgrahaNayA vi maraNate. 157 7 katto su ekalAhUIM navAM sUtra arthanau Agama lahivauM kihAM hui. jeha bhaNI kahaNAra koI bIjau chai nahIM. anai paDi ekalau saMdeha paDii. kahi kanhai pUchai. athavA tehahui pramAdi paDiyAM coyaNA kuNa dii athavA te kahiCi zikSA dii. anai vinaya kahiCi kai. anai vaiyAvacca kahinauM kai. ekalau etalAM savihauM cUkai. Agra anai ekalACi maraNa Avii. chehaDai naukAraNasaNAdika ArAdhanA kima hui, 157. tathA [ekalAne navAM sUtra-artha pamAya nahIM. ekalAne zaMkA paDe to kone pUche ? pramAda thatAM ene zikSA koNa de ? vinaya kone kare ? konI vaiyAvacca kare ? ekalo sarvasva cUke. ekalAne maraNa Ave aMtasamayanI navakAra-anazanAdika ArAdhanA kema thAya ?] pillajja sagamikko, painnapamayAjaNAu niccabharyuM, kAuM maNo vi akajja na tarai kAUNa bahumajhe, 158 pilla ekalau hatau eSaNA prerai ullaMghai. astauM i viharai. nirbhaya thikau paina anai ekalAhUiM prakIrNa ekalI je hui te asatI strI tau sadaiva bhaya hui. te cAritradhana. tehanauM apaharad. kAu, na tara 1 kha kare. 2 kha dai dai cAlai. 3 kha kartavya. 4 ke suttAga. 5 kha coyaNAi ikkasa. 6 ka yA va sarAMte. 7 kha huiM" nathI. 8 ke A gAthA nathI. 9 ga jehanai (je huIM te'ne badale) 10 ga cAritra rupIyuM dhana. 96 zrI somasuMdarasUriSkRta Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ghaNA mahAtmA mAhi chatAM ketIvArai karmanai udae pApa karaNahAra hui. taU akArya-pApa karI na sakai. lajjAdike karI. 158. tathA [ekalo eSaNA kare, ullaMghe, azuddhapaNe vihare. ekalAne koI asatI strIno bhaya. te muninuM cAritradhana harI le. jyAre ghaNA sAdhuonA samudAyamAM koI muni karmodaye pApa karavAnI icchAvALA thAya topaNa lajjAne kA2Ne pApakarma na karI zake.] uccArapAsavaNavaMta pittamucchAi^ mohio ikko, saddavabhAgavihatyo nikhivai va kunnai uDDAha, 159 uccAra vaDI nItinauM kAja prazravaNa laghunItinauM kAja vAta vamanai pitta lagai mUrchA Adi lagai. vAyuvikAravisUcikAdika etale karI mohiu vivala Akulau kIdhau huMtau ekalau mahAtmA sava sadrava pANI sahita bhAjana tINad karI viho vyagra hAtha thikau. nii jai te bhAjana thUMkai lAMkhaiae tau AtmasaMyama virAdhanA hui. athavA tINad lIdhae ji huMtai jauM. uccArAdika karai tau zAsanaCd lAghava hInatA Avai. ajANa loka pApa UpArjaI. 159. tathA viDI-laghu nIti, pitta, mUrchA, vAyuvikAra, vizUcikA - A badhAne lIdhe vihvaLa banelA sAdhu jyAre pANI sahita pAtra pADI nAkhe to AtmasaMyamanI virAdhanA thAya. athavA tene lIdhe zAsanane hInatA lAge.] egadivaseNa bahuyA suhA ya asuhA ya jIvapariNAmA, ikko asuhapariNau caijja AlaMbanneM lakhuM. 160 ega ega dihADA mAhi jIvahuiM ghaNAei suhA zubhA anai azubhA. rUDAi anai visAi pariNAma huiM. eha bhaNI. ikko ekalau chatau jai azubhi pariNAmi pravarttai. tau caijja saMyama chAMDai. ApaNI buddhiU AlaMbana pAmInai. jaMtuM kAraNa kalpInai cAritrabhraSTa thAi. isiu bhAva. 160. tathA [eka divasamAM jIvane ghaNA zubha-azubha pariNAma thAya. ekalo hovAthI je azubha pariNAmamAM pravarte te saMyama choDe. potAnI buddhie AlaMbana pAmIne, je-te kA2Na kalpIne cAritrabhraSTa thAya. 1 ga chatAM ketIvArai' nathI. 2 ga kAja thAtAM mana anai ('kAja vAM tava manai'ne badale) 3 2 nAMkhaI. 4 kha suAvaya asuhAvaya. 5 ke ja. upadezamAlA bAlAvabodha (pUrvArdha) 02 Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ savvajiNa paDikuddha aNuvatthA therakappAbheu a ikko A suAittovi haNai tavasaMjayaM aiza. 161 savva savihu e tIrthaMkara eki ApaNau paDi niSedhiuM. agra ekAkiApaNauM karatAM pramAdiA anerAi jIvaCd ekAkIApaNAnI pravRtti kIdhI hui. ima anavasthA maryAdA bhAjai. thera anai sthavirakalpanau AcAra bhAi. jinakalpI TAlI sthavirakalpI ekalau na hIDai. te AcAra bhajiu hui. anai ikko. ekalau mahAtmA suA suSTa gADhaNa Ayukta apramatta sAvadhAna hui. taU hannai tapasaMyama thoDA kAlamAhira haNai viNAsai. pramAdIAna6 kahivauM kisivauM. jau ghaNA saMvegiyA mahAtmA hui tau sarva anartha TAlivA samartha hui. ekalau kisiu karai. 161. tatha [tIrthaMkare ekAkIpaNuM niSedhyuM che. pramAdI bIjA jIvo paNa ekAkIpaNuM kare. ema maryAdA tUTe ane sthaviranA AcAra bhAMge. ekalA mahAtmA apramatta hoya topaNa thoDA samayamAM ja tapasaMyamano nAza kare. jo ghaNA saMvegI mahAtmA hoya to badhA anartha TALavA samartha hoya.] versa juna kumArcaM pautzavaiyaM ca bAlavihata ca, pAseMDarohamasai navataruni therabha ca. 162 vesa vezyA nagaranAikA juna apariNIta moTI kanyA pauttha jehanaupa bhatttara videzi giu chai te, bAladaMDA pAse pAkhaMDa vrata tINai karI rodhao badho girI chai jehahUiM te vratinI asad. asatI nava navayauvanA strI thera sthavira DokaranI bhAryA etalI nirupaNaiM gADhI sarAga bhaNI. 162. vizyA, kuMvArI moTI kanyA, proSitabhartRkA, bAlavidhavA, pAkhaMDa-vratinI, asatI, navayauvanA, vRddha puruSanI patnI - eTalI strIo gADha rAgayukta hoya - che. saviDaMkublaDarUvA, TTiA mohei jA maNe itthI Ayahiya ciMtaMtA dUrayareAM pariharaMti. 163 savirDa anerIi ji strI viTaMka kahIi zubhAdhyavasAya]nauM TAlivauM alivauM karai te saviTaMka evauM anai urdUbhaTa udAra rUpa chai jehanauM, 1 kha eka. 2 ka mAhi. 3 ga nIgamai ('haNai'ne badale) te pachI viNAsai....kisivauM' nathI. 4 kha kanyakA. 5 ka jevanau.6 ka sudha. 7 kha etalA. 8 kha sarvalivauM. 98 zrI somasuMdarasUti Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ te diThA dIThI hUMtI mohai' mana vikari lii, te strI saghalIi, Aya. je mahAtmA ApaNapACiM hita cIMtavai, te mahAtmA, dUraya gADhI dUratara vegalIi ji pariharaiM TAlai. 163. e strInau anartha TAlivau kahiu, bIjAi save viSaya anarthanauM kAraNa e vAta kahai chai. [zubhAdhyavasAyathI skhalita kare tevI, jenuM udbaTa rUpa najare paDatAM ja manane harI le tevI saghaLI strIone svahita vicAratA mahAtmA vegaLI ja rAkhe.] sammaThiI vi yAgamo vi aivisayAgasuhavasao, bhavasaMkaDaimi pavisai, ityaM tuha saccaI nArya. 164 samma samyag dRSTi samyaktvavaMtai, kayA kRta jANiu Agama siddhAMta chai jINaiM", evaui e jIva bIjAnauM kahivauM kisiuM aivisa jauM ati gADhau viSaya zabda rUpa rasa gaMdha sparza tehanA rAganaupa je sukha tehanai si vAhIi tau bhava. mahA gahana saMsAra saMkaTa mAhi paisai, itva tu bho ziSya innaIM viSai tUhadbhai satyaki vidyAdhara je Izvara nAmiiM prasiddha tehanaya zAMta dRSTAMta jANivau. kathA : ceDA mahArAyanI beTI sujyeSThAM dIkSA lIdhI, agAsai AtApanA lii chai, isii peDhAli vidyAdhara AvI, aMdhakAra vikurtI bhramara rUpiiM tehanI yoniiM vIrya mUkiuM, beTau Upanau, tehaGUi satyaki isirUM nAma dIdhauM, mahAsatI mAhi vAdhai, kAna jhaTaiM10 ghaNau siddhAMta paDhiu11, eka vAra kAlasaMdIpiMka moTaiM vidyAdhara zrI mahAvIra pUchiyA, bhagavan mUhabrUe, kahinau12 bhayaya, paramezvara kahiuM satyaki tau, tINad avajJA karI te satyaki bAlaka ApaNa paiTiMga pADiu13, satyaki" teha Upari rIsAniu, satyakihiM peDhAli vidyA dIdhI, rohiNI vidyA sAdhavA lAgau, kAlasaMdIpa upasarga karataupa, vidyAd jivAriu, Agai te rohiNI vidyA chae bhave sAdhI hatI, puNa thoDA AUkhA bhaNI sIjhatI paDivajI nahIM, isiuM kahiuM16 hUMtauM, tau Avatai^ bhava sIjhije, teha bhaNI tatkAla sAdhI, nilADani mArga tehanai sari paiThI, tihAM trIja locana haUuM, tINaU, mahAsatInau vratabhaMga kIdhau, teha bhaNI, peDhAla bApa 1 kha moha hui. 2 ga 'TAlaU' nathI. 3 ka artha 4 kha jAMNai. 5 ka rAunauM. 6 kha paisai chai. 7 kha aho. 8 ga te. 9 kha tehIM. 10 ba jhaDaiM. 11 kha bhaNiu. 12 kha kahi hUMtau bhaya. 13 ka pADau. 14 kha 'satyaki.... rIsAviu' nathI. 15 ke katau 16 kha huMtai ('kahiuM hUMtauM"ne badale). 17 kha sIkaje, upadezamAlA bAlAvabodha (pUrvArdha) 99 Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAriuM, taNaI kAlasaMdIpaka vidyAdhara, nAsatau tehanau vikurvii, mAyArUpa tripura bAlI lavaNisamudra pAtAlakalazi paIsatau mAriuM, satyaki zrI mahAvIra kanhaI samyaktva pAmirka, gADhau devagurubhakta huu, paNa taU viSayanI vAhila rAyanI lokanI rUpavaMta strI bhogavaI, baliA bhaNI, eka vAra caMDapradyoti sabhA mAhi kahiuM, ko ekaThThaI mArisiI, umA nAmiTha nagaranAyaka mArivau paDivajiuM, isiI satyaki rUpacAturyanI vAhiu, umAnAM ghari vasai, ta umAzuM pUchiuM, e vidyA tumha tau ketIya vAraIM alaga thAi, tINaOM vIsasii hutaIM kahiuM, kAmasevAnI velAM alagI thAI, te vAta umA caMDapradyotanaI jANAvI, tehanA udara Upari kamalapatra chedI dekhADiuM, tUhUI rAkhisiu tehaI ji haMI mArisiluM isila vasAsa upajAvila, umA rAyahUi viSaya sevavAnI velA jaNAvI, rAjA ApaNA sannaddhabaddha pracchanna Agai, puruSa rAkhiyA chaiM, tehe umA satyarki bena rAyanaI Adesi viNAsiyAM, satyaki i ziSya naMdIzvara vidyAdhara rIsAvii nagara Upari zilA vikurtInaI loka pAhaI teha bihUnI tINaI ji avasthA, sthAnaki sthAnaki mUrti karAvI naI pUjAvI, loke bIhate tima kIdhauM, satyaki marI narigi giu. 164. avirataI thikau je susAdhubhakti karaI tehanaI guNa kahaI chaI. simyagu daSTivALA, jeNe AgamasiddhAMto jANyA che evAo paNa viSayarAganuM je sukha tene vaza thaIne kheMcAya ane gahana saMsArasaMkaTamAM praveze to bIjAonuM to zuM kahevuM? he ziSya, A viSayamAM tane satyaki vidyAdhara je Izvara nAme prasiddha che tenuM jANItuM dRgaMta jaNAvuM. kathA : ceDA mahArAjAnI putrI sayeSThAe dIkSA lIdhI. te AtApanA le che tevAmAM peDhAla vidyAdhare aMdhakAra utpanna karIne bhramaranA rUpathI tenI yonimAM vIrya mUkyuM. putra janmyo. tene satyaki nAma ApyuM. teNe ghaNA siddhAMtono abhyAsa karyo. satyaki rohiNI vidyA sAdhavA lAgyo. bApa peDhAlane mAryA pachI satyaki zrI mahAvIra pAse samyakta pAmI gADha deva-gurubhakta thayo. paNa viSayamAM taNAyelo te rAjayanI ane lokanI rUpavaMta strIone bhogavato. eka vAra caMpradyote sabhAmAM pUchayuM ke "satyakine koNa mAraze ?' tyAre umA nAmanI vezyAe ene mAravAnuM svIkAryuM satyaki rUpacAturyathI kheMcAIne umAne ghera rahe che. umAe pUchyuM ke te siddha karelI vidyA tArAthI kyAre alaga thAya ?' tyAre 1 kha "mArisiI pachI paDahau vajAviu. 2 ka naga nayakAM. 3 ga "tUI... isiu nathI. 4 kha beU ga be' nathI. 100 zrI somasuMdarasUkita Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vizvAsathI eNe kahyuM ke kAmasevananI veLAe." te vAta umAe caMDapradyotane kahI. viSayasevananI veLA jaNAvI. rAjAe gupta rIte bakhtaradhArI puruSone goThavyA. teoe umA-satyaki baMnenI rAjAnA AdezathI hatyA karI. satyaki marI narake gayo.] sutavasmiANa pUA-paNAma-sakkaraviNayakajjAro, baddha pi kampamasuha siDhileI dasAraneyA vA. 165 sutA. gADhA tapasvI cAritriyA mahAtmAdUI jau vastrAdikanI pUjA karaI, praNAma vAMdivaluM, anaI satkAra guNana stavavauM, anaI vinaya abhyatthAnAdika kArya, pratyanIkAdika take rakSAnavuM karivauM, etalA bola karatau jIva baddha pi0 AgaI azubha karma bAdhau huI tehu DhIlauM karaI, troDaI, jima dasAraneyA kRSNa mahArAyi ApaNau kIdhauM. kathAH eka vAra zrI neminAtha dvArikA nagarIi samosariyA, tihAM kRSNa mahArAya aDhAra sahasa mahAtmAnAM vAMdaNAM dIdhAM, gADhau thAkau zrI neminAtha kanDaI pUchaI, bhagavanuM, evaDI zrama triNisaisATha saMgrAma karatAM na hU. svAmI AIsi dIdhauM, vAMdaNAM detAM taI ghaNauM kAja sAdhiu, kSAyika samyakatva pAmiI tIrthakara nAmakarma UpAjiuM, anaI saMgrAma karatAM sAtamI naraka pRthvI lagaI je UpArjiuM huMta te karma trIjI narakamRthvI jogau kIdhauM, zrI kRSNa mahArAyi kahiuM, tau valI vAMdaNAM diuM, paramezvari kahiu hita tehavau bhAva na AvaiM. 165. tathA tipasvI mahAtmAnI vastrAdithI pUjA, vaMdana, guNastavanA, vinaya Adi jo gRhastha kare to agAu bAMdhelAM azubha karmone DhIlAM kare che jema dazArNaya kRSNa mahArAjAe karyuM. kathA : eka vAra neminAtha dvArikA gayA. tyAM kRSNa mahArAjAe 1800 mahAtmAne vAMdarAM dIdhAM. ethI khUba thAka lAgatAM kRSNa kahyuM, bhagavanuM 360 saMgrAma karatAM paNa Avo thAka nahoto lAgyo." svAmIe Adeza dIdho, 'vaMdana karatAM teM kSAyika samyakatva pAmI tIrthakara nAmakarma meLavyuM che ane saMgrAma karatAM je sAtamI narakanuM karma meLavyuM hatuM te karma trIjI naraka sudhInuM karyuM che. zrI kRSNa kahyuM, to vaLI vAMdaNAM dauM ?" bhagavAna kahe che, have tevo bhAva na Ave.] 1 kha ga anaI kArya ra ka agaI. kha kamma Agai. 3 kha DhIlauM karaI' pachI "ochauM karaI'. 4 kha "ApaNau... kRSNa mahArAya nathI. upadezamAlA bAlAvabodha pUrvArdha) 101 Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhigamaNa-vaMdaNa-namaMtraNa paDiyucchoNa sAhUNe, cirasaMciya pi kamma. khaNeza viralaraNamuveI. 166 abhi0 sAtamuM jAva, anaI vaMdaNanauM stuvivauM, namasaNa namaskarivau, paDipuzarIra nirAbAdhatAdikanau pUchivauM, sAdhumahAtmAhUI etalAM bolanaI karavaI karI, cirasaM. cirakAlanau sAciuM aneka bhavanauM UpArkiMI karma kSaNamAtra mAhi viralapaNaI jAi, thoDavuM thAI", isiu bhAva. evAMha bhaNI sAdhaka mahAtmAOM vinaya karivau. 166. vizeSi, guruhaI vinaya karatau guruhRi vairAgya UpajAvaI, e vAta kahaI chaI. sAdhunI sAme javuM, vaMdana, stuti, namaskAra, zarIra svAthyanI pRcchanA - ATalI bAbato karatAM cirakALanuM saMcita karma kSaNamAtramAM jAya, ochuM thAya. keI susIlA suhamAI sajjaNA gurujaNassa vi susIsA, viule jati saddha jaha sIso caMDaruddasya. 167 keketalAI suziSya suzIla nirmala svabhAva, anaI suhamA sudharma gADhA dharmavaMta, anaI, aI sajjaNa, sarva jIvahUi ati suhAmaNA isA ziSya gurujanaIi, zraddhA saMvega vairAgya UpajAvaI java sIso, jima navadIkSita ziSyi che zrI caMDarudra guruhaI saMvega UpajAvi8. kathAH ujjayanI nagarI zrI caMDarudra guru prakRtiIM gADhau rIsAla, bhaNI mahAtmA thika alaga ekalau ji baisaI, isiI eka vyavahArIyAnI beTa navapariNIta, tevaDa tevaDe mitre parivariu AvI mahAtmA vAMdaI, mitre hAsaI kahiuM, ehaddai dIkSA diu, mahAtmAe kahiuM e vAta guru jANaI, tehe guru dekhADiyA, guruI AvI mitreI mAM ji kahiuM, gure rIsiI rAkha ANAvI navapariNItanaI mAthaI loca kIdhau, dIkSA dIdhI, mitra vilakhAdhyAne ghara gayAma, navadIkSita celau gurai kahaI, bhagavanuM, anethira jaIi, mAhAM saMsAriyAM AvatAM husii, rAtii guruhaI vaDAM bhaNI khAMdhi caDAvI cAliuM, aMdhArAM UMcAnIcaI pagi paDai, guru rIviyA mAthaI dADaI AhaNaI, 1ka viralAsaNa. 2 kha jAI ga jAvuM. 3kha cira ghaNAkAlanauM sAcivavuM. 4 ga bhava ghaNAnuM. 5 ga thAka0. kha, ga sarvasAdhu. 7 ka susIhamAI. 8 kha suddha. 9 kha alagau ekalau thiI, ekalI ji vasaI ('alaga ekalI jibaIsaIne sthAne) 10kha guru kahuI lijjauM, te guru kanDaI gyA "e vAta... rAkha ANAvIne sthAne) 11 ka vikhalakhAcyA. 12 kha anevi. 13 ka AhArda ga AhANaI. 102 zrI somasuMdarasUrikata Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lohI nIkalaI, te suziSya manamAhi cIMtavaI, e garUA gurukaMI mAharaI kIdhaI evaDI kaSTa AviuM, Ima cIMtavatAM kevalajJAna UpanauM, mAragi pAdharau hiMDavA lAgau, gure pUchiuM, aMdhAraI pAdhara kima hiMDae chaI kaI atizaya, hA bhagavanuM, kisiu pratipAtIla, apratipAtIu, bhagavanuM, apratipAtIuM, pachaI guruchai pazcAttApa lagaI', khAMdha thiu UtarI, khamAvatAM gurui kevalajJAna UpanauM, jima taNaI zuziSya vinaya kIdhauM, tima anere ziSya vinaya kariuM. 16 7. ketIvAra I ko guru abhavya huI, tau chAMDivI ziSya, e vAta kahaI chaI. [keTalAka suziSyo evA suzIla, nirmaLa, dharmavaMta hoya ke gurujanane vairAgya upajAve. jema navadIkSita ziSya caMDarudra gurune vairAgya upajAvyo. kathA : ujjayinImAM caMDarudra guru svabhAve khUba risALa. sAdhuthI alaga ekalA ja bese. eka vepArInA navapariNIta putre mitro sAthe AvIne sAdhune vaMdana karyA. eka mitre majAkamAM kahyuM, 'Ane dIkSA Apo." sAdhu kahe, "e vAta guru jANe." mitre majAkamAM kaheluM te pramANe gurue gussAmAM pelA yuvAnane mAthe loca karyo ne dIkSA ApI. navadIkSita celAe potAnAM svajanothI chaTakavA gurune bIje javA kahyuM. rAtre gurune bAMdhe caDAvI celo cAlyo. aMdhArAmAM paga UMcAnIcA paDe. risAIne gurue celAne mAthe dAMDAno prahAra karyo. lohI nIkaLyuM. suziSya vicAre che 'A garavA gurune mAre lIdhe AvaDuM kaSTa paDyuM. A vicAratAM kevaLajJAna UpajayuM. gurue pUchyuM, "aMdhArAmAM have sIdho kevI rIte cAle che ? kAMI atizaya ?" ziSya hA bhaNI. gurune pazcAttApa thayo. khAMthI UtarI ziSyane khamAvatAM gurune paNa kevalajJAna thayuM. aMgArajIvavahago, koI kuguru susIsa parivAro, sumiNe jaIhiM diDho, kolo gayakalaha parikino. 168 aMgAra lihAlA jIva bhaNI viNAsiyA, te kuguru, susIsa, rUDe ziSya parivariu sumiNe suuNAmahi yatie mahAtmAe dITha6, kima dIThau jima kolo gaya. kola sUara hAthIyAne uttama kalabhale parivariu dIThau ima. kathAH zrI vijayasenasUrine ziSya mahAtmAe, suuNAmAhi sUara paMcasai kalabhale parivari dIThauM, prabhAti suuNake guraddhai kahiuM, gure tehanau artha kahiuM, Aja ko eka abhavya guru ziSya parivariu Avisi, isiI rudradeva nAmidaM, abhavya AcArya pAMcasai, suziSya parivariu Avi8, gure te mahAtmAna 1 kha, ga lAgau. 2 ka gAyakalaya kha gaikalaha 3 kha, ga lihAlA jiNaI. 4 ka siyA. upadezamAlA bAlAvabodha pUrvArdha) 103 Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parIkSA dekhADavAnae kAraNi', mAtrA levAnI bhUmikAM, lIhAlAM laMkhAviyA, mahAtmA mAtrauM levA UThiyA jetIvArai lIhAlA caMpAi, tetIvAU pazcAttApa sahita micchAmi dukkaDa diiM, tisii, rudradeva AcArya UThiu mAtrAMnai kAraNa lIhAlA caMpANA kasakasATa karaU, ghAisiuM kahiuM arihaMtanA jIvaDA marateM chaiM. te vAta sAMbhalInai mahAtmAe gurudeM abhavya jANiu, zrI vijayasenasUrie te bAhira kADhau, pAMcaisa ziSya tapa karI devaloki pahutA, tihAM tau AvI basaMtapura dilIparAyanAM pAMcasaU beTA hUA, eka vAra rAjapura nagarika, kanakadhvaja rAyanI beTInai svayaMvarAmaMDapi gayA, tihAM te aMgAramardakAcAryanauM jIva UMTa thiuM, bhAra vahatau, vAatau dIThau, karuNA lagai pAMcasad rAyanA beTAGUi jAtismaraNa UpanauM, pAchilA bhavanau abhavya guru' jANI mUMkAviu, tINai vairAgyad pAMcasai dIkSA lIdhI, thoDaiM kAli mokSi jAsiU, eha ji vAta kahai chai. 168. [kolasAne jIva mAnI hiMsA karanAra kuguru suziSyothI vIMTaLAyelA hatA te munioe svapnamAM Dukkarane hAthInAM baccAMthI parivarela rUpe joyA. kathA : zrI vijayasenasUrinA ziSye svapnamAM Dukkarane pAMcaso hAthInAM baccAMthI vIMTaLAyelo joyo. savAre svapnanI vAta gurune karatAM gurue kahyuM, 'Aje koI eka abhavya guru ziSyathI vIMTaLAyelA Avaze. evAmAM rudradeva nAme abhavya AcArya pAMcaso suziSyo sAthe AvyA. gurue te sAdhuonI parIkSA kAje mAtra levAnI jagAe kolasA naMkhAvyA. sAdhu mAtra levA UThyA. jeTalI vAra kolasA caMpAya teTalI vAra pazcAttApa sahita micchA mi dukkaDam de. tevAmAM rudradeva AcArya UThyA. kolasA caMpAtAM avAja thayo. ekadama kahe "arihaMtanA jIvaDA mare che.' te sAMbhaLIne mahAtmAe gurune 'abhavya' jANyA. zrI vijayasenasUrie temane bahAra kADhyA. pAMcaso ziSyo tapa karI devaloke gayA. tyAMthI cyavI basaMtapuramAM dilIpa rAjAnA pAMcaso putro tarIke janmyA. eka vAra badhA kanakadhvaja rAjAnI putrInA svayaMvaramaMDapamAM gayA. tyAM te aMgAramardakAcAryano jIva UMTa thaIne bhAra vaheto joyo. pAMcaso putrone jAtismaraNa UpajyuM. pAchalA bhavanA abhavya guru jANI choDAvyA. vairAgyathI pAMcasoe dIkSA lIdhI. thoDA samayamAM mokSe jaze.] 1 kha kAji kAraNa. 2 ka lIhAlAM laMkhAviyA' pachI mahAlAM laMkhAviyAM' pATha vadhArAno 3 kha kahai diIM. 4ke mAtrAnai jANiu' pATha nathI. 5 kha gajapura, 6 7 guruNA. 104 zrI somasuMdarasUriSkRta ***** Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ so ugdabhavasamude, sayaMvaramuvAgaehiM rAIhiM, karatovakharabhariuM, diDho porANasIsehiM. 169 soha te aMgAramardakanI jIva ugra raudrasaMsAri mAhi bhamatI sarva svayaM svayaMvarAmaMDapi Avi e, pAchilA bhavane ziSya rAe kara. UMTa thiuM, vakabara. bhAri bhariu dITha6, porA janmAMtarane ziSya. 169. kima eka AcArya duSTa pariNAma hUu, e vAta kahaI chaI. te aMgAramardakano jIva raudrasaMsAramAM bhamato UMTa thayelo ne bhAra vaheto, svayaMvaramaMDapamAM AvelA pAchalA bhavanA ziSyoe joyo.] saMsArarvacaNA na vi gaNaMti, saMsArasUarA jIvA, sumiNa gaeNa vi koI, burjhatI puSkacUlA vA. 170 saMsAra. saMsAramAhi viSayasukhi vAhiyA jIva je devaloka-mokSAdikanA sukhanau vaMcIi cUkavIi chaiM, narakAdinAM duHkha pamADIi chaiM, ehu saMsAra vaMcanA jIva na giNaiM, na catavai, kuMaNa, saMsAra. saMsArarUpiNI kAdamanI khADa mAhi sUyara-bhUDa-sUarAM sarIkhA je jIva jima, bhUMDaryara khADa mAhi paDile te kAdama ji rUDauM mAnai, bIjI khaMDAdika vastu virUI mAnaI, tima bhArekarmI jIva viSayasukhaI ji rUDa rUDauM mAnaI, mokSasukhanI vAMchAI na karaI, Isika bhAva saghalAI jIva evA na hui, ketalAI eDvA na hui te vAta kahaI chaI. sumiNa, ketalAi halUkammAM jIva suuNAdanaI dekhavazuM tattva khUkjhaI pucUlA rANInI pari, jAgatAM dharmadezanAnaI sAMbhalivaI kahiva8 kisiuM. kathAH puSkApuSpa)bhadra nagari, puSpaketu rAjA, puSpavatI rANI, tehanaI puSpagUla anaI puSpacUlA isiruM nAmiTha beTau beTI yugala jAIuM, teha bihuM hRi paraspari mahA moha dekhI rAjAi9 bihu mAhi pariNAviyAM, te asamaMjasa dekhI, puSpavatI rANI dikSA laI marI devaloki pahutI, mAharA choru ekveluM pApa karI naragi ma jAuM, eha bhaNI, puSpacUlA rANInaI suuNAmAhi naraga dekhADai, te bIhatI puSpacUlA rAyanaIM kahai, rAjA sarva darzanI kanDai nagara niraga] svarUpa pUchaI, te kahaI, puNa suuNAsika milaI nahI, pachaI54 zrI agnikAputrasUrii naraganauM svarUpa kahiuM, "jisiu rAMNI suNaI dIThuM che 1 ka, ga vakha. 2 ka suNimiNa. 3 ka viSayasa 4 kha, ga sukhatI. pa ka "saghalAI jIva pATha nathI. 6 kha "tattva' nathI. ka kha tehanaI jAgatAM. 8 ka "puSpacUla anaI' nathI. 9 ga bApaiM. 10kha binduI mAhomAhi ga beTI mAhimAhi 11 ka "jisihaM rANI...tehaI pATha nathI. upadezamAlA bAlAvabodha pUrvArdha) 105 Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tisau ji miliuM, valI devatAM rANInai suMiNA mAhi devaloka dekhADiyAM, tehai anerA darzanI kahInAM kahiyAM miliyAM nahIM, zrI agnikAputrasUrinAM kahiyAM miliyAM, vairAgya UpanaIM puSpacUlA rANI dIkSA lIdhI, rAyanA kadAgraha lagai AvAsi` ji rahI dIkSA pAlai, isi zrI agnikAputra sUri jaMghAbala parikSINa bhaNI tINae ji nagari rahiyA, bIjA mahAtmA vihAra karAviyA, guru viharIi na sakaiM, puSpacUlA mahAsatI sUjhatau AhAra ANI'dii, eka vAra, varasatai meghi pANIbhAta leI AvI, gure kahiuM, tuM kima AvI ?" 'bhagavan, acitta pANI mAhiiM AvI.' gure kahiuM e vAta kima jANI, tINae kahiuM tumhArA prasAda lagai, mUMhae kevalajJAna Upanau, tINae karI acitta pANI jANiuM, pachai gure pUchiuM, mUhahUi kevalajJAna kimakSa hui sii ? tINai mahAsatI kahiuM gaMgA mahAnadI UtarAtA husii, te jANI guru gaMgA nadI jaI beDIi caDiyA, eka vairI devatA, jINae pAsaU guru baisaU tINad pAsad beDI bolai, jauM guru vicAlai baiThA, tau beDI saghalIi bUDavA lAgI, anArya loke guru pANI mAhi lAMkhiyA, devatAM heThali trizUla dhirau, gurunai mina dayA, mAharA sayaranaIM khArae lohI karI, AhA pANInA jIva viNasaU chaU, isiuM cIMtavatAM kevalajJAna UpanauM, mokSi pahutA, eha ji vAta kahai chai. 170, saMsAramAM viSayasukhathI taNAyelA jIva devaloka-mokSAdinA sukhathI vaMcita rahe che. ane narakAdinAM duHkha pAme che. jIvo AvI saMsAravaMcanA gaNanAmAM letA nathI. kAdavanI khADamAM paDelA sUvara-bhUMDa sarakhA jIvo jema kAdavane ja rUDo mAne ane bIjI vastune varavI mAne tema saMsAra rUpI kAdavamAM paDelA bhArekarmI jIvo viSayasukhane ja rUDuM mAne. mokSasukhanI icchA paNa na kare. jyAre keTalAya haLukarmI jIvo svapnamAM joye paNa puSpacUlA rANInI jema tattvajJAna pAme. to jAgrata rahIne dharmadezanA sAMbhaLavI e mATe to kahevuM ja zuM ? kathA : puSpabhadra nagarImAM puketu rAjA ane puSpavatI rANI. tene puSpasUla ane puSpacUlA nAme putra-putrInuM joDakuM janmyuM. te baMneno paraspara gADha prema joI rAjAe baMnene paraNAvyAM. te ayogya lAgatAM puSpavatI rANI dIkSA laI, marIne devaloke gaI. potAnAM bALako AvuM pApa karI narake na jAya e mATe puSpacUlAne svapnamAM te naraka dekhADe che. puSpacUlA rAjAne kahe che. 1 kha rAyanai AvAsi. ga rAyanA AvAsamAhi. 