Book Title: Tarkna Tankna Shraddhanu Shilpa
Author(s): Bhuvanbhanusuri
Publisher: Divya Darshan Trust
Catalog link: https://jainqq.org/explore/004962/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tarkanAM TAMkaNAM zraddhAnuM zilpa pU. AcArya deva zrI vijayabhuvanabhAnusUrIzvarajI ma.sA. '' Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ varkanAM TAMkaNAM zraddhAnuM zilpa pU. AcArya deva zrI vijaya bhuvanabhAnusUrIzvarajI ma.sA. saMpAdaka pU. munirAja zrI udayavallabhavijaya ma.sA. Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakAzaka / prAptisthAnA divyadarzana TrasTa kumArapALa vI. zAha 36, kalikuMDa sosAyaTI, dhoLakA - 387810 (ji. amadAvAda) bharatakumAra caturadAsa zAha 868, kALuzInI poLa, amadAvAda - 38ra 480 dvitIya saMskaraNa : vi.saM. 2062 mulya : rUA. 45/ pustaka prakAzana pU. A. ke. zrImavijayabhuvanabhAnusUrIzvarajI smRti maMdira pratiSThA mahotsava prAraMbhadina kArataka vada - 6, tA. 1.12.96, ravivAra sthaLa : bhuvanabhAnu nagara, vAsaNA ahaMdupriTsa muMbaI mobA. : 98209 28456 Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakAzIyam..... vi.saM.1991 nA po.su.12nA cANasmA mukAme muni bhAnuvijaya tarIke jaina zramaNa saMsthAmAM praveza karanArA ane vi. saM. 2049nA cai.va.13nA paMkaja sosAyaTI, amadAvAda mukAme jIvanalIlA saMkelI janArA pUjyapAd gurUdeva A.bha. zrImadvijayabhuvanabhAnusUrIzvarajI mahArAjAe potAnA cha dAyakAnA zramaNaparyAya daramyAna karelI saMgha zAsananI apratIma sevA sarvatra supratIta che. viziSTa tArkika buddhi pratibhAnA teo svAmI hatA. sAthe prabhuzAsananAM pratyeka aMga pratyeno temano Adara ane zraddhAbhAva paNa bejoDa hato. pravacana uparAMta kalama dvArA paNa teozrIe adbhuta yogadAna karyuM che. jIvana daramyAna temaNe rAtanI cAMdanInA zItala prakAzano paNa lekhanakAryamAM bharapura upayoga karelo. karelA preraka lakhANonA hajAro pAnAo, divyadarzananA aMdAje be hajArathI adhika aMko ane zatAdhika pustakonA mAdhyame prakAzita thai cukyA che. temAM temanI eka khUbI pAne pAne ddaSTigocara thayA vinA rahetI nathI ke svayaM ja 'have pUcho ke Ama kema?'.... vagere padothI prazno uThAvatAM ane pachI 'ahIM tattva A jANavuM.... vagere padothI buddhivedhaka ane hRdayasparzI samAdhAna 2ju karatA. pUjyazrInA atala uMDANavALA sAhityasamaMdaramAM DUbakI lagAvIne pUjya munirAja zrI udayavallabhavijayajI ma.sA.e AvA keTalAka mauktiko khoLI kADhayA che. vINelA motIone sAMkaLatI A mauktikamALA vAMcakavarganI sAme divyadarzana TrasTa rajuM kare che. sahunA AtmAnA nUrane jhaLahaLAvavA khUba kAma lAgaze. li. divyadarzana TrasTa vatI kumArapALa vI. zAha Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI ciMtAmaNi pArzvanAthAya nama: zrI prema-bhuvanabhAnu-jayaghoSa-dharmaji-jayazekhara-jaga meghavallabhasarUbhyo nama: yiraight ghaNA kabATa-lokara evA hoya che ke mAtra cAvI pheravatA te khulI jatA nathI paNa kramaza: aneka cAvIo lagADatA kramazaH tenA ATAM khulatAM jAya ane chelle saMpUrNa udghATana thAya che. zAstrArthano mahAkhajAno zabdonI maMjUSAmAM nihita ane pihita che. zAstramaMjUSAne kholavA mATenI kramaza: lagADavAnI cha kuMcIno eka jhuDo anuyogadvArAdi zAstromAM paDyo che. saMhitA ca padaM caiva, padArthaH padavigrahaH / cAlanA pratyavasthAnaM, SaDvidhaM viddhi lakSaNam / / zAstrakAro utsAha jagADe che- lyo cAvI, kholo tALA ! vyAkhyAnI sacoTa ane kramika paddhati A zlokamAM batADI che. (I) sahiMtA vyAkhyaya zAstravacanano uccAra. ) pada 4 ekeka pada chUTA pADIne bolavA. (II) padArtha jI pratyeka padano artha karavo. (IV) padavigraha ji pratyeka padanI vyutpatti, samAsavigraha vagere karavA. (V) cAlanA ja ziSya (athavA gurU svayaM) prazna uThAve ane (VI).pratyavasthAna ja gurU tenuM sacoTa samAdhAna Ape. zAstravacanane jo ratha kahIye ane zabdArtha ane vAkyAthathI AgaLa vadhIne mahAvAkyartha ane aidatparyArtha sudhI vistarelA zAstrArtha sudhInI pradIrdha yAtrA karavI hoya to cAlanA ane pratyavasthAnane pelA rathanA paiDAnA sthAne goThavavA paDe. Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ padArthane magajamAM Thosa besADavA mATe UhApoha Avazyaka ja nahIM, anivArya che. vatitatiSThapatIrtha: sIjJAnAyAsaMmati (Ava. niryu. TIkA) nI zAstrapaMkti A vAtanI satyatA ane taththatAmAM sAkSino sUra pUrAve che. sAmAnyadraSTie cAlanA (=praznotthAna) e ziSyano viSaya che jyAre pratyavasthAna (=uttaradAna) e AcAryanI avadhimAM Ave che. kyAreka ziSyanI prajJA prazna UThAvavA jeTalI tIvra na paNa hoya. tevA saMjogomAM A kAmagiri paNa AcArya bajAve che. ('haM vapu ta kAryara') nyAyavizArada vardhamAna taponidhi sva. gurUdeva zrImadvijaya-bhuvanabhAnusUrIzvarajI mahArAjAnI A eka virala lAkSaNikatA hatI ke teo vAMcavA bese ke lakhavA, bhaNAvatA hoya ke vyAkhyAna karatA hoya, tarkanA iMjekazana sAthe laine ja besatA. * zrI RSabhadeva bhagavAne bAhubalImunine samajAvavA bahena sAdhvIjIone eka varSa pachI ja kema mokalI? helI kema nahIM? * marIcie garva ryo te arihaMtapaNuM maLavAnuM jANIne kAraNe tenA ryo. temAM nIcagotra karma zuM baMdhAyuM ? * gaNadharone prabhue pahelA cAritra ApyuM ane pachI tripadI ApI. AvuM kema ? * "namo arihaMtANamAM namo' mukhya ke "arihaMta'? * mRtyu vakhate kevI dazA thaze tenI ciMtA vaLI atyArathI zA mATe karavI ? * AMbAmAMthI AMbo pAke ne bAvaLamAMthI bAvaLa pAke, to pachI sArA bApano chokaro kharAba kema pAke ? * bhagavAnanI dravyapUjAne badale sAmAyika karavI e vadhu ucca ArAdhanA na kahevAya ? * bhagavAnane pradakSiNA ApavAnI zI jarUra? * ApaNA karmathI bIjAnI buddhi bagaDe kharI ? * jaDa pASANanI mUrti pUjanIya zI rIte ? Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * paramAtmaramaNatAmAMthI svAtmaramaNatAmAM zI rIte javAya? . * pratikramaNanA sUtro mAgadhI-prAkRta bhASAmAM kema ? mAtRbhASAmAM kema nahIM? * prabhunI karUNA pAmavI e ApaNa hAthanI vAta che ke prabhunA hAthanI? * pratijJA laine bhAMge tenA karatA vinA pratijJAe pApa na AcarIye te sAruM ne ? nA, A badhAnA javAba ahIM nathI ja lakhavAno. e mATe to pustaka javAMcavuM paDe. A to pustaka sAvaMta vAMcavAnI bhUkha jagADanAra pIparAmULa che. pUjyazrInA lagabhaga tamAma pustako/divyadarzananAM aMkomAMthI AMzika uddhAra karyo che ane ahIM rajA karyo che. dravyAnuyoga vagere cAre ya anuyoga viSayaka prazno pUjyazrI uThAvatA. kathAonAM aMza-aMzamAMthI jIvanarahasyone kheMcI kADhavAnI temanI pAse jabbara hathoTI hatI. stavana-pUjAnI DhALa-kAvyapaMkitaonA guptagahanamAM paNa temanI rahasyakhoja cAluM ja rahetI. ghaNIvAra daherAsare caityavaMdanA karIne AvyA bAda, rAimuhapatti vakhate apAtI niyavAcanA daramyAna, daherAsamAM bolAyelA stavananI koi kaDInuM rahasya samajAvatAM. prastuta pustakamAM paNa AvA ghaNAM prazno samAvyA che. satata beMtAlIza varSo sudhI dara zanivAre pragaTa thatAM sAptAhika divyadarzananA aMdAje 2200 aMko ane svargastha pUjyazrInA upalabdha zatAdhika pustakonA hajAro pAnA upara najara pheravatA, nitanavuM pIrasatA rahevAnI TekavALA svargastha pUjayazrI mATe eka prazna sahaja thAya ke "sAhebajI roja navuM navuM kayAMthI lAvatA haze ? Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ je navI vAtane jANItI banAvIne ane jANItI vAtane navI banAvIne raju karI zake te ja kharA vivecaka kahevAya. svargastha pUjyazrI kharA arthamAM vivecaka hatA, vyAkhyAtA hatA, lekhaka hatA. anuprekSA svAdhyAyano majedAra rasathALa prastuta che. ciraparicita viSayavastumAMthI paNa taddana navI ja vicAra dizA UThatI dekhAze. svargastha pUjyazrI pratyenA ahobhAvanI lAgaNIne kAbumAM rAkhIne ema kahevAnuM mana thAya ke saikAmAM kayAreka jovA maLe tevI viziSTa pratibhAnA teo dhAraka hatA. prastuta saMkalananA mAdhyame navo padArtha bodha thaze tene ApaNe ADalAbha gaNIzuM. anuprekSA zaktino ughADa thAya tene ApaNe mukhya lAbha mAnIzuM. prastuta pustakanA vAMcanathI teozrInA tArkikapaNAMnI, jinAjJApratibaddhatAnI, bhagavabhaktatAnI, virala vairAgitAnI pratIti thayA vinA nahIM rahe ane jene AvI pratIti pratyakSamAM ja thayelI haze temane paNa uttarottaranA maLatA saMyamasthAnonI jema uttarottaranA pratItisthAnonI prApti thaze te niHzaMka vAta che, kAraNa ke prastuta kArya vakhate me svayaM AvI anubhUti karI che. temanI prarUpaNAmAM vyavahAra sAthe nizcayane joDavAnI sakhata preraNA paNa maLatI, sAthe nizcaya saMge vyavahArane vaLagI rahevAnI preraNA paNa maLatI. nizcaya-vyavahAranA AvA adbhuta samanvaya mATe keTalAka praznottaro khAsa jovA jevA che. tarkanI sAthe zrI Avazyakaniyukti, zrI AcArAMga sUtra, zrI bhagavatI sUtra, upadezamALA, jJAnasAra, bhavabhAvanA, upadezarahasya, paMcAlakajI, lalitavistarA, dharmabindu vagere granthonAM saMdarbha paNa TheraThera TAMkyA che. prastuta pustakanuM Adara ane mananapUrvaka vAMcana karavAthI zraddhAnI daDhatA, vairAgyanI jvalaMtatA, paramAtmabhaktinI tanmayatA vagere Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AdhyAtmika lAbhonI sAthe buddhi zaktinI tIkSNatAno ughADa ane vikAsa paNa avazya thaze. tenI jAmina levA saMpAdaka taiyAra che. dhAradAra prazno svayaM uThAvavA ane pachI tarkanI dharI para racAyelA ane vairAgya-bhakti rasathI rasAyelA sacoTa samAdhAna peza karavA e kAMi helI vAta nathI. savAlo ajabanA che to javAbo gajabanA che. mAtra zAstravacano to kASTha ke patthara jevuM ro-maTIriyala che. tarkanA TAMkaNe temAMthI audampardhArtha sudhInI DensiTi dharAvatuM manohara zilpa ghaDAya che tyAre tene jotA dharapata thatI nathI. prastuta pustakamAMno pratyeka prazna paNa eka TAMkaNuM ApaNAM AtmA para mArato jAya, azraddhA, saMzaya, kadAgraha, haThAgrahanI karaco kharatI jAya ane AtmAmAM ja tirohita paDelI kSAyika zraddhAnI yogyatAnuM bhavya zilpa upasI Ave to ghaNuM. prastuta sampAdana kAryamAM pUjya paMnyAsajI pAsenavijayajI mahArAjAe suMdara sahakAra Apyo tathA aneka rIte sahAya-mArgadarzana purU pADanArA AtmIya kalyANamitra pUjya munirAja zrI muktivallabhavijayajI ma. sA.no upakAra paNa bhUlAya tevo nathI. te sahuno RNI chuM. muni meghavallabhavijayano ziSyANa muni udayavallabhavijaya vi.saM. 205ra, vijayAdazamI, sAbaramatI. Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ ] dharmakriyA karatI vakhate dunyavI vicAra jarUra varya gaNAya. paraMtu, I 30 prabhudarzananI kriyA vakhate pUjAno vicAra ane pUjAnI kriyA vakhate vyAkhyAna zravaNano vicAra e to zubhavicAra ja che. to je kriyA cAlu hoya temAM ja upayoga rAkhavAno Agraha zA mATe? pahelI vAta to e ke A rIte kriyA karavAnI kuTeva vyavahAramAMya cAlu che! mANasa savAre uThayo tyAre kadAca prabhunuM nAma moMDhethI leze paNa manathI te nhAvAno vicAra karaze. pachI hAvA besaze, paraMtu tyAre vicAra nAstAno karaze ! ane nAsto karatI vakhate vicAra bajArano karaze! bajAramAM haze tyAre vaLI bIjA ja vicAromAM bhAisAheba pharatA haze ! basa, A kuTeva dharma kriyAmAM ya naDe che! eka kriyAmAM bIjI kriyAnA vicAra! prabhunAM darzana karatI vakhate pUjAno vicAra ! ne pUjA karatI vakhate caityavaMdana aMgeno vicAra ! tyAre caityavaMdana karatI vakhate vyAkhyAna zravaNano vicAra ! A Teva sArI nathI. nukazAnakArI che. koi vepArI raste jatAM koi sArA mANasane bolAvI