2 2 niratIcAra dIkSA 3 kha hINA. 4 kha viharI ga. pANI. 5 kha kahId Upajisyad. 6 kha baiThA huIM. 7 ga dayA lagaIM. 8 kha mIThA pANInA. 106 zrI somasuMdarasUriSkRta Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anikAputrasUrie je narakanuM svarUpa kahyuM te svapna sAthe maLatuM AvyuM. vaLI devatAe puSpacUlAne devalokanuM svarUpa dekhADyuM te paNa anikAputrasUrie kahyuM tene maLatuM AvyuM. AthI vairAgya UpajatAM puSpacUlAe dIkSA lIdhI. rAjAnA haThAgrahathI te AvAsamAM rahIne dIkSA pALe che. zrI anikAputrasUrine jaMghAbalanI kSINatA hovAthI te vihAra karavA azakta hatA. puSpacUlA emane zuddha AhAra lAvI de che. eka vAra varasAdamAM puSpacUlA AhAra lAvI. gurue kahyuM tuM kevI rIte AvI ?" puSpacUlA kahe bhagavana, acitta pANImAM AvI." ene kevaLajJAna thayuM hovAthI e acitta pANI jANI zakI. gurue pUchayuM mane kevaLajJAna kevI rIte thaze ?" mahAsatIe kahyuM "gaMgA nadI UtaratAM thaze." te jANI guru gaMgAnadIe jaI beDIe caDyA. eka verI devatA je bAju guru bese te bAju beDIne DubADe. guru vaccovaca beThA tyAre beDI AkhIye DUbavA lAgI. anArya lokoe gurune pANImAM nAkhyA. devatAe nIcethI trizuLa dharyuM. gurune dayA AvI ke mArA khArA lohIthI pANInA jIvo nAza pAmaze. Ama ciMtavatAM gurune kevaLajJAna UparyuM. mokSe gayA.] jo avikala tad saMjamaM ca", sAt karijaja pachAvi, aniyasua va so niyaga-maDhamaciraNa sAhei. 171 jo a. ji ko jIva avikala saMpUrNa tapa bAhyAbhyatara, anaI saMyama sarva jIvanI rakSA, sAhU sAdhu mahAtmA pacchaiI chehaliI kAli maraNanaI avasari karaI, te ApaNa kAja mokSa, acire thoDA kAla mAhi sAdhaI, jima zrI agnikAputrasUrii sAdhiuM. 171. ko kahisi e tapa-saMyama duHkhI e ji karI sakIi, sukhI e karI na sakIi, e vAta ekAMta nathI, e vAta kahaI chaI. je koI jIva bAhyAbhyatara saMpUrNa tapa kare ane sarva jIvanI rakSA kare, sAdhu mahAtmA A chelle maraNa-avasare kare te thoDA kALamAM mokSa sAI; zrI anikAputrasUrinI jema... suvio na cayaI bhoe, cayAM jahA dukhi iri aliyAmi, cikaNakammolitto, na Imo na Imo parizcayaI. 172 suhi. ji koI sivuM kahaI, sukhIla jIva bhogasukha chAMDI na sako, jima duHkhika chAMDaI, tima e vAta alIka, kUDI kAMI, cikkaNa35cikaNA nivaDa 1ka saMjamaMta. 2 kha puchAvi. 3 kha soheI. 4 kha saMgama. 5 kha samartha upadezamAlA bAlAvabodha pUrvArdha) 107 Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnAvaraNIyAdi karma tehe AlittI vyApiu hUMtaka, na Imo. na duHkhIla, anaI na sukhIla, ekaU bhogasukha na chAMDaI, halUkamapaNakaMi ji IhAM kAraNa, je bhogasukha chAMDI tapasaMyama samAcarai. 172. eha ji vAta Upari dRSyata kahaI chaI. ni duHkhI ke na sukhI - bemAMthI ekeya jIva bhogasukha choDI na zake, jo jJAnAvaraNIyAdi karmo tene vyApelAM hoya to. haLukarmIpaNuM ja kharuM kAraNa che jene laIne tapasaMyama AcarI zakAya.. jaha cayAI caklI , pavitthare tattiya muhureNa, na cayAM tahA ahano, dubuddhI khappare damau. 173 jaha. jima cakravarti, pavitvaevaDau parigraha rAjyariddhi rUpa muhUrta kSaNa mAhi vairAgya UpanaI mUkaI, na caya tima dramaka bhIkhArI adhanya abhAgiu, durbuddhi kubuddhinI dhaNI ApaNaE bhIkha mAgavAnau khAparauMI chAMDI na sakaI, tehaI chAMDatau ghaNI vimAsaNa karaI 173. jetIyavAraI karmavivara diI, tetIvAraIM jIvahUi sayara chAMDatAM vAra na lAgai, e vAta kahaI chai. jema cakravartIe rAjyariddhi kSaNamAtramAM choDI, tema kramaka bhikhArI potAnuM bhIkhanuM khAparuM paNa choDI na zake. te choDatAM ghaNI vimAsaNa kare.] deho pipIliAhiM cilAIpurassa cAliNi cva kahe, tAo vi maNapauso, na cAlio teNa tANuvari. 174 deho, cilAtIputra mahAtmAnI deha sayara pipIlikA kIDIe khAtIe cAliNI sarIkhau kIdhau, taU tehaddai, tANa, thoDauI, teha kIDI Upari mananaujha dveSa na cAliu na Upanau. 174. [cilAtIputrano deha kIDIoe khAIne cALaNI sarakho karyo topaNa temane thoDo paNa te kIDI para manano dveSa na thayo.] pANaccae vi pAd pivIliAe vi je na icchati, te kaha jaI apAvA, pAvAI kareti anasa. 175 pANa. je mahAtmA prANa jAtee kIDIi" Upari pApa-dveSa virUuM kariva6 na vAMchaThe, bIjA manuSyAdika jIva Upari kahiva6 kisi te kaha, te ja yatI nathI. 4 kha "mananau nathI. 1 ga "na' nathI 2 kha buddhi durbuddhi... 3 kha khAtI 5 ka kadaI. 6 kha pipIlikAkIDI, 7 ke nacchA. 108 zrI somasuMdarasUrikata Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahAtmA apApA, pAparahita hUMtA anerAhUiM kima virUuM karisiU, sarvathA na karad, isia bhAva. 175. ko isiuM jANisa ni niraparAdha jIva jIva Upari viruuM' na karai, sAparAdha jIva Upara dveSa kisii, te AzrI kahaI chai, [je mahAtmA prANAMte paNa kIDI para dveSa icchatA nathI to bIjA manuSyAdi jIva upara to kahevuM ja zuM ? te sAdhu pAparahita banatAM bIjAone kema viparIta kare ] jig2apahaapaMDiyANaM, pANahArUM pi paharamAArga, na karaMti ya pAvAi, pAvasDa phlU viyArNatA. 176 jigna je vItarAganA mArganA ajANa adhama anai evA thikA mahAtmAnAM prANa lie chaiM, anai khaDgAdikanA prahAra dirdI chaiM, na karuM tehaa sAparAdha Upara mahAtmA pApa na karai, virUuM na cIMtavai, vizeSa karuNAi ji cIMtavai, e bApaDA amhArad kIdhaiM, pApa bAMdhai chaiM isI para kAMiM, pAvasa pApa viruA kIdhAnauM nakAdika^ la jANatA huMtA. vyavahArie pApana phla kahai chai. 176. [je vItarAgamArganA ajANa, adhama hoIne mahAtmAnA prANa le che ane khagAdinA prahAra kare che tenA upara paNa mahAtmA viparIta ciMtavatA nathI. karuNA ja ciMtave che ke "A bicArA, amArA nimitte pApa bAMdhe che.'] varSamAraNa abhakhANa dANaparadhaNavilovAIzuM, savvajahano udao dasaguNio ikkasa kayAryuM. 177 varSa vadha jIvahU kUTivauM mAraNa prANa nIgamiuM, abhyAkhyAna, Ala na devauM, paradhana adatta parAI lakSmInauM corivauM sarvathA nathI kahiuM levau, Adi lagai, marmabhASaNAdika jANitauM, savva etalAM savihauM pApanauM sarvathA jaghanya sarvAM thoDAui, udaya dasaguNau hui ekai vAra kIdhAnau, ekavArai jIvahui mArai tau, Avitai bhavi te dasa vAra mArIi, eka vAra paraCi Ala dii' tau, Avatai vi dasa vAra Ala pAmaiM, eka vAra parAI lakSmI lii tau dasa vAra lakSmI jAi, ityAdi jANivauM, e vyavahArii jaghanya phla 1kha jANisii ga jANasi (jANisa nine badale) 2 kha jIva upari' pachI viruuM na karai, sAparAdha jIva upara' pATha nathI. 3 kha 'corivauM" pachI Adi mAraitau Avatai bhavi dasa vAra mArii', pATha ('sarvathA nathI kahiuM levauM, Adi lagai'ne badale) 4 ga karavauM ('kahiuM levauM)ne badale. 5 ga dIi. upadezamAlA bAlAvabodha (pUrvArdha) 109 Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kahiuM. 177. [koI jIvane tADana, hatyA, ALa, corI - A badhAM thoDA pApano udaya dasa gaNo thAya. eka vAra pApa karyAnuM phaLa Avate bhave dasa gaNuM thaIne maLe. tivayare upase, savaguNio sassakoDiguNo, koDAkoDiguNo vA, huvivAgo bahutaro vA. 178 tiva. jauM vadhAdi karatAM tIvratara gADha utkRSTaudveSa hui. anaI ghaNau kAla rahaI, ta tehanau vipAka la ketIvAraI savaguNauM huI, eka vAranauM kIdhauM savAra udaI AvaI, ketI vAraI sahasa lAkha guNauM huI, ketIvAra che koDiguNa huI. ketIvAraI koDAkoDi guNauM huI, koDikoDi guNI koDakoDi kahII, hajaja ketIvAraI utkaTa dveSa lagaI koDa koDi Upahirau ghaNauI vipAka huI, jetalaI mAni tIvra tIvratara dveSa lagaI karkhanauM baMdha hui, tetalaI mAni tehanala vipAka udayaI huI, isiu jANI tima karivauM. jima pApabaMdhaI ji na hui. 178. ko eka ApaNaI mani DAhau bhaNI mAnatau, isiuM kahaI, jehaI jahIi karmakSaya haNahAra chaI, tIhIi ji huisi. evaDI khapa kIdhI isi6 kAja chaI, tehaI zikSA kahaI cha8, vidha Adi karatAM khUba je dveSa thAya ane jo te ghaNo kALa rahe to tenuM phaLa kyAreka so gaNuM, sahasagaNuM, karoDagaNuM ne kyAreka koDAkoDi paNa thAya. je pramANamAM tIvraASano karmabaMdha te pramANamAM teno udaya.. ke Inja kariti AlaMbaNe ime tihuyaNassa acchere, jaha niyamA khaviyegI, marudevI bhagavaI siddhA. 179 ke injaketalAI ajANa karaI siu AlaMbana liI tihu je tribhuvana mAhi AzcaryabhUta, kisivuM AlaMbana lii, jaha. jima zrI AdinAthanI mAtA marudevasvAminI49 bhagavatI niyamA niyamanapasaMyama teha karI tINaiM, ApaNauM sayara kA kSipiuM kalesivuM nahIM, taU te siddhA mokSi pahatI, tima apTaU tapasaMyama kIdhA pAkhaI mokSi jAsiuM, e AlaMbana na levauM, jagamAhi e accherAbhUta kahII. 179. eha ji vAta Upari dRSyata kahaI chaI. 1 ka IvAgo. 2 kha gADhauM utkRSTa. 3 kha huI (udaya AvaI ne badale) 4kha UparihirauM. 5 ka tIvratIvra kha tIvratara. 6 kha ItiuM. 110 zrI somasuMdarasUrikata Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ keTalAka tribhuvanamAM addabhutanuM AlaMbana le che. jema ke zrI AdinAthanI mAtA marudevAe niyamanapasaMyamathI potAnA dehane kaSTa ApyuM nahIM topaNa sIdhAM mokSe gayAM. tema ame paNa tapasaMyama vinA mokSe jaIzuM evuM AlaMbana na levuM. jagatamAM AvI ghaTanA AzcaryabhUta gaNAya.] kiM pi kahi pi kyAI ege lahehi ke vi nibhehi paabulAbhA, harnati accharayabhUyA. 180 kiM pi2 kAMI vRSabhAdika vastu dekhInaI kahiM pi0 kuNaI eki kSetri kayAI. kuNaI eki kAli, eke koeka karakaMDu pramukha koI karmanaI kSayiSayopazami karI, kahiM. jarA jIrNatvAdika vastu vimAsatAM huMtA pratyekabuddha hUA, iliA pratyekabuddhapaNAnA lAbha e jaga mAhi AzcaryabhUta, tehanaIM AlaMbaniIM je tapasaMyamaI viSaya pramAda karaI, anaI ane rAhuI upadisaI, te ApaNapaI saMsAra mAhi paDai, anaI ane rAhU pADaI. atragAthA karaThaMDu kaliMgesuM, paMcAlesu a dumuho, namIrAvA videhesuM, gaMdhAresu ya nagnaI. 1 vasabhe a iMdakeU valae aMbeya puphiebohI karakaMDuDammuhassA, namisTa gaMdhAra ratnoyA. 2 ko eka isiluM cIMtavisiI jima pratyekabuddhahUI ApahaNI pratibodha hUuM, tima ahaIzuM husii, udyama kIdhai siu kAja chaI, tehahaMi kahaI chai. 180. [karakaMDu jevA karmanA kSayopazame karI jIrNatvAdika vastu vize vicAratAM pratyekabuddha thayA. A pratyekabuddhapaNAnI prApti e jagatamAM AzcaryakArI ghaTanA. enuM AlaMbana laIne tapasaMyamanA viSayamAM pramAda kare ane bIjAne upAse te ApameLe saMsAramAM paDe ane bIjAne pADe.) nihi saMpattamahano, pitthito jaha jaNo niruttapyo, Iha nAsaI taha paoNyabuddhalathyi paDioto. 181 nihi. ji koeka adhanya abhAgIu ratnasuvarNa bhariuM nidhAna lAdhauM, vAMchatI hUMtau, niruttapyo nirudyamo huI, nidhAna levAnau bali vidhAnAdika upAya upakrama na karazuM te, Iha0 Ihaloka mAhi nirudyamI nidhAna nIgamAM, lAdhauMI na pAmaI loke puNa hasIi tima ehU mUrakha, manuSyabhavAdika 1 kha kahAI. 2ka nibhaI kha nileehiM 3kha pratyekabuddha hUA, isiA pATha nathI. 4 kha upadeza dii. 5 kha te..anaI pATha nathI. 6 kathA. 7 kha ahamUho ga aDu...ho. 8ka adhanyabhAgIuM. 9 ga manuSya. upadezamAlA bAlAvabodha pUrvArdha) 111 Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarvadharmasAmagrI pAmIInaI patteya pratyekabuddha karaThaMDu pramukha tehanI bodhilakSmI paDichaMto, vAMchatau tapasaMyamakriyA aNakaratau mokSarUpIuM nidhAna nIgamAM, eha bhaNI. e AlaMbana leI pramAda na karavI. 181. e pApIAM rAgAdikanI vIsAsa nahI eha bhaNI sadaiva sAvadhAnapaNa ravivauM, maraNakAla lagaI, e vAta Upari dagaMta kahaI74 chaI, [koI abhAgIne ratnasuvarNathI bharelo bhaMDAra sAMpaDe, enI IcchA rAkhavA chatAM e bhaMDAra levAno upAya na kare te A jagatamAM pAtra gumAve. maLeluM. paNa na pAme. loka hAMsI uDAve. tema manuSyabhava jevI sarvadharmasAmagrI pAmIne, pratyekabuddha karakaMDu jevI bodhilakSmI Icchato tapasaMyamakiyA nahIM karavAne kAraNe mokSarUpI bhaMDAra gumAve. mATe koInuM AlaMbana laI pramAda na karavo.] sophaNa gaI sukumAliyAe, taha sasagabhasagabhaNIe, tAva na vIsamiya, seaDhI dharmio jAva. 182 soUNa, sukumAlikA mahAsatI, sasaga bhasaga bihuM mahAtmAnI bahina, tehanI tisagati avasthA sAMbhalInaI, dharmavaMti mahAtmAM, tAva, e rAgAdikanauM tAM vIsAsa na karivau, seyaTTI jA lagaI e dharmavaMta zvetA0i, dhaulAM hADarUpa na thAI, ja lagaI maratuM nahIM, sayaranAM hADa jUjU na thAI, tAM lagai rAgAdika thau bIhavau ji. kathAH vasaMtapuri sahaayodhI rAyanA beTA bii, sasaga bhasagaI nAmiIM teNe dIkSA lIdhI, gItArtha hUA, tehe ApaNI bahina sukumAlikA, apAra rUpavaMta dIkSA livarAvI, tehanA rUpa jovA aneka taruNA puruSa AvaI, bIjI mahAsatI rAkhI na sakaiM, te bihi bhAI rAkhaiM, eka bAraNaI rahaI, eka bhikSA laI AvaI IsI pari, bhAInaI evaDau kleza dekhI vairAgya lagai sukumAlikA aNasaNa lIdhauM, eka vAra kSINa sayara bhaNI gADhI mUccha AvI. bhAIe bihu mahAtmAe muI jANInaI vana mAhi pariDhavI, tisiI sArtha sahita eka sArthavAha tihAM AvI Utariu, mahAsatI*huI, vanane TADhe vAyue karI mUccha valI. sArthavAhii strIratna bhaNI lIdhI, ApaNI kalatra kIdhI, ApaNaI nagari leI gila, ketalaI ekiI kAli, sasaga bhasaga beI mahAtmA phiratA teha sArthavAhana ghari viharavA AvyA. te strI mahAtmAne pagi paDI mahAtmA vAMdiyAM, ulakhI tehe mahAtmAe, sArthavAha bUjhAvInaI TUMkAvInaI valI dIkSA livarAvI, 1 ka akaratau. 2 ga sUtAM. 3 kha rAyanAM ghari. 4 kha ga isiI nAmii. 5 kha "sArtha sahita nathI. 6 kha mahAsatInaI (mahAsatII, vanane'ne badale.) 7 ga "ApaNI' nathI. 112 zrI somasuMdarasUrikata Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tapa karI devaloki pahutI. 182. e AtmA damatAM gADhau dohilau chache, e vAta valI kahaI chaI. sukumAlikA mahAsatI te sasaga-bhaga baMne mahAtmAnI bahena. enI tisagati avasthA sAMbhaLIne dharmavaMta mahAtmAe e rAgAdikano vizvAsa na karavo.jyAM lagI dharmavaMta mare nahIM, zarIranAM hADakAM chUTAM na paDe tyAM lagI rAgAdikathI DaravuM. kathA : sahayodhI rAjAnA be putra sasaga-bhasaga. temaNe dIkSA lIdhI. emaNe potAnI rUpavatI bahene sukumAlikAne dIkSA levaDAvI. tenuM rUpa jovA aneka puraSo Ave. bIjI mahAsatI ene rAkhI na zakatAM A baMne bhAI ene rAkhe. eka bAraNe rahe ne bIjo bhikSA laI Ave. bhAIonuM ATaluM kaSTa joI sukumAlikAe anazana lIdhuM. zarIra kSINa thavAne kAraNe eka vAra ene mUccha AvI. baMne bhAIoe ene marelI jANI vanamAM pheMkI dIdhI. eTalAmAM eka sArthavAha tyAM Avyo. mahAsatIne vananA ThaMDA pavanane laIne mUrchA vaLI. sArthavAhe A strIratnane potAnI patnI banAvI. te potAne nagara laI gayo. keTaleka samaye, sasaga bhasaga be sAdhu pharatApharatA te sArthavAhane ghera vahoravA gayA. te strI mahAtmAne page paDI. sAdhuoe tene oLakhI. temaNe sArthavAhane bodha pamADI sukumAlikAne choDAvIne vaDI dIkSA levaDAvI. tapa karI te devaloke pahoMcI. khara-karahatura vasahA, mAgadA vi nAma dammati, ISe navari na dambaI, niraMkuso appaNo apA. 183 kharakara, rasabha karabha UMTa, araya ghoDala, anaI vRSabha balIvarka, mattagaimadonmatta hAthIA, e saghalAI damatAM vasi karatAM sohila, Ikko puNa eka ApaNa AtmA niraMkuso, tapasaMyamarUpa aMkuza rahita huMtau te damatAM dohilauM. 183. teha bhaNI isiu cIMtavivauM. gadheDo, UMTa, ghoDo, baLada, hAthI e sarva vaza karavAM sahelAM, paNa potAnA tapasaMyamarUpI aMkuzathI rahita AtmAne damavo muzkela.] vari me akhA detong saMyameNa taNa ya, mA huM parehi dammato baMdhaPhiM vahehi . 184 na dama pATha nathI 1 kha "e vAta...kaI nathI. 2 ka dasammati. 3 kha "tapasaMyamarUpa upadezamAlA bAlAvabodha pUrvadha) 113 Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vira ApaNauM AtmA saMyamii, anai pirdhI karI ApahaNI miu rUDau, jau kimai ApaNau AtmA na damai, tapasaMyama na karai, tau 52loki, mA haM tiryaMcAdikanI gatiiM giu huMtau anerA loke, tAjaNA pirANA aMkuzalakuTAdika karI avazya damIi e vAta imara hui, eha bhaNI ApaNau AtmA miuM. 184. valI eha vAta kahai chai. [saMyama tapathI AtmAne svayaM damavo rUDo. jo AtmA na damAya, tapasaMyama na thAya to paraloke tiryaMcAdi gatimAM gayelA AtmAne anya loko aMkuza-lAkaDI AdithI avazya damaze.] appA ceva meyaLo, appA hu khalu duddo, appA daMto suI hoi, assuiM loe paratva ya. 185 appA ApaNau AtmAi ji damivauM, huM nizcii appA e AtmAi ji damatAM dohilau, appA ApaNau AtmA miu huMtau sukhahetu hui, asmi ANaiM bhavi anai paralokee. 185. - ucchaMkhala huMtau AtmA anarthahetu hui, e vAta kahai chai. potAnA AtmAne damavo ja dohyalo che. paNa e damatAM sukhahetu thAya. A bhava ne parabhavomAM ucchaMkhala AtmA anarthano hetu bane.] nisyaMdosasahagau, jIvo avirahiyamasuhapariNAmA, navaruM dine pasapasare to dei pamAya miya resu 186 nicca e jIva nitya sadaiva rAgAdika doSe karI sahitai ji chai, avi anai niraMtara, azubha virUA ji pariNAmavaMta chai, nava jau e AtmA hUe prasara dIjai, mokalau ji mUMkii, to dei. tau mauDaiM mauDai aMtara', gADhA virUmAM loka viruddha, anai, Agama viruddha kukartavyainai' viSai pramAda dii pravarttai, pramAdIu jIva iha lokii mahattvanI hAni pAmai, e vAta kahai chai. 186. [jIva haMmezAM rAgAdi doSa sahita ja che ane azubha pariNAmavaMta che. jo e AtmAne mokaLo mUkIe to moDomoDo Agama viruddha kukarmone vize pramAdane pravarte che.] 1 ga tapasaMyama ritau ('tapasaMyama n karai, tau'ne badale) 2 ba mahuuM' ('ima hui'ne bale) 3 ka pamAyamaresu. 4 kha mahAtmA. 5 kha aMtaraMga 6 kha kiMkartavyainai. 7 ga pramAdi hi pravartAvai. 114 zrI somasuMdarasUriSkRta Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ azciya vadiya pUIya sakkaria paNamio mahaggavile, te teha kare i jIvo, pADeI jahappaNo ThANe. 187 acciyaaciu gaMdhAdike karI devatAnI pari, anaI vAMdika, aneka loke guNe karI stavila, anaI vastrAdikanaI devaI karI pUjiuM, anaI abhyatthAnAdike karI satkariu, anaI mAthAM karI praNamile, anaI AcAryAdika padanai devaI karI, mahaSpaviuM, moTaI mahattvi caDAvi, isiuI huMtale mUDha jIva garvi thikau tima kAMI duSTa kartavya viSaya-pramAdAdi rUpa karatAM, pADei. jima te ApaNavuM mahattvanauM 38AsthAnaka pADaI, viNAsaI paDile hutau teha ji lokache niMdya thAI, e vAta kahaI chai. 187. jIva devatAnI peThe arcita thAya, vaMdAya, stavAya, pUjAya, vinayathI satkArAya, praNamAya ane AcAryAdi padavI pradAna dvArA mahattva apAya - A badhuM thatAM mUDha jIva garva thakI duSTa kartavya tathA viSaya-pramAdAdithI potAnuM mahattvanuM sthAna pADe, nAza kare ane e ja lokomAM niMdya bane che.] salinDayA jo bahuphalAi hatUNa sudhdhamahilasaI, dhidurbolo tavassI, koDIe kAgiNI kiNAM. 188 sIlasIlasadAcAzvata jIvadayAdika pAMca mahAvrata, te kisyAM chaI bahupha jeha thika svargamokSAdika ghaNA phla pAmIi, eDvA sIlavrata haMtuNa, lopInaI je mUrkha viSayanauM tuccha sukha vAMcchai, dhiI. dhRti mananaI bali karI dUbalau asamartha tapasvI varAka bApaDau te sivuM karaI, koDIekoDi dravya vaDaI kAgiNI rUAnI asImau bhAga etalaI kauDI kiNaI visAhaI, koDi suvarNa sarIkhAM zIlavrata, kAgiNI sarIkhAM viSayanaI kAjiI hAraI, isika bhAva. 188. e jIva kevalee"viSayasukhe karI pUrI karI nA sakIe, e vAta kahaI chaI. jenAthI mokSAdi ghaNAM phaLa maLe evAM zIlavata lopIne je murkha viSayasukha icche te suvarNa sarakhAM zIlavrata koDI jevA viSayane kAje hAre.] 1 ga vaMdia pUrvai. 2 ka pariNAmio. 3 ka jaNapaNo kha jahaapaNo. 4 kha satkArika. 5 kha, ga nidya thAI' pachI thoDaI kAjiI ghaNau hAraI, isika bhAva, tathA' e pATha (e vAta kahaI chaine sthAne) 6 ga kiMgaNae. 7 kha "sIla' nathI. 8 ka vasimau. 9 kha, ga ketaleI. upadezamAlA bAlAvabodha pUrvArdha) 115 Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIvo jahAmaNAsIe, hiyaIcchiapatniehi subehiM, toseUNa na tIraI, jAvajIveNa savaeNNa. 189 "jIvoeva jIva jahAjima maniI cIMtavaI tehAM hia. hiyAhUI gamatA je kalatrAdikanA vAMchita sukhanauM svarUpa kahaI chaI. 189. manamAM ciMtavyo hoya evAM, hRdayane gamatAM kalatra AdinAM sukhanuM svarUpa kahe che.) sumisaMtarANubhU, sue samaIcchie jahA natyi, evamima pi aIe suSma sumiNovame hoI. 190 sumi jima sauNA mAhi anubhaviu sukha, samaI atikramiuM hUMtauM, jAgiyA pUThiiM nathI, evamima ima ehU jANatAM je viSayasukha bhogavI chaI tehu, aIya. atikramiyAM, gyA pUThii, suSma suuNAI jinA sukha sarIkhauM thAI, saMbhArivAda ji jogauM thAI, rahaI kAMI nahIM, eha bhaNI e viSayasukhanaI viSaI AsthA na karivI je eheMdriyane sukhe vAhIda, tehahUI doSa kahaI chaI. 190. jema svapnamAM anubhaveluM sukha jAgyA pachI nathI ema jANatAM je viSayasukha bhogave che te bhogavAyA pachI svapnanA ja sukha sarakhuM thAya che, mAtra yAda ja karavAnuM rahe che, TakatuM kAMI nathI. mATe e viSayasukhamAM AsthA na karavI.] puraniddhamaNe jakho mahurA maMgU taheva suanihAso, boehi suvihiajANe, visUraI bahu ca hiyaeNa. 191 pura, mahu, mathurAnagarInI maMgu isiI nAmiI AcArya jihvAnaIM', iMdviu vAhiu nagaranA niSkramaNa khAla TUkaDau yakSa hUka, taheva. kisiuM huMtI te AcArya, jima te prasiddha siddhAMta mAhi sAMbhalIo, timai ji siddhAMtanI nikaSa-kasauTauRNa hutauM, kasauTaI jima sonAnI parikSA kIjai, tima siddhAMtanI parikSA teha mAhi lAbhai, isika bhAva, bohei, te yakSa thika suvihita mahAtmA ApaNA ziSyavRMI bUjhavadha visUraianaI ApaNaI hIaI karI bahu 1 kha "jIvo eva jIva jahAM' nathI. 2 kha catavataI. 3 kha, ga kalatrAdikanA pachI vAMchita sukha tehe karI saMtokhavI pUrI karI na sakAi, jIva saghalaI ja mAraI divasamAsa varisanAM kahAM lekhAM viSayasukhanauM svarUpa kahaI chai' - e pATha (vAMchita sukhanauM svarUpa kahaI chaIne badale) 4 ga anubhavi6 bhogaviluM. 5 a "viSayasukha... bhaNI e pATha nathI. 6 ka killAnaI. 7 kha parikSA kIja. 116 zrI somasuMdarasUrikata Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ghaNau visUraI nUraI, aho hauM jirvedriya kAI vAhila isI paraThaI. kathA: mathurAnagarI maMgu isiI nAmi AcArya, tINaOM nagari vArU AhAra rasavatI bhikSA lAbhai teha bhaNI jivAnaI rasi te vAhila AcArya tINaI nagari nityavAsi rahila, ketalee dini marI, nagaranA khAla TUkaDAM, vakSanaI bhavani adhiSThAyaka vyaMtara hUu vibhaMgijJAna pAchilaI bhavi jANI pazcAttApa kara, yakSanA bhavana AgalaI mahAtmA bahirbhumi jAI tehabrUDa pASANamaI yakSanI mUrti take muhaDa jIbha kADhI dekhADaI, mahAtmA pUchaI yakSa kahaI, hauM tumhArI guru jIbhanai doSii vyaMtara thiuM, tumha rakhe jIbhe vAhika evau anartha rakhe pAmau, Ima kahI adazya thiI. 191. jima tINaI maMgu AcArya pazcAttApa kIdhauM, timi kahaI chaI. mithurAnagarInA maMgu nAme AcArya jihavAvaza nagaranI pALa pAse yakSa thayA. jema sonAnI parIkSA kare tema te siddhAMtanI kasoTI kare. te mahAtmA potAnA ziSyane bodha Ape che ane potAnA hRdayamAM ghaNuM jhUre che "are, huM svArdediyathI kevo lobhAyo !" kathA : mathurAnagarImAM maMgu nAme AcArya te nagarImAM svAdiSTa AhAra vahorI lAve. jIbhanA svAdathI lobhAyelA te AcArya te nagarImAM nityavAsa rahyA. keTaleka divase marIne nagaranA khALa pAse yakSanA bhavanamAM adhiSThAyaka vyaMtara thayA. vibhaMgijJAne pAchalo bhava jANI pazcAttApa karavA lAgyA. yakSanA bhavana AgaLa koI sAdhu bahirbhumi jAya tene pASANamayI yakSanI mUrti moDhAmAMthI jIbha kADhI dekhADe. sAdhue kAraNa pUchatAM yakSe kahyuM, "huM tamAro guru jIbhanA doSe vyaMtara thayo. tame jIbhanA svAdano anartha rakhe pAmo." ema kahI adazya thayA.) nigaeNTUNa gharAo na kao dhamo mae jiNaMAo, IDriDha rasa sAya garuyattaNeNa na ya ceIu apA. 192 nigna, gRhasthavAsa chAMDI dIkSA leInaI, na ka maI abhAgIi jinazrInauM sarvajJa dharma na kIdhauM, siOM karI iDriDha Rddhi vArU vastrAdika saMpada rasa snigdha madhura AhAra sAta sukamAla zayyAdika taNaluM sukha tehe karI garUapaNauM, teha jinaI viSa), AdaravaMtapaNuM, tINai karI, na ya ce. ApaNI AtmA ceIle nahIM, sAvadhAna na kIdhauM, mohiI ji vAhiyAM kAla giu. 192. tathA. 1kha Aha dau ga AhAM hU. 2 ka, kha rAkhe 3 ka thika. 4 ka mae jima e. upadezamAlA bAlAvabodha pUrvadha) 117 Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (gRhasthavAsa choDI, dIkSA laIne meM abhAgIe jinano sarvajJa dharma na karyo. riddhi, suMdara vastro, madhura AhAra, komaLa zavyAnAM sukhane laIne AtmAne sAvadhAna na karyo, usana vihAreNe hA jaha jhAmi AUe sarve, kiM kAhAmi ahano, saMpaI soAmi akhANuM. 193 usanausanavihAra cAritranaI viSaI zithilapasavuM, tINaI karI hA ja AhAhake jima rahila, jhaNaMmi timAM ji cAritranaI DhIlapaNAM ji vartatA saghaLauche, AUkhauM kSaya giuM, kiM kA adhanya abhAgI hauM hila sikaM karizuM, kAMI nahIM karAI, saMpa have ApaNauM zocau ji karavuM, UkhaI patiI kAI huI nahI. 193. ki zociuM te kahaI chaI. [cAritranA viSayamAM zithilatAthI vartatAM ja saghaLuM AyakhuM gayuM. abhAgI huM have zuM karIza ? AyakhuM patye kAMI na thAya.] hA, jIva ! pAva bhamihiri, jAIjoINIsayAI94 bahuyAi, bhavasaya sahassadulaha pi, jiNamAM erisa laddha. 194 hA jI AhAre jIva pApIA, jAI. ekaeNkiyAdikanI jAti, teha mAhi je chai yoni, tADhA-unhI pramukha caurAsI lakSa jIva joni tehanAM sai ghaNA bhamihisi phirisi, navanave bhavAMtari Upajisi bhavasa. bhava jamAvAnAM sayasahassa lAkha tehe e duHkha prApaI evrauMI acitya ciMtAmaNi sarikhauM jinamata vItarAganaI dharma lahInaI, ArAdhike nahIM teha bhaNI. 194. tathA. ekendriyA jIva mAMhe corAsI lAkha jIvayonimAM bhamavAnuM. navanavAM bhavAMtaromAM zatasahasalAkha duHkho maLe. ciMtAmaNi sarakho vItarAgadharma pAmIne meM ArAdhyo nahIM pAvo pamAyavasau jIvo saMsArakajamujajutto, dubehi na nivino, subehiM na ceva pariko. 195 pAvo. e jIva pApi pramAdana vasi vAhiuM, jIvo. saMsAraI janA kAjanAM viSaI udyama vAMchatAM anaI dukhe. e jIva kahIzuM dukhata nivInau, UsanI nahIM, kAMI jehe pApakartavya dukha lAbhai, teha ji naI viSaI jeha bhaNI pravai, sukjhahiM. anaI, e jIva saMsArane sukhe ketalee saMtuSTa 1 kha cAritrIyAnAM. 2 ka ekeMdrikanI. 3 ka vivino. 4 kha udyamavaMta che. zrI somasuMdarasUrikata 118 Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUrI na hUu, jeha bhaNI valI valI teha ji icchA karaI, mokSanA sukha pAmavAnA upAya pusaMyama na kara. 195 maMgu AcArSi pachaI pazcAttApa kIdhau paNa tINaI thoDaGI ji kAja sIjhaI, e vAta kahaI chaI. - A pApI jIva pramAdavaza thaI taNAyo. saMsAranAM kAmomAM udyama icchato jIva pApakartavyothI duHkha maLe evA viSayamAM pravRtta rahyo. saMsArasukheya saMtuSTa na thayo. pharIpharI saMsArasukhonI IcchA kare, paNa mokSasukha pAmavAnA upAya rUpa tapasaMyama na kare.] paritaprieNa taNuu sAhAe jaI ghaNe na ujjamAM, seviyarAyA te taha paritaprato gayo naraya. 196 pari. pApanaIM niMdA gahadika pazcAttApa kIdhaI taNuu sahAro jIvahUI thoDale ji AdhAra huI, thoDAMi ji karmakSaya jAI. Isika bhAva, jaI gha0 jaI gADhau apramattapaNaI tapasaMdhyamaudyama na karI, te dagaMta valI kahaI chai, seli. zreNika mahArAya, te taha. AtmaniMdAdikane prakAre paritakhaMto mA~ virati kAMI na kIdhI, AhA isI pari pazcAttApa karatauI huMtala, marI pahilaI naragi, sImaMtaI narakAvAsaI, caurAsI sahasa varSanaI AUkhaI nArakI haU6. 196. jima e jIva duHkha thiu nivanI nahI, saMsAra bhami tima kahaI chaI. pApano pazcAttApa karyuM jIvane thoDoka ja AdhAra maLe ne thoDoka ja karmakSaya thAya. zreNika mahArAjA meM virati kAMI na karI' evA pazcAttApa sAthe marI pahelI narakamAM gayA. coryAsI hajAra varSanA Ayakhe nArakI thaI] jIvaNa jANika visajiyANi jAIesRha dehAri, pevehiM tau savalapi tihuyaNa huja paDihanda. 197 jIvejAIe, ekekA jIvanaI saMsAra mAhi phiratAM kevaDAM sayara hUA, je Imi ekaI 98jIvazuM puNiya rahiti pAchile bhavane sae savara mUkiyA, thevehiM. te sayara mAhile thoDe anaMtamA bhAgane sayareka, tihu tribhuvana saghalauM paDihae, pUrAI bhAI, jaI te sayara vizarIru na thAata take evaDAM sayara hUA, taU jIvahUI saMtoSa na huu. 197. tathA. 1 ka ghaNuM na z2amaI ga ghaNauM na ujjamAM. 2 kha "taMtaha.' pachI tINiI pari. 3 kha AhAhA. 4 ka nivInauhI, 5 ka jIIM. 6 kha "sayare' pachI 'sayala pi te'. 7 i pUrI bharII. upadezamAlA bAlAvabodha pUrvadha) 119 Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ekekA jIvane saMsAramAM pharatAM keTalAM zarIra thayAM! eka jIve pAchale bhave je zarIra tyajyAM temAMnA thoDA - anaMtamA bhAganA zarIrathI saghaLuM tribhuvana bharAI jAya. topaNa jIvane saMtoSa thayo nahIM.] nahadaMtamaMsakesakriesu, jIveNa vipnamukkasa, tesa vi havijja vi kalAsa merugiri sanibhA kUDA. 198 naha0 IsAI jIvii anAdi saMsAra mAhi phirata je najhma anaI dAMtamAsakesa, anaI hADa, pAchile bhavi maeNkiyAM, teha jau ekaThA milaI, taU tesa, tehe e kailAza anaI meruparvata jevaDo kUDA reDa thAi. 198. tathA. [A jIve anAdi saMsAra pharatAM je nakha, dAMta, mAMsa, keza ane hADa pAchalA bhavomAM choDyAM te jo bhegAM karAya to kailAsa ane meru parvata jevaDAM thAya.] himavatamalayamaMdara-dIvodahi dharaNi sarisarAsIo, ahiyaro AhAra hieNA hAriu hukkA. 199 hima, himavaMta parvata, malayAcala parvata, paMdarameru parvata, dIvodavi asaMkhyAtA dvIpasamudra, dhaNi ratnaprabhAdika sAta pRthvI, etalAM savihaunI Dhiga kIjai, teha sarikhau athavA teha pAhaI ghaNai adhikeraDI AhAranI Dhiga huI, QhiINaI jIvi pAchile bhavi bhUMiI huMtaIM je AhAra AhariyA, tehanau evaDe AhAre jIvahUI saMtoSa na hUu. 199, tathA. himAlaya, malayAcala, meru, asaMkhyAta dvIpa samudra, ratnaprabhAdika sAta pRthvI - e badhAno Dhagalo karIe teTalo ke tethIye ghaNo vadhAre AhArano Dhaga thAya. A jIve pAchalA bhavomAM je AhAra karyo enAthI ene saMtoSa nathI thayo.] janaiNa jala pIya ghamAyavajagaDieza tapi iha, sarvesu vi agaDatalAya nahasamudesu navi hajjA. 20 janeNa, ghamA je INaI jIvi unhAlAnaIM tApa tAvaDe jagaDieNa pIDiiM hUMtaiM, pANI pIdhauM, savvasu tetalauM pANI savihuuM, agaDakUA anaI kaTAkasarovara anaI gaMgAdika sarva nadI anaI asaMkhyAtA samudra, tehe nathI, teheM savihauMnA pANI pAhiI jIvanau pIdhauM pANI akhaMtaguNa jANivauM. 200. AhArapANInauM kehavuM lekhauM anyapAna AzrI kahaI chaI. 1 ga ekaThe mitye hute kailAza. 2 ka sarirAsIu. 3 kha teNe nathI' nathI. 4 kha ekekA jIvanauM. 120 zrI somasuMdarasUrikata Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A jIve unALe tApathI piDAIne je pANI pIdhuM teTaluM pANI kUvA, sarovara, nadI ane asaMkhya samudromAMye nathI. e sarva karatAM jIvanuM pIdhela pANI anaMtagaNuM jANavuM.] pIyaM thaNayacchIra sAgarasalilAu hujju bahuayara, saMsArammi ahaMte mAUrNa annamanANuM. 201 pI tha iNaiM jIvi, jIiM stananauM kSIra, stanyapAna etalauM pIdhauM, sAgara je asaMkhyAtA [sa]mudranA pANI pAhii, bahuayara, ghaNai adhikuM kihAM, saMsArammi mAUrNa anaMta anAdi saMsAra mAhi bhamata viti navanavI mAtanAM, etalaU, saMsAra mAhi phiratAM jIvaThThae anaMtI mAtA^ huI, tehanA stanyapAna anaMtA pIdhA isiu artha. 201. tathA. [A jIve eTaluM stanapAna karyuM che je asaMkhya samudranAM pANI karatAMye adhika. A anaMta saMsAramAM pharatAM bhaabhave navInavI mAtAnA stananuM dUdha pIdhuM.] pattA ya kAmabhogA kAlamaNaMta ihuM sauvabhogA, apruvaM piva mannai, tahita ya jIvo maNe surkha. 202 pattAya IMNae vii kAlamaNaMta aNaMtau kAla saMsAra mAhi phirataU, daivAdikane bhave kAmabhoga zabdAdika viSayasukha anaMtIvAra pAmiyAM, kivArad bhogaviyA na hui, eha bhaNI kahai chai, saubhogA anaMtIvAra bhogavyAi4, apurvaM tahavi taU e jIva e viSayasukha jetIvArad pAmaiM, tetIvAraU apUrva siuM navauM siuM mAnai, jANe Agai kahId dIThauMi nathI, ketalai sukhe e jIva atRptau phITai nahIM, ukta ca taNa kaTTehiM va agnI, lavaNo u vA naiM sahassehiM, na imo jIvo sakko tigye kAmabhogehiM, 1, 202. - tathA [A jIva anaMtakAya saMsAramAM pharatAM devAdikane bhave paNa kAmabhoga - viSayasukha anaMtI vAra pAmyo. jIva jeTalI vAra viSayasukha pAme teTalI vAra navuM ja mAne. jANe AgaLa joyuM ja nathI. A sukhanI atRpti phITI ja nahIM.] jANaI ya jA bhogikisa~payA satvameva dhammala, tahati daDhamUDhahiyau, pAve karmo jaNo ramai. 203 1 kha, ga jI' nathI. 2 ga kIdhAM 3 kha, ga pAmiyAMi bhogaviyAM. 4 kha bhogavyA chaiM. 5 ga tRptau na thAi ('atRptau phITai nahIM"ne badale) 6 ga *tipeu' nathI. 7 kha savva. upadezamAlA bAlAvabodha (pUrvArdha) 121 Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jANa. e lokaI sivuM jANaI dekhaI chai, bhogi. rUDAM bhoga Rddhi saMpadanI prApti, athavA sarva. anerauM je sahu rUDauM, te sahu dharmanauM phala, taha, taU Ima jANatauI haMtauM, daDhamRDhahi. gADhau viSaya karI mUDha mohita hRdaya hUMtI, pAve, pApakartavya) ji viSaI ramamAM pravRtti kara. 203. tathA. [jIva lokamAM je dekhe che, je saMpatti prApta kare che te dharmanuM phaLa che te jANavA chatAM gADha viSayamAM mugdha thAya che. pApakartavyamAM pravRtta thAya che. jANijai ciMtijajai, janmarAmaraNasaMbhave dukha, na ya visaesa virajaI, aho subaddho vaDagaThI. 204 jANi. gurunaI upadezi e vAta jANII, anaI valI valI mani ciMtavIi, je janma janmajarAmaraNatau Upanau dukha saghalauI viSayasaMgaI ji tau huI, na ya vi. taU e loka viSayasukhanau, viramaI nahI nivarta nahIM, aho. moTauM e Azcarya, jA e moharUpiuM kapaTagraMthi kUDau gAThi gADha subaddha, kuNaI choDI na sakIi, kUDai e sarva loka vAhII cha0, isika bhAva. 204. guirunA upadezathI e vAta jANavI ne manamAM ciMtavavI ke janmajarAmaraNanuM duHkha e saghaLuM viSayasaMgathI pedA thAya che topaNa emAMthI jIva nivartato nathI.] jANaI ya ha marijaI, amaretapi hu jA virAseI, na ya udvigo loo aho ! rahassa sunikhkhAya. 205 jANaI sahU koI isiu jANaUI jiI, jau nizciI marIsiI, amare aNamaraMtAI jIvatAMI huMtAM, jarA vaDapaNa, vali lIlarI anaI palI, anaI sayaranaIM zithilapaNAnaI karivaIos viNAyei, rUpadika sahU visaMsthala karaI, na ya u, isiu jANatau e loka, jarAmaraNanau kAraNa e saMsArataka Ubhagaupa na thAI, aho vivekIAue IsiluM rahasya sunikhkhAyuM gADhau jANatAM durbheda dohilauM na jANIzuM evaDauM, jarAmaraNanauM duHkha dekhatauI tehanAM kAraNa saMsAraI ji naI viSaI, kisA bhaNI ratikara icchA, te prabala karmanau svarUpa jJAnI e ji jaNAI, bIje na jaNAI, isika bhAva. 205. tathA. bidhA ja e jANe che ke maraNa nizcita che ane jIvatA ho tyAre zarIranA zithilapaNAne lIdhe e nAza pAme che. jarA-maraNanuM kAraNa jANavA chatAM jIvane saMsAra arucikara thato nathI. prabaLa karmanuM svarUpa jJAnI ja jANe, bIjA na jANe. 1 kha daDha gADhau. 2 kha savahuM saghaLauche. 3 kha ji thikauM. 4 ka kara 5 kha bhAgau. 6, kha jaNAI. 7 kha jANIe. 122 zrI somasuMdarasUrikata Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dukhaya caupparya bahuppayaM ca, aparyaM samidramaharNa vA, avikae vi yaMto harai hayAso aparitato. 206 duparyaM dvipada bihau paganA dhaNI manuSyAdika, anai catuSpada gAibhiesi pramukha, bahupada bhramarA-makSikA-khajUrAdika, apada sarpAdika, samRddha lakSmIvaMta, adhana dAridrI, vA zabda lagai, paMDita mUrkhAdikai sarva jIva levA, aNa kRtAMta maraNanau kAMI jIve viNAsirUM nathI, taU hatAza e pApIu kRtAMta maraNa aparihaMto, aNaUsanau thikau, niraMtara harai, e etalAM savihauM jIvaThThae prANa thikau cUkavai, etalai dvipadAdika saghalA moTAnAnhAd jIvaGUiM maraNa chaU ji, isiu bhAva. 206. tathA. [bepagA manuSyo, copagAM pazuo, bahupagAM bhramara-makSikA-khajUrAdi, vipagAM sarpAdi, zrImaMta ane graMka, paMDita ane mUrkha - sarva janone haNanAra maraNanuM koI jIve kAMI bagADyuM nathI chatAM e pApI sarva janonA prANa hare che.] na ya najjai so. kriyaho, mariyanvaM ca avaseza' sarveza, AsApAsapo na karei A ja hiyaM bo. 207 na ya na te dihADau na jANId, jINae dighaDai marIsii, mariya puNa savihu e jIve ahiMsa thake aNavAMchate miravauM chai ji, isi icchatai, AsApA navanavA aneka saMsAra-manoratha rUpiA pAza, tehe vAhiu huMtau, na kareI. jaM ApaNA AtmACiM hitakArDAriuM, dharmAnuSyana e jIva bajho, vadhya, Asanna mRtyui huMtau na karai ji. ukta ca Aukare viSNuo akaresu jai na vidvattuM teM vivesu, acchai hiyarUM AsAriyuM, je mariyaLaM sariyaM4 1 teha vahUiM, upadeza dii chai 207. kle divase mRtyu Avaze te jIva jANato nathI. paNa anicchAe paNa sarvajanane maraNa to che ja. manorathorUpI baMdhanamAM phasAyelA jano tema chatAM mRtyu thatAM sudhI kAMI dharma karatA nathI.] saMjharAga jalababUo varma, jItie a jalabiMdu caMcale, juvodeg A naivegasannibhe, pAva jIva kimiyaM na bujhrasi. 208 seMjha sAMjhanaI samai AbhAnA rAtauDa, anai pANInau popaTaula, 1 ke cia avasa. 2 kha saMsAra mAhi aneka manoratha ga saMsAranA manoratha. 3 ga ukta ca' tathA e pachIno zloka nathI. 4 kha tuM vIsariyanaM. 5 kadi 6 ka balabunuo. 7 ka kuLaze. 8 kha mima. 9 ba badabadau. upadezamAlA bAlAvabodha (pUrvArdha) 123 Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tehanI pari, jIvitavya AUkhe asthira chai, anaI valI jalabiMdu, DAbhanaIIA agni pANInA biMduAnI pari capala chai, anaI yauvanadhanAdi evAI ji chaThe, valI kisyAM chai, naIve parvatanI nadInAM pANInAM vega sarikhA chai, jima tehanA pUracI jAtAM vAra na lAgai, tima AUkhA-yauvana-dhanAdikaI chaMI, jAtAM vAra na lAgaI, pAva jI re pApIA jIva, isiluM dekhatauM karatau kAMI na bUjhaI, kAM dharmanAM viSaI udyama na karae, je evaDavuM jIvai bhUlivauM huI chaI te rAgai ji kAraNa, e vAta kahaI chaI. 208. siMdhyA samaye AbhalAnI raktimAM ane pANInA parapoTAnI peThe AyakhuM asthira che. jalabiMdu ane darbhanI TocanI jema A yauvanadhana caMcaLa che. vaLI te parvatanI nadInA pANInA vega jevuM che. tene vahI jatAM vAra na lAge. tema ja A AyuSya-yauvanadhananuM che. he pApI jIva, A jovA chatAM kema samajato nathI ? dharma-udyama kema karato nathI ? je je nakkai asu, lajijajai kucchaNIyameya ti, te te magUI aMge, navaramagaMgutya paDikUlo. 209 je je e sayara mAhi avayava bAlake e isiu jANIi, e azuci apavitra, anaI jINai avayavi karI lAi, syA bhaNI, kuchaNI, e avayava jugupsanIya, sUgAmaNI eha bhaNI, te te ma. isiu virUuM sayara avayava magnaI vAMchaI, navari, tihAM pApIu, anaMga kaMdarpa pratikUla vayarI, teha ji kAraNa jANavau te na hui, taje e jIva evauM asamaMjasa kima karaI eha bhaNI Ima kahiuM. 209. amedhya pUrNa kRmi jAla saMkula, svabhAva durgadha azuca adhuve, phlevare mUtra purISa bhAjane, ramati mUDhA viramaMti paMDitA. 1 hata kAmana svarUpa kahaI chaI. [zarIramAM je avayava apavitra che ane jene laIne zarama anubhavAya che e sUgakAraka jugupsAvALo che. topaNa AvA varavA avayavane jIva Icche che. pratikUla zatru jevo anaMga(kAma) enuM kAraNa che.) satvagahANe pabhavo mahAgato satvadosapApaThI kAmagUho durapA, jeNabhibhUe ge sarve. 210 1 ga yauvana dhanAdi ehavAI..... AUkhA pATha nathI. 2 ka jijjaI. 3 kha navarimiNa. 4 ka pavitra 5 kha eha ji vAta. 6 kha parIkSa. 124 zrI somasuMdarasUrikata Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satva saghalAi graha unmAdanau utpattisthAnaka e kAma thikau saghalAiM unmAda-ucchaMkhalapaNAM Upajai, eha bhaNI e mahAggaha moTA gahilapaNauM kAraNa kahIi, satvo sarva parastrIMgamanAdika doSanau, pAyaDhI pravartAvaNahAra kuMNa, kAmag kAmagraha kAma thikau Upanau cittavibhrama, durappA, duSTa pApIu, jeNa bhi jINaC kAmagrahiMi jaga saghalauM abhibhUta si kIdhauM chai. 210. tathA. sarva graha-unmAdanuM utpattisthAna kAma che. e moTA gAMDapaNanuM kAraNa che. parastrIgamananA doSane pravartAvanA2 kAma che. A pApI duSTa kAme saghaLuM jagata abhibhUta karyuM che.] jo sevaI kiM lahaI, thAmaM hArei dubbalo hoi, pAvei temaNassuM dukhkhANiya attoserNa. 211 jo se je e kAma sevai te isiuM lahai, tRptisukha kAMIM lahai nahIM, puNa siuM lahai, thAmaM sthAma sairi kSayana roga pramukha duHkha pAmai, ApaNaiM ji doSiiM rAganaIM. 211. tathA. [je kAmasevana kare te tRptisukha pAme nahIM. pAme mAtra zarIramAM kSayaroga ane duHkha.] jaha kacyullo karUM kaMyamANo duhaM muNai sukSma,11 mohAuca maNussA taha kAmadua suhaiM biti. 212 3 jaha ka jima pAmanau dhaNI nakhAdike karI pAma khaMDohAlau huMtau te duHkha sukha bhaNI mAnai, mohA tima e manuSya jIva mohai karI, Atula vivala huMtA kAmanauM chai duHkha purNa sukha bhaNI mAnai. 212. kAmI jIvahuiM phla kahai chai. [manuSyajIva mohathI vihvaLa banI kAmanA duHkhane paNa sukha mAne che; jema kharavAvALo nakha vagerethI kharajavAne khaNato duHkhane sukha mAne che.] visayavisa hAlahala visavirsa uDai piryaMtANaM, visayavisAinheM piva visayavisa visUiyA hoi. 213 visaya zabdAdika viSayai ji tatkAla mAraNahAra bhaNI, hAlAhala viSa 1 kha, ga kIdhauM vAhiuM. 2 kha, ga sthAma sayaranuM bahu hArai, nIgamai, dUbalau thAi, kAma sevatau, anai pAvei, vaimanasya mananau udvega pAmad, duANi anai kSayaroga pramukha pAmad, kisai karI atta do. ANaiM dAkhivai rAganaIM doSii karI' (sthAma rAganaiM'ne sthAne). 3 ga khaMDolatau. 4 kha, ga anu. upadezamAlA bAlAvabodha (pUrvArdha) 125 Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kahIi, visaya. te vizada cokhauM, utkaTa tIvra saMgI viSAdika sarikhauM, pItAM bhogavaMtAM hetAM siuM hui, visaya. jima teha vizada viSa utkaTa te viSanI vicikA ajIrNa thAi, tINaI karI anaMta saMsAra mAhi anaMtIvAra maraNAdika duHkha pAmai, isika bhAva. 213. jene haLAhaLa viSa kahIe te tIvra viSa pItAM enuM ajIrNa thAya tema viSayarUpI viSathI anaMta saMsAramAM anaMtIvAra maraNAdi duHkha pamAyaJ evuM tu paMcahiM AvehiM rAmAyaNitu aNusamaya, cauga-duhapati, aNapariyaeti saMsAre. 214 eva, isI pari rAganA vAhiyA, e jIva pAMce iMdriyaeN athavA hiMsAdike Azrava dvAre pApa AvivAne mArgi karI, rapa0 raja pApa aNasamaya kSaNikSaNi UrjanaI, cauga. narakAdika Ari gatinAM duHkhanAM paryata lagaI, savihaf gatinAM gADhAM utkRSTaIM dukha lagaI, aNa. saMsAramAhi phiraI saptama naraka pRthvI lagaI duHkha sahai, isiu bhAva. 214. kima dukha sahaI te vAta kahaI chaI. A prakAre rAgathI taNAvelA jIvo pAMce Indriyo dvArA pApa upArjIne cAra gatinAM duHkha pAmavA sudhI A saMsAramAM pharatA sAtamI nArakInAM duHkha sahana kare che... satvagaIparmade, kAhiti arNatae ayapunA. je ya na sati dharma azoNa ya je pamAyati. 215 satrakahete jIva saMsAra mAhi sarvagati, cihuMgatinA pakhaMda pherA anaMtA karisidha, ahaMtA bhava rulisiI te kuNa, aThyapunA jehe jIvi pAchilaI bhavi puSya na kIdhAM, anaI valI je havaDAM zrI vItarAganau dharma sAMbhaLatA nathI, anaI je dharma sAMbhalInaI pramAda karaI che, dharma karivAnau udyama nathI karatAM. 215. hava je jIva dharma na lahaI te kahaI chaI. je jIve pAchale bhave puNya nathI karyA ane je hamaNAM vItarAgano dharma sAMbhaLato nathI ane sAMbhaLIne je pramAda kare che te jIva saMsAramAM anaMtA 1kha viSa. 2 kha ga visanauM te viSanI vizucikAne badale) 3 ga "ajIrNa thAI pachI jima te ajaratauM hutauM mAraI, vizaya tima e jIva viSayanAM viSaya ghaNI Asakti karaI te te viSayanI vimucikA ajIrNa thAI pATha vadhArAno. 4ka sAUNa. 5kha bihaMgatinAM. 6 kha zrI vItarAgadevanAM vacana (zrI...dharmane badale) 126 zrI somasuMdarasUrikatA Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pherA kare che.] aNusA ya bahuvihaM, micchIia je nA ahamA, baddhanikAiyakammA, sugaMti dhamma na ya karata. 216 aNu bahuvidha aneka prakAri dharmane upadezi karI aNusakA coIAi huMtA, miccha je nara jIva puruSa mithyAtvI anai, nIca te anaMta saMsAra phisid,28 jeha bhI te, bani baddha bAdhyAM nikAcita atigADhAM, jJAnAvaraNIyAdika karma chaiM jehe, ehUvA jIva kalatramitrAdikanI preraNA lagai dharma sAMbhAla]i ketIyavArad, purNa karae nahIM. 216. je dharma ka2i tehaCd guNa kahai chai. [je jIva mithyAtvI che te anaMta saMsAra pharaze, jemaNe nikAcita jJAnAvaraNIya karma bAMdhyAM che evA jIvo patnI-mitra AdinI preraNAthI dharma sAMbhaLe paNa kAMI kare nahIM.] paMceva ujhiUNa, paMceta ya kliUNa bhAveza, kammarayatippamukkA, siddhigaimaNuttara pattA. 217 paMce pAMca bola hiMsAdika chAMDInai, paMce pAMca ahiMsAdika pAlI athavA pAMca IMdriya zabdAdika viSaya tarNai rAgadveSanai aNakiravad, rAkhI nivarsAvInai, kamma karmarUpiNI raja tINae karI vipramukta rahita huMtAM, siddhi siddhigati mokSagati anuttara sarvotkRSTa rUDI tihAM puhatA aneka jIva anai pucisii. 217. saMkSepi mokSanauM kAraNa kahiuM, hava savistara kahai chai. hiMsAdi pAMca bAbato tyaje ane ahiMsAdi pAMca bAbato pALe, pAMce iMdriyane rAgadveSamAMthI nivartAvIne karmarUpI rajathI rahita banelA jIvo siddhigatine - mokSagatine pAmyA ane aneka jIva pAmaze.] nAjhe desaNacaraNe, tava ceMjamasamaiguttipattei, damaussaggavavAe, davAi abhiggahe ceva. 2185 nANe je jJAnanai viSai udyama karai, tima darzana samyaktvanai viSai caraNa kriyAnai viSai, anai bAhya-atyaMtara bAra bheda tapanai viSai, anai pRthIvIkAyAdi rakSA rUpa satara bheda, saMyamanai viSai, anai, IrSyAsamiti, pramukha 1 kha coIAi huMtA miccha' nathI. 2 ka . 3 kha dharma 4 kha vipramukti. 5 kha 218mI ane 219mI gAthA sAthe che. upadezamAlA bAlAvabodha (pUrvArdha) 127 Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAMca samitinAM viSai, anaI manogupta pramukha triNi guptinAM viSaI, anaI AloI pApanA dasavidha prAyazcittanaI viSaI, anaI damAM pAMca iMdriyanAM damivAnAM viSaI, anaI utsarga zrI siddhAMtokta kharA mArganaI anuSThAnanaI viSaI, anai apavAdAdika kAraNi, AghA vizeSa dharma ArAdhivA bhaNI, lagAra alpa doSa auSadhAdika taNauM sevivauM, tehanaI viSa, anaI dabUA. dravyanA abhigraha, amuka vallacaNakAdikaI ji vastu levauM, kSetrAbhigraha, amukai pADaI athavA gAma mAhi bAhari ji huMtale liuM nahI tau nahIM, kAlAbhigraha, amukai prahari pahilaI bIjai trIjai lahaMtau liuM, IhuI na liuM, bhAvAbhigraha jau rotI diI athavA hasatI diI, taka liu nahIMtauna liuM, IsyAbhigrahanaI viSaI. 218. je jJAnane vize udyama kare temaja samyaktva, kriyA, bAhya-atyaMtara tapa, saMyama, pAMca samiti, traNa gupti, pApanAM dasa prakAranAM prAyazcitta, pAMca indriyonuM damana, siddhAMtokta sAcA mArganuM anuSThAna, Avazyaka apavAda ane dravya-kAlakSetra-bhAva Adi cAra prakAranA abhigraha.] saddataNAyaraNAe, nicce ujjata esaNAI Thio, tasya bhavoahitaraNe25pava jjAe ya jammu tu. 219 sa60 etalA je bola pAchali kahiyA te saghalAI zrI sarvajJanA boliyA saddahaI, anaI kartavya karI AcaraI, anaI ujja kharI je AhAranI eSaNA, baItAlIsa doSa vizuddha AhAranauM levale, te eSaNAnAM viSaI je susthira daDha huI, tasma bha. tehanauM pavamanuSyanauM janma anaI pravrajyA dakSAinauM levauM, saMsArasamudranauM tAraNahAra hui, nizciIM te mokSa jAI, jau ekalA bola na ArAdhaI, tau teha dIkSA lIdhI nirarthaka thAi, sAmI anartha karaI. 219. je evau mokSamArga na* ArAdhai, tehana svarUpa kahaI chai. [...ATalI bAbatomAM je zraddhA rAkhe ne Acare, AhAranI eSaNA AdimAM je daDha rahe teno manuSyajanma ane dIkSA grahaNa e saMsArasamudranA tAraNahAra bane che, nakkI te mokSe jAya che. ATalI bAbato je na ArAdhe tenI dIkSA lIdhI nirarthaka che, UlaTAno anartha kare che. je gharasaraNapAsattA, chaklayariU sakyiNA ajavA, navare muhUNa ghare gharasaMkramaNa karyuM te hiM. 220 1 kha, ga apavAdarogAdika. 2 kha, ga AvyA. 3 ka satitAsIsa kha satatAlIsa 4 kha mokSamArganaI. 128 zrI somasuMdarasUrikata Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ je gha je dIkSA leInai gharaNauM saraNa samArivauM, teha pramukha je AraMbha karai, chakkAya. anai SaTkAyanA vayI pRthivyAdika chai jIvanI virAdhanA karai, anai sakiMcana suvarNa dravyAdikanau parigraha rAkhai, anai avA, mana-vacanakAyA jehanAM mokalAM, je evA hui, teha nava pAchilauM ghara thUMkInai veSanai misie, gha20 navauM ghara AriuM, isiuM jANitauM. 220. evauM kartavya tehaCO mahA anartha hetu hui, e vAta kahai chai. [dIkSA laIne je gharanI marAmata kare, pRthivyAdika chakAya jIvonI virAdhanA kare, suvarNa dravyAdino parigraha kare e mokaLAM mana-vacana-kAyAvALA je che te pAchaluM ghara mUkIne vezane miSe navuM ghara Adare che ema jANavuM.] ussuttamAyaraMto, baMdhai karmAM sucikkaruM jIvo, saMsAraM ca pavaDhai, mAyAmorsa ca kui ya. 221 ussu utsUtra siddhAMta viruddha akArya te jIva karatau huMtau, baMdhai gADhauM cIkaNauM nibiDa karma bAMdhai, anai ApaNapACi saMsAra vadhArai, ghaNA bhava rUlai anai mahAtmAnai verSi sAvadya karatAM mAyA kIdhI hui, anai mRSAvAda phUDauM bolivauM huiM, 'sarvAM sAvajje jogaM paccakkhAmi' kahInai valI sAvadha karai, isI pira. 221. evA pAsasthA mAhi susAdhuCd vasatAMi doSa hui, e vAta kahai chai. [siddhAMta viruddha akArya karato jIva cIkaNAM karma bAMdhe che ane jAte ja saMsAra vadhAre che ne ghaNA bhava bhaTake che. mahAtmAne veze pApakarma karatAM sarva pApakarmonA tyAgano niyama-saMkalpa karuM chuM' ema bolIne vaLI pApakarma kare che.] jai gijhhaI vayalovo ahava na ginhai sarIvuccheu, pAsatyasaMgoviya vayalovo to viramasaMgo. 222 jai jai susAdhu mahAtmA pAsasthA mAhi rahiu huMtau tehanA AdhAkarmAdika doSa duSTa AhAra vastrAdika jau lii, tau vrata cAritranau lopa thAi, ahava na gi jau 3^AhArAdika na lii tau teha pAkhai sayara sIdAi nirvAha na hui, pAsastha athavA AhArAdika tehanau liI, taU jai pAsatyAdika saMkrAma rahivauM, vaya tehe ji vratalopa kahIi zrI sarvajJa niSedhyA bhaNI, vItarAganI AjJA bhajyAM bhaNI, to vara teha bhaNI pAsasthAdikanau asaMga, amilavauM ji rUDauM. 222. tathA. susAdhu zithilAcArI sAdhu sAthe rahetAM teonA dUSita AhAra-vastrAdika jo le to vratacAritrano lopa thAya. jo AhAdi na le to zarIranirvAha na upadezamAlA bAlAvabodha (pUrvArdha) 129 Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thAya ane jo le to vratalopa thAya ane vItarAganI AjJA bhAMgyA barAbara thAya. eTale zithilAcArI sAdhuno asaMga ja sAro.] AlAvo saMvAso, vIsaMbho graMthano pasaMgo ya, hINAyArehiM sarma, sana jiIidehiM paDikuTTo, 223 AlAvo. pAsasthA siuM bolivauM, sa~vAso teha sAthii, ekaiM upAzraya rahitauM, visaMbho tehanau vIsAsa, graMthavo teha siuM paricaya pasaMgo vastrAdika devAlevAnau vyavahAra hInnAyAre etalA bola hInAcAra pAsasthAdika siuM, savva jirNa suvihitahae zrI RSabhAdika sarva tIrthaMkare niSedhiyAM. 223. pAsasthAdika mAhi vasatAM mahAtmAGUi doSa kahai chai. zithilAcArI sAthe bolavuM, temanI sAthe eka ja upAzraye rahetuM, temano vizvAsa, paricaya, vastrAdinI Apa-leno vyavahAra A bAbato hInAcAra che ane eno sarva jinezvaroe niSedha karyo che.] anunnapiehiM hasiuddhasiehiM bippamANo a, pAsasthamajyAre balA jaI vAulI hoi. 224 - anuna pAsasthAne anyonya parasparid aneka vithAdikane bolave, anai hasiu aneka hAsAne harSomAMce karI khippamANo mahAtmA dharmadhyAna thikau cUkavI tau huMtau pAsatyama pAsA mAhi balAtkarii, vAulau thAi, ApaNA dharma cUkai suvihita mAhi vasatau je pAsasthAdikanau je saMsarga karai, teha AzrI kahai chai. 224 pAsasthA sAthe paraspara vikathA karatAM haMsImajAka ne harSomAMcamAM sAdhu dharmadhyAna cUke, baLAtkAre vyAkuLa thAya.] loevi kusaMsaggI, piyaM jaNaeN duniyacchamaivasaNuM, niMi niruma piya-kusilajaNameva sAhujaGgo. 225 loe jehaCO kusaMsarga kumANusanauM saMsarga priya vallabha hui, anai duniya duSTa virUuSa Itaranau je veSa pahirai aiva anai dyUtAdikanau vyasana poSai, evAhUiM, lokai jimani niMdai, tima jeha mahAtmAi. mAhi chatau cAritranai viSai, nirudyama zithila pramAdI, anai piya kusIla pAsatyAdi jehaCi priya gamatA, ehavAhUiM susAdhujanai niMdardI pramAdI bhaNI. 225. 1 ba sattvAdika. 2 ka sippamANo. 3kha vAta. 4 ka 'piya' nathI. 5 kha nepathya virUu. 6 kha pariharai. 7 ke mahAi. 8 kha priya gamaite. 130 zrI somasuMdarasUriSkRta Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hiva te pAsasthAnaI saMsargiI ketIvAraI kaI akArya karaI, tau tehaThThaiM siuM huI te kahaI chai. kharAba mANasano saMsarga jene priya hoya, je bIjAno veza pahere, dhUta Adi vyasanone poSe evAne jema loko niMde che tema je mahAtmA zithila hoya, pAsatva jene priya hoya evAne susAdhujano niMde. nicce saMyibhIo, gammo sanasya khalila cArito, sAha jaNassa avamao, mau vi puNa duSya jAI..3 226 nicyuM. te akAryanauM karaNahAra sadeva zaMkAtauI ji hui, rakhe mAtarI vAta koI karaI Ima, anaI bhIu kADhavAdika thiI bIhaI, anaI go. bAlakAdikahuMi gamya parAbhavi vA joga thAI, kaGNa khali jINA~ cAritra virAdhiuM huI te, sAhu sAdhujanahuI te Ihaloki, agamata thAI mau anaI mUI pUThiI paraloki nakAdika durgatii jAI, asaMta saMsAriu thAI. 226, kusaMsarganA doSa Upari dabaMta kahaI chaI. aikArya karanAra haMmezAM zaMkAzIla ja hoya ke rakhe koI mArI vAta kare. ane gacchamAMthI kADhI mukAvAno Dara rAkhe. cAritranI virAdhanAne laIne te sAdhujanone aNagamato thAya ane maryA pachI narakAdi durgati prApta kare.] girisuyapusayANa suvihiya AharaNakAraNavihinU, vajijaja sIlavigale ujajulasIle havija jaI. 227 giri. kAdaMbarI aTavII vaTavRSi bi sUpaDA sagA bhAI hutA, eka sUDau bhIle lIdhau, parvata pAlimAhi bAdhiu teha bhaNI, girizuka kahivarAI, bIjau sUDau tApase lIdhI tehanI vADI mAhi bAdhiu, teha bhaNI puSpazuka kahai, eka vAra vasaMtapura nagaranau svAmI rAjA viparIta zikSita ghoDeI apahariu, te aTavImAhi AviSe girizuka rAyaphreMi dekhI, bhIlaI kahaI, bho', dhAu dhAu ghoDA AbharaNa sahita rAjA jAI chai, tuhe liu te vAta sAMbhaLI rAjA gADhau bIhanau, rAjA UtAvalau cAliu, tApasanaI Azrami giu, tihAM puSpazuka kahaI bho* tApaso ! UTha uThauM, tumhArI atithi rAjA Avila, Asana mAMDale, parahaNAI karau.' tApase Asana mADiG, vanaphala vArU bhojana karAvila, rAjA sustau thika pUchaI, tuhe beya sUDA sarIkhAI ji dekhIuM, 1 kha koI nathI. 2 kha kADhivAdika ga gachatau kADhavAji. 3 kha tehe uDavAM kahaI. 4 kha aho pa ka ghoDA... Azrami giu pATha nathI. 6 kha aho. 7 kha parahuNAgati. 8 kha svastau ga sustha. upadezamAlA bAlAvabodha pUrvArdha) 131 Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ evaDauM bolavAnauM aMtaruM kAMi, puSpazuka kahivA lAu, 'rAjan, e saMsarganau vizeSa, nahIM tau amhe beI sagA bhAI' sAMbhali amhArauM svarUpa. mAtAkhekA pitAkheko, mama tasya ca pakSiNa:, ahaM munibhirAnItaH, sa ca nIto gavAzanaiH 1 gavAzanAnAM sa giHi zRNoti ahaM tu rAjan muni puMgavAnAM, pratyakSametadbhavatApi dRSTa, saMsargajA doSa-guNA bhavaMti. 2 isiuM sUDAnauM vacana sAMbhalI rAjA harSiu, valI ApaNai sthAnika puhatau, evA bihUM sUDAnai, udAharaNi dRSTAMti saMsargaja doSa-guNanauM svarUpa jANatau huMtauM, he suvihita sadAcAra ziSya, vajji zIla vikla pAsatyAdikanauM saMsarga varji TAli, ujju ekalAi pAsasthAdikanaiM varjivad kAMI na huI, ApaNapaiM udyata zIlacAritranai viSai, udyamavaMti thAvauM munimahAtmAO, isI pariziSyahrae zikSA jANivI. 227. e kAraNa pAkhaU pAsAdikanauM varji kahiuM, hava kAraNa chatai je rivauM, te kahai chai. [kAdaMbarI aTavImAM be sUDA sagA bhAI hatA. emAMthI ekane bhIle pakaDI parvata para bAMdhI rAkhyo te girizuka kahevAyo. bIjAne tApase vADImAM pUryo te puSpazuka kahevAyo. eka vAra vasaMtapura nagaranA rAjAne jaMgalamAM Avelo joIne girizake bhIlane kahyuM doDo, doDo, rAjA AbhUSaNo sAthe jAya che.' DarI jaIne rAjA tApasanA AzramamAM gayo. puSpazuke kahyuM are, tApasa ! UThoUTho, tamArA atithi rAjA padhAryA che. emanuM Asana mAMDI Atithya karo.' rAjAe sUDAne pUchyuM tame beu sUDA sarakhA cho to vANImAM ATalo bheda kema ?" puSpazuka kahe 'rAjan ! e saMsarganuM pariNAma. bAkI to ame baMne bhAIo chIe.' A dRSTAMtathI saMsargajanya guNa-doSa jANIne he ziSya, zithilAcArI sAdhuono saMsarga tuM TALI de. mAtra saMsarga TALyethI paNa kAMI na thAya. jAte cAritrane vize sakriya banavuM paDe. mahAtmAe A prakAre ziSyane zikhAmaNa ApI.] usanna caraNakaraNaM, jaiNo vaMti kAraNe pappa`, je suviiyaparamA te vaMdvaita nivAraMti. 228 1 kha zIla vikala' nathI. 2 kha varjivau TAlivau ga varjai TAlai. 3 kha ApaNaiM. 4 kha varjIivauM kahiuM ga vavid kAMIna hUi ApaNauM varjivauM kahiuM. 5 ke tapsa kha puSpa. 132 zrI somasuMdarasUriSkRta Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ osana, caraNa mahAvratAdika mUla guNa, karaNa pAMca samiyAdika uttaraguNa, teha thikau je Usanau, sithila cAritra pAsatkAdika tehaThui, jANo susAdhu mahAtmA kAraNe, dharmanirvAhAdika kAraNa AzrI vAMda, je suvi. IsvAI mAhi je pAsasthA, suvidita paramArtha hui, siddhAMta tattvanauM svarUpa suvihitanauM, vaMdAvivau ahai mahA anaWhetu ItiuM jANaI, te vaMdate ni te suvihitaCI vAMcatAM vAraIM niSedhaI, anaI te saMvigna pAkSika ArAdhaka hui. 228. tathA. pAMca mahAvrata Adi mULa guNa ane pAMca samiti Adi uttaraguNamAM zithila sAdhune susAdhu dharmanirvAhane kAraNe vaMdana kare che. paNa evA zithila sAdhuomAM 'A vaMdana levuM amane mahAanartha rUpa che' ema je siddhAMtanuM svarUpa jANanArA che te pelA susAdhune vaMdana karatAM roke che.] suvihiyavaMdAvaMto nAseI, appayaMtu supahAla, duvihAhavipnamukko, kahamapya na vANaI mUDho. 229 suvidi suvihita susAdhu pAhiU vaMdAvatau, niSedha aNakaratauM, nAseI ApaNAuMI* ji supatha jJAnAdika samyagu mokSamArganI na sAMDaI, cUkavaI, AvatAM bhavi ApaNapAhUI jJAnAdika durlabha karaI, duviha. anaI te bihU mArga thikau vipramukta bhraSTa mahAtmAI na kahIi, maIlA pariNAma bhaNI, anaI gRhasthaI na kahII, mahAtmAnA veSa bhaNI, kahama te susAdhu vaMdAvatau mUDha mUrkha ApaNAu svarUpa kAMI na jANaI, ahaM yogya nathI isiuM, etalaI mahAtmAnA dharmanI vidhi kahI, 229, hava zrAvakanA dharmanI vidhi kahaI chai. sArA AcAravALA susAdhu pAse vaMdAvAto ane niSedha nahIM karato, baMne mArgathI je bhraSTa thayo che te mahAtmAye na kahevAya ane gRhasthaye na kahevAya. susAdhuthI vaMdAvAto te mUDha potAnuM svarUpa kAMI jANato nathI. ahIM sudhI sAdhudharma vidhi kahI.] vaMdaI ubho kAlaMpi ceIyAI thathuI paramo, jiSavarADimAgharadhUva puSkagaMdhaccakSujajuto. 230 vaMdaI zrAvaka UbhayakAla vihANaI sAMjhaI, api zabda lagaI madhyAhUe, etalaI trikAla caityavaMdana vItarAganAM biMba vAMdaI, pratimA bharAvaI, kima thaya. 1kha mUla guNe karI (mUla guNa, karaNa'ne badale) 2 kha, ga suvihita. 3 kha "niSedhaI nathI. 4kha ApaNauM. 5 ka gRhasthanaI. 6 kha "ApaNAuM' nathI ga ApaNauM. upadezamalA bAlAvabodha pUrvadha) 133 Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ stavana bhaktAmarAdika anai stuti saMsAradAvAdika, tehe karI pradhAna huMtau, jiNava anai zrAvaka jiSNavara, vItarAganI pratimAnauM gharadevAlaya tihAM vArU dhUpa-phUlanI' arcana kahIi pUjA, tehanai "viSai sadaiva udyamavaMta hui. 230 tathA. [zrAvaka savAre, sAMje, madhyAhne ema trikAla vItarAganI mUrtine vaMdana kare, pratimA bharAve, stuti-stavana kare, gharaderAsara hoya tyAM zrAvaka dhUpaphUlanI pUjA kare A badhAmAM te udyamavaMta rahe.] - suvizichia egaimaI, dhami agaMnadevao paNo, na ya kusamaesa rai, putvAvaravAhayatvesu, 231 suni zrAvakadharmAMnai viSai suvinizcita nizcala ekAgra buddhi chai jehanI, evau hui, ajJa vItarAga TAlI anerau devatA jehanai mani sarvathA nathI, na ya. kusamaya paradarzananA siddhAMta tehanai kimai rAcai nahIM, parasiddhAMta kehavAM chai, putvA Agali pAchali vyAhata viruddha vighaTatArtha chai, jehanA te 5radarzananA siddhAMta mAhi kihAMU, jIvadayA dharma kahiu, kihAMi yAgAdikanI hiMsAd dharma kahiu, kihAMi brahmacarya aneka pari vakhANiuM, kihAMi, aputrasya gatirnAsti, kanyAdAna la ityAdi virodhiyA aneka artha dIsaU, teha bhaNI tehe na vAhIi. 231, tathA. [jenI zrAvakadharmamAM ekAgratA che te vItarAgane choDIne anya devomAM ke paradarzananA siddhAMtamAM kemeya rAce nahIM. A parisaddhAMta kevA che ? AgaLapAchaLa enA paraspara viruddha artha maLe che. koIe jIvadayAne dharma kahyo to koIe yajJanI hiMsAne, koIe brahmacaryane vakhANyuM to koIe aputranI durgatinI vAta karI. A badhAthI zrAvaka bharamAya nahIM.1 haNa kuliMgIoM tasAvarabhUamaddarNa vivihaM, dhammAu na cAlii, deveDiM sarvaidaehiM pi. 232 dasUsa tasa kuliMgI kudarzanI bauddhAdika tehanauM trasa anai sthAvara jIvana vijJAsavauM dekhI svayaMpAkAdi AraMbha aneka prakAra dekhI, dhammA sarvajIva rakSAmaya zrI sarvajJanA dharmAMtau deveDiM iMdra sahita ketIyavAra saghalAi deva AvaiM, tau cAlIpa kSobhavI na sakIi manuSyanauM kahitauM kisiuM. 232. tathA. 1 kha phlanI. 2 kha tehanai... paradarzananA siddhAMta' pATha nathI. 3 ke tahUNa. 4 ke boddhAdika. 5 kha cAlAvI. 134 zrI somasuMdarasUriSkRta Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kuliMgI, kudarzanI bauddha Adi dvArA trasa ane sthAvara jIvano vinAza thato dekhI, iMdra sahita saghaLA devo Ave toye sAco zrAvaka calita thato nathI to manuSyathI calita to thAya ja zAno ?] vaMdai paDipuchai' pajuvAsaI sAhuNo sayayameva, paDhai suNai guNeI a, jaNassa dhamma parikahei, 233 vaida zrAvaka sAdhu mahAtmAGgaiM tridhA zuddhii sadaiva vAMdai, valI mahAtmA kanhai saMdeha pUchai, anai tehanI parvapAsti sevA karai, sadaivai paDhai. valI siddhAMta sUtra paDhai, anai tehanau artha sAMbhalai, valI pAchilauM paDhia' guNai. artha saMbhArai, jaNa lokahrao dharma kahai ApaNapad bUdhau huMtau anerA lokahra bUjhavai. 233. tathA. [zrAvaka sAdhune traNa vAra vAMde, saMdeha pUche, temanI sevA kare, sAdhu pAse bhaNe, artha sAMbhaLe, pAchaluM bhaNeluM punarAvartita kare, artha saMbhAre, bIjAone dharma kahe ane pote jJAna pAmIne bIjAne jJAna pamADe.] daDha sIlayaniyamo posaha Avasyaesu akbalio, mahumajjameMsa paMcaviha bahuviha phlesa paDito. 234 daDha dharmakriyAnau abhiprAya vrata pAMca aNuvrata niyamaguNa vrata etalAnai viSai zrAvaka dRDha hui, zubhai nahIM, kharAM pAlai, posa ana[i] aSTamI caturdazyAdika dini posaha, anai pratidina Avazyaka, sAmAyika pratikramaNAdika nitya kanvya^ tehanai viSai khalI nahIM cUkai nahIM, atIcAra na ANavai, mahu anai madhumadyamAMsa anai, vaDapIMpalanai viSai paDito, nivarjiu chai, e savihauMnA niyama dharai chai. yata uktam. majje mahumi sammi, na vaNIyaMmi cautthae, upajjata ahaMtA tatvanA tatva jaMtuNo. 1 savvAya kaMda jAI, sUraNa kaMdoya 1, vajja kaMdoya 2, alla haliddAya 3, tahA alluM 4, tahu allakacUro 5, sattAvarI 6, virAlI 7, kuAra 8, taha thoharI 9, galoia 10, lasuNa 11, vaMsakarillA 12, gajjara 13, lUNoa 14, tahaloDhA 15, girikagni 16, kisalapattA 17, kharvisuA 18, 1 kha puchai. 2 ka juvAsai kha puvAseI. 3 kha bhaNaI. 4 kha bhaNiuM. pa ka saha. 6 kha madhumAMsa. 7 kha, ga vaDapIMpala pIMpara UMbara kaiMbara, rUpa paMcavidha phlu anerAI bahubIja, vaegaNAdika paMpoTAdika abhakSa pramukha aneka phlanai viSai' ('vaDapIMpalanai viSai'ne badale) 8 kha ardhuM 9 ke kalla kaccaro. upadezamAlA bAlAvabodha (pUrvArdha) 135 Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thega 19, allamutthAya 20, taha haloNarukmacchallI 21, khilluhaDho 22, amayavallIa 23, mUlA 24, taha bhUmiruhA 25, viruhA 26, taha Takavarcyulo paDhamo 27, sUya2vallo 28, a tA pallako 29, komalaM biliA 30, AlU 31, taha piMDala 32, havaMti e e aNaMta nAmeNa, annamahaMta neyaM lakhaNakuttIira samayAo e anaMtakAya kahIi, paMcuMbara 5, cauM vigaI 9, hima 10, visa 11, karagea 12, savvamaTTI 13, 2yaNIbhoyaNa gaMciya 14, bahubIa 15, aNaMta 16, saMdhANa 17, gholavaDAM 18, vAyaMgaNa 19, amuNiyanAM maNiphulla layANi 20, tucchala 21, caliya2saM 22, vajjaha dANi bAvIsa e bAvIsa abhakSya kahIiM, isI jAtinAM aneka phlanau niyama pAlai. 234. tathA. [pAMca aNuvrata Adi dharmakriyAmAM zrAvaka dRDha bane, caLe nahIM, pALe. AThama, caudaze pauSadha kare ane dararoja sAmAyika-pratikramaNa Adi nitya kartavyomAMthI cUke nahIM. madha, mada, mAMsa ane vaDapIMpara Adi bAvIsa abhakSyone taje.] nAhammakammajIvI, paccakakhANe abhikhamujjutto, sarvAM parimANarksa, avarajjai teM pi saMketo. 235 nArha adharma karrAvya aMgArAdAhAdika 5na2 karmAdAna aneraui saghalau kuMvyavasAya tINae karI zrAvaka AjIvikA na karai, rUpUNI sUtrAdikai ji niravadya vyavasAya AjIvikA karai, pacca anai pratyAkhyAnanai viSai sadaiva sotsAha, paccakkhANa rahita mokalauM ekaI velA na mUkai savva dhanadhAnyAdika savihauM parigrahanau parimANa karai, ava valI pramAda lagaI, kAMI aparAdha pAmai, kAMI doSa lAgai teM pi saMketo tehanI AloyaNa leI tapa karI ApaNau AtmA sUjhavInai dharmadhyAna saMkramAvai sthApai, aviratjha" pAThAMtaraM(r) tehanau isiu artha moTauM pApu paraharauM chauM je kuTuMbAdikanai kAraNa, dhAMna rAMdhIi chai tehai pApa thikau zrAvaka saMkAtau bIhatau i ji hui. 235. tathA. [aMgArAdAhAdika paMdara karmAdAna ane bIjA kuMvyavasAya dvArA zrAvaka AjIvikA na meLave. rU-pUNI-sUtara jevA niSpApa vyavasAyathI AjIvikA meLave. haMmezAM paccakkhANa le. dhanadhAnyanA parigrahanuM pramANa nakkI kare. doSa lAge tenI AlocanA kare ane potAnA AtmAne zuddha karI dharmadhyAnamAM sthApe. moTAM 1 kha khiDaloDaya. 2 kha, ga lakSmaNajuttAIM. 3 7 amuNiatA mANikulla. 4 kha 'isI jAtinAM' pATha nathI. pa kha, ga avajhai. 6 ke bIhatau' nathI. 136 zrI somasuMdarasUriSkRta Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pApasthAna to dUra paNa kuTuMbane kA2Ne roja rasoI vagere thAya te pApathIye zrAvaka Darato rahe.] nikhamaNa-nANa-nivvANa-janmabhUmIo vaMdai jiNANuM, na ya vasai sAhujaGganirahiyaMmi dese bahuguoti. 236 nikakha niSkramaNa tIrthaMkara devanauM dIkSAnauM sthAnaka nANa, jihAM paramezva2 hUiM kevalajJAna UpanauM, nirvANa paramezvara mokSi puSutA, janmabhU. jihAM paramezvaranauM janma huuM te bhUmikA saghalIi phirI phirI vAMdai, tehe sthAnaki yAtrA karai, na ya sAdhujana mahAtmA, tehe karI rahita je desa, ketIyavAraU, tihAM ghaNA guNapANI dhAnai dhana sulabha, anai lakSmInI UpArjana pramukha ghaNA guNa hui, tau zrAvaka tihAM na vasaIM, jeha bhaNI mahAtmA pAkhai dharmalAbha na hui. 236. [tIrthaMkaradevanI dIkSA-kevalajJAna-nirvANa-janmabhUmione zrAvaka pharIpharIne vAMde, yAtrA kare, sAdhu vinAnA pradezamAM e samRddha hovA chatAM na rahe, kemake mahAtmA vinA dharmalAbha thAya nahIM.] paratinthiyAtra paNamaNa-ubhAvaNa'-thuNaNa-bhattirArge ca, sakkAruM saMmmANuM ghaNuM viNayaM ca vajjaii. 237 para paratIrthika paradarzanIya bauddha tApasAdika tehaCi praNAma na kara, ulbhAvasa 52 samakSa tehanA guNanauM prazaMsavarDa, stavana teha ji samakSa tehanauM vakhANivauM anai teha Upari bhakti-Aga bahumAna-satkAra vastrAdikana devauM sanmAna, abhyutthAnAdikanauM karavauM, dAnabhojanAdikanauM devauM, vinayapAdaprakSAlanAdika, etalA bola varjai na karai. 237. tathA. [zrAvaka anyadharmI jema ke bauddha dharmI sAdhune praNAma na kare. anya samakSa tenA guNanI prazaMsA, tenA paranAM bhakti-rAga, bahumAna, vastrAdi devAM, vinayasanmAna, dAna-bhojanAdika devuM, pAdaprakSAlana vagere bAbato TALe.] paDhamaM jaINa dAUNa appaNA paNamiUNa pArei, asai ya suvihiyANaM, bhuMjeI kadisAloa. 238 paDha zrAvaka pahilauM, yati mahAtmAhUiM bhojanAdika deI viharAvI paNamiUNa, te mahAtmAM vAMdI, pAchai ApaNaparTI pArai jimaipa, asaI jau 1 kha sabhbhAvaNa. 2 ga para samakSa... bahumAna' pATha nathI. 3 kha 'sanmAna....devauM' pATha nathI. 4 ga 'AhAra dei' (bhojanAdika dei viharAvI'ne badale) 5 kha ApaNapaU jimai. upadezamAlA bAlAvabodha (pUrvArdha) 137 Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ suvihita mahAtmA na huI, bhujaI, tau diyAloka kahI, jau INaI avasari mahAtmA AvaI, tau dAna diu isI buddhii vATa sAhauM joI taka jimaI, ima vastrAdika vAvarataka, cIMtavai, jau mahAtmAM Avai, tau vastra viharAvInaI pahirauM. 238. tathA. [zrAvaka pahelAM sAdhune vahorAvIne, vAMdIne pachI jame. jo suvihita mahAtmA na hoya to "jo A avasare mahAtmA Ave to dAna ApuM' evI buddhithI rastA sAme joIne pachI jame. e ja rIte vastrano upayoga karatAM ema vicAre ke pahelAM sAdhune vastra vahorAvIne pachI paheruM. sAhUNa kappaNijja jai navi dinaM kahiM vi kipi tahiM, dhIrA jahuntakArI, susAvagA tana bhuti. 239 sAhU je bhojanAdika mahAtmAcI kalpaI yogya hui, je navi. te kiMpi thoDaGI kahiM pi, kyAhAMI, kuNaI avasari jAM lagaI mahAtmACI dIdhauM na huI, dhIrA dhIra46AsattvavaMta suzrAvaka, jahuttajisiu siddhAMta mAhi zrAvaka hRi, karivarDa kahiuM chai, tisiu je karaI te zrAvaka te vastu mahAtmAdUI aNadIdhI sarvathA na jimai, na vAvarai. 239. tathA. je bhojana mahAtmAne yogya hoya te bhale thoDuM paNa jyAM sudhI kyAMye, koI paNa prasaMge mahAtmAne dIdhuM ja na hoya te dhIra zrAvaka mahAtmAne ApyA vinA jame-vApare nahIM vasahI-saNAsaNa-bharapANa-bhesajjavalvapattAI, jachavi na pajjata dhaNo thavAvi hu thovaye I. 240 vasahI vasati upAzraya samanapATi saMthArAdikabhAta pANI bheSaja auSadha vastra pAtra auSadhAdika, jai vi. yadyapi pUrA dravyanI dhaNI na hui, thovAvi. tau thoDA mAhi thoDauM susAdhuThThaiM diI, saMvibhAga kIdhA pAkhaI na jimaI. 240. | [upAzraya, sUvA mATenI pATa, zaiyA, AhAra, auSadha, vastra vagere mATe, bhalene zrAvaka paryApta dhanano svAmI na thayo hoya, topaNa thoDAmAMthI thoDuM sAdhune Ape, athavA alaga kADhyA vinA na jame.] 1 ka ja nani danuM ga ja navi dina. 2 kha bhAta pANI vastra' ('vastune badale) 3 ga "mahAtmAi aNadIdhI pATha nathI. 4 kha "saMthArAdika Asana pATalA cIkIvaTa, pramukha bhAta pANI ("saMthArAdika bhAta pANIne badale) 5 kha "vatra kAMbalAdika pAtra ke likhyA pramukha ga vastrapAtra kAMbalAdika ('vastra pAtra auSadhAdikane badale) 138 zrI somasuMdarasUrikRta Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMvatsara-cAummAsiesa, aDhAhiyAsu ya tihI, savAreNa lagnaI, jiNavarapUyA-tAva-guNesa. 241 saMvacchara saMvatsara paryuSaNAparva anaI triNi caumAsAnAM parva, anaI caitra-Aso aDhAhI, anaI tithi AThami caUdasi pramukha parva tithi, eha dihADe zrAvaka, savvA sarva Adarii sarva udyamiI lAgai', kihAM jinavara. vItarAganI pUjAnAM viSaI anaI tava, upavAsAdika tapa karivAnAM viSaI, anaI guNasu, brahmacarya poSadhAdika guNa dharivAnaI viSaI. 241. tathA. piyuSaNAparva, traNeya comAsI parva, caitra-AsonI aDhAI, AThamacaudazanI parvatithi - A divasoe zrAvaka udyama ne AdarapUrvaka vItarAganI pUjA, tapa, brahmacarya, pauSadha vagere kare.. sAhUNa ceIyANa ya, paDiNIya taha avanavArya ca, jiNAvayaNasma ahiye, satvatthAmaNa vArei. 242 sAhUNa, sAdhumahAtmAcI anaI daitya zrI vItarAganA prAsAdacI je pratyenIka upadravanau karaNAhAra, anaI avarNavAda vaibhASyanau bolaNahAra, ji. ghaNIM kisiuM, aneraU ji ko jinapravacana vItarAganA zAsanahaMi ahitG, viruddha satva sarva baliI prANanaI oDavaI vAraI, jinazAsananI unnatinauM karivau mokSanauM hetu jANI. 242. zrAvakanA guNaI ji vizeSa kahaI chaI. siAdhune ane jinamaMdirane vize upadrava karanAra ane kharAba bolanArane tathA vItarAganA zAsananuM ahita karanArane zrAvaka sarvazaktithI aTakAve.] virayA pArivahAo, virayA nicce ca aliavayaNAo, virayA coridhdhao, virayA paradAragamaNAo. 243 virayAzrAvaka evA hui, kisyAM hui, prANivadha moTikA jIvanAM vadha tau sadaiva viramiyA, nivartiyA huI, anaI alIka vacana moTikA kUDA bolivA thiu nivarniyA, valI corI tau viramiyA, parastrIgamana tau viramiyAM huMti. 243. tathA. zrAvaka jIvahiMsAmAMthI aTake, kUDAM vacana na bole, corI na kare, parastrIgamana na kare.] 1 kha karI anaI gaI . kari lAgai. 2ka jiNAvaNamsa. 3 kha, ga prAsAdapratimA. 4 kha vaibhASya virUuM. 5 ga "prANanaI oDavaI pATha nathI. 6 kha karinA karo. 7 kha virUA alIka ga "alIka vacana pATha nathI. upadezamAlA bAlAvabodha pUrvArdha). 139 Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ virayA parigrahAo, aparamiyAo asaMtatanhAo, bahudosasaMkulAo, naragaIgamaNapathAo. 24 virayA 68 aparimita parigraha thikau viramiA chai, parigraha kisi I asaMta, akhaMtI tRSNAlobhanI vRddhi chaI jINai, anaI bahu rAyacaurAdikanA aneka upadrava, anerAI aneka upadrava-doSa tINaI karI saMkula chaI e parigraha, nara, narakagati jAvAnauM pathamArga e parigraha, eha bhaNI sarva parigrahanavuM parimANa karaI zrAvaka. 244. imara zrAvaka dharma ArAdhatA eTalA bola kIdhA hui. zriAvaka parigrahathI aTake. tRSNA-lobhanI vRddhi e paNa parigraha. rAjAcoranA upadravano bhaya e paNa parigraha. parigraha narakamAM javAno mArga che. mATe zrAvaka parigrahanuM pramANa nakkI kare.J. mukka dujjaNamitI gahiyA guruvayaNasAhupaDivarI, mudde paraparivAo gatio jiNadesio dho. 245 mukta ima zrAvakadharma ArAdhatAM durjananI maitrI mUkI huI, kumANasanI saMsarga liu huI, gahiA guruvacana tIrthaMkara-gaNadharAdika tehanaIM vacaniI sAdhu rUDI pratipatti pratijJA lIdhI huI, anaI, mukko. parAyI parivAda avarNavAda maeNkiu chAMDIu huI, gahiojiNavItarAganau upadezika dharma ArAdhiu huI. 245. zrAvakadharma ArAdhyAnau la kahaI chaI. zriAvaka zrAvakadharma ArAdhatAM durjananI maitrI mUkIne guruvacana-tIrthakaragaNadharAdikanI pratijJA laIne paraniMdA tyaje ne vItarAgano dharma ArAdhe.] tavaniyamasIlakaliyA, susAvayA je harvati Iha saguNA, tesi na dullahAi, nivANavibhANa sukhAIM. 246 tava je suzrAvaka tapaniyamazIliTaeN karI kalita sahita huI, anaI saguNa guNavaMta huI, tesi na tehavA zrAvakacI nirvANa mokSa anaI vimAna devaloka tehanAM sukha durlabha na huI, dharmanA prasAda lagaI saghalAI sukha sukhiI lAbhaI, jaghanyataI niratIcAra zrAvakadharma ArAdhI saudharmai devaloki jAI. 246. ketIyavAraI guru pramAda karatI ziSyaI bUjhavI, e vAta kahI chai. 1kha "upadrava, anerA aneka pATha nathI. 2 kha "Ima kIdhA huI pATha nathI. 3 ka "vacaniiM' nathI. 4 kha "gahio.... ArAdhiu huI' pATha nathI. 140 zrI somasuMdarasUrikata Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [sAcA zrAvakane tapa-niyama-zIle karI mokSa ane vimAna-devalokanAM sukha durlabha nathI. dharmaprasAdathI te saghaLAM sukha pAme. sIijja kayAi gurU, teM pi susIsA suniuNamahurehiM, macce vaMti purNavi jaha selaga paMthago nA. 247 sIijja ketii vArae guru karmAMnai si vAhiu sIdAi, cAritranai viSai DhIlau pramAdI thAi, teM pi teha guruGUi suziSya, uttama ziSya, suniu sunipuNa DAhe ane madhure, sUMAle karttavye athavA vacane karI, maLye valI cAritramAgi thApai, jaha se jimaTM selagasUri paMthaka ziSyad thApiu, tehanau zAta dRSTAMta. kathA : zailapura nagara zailaka rAjA maMDUka beTaTahUe rAjya deI, pAMcasad piravAra, piravirau dIkSA leI, gItArtha huu, AcAryapadi sthApiu, ekavAra tehanai sari^ roga Upanau maMDUkarAjA beTaiM, ApaNaipa nagira rAkhI paDIgAviu sAjA thiyAM pRSThi, rasa anai sukhalaMpaTapaNaU, pramAdiu thikau tINaiM ji nagara rahiu, vihAra na karai, bIjuM ziSye savihauM chADauM, paMthaka isirTI nAmiiM ziSya eka kanhai rahiu, Agai rAjyAvasthA te tehanai murhutau hatau, ekavAra caumAsAnai dihADai, te guru vAra karI sAMjhanai gADhI nidrAM sUtau chai, paMthaka ziSyai caumAsI paDikmaNau karataiM, gi lAgI guruhad khAmaNauM kIdhauM, guru jAgiu rIsAviu, re kuNai pApIi jagADiu, paMthaka ziSya kahai, bhagavan, Aja camAsA bhaNI gi lAgI khAmaNauM kIdhauM, valI eu, aparAdha nahIM karauM, isiuM kahitau paga lAgI khamAvai, isii guruCTh ceta valiuM, isiuM cIMtavai, eha suziSyanI evaDI kSamA, isI gurubhakti kevaDau kRtajJapaNauM, meM pApIyAnau evaDau pramAdai siuM nirvivekapaNauM, isiuM cIMtavatai vairAgya pAmiu, paMthakahRi kahai, vatsa, tai Aja saMsAra mAhi paDatau Uddhariu' isiuM kahI, ghaNauM kAla vihAra karatau, kharauM cAritra pAlI, pAMcasai piravAra rivari, te zrI zailikAcArya zrI zatruMjya Upara mokSa pahutau, jIva ima karmanai vizeSii jANai pADIi, e vAta kahai chai. 247. [keTalIka vAra guru karmavaza thayelA piDAya che, cAritrane vize pramAdI thAya 1 kha patthivo. 2 kha thAi pAmai ga thAi' nathI. 3 kha uttama ziSya' nathI. 4 ke jina. 5 ke ApaNapai. 6 kha bApa paDIgAviu. 7 kha tIrtti mohiM karI eka vAra. 8 kha 'ziSyad' pachI 'kahiuM bhagavan, Aja caumAsI bhaNI pAgi lAgI khAmaNauM kIdhauM' ('caumAsI paDikkamaNauM karatai gi lAgI guruhuIM khAmaNauM kIdhauM'ne badale) upadezamAlA bAlAvabodha (pUrvArdha) 141 Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che. tevA gurune suziSya DAhyA ane madhura kartavyathI ke vANIthI punaH cAritramArgamAM sthApe che; jema selagasUrine ziSye sthApyA. kathA : zailapura nagaramAM zailaka rAjA putra maMDUkane rAjya ApI pAMcasonA parivAra saha dIkSA laI jJAnI banyA. AcAryapade AvyA. eka vAra zarIre roga thatAM putra maMDUkarAjAe potAnA nagaramAM rAkhI ilAja karAvyo. sAjA thayA pachI rasa ane sukhalaMpaTapaNAmAM pramAdane laIne te ja nagarImAM rahI paDyA. vihAra na kare. bIjA ziSyo paNa emane tyajI gayA. paNa eka paMthaka nAme ziSya emanI pAse rahyo. agAu rAjyavyavasthAmAM e temano maheto hato. comAsAnA divasomAM guru eka sAMje gADha nidrAmAM sUtA hatA. paMthaka ziSye comAsI pratikramaNa karatAM gurune page lAgI khAmaNAM lIdhAM. guru jAgyA ne risAyA. 'koNa pApIe mane jagADyo ?"' gurue pUchyuM. ziSya khAmaNAM lIdhAnI vAta karI. have Avo aparAdha nahIM karuM.' kahI kSamAyAcanA karavA lAgyo. guru bhAnamAM AvatAM vairAgya pAmyA. paMthakane kahe, "he vatsa, teM mane Aje saMsAramAM paDato ugAryo.' pachI ghaNo kALa vihAra karatA, cAritra pALI pAMcaso parivAre vIMTaLAyelA te zatruMjya upara mokSe gayA.] dasa dasa divase divase dhamme bohei ahata ahiyayare, iya naMdiseNasattI, tahati ya se saMjye vivattI, 248 dasa dihADA dihADAnA dasa dasa navA athavA adhikeraDA bUjhavai, evaDI naMdiSaNa mahAtmAnI zakti taha taU naMdiSeNaC, saMyama-cAritranau viNAsa hUMu, karma lagai. kathA : zreNika mahArAyanau beTau naMdiSaNa, cAritrAvaraNIya karma chatA bhaNI, devatAM vArItau dIkSA lii, gItArtha hUMu, ekAkiu ApaNI tulanA karatau, eka vAra vAMsae gaNikAnai ghari, viharavA paiThau, dharmalAbha dIu, gaNikA kahai amhArai arthalAbha joIi', tetalai naMdiSeNa karmana vAhiiM abhimAna lagai, ApaNI labdhii, navanauM tRNauM kADhI, suvarNanI vRSTi bAra koDi pADI, jAvA lAgau gaNikA dharme(r) dhariu, dravya deI jAvA na dIuM, pachai naMdiSeNa tehanaiM4 vani bhediu, tehanai ghari rahiu, dihADAnAM` dasa dasa bUvI dIkSA livarAvivA, isiu abhigraha lIdhauM, bAra varasa rahiu, eka vAra dasamau 1 kha, ga ahiyare. 2 kha navanavA. 3kha sAhiu (dhameM dhariu'ne badale) ga dharIu. 4 kha 'tehanae vani bhediu' pATha nathI. 5 kha AiDai dihADai dasa dasa pratibodhai, ekaIM dIhADai nava pratibodhyA dasamau na pratibUjhai" ("dihADAnAM... bUjhavai nahIM'ne badale) 142 zrI somasuMdarasUriSkRta Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bUjhavaI nahIM, bhojanavelA atikramai, nagaranAyakA hasivuM, dasamA tumhaUI jAu hUA, hava bhojana karavuM, tisiI karmakSaya giI hUMtau bUdhauM, te nagaranAyakA chAMDI kharauM cAritra ArAdhI mokSa puhatI. 248. karkhanau sAmarthya kahaI chaI. niMdiSeNa mahAtmAnI evI zakti hatI ke ekeka divase dasa dasa navA athavA ethIye adhikane bodha pamADatA hatA. topaNa emanA saMyamano karmane laIne vinAza thayo. kathA : zreNika mahArAjAnA putra naMdiSeNe cAritrAvaraNIya karmane laIne devatAe aTakAvyA chatAM dIkSA lIdhI. jJAnI thayA. eka vAra khoTA bhramamAM gaNikAne ghera vahoravA gayA. dharmalAbha' dIdho. gaNikA kahe "amAre to arthalAbha joIe." tyAre naMdiSeNa karmathI kheMcAIne ahaMkArane laIne potAnI labdhithI navanavuM tRNa kADhI suvarNanI vRSTi karI bAra koDi kADhI. javA lAgyA tyAM gaNikAe kahyuM dravya pAmI have javA na dauM." pachI naMdiNa gaNikAvacanathI bhedAyA. tyAM ja rahyA. divasanA dasa-dasane bodha pamADI dIkSA levaDAvavAno saMkalpa karyo. bAra varasa rahyA. eka vAra dasamo bodhita na thayo. bhojanaveLA vItavA mAMDI. gaNikA hasIne kahe "dasamA tame pote ja.' tyAre karmakSaya thavAthI pote ja bodhita thayA. gaNikAne tyajI, cAritra ArAdhI mokSe gayA. kalusIkau A kiTTIkau a, khaurIkau A maliNio, kamaeNhi esa jIvo nAUNa vi mujhaI jeNa. 249 kalu. e jIva jima pANI dhUliI mAIhi ghAtI huMtIche DahulauM thAI, tima karme karI jIva kaluSa Dahala kIdhI chai, jima lohaDauM kATiI karI jisiluM thAI, jIva kukarme evI kIdhI chaI, khaurI, jima modakAdika kharau thiu huI, tima kameM karI jIvaU viNaThau chaI, aneraI svabhAvi thiu chaI, malizio, jima male karI vastra maIlauM huI tima karme karI jIva mailau kIdhau chaI, ki jANIi, je eha bhaNI, nAUdharmenauM tattva jANIinaI mUMjhaI chai, dharmanaI viSaI udyama nathI karatau. 249 tathA. jema pANI dhULamAM bheLavatAM DahoLuM thAya tema kameM karI jIva kaluSita thAya che. jema loDhuM kATa lAgatAM jevuM thAya tema jIva kukarma karI evo thAya che. jemAM lADu kharo - kaThora thAya tema karma karI jIva bagaDe che. jema melathI vastra malina thAya tema karme karI jIva malina thAya che. dharmatattva jANIne jIva mUMjhAya che, dharmane vize udyama nathI karato.] upadezamAlA bAlAvabodha pUrvArdha) 143 Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karmehiM vajjasAro varmohiM jaunaMdaNo vi paDibuddho, subahuM pi visUrato na tarai appakkhameM kAMuM, 250 karmo ehe karme karI vasA2 sarIkhI niviDa nikAcite karI, una yadunaMdana' kRSNa mahArAyaiM paDi pratibdhau kSAyika samyaktvanauM ghaNI zAni icchatad, subahuM ghaNauM jhUratae hUMta%0, pazcAttApa karatad na tarai ApaNauM, hita dharmakriyA anuSThAna karI na sikauM, jarAkumAranI bhAlaDI hiMga lAgI huMtIi marI trIjI naraka pRthvIe giu, e karmai jinauM bala. 250. valI. karmai jinauM vilasita kahai chai, [nibiDa cIkaNAM karmone laIne yadunaMdana kRSNa mahArAjA icchatAM chatAM, jhUratAM chatAM, pazcAttApa karatAM chatAM dharmakriyAnuSThAna na karI zakyA. jarAkumAranuM tIra pagamAM lAgatAM marIne trIjI narake gayA e karmanuM baLa.] vAsasahassuM pi jaI, kAUrNa saMjayaM suviula pi, aMte kiliTTabhAvo na visjDai kaMDarIu. 251 vAsa ko eka yati mahAtmA varSanA sahasraipa ghaNau saMyamacAritra pAlInai, aMte chehaDai, maraNanI velAM kiliTTabhAvo azuddha pariNAma huMtau na' sUjhad, karmakSaya na karai, durgatid jAIM keMDarIka mahAtmAnI pira. 251. [koI sAdhu hajAra varSo sudhI saMyama pALIne chelle maraNaveLAe kliSTabhAvane laIne zuddha na bane, karmakSaya na kare to puMDarIka mahAtmAnI peThe durgata pAme. alpeza vizrva kAleNaeN kei jahAgahiyasIlasAmanA, sAhati niyayakajja, puMDarIya maharirasa na jA. 252 appe ketalAi mahAtmA thoDaiM kAlii, jA jisiuM cAritra lIdhauM chaiM tisiuM ji zIlacAritra pAlInai, sArUM ApaNauM kAja karmakSaya rUpa sAi, puMDarIka mahAriSIzvaranI pari. kathA : puMDarIkiNI nagarIi, puMDarIka kaMDarIka beI bhAI rAjA chaiM, eka vA2 gurunI dharmadezanA sAMbhalI puMDarIka bUdhauM, dIkSA levA vAMchai, lahuDau bhAI kuMDarIka kahaI hauM dIkSA leIsu, pachai puMDarIka rAjyaciMtA karai, mana pAkhai rahiu, kaMDarIka dIkSA lIdhI, sahasra virasa dIkSA pAlI, eka vA2 5rISaha 1 ka yadunaMda. 2 ka pratibUdhau' nathI. 3 ga e karmai..... kahai chai' pATha nathI. 4 kha karmanai viSaya ('karmai jinauM"ne badale) 5 kha sahasai surUDauM vipula. 6 ka 'na" nathI. zrI somasuMdarasUriSkRta 144 Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thikala bhAgau, kamizuM karI viSayechA vAhile rAjya vAMchatau ApaNaI nagari Avila, vana mAhi vRkSanI DAlai upakaraNa vilAI gaIThau, puMDarIka rAjA vAMdivA Avile, tINaI lakSaNe karI kaMDarIka cAritra vikau bhagna pariNAma jANiI, rAjya tehaI ApiuM, dIkSAnI veSa tehanau ji ApaNAI leI, rAjA puMDarIka guru bhaNI cAliu, kaMDarIka ati lobha lagaI snigdha madhura ghaNau AhAra jimika peTi vyathA UpanI gUDha vizucikA huI, dIkSA chAMDI bhaNI parivArahUi, agamatau hUu vaidyAdike kuNahiMI sAra na kIdhI, teha Upari raudradhyAni vartatala, marI sAtamI naraka pRthvIi giu, puMDarIka guru kanDaI jaI niSkalaMka cAritra pAlisa, isile cIMtavatI mAraga bhUkhatRSA parISaha sahitI, zubhadhyAni vartatala, sukumAla deha bhaNI, tINaI ji dihADaI marI sarvArthasiddhi vimAni deva hUu, isI pari zubhAzubha karmanA vipAka kahiyA. 25. ko eka pahilauM duSTa pariNAma huI, pachaI zubha pariNAma huI, teha AzrI kahaI chai.. keTalAya mahAtmA thoDA samayamAM, jevuM cAritra lIdhuM che tevuM pALIne, karmakSaya rUpI potAnuM kAma siddha kare che; puMDarIka RSinI peThe. kathA : puMDarIkiNI nagarImAM puMDarIka-kaMDarIka be bhAI rAjA che. gurunI dharmadezanA sAMbhaLI puMDarIka pratibodhita thatAM dIkSA levA icchA karI. paNa Agraha karIne nAnA bhAI kaMDarIke dIkSA lIdhI. hajAra varSa dIkSA pALI. paNa eka vAra pariSahamAMthI calita thayo. karme karI viSayecchAthI kheMcAIne rAjya icchato potAnA nagaramAM Avyo. puMDarIka rAjA vaMdana karavA gayo. teNe kaMDarIka cAritrathI calita thayAnuM jANyuM. eTale puMDarIke rAjya kaMDarIkane soMpI pote dIkSAveza paherI. guru pAse gayo. kaMDarIka lobhavaza snigdha madhura AhAra peTa bharI jamavA lAgyo. kolerA thayo. dIkSAtyAga karyo hovAthI saune apriya thavAne kAraNe koI vaidya sAravAra na karI. kaMDarIka raudradhyAnamAM rahI, marIne sAtamI narake gayo. puMDarIka guru pAse jaI niSkalaMka cAritra pALI bhUkhatarasano pariSaha pALato zubhadhyAne rahI te ja divase marI sarvArthasiddhi vimAnamAM deva thayo. Ama zubhAzubha karmanA vipAka hoya che. kAUNa saMkiliDhe sAmanna dullAM visohipaN, sujhijjA egayaro karinja jaI urjAmaM pacchA. 253 A kAU sAmanapaNauM. cAritra pahilauM, virUpa pariNAme karI maIlauM 1 kha viSaya. 2 kha sujhijai ga sujhiyA. 3 kha zramaNaNake ga zramaNapaNuM. upadezamAlA bAlAvabodha pUrvadha) 145 Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karInaI pachaI, dullahaM vizuddha pada durlabha nirmala cAritranauM karivauM dohilauM, IsiI chatAM, sujhikyA. ekataro ko eka bhAgyavaMta pahilauM malina pariNAma huI, pachaI sUjhaI, tau189 karija jau AloaNa leI, pachaI ghaNa cAritrakriyA ArAdhivAnau udyama karai, pramAdIu huInai, pachai udyama karivau dohilau, e vAta kahaI chai. 253 [cAritra pahelAM malina karIne pachI nirmaLa karavuM dohyaluM che. koI bhAgyavaMta AlocanA karIne pachI caritranI ArAdhanAno udyama kare paNa pramAdIne to Avo udyama karavo dohyalo.] ujhijja aMtari zciya khaMDiya sabalAdau va huja khaNa, usano suhalehaDu, na tarikta va paccha urjAmiuM. 254 ukjhikjha, ko eka bahulakarmo jIva cAritra aMtarAli vicAlaI ji chAMDaI, athavA eka kahara che, tanAM bhAMjivA thiu khaMDacAritra thAI, athavA nAnhA nAnhA aparAdhanaI karavaI, zabalacAritra thAI kSaNi, athavA pAsatthI osanna thAI, usano anaI jau osannau thiI, tau suhalehaDa, sukhalaMpaTa huutau, pachaI valI kharA cAritranauM udyama karI na sakaI prAhiI eha ji vAta kahai chaI. 254. [koI bahulakama jIva cAritrane vacce ja taje athavA vratanA bhAMgavAthI khaMDacAritra bane athavA nAnAnAnA aparAdhone laIne kSaNamAM zabalacAritra thAya, athavA zithilAcArI sAdhu thAya ane jo zithilAcArI thayo to sukhalaMpaTa thayA pachI sAcA cAritrano udyama na karI zake.J. avi nAma cakkaTTI, caijja sarva pi caklaphisuha na ya osanavihArI, kuhio osannaya cayaI. 255 avi nA cakravarti pakhaMDa pRthvIna nAyaka, evaDuM cakravartinau saghalakaMI sukha vairAgya UpanaI lIlAmAtra mAhi caIjja baMDaI, puNa osanna zithilacAritra duhila, duHkhI icchata, osana usanApaNauM lagAra eka pramAdanau bhuMDa sukha chAMDI na sakaiM karmanau vAhile hutauM, pramAdi paDiyA paMThii pachai udyama karatAM evI dohilau. 255. te Agai ji bhavi ketIyavAraI cetai, dharmenau udyama karaI, tala kAMI jIvahUI AdhAra huI, puNi paraloki durgatii gyAM pUThiI, kAMI na cAlaI, e vAta kahaI chaI. 1 kha kahi Dii ga kahi 2 kha thADiI ga prAhiI nathI. 3 ka puchaNa ga paNa. zrI somasuMdarasUrikata 146 Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [chakhaMDa pRthvIno nAyaka cakravartInuM saghaLuMye sukha vairAgya UpajatAM kSaNavAramAM taje, paNa zithila cAritravALo IcchavA chatAM pramAdanuM sukha tyajI na zake. pramAdamAM paDyA pachI udyama karatAMye e tyajavuM dohyaluM che.] narayatno sasirAyA bahuM bhaNaI dehalAlaNAsuhila, paDiu mi bhae bhAua! to me jAeha te deha. 256 ko teNa jIva rahieNa, saMparya jAIeNa huja guNo. jaisi purA jAvaMto to nara e nava nivaDato. 257 kathAH kusumapuri nagari zazi sUabha be bhAI rAjA hatA, eka bhAI zrI vijayaghoSasUrinI dharmadezanA sAMbhalI, sUAbha bUdhau, vaDAbhAI zazihUi kahaI, bAMdhava, ApaNape dharma kIjai, zazI hasInaI kaha, kuNaI dhutAraI tarka viyAriura, lAdhAM sukha chAMDInaI paralokanA adRSTa sukhanaI viSai, kuMNa jANa khapa karaI, sUAbha kahaI, bAMdhava ! saMdeha ma ANi, gamAhi dharma chai, dharmapApanA phla dekhiI chaiM, eka jIva4 sukhiyA, eka jIva dIsaI duHkhiyA, eka saroga, eka nIrIMga, eka jIva surUpa, eka kurUpa, eka jIva lakSmIvaMta dIsaI, eka jIva dAridrI, ityAdika bhAva saghalAI puNyapApa ji thikA huI, IsI pari aneka prakAra bUjhavile, zazI bUjhaI nahIM, sUabhaI dIkSA lIdhI, tapa karI pAMcamAM brahmadevaloki deva huuM, zazI avirata huMtI mArI trIjI naraka pRthvIi nArakI thiuM, bhAI devii sneha lagaI tihAM jaI pAchilA bhavanaI vRttAMta tehaThuI jaNAvile, pachaI zazI pazcAttApa karaI, maI sayaranaI sukhi vAhiS tapa anaI anerII virati na kIdhI, bAMdhavane sayara mAharauM kadarthi kaSTa sahavarAvi jima ahAM hau narakanAM dukha chUTauM, e vAta valI kahaI chai, naraya. naraki rahiu zazI rAjA bahu aneka prakAri bhAIzuM kahaI, deha, bhAue bAMdhavA ApaNAM sayaranau je kaI lAlavau teNaI karI sukhila sutau, paDio mi bhaye narakanA duHkha mAhi paDiu chauM, to me jAteha bhaNI mAharauM sayara jA eha kadarthi pIDa sahavarAvi ima kahaI cha. che. bhAI deva valatauM kahaIla, jaisika jau pahilauM jIvatAM te savara tApa-cAritra-kaSTa sahivarAvata, to na 1 kha pratibUdha. 2 kha dhUtAriu ThagAri. 3 kha, ga "eka nIroga nathI. 4 kha bAMdha teha ga bAMdhava te. 5 kha lAvalau. 6 kha paDio mi. kadarthi pATha nathI. 7 kha paNi. 8kha balavaMtau. 9 kha, ga "kahaI pachI chai, ko tINa jIva rahieNa tINaI tAharai jIva rahita sayari jAI e kadarkiMI huMtai kauNa guNa huI, Isika lAbhu huI, kAMIna hui, pATha vadhArAno. upadezamAlA bAlAvabodha pUrvArdha) 147 Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tau naraka mAhi na paData IsiluM kahI, sUAbha deva bhAInau duHkha pheDivAnAM viSaI, asamartha huMtI valI pAchau devaloki giu. 256-7. isivuM jANInaI dhura lagaI dharma karivI, e vAta kahaI chaI. A bhavamAM ja jIva cete ne dharma-udyama kare to kAMIka AdhAra sAMpaDe, paNa paraloke durgati pAmyA pachI kAMI na cAle. kathA : kusumapura nagaramAM zazi ane sUAbha be bhAI rAjA hatA. dharmaghoSasUrinI dezanA sAMbhaLI sUabha bodha pAmyo. te moTA bhAI zazine kahe che, "he bhAI, svayaM dharma karIe." zazi kahe, "kayA dhUrtathI tuM ThagAyo ? prApta sukha choDI paralokanAM adRSTa sukha koNa icche ? sUDbhe dharma mATe khUba samajAvyo. paNa zazi kAMI jJAna pAmyo nahIM. sUAbha dIkSA laI, marI, devaloke gayo, zazi karIne trIjA narakamAM. deva thayelA bhAIe tyAM jaIne pAchalA bhavanuM vRttAMta zazine jaNAvyuM. zazine pazcAttApa thayo. zarIranI pIDA sahana karAvaDAvI narakanI yAtanAmAMthI chUTI zakAya e mATe e bhAIne vInave che. paNa have deva banelo sUAbha bhAInuM duHkha pheDavA asamartha hoI pAcho devaloka gayo. A jANI AraMbhathI dharma karavo. jAvA sAvase jAva ya thevo vi atyi vavasAo, tAva karinja pahiya mA sasirAyA va soI hisi. 258 jAvAu ja lagai UkhauM jIvitavya sAvazeSa pahacau tauM ghaNauM hui, jAva ya, jAM lagaI thoDau sayaranau mananau vyavasAya utsAha udyama chai, tAva ko tAM lagaI bho, uttama ApaNahuM hita dharmAnuSThAna karaI, mA sa. zazIrAyanaI paraThaI" rakhe pachaI zocaI. 258. tathA. | [AyuSya cheka cheDe pahoMce tyAre zuM vaLe ? jyAM sudhI zarIra-manano udyamautsAha che tyAM lagI dharma-hita karavAM. nahi to zazi rAjAnI peThe zoka karavAno ja rahe. virNa vi sAmane saMjama jIesa hoi jo siDhilo, paDhaI jaI vayaNije, soa ya gao kudeva.19 259 vistRzrAmapya cAritra leInaI, saMjama. saMyama yogakriyAkalApanaI viSaI je zithila pramAdI huI paDo te yati mahAtmA vacanIyatAM paDaI loka mAhi Ihaloki niMdya thAI, soaI anaI paraloki kudeva kilbiSiyAdika deva mAhi 1 kha pari. 2 kha pramAda karai pramAdIyA hui. 148 zrI somasuMdarasUrikata Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ giu huMtale zocaI, ahA ! maTha dharmakriyAnAM viSaI, abhAgIzuM pramAda kAMI kIdhI isI pari. 259, tathA. ciAritra (dIkSA) laIne saMyamayoga karavAmAM je pramAdI bane te sAdhulokamAM niMdya bane ane paralokamAM kilbiSiyA devamAM jaIne zoka kare.) succA te ji loe, jiNavayaNe je narA na yANati, succANa vi te succA je nAUNe navi kAMti. ra60 succA e jIvalokamAhi te zocIi, ahA ! bApaDA kima thAI siMI, isi pari zocavA jogA, jiNa je puruSa nirviveka bhaNI, jinazAsana jANaI nahIM, succANa, zoccaI pAhaI gADheraDA zocivA jogA, je nA zrI jinavacana zrI vItarAganau dharma jANInaI karazuM nahIM pramAda lagaI. 260 tathA. | [A jIvalokamAM je puruSa nirvivekI banI jinazAsana jANato nathI te zoka kare che. vadhAre zocanIya te che ke je jinavacana jANIne paNa eno amala karatA nathI.) upadezamAlA bAlAvabodha pUrvadha) 149 Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zabdakoza [zabdanI sAthe ahIM je kramAMko darzAvAyA che te mULa gAthAnA kramAMko che. zabda te-te kramAMkovALI gAthAnI nIcenA bAlAvabodhamAM gadyakhaMDa (kathAsahita)mAM che ema samajavAnuM che.] aulavai 266, 302-303 oLavI aNasItai 145, 150 siddha na thatAM le, kapaTathI paDAvI le, jhUMTavI le, aNasIo 25 anazanavALo, upavAsI chupAve aNuvrata 234 zrAvake pALavAnAM pAMca vrato aulavAva 267 oLavI laIne, kapaTathI paDAvI laIne akajauM 80 kAma vinAnuM akajja 512 nakAmuM, nirarthaka, niSphaLa agamatau 252 aNagamato, apriya agAsai 164 AkAzamAM acitta 170, 400 nirjIva lakSaNa atisAriu 53-54 atisAra (saMgrahaNI)nI vyAdhivALo ayaNA 358 jIvarakSA na thavI ajyaNAM 367 jIvarakSA-jatana vinA atIcAra 234, 478 juo aticAra ajAnatae 141 ajANatAM adatta 362 vahorAvyA vinAno adattAdAna 396 nahi apAyeluM levuM, corI karavI ajjA 14, 15 AmAM, mahAsatI aThThama 370 saLaMga traNa upavAsa aDhAhI 241 ATha divasanuM tapa aThIla 283, 431-432 beDI aDhAi 38 aDhI aNaUgi 362 (sUrya) UgyA pahelAM aNakaravii 217 nahIM karatAM aNachatA 329 na hoya tevA aNapUMjii 359 lUchyA vinA aNabhAviyAM 372 aNagamatAM aNalehatau 417 nahIM samajato, nahIM anigrahiA 126 mokaLA pAmato aNasaddahatA 53-54 AzaMkA karatA, azraddhA karatA 150 atikramAvI 362 pasAra thavA daI atikramiuM 190 choDyuM, vaTAvyuM, vItyuM aticAra 396 vrata-niyamano bhaMga atizaya 167 prabhAvaka camatkArika adeya 265 na ApI zakAya tevuM adhalauM 496 aDadhuM adhiSTiuM 105 sattA taLe ApyuM adhiSTI 333 adhiSThAtrI anazanIu 378 upavAsI anaMtakAya 234 jemAM asaMkhya jIvo che tevI vanaspati, kaMdamULa Adi anAgata 292 nahIM jANelo aniyatavAsI 388 nityavAsI nahIM evA aniratau 476 azuddha upadezamAlA bAlAvabodha (pUrvArdha) Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anugAmI 13 anusare, pAchaLa jAya | abhyatthAna 97, 165, 187, 295 anuttara vimAna 29 jaina zAstranuM AdarathI UbhA rahevuM anusAra UrdhvalokamAMno eka pradezamAM abhyatyAna 15ra AvIne UbhA rahevuM anuraMjita 285 zobhAyamAna, | amalavallIa 234 amRtavela suzobhita amAri 268 ahiMsA anuvartanA 97, 301-303 araNAmaya 318 viSayAsakti rUpI roga anusaraNa, -nI jema vartavuM te | arati 46 1 asukha anekhaNIyAdi 382 jaina sAdhu mATe aramAI 333 oramAna, sAvako agrAhya (anna vagere) alo99 juo AloI anethi pa5, 167, 440, 501 | allakacUro 234 lIlI kALI haLadara anyatra allamutyAya 234 lIlo motha aneraIM 36 bIjAthI allahaliddA 234 lIlI haLadara anerauM 89, 478 juduM alle 234 kAcuM, lIluM anyatvabhAvanA 343 AtmA ane | avasthA upara avasthA zarIra judAM che evo bhAva avarNavAda 39, 74, 242, 245, anyAnya 45-46-47 judAMjudAM ) 304-305, 343, 364, kUDuM apavAda 382, 395, 40, 418 | bolavuM niyamamukti, zuddha AcAra | avahasaNa 316 hAMsI, mazkarI pAlanamAM apavAda karavo te avAvariva6 308-309 nahIM vAparavuM apahariu 227 apahata thayelo | te, upayogamAM na levuM te apratipAtI 16 7 naSTa na thAya tevuM, avasAsa 478 avizvAsa AvyA pachI pAchuM na jAya tevuM avelAM 114 kaveLAe (avadhijJAna) azucipaNa 265 azuddhithI abodhi 350 jinadharmanI prApti asamaMjasa 170, 209 ayogya vinAnA | asidhArA 59-6061 talavAranI dhAra abhavya (jIva) 167, 168 mokSanA asuhAi 330 asukha ApanAra, anadhikArI (jIva) aNagamatA, aNazobhatA abhigraha 1-11, 39 dhArmika niyama, asUjhatau/asUjhata/asUjhatI 41, saMkalpa 152, 158, 345, 349 azuddha abhISNa 354, 3papa vAraMvAra, haMmezAM | asUyA 304-305 IrSyA abhyarthika 64 araja karAyelo | ahiAsatA 346 sahana karatA abhyAsika 116 TevavALo ahiAsI 346, 375 sahana karI zabdakoza 151 Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 434 AThIli 52 juo aThIla ahita/ahitau 242, ahitakara ANa 296 AjJA, sogaMda, manAI ahinANa 105, 290 eMdhANI, saMketa, ANai (vi) 48, A (bhava)mAM ANi 256-257 lAva lakSaNa sahana kare ahiyAsai / ahIyAsai 4, 119, Atula 212 Atura, vyAkuLa AdAnanikSepasamiti 298 jaina sAdhuno upakaraNa levA-mUkavAno viveka AdhAkarma 298, 349, 397 jaina sAdhu mATe khAsa taiyAra karelo AhAra vahoravAthI lAgato doSa (42 eSaNA doSa paikIno eka doSa) ApaNapaU 6, 14, 50, 59-60-61, 78, 99, 105, 227, 340 pote, jAte ApaNapa 59-60-61, 229 potAnI ahiru 94 sApa aMga 6, 93 pistAlIsa Agamo paikInA sauthI prAcIna graMtho je 12 che; jemAMthI eka lupta thatAM have 11. aMgaolagUM 145, 440 aMgasevaka aMgArAdAha 235 kolasA vagere bALavA aMgArUu 459 aMgAro aMjalipuTa 7 be hAtha joDavA te aMtarAla 254 adhavacce jAta aMtra 149 AMtaraDAM ApaNapAnae 3 potAne Aisa 33, 165 Adeza Akalai 312 le, pakaDe, bAMdhe ApaNapAhui 163, 221, 455 potAnI jAte AkaMpyA 44 kaMpita thayelA ApaNApad 474 juo ApaNapad AkrosinauM 136 zApa devo, maheNAM- ApahaNI/ApahaNIiM 28, 33, 71, ToNAM devAM Akhara 365 akSara Akhi 120, 261 AMkha Amaya 318 roga AkhyAyaka 10-11 upadezaka (vacana) | AmaMtio 64 AmaMtrelo Agai 2 AgaLa Agatau 296 AvatuM AgAmIyA 386 AgAmI, AvanAra Agi 33, 145 agni, Aga AgilI. 265 agAunI Akula 94 AMgaLa AcchAdai 372 chupAve, DhAMke 152 180, 184, 490, 507 ApameLe, svayaM Ayasa 94, 95 juo Aisa Arita 119 du:kha, pIDA ArdradhyAna 400 dhyAnanA cAra prakAro paikInuM eka evuM kudhyAna je mananI pIDA janmAve che Anii 345, 390 duHkhamAM, viSAdamAM, zokamAM upadezamAlA bAlAvabodha (pUrvArdha) Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Alu 234 kaMdavizeSa AhaNI 464 mArI nAkhI AloaNa 59-6-6 1, 253 pApanuM | AhariyA 199 ArogyA, khAdhA prAyazcitta, AlocanA AhAmahA 265 "AhA-are evo AloI 65 Aloce zokodgAra AloyAM 1911 AlocanA karelAM AMkSi 420 AMkha AvaryA 44 prasanna thayelA gamI 105 pAmIne AvarjavA 393 prasanna karavA, khuza | AMtarau 315 aMtara, taphAvata karavA imha8 218 ema ja, ema ne ema Avazyaka 234 zrAvakanAM rojanAM cha isi6 17-18 AvuM, Ama nitya kartavyo - sAmAyika, isamiti 295 jaina sAdhuno) pratikamaNa, caityavaMdana, guruvaMdana, cAlavAmAM saMyama-viveka kAyotsarga ane pratyAkhyAna | uchau / uchaU 133, 477 ocho AvasIhi 359 nivRttimAMthI Avazyaka | ujjaI 37 tyaje pravRttimAM javA mATe dharmadhyAnamAMthI ujhita 15ra zuSka, lUkhuM, rasahIna nIkaLatI vakhate bolAto zabda | ujvAlyAI 35 saLagAvelA, pragaTAvelA AviyAM 93 AvaDyAM uDavaI 151 jhUMpaDImAM AzradvAra 214 pApakarmo pravezavAno | uttaraguNa 437, 479 saMyamanA pAMca mArga samiti Adi uttaraguNa AsaNa 334 Asana | utsarga 400, 418 vihita vidhi, AsaNa-baisaNa 366 Asana-beThaka | niyama Asana 37pa najIka | usUtra 353 sUtra viruddha AsanakAla 290 mokSe javAno udaI 158 udayathI najIkano samaya | udAliva6 431-43ra paDAvI levuM Asannasiddhika 290 jeno mokSe javAno udIraI 311 prerita thAya kALa najIkamAM che te udIrita 279 prerita thayelI Asannasiddhipatha 289 najIkanA | udega 478 udvega samayamAM mokSa maLe evo mArga che uddagRha 477 ghara tyajI dIkSita thatA AsirI 133 AzrayI sAdhu AhaNa 134, 167 prahAra kare, mAre uddIpAi 3pa pragaTAvelA Ahariu 25 139, 445 prahAra | uddharAI 482 uddhAra karAya karAyelo uddharI pa37 upADIne AhaNiyA 137 mAryA udravI 53-54 upadrava karI, pajavI navo kAya zabdakoza 153 Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upakaraNa ra99 sAdhana UpADiyAM 26 1 ughADyAM upadisaI 82 upadeza Ape 'Uphaharau 36 9 uparavaTano, pramANathI upadisi6 16 upadezyo vadhAre uparAThau 130 pratikULa, avaLo |Ubhagau 205, 289 arucikara, upadhi 36 1, 36 7 jena sAdhunAM vastra-| nirvedakArI, udvigna kaMbala-saMthAro vagere upakaraNa-samUha | UriNa 269 RNamukta upazamavai 67 upazama karatAM, UvaTaIM 320 ADA raste zamAvatAM UsajADiyA parapa tyajAyelA upazamiyAM pa3pa upazama pAmelAM UisajADI 93 tyajIne upasarga 4, 119, 121 viba, UsarAgaNa 269 pratyupakAra, RNamukti aMtarAya RddhigArava 295, 323, 324 RddhithI upasthA 7ra sparzaneMdriya, jananeMdriya | Avato ahaMkAra upArjiuM 134, 166 meLaveluM ekAdazAMgadhara 68 agiyAra aMgonA upArjivAnoM 50 raLavAne, meLavavAne ! jJAtA ulakhaI 400 oLakhe ekAMta 171, 392 saMpUrNa ulakhila 85-86-87 oLakhyo ekAMti/ekAMtiIM 411 saMpUrNapaNe, ulhavaI 35 bujhAve, holave | haMmezAM ulhANI 118 holavAyo | eSaNAdoSa 298 bhikSAcaryA saMbaMdhI uSadha USadha 41, 96, 488 auSadha, jaina sAdhunA 42 doSa davA eSaNAsamiti 298 jaina sAdhano usanau/usanA 99, 373, 517| bhikSAcaryA viSayaka viveka juo osanna oDavai 24ra vAre, aTakAve UkAMTau 88 romAMca oDI 105 hoDamAM mUkI UcATaOM 333 nAza kare olaMbiu 265 Thapako, ToNo UDhiyAI 334 UThI gaye osana 350, 3para, 323, 382, Udega 321 juo udeza 387 zithilAcArI, bhraSTa Upanau 16 Upajyo, pedA thayo | cAritravALA UparihirAM 374 uparAMtanAM | kautigau 316 kautuka UpaharaOM 36 2 -thI AgaLa, -thI kautigAmaNI 485 kautuka pamADanArI vadhAre, uparavaTanuM kautigiI 102-103 kautukathI UpahirauM 178 -thI vadhAre, -thI | kali pa3-54 koLiyo adhika | kaTaka 49 daLa, sainya, lakara 154 upadezamAlA bAlAvabodha pUrvadha) Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kaTaka karI 150 senA laI | kasauTa) 473 kasoTI paththara kaDUuM 128 kaDavuM kasakasATa 168 kolasA paga taLe kaDUyA 36 kaDavA kacaDAvAthI thato avAja kavara 321 kalevara, maDaduM, zaba | kahevarAi 99 kahevAya kadarthanA para, 59-6061, 149, | kahi 10-11 koI 280 satAmaNI kahinaI 505 konA kadathaviu 137 satAvyo kahivarAI/i 30, 227 juo kahevarAI kadarthivauM 146 satAmaNI karavI kahisi/kahisiI 21, 155 kaheze kadAgraha 170 haThAgraha kaMdala 93 jhaghaDo kanhaI , 48, 106 pAse kAusaga/kAussagga 20, 121 juo karaDakA moDaI 134? kAyotsarga karaNa 228, pa30 kriyAkAMDa, saMyamanA kAgiNI 188 koDI (eka mUlya) pAMca samiti Adi uttaraguNa | kAchavA 484 kAcabo karasaNI 45, 496 kRSikAra, kheDUta | kAjagaruM 473 kAmamAM Ave evuM karAi 36 karAya kAdama 154, 170 kAdava karivaIM 77 karatAM kAyotsarga 344 kAyAno utsarga karisiu 17-18 karIza, karazo (tyAga) karavo, zarIra dvArA thatI koI karisiuM pa6 karIzuM paNa pravRtti choDavI, jainonI cha karNavAraI 139 darakAra Avazyaka dharmakriyAo paikInI eka. karmAdAna 235 karmabaMdhanI vRtti kArimA 149 kRtrima, banAvaTI kalakalatA 280 UkaLatA, khadakhadatA | kAladubhikSa 293 duSkALa kalabhala 168 hAthInuM baccuM | kAlamuhA 28 kALamukhA kali 111 kalaha, jhaghaDo | kAsaga 113 juo kAyotsarga kalikalaha 301 kaLiyuganA kalaha kihaI 483 kAMI kalimala 32 (karmarUpI, pAparUpI) kacaro kilbiSIyA 70, 259 cAMDALanA kalpa 239, 363 yogya hoya | prakAranAM halakAM kAryo karanAra eka kazA-tAjaNa 281 dorI-cAbuka | devajAti kaSAya 34, 295 jIvanA zuddha svarUpane | kisala 234 kUMpaLa kaluSita karanAro bhAva, jIvane kisiu 2 kevA saMsAramAM kheMcI lAvanAra dubhava, kisi6 91 zuM, kevuM cittavikAra, duvRtti kisyA 1 kevA kasauTaI 191 kasoTI, parIkSA, parakha | kIjatI 68 karAtI zabdakoza 155 Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ s on 4 kuri 234 kuMvAra, kuMvArapAThuM | phlesi6 179 phleza Apyo, kaSTa ApyuM kuTakaI 459 kaTakAthI, TukaDAthI |kSapavaI 6 7 kSaya karatAM kuDaMga 306-307 gahana, jaTila, durgama kSapivA 483 nAza karavA kuNahiba/i 139, 2para koIe | kSipade 389, 390 nAza kare kapila/kupiyA 42, 57-58, 122 lipiuM 179 nAza karyo, hRAsa karyo gusse thayo/thayA zubhaI 234 caLe, Dage kura 85-86-87 kuMvara kSabhiu 28, 59-6061 kSubdha thayA, kuraDI 149 karaDI khaLabhaLyA, AkaLavikaLa thayA kulagalai 265 kogaLA vaDe suratha 356 charo, astro kuliMgI 462 sAdhuvezano durupayoga | kSetrajavedanI 279 narakanI karanAra (sAdhu) vedanAomAMnI sthAnathI utpanna kusIla 225 kharAba cAritravALA thatI eka vedanA kuhiyA 325 saDelA, kohalA kSodIe 312 kacaDAya, cagadAya, cUro kuhI 149 saDI, kohI thAya kuMbhIpAka 105 eka prakAranA narakano kSobhavI 5 kSubdha karI, DagamagAvI, pradeza caLAvI kUu 275 kUvo khaIra 120 khera kUTivarSa pa2, 431-432 mAravuM, kUTavuM khaDugiIM 136 khagathI kRSNalezyA 445 cha lezyAo paikI eka gaNAvI 145 khodAvI nimnatama azubha prakAra (bhananA khapa 256-257 icchA, upayoga vyApAra para AdhArita AtmAno khapa 295, 384 udyama, yatna pariNAma te lezyA) | khama) 43, 343 sahana kare, kSamya gaNe kelIkila 316 ramatamAM anyane khamAvaI 44, 53-54, 247 kSamA asaMbaddha vacano kahevAM, krIDAthI yAcanA kare anyane bhoMThA pADavA | khamAvau 44 kSamAyAcanA karo koIla 145 koyala kharau 249 kharo, kaThora koDAkoDi 178 eka saMkhyA - karoDa kharaDiyA pa29 kharaDAyelA guNyA karoDa, asaMkhya khariMsuA 234 vanaspati-vizeSa komalabiliA 234 eka vanaspati khalII 234 alita thAya, caLe, cUke korI 444 koLI eka jAti) khasakhUMTIA 316 majAkabharI ceSTA, koho 322 krodha cALA klIva 356 napuMsaka khaMDohAlau 212 khaMjavALato 156 upadezamAlA bAlAvabodha pUrvArdha) Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ khaMDohAlavA/khaMDhUMAlivA 154, 460 | gahilA 510 ghelA khaMjavALavA gAi 206 gAya khAi 314 khAya khAjAu 38 khavAto khANi 454 khANa, bhaMDAra khApara 173 bhIkhanuM zakoruM, ThIbuM khAmaNau 247 kSamApanAnI kriyA khAra 302-303 IrSyA khisai 331 AghA jAya khIjiu 99 khijAyelo khubhiu 88, 121 calita khAla 59-60-61, 191 khALa khAMDau 38 khaDga khilluhaDho 234 kaMdavizeSa [khilluhaDA | guNiu 64 gaNeluM (de.)] DahoLAyuM khara 440 (ghoDAnA) paganI kharIthI kheDauM 138 DhAla khobhaviu 121 DagamagAvyo, kSubdha karyo khobhavI 5 juo kSobhavI kholai 149 khoLAmAM gArava 295, 323, 422 ahaMkAra, abhimAna, moTAI gajjara 234 gAjara gaNadhara 1 tIrthaMkaranA pradhAna ziSya gaNI 481 kahI, vicArI gamaI 72 gumAve gamA 59-60-61 bAjue garuApaNuM 192 garavApaNuM galai 108, 446 gaLAmAM galoia 234 gaLo gahalau 306-307 unmattapaNuM gahilau 510 ghelo, gAMDo gahilapaNau 210 gAMDapaNa zabdakoza gAha 57-58 gAthA ginhaI 373 grahaNa kare gItArtha 182, 248, 333 jJAnI guNatI 93 abhyAsa karatI guNamatsarI 65 guNanI IrSyA karanAra guNAka2 123 guNono bhaMDAra thayuM, guruyAi 78 mahAna, garavA gupti 295 mana-vacana-kAyAnI azubha pravRtti TALavI te guruA 152 garavA gUMcchala 306-307 gahana, jaTila, durgama gotiha2 283, 289, 329 kArAgAra, kedakhAnuM goha 314 gho plAna 99, 106, 363, 378 mAMdA glAnatva 523 mAMdagI gvAnapaNad 110 mAMdagIne lIdhe ghaMcanA gholanA nyAyad 292 ghAMcI (ke ghANI)no baLada ghaNuM pharavA chatAM tyAMne tyAM rahe che te nyAye. ghAio 150 mAryo ghAtai 149 ghAlI ghAtai 459, 518 ghAle, nAkhe ghAtivauM 283 ghAle, nAkhe ghAtI 55, 94, 149 ghAlI, nAkhI ghAtIi 329 ghalAya, naMkhAya 157 Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ghAtIi 249 ghAlatAM, bheLavatAM ghAtyA 59-60-61 ghAlelA ghAya 137 ghA ciMtavIi 204 ciMtavIe, vicArIe ghAMisiuM 34, 113, 152, 168, cIkaNauM (karma) 221 vraja jema coMTI jAya 528 ekadama, utAvaLe evAM (karma) cIMtavivauM 95 vicAravuM ghoSInai 473 jAhera karIne caummAsIparva 300 cAturmAsika parva pratyeka RtunuM) ghAMTaDI 446 ghaMTaDI gholavaDAM 234 TIMDorAM ? cUNiyA 91 caNyA (paMkhInuM caNavuM) ghoSAviu 268 vagaDAvyo, jAhe2 cUrNi 415 graMtha-TIkAno eka prakAra karAvyo ceta valiu 247 bhAnamAM Avyo coaNA 155 zikhAmaNa ApI preravuM te prA.) coIyA 101 prerita cauhaDI 265 coDI cokhau 21 cokhkho, nirmaLa, zuddha caturvidhAhAra 3 cAra prakAranA AhAra | cokhalAviyA 105 svaccha karAvyA catuSpada 446 copaguM prANI copaDai 325 copaDelAM capala 10-11 utsuka, caMcaLa capeTA 464 thApaTa caraNa 218, 228, 530 cAritra, mULa AcAra, saMyamanA pAMca mahAvrata Adi mULa guNa caloTau / caloTo 374, 377 juo colapaTTa ciDuMgati 215 deva, manuSya, tiryaMca ane nArakI e cAra gati loka cAlI 232 caLAvI cAMpiu 487 dabAyo, caMpAyo citrAmapaTI 113 citrapaTTa citrAmi 120 citramAM cihi 55 citA, ceha cihu 81 cAreya caMpArTI 168 dabAvAya cApaDI 99 capaTI cAraka 289 (1) bhramaNa (2) kedakhAnuM chai 19 che cAliNI 174 cALaNI 158 colapaTTa 356 jaina sAdhunuM kaTivastra cyavana 29 jIvanuM devamAMthI manuSya ke tiryak avatAramAM javuM, nIcalA avatA2mAM paDavuM. atiu 333 devalokamAMthI manuSya ke tiryak avatAramAM paDyo AvI 68 manuSya ke tiryak avatA2mAM paDIne - Ari 296 cAra chagalau 464 bokaDo chaThTha 53-54, 81 saLaMga be upavAsa chadmasthakAla 3 kevaLajJAna vinAno, mana:paryAya sudhIno paryAya chappai 356 chapagavALA jIva, jU vagere chAvau 84 bALaka chAMDai 37, 89 tyaje upadezamAlA bAlAvabodha (pUrvArdha) Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chAMDiuM 105 tyajyuM churakha 267 charo, astro chedivauM 78 chedavuM, nAza karavo chehau 392, 395 cheda, hAni, nukasAna chehaDai 42, 53-54, 468 cheDe, chelle, aMte chehaDau 332 cheDo, aMta, pAra chehalii 171 chelle chehu 392 juo chehau i 483 je varAi 440 javAya jAi 338 pedA kare jAi 146 janmI jAiuM 170 janmyuM jAesi 105 jaIza jAvAva 268, 282 jIva che tyAM sudhI, AjIvana jinakalpa 152 niHsaMgapaNe viharavuM te jinakalpI 141, 152, 320 vikalpI sAdhuthI viziSTa AcAra pALanAra sAdhuno eka prakAra, gacchanI nizrA mUkI anizritapaNe viharanAra sAdhu jaghanya 262 nIcuM, hIna ghanyatai 246 ochAmAM ochuM jUArI 441, 444 jugArI jU 343 judAM jaNAvivaU 20 jaNAvavAthI mArAnau 134 janmArAnuM, bhavanuM jUu 343 judo vaNA 81, 294, 295, 345, jetIyavArai 467 jyAre 368, 447 jIvarakSA, jIvahiMsA na | jetIvArai 535 jyAre thAya tenI kALajI joavauM 334 jovuM joIi 14 joIe jotau 59-60-61 joto, dekhato jJAnAvaraNIya (karma) karmonA ATha prakAro paikInuM eka jhAmalau 118 jhAMkho, nisteja jimasii 151 jamaze jINaI 24 je, jeNe jINaiM 10-11 jene jANa 3, 10-11, 308-309, 323, | jhUjha 70 yuddha 339, 376, 395, 437, 475 |TakavasthUlo 234 eka vanaspati jJAnI, zAtA = TADhi 25 zItaLa, ThaMDuM jANauM 262 javuM te ThAkurAi 288 svAmItva jANahAra 263, 264, 290 janAro ThANavAsi 387 eka ja sthAnake jANitauM 53-54 jANavuM nityavAsIpaNe rahe te sAdhu jANIi 40, 204 jANIe hAlau 275 ThAlo, khAlI jAtimadii 44 kuLanA - jAtinA madathI | sivA 139 DasavA, khAvA jAtimAtra 93 janmatAM ja Dahulau 249 DahoLuM jAyau 149, 151 janmyo DAbha 88, 208 darbha, ghAsano eka zabdakoza 159 Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ topaNa prakAra tila 428 tala DAvI 416 DAbI bAju tisiI 182 tevAmAM DAhaI 276 DAhyAe taNaI 24 te, teNe DAMsa-masAdi 367 DAMsa-macchara Adi | tIvAraI 25 tyAre Dibau 469 DUmo turaMgama 49 ghoDo DeDaka 440 deDako tUThau 265 tuSTa thayA Dokara 16 2 vRddha tUsuM 265 tuSTa thaIe Dohalau 149, 154, 266 dohada, tUharaI 154 tane garbhavatInI icchA terakAThio 46 dharma-ArAdhanAmAM Dhiga 199 Dhagalo, Tekaro pramAda vagere tera prakAranAM aMtarAya TUkaDau 34 najIka karanArAM vikho. TUMkaDaI 93 najIkanA tehavaMta 78 tenAthI taI 99 beM toliA 481 mUlavyAM, mahattva darzAvyuM tauI 8, 13 topaNa trakamAra pa27? tauU 20, 53-54, 59-60-61 | trasa 119, 440 tarasa trasa (jIva) 232, 360, 462 kIdriya, talaMkAra 377 "tuMkAro trIdriya, caturiMdriya ane paMceMdriya tajAI 124 tyajAya jIvo taDi 123 taTe, kinAre trAsava6 320 trAsa pAmavuM, bIvuM tarUA 280 kalAI, TIna | | triNiAtAM 81 ekavIsa (3 x 7 = tarjana 4 tiraskAra, dhamakI, bIka | 21) tali 36 8 joDA triSNi 154 juo viDuiM tAjiva6 136 tiraskAra karavo, Thapako |tridaMDI 46 2 traNa daMDavALA Apavo trivitrinkiMI 1, 108 traNeya juo tADana 4 mArapITa tihiM, triSNi tADava6 136 mAravuM, kUTavuM tripura-bAlI 164maya rAkSase banAvelAM tAtA 280 tIkSaNa, AkaruM, ugra traNa nagara - emAM rahenArI strI, tAM 118 tyAM sudhI rAkSasI tihiM 108 traNeya trisiyA 14ra tarasyA tiryaMca 5, 45-46-47 madhyalokamAM Tihu 38, 55, 57-58, 108 traNeya vasatA, manuSyathI UtaratI koTinA troDivarka 50 toDavuM jIvo pazu-paMkhI Adi) || thAkI 154 rahyo, aTakyo 160 upadezamAlA bAlAvabodha pUrvArdha) Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thApaI 247 sthApe dekhivao 9 jovo, lekhavo thASiu 10pa sthApyo dezavirata 497, 498 hiMsA Adino thAharAvInaI 473 rokIne AMzika tyAga karanAra thega 234 eka jAtanuM anAja dezavirati 503 hiMsA Adino AMzika thoharI 234 thuvara, thora tyAga daIDau 381 daDo desi 33 sthAne darzanI 170 dArzanika, tattvajJAnI desiI 93 Apaze dala 400 (vastuonA) samudAya dohilauM 142 kaparuM, mukela dahiuM 100 dajhADyA dravyaliMgi pa20 mAtra dravyathI daDi 44ra daMDika, rAjapuruSa, rAjA - sAdhuvezadhArI dADaI 167 dAMDAthI dvAdazAMga 341 pistAlIsa Agamo dANa para7 kara paikInAM mukhya 12 aMgazAstro dAdhA 457 ghaDyA dhaulau 95 dhoLo, zveta dAdhI 329 baLatI, saLagatI dhaulahara 145 dhavalagRha dAmaNa 446 doraDuM dhaulAM 182 dhavala, zveta, dhoLAM dAMta 321 indriyonuM damana karanAra dhanau 85-86-87 dhanA zeTha divArataI 39 devaDAvatA dharaNamAraNa 71 pakaDavuM ane mAravuM dInAra para eka prAcIna calaNI sikko| dharavaI 436 dhAraNa karavAthI dikSiI pa7-58 dIkSite dharasi pa1 dhAraNa karaze dIkSiu 14, 15 dIkSita, dIkSA pAmelo dharANau 440 pakaDAyo dIjatII 76 ApatAM dharivai 51 dhAraNa karatAM dIsa 118 divasa dharI 113 pakaDIne, svIkArIne dIThai 1911 jotAM, dekhatAM dharmAnuSThAna 23 dharmakriyA, dharmanuM dukkali 495 dukALamAM AcaraNa durgacchA 321 dhRNA, jugupsA dhAI 139 dhase durbhikSa 384, 402, 495 duSkALa | dhAtu 465 vIrya durvinIta 342, pa30 vinaya vinAno dhAtrIpiMDa 99, 298, 354 jaina munine duhavaNa 154 duHkha, pIDA 42 doSa paikIno gocarIno eka doSa duHkhamA ArAnauM 293 eka duHkhamaya dhAnyapAka 46 2 rasoI, agnithI yuganuM (jena kALagaNanA pramANe) | | pakaveluM dhAnya dUhavaNa para3 juo duhavaNa dhAyu 147 doDAvyuM, mokalyuM dUhavila 126 dubhAyelo dhuri 1, 2 AraMbhamAM zabdakoza 161 Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhUMsara 296 dhUMsarInuM pramANa nagaranAyakA 164 vezyA naTAvau/naTAvA 45-46-47, 473 nirata 462 Asakta naTavo, nartaka namaskarad 13, 15 namaskAra kare namaskarI 1 namaskAra karIne naraga 102-103 naraka navabAharI 39 nava dvAra-daravAjAvALI (dvArikA) navInau 196 nirveda prApta, khinna thavuM niravadya 235 nirdoSa, vizuddha niravAhI 38 nibhAvI (nirviNa) nADI 149, 281 doraDuM, rajju nANAra 76 zAnI nApita 267 nAvI, vALaMda, hajAma nikAcita (karma) 250, 343 vajra jevAM niTola 275 saMpUrNapaNe, pUrepUro nityavAsa 99, 191 sAdhu eka ja sthAne sthiravAsa kare te niyANA 30 mRtyu pahelAM tapanuM icchita phaLa mAgavuM coMTelAM cIkaNAM (karmo) niTola 52, 91, 135, 293, 476 nirucchAha 533 nirutsAha avazya, nakkI niruddhapaNaiM 162 pUrNapaNe nirprantha 357 jene koI graMthi nathI ke parigraha nathI te, sAdhu nirjarA 526 jIvathI karmonuM chUTA paDavuM nityavAsI 110 eka ja sthAne rahetA nirbhacchivau 136 nirbhartyanA karavI, sAdhu nidhAna 181 bhaMDAra, nidhi tiraskAra karavo, Thapako Apavo nirbhartyai 302-303 tiraskAra kare nirmAya 384 nirmohI nidhAna 397 AzrayarUpa vyakti ninjIva 267, 459 satyano apalApa |nirmAyapaNaiM 39, 526 mAyArahitapaNe, nizcala, sthira, nirvyApA2 nimaMtrItAi 49 AmaMtraNa pAmelA nimitta 113, 115 jyotiSa nimittika 113 jyotiSI nita/niratau 415, 502 nizcita niratau 476 zuddha, cokhkho niratAM 481 zuddha, nirmaLa niraticAra/niratIcAra 246, 272, 478 doSa vinAnuM, nirmaLa, vrataniyamanA bhaMgano doSa na thavo te. 162 mithyAvAda karavo, satyane chupAvavuM mamatva vinA nibhRta 79 nirbhrAnta, saMbhramarahita, nirmalAi 272 nirmaLapaNA upara niryukti 415 graMtha-TIkAno eka prakAra. nilADa 164 kapALa, lalATa niva2 33 navaruM, kAmakAja vaga2nuM nivani 22, 315 pAcho phare, aTake upadezamAlA bAlAvabodha (pUrvArdha) niraMganA 477 jene strI nathI te nirAbAdhatA 166 (sAdhunI) sukhazAtA niriti 368 doSarahitapaNuM nirIha 494 icchA vinA, anAsakta bhAve Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nivattavivau 321 pheravI levuM nIMgamI 135 gumAvI nivartAvInaI 217 karavAmAMthI aTakIne nela 281 sAMkaLa nivartila 234 -mAMthI aTakato nivInA 284 viSAda pAmelA juo paisaI 164, 313, 314 praveze navInauM pakhera 59-6061 bAjue nivRtyA 59-6061 aTakyA, viramyA pagaraNi 33 prasaMge prikaraNa] nizcayanaya pa1ra koI vastunA svabhAva pacivauM 280 zekAvuM paratve tAtvika daSTibiMduthI karAto | pacItala 105 zekAto vicAra (Absolute Standpoint) paDakhai 288 thobhe, vicAre nidhiuM 71 niSedha karAyeluM paDavajaI 481 svIkAre niSedhI 427 niSiddha paDahau 268 paDo nisIhi 359 "anya vyApArono niSedha paDikamaNauM 34 pratikamaNa - jenonI cha thAva' tema dharmasthAnomAM pravezatI Avazyaka kriyAo paikInI eka vakhate bolAto zabda paDikkamai 367 pratikramaNa kare nissAvadya 3para niSpApa paDikkamaNa 99 juo paDikamaNauM niprakaMpa 4, 502 aDaga, acalAyamAna paDikkamI 99 pratikramaNa karIne niHzrIka 20 alaMkAra - zobhAvihoNI paDigAvile 247 IlAja karAvyo niMdana 4 niMdA paDilehaI 36 1, 375 sUkSma nirIkSaNa nIANauM pa3-54 juo niyANA | karI tapAse jainomAM A eka nIgamAM 114, 134, 181, 428 | dharmakriyA) gumAve, dUra kare paDilehaNa 343, 391 sUkSma nirIkSaNa nIgamaNahAra 125 gumAvanAra | juo paDilehaI nIgamava6 327 gumAvavuM paDivajai 7, 33, 59-60-61, 118 nIgamiu 117 gumAvyA svIkAre nIgamavA 485 pasAra karavA, vItAvavA paDijiuM 93, 99, 137, 164 nIgamInaI 433 gumAvIne svIkAra karyo nIThura 286 niSphara, kaThora paDivapiyA 480 svIkAryA nIdhaNiyA 50pa nadhaNiyAtuM paDivajI/paDivajII 34, 164, 333, nIma 430 niyama 398, 482 svIkArI nIlaja 73 nirlajja paDivajjaI 96, 480 juo paDavajaI, nIlajapaNaI 427 nirlajjapaNe paDivajai nIMgamAM 59- 66 1 juo nIgamAM piDisevaI 349 Acare zabdakoza 163 Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paDIgaI 488 sAravAra kare, ilAja | parAbhavivau 9 juo parAbhavika parAbhavIsiu 17-18 parAbhava pAmIza paDhiu 16 4 bhaNyo parAvartAI 45-46-47 parivartana kare paNa karI 10pa hoDamAM mUkI parii 464 bIjAthI patAI 467 pUruM thAya paricchavI para1 prIche patiI 193 pUruM thayuM paricchiuM 415 paravuM, prIchyuM pattA 234 pAMdaDAM parivaI 36 7 nAkhe, pheMke pathya pa28 sevavA yogya AhAra pariDhavI 182 nAkhIne, pheMkIne parazuM 335 oThe pariThavaI 320 juo pariztavaI paraThaiM 191, 507 nakkI kare | pariThavavA 300 nAkhavA paraThaI 258, 46 2 peThe, -nI jema parivariu 16 7, 168, 323 paratIrthika 237 anyadharmI ! vIMTaLAelo paranikSepApahAra 306-307 pArakAnI parivADI 93 sUtrArtha-vAcanA paripATi) thApaNane laI lenAra parivAda 69, 73 niMdA karavI, kUDuM papratyayaOM 37 bIjAnI pratItithI, bolavuM bIjAne anusarIne parIcchadaM 459 samaje paramAdhArmika 279 narakavAsIone parIcchavaI 459 samajAve zikSA karanAra devo parama + parIcchI 306-307 pArakhe, prIche adhArmika) parIchiuM 483 jANyuM, samajAyuM paravAda 364 juo parivAda parISaha 111, 119, 252, 390 parahau 34, 53-54, 122, 322 karmanI nirjarA arthe svecchAthI aLago, dUra bhogavavAnAM kaSTo. parahauM 38, 149 AvuM, dUra palevaNa 469 agni paraharaI 156 tyaje pallaMka 358 palaMga parahI/palhI 265 bAjue, aLagI | palyopama 274 eka kALagaNanA - jene parahuNAI 227 paroNAgata, Atithya | mata anusAra parAuM 408 bIjAnuM, parAyuM palako 234 (bhAjI) pAlo parAbhava 77, 99 anAdara pahuDI 34 poDhI, sUI parAbhavaI 99 anAdara kare, tiraskAra pahutau 38 pahoMcyo paMcasaI 168 pAMcaso parAbhavatau 99 anAdara karato ? paMcuMbari 234 vaDa, pIpaLo, uduMbara, parAbhavika 8 anAdara-tiraskAra pAmelo plekSa ane kAkodumbarInAM phaLa kare 164 upadezamAlA bAlAvabodha pUrvArdha) Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAudhAriyA 33, 48, 102-103 | pAvaDIArA 494 pagathiyAM padhAryA pAsa 141 pAza, baMdhana pAkhaI 21, 222, 236, 2para, pAsattha/pAsatthA/pAsatthI 221, 222, 293, 356, 484 vinA, sivAya 225, 3para, 373, 382, 387, pAkhatA 59-6061 paDakhe - 497, pa20 zithilAcArI sAdhu pAkhatI 105, 333 AjubAju, pharatI | (jJAna-darzana-cAritranI pAse rahe paNa pAcchau 149 pAcho zayyAtara piMDa ane rAjapiMDa Adi pAcchila 88 pAchalo doSane tyaje nahIM te) pArthasthasaM)J pAna 333 pALa pAi 164, 516 pAse pAThi 357 pATI pAi 260 vinA pADai 218 mahollAmAM pAhaNa 458 paththara, pASANa pAdapopagamana (aNasaNa) 88 tapano | pAhaNiuI 139 paththarane ja eka prakAra, anazana-vizeSa, maraNa-pAhi 11ra pAse vizeSa pAhii 20, 201, 482 -nA karatAM pApAnubaMdhI 30 pApanA anubaMdhathI pAhi4 113, 229, 424 pAse maLeluM pAhuI 436 pAse pAma 212 khujalIno roga, kharajavuM pAMhi 364 -nA karatAM pAmisivuM pa6 pAmIzuM pirAyAM 129 parAyAM, pArakAM pAyaka 137 sainika piMDavizuddhi 397, 417, 437, 53) pAriu 118 pAryo pUro karyo, samApta AhAra, upAzraya, vastra, pAtra - e karyo cAra vastune sAdhu doSarahita grahaNa pAripanikA samiti 299, 300 jaina kare te / bhikSAnI nirdoSatA sAdhuno azuddha vastu yogya bhUmi | piMDAlU 234 AlU (kaMdavizeSa)no eka para nAkhavAno viveka prakAra pAlaTAI 45-46-47 parivartana pAme, pIjatauM 96 pItAM palaTyaya pIliu 42 pItyo pAlaTiyA 85-86-87 palaTAyuM pAlItAI 42 pItyA pAlatau pa3-54 pALato. puNa 12 paNa pAli 33, 38 nAnuM gAma, gAmaDuM puruSaveda 25 puruSanI strIbhoganI pAli pa5, 120 pALa abhilASA purusaveda prA.)]. pAlivau 295 pALavuM puSpapragara 105 puSpasamUha pAlII 504 pALe pahacA DaNahAra 123 pahoMcADanAra zabdakoza 165 Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pucisiI 217 pahoMcaze pratika pratikULatAo pUrva 6, 339 AgamagraMtho paikInA pratyAkhyAna 378 niyama, saMkalpa bAramA aMga "dRSTivAda' aMtargata pratyekabuddha 180 anitya Adi 14 pUrvo. bhAvanAnI kAraNabhUta koI vastuthI pUrvadhara 339 AgamagraMtho paikInA aMga- jene paramArthanuM jJAna thayuM che evo aMtargata pUrvone jANanAra puruSa pUMjatau 359 sApha karato, lUchato pramArjinaI 299 zuddha karIne sila 325 komaLa, suMvALo pramArjaI 360 zuddha kare potaI 468 silakamAM, bhaMDAramAM pramArjanA 391 zuddha karavuM te potauM 72, 470 silaka, bhaMDAra prayujai 421 prayukta thAya, udyata thAya, popaTauM 208 parapoTo prayoje porisi bhaNI 34 eka pahora divasa prarUpaI 353 pravacana kare caDe tyAM sudhI AhAra AdinA prarUpaka 348 pratipAdaka, vaktA tyAgano saMkalpa karI. prarUpatau 102-103 vyakta karatA poli 440 daravAjo, pravezadvAra prasavaI 127 pedA kare polII 440 daravAna prasaMga karaI 3pa7 Asakti kare posadha 102-103 zrAvaka upAzrayamAM prAgaDa 478 pragaTa sAdhunI jema rahe te pauSadhavrata, prANAtipAta 396 jIvahiMsA zrAvakonuM vratavizeSa prApaI 194 prApta kare posaha 121, 234 juo posadha prAi/prAhiI 100, 254, 292, prakAsaI 71, 348 prakaTa kare pa3ra prAyaH ghaNuM karIne prakAsiu 33 pragaTa karyo, bolyo, prekSAdRSTi 363 dhyAnapUrvakanI dRSTi kabUlyo preSya 56 dAsa prajvalataIM papa baLatuM preSapaNauM 85-86-87 dAsapaNuM prajavaliu 118 saLagyo phiratAM 53-54 pharatAM prajvAlI 33 peTAvI, saLagAvI 'phirasii 216 pharaze pratipAtI 167 naSTa thAya tevuM phUphUtA 311 phUMphADA mAratA pratibUdhA 38 pratibodha pAmelA phUliuM-phalivuM 39 phUlyuM-phaLyuM pratimA 344 (ahIM) kAussagga, jaina pheDaI 114 dUra kare, naSTa kare, gumAve zAstrokta niyamavizeSa (AvI bAra pheDava6 125 naSTa karavuM, dUra karavuM pratimA zAstramAM kahI che) pheDivAnAM 256-257 dUra karavAne, pratyenIka 165, 323 virodhIo, miTAvavAne 166 upadezamAlA bAlAvabodha pUrvadha) Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pherai 124 pherave darzana phoDau 457 phoDalo, phollo bodhibIja 350 samyakatva, zuddha baIsaNa 334 beThaka dharmaprakAzanuM bIjarUpa tattva bAMsArivauM 280 besaDAvavuM bodhilAbha 493 samyakatvanI prApti balIvarda 183 baLada bola 114 bAbata bahinevI 151 banevI bolAI 170 boLe, DubADe bahirakhA 450 berakhAM (eka AbhUSaNa) bolAI 33 bolAya bahirbhumi 93, 191 jaina sAdhune maLa- bolisu 1 kahIzuM mUtratyAga mATenI jagA | bhaI 478 bhayathI bahuri pa3-54 boMtera bhoMsA 445 bheMso bahubIa 234 ghaNAM bIjavALI bhakta 298 AhAra vanaspati bhaktapAna 30, 325 bhAta pANI bAlI 164 juo tripura bAlI Adi, jaina sAdhunA AhArapANI bAha 92 bAhu, hAtha bhaktAmara 230 e varSothI zarU thatuM, bAhya-atyaMtara tapa 218 jene mata | zrI mAnataMgasUriracita eka saMskRta anusAra tapanA be prakAraH 1. | jaina stotra upavAsa Adi bAhya tapa. 2. bhaNiu pa7-58 kahyuM svAdhyAya, dhyAna, kAyotsarga Adi bhattara 42, 335 pati atyaMtara tapa. bhadraka 402 bhaluM. kalyANa karanAruM, bili 59-6061 dara upakAraka bIhAviyAM 113 Dasavyo bhamuhi karI 136 bhavAM bu%I 170 jANe, samaje, jJAna pAme, bhara 470 jaththo, bhAra bodha pAme bharaDa pa20 tApasa, zivano pUjArI bujhavaI | bUjhavaI 1911, 233, bhAjana 1911, 101, 136, 159, 248, 268 bodha pamADe, samajAve, 4pa9 pAtra, vAsaNa jJAna karAve, jAgrata kare | bhAta pANI 68 jaina sAdhunAM bUjhAI 34 jANe, samaje, jJAna pAme.] AhArapANI juo bhaktapAna bUjhaI 27, 28, 31, 37, 208 juo bhArIkama/bhArekarmI 170, 473, pa33 bujhaI gADha karmo jeNe bAMdhyAM che bUdhau 37 bodha pAmyo | bhAlaDI ra50 bANa, tIra beDI 509 hoDI bhAvii 95 bhAvathI, bodhi 292, 350 AtmajJAna, samyagu bhASAsamiti 297 jaina sAdhuno bolavA zabdakoza 167 Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSayaka viveka bhAMgA 388 vibhAga, prakAra bhAMjivAnau 59-60-61 bhAMgavAno bhiiMsi 206 bheMsa bhikhkhu 122 bhikSA bhiliu 353 bhaLelo bhIti 335 bhIMta bhuiM 267 bhoMye, jamIna 52 bhuMDa 255 bhUMDuM, kharAba bhUMi 42 juo bhuiM bhUMiharai 151 bhoMyarAmAM bhogala 136 bhogaLa, AgaLo ma 17-18 na, nA mailau 435 melo maiM 20, 113, 478 meM mauDa 450 mugaTa mAchA 214, 474 mAchalAM mauDai/mauDaIM 117, 186, 413 mAchI 444 mAchImA2 moDe mANo 322 mAna mAtau 330 unmatta mauDauM 528 moDuM maccha2 149 IrSyA, matsara matsa2 348 IrSyA matheNauM 377 mastakathI Avaze mala parISaha 106 bAvIsa prakAranA parISaho paikIno eka, zarI2 malina thAya te sahI levuM. vi 94 mApa le mavInai 428 mApIne masavADA 93, 479 mahino mahaMtA 442 rAjyamaMtrI mahAvrata 228 jaina sAdhue pALavAnAM pAMca mahAvrato: 1. prANAtipAta viramaNa 2. mRSAvAda vizmaNa 3. adattAdAna viramaNa 4. maithuna viramaNa 5. parigraha viramaNa mahutau 105, 145 maMtrI, mahetA mAi 115 mAtRkA mAiuMgouM chaLakapaTabharyuM 106 ADuMavaLuM, mAi 85-86-87, 93 mAtAe mAulA 53-54, 105 mAmA mAcai 333 garva dhare madhyasthapaNauM 509 taTasthabhAva maniiM 48 manamAM mamIkA2 308-309 mamatva, mArApaNuM mAraNakuTTana 36 mArakUTa marIca 325 maracuM mArAvai 149 marAve marIsii 205 mRtyu pamAze, ma2Na mArivauM para mAravuM mArisii 149 mA2ze 168 mAtapaNa 400, 404 madIlApaNuM mAtrauM 168 laghunIti, mUtratyAga mAthai kIdhau vahIi 455 mAthe caDe che mAni 36 pramANamAM mATuMgoyuM 393 juo mAiuMgoiuM mArItao 386 marAtAM, mAravAmAM AvatAM mAvA 85-86-87 mAtA mAsakalpa 370, 417 jaina sAdhunI eka upadezamAlA bAlAvabodha (pUrvArdha) Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAsanI sthiratAno AMtaro mUharaOM 386 mane miAlakaNva prA)]. mUhahaMi 478 mane mAsakSapaNa 414 eka mAsanA mUI 140 mane upavAsanuM tapa mUI 319 marI mAMDali 355 maMDaLa, samUha mRSAvAda 221, 396 asatya bolavuM mAMdya 308-309 maMdatA mela 80 meLa, saMbaMdha misa 385 bahAnuM, nimitta melAM 337, 446 meLave, bhegAM kare misii para, 102-103, 220 miSe, melaNahAra 120 meLavI ApanAra nimitte . | melAvaI 62 meLApamAM mukharAga 77 moMno raMga meli 509 meLa mukhavastrikA 21 jaina sAdhue moDhA meliA 44 ekaThA thayA pAse dharavAnuM vastra, muhapatI melive 387 meLavatAM musaI para, 386 corI kare melI 33, 369 ekaThI karI, meLavI, muhaDaI 94, 472 moDhAmAM bheLavI muhaDa/muhaDaI 191, 316, 373, melhI 154 mUkI, tyajI 504 moDhAmAMthI mukhathI moDava6 321 pheravI levuM muhatA 445 juo mahuta moraMgI 446 morapicchano banAvelo muhapattI 374 juo mukhavastrikA muhaMDa 145 mukhya pravezasthAne | kajiyA 105 yajJa karyA muhi 105 mukhamAM yatna 399 jatana, sAcavaNI, jALavaNI, muhiyA/muhiyAI 130, 140 vyartha, yamakanauM pADiva6 316 jhaDajhamaka nirarthaka yojavA, zabdaramata karavI muhIyAM 71 vyartha, nirarthaka vAgayajavA 44 yajJayAga muhuDaI 149 moDhAmAMthI yugapramANa 360 sAdhue vihAramAM cAra muhutau 10ra-103, 149, 247 | hAtha jamIna sudhI dRSTi rAkhavAnuM juo mahutau mUlagau 33, 504 mukhya | | yugaliyAM 275 joDiyAM mUlaguNa 437, 479 cAritranA pAMca rajoharaNa 21, 199, 359, 369 jaina mahAvrata Adi mULaguNa sAdhunuM raja dUra karavA mATenuM mUlage 34 mULa, asala upakaraNa. mUlA 234 mULo rajvAtmaka loka 2, 339 cauda mUharai 151 mAruM rAjalokano pradeza aMtara zabdakoza 169 Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ deva rayaNIbhoyaNa 234 abhakSyano prakAra | lakuTa 131, 431-432 lAkaDI rasagArava 325, 422 rasa-svAdanuM lakhaNakuttI 234 eka vanaspati abhimAna lakhAvika 149 naMkhAvyo rahita 23 raheto laghunIti 159, 30 laghuzaMkA, rahivaI 75 rahetAM mUtratyAga rahivauM 34 rahevuM lajAviva6 77 lajavAvuM raDisiI 118 raheze labdhiI 248 siddhithI raMjavaI 474 AnaMda pamADe | lava 29 sAta stotra (sAta raMjivavaI 511 raMjana karAve - zvAsocchavAsano eka stoka) rAI 431-432 rAjA lavasaptama deva 29 pAchale bhave sAta rAkhaI 22 saMbhALe, rakSaNa kare lava jeTaluM AyakhuM ochuM thaIne je rAkhivA 483 aTakAvavA anuttara vimAnamAM pedA thayA che tevA rAkhe 22, 93 rakhene, kadAcane rAjapiMDa 3pa3 rAjAnA gharanI bhikSA lisUNa 234 lasaNa rAtauDi 208 lAlimA, raktimAM lahaI 65 pAme rAmatii 316 ramata karatAM lahaDavuM 515 nAnA rAsabha 4ra6 gadheDo lahiva6 157 meLavavuM, prApta karavuM riddhigArava 422 riddhinuM abhimAna lahInaI 124 pAmIne rIsAvitau 131 risAto lahuDau 9, 145 nAno, laghuvayaska rulauMI 291 AthaDavAnuM, bhaTakavAnuM, lahuDA 14, 25, 68, 252, 516 ragadoLAvAnuM | juo lahuDI rulaI/rUlaI 221, 499, 500 bhaTake, lahuDInIti 367 juo laghunIti AthaDe laMbAviyAM 168 naMkhAvyAM rulivau 506 bhaTakavuM, AthaDavuM lAkhahari 145 lAkhanA gharamAM rUkSa 325 zuSka lAgau 33 lAgyo, aDakyo rovAMlApa 335 rudana-AlApa lAjII 209 zarama anubhavAya roha para3 ghero, rodha lAdhAI 466 prApta thaye, maLatAM raudrajIva 38 kUrakama jIva lAdhI 292 labdhi raudradhyAna 20, 2para dhyAnanA cAra lAlaupAlauM 55 lAlanapAlana karuM prakAro paikInuM eka kudhyAna jenAthI lAlavau ra56-257 lAlana karavuM, lADa krUra-kaThora pariNAma ubhave karavAM lauDA 134 lAkaDuM lAkhaI 159, 300 nAkhe 10 upadezamAlA bAlAvabodha pUrvArdha) Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lAkhaNahAra 139 nAkhanAra, pheMkanAra | vaddhamANa 5 vardhamAna, mahAvIra svAmI lAMkhila 105, 459 nAkhyuM, pheMkyuM. vamatA 44 okatA lAMkhiyA 170 nAkhyA vamiu 51 tyaryuM lAMkhI 265 nAkhI vayarI 31, 36 verI, zatru lAMkhyA 33 nAkhyA, pheMkyA vayaMgaNa 234 veMgaNa, rIMgaNa likhI 113, 120 AlekhI varaDAnaI 357 ? lihAlAM 168 kolasA varasAlaI 59-661 varSARtumAM, liMga para0 cihna varasAdamAM liMgajIvI 506 mAtra vezadhArI sAdhu varasAlA 357 varSAkALa liMgadhArI 348 veSadhArI sAdhu varAI 340 vAravAmAM Ave liMgaveSa 435 sAdhuveza | varAka 26 1 bApaDo, bicAro lIMba 36 lImaDAnuM jhADa varAMsaI 113, 248 bhUla karI, lUa 25 lU bhrAMtimAM paDyo lekhauM 480 hisAba | varAMsiI 322 zrAMtimAM rahe lesAlIA 365 nizALiyA varjai 334 tyaje lesiI 4ra leze varjiuM 51 tyaryuM lesi6 44pa laIzuM varjita 71 tyAjya lokApavAda 33 lokaniMdA varjivaI 227 tyajIne, vaLIne loca 167 jaina sAdhu svahaste mAthAnA varjiva6 295 tyajavuM vALa cUMTI le te vattaviva6 379 pravartAvavuM loDhA 234 auSadhivizeSa, pavinIkaMda | varSAkalpa,417 jaina sAdhunI eka varSanI lohaDau ra49 loDhuM sthiratAno AMtaro vaIrANa 149 vairabhAvavALA | valagavauM 404 vaLagavuM vakhANaI 398 varNave, vistArathI kahe | vallacaNaka 218 vAla-caNA. vivaraNa kare | vasi 72, 105, 164, 195, 288, vajja 234 eka vanaspati 295 pa28 vazamAM vaTavAhU 416 vaTemArga vahaI 138, pa26 dhAraNa kare, dharAve vaDapaNi 99 ghaDapaNamAM vahatAM 6 2 nibhAvatAM vaDapIMpala 234 eka vanaspati vahasi 51 dharAvaze, vahana karaze vaDInIti 159, 30, 367 guruzaMkA, vahAvaI 426 kheMcAve, vahana karAve maLatyAga vahiyA 93 vahana karyA vaDhAvaDi 70, 333 vaDhavADa, jhaghaDo vahurai 39ra kharIde zabdakoza 171 Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vaMcai 386 chetare, Thage paMcaNA 457 ThagAI, chetarapiMDI vaMciiM 170 vaMcita rahe, cUke vaMcivauM 457 ThagavuM, chetaravuM vaMdAvatau 229 vaMdana karAvato vaMdAvivA 14 vaMdana karavA veMkarillA 234 vAMsano [haMsagarilla prA.)] vAulau 224 unmatta vAkalAM 63 valkala vAgurI 444 vAgharI prANIone vAhIi 164 kheMcAya, taNAya, AkarSAya karanAra eka vAhIi 45-46-47 chetarAya pakaDavAnuM kAma vanavAsI jAti) vAi 154 vAge vAhIyata 459 taNAta vAMcAi 386 ThagAya, chetarAya vAMdardI 57-58 vaMdana kare vikatvai 71 vikathA kare vAbaDAnau 381 vAvaDAno, vAyu bharelo vikathA 10-11 rAjakathA-dezakathAbhaktakathA-strIkathA e jaina sAdhu mATe varjya. vAdhai 93 Uchare, moTo thAya vAdhi 91 cAmaDAnI dorI bolAvato vAhavatAM 136 bUmo pADatAM vAhi 292 taNAyelo vAhii 248, 528 kheMcAIne, taNAIne vAhiu 128, 147, 164, 195, 203, 326 kheMcAyelo, taNAyelo aMkura vAhiuM 392 AkarSAyelo vAhiyai 290 kheMcAya, taNAya vAhiyA 153, 170 kheMcAyelA, taNAyelA vAya 465 vAyu vAraNahAra 156 rokanAra, aTakAvanAra vAraNA 155 (je niSiddha che tene) vikAsid 316 pahoLuM karIne aTakAvavuM te, rokavuM te vAriuM 59-60-61, 155, 164 aTakAvyo, rokyo vArItau 116 rokavAmAM Avato vAvarae 41, 239, 334, 377 vApare vAvaratau 238 vAparato vArinauM 326 vAparavuM vAvIi 377 vaparAya vAsa 30 garbhavAsa vAhatau 168 kheMcAvato vAha2 38 kumaka, madada vAhavatau 472 172 vikartid 164 divya sAmarthyathI utpanna karIne vikurviuM 99, 280, 333 divya sAmarthyathI utpanna karyuM vigai 354 vikArajanaka ghI vagere khAdya pArtha vigoAnau 419 vagovAvAnuM, niMdya thavAnuM vigoyaiM 306-307 vagove, duHkhI kare vigRha 477 jene ghara nathI te (dIkSita sAdhu) bUmo pADato, vighaTAvai 361 toDAve, chUTa paDAve upadezamAlA bAlAvabodha (pUrvArdha) Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vighaTivarka 50 Qya paDavuM, saMbaMdha toDavo virUI 38, 84, 509 varavI, bUrI, vicAlai/vicAli 24, 170, 254, kharAba 386, 472, 485 vacce virUka/virUuM 20, 36 virUpa, kharAba vicilaI 59-6061 vacalI, vaccenI virUyA 67 kharAba vichirtAiI 15ra viccheda | vilakhANyA 167 vyAkuLa thatA viDaMbaka 349 vagovaNI karanAra | vilAI 252 vaLagADIne viDaMbanA para kUra makarI, upahAsa | vilepAI 92 vilepana kare viDhaI 469 vIMTaLAya? viDhiA prA) | vivajita 79 -thI rahita, tyajAyeluM =veSTitA vivAriva6 368 upayoga kare, vApare viNacchauI pa12 nAza pAme vizUcikA 213, 2para kolerA viNajaI 333 vepAra kare vizodhi 65 vizuddhi viNaThala 249 bagaDe vizrAmaNAM 516 aMgamardana Adi viNasaI 28, 114, 313 nAza pAme bhakti, vaiyAvRttva vissAmaNa prA.)] viNasatI 1218 vinAza pAmatI viSaI 43 viSayaka viNAI 145 nAza kare viSApahAra 21 viSa kADhavAnI kaLA (je viNAsika 151 nAza karyo gAruDI pAse hoya che) vizAsiyA 136, 168 mAryA | visa 21, 102-13, 311 viSa, jhera vidyArivau 50 nAza karavo visaMsthala 205 asthira vinai pa vinayathI visAhaNauM 292 vasANuM (gAMdhIne vinaDaI 306-307 vyAkuLa kare, herAna | tyAMthI maLatI vastuo). kare, duHkha Ape visAhatau 428 sAhe, meLave vipAka 136, 464 pariNAma, phaLa | visUcikA 159, 469 juo vizUcikA vimAsaI 77 vicAre visujhA 442 vizuddha vimAsataIM 395 vicAra karatAM | viharaI 357, 372 vahore vimAsatI 38 vicArato viharatI 298 vahorato vimAsItau 14ra vicAratAM viharavA pa3-54, 99, 15ra vahoravA viyAriu 256-257 ThagAyo viharAI 363 vahorAvAya virAdhaI 107, 119 bhaMga kare viharAviyA 39, 99 vahorAvyA virAlI 234 vallI-vizeSa viharAvI 238 vahorAvI virahA 234 aMkurita dvidala-dhAnya | viharI 99 vahorIne virUha prA)) vihaMcI 445 vaheMcIne virUA 143 varavA vihANaI 154, 230 vahANAmAM, zabdakoza 173 Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ savAramAM | zabalacAritra 254 (kAbaracItarA) vihANI 154 pasAra thaI, vatI dUSita cAritravAlA vIArivauM/vIyArivauM 78, 394 | zabikA 333 pAlakhI ThagavuM, chaLakapaTa karavuM | zayyAtarapiMDa 323, 354 upAzrayanA vITaI 460 vIMTaLAya, baMdhAya | mAlikano AhAra Adi vahoravAno vIsAmaNa 68 juo vizrAmaNAM | doSa vIsAsa 164, 182 vizvAsa | zazalau 154 sasalo viTi 93 sAdhunAM vastrarUpa upakaraNono | zaMkAtI 226 zaMkAzIla vIMTo zaktidoSa 298 jena sAdhunA 42 doSa vaharaI 333 kharIda kare, vahore | paikIno AhAra kahyuM evo che ke nahIM vRtti 415 TakA, vivaraNa, samajUtI | enI zaMkAvALo doSa vRddhAvAsa 99 ghaDapaNamAM vihAra azakya | zukladhyAna 318, 338 dhyAnano eka banatAM sAdhunuM eka ja kSetre rahevuM te zubha prakAra veAvaccIyAvacca 53-54, 3para | zubhadhyAna 2para dhyAnanA cAra prakAro juo vaiyAvRtya paikInuM eka zukladhyAna te zubhadhyAna. veDi 312 vagaDo zulka pa27 kara velAMI 34 yogya veLAe zaikSavidhi 417 zikSaNanI vidhi veSaviDaMbaka 298 veSanI viDaMbanA sehavihi prA.)]. karanAra zocAI 59-606 1, 386, 466 vesAsa 518 juo vIsAsa zoka kare, pastAya, kheda pAme vaibhASya 92, 457 bUruM bolavuM te | zocaluM 193 zoka karavo vaiyAvacca 68, 157 juo vaiyAvRttva | zocAI 260 zoka kare, duHkha kare vaiyAvRttva pa3-54, 347, 348, 378 | zravaI 10-11 jaNAve (sAdhunI sevAzuzruSA | zleSmA 30, 36 7, 465 kapha, vyavahAranaya 512 koI vastunA saLekhama svabhAva paratve vyAvahArika |SakAya 220 cha prakAranA jIvo - daSTibiMduthI thato vicAra (Practi-| pRthvIkAya, apakAya, tejasakAya, cal Standpoint) vAyukAya, vanaspatikAya ane vyavahAriyo/vyavahArIyA 16 7, 333, | trasakAya 441 vepArI saI/saI pa1, 301 sarve, badhA siya vyAkSepII 296 kheMcAya, AkarSita thAya bA)] zatrukAra 151 sadAvrata, annadAnazAlA | saira 28, 41, 44, 50, 53-54, 174 upadezamAlA bAlAvabodha pUrvArdha) Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 59-661 zarIra bolavAmAM 3. AhAramAM 4. vastrAdi sa3 105 juo saira levA-rAkhavAmAM ane 5. maLa-mUtra sau 15 so Adi paraThavavAmAM sAvadhAnI rAkhe. sauNuM 190 svapna samopila 93 soMpyuM sakIi 5 zake samopI 15ra soMpI sakhAIu 106 sAthI samyagu 416 sAco sagAsaNIjA 111 sagAMvahAlAM saguNauM 178 sogaNuM sacitta/saccitta 349, 400 sajIva | samanapATi 240 sUvA mATenI pATa sAya 34, 338, 340 svAdhyAya | sayara 164 juo saIra sajhIi 342 siddha thAya | sarisaI 478 saro satAvi 42 saMtADyAM sarpadaSTa pa34 sarpadaMza satkArika 187 satkAra pAmelo sarvavirati 503 hiMsA Adi pApakarmano sattAvArI 234 zatAvarI saMpUrNapaNe tyAga, zuddha sAdhunI sattasattari (bola) 417 sityotera bhUmikA jemAM sarjAze cAritra - (77) (bola) sadvartana che. saddahaI 83, 219 zraddhA rAkhe saviTaMka (strI) 163 zubha sahiuM 93 zraddhAthI svIkAryuM adhyavasAyathI pADanArI strI) sahiyA 466 zraddhA rAkhIne savihau/savihao 45-46-47, 27sahiva6 93, 95 46 , 512 / 58, 19606 1, 247, 329, zraddhAthI svIkAravuM 454, 463, pa3ra sarva saddahI 121 zraddhA rAkhI savihuM 392 sarva sadhAI 393 sadhAya | sarga para2 sUgavALo sannabdabaddha 164 bakhtaradhArI saMkAtau 235 bIto, bhaya pAmato samai 24 samaye | saMkramiA 28 pravezyA, eka sthAnethI samAcaraI 3, 51, 59- 661 | bIje sthAne mukAyA. AcaraNa kare | saMghayaNa 90, 290, 293, 294, samAriva6 112, 220, samArakAma, 344, 384 zarIranuM saMgaThana samuM karavuM (hADakAMnA sAMdhAono meLa e samii/samiti 218, 295, 322 | nirNata karatuM nAmakarma) upayogapUrvaka pravRtti karavI, samyapha saMghADaI 97 samUhamAM, samudAyamAM pravRtti. jaina sAdhu pAMca samitinuM saMghADau 36 1 samudAya pAlana kare. 1. cAlavAmAM ra. | saMghADIe 387 samudAyathI vabdakoza 175 Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMghADe papa samudAyamAM sAyAguru 372 chAyAguru saMthArau 154, 377 sAdhunI zaiyA | sAra 2para sAravAra saMthAravAnI 154 sAdhunI zaiyA karavAnI sAraNa 155 vismRta kartavyonuM) smaraNa saMthAro 34, 280, 358 juo thavuM saMthArau sAvadya 221, 345, 418, 507, saMbhaliva6 7 sAMbhaLavuM 508, pa19 pApakarmathI yukta saMyojanAdoSa 298 vahorelI khAdya- sAsa-UsAsa 155 zvAsocchavAsa cIjone svAda mATe aMdara-aMdara sAsahaI 464 sAMkhe meLavavI te doSa. sAsUsAsa 29 juo sAsa-UsAsa saMvatsara 370 saMvatsarI, paryuSaNa parva | sAhila 386 pakaDAyo saMvara 38 karmane AvatAM rokavA te, nava | sAMcarI 93 saMcarI tattvomAMnuM eka tattva sAMciuM 390 juo sAcivuM saMvarInaI 336 saMkorIne, saMkelIne | sAMsahaI 68, 83 sAMkhe, veThe saMvigna 491 juo saMvegI sAMsahauM 145 sAMkhuM saMvigna-pAlIkapaNauM para2 mokSA- sAMsahiuM 6 6 sAMkhyuM bhilASI susAdhu vargano pakSa karavo | sAMsahI 33 sAMkhI, sahana karI te. siu 19, 23 zo, zuM saMvega 16 7 vairAgya, mokSanI silA 122 zilA, paththara abhilASA | sIjhaI 436, 479 siddha thAya saMvegiA 347 juo saMvegI sIjhata 109 siddha thAta saMvegI 161, 376 mokSanI sIjhatI 164 siddha karelI abhilASAvALA mumukSu, vairAgI | sIjhije 164 siddha karaje saMsakta 354, 382 saMsargayukta sIdAI 222, 247 pIDAya saMharAM 337 pAchI vALe | sIdAu 465 pIDAo sAgaropama 274 eka kALavibhAga | sIdAtA 422 pIDAtA | (dasa koTAkoTI palyopama) sIso 76 ziSya sAcivuM 166 saMcita - ekaThuM kareluM sIMgI 213 eka prakAranuM jhera sAjIva 44 sAjI suI 24 soyathI sAtagArava 3ra6, 422 sukhanuM suuNauM / suuNuM 168, 170 svapna abhimAna juo sauNuM sAti 42 saMtADyAM sujhai 251 zuddha thAya, pavitra bane sAdhAna 151 sagarbhA subhikSakAla 402 sukALa 176 upadezamAlA bAlAvabodha pUrvArdha) Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ suvihita 228, 229 sadAcArI - AhArAdi mATe sthApI rAkhelAM sArA AcArovALA (sAdhu) (bhaktanAM) ghara sustau 227 svastha sthAvara (jIva) 232 pRthvIkAya, sUara 16 8 sUvara, jaMgalI Dukkara | apakAya, vAukAya, tejaskAya ane sUkaDi 426 sukhaDa vanaspatikAya - e ekeMdriya jIvo sUjhai/sUjhaI 253, 513 zuddha thAya, snigdha 325 telavALAM pavitra bane. juo sujhaI svayaMpAkI 46 2 jAte rasoI karanAra sUjhavI 413 zuddha karI hauM 191 huM sUjhADI 333 zuddha karI haDi 283 page bAMdhavAmAM AvatI sUjhatauM 53-54, 170 zuddha lAkaDAnI beDI sUjhatA | sUjhatI 39, 368 zuddha | hanana 4 haNavuM te sUdhauM 44, 476 zuddha hani 311 vadha sUI 380 sUe hariNegamelI deva) papa iMdronA padAti sUyaDA 227 sUDo, popaTa sainyamAM eka adhipati (deva) sUyaravallo 234 anaMtakAya vanaspati | haliddA 234 haLadara vizeSa halUuM 323 halakuM sUrapaNauM 55 zaurya, parAkrama |halukama 170 333 jemanAM alpa karyo sUla 469 zULanI pIDA avaziSTa rahyAM hoya te, zIdhra sedhanA para sajA, zikSA, karthanA | muktigAmI siMhaNA prA.)] . halUkamapaNauM 44 alpa karma avaziSTa sonAra 333 sonI, suvarNakAra rahyAM hoya evI sthiti soSavi6 85-86-87 soSI nAkhyuM. halkarmau 27 juo halUkarmA karamAvyuM halyAI 467, 473 halakApaNuM, laghutA aliuM 163 alana thayuM | hasanI 490 hasanIya, hAsyAspada sthavira 16ra vRddha hasiva6 316 hasavuM sthavirakalpa 417 gacchavAsitA hANi 28, 294 hAni, kSINatA (sAdhunA AcArano eka prakAra) hAlAhala 213 haLAhaLa viSa) sthavirakalpI 161, 320 gacchavAsI hAsaI 120, 16 7 majAkamAM, hasavAmAM sAdhu hiyauM 143, 286 haiyuM spaMDila 37pa zuddha bhUmi, maLamUtra tyAga | hAi 76 hRdayamAM mATenI bhUmi halaI 331, 351 tiraskAra kare, sthApanAkula 363 khAsa prayojane | anAdara kare zabdakoza 177 Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hIlavauM 136 tiraskAra karavo, anAdara |hulau 308-309 halakuM, kliSTa karavo [hIla (prA.)] husii 29, 115, 151, 167, 291 haze, thaze hIlA 304-305 avahelanA, anAda2, tiraskAra hui 8 hoya, thAya huisii 85-86-87 thaze huuta 129 hota huNArai 101 thanArane 178 huMtau 100 thatAM, hotAM hUMu 53-54 thayA hUMtai 55 hovA chatAM, hatuM tyAre herInai 386 chUpI rIte joIne hUiM 2 'ne' anuga upadezamAlA bAlAvabodha (pUrvArdha) Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa-1 upadezamAlA bAlAvabodha' aMtargata daMtakathAo krama gAthA. 17-18 25 28 kithI 31 kathA viSaya 1. saMvAhana rAjAnA garbhastha | lokamAM puruSanI mukhyatA vize. aMgavIra putranI kathA 2. bharatezvara cakravartI ane te AtmA sAkSI Ape e ja prasannacaMdra rAjarSinI kartavya pramANa che e vize. kathA. 3. bAhubalinI kathA. krodha-ahaMkArAdi azubha bhAvathI siddha na thAya e vize. 4. sanaskumAra cakravartInI | haLukarmI jIva thoDAmAM paNa bodha pAme e vize (rUpanA anityApaNA vize.) 5. brahmadatta cakravartInI tathA bhArekarmI jIva kemeya bodha pAme udAyI rAjAnA mAraNahAra nahIM e vize. dravyasAdhunI kathA bhIlanI kathA tathA te pAchalA bhavanAM ane A bhavanAM aMtargata vasaMtapuranA keTalAMye pApa evAM hoya che anaMgasena sonInI kathA. | bolI paNa na zakAya e vize. (jAsAmAsAnI kathA). | svadoSa samyakapaNe svIkAravA7. mRgAvatInI kathA. khamAvavA vize. kaSAyano hetu bhogecchAmAM 8. jaMbUsvAmI ane prabhAva hovA vize. coranI kathA. znarakamAM jIva dharmaprabhAve bodha 9. cilAtIputranI kathA. | pAme e vize. vivekI mANasa potAnI pratijJA 10. DhaMDhaNakumAranI kathA. | nibhAve e vize. vipatti Avye mahAtmA daDhadharma 11. skaMdakumAra ane emanA bane, gusse thAya nahIM e vize. 500 ziSyonI kathA. | dharmavicAramAM moTuM kuLa pradhAna 33. 34 37 38 39 42 pariziSTa-1 179 Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 44 48 53-54 55 68 12. harikezabala mAtaMga ! kAraNa nahIM, halakamapaNuM ja! RSinI kathA. kAraNa e vize. kiMcana-kAminI pratyenI 13. varasvAmI nilabhatA vize. (vajasvAmI)nI kathA. pUrvabhavamAM karelA vaiyAvRtyAdi 14. naMdipeNa sAdhunI kathA. tapanA phaLa vize | tapamAM kSamA mukhya mokSAMga hovA 15. gajasukumAlanI kathA | vize. gurunuM vacana avagaNe te doSamAM 16. sthUlabhadra ane siMhaguphA- | paDe e vize pa9- 661 vAsI muninI kathA. IrSAthI jIva hinapaNuM pAme e 17. pIDha-mahApIDhanI kathA. | vize. | ajJAna tapanA alpaphaLa vize. 18. tAmali tApasInI kathA. | vivekInuM kAma saravA vize. 81 19. zAlibhadra temaja dhanAnI 85-86-87 kathA. | dharmane kAraNe koI prANatyAga 20. avaMtI sukumAlanI kathA. paNa kare e vize. | dharmane kAraNe koI dehatyAga kare 21. metArya muninI kathA | e vize. guruvacanamAM sAcA bhAvathI 22. varasvAmI ane anya zraddhA rAkhavA vize. ziSyanI kathA. guruno anAdara karatAM ziSyane 23. ziSya dattamuninI kathA. | mahAdoSa lAgavA vize. suziSyanI gurubhakti vize. 24. sunakSatra mahAtmAnI kathA. guru sukhanA ApanAra ane 10 25. pradeza rAjA ane kezI, duHkhanA pheDanAra hovA vize. | 100-103 gaNadharanI kathA. dehane bhoge paNa pApamaya vacana 1 26. datta rAjA ane na bolavA vize. 105 kAlikAcAryanI kathA. | dharma vize yathAsthita vacana na | 27. mahAvIranA marIci- ] kahetAM (ADuMavaLuM bolatAM) 106 bhavanI kathA | Avate bhave dharmaprApti na thavA vize. 180 upadezamAlA bAlAvabodha bhUvadhi) Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 108 28. baladeva, rathakAra ane anukrame tapa-dAna-anumodanA mRgalAnI kathA. | karanAra traNeya sadgati pAme e vize. 113 118 120 125 122 136 137 29. caMDapradyota rAjA ane mahAtmAe gRhasthano prasaMga na vArattaka mahAtmAnI kathA. | pADavA vize. 30. caMdrAvataMsaka rAjAnI kathA| daDhatAthI dhamanuSThAna karanAra | mokSa pAme e vize. 31. sAgaracaMdranI kathA. gRhastha dharmamAM daDhatA-nizcalatA rAkhavA vize. 32. kAmadeva zrAvakanI kathA. gRhastha dharmamAM daDhatA-nizcalatA | | rAkhavA vize 33. dramaka bhikSukanI kathA. | avivekI jIva kopa karatAM durgatine pAme e vize. 34. daDhaprahArI muninI kathA. | mahAtmAe Akroza, tiraskAra, apamAna, mArapITa sahana karI ! levA vize. 35. sahastama mahAtmAnI mahAtmAe vaLato ghA ke zApa na kathA. devA vize. 36. skaMdakumAranI kathA. mahAtmA nirmohI rahe, | sagAMvahAlAMnA snehamAM baMdhAya | nahIM e vize. 37. calaNI mAtA ane mAtA putrane anartha kare e vize. brahmadatta putranI kathA. 38. kanakaketu pitA ane pitA putrane anartha kare e vize. kanakadhvaja putranI kathA. 39. bharata-bAhubalinI kathA | bhAI bhAIne anartha kare e juo ka. 3) | vize. (kathA mATe juo gAthA kra. 25) 40. pradeza rAjA ane patnI patine anartha kare e sUryakAntA patnInI kathA | vize. (kathA mATe juo gAthA kra (juo kra. 25) | 102-103) 41. zreNika rAjA ane putra putra pitAne anartha kare vize. ! 141 145 146 147 148 149 pariziSTa-1 181 Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kuNikanI kathA. 42. cANakya ane mitra | mitra mitrane anartha kare e vize. parvataka rAjAnI kathA. 43. parazurAma ane subhUminI kathA. 44. Arya mahAgirinI kathA. muni koInuM AlaMbana na le, anizritapaNe vihare e vize. 45. meghakumAranI kathA. 47. dazArNeya sagA sagAne anartha kare e vize. 1 46. satyaki vidyAdharanI kathA. | samyagdaSTivALA jJAtA paNa viSayarAgane laIne saMsArasaMkaTamAM praveze che e vize. avirata bhakti kRSNa | sAdhunI AgalAM karmone zithila kare e vize. suziSyanI kathA. 48. caMDarudra guru ane enA koI suziSya evo suzIla dharmavaMta hoya ke gurujanane vairAgya upajAve e vize. kyAreka guru abhavya hotAM 49. aMgAramardakanI kathA. ziSya emane tyaje e vize. 50. puSkacUlA rANInI kathA. | bhArekarmI jIvo viSayasukhane rUDuM mAne, jyAre haLukarmI jIvo svapnamAMye jJAna pAme e vize. mahArAjAnI kathA. moTA rAjakuLamAMthI dIkSita thayelA munioe paNa parISaha karyo che e vize. 51. sukumAlikA mahAsatInI | rAgAdikano vizvAsa na karatAM, e sAme maraNaparyaMta sAvadha kathA. -- rahevA vize. sAdhue jIbhano svAda na karavA vize. para. maMgu AcAryanI kathA. 53. girizuka ane puSpazuka kusaMganA doSa vize. e be popaTanI kathA. 54. selagasUri (zailakAcArya) kyAreka pramAdI gurune ziSya 182 150 151 152 154 164 165 167 168 170 182 191 227 247 upadezamAlA bAlAvabodha (pUrvArdha) Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 248 252 ane ziSya paMthakanI kathA. | bodha pamADe e vize. | 55. naMdiSaNa mahAtmAnI kathA. | karmavizeSe karIne jIva jJAnI chatAM paDe e vize. 56. puMDarIka-kaMDarIkanI kathA. | keTalAka mahAtmA thoDAka | samayamAM karmakSaya karI siddhi meLave e vize. 57. zazi-sUAbha e be A bhavamAM dharmano udyama karatAM bhAIonI kathA AdhAra maLe; durgati pAmyA pachI kAMI ja na thAya e vize. 58. puliMdanI bhaktinI kathA. | je jJAna Ape che tene kazuM adeya nathI; te potAno jIva paNa Ape e vize. 59. mAtaMganI kathA. vidyA denAra pratye vinaya karavA 256-2pa7 26 5 26 6 vize. 60. nApita ane tridaMDInI gurune na oLakhavA vize. 267 kathA. 333 386 61- metArya RSi ane jAtinakulano garva karatAM 62. harikeza mahAtmAnI nIcakuLa maLe e vize. kathAo. 63. dhUrta brAhmaNanI kathA. | mAyAvI jIvane lAgatA doSa vize. 64. durdarAMka devanI kathA. keTalAka jIvone paraloka 439-440 sukhAvaha, keTalAkane Ihaloka sukhAvaha, keTalAka jIvone Ihaloka-paraloka baMne sukhAvaha ane keTalAka jIvone Ihalokaparaloka baMne duHkhAvaha hovA vize. 445 65. kAlasuriyA khATakInA vivekI jIva mana-vacana-kAyAe putra sulasanI kathA. karI jIvadayA rAkhe, jIvahiMsA na kare e vize. 66. jamAlinI kathA. unmArgagAmI jIvanuM patana thavA 4pa9 pariziSTa-1 183 Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vize. 67. mAsAhasa pakSInI kathA. | keTalAka bIjAne dharma upadeze paNa pote na kare e vize. asaMyata, dezavirata, susAdhu ane pAsasthA e cAra prakAranA jIvo dharmabIjanuM zuM kare e vize. 68. rAjA ane cAra prakAranA kheDUtonI rUpakakathA. [jemanI nAnI ke moTI alaga kathA apAI nathI, paNa bAlAvabodhamAM koI viSaya saMdarbhe keTalAka vyaktivizeSonAM saMkSipta dRSTAMto TAMkavAmAM AvyAM che temanI yAdI 1. RSabhadeva dRSTAMta 2. mahAvIra svAmI 3. gautamasvAmI gaNadhara) 4. caMdanabALA 5. 184 6. pUraNa zreSThI 7. saMgamasUri 8. gozAlo vasudeva mahAtmAnI kathAaMtargata) viSaya mahimAdarzana ane emanI emanuM tapazcaryA vize. mahimAdarzana, siddhAMtakathana ane ghora upasargo chatAM kSamAsahitanI emanI tapazcaryA vize. prathama vinaya vize. bRhad lokasamudAya taraphathI maLatA Adara chatAM kazAM mAnagarva na dharavA vize temaja navadIkSita sAdhu pratyenA vinaya vize (naMdiSaNa | vaiyAvRttpAdi tapanA phaLa vize. ati duSkara tapa vize. azakta sAdhu emanA nityavAsa chatAM ArAdhaka bane e vize. garva karanAranuM tapa niSphaLa banavA vize. 472 495thI 499 gAthA 2-3 rathI 5 13-14 53 109 110 130 upadezamAlA bAlAvabodha (pUrvArdha) Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 153 171 179 9. jaMbUsvAmI yauvana, rUpa, kAminI ke lakSmIe | karI vairAgyavaMta sAdhu kemeya lobhAtA nathI e vize. 10. arNikAputra jIvarakSA ane tapasaMyama chelle maraNane samaye karavA chatAM thoDA kALamAM mahAtmA mokSa sAdhe e vize. 11. marudevI marudevI tapasaMyamanA zarIrakaSTa vinA sIdhAM ja mokSe gayAM evI AzcaryabhUta ghaTanAnuM AlaMbana na levA vize. 12. karakaMDu karmanA kSayopazame karI karakaMDu pratyekabuddha thayA enuM AlaMbana laI tapasaMyamamAM pramAda karanArA jIvo saMsAramAM paDe che e vize. 13. yadunaMdana kRSNa cIkaNAM karmonA prabhAva vize. 14. abhayakumAra (dardarAMka | keTalAka jIvane Ihaloka-paraloka devanI kathA aMtargata) | bane sukhAvaha hovA vize. 15. kAlasRriyo khATakI keTalAka jIvone Ihaloka-paraloka dardarAMka devanI kathA | bane duHkhAvaha hovA vize. aMtargata) 180 250 440 440 pariziSTa-1 185 Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa-2 'upadezamAlA-bAlAvabodha' aMtargata saMskRta-prAkRta subhASito [ahIM je gAthA kramAMko darzAvavAmAM AvyA che te kramAMkovALI gAthA nIcenA bAlAvabodha (gadyakhaMDa) aMtargata A padya-subhASito Ave che.] 1. dehadurgamudagrANi.... nirargalaH (saMskRta, gAthA 3) 2. sAlIbhareNa toe..... vi bhaeNa' prAkRta, gAthA 57-58) 3. 'na hu sujsa..... dhUa kileso' prAkRta, gAthA 65) 4. viNae sIsa parikakhA..... dukkAle' (prAkRta, gAthA 93) 5. vinA gurubhyo..... nAndhakAre' (saMskRta, gAthA 103) 6. 'satyaM brUyAt..... dharma sanAtanaH" (saMskRta, gAthA 104) 7. annANA kammakho..... sAriccho' prAkRta, gAthA 109) 8. yaMt krodhayukto japati..... kuMbhAdi vodakaM.' (saMskRta, gAthA 134) 9. akko sahaNaNa mAra..... abhAmi' (prAkRta, gAthA 137) 10. kakuMDu kaliMge...... nagai' prAkRta, gAthA 180) 11. vasabhe aiMda keU.... ratnoyA' prAkRta, gAthA 180) 12. 'taNa ka..... kAmabhogehiM prAkRta, gAthA 202) 13. 'Aukare viSNuo...... sariya' prAkRta, gAthA 207) 14. amedhya pUrNa... paMDitAH" (saMskRta, gAthA 209) 15. mAtAkhekA pitApyuMkA.... zanaiH" (saMskRta, gAthA 227) 16. gavAzanAnAM..... saMsargajA doSa-guNA bhavaMti' (saMskRta, gAthA 227) 17. majje mahumi.... tatva jaMtuNo' prAkRta, gAthA 234) 18. arihaMta devo..... jarAguruNo' prAkRta, gAthA 269) 19. 'du:pratikArI'.... pratIkArI' (saMskRta, gAthA 269/ zrI umAsvAti vAcakena zrI siddhAMta-vacana) 20. sammaddiThThI jIvo..... upullaM' prAkRta, gAthA 270) 21. aMto muhurtta.... ceta saMsAro' prAkRta, gAthA 271) 22. mUlaM, dAruM, paiThA.... parikittiyam' prAkRta, gAthA 271) 23. do koDi sahasa..... sahasAo' prAkRta, gAthA 274) 24. 'sattasayAI~.....divi sAgara jassa' (prAkRta, gAthA 274) 25. asthi namIlanamitte pi....nisaMpaccamANANaM' prAkRta, gAthA 280) 26. "samasaMkhyAvayava.... tAnyeva' (saMskRta, gAthA 288) 186 upadezamAlA bAlAvabodha (pUrvArdha) Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 27. "vikalayati vi kalA.... eSa tatkAla' (saMskRta, gAthA 327) 28. "sakta zabda... tu vinaSTa' (saMskRta, gAthA 327) 29. paMca susaktA... bhasmAtmatAM mUDha:' (saMskRta, gAthA 3ra7) 30. "kuraMga mAtaMga.... paMcabireva paMca' (saMskRta, gAthA 327) 31. "vyasano jayo... dUSIkAnyatra kAraNuM' (saMskRta, gAthA 327) 32. "na zakya... parivarjayetu' (saMskRta, gAthA 329) 33. jAdavajJI... hiAya kassaI prAkRta, gAthA 335 / zrI uttarAdhyayanasUtra) 34. "rasApagArma sAdulaM ca pakhI' prAkRta, gAthA 335) 35. vibhUSAvattiya... paDaI duruttare prAkRta, gAthA 336/zrI dazavaikAlika sUtra) 36. parihara sutao" viNAsaMti prAkRta, gAthA 337) 37. "bArasa vihaMmi.... tavo kamma' prAkRta, gAthA 339) (siddhAMta mAhi) 38. je annANI kamma. mitteNa' prAkRta, gAthA 339) siddhAMta mAhi) 39. paDilevA vihu... sukanvesu' prAkRta, gAthA 345) 40. "jai viNa... nidayayA' (prAkRta, gAthA 345). 41. "ega khitta AlaMbaNA jeNa' prAkRta, gAthA 391) 42. "utpadyate hi.... tu varjayetu' (saMskRta, gAthA 392) 43. "suttassa magnaNa...jaha ANave prAkRta, gAthA 415 / dazavaikAlika sUtre). 44. "na hi bhavati.... nRtya mayUrasya' (saMskRta, gAthA 419) 45. "zAstrANyadhItyAphi... karoyarogaM" (saMskRta, gAthA 421) 46. "paraloka viruddhAsAt kartha hita' (saMskRta, gAthA 434) 47. "rAjaputra ciraMjIva mA jIva mA mara' (saMskRta, gAthA 441) 48. "gatAye pUjyatve. samutsAhamatula' (saMskRta, gAthA 455) 49. "na sAdhUnAM sAdhurbhajatatA" (saMskRta, gAthI 4papa). 50. "upabhogopAya... nijacchAyAM' (saMskRta, gAthA 46 1) 51. prAptamiha mAnuSatve se prakaTe." (saMskRta, gAthA 465) para. "lohAya nAva... nayatIAyArthe." (saMskRta, gAthA 46 8) pa3. "utthAyotthAya. ravirarastamacaMgata' (saMskRta, gAthA 480) 54. 'varakata... zreyAnnAlaMkArazrutopala (saMskRta, gAthA 482) 55. "yahUra yadurArAdhya... duritakrama' (saMskRta, gAthA 508) pa6. "sarvasyAtmA guNavAnuM... kazcit' (saMskRta, gAthA para4) 57. "suyabajhayaraNarayA...... nAva gacchati' (prAkRta, gAthA pa25) pariziSTa-2 187 Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Ama kula 57 subhASito che. 29 saMskRta bhASAmAM ane 28 prAkRta bhASAmAM. "yat uktam' ke 'ukta ca' kahIne kavi subhASita TAMke che. kvacit subhASita-zlokanA saMdarbho ApyA che; jevA ke "uttarAdhyayanasUtra ke dazavaikAlikasUtra' ke umAsvAtinA siddhAMtamAMthI lIdhelAM. kavi je viSaya nirUpe che tenI sAthe saMbaddha A subhASita hoya che. kramAMka 23-24vALA zloko sukhaduHkhanA palyopamanA aMkadarzI che (gAthA 274). kramAMka 15-16vALA zloko kathA-aMtargata rAjAne popaTanI uktirUpe Ave che. enAM aMtima caraNa subhASita rUpe che je AgalAM caraNomAM AvatA saMdarbhamAM nirUpAyAM che ane arthAntaranyAsanuM suMdara udAharaNa bane che. bAkInA subhASitonA saMdarbho ApyA nathI, paNa e svaracita na hotAM anyatrathI laIne ahIM TAMkyA hovAno saMbhava vizeSa jaNAya che. 188 upadezamAlA bAlAvabodha pUrvArdha) Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahattvanI saMdarbhasUci 1. upadezamAlA (avadhijJAnI maharSi zrI dharmadAsagaNi viracitA), anu. A. zrI vijayabhuvanabhAnu sUrIzvarajI, saMpA. pU. paM. zrI padmasenavijayajI, prakA. divyadarzana TrasTa, dhoLakA, bI.A., saM. 2051. 2. upadezamAlA, (zrImAna dharmadAsa gaNivara nirmita) saM. sva. AcAryazrI bhadrasUrIzvaraziSya munizrI jinacandravijayaziSya munizrI municandravijaya, prakA. zrI jinazAnasa ArAdhanA TrasTa, muMbaI-2, I.sa. 1991. 3. gujarAtI sAhitya khaMDa-pa, prayojaka sAhitya-saMsa , prakA. sAhitya prakAzaka kaM. li. muMbaI, 1929 4. gujarAtI sAhitya (bhAga pahelo) (madhyakAlIna), le. anaMtarAya rAvaLa, prakA. mekamilana ane kaMpanI li., muMbaI, 1954 - 5. gujarAtI sAhitya pariSada 21muM saMmelana - hevAla, prakA. maMtrI, svAgata samiti 21muM saMmelana, gu.sA. pariSada, kalakattA-20, 1962 6. gujarAtI sAhityakoza khaMDa-1, mukhya saM. yaMta koThArI, yaMta gADIta, prakA. gujarAtI sAhitya pariSada, amadAvAda, pra. A., 1989 7. jaina gUrjara kavio bhA. 1thI 7, saMgrAhaka ane saMprayojaka mohanalAla dalIcaMda dezAI, saMzodhita-saMvardhita bIjI AvRttinA saMpAdaka jayaMta koThArI, prakA. zrI mahAvIra jaina vidyAlaya, muMbaI, bI. A. (anukrame) 1986, 1987, 1987, 1988, 1989, 1989, 1991. 8. jaina sAhityano saMkSipta itihAsa, le. mohanalAla dalIcaMda dezAI, prakA. zrI jaina zvetAmbara konpharansa, muMbaI, pra.A., 1933 9. madhyakAlIna gujarAtI jaina sAhitya, saM. jayaMta koThArI, kAntibhAI bI. zAha, prakA. zrI mahAvIra jaina vidyAlaya, muMbaI, pra.A., 1993 10. madhyakAlIna gujarAtI zabdakoza, saM. jayaMta koThArI, kalikAlasarvajJa zrI hemacandrAcArya navama janmazatAbdI smRti saMskAra zikSaNa nidhi, amadAvAda, pra. A., 1995. mahattvanI saMdarbhasUci 189 Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI saurASTrakesarI prANaguru jaina philosophikala eNnDa lITararI rIsarca seMTara, muMbaI - 400 086 seMTaranI vividha yojanAo mATe nIce jaNAvela saMsthAo taraphathI Arthika anudAna prApta thayela che temano AbhAra. (c) 'mAnava mitra' sAyana (sva. gaMbhIracaMda umedacaMda zAha parivAra) prerita TrasTa. 7 zrI mATuMgA jaina zvetAmbara mUrtipUjaka tapagaccha saMgha eNnDa ceriTIjha - muMbaI-400 019. 7 zrI muluMDa zvetAmbara mUrtipUjaka jaina saMgha eNnDa ceriTIjha, muMbaI-400 080. 0 zrI ghATakopara jaina zvetAmbara mUrtipUjaka tapagaccha saMgha, navarojI lena, muMbaI-77. 7 zrI RSabhadevajI jaina Tempala eNnDa sAdhAraNa khAtA TrasTa, cembura, muMbaI-400 071. cha sva. narmadAbAI ceriTIjha TrasTa ghATakopa2 zrI ghATakopara ejyukezana sosAyaTI (sva. vADIlAla catrabhUja gAMdhI parivAra prerita TrasTa) 7 zrI mATuMgA (vesTarna relave) jaina zve. mU. pU. saMgha, muMbaI cha zrI pArzvanAtha zvetAmbara mU. pU. jaina saMgha, ghATakopara (ve) 7 munizrI saMtabAlajI prerita - zrI vizvavAtsalya prAyogika saMgha-muMbaIcIMcaNa 7 zrI zaMkhezvara pArzvanAtha zve. mU. pU. jaina saMgha, ghATakopara (pUrva) 7 zrI jaina esosIezana ina northa amerikA 7 zrI dharmazAMti jaina ceriTebala TrasTa, kAMdivalI (pUrva) Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI paMDita ratnacaMdrajI jaina kanyAzALA TrasTa pI. ena. dozI vImensa kaoNleja oNpha ArTasa saMcAlita saurASTrakesarI prANaguru jaina philosophikala eNnDa liTararI rIsarca senTara saurASTrakesarI pU. prANalAlajI mahArAja sAhebanI vyutaprabhAvanA viziSTa hatI. zAstragraMthonuM parizIlana, tADapatrIya graMthono saMgraha ane jALavaNI, zAstrabhaMDAro ane pAThazALAnI sthApanAmAM emanuM aneruM yogadAna hatuM.. A saMdarbhanA pariprekSyamAM adhyAtmayoginI pU. lalitAbAI ma. sA.nA vidvAna ziSyA pU. Do. tarulatAjInI preraNAthI saurASTrakesarI pU. prANaguru janmazatAbdI samiti muMbaInA sahayogathI. gurudevanI smRti ciraMjIva rAkhavA pUjyazrInI janmazatAbdI prasaMge saMsthAe 'saurASTrakesarI prANaguru jaina philosophikala eNnDa liTararI rIsarca senTara'nI sthApanA karI che. senTaranA uddeza A pramANe che. * jaina tattvajJAna ane sAhityanuM adhyayana, saMzodhana, saMpAdana ane prakAzana karavuM. # saMskRti, dharma ane adhyAtmanA sAhityanuM prakAzana karavuM. jaina dharmanAM tattvonI vaijJAnika rIte rajUAta karavI. prAcIna-madhyakAlIna hastalikhita ane tADapatrIya graMthonuM saMzodhana ane pustakAlayanI pravRtti karavI. ma jenadharmane kendramAM rAkhI mAnavadharmanI pravRttino vikAsa karavo. * jaina sAhityanA adhyayana ane saMzodhananA abhyAsa mATe skolarazipa ApavI. - vidvAno ane saMtonAM pravacanonuM Ayojana karavuM. * dharma ane saMskArano vikAsa ane saMvardhana thAya tevI zibira ane anya kAryakramonuM Ayojana karavuM. saMskAralakSI, sattvazIla ane ziSTa sAhityanuM prakAzana karavuM. abhyAsa, nibaMdhavAcana (Paper Reading), lipivAcana ane prAcIna jaina graMtho (Old Jain Manuscript)nuM vAcana. * jaina dharma para saMzodhana M.A, Ph.D., M.Phil. karanArA jijJAsu, zrAvaka, saMtasatIjIone sahayoga, suvidhA ane mArgadarzana pUrAM pADavAM ane saMzodhita sAhityanuM prakAzana. jaina prAcIna graMtho, citro, zilpasthApatyanA phoTAo vagerenI sI.DI. taiyAra karAvavI. * deza-videzamAM jaina dharma para parisaMvAda, pravacana-Ayojana, inTaraneTa para vebasAiTa' dvArA jaina tattvajJAna ane sAhityaviSayaka mAhitIno pracAra karavo. ApanA sahayoganI apekSA sAthe. TrasTI : mAnad saMyojaka : navanItabhAI zeTha A guNavaMta baravALiyA saurASTrakesarI, prANaguru jana philosophikala eNnDa liTararI risarca senTara S.P.R.J. kanyAzALA TrasTa, kAmAM lena, ghATakopara (vesTa), muMbaI-400086. WWW.jainelibrary.org