sajjanatAthI vAta mAMDe, paNa adhavacce vAta paDatI mUkI bIjAne bolAve ane enI sAthe sajjanatAthI ja vAta mAMDe, enI ya vAta adhavacce paDatI mUkI vaLI koi trIjA ja sAthe vAta mAMDe ! ahIM vicArajo ke vAta sArI hovA chatAM pUrvanA be sajjanone apamAna lAge ke nahi ? hA, to ema ja prastuta kriyAmAMthI citta uThAvI bIjI kriyAnA vicAramAM lai javuM, e pUrvanI kriyAnuM apamAna che. uparAMta A rIte kriyA karavAthI "kSepa nAmano kriyAdoSa lAge che. kSepadUSaNa tyAM lAge che ke jyAM citta ekathI bIjAmAM ne bIjAmAMthI trIjAmAM jAya che. jema khetaramAM bIja nAMkhyuM, choDa jarA Ugyo ne ukheDIne bIje rope, vaLI tyAMthI ukheDI trIje sthaLe rope, tyAMthI ukheDIne vaLI cothe sthaLe rope! kaho joie, pariNAme te choDa para phaLa Ave kharA ? choDa khetaramAM mULa sAthe che, paNa phaLa na Ave! tema zubha kriyAmAM rahelo AtmA anya anya zubha vicAramAM paNa jo mana laI jAya to e kriyAnuM tevuM phaLa na Ave. mATe je kriyA cAlatI hoya temAM ja citta parovavuM joie. Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinazAsana to guNapUjAmAM mAne che, to aSTa prAtihAryavALA tarIke arihaMtane pUjya mAnavA e zaktinI pUjA thai, guNanI pUjA kyAM AvI? aSTa prAtihArya e emanI zakti nathI. zakti to kahevAya ke jo te pote sarjatA hoya, arihaMta pote zaktithI prAtihArya sarjatA nathI. ' pote vItarAga hoine evuM sarjavAnI khaTapaTamAM e paDe nahi. e to devatAo emanA asAdhAraNa guNanA hisAbe kaho ke guNanA pratIkarUpe prAtihAryanI yojanA kare che. emAM jANe,) 8prAtihAryanA rahasyaH (1) azoka vRkSa eTale bhagavAna jagatanA jIvone vizrAMtinuM sthAna. bhagavAnanA ahiMsAnA upadezathI ekendriya jevA-jIvone paNa eTalI rAhata ke e upadeza pAmelA jIvo emane haNe nahi. ema, (2) puSpavRSTi : sugaMdhita suMdara puSponI vRSTi eTale bhagavAnanI guNa suvAsita ane dharmasuMdara vacanonI vRSTi. (3) divyadhvani eTale bhagavAnathI prAdurbhata syAdvAdAdi siddhAntanA saMgItanI laharI. (4) banne bAju caMdra jevA sapheda cAmara eTale bhagavAnanI saumyatA ane nirmaLatAnA pratIka. (5) siMhAsana eTale jANe bhagavAna utkRSTa puNyanI beThaka, ane mRgalAM jevA prANIone paNa mRgendranI mAphaka sevya. (6) bhAmaMDala eTale bhagavAna vizva prakAzaka tejanA paMja. (7) dubhi e mithyAtvAdi zatruone bhavya jIvo pAsethI bhAgI javAnI bhagavAnanI garjanAnuM ane bhavyAtmAone mokSayAtrAmAM nirbhIka joDAvA mATe bhagavAnanuM sArthavAha tarIkenuM nimaMtraNa pratIka. (8) traNa chatra eTale bhagavAna tribhuvananA ziracchatra ane bhavyone uttarottara caDhiyAtA puNyanA ne vadhatI Atma-unnatinA dAtA che enuM pratIka. Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aSTa prAtihAryathI A to eka rIte guNo sUcita thayA, bAkI bIjI bIjI rIte paNa guNo sUcita thAya. tIrthaMkAra paramAtmA gRhasthAvasthAmAM lagna kare, saMsAra bhogave ane chatAM viSayone tyAjya ane tiraskaraNIya mAne te kema banI zake ? rAganI pravRtti chatAM jvalaMta vairAgyanA dAkhalA juo : (1) khuba sAro dhaMdho calAvanAro ane sevA vinayAdi guNavALo putra ekAeka akasmAtamAM marI gayo hoya to mAtA-pitAne kevo zoka lAge che ? pachI emane saMyogavazAt miThAi khAvAno avasara Ave to zuM e emane game che ? (2) moTuM devuM thai gayuM hoya to divALImAM miThAi khAvI game che ? (3) kyAreka duzmanane tyAM na chUTake bhANuM mAMDavAno prasaMga Avyo hoya to zuM enI miThAi khAvI game che ? (4) najarakedI banelA rAjAne pAtra khAvA maLe, to zuM emAM e khuzI thAya ? ke ene enA para sUga tiraskAra thAya ? ema ahIM mevA-miThAi Adi sArA sArA bhogavavAnuM pariNAme bhAre karmabaMdha ane durgatinA kAramAM duHkha AvavAnuM najara sAme taravare eTale e mevA-miThAi para prema nahi, sUga ja thAya, e svAbhAvika che. tethI tIrthaMkara bhagavAnane cAritra-mohanIya karmanA jore lagna karavuM paDe che, chatAM aMtaramAM jvalaMta vairAgya hovAthI e alipta rahe. upAdeya na mAnavA de, eTale ja karmavaza karavI paDatI mohapravRttimAM dilane rasa na hoya. sAmAnya jIvone viziSTa tathAbhavyatva nahi tethI tIrthaMkara nAmakarma na upArje ane tIrthaMkara thanAra jIvone viziSTa tathAbhavyatva hoya tethI te e puNya upArje, Ama tIrthaMkara thavA, na thavAmAM tathAbhavyatvano pharaka 3 Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAraNabhUta gaNI zakAya. paraMtu, samyaktva (bodhi)mAM pharakane kAraNabhUta kema gaNAya ? 'bIjA jIvone sAmAnya bodhi ane tIrthaMkara thanAra jIvone varabodhi' ema pharaka paDavAnuM zuM kAraNa ? A pharaka paDavAnuM kAraNa e ke tIrthaMkara thavAmAM sIdhuM viziSTa tathAbhavyatva kAraNa nathI, kintu enA baLa upara Ubho thanAra tIrthaMkara-nAmakarma Adino utkRSTa puNyasamUha kAraNabhUta che. e utkRSTa puNyasamUha paNa sIdho ja viziSTa tathAbhavyatvanA baLa upara Ubho thato nathI, kintu viziSTa bodhi samyaktva Adi dvArA Ubho thAya che. tIrthaMkara nAmakarma Adino puNya-samUha e karma che. zubhAzubha manoyoga ane zubhAzubha bhAvathI zubhAzubha karma UbhAM thAya, eTale tIrthaMkara nAmakarmarUpI zubhakarma UbhuM karanAra zubha bhAva, zubha adhyavasAya joie. viziSTa tathAbhavyatva e kAMi manoyogarUpa-adhyavasAyarUpa nathI. paNa samyaktva bodhi Adi e zubha adhyavasAya rUpa che. have samyaktvAdi to bIjA jIvo ya upArje, paraMtu ethI kAMi emane tIrthaMkara-nAmakarma nathI UbhuM thatuM, ane tIrthaMkara jIvanA samyaktvAdithI e puNya UbhuM thAya che. e sUcave che ke, emanuM samyaktva yAne bodhi viziSTa koTinuM hoya che. sAmAnya bodhi nahi e varabodhi che. mATe ja enA baLa upara evA viziSTa arhad-vAtsalya vagere UbhA thAya che ke jenA prabhAve tIrthaMkara nAmakarma UbhuM thAya che. Ama tathAbhavyatvanA pharaka uparAMta bodhimAM paNa pharaka mAnavo ja paDe. eTale ja evA varabodhi yAne viziSTa koTinA samyaktvanA hisAbe ja emanA arhad vAtsalya vagere paNa evA anerA ubhA thAya che, ke e badhAnA baLe tIrthaMkara nAmakarma AdinI puNyAi janma pAme che. tIrthaMkara nAmakarmane UbhuM karanAra bodhi e varabodhi kahevAya che to emanA cAritrane varacAritra kema nathI kahevAtuM ? enA traNa kAraNa che, Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (1) bodhi-samyaktva cAritramAM vaNAyeluM che, te TheTha uparanA guNasthAnakonI kSapaka avasthA sudhImAM vaNAyeluM hoya che. eTale bodhinI uttamatAthI e cAritra viziSTa koTinuM banI ja jAya che. tethI ene varacAritra kahevAnI jarU2 2hetI nathI. (2) tIrthaMkara-nAmakarma upArjanAra badhA ja jIvo kAMi cAritra pAmIne ja e karma upArje che, evuM nathI banatuM, keTalAka cAritra nathI pAmyA hotA chatAM A puNyAi upArje che. e varabodhi sAthe viziSTa arhad-vAtsalya vagerenI sAdhanA kare ane cAritra na lIdhuM hoya to ya, tIrthaMkara-nAmakarma upArje che. evA AtmAo zreNika-kRSNa vagere aneka che. vaLI, (3) 'bodhi' zabda vyApaka che. 'bodhi' zabdano artha zAstro jaina dharmanI prApti' evo kare che. 'jaina dharma' 'jinoe kahelA dharma' zuM che ? samyaktvathI mAMDI vItarAgatA sudhInA paNa 'arihaMta ceiAMNa' vagere bolI kAussagga kare che, emAM 'bohilAbha-vattiyAe' pada bole che, ne te sArthaka che. nahitara jo 'bohilAbha' eTale samyaktvanA lAbhanA nimitte kAussagga karavAno hoya, to te kSAyika samakitIne to have samakti kSAyika che. arthAt sarvathA mithyAtva-kSayathI niSpanna hoi zAzvata che, yAvacaMdradivAkarau kALa mATe pragaTeluM che, eTale have e paralokamAM bhaviSyamAM kayAreya paNa naSTa thavAnuM nathI. to enA nimitte kAussagga zo ? tyAre 'bohilAbha' eTale vItarAgatA sudhInA dharma levAnA hoya, to kSAyika samakitIne hajI vItarAga na thAya tyAM sudhI e uparanA dharma prApta karavA nimitte kAussagga karavAno rahe. A bodhine tIrthaMkara thanAranA varabodhi tarIke oLakhAvatAM e varabodhimAM samyaktva to Ave ja. uparAMta vItarAga banavA sudhInA arhad vAtsalya, cAritra vagere badhA samAya. eTale varabodhi kahevAmAM cAritra vagere badhA dharma AvyA ethI varacAritra, varaaprattatA vagere kahI zakAya. Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lImaDAne caMdananI suvAsa aDI jAya che paNa ApaNane vItarAganI suvAsa kema nathI aDatI? bhagavAnanI saMgata to hajAro vAra karIe chIe chatAM temanI suvAsa ApaNAmAM kema nahIM? kAraNa e che ke lImaDo ekendriya jIva che eTale ene mAtra eka ja sparzana indriya pradhAna che, tethI vAyu je caMdananA pudgala lai jAya che te lImaDAne coMTI paDe che ne lImaDAnI mukhya indriya sparzanendriya tene grahaNa karavAnuM kAma kare che eTale lImaDo caMdananI suvAsavALo bane che. have ApaNe saMjJI paMcendriya hovAthI jo ApaNI mukhya indriya manane kAma karatuM rAkhIe to mana jarUra vItarAganA sahavAsamAM emanA vairAgyAdi guNarUpI suvAsane grahaNa kare. paraMtu kharI vAta e che ke ApaNe duniyAnA khAna pAna vagere tamAma kAryomAM manane kAma karatuM rAkhIe chIe, paraMtu vItarAganA darzana-caityavaMdana, pratikramaNa vagere dhArmika kAryomAM manane kAma karatuM nathI rAkhatA, tyAM rAbetA mujaba patAvIe chIe. darzana vagere rAbetA mujaba karavAnuM te karI kADhavAnuM. emAM mana nahiM lagAvavAnuM-pachI mana lagAvIe to dekhAya ke "mArA vItarAga prabhue keTalo UMco zreyasuno rAga ane preyasuno vairAgya keLavelo! tyAre te aMte vItarAga banyA!" zreyas eTale Atma hitakara tyAga, tapa-jIravayA Adi 'preyas eTale indriyone priya mIThA mIThA viSayo. 'jo prabhune tyAga-tapa AdinA rAga ane viSayono vairAgya hoya ane huM viSayono rAga ane zreyasUno vairAgya rAkhuM, to e mArA mATe keTaluM badhuM zarama janaka che!" jo mana kaMika AvuM pakaDe to caMdananI suvAsa pakaDavA jevuM preyasuno vairAgya ane zreyasUno rAga jAgato thAya. paNa mana khAna pAna AdimAM rAkhyuM ane tethI dhArmikamAM mana kAma ja karatuM nathI, saMvedana ja thatuM nathI to emAM vAMdho kyAM paDyo che? vAMdho ahIM ja che. zreyas je Atma kalyANakArI che ane preyas je indriyane gamanAra che. emAM je manane zreyamAM joDatA nathI eTale AtmAmAM sthiratA thatI nathI. bhagavAne jyAre dIkSA levA saMsAra choDyo hato tyAre preyas tarapha nahIM paNa zreyas tarapha ja manane joyuM hatuM. ane eTale ja kAMipaNa upasarga pariSada Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avyo to paNa kAMi nahIM. AkhAM ya cAritra jIvanamAM mana ja kAma karatuM hatuM. indriyanI kAMi kiMmata ja rAkhI na hatI. eTale jo mana para laie to kamamAM kama ApaNe zreyas pratye pakSapAta ane preyas pratye abhAva Ave. A Ave to vItarAga prabhunI suvAsa ApaNAmAM AvatI thAya. arthAtuM, jema lImaDAmAM eka ja sparzana indriyanI mukhyatA che tema ApaNe jo mananI mukhyatA karIe, to vItarAganAM saMparkathI temanA guNathI suvAsita banI zakIe. jema lImaDo suvAsathI suvAsita bane che tame. jagajIvana jagavAlo stavanamAM chelle kIdhuM, "guNa saghaLA aMgIkAryA re', paNa mAMgayuM che "dejo sukhano poSa', ema zAthI ? guNano poSa mAgavo joie ne ? yA to pahelAM "sukha saghaLuM aMgIkaryuM, ema kahevuM hatuM ne? ahIM ja sukhano poSa eTale te "guNanA sukhano poSa' mAMgyo che. kAraNa ke ApaNe tapa-svAdhyAya, kSamA vagere guNonI sAdhanA to karIe chIe, paraMtu keTalIka vAra eno AnaMda nathI hoto. dA. ta. utAvaLe upavAsanuM paccakhANa to karyuM pachI bapore sAMje DhIlA paDyA. tyAM manane thAya ke, "A paccakhANanI utAvaLa karavA jevI hotI.' AmAM tapano AnaMda na rahyo. athavA koinI vaiyAvacca karI, paraMtu sAmAne na gamyuM ne jema tema bolyAM. tyAM vaiyAvacca karyA upara kheda thAya che. e vaiyAvacca guNano AnaMda na rahyo. koinA para enAM vAMka badala ApaNe kSamA rAkhI paNa pachIthI eno vAMka jotA ApaNe karela kSamAdharmanuM ApaNane duHkha thAya che ke, "meM kayAM AnA para kSamA karI ?' Ama kSamA guNano AnaMda na rahyo. Ama tapa, kSamA, vaiyAvacca Adi guNo sevavA chatAM eno AnaMda gumAvavo e khoTuM che. kAraNa ke ApaNe kSAyopathamika bhAvonA guNamAMthI kSAyika bhAvanA guNa upara javAnuM che. te to ja bane ke jo kSAyopathamika bhAvanA guNomAM kSayopazama vadhArI ane adhikAdhika banAvIe to ja e aMte kSayika pariName, tyAre, A kSayopazamamAM vadhAro ane guNamAM utkarSa to ja Ave ke jo guNono ApaNane Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aparaMpAra AnaMda hoya. eTalA mATe ja ahIM prabhu AgaLa dejo sukhano poSa" kahIne guNonA sukha (AnaMda) no poSa mAgyo. 0 | zrI RSabhadeva bhagavAne bAhubalI munine bUjhavavA bahenone kema varasa | | moDI mokalI ? bAhubaLamuni dIkSA lai tyAM ja kAyotsarga dhyAne rahevA para, prabhue kema tarata bahenone na mokalI ? "abhimAnanA hAthIthI nIce utaro e na saMbhaLAvyuM? jo ema kahIe ke "bodha thavAno kALa pAkyo nahoto tethI' taratamAM IrTM bahenone na mokalI', to savAla e thAya ke to pachI zuM bodha thavA mATe kALa pasAra thAya tyAre ja jIva caramAvartamAM Ave ? tyAM caramAvartimAM AvavA mATe purUSArthanI mukhyatA nahi, paNa kALanI ja mukhyatA, paraMtu caramAvartakALamAM ema na kahevAya ke "kALanI mukhyatA che, kALa pAke eTale bodhi thai jAya, to to purUSArtha para kazuM jora ja ApavAnuM na rahe. ema ja amuka kALa pasAra thai jAya eTale kALa pAkyo kahevAya ne bodha thai javo joie. paraMtu evuM nathI, ema to anaMtAnaMtakALa pasAra thai gayo chatAM kALa nathI pAkyo ne bodha nathI thayo. eTale kALa pAkavAno AdhAra mAtra ekalo kALa pasAra thavA para nathI. to have savAla A Ave ke kALa pachIthI pAkyo enuM zuM kAraNa? bodha thavAmAM upAdAna ane nimitta kAraNa karatAM zuM kALa pradhAna kAraNa che ? jaina zAstro to bodha ane AcaraNamAM purUSArthane mukhya kAraNa kahe che, tenuM zuM ? ahIM bodha lAgavAmAM bAhubaLa munino AtmA upAdAna che e hAjara che, ane nimitta kAraNa prabhu taraphathI bahena sAdhvIo dvArA saMdezo, e paNa hAjara thai zakata pachI bodhane zAthI vAMdho Avate? tyAre bhagavAna kAMi evuM nathI kahetA ke, "utpAdana ane nimitta game teTalA hAjara chatAM jo kALa nahi pAkyo hoya to tamAruM kAMi vaLavAnuM nathI mATe tame kALa pAkavAnI rAha juo." bhagavAna AvuM kahetA nathI. bhagavAna Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ to kahe che. "dharmano purUSArtha karo. emAM gaphalatamAM na raho. "samaya goyamAM mAM pamAyae!" "he gautama! dharma purUSArthamAM eka samaya (kSaNano asaMkhyAtamo bhAga) paNa pramAda na karIza." Ama purUSArtha para bhAra mukyo "zarIra, bhAraMDa pakakhIva careDapamatto," arthAt "kALa bhayAnaka che, ane zarIra durbaLa paDavAnA svabhAvavALuM che. (kALa ane zarIra kyAre ThagI jAya eno patto nathI.) mATe bhAraDa pakSInI jema satata apramatta rahe," tAtparya, satata dharmapurUSArthI banyo rahe. A badhAmAM purUSArthanI ja vAta che, kALa pAkavAnI vAta kyAM che ? to savAla Ubho rahe che ke "prabhue bAhubaLa munine saMdezo mokalavAmAM kema vilaMba karyo ?" agara kaho, "prabhu trikALajJAnI che, emaNe tarata saMdezAthI bodha thavAnI yogyatA na joi. mATe vilaMba karyo, to ahIM paNa A ja savAla che ke "bAhubaLa jevA yuddhabhUmi para vairAgya pAmI sarvatyAga karanAra mahAmuni mATe prabhue taratamAM kema yogyatA na joi, ane kema varSa pachI yogyatA thavAnuM joyuM?" Ano javAba sIdho che. prabhu jue che ke bAhubaLa mahAmunine bAra mahinAnA bhAre dharmakaSTo uThAvavA do, ethI emanA abhimAna-kaSAyanA karma ane emanA AtmAnI kaSAya pariNati zithila paDaze. zithila paDela kaSAya pariNatine to jatAM vAra nahi lAge." mATe prabhue saMdezo tarata na mokalatAM varSa pachI mokalyo. A sUcave che ke rAga-dveSa abhimAna vagere kaSAyanI pariNati joradAra hoya tyAM sudhI jJAnInAM vacana (zAstravacana)thI bodha na lAge. kaSAya pariNati zithila paDe tyAre bodha lAge, ne e kaSAya pariNati zithila pADavA mATe zreSTha upAya che dharmanA kaSTa uThAvavA, arthAt kaSTamaya dharmAcAronuM pAlana karatA rahevuM. eTalA ja mATe bAhubaLa munie kevaLajJAna arthe karmakSaya karavA ane rAgAdikaSAyapariNatino hrAsa karavA dIkSA pachI dezamAM ArAmathI Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vicaravAnuM ane lokone upadeza ApavAnuM na karyuM, paraMtu jyAM sudhI kevaLajJAna na thAya tyAM sudhI bhUkhyAne covihAra upavAsa sAthe eka ja sthAne kAyotsarga dhyAnamAM mahAkaSTa upADayA! mahAkaSTa kema? to ke divaso ane mahinAo sudhI bhUkhyAne tarasyA khaDA khaDA ja rahevAnuM! jamIna para besavAnI vAta nahIM, to suvAnI vAte ya zI ? kAyotsarga eTale mAkhI macchara uDADavAnI ya vAta nahi. bAra mahinA satata A mahAkaSTa uThAvyA tyAre AtmAnI kaSAya pariNati abhimAnanI pariNati evI zithila paDI, ke have blena sAdhvIonAM vacana para bodha lAgI jatAM kaSAya pariNati taddana khalAsa thaI gaI, ne kevaLajJAnI nAnA bhAione vaMdana karavA javA para upADatAM ja kevaLajJAna pAmyA! pratikramaNathI zo lAbha? have pApa na karavAnI pratijJA virati karIe eTale aviratithI baMdhAtA karma baMdhAvAnA aTakI jAya, ane viratithI navA pApa na sevAya e lAbha kharo, paraMtu bhUtakALamAM to pApo sevAi gayA te sevAi gayA, have enA pratikramaNathI zo lAbha? pApatIvra bhAve sevAi gayA ane enAthI kadAca nikAcita karma baMdhAI gayA, to e karma bhale have pratikramaNathI na tUTe, nikAcita karma to AgaLa bhogavavA ja paDavAnA, paraMtu e azubha karmanI sAthe tIvra saMkalezathI je azubha anubaMdha bAMdhela. arthAt pApa saMskAra gADha karela, te have sAcA dilanA pratikramaNathI pApanI niMdA-gartA-saMtApathI e azubha anubaMdha tUTatA Ave. ane karma nikAcita na karyA hoya e ya tUTavA mAMDe. pratikramaNano A moTo lAbha che. temaja bhUtakALanA pApanAM pratikramaNathI pApa upara sAcI heya buddhi thAya to vartamAnamAM e kharekharA heya lAgIne eno vAstavika tyAga thAya, viratibhAva Ave, nahitara to jo bhUtakALamAM karelA e to ThIka ja karyA lAgatuM hoya, to vartamAnamAM pratijJA 10 Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karatI vakhate "e pApo taddana karavA jevA nahi' evuM haiyAmAM sacoTa kayAMthI lAge ? e sacoTa lagADavA mATe bhUtakALamAM pApo karelA paNa atyAre khoTA lAgavA ja joie. tethI vartamAnamAM pApatyAganI pratijJA vakhate bhUtakALanA pAponuM pratikramaNa karavuM ja joie. mATe ja tasma bhaMte paDikamAmi' arthAtuM, bhUtakALamAM sevelAM pAponuM pratikramaNa karuM chuM e vastu karemi bhaMte sAmAiya' e vartamAnanI pratijJAnA sUtramAM bhegI mUkI. 10. | dharma kriyA to zarIra kare che. zarIranI kriyAthI zarIrane lAbha thAya. dA.ta. kasarata e zarIranI kriyA che. mANasa kasarata kare to zarIrane lAbha thAya che. AtmAne lAbha zI rIte ? AtmAne lAbha to zubha bhAvathI, zubha pariNatithI thAya, ne e zubha bhAva jJAnathI jAge che. tyAM zarIranI kriyA zI rIte lAbha kare? tyAre ahIM AnuM rahasya samajavA jevuM che ke zarIranI kriyAthI AtmAne lAbha zI rIte? mULa vAta e samajI levAnI che ke AtmAnI unnati-avanati AtmAnI zubha-azubha pariNati yAne zubhAzubha bhAva upara mapAya che. jeTalI zubha pariNati joradAra, eTalI AtmAnI unnati UMcI, ane jeTalI azubha pariNati joradAra, eTalI AtmAnI avanatI vadhu. A zubha-azubha kriyA sAthe saMkaLAyelI rahe che. mATe jJAnIoe mohamAyAnI kriyAo ochI karI dharmakriyAo bahu karavAnuM kahyuM. AnA para cAlu jIvanano dAkhalo jAo. chokaro mA-bApanI koi sevAnA prasaMge harAma hADakAM karI AMkha-micAmaNA kare ane sevA nathI bajAvato, ema ziSya gurUnI sevA nathI bajAvato, have AmAM jAo eNe zuM karyuM ? sevAnuM kAma na banAvyuM eTale zarIranI kriyA na karI. AnI sAthe haiyAmAM kevA malina bhAva rahyA te jAo. Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (1) putre ke ziSya upakArI pratye kRtajJatAno zubha bhAva na rAkhatA harAma hADakApaNAno malina bhAva rAkhyo, kRtajJatA ke harAmahADakApaNuM e pariNati che. pariNati harAmakhAupaNAnI AvI eTale gurUjana pUjAnI zubha vRtti khalAsa thai gai. ema, . (2) pAchuM hADakA harAma mAtra upakArI mAtA-pitA ke gurU pratye ja che, paNa potAnA svArthanA kAmamAM nahi. svArthanA to badhAMja kAmamAM hADakAM AkhAM che, te badhAM ja kAma barAbara sAdhe che. eTale aMtaramAM nakarI svArthavRttinI malina Atma-pariNati barAbara jAgatI che, mAtra parArthavRttinI AtmapariNati nahi. ema, (3) mAtA-pitA ke gurUnA anahada upakAra bhUle eTale emanA pratye bahumAna, "aho aho bhAva jAgato na rahe, paNa upekSAbhAva ne avagaNanAbhAva jAgato rahe. pUcho, zuM mA-bApa ke gurU pratye avagaNanA bhAva rahe ? hA, upakArane sukhazIlapaNA karatAM atyaMta kiMmatI lekhavAno ja nahi! upakArane kAMi bahu gaNavAno ja nahi! e avagaNanAbhAva che. A azubha bhAva che, AtmAnI malina pariNati che. harAmahADakApaNuM nakarI svArthavRtti ane avagaNanA bhAva A malina pariNatio kema AvI ? kaho, zarIrathI sevAnAM kAmanI kriyA nathI karavI paNa zarIrane sukhazIla rAkhavuM che. mATe e malina Atma pariNatio AvI. eTale zarIranI sukhazIlatAnI pravRtti sAthe e malina AMtara pariNati saMkaLAyelI che. jo bahArathI sevAnI zarIra-kriyA kare, to aMtaramAM kRtajJatA, parArthavRtti ane vaDila-bahumAnanI zubha pariNati jAgatI rahe che. tethI zarIra-kriyA sAthe Atma pariNati saMkaLAyelI rahe che e sAbita thAya che. eTale koI kahetuM hoya zarIranI kriyAthI paudgalika zarIrane vyAyAma ne puSTatAno lAbha thAya, paNa arUpI AtmAne zo lAbha? jaDanI kriyAthI jaDa para asara thAya. zarIrakriyAthI AtmA para zAnI asara thAya ? Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A kahevuM khoTuM che, e have A dAkhalAthI samajAze. sevAnI zarIra kriyAthI AtmAmAM (1) gurUjana pUjAnI zubha vRtti, (2) kRtajJatAnI zubha vRtti, (3) parArthakaraNanI zubha vRtti, (4) anahada upakArI pratye "aho aho bhAva, bahumAna gauravanI zubha vRtti.. vagere zubha pariNati jAgatI rahe che. ethI UlaTuM zarIranI sukhazIlatAnI pravRttithI beThAkhAupaNuM, harAma hADakApaNuM... vagere malina Atma pariNati jAgatI rAkhe che. 01 gaNadharone prabhue pahelA cAritra ApyuM ane pachI tripadI ApI. evuM kema karyuM? pahelA tattvajJAna ApIne pachI cAritra ApavAnuM kema na karyuM? ApavAmAM pahelAM caraNa ane pachI tattvajJAna eTalA mATe ke tattvajJAnanI yogyatA caraNathI UbhI thAya che. kahetA nahi, tattvano bodha karAvavo che. emAM cAritra vinA zuM aTake ? jAo aTake. tattvabodha kevo karAvavo che? udhdhanei vA' 'vigamei vA' vagere nAnakaDA tattvasUtra para moTA dariyA jeTalA tattvono bodha karAvavo che. e kyAre bane ? kaho, e nAnakaDA sUtranA bhAvane AkhAye vizva upara vistArAya. nikhila vizvanA padArthomAM e sUtrano bhAva lAgu karI jovAya. A lAgu karavAnuM te, e padArthonI Asakti baMdha karIne ja thAya. arthAt vizvanA padArtha para rAga-dveSa rAkhyA vinA tattvasUtra lAgu karAya, to ja nikhila vizvano sAco vyavasthita bodha thAya, kema ke vastu parano roga ke dveSa vastuno sAco bodha nathI thavA deto, jAo mAtAne putra para bahu rAga che ne e putra bahAra bIjA chokarA sAthe laDIne Ave. to bIjAno ja vAMka jAe che, potAnA putrano nahi, pachI bhale potAno putra ja doSita hoya. putra parano rAga enI sAcI parakha oLakha nathI thavA deto. ema jo zokyanA dIkarA para dveSa che to pachI bhale e chokaro guNiyala 20000 1300 Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hoya to ya e dveSa e oramAna mAtAne enI sAcI oLakha nathI thavA deto. lobhiyA zeThane dhutArA nokaranI sAcI oLakha nathI thatA. mATe to kahevata che lobhiyo hoya tyAM dhUtArA bhUkhe na mare ! laMpaTa patine patnInI sAcI oLakha nathI thatI. duzmana para hADohADa dveSa che to duzmana dAno paNa hoya chatAM enI sAcI oLakha nahi thAya. A anubhava-siddha vastu che ke je vyakti para ApaNane rAga-dveSa nathI hotA, enA guNa-guNa rUpa ane doSa-doSarUpa dekhAya che. alabatta enA doSa tarapha dhyAna na laI javuM. doSaddaSTi na rAkhavI, e jAdI vastu che, paraMtu A hakIkata batAve che ke vastu-sthitinuM sAcuM bhAna rAga-dveSa UbhA haze to vastunuM sAcuM bhAna nahi thAya. eTale bhagavAnane iMdrabhUti vagerene tattvono sAco bodha karAvavA mATe pahelAM cAritra ApyuM jethI rAga-dveSa na rahe to tattvanuM ciMtana rAga-dveSa vinA karI zake. 12 cAritrathI rAga-dveSa zI rIte TaLe? kaho, rAga-dveSane jagAvanAra hiMsA-parigrahAdi pApa pravRttio. e jo bhISma pratijJA sAthe baMdha karAya yAne pratijJAbaddha sarvaviratibhAva lavAya to rAga-dveSa TaLe. virati eTale sAvadya pravRttino pratijJAbaddha tyAga. "sAvadya' eTale avadya pApavALI pravRtti, sapApa, pravRtti, e na karavAnI pratijJA karI, paccakakhANa karyA eTale manamAMthI enI apekSA paNa gaI ke "Ama to mAre hiMsA parigraha nahi paNa jarUra paDye huM A sAvadya hiMsAdi-pravRtti karIza. jarUra paDye A vastuno parigraha rAkhIza' AvI apekSA paNa kADhI nAMkhI, eTale pachI e vastu aMge rAga-dveSa nahi rahe tethI eno sAco khyAla AvI zakaze. sAco bodha thaze. 14 Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'namo' na Ave to anaMtA arihaMto kaMi nathI karI zakatA to 'namo arihaMtANaM' mAM namo mukhya che ke arihaMtANaM mukhya ? A savAlanA javAbamAM sAmAnyathI jotAM ema lAge ke 'namo' pada Om paheluM mUkyuM che 'arihaMtANa namo' nathI kahyuM, paNa 'namo arihaMtANa kahyuM tethI 'namo' pada mukhya che.' vaLI 'namo' no artha namaskAra, e paheluM jarUrI kartavya che, kemake jIvane ahaMkAra mAre che. 'ada mameti manroDyuM mohasya na vAndhyavRt' arthAt 'huM' ane 'mAruM' e mohano jagatane aMdha karanAro maMtra che. ahaMtva che, koine namavuM nathI, moTA trilokanAtha prabhune paNa namavuM nathI. tyAM sudhI e prabhunuM zaraNa nahi levAya, emanA kahelA mArge nahi calAya ane Apamatie cAlatA saMsArayAtrA cAlu rahevAnI. A hisAbe ja ahaMkArane pahelo tADavo joie, ne e toDavA mATe namaskAra mukhya upAya che. tethI namaskAra paheluM kartavya che ne eTale ja 'namo arihaMtANa' mAM 'namo' padanI mukhyatA che. sAmAnya jotAM Ama lAge. 13 paraMtu AnI sAme prazna che ke ema 'namo' padane ane enA artha namaskA2ne mukhya ka2vA jatAM 'arihaMtANaM' pada gauNa thaze eTale padano artha 'arihaMta' gauNa thaze. jyAre hakIkatamAM 'arihaMta' to sarva zubha kAryamAM pradhAna kAraNa che. yAvat tyAM sudhI kahyuM ke 'kALa svabhAva bhavitavyatA, e saghaLAM tArA dAso re, mukhya hetu tuM mokSano, e mujane sabaLa vizvAso re' arthAt mokSanuM paNa mukhya kAraNa arihaMta, bhavitavyatA Adi pAMce kAraNo arihaMta prabhunA dAsa che. arthAt arihaMtane AdhIna banI kAma kare che. arihaMtane je zaraNe gayo, samarpita thayo ene bhavitavyatA vagere anukULa banI jAya che. eTale pAMca kAraNanI anukULatAnA prabhAve zubha kArya thAya, paraMtu enA para paNa mukhya prabhAva arihaMtano kAma kare che. mATe to, zrI lalitavistarA zAstranI TIkAmAM lakhyuM ke 'eka zubha adhyavasAya paNa bhagavat-prasAdalabhya che'-arihaMta bhagavAnanA prabhAve prApya che. A jotAM samajAya evuM che ke eka zubha bhAvamAM ya jo arhatprabhAva kAraNa to namaskAra Adi sarva zubha pravRttimAM paNa e ja kAraNa hovAmAM zaMkA nathI. devadarzana zI 15 Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rIte karyA? paropakAra zI rIte karyo ? cAritra zI rIte lIdhuM? zI rIte pALI rahyA cho ? badhAno javAba eka, ke mukhyatA arihaMta paramAtmAnA prabhAve, arihaMtaprabhunI kRpAthI badhuM banI zake che. bIjAM kAraNo sAdhAraNa ane arihaMtano prabhAva asAdhAraNa kAraNa che. Ama, arihaMtano prabhAva mukhya kAraNa eTale ke arihaMta prabhu ja mukhya kAraNa che. ethI namaskAra kriyAmAM paNa arihaMta, arihaMtano prabhAva mukhya kAraNa che. vAta paNa barAbara che, kemake arihaMta che to ja arihaMta-namaskAra che, kintu ema nahi ke namaskAra che to ja arihaMta che. namaskAra na karo to ya arihaMta to che ja. jyAre arihaMta na hoya to at namaskAra nahi ja banavAno. Ama, mukhyatA namaskAranI nahi, paNa arihaMtanI che. namaskAra paNa bIjI zubha pravRttinI jema arihaMtane AdhIna che, to spaSTa che ke mukhyatA arihaMtanI che. A hisAbe joie to "namo pada karatAM "arihaMtANaM' padanI mukhyatA gaNAya. e ja pramANe navakAramaMtramAM paMca parameSThInI mukhyatA kahevAya. e hisAbe ja Ane parameSThI mantra kahe che. zaMkA to pachI "namaskAra mahAmaMtra' kahevAya che enuM zuM? samAveH e kahevAya che te AvAM "namo pada pAMce ya padomAM sAmAnya che mATe kahevAya che. khera, paNa "arihaMtANaM mukhya che to ene paheluM na mUkatAM 'namo' pada kema paheluM mukyuM? e eTalA mATe ke arihaMta mukhya kharA, paraMtu emanA sudhI pahoMcavuM hoya to namaskAra dvArA pahoMcI zakAya, e batAvavA "namo pada paheluM mUkyuM. arihaMtane namaskAra nathI karavo to arihaMta dilamAM nahi AvI zake, dilathI arihaMtane maLI nahi zakAya. zaMkAH "namo arihaMtANaM' mAM jo arihaMta mukhya che, namaskAra nahi, to pahelAM je kahyuM "pAyAmAM ahaMkAra toDavAno che ne te namaskArathI tUTe" enuM zuM? namaskAra e mukhya nahi, to ahaMkAra nAza paNa mukhya nahi bane, eTale e pAyAnI vastu nahi bane. Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samA ) ahIM samajavAnuM che ke pAyAnI vastu bhavavirAga viSaya vairAgya che. (1) ahaMkAra e mamakAra upara arthAt viSaya rAga-bhavarAga upara poSAya che. mATe mULamAM viSayarAga toDavo joie. eTalA ja mATe (2) "jayaviyarAya" sUtramAM paheluM "janavvo mAMgyuM. "ahaMtANAso' na mAMgyuM. manamo' eTale bhavanirveda, bhavavairAgya. (3) samyakatva pUrvanI apunabaMdhaka avasthAnuM paheluM bIjuM lakSaNa tIvra bhAve pApa na kare' ane 'bhavarAga na rAkhe e batAvyuM. pApano bhaya rAkhavAnI pApa umrabhAve na thAya, ne pApano bhaya eTalA mATe ke pApathI bhava vadhe janmamaraNanA pherA vadhe, ne bhava para nirveda che, kaMTALo che. arUci che. AmAM paNa ahatvanAzane lakSaNa tarIke na mUkatAM bhavarAgano abhAva, bhava virAga, bhavanirveda mUkyuM. (4) samyakatvanA pAMca lakSaNamAM paNa zama-saMvega-nirveda eTale bhavanirveda. A badhuM sUcave che ke bhavanirveda-bhavavirAga-viSayavairAgya e pAyAnI vastu che. dAnAdi dharmamAtra mATe mukhya vastu che, ane arihaMta bhagavAna vItarAga hoi emanA AlaMbane bhavavairAgya Ave che. tethI mukhya pAyAnI vastu bhavavirAgane pamADanAra arihaMta mukhya bane che eTale "namo arihaMtANa' padamAM "arihaMtANaM' pada mukhya guNavuM joie. zrI namaskAra-niyukti zAstramAM paNa lakhyuM che ke arihaMtane namaskAra zA mATe ? to ke emaNe rAga-dveSa-indriya-kaSAya, pariSada, upasarga e chane namAvyA che mATe. (1) AmAM paNa rAgane pahelo lIdho. e vaLI (2) prabhu vatamAna vItamada na kahevAtAM vItarAga kahevAya che. e ane (3) mAnakaSAya me guNasthAnake kSaya pAme che, jyAre rAga 10 me guNasthAnakanA aMte kSaya pAme che. e rAganI prabaLatA-mahattA sUcave che. tethI 'namo arihaMtANaM' pada jevA sarvopari mahAmaMtrathI pahelo ghA rAga upara paDavo joie, ne te vItarAga arihaMtane mukhya karavAthI paDe. A hisAbe paNa emAM "arihaMtANaM' padanI mukhyatA gaNAya. sArAMza, namaskAra mahAmaMtramAM jyAre arihaMta Adi pAMca parameSThInAM pada mukhya che. to e parathI phalita thAya che ke navakAramaMtranI ArAdhanAmAMthI Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhavavirAga-viSayavairAgyanI preraNA prathamatayA meLavavAnI che. 'savvapAvappaNAsaNo' pada yAda karatAM paNa sarva pApamAM paheluM pApa viSayarAga che, eno nAza karanAra A pAMca namaskAra che evo vizvAsa Ubho karavAno ane e viSayarAga nAzanI prabaLa AzaMsA ka2vAnI che. dhAriNIne potAnA zIlano vicAra rahyo to putrI vasumatInA zIlanI ciMtA kema na thai ke 'huM kadAca marUM to pachI A bicArInuM zIla kema sacavAze ? athavA A halakA mANasanA panAre paDaze to ?" Avo koi vicAra karavA e kema na thobhI, ne ekadama ja kema ApaghAta karyo ? zuM potAnA svArthamAM saMtAnanA hitano vicAra nahi karavAno ? 14 AnuM sAmAdhAna e che ke saMtAnanA hitano vicAra jarU2 ka2vAno, Om paNa potAnuM gumAvIne nahi. potAnI upara evI Apatti AvI hoya ke jemAM potAnA AtmahitanuM satyAnAza nIkaLe ema hoya to paheluM e aTakAvavuM joie. mATe to bhagavAna zrI munisuvrata svAmIe baMdhakasUrine 500 ziSyone laine emanA blenanA dezamAM javAmAM saMmati na darzAvI. alabatta, bhale emAM ziSyo badhA ja ArAdhaka thAya ema hatA eTale sIdhA mokSe jAya evuM hatuM. kintu baMdhakasUri pote virAdhaka thAya ema hatA, pApI pAlakanA anyAya para emane gusso caDe evuM hatuM, ane pUchanAra baMdhakasUri pote hatA ke 'huM vhenanA dezamAM jAuM ke nahi ?" jAya to virAdhaka thAya ema hatA eTale prabhu emAM zA mATe saMmati darzAve ? tAtparya, potAnuM khoine bIjAnI ciMtA nahi karavAnI. ema ahIM mAtAne lAgyuM ke A sipAinA bolavA para have huM vilaMba karUM to mArA zIla para bhaya che, tethI dIkarInI ciMtAmAM mAre mAruM zIla nahIM gumAvavAnuM. (2) bIjAM samAdhAna e che ke eNe putrI vasumatIne evI keLavI che ke ene khAtarI che ke A dIkarI zIla gumAve evI nathI, tema halakA mANasanA 18 Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ panAre paDe to ya dharma choDe ema nathI. pachI enI ciMtA karatI besI rahI zuM kAma potAnA zIla para bhayane noMtare? (3) vaLI dhAriNI evI mahIMsatI hatI ke ene kuzIlanI AgAhI paNa sAMbhaLavI asahya hatI, mATe eNe tarata ja jIbha kacaDI ApaghAta karyo. jema dhanano bahu premI paNa dhana javAnI AgAhI dekhatAM maravA jevo thai jAya che agara mare che, ema zIlanA atyaMta premInuM evuM kema na thAya? AmAM pahelAM samAdhAnamAMthI A zIkhavA maLe che ke paropakAranI evI ghelachA na joie ke jemAM ApaNuM potAnuM hita vaTAi jAya. "ghara bALIne tIratha na thAya' eno artha A che ke potAnA Atmahitane saLagAvI mUkIne paropakAra na thAya. dA. ta. Aje nakSalavAdIo bhAre tophAna kare che, emane ApaNe sudhArI zakatA hoie to te barAbara che. paraMtu sudhArI zakatA na hoie ane ema vicArIe ke "AvAone sAlAone to karapINa mota mAravA joie jethI loka sukhI rahe.' to te paropakArano vicAra khoTo che, kemake emAM ApaNane tIvra kaSAya ane raudradhyAna lAguM thavAthI ApaNuM hita bahuM bagaDe che. bIjA samAdhAnamAMthI e zIkhavA maLe che ke ApaNe ApaNA saMtAnone deva-gurU-dharmanI mukhyapaNe sevA, zIla-saMyama-sadAcAra, dayA-satya-nIti, vairAgya-kRtajJatA-paropakAra, sahiSNutA-udAratA-gaMbhIratA vagere vagerenI evI hitazikSA vAraMvAra devI joie ne evo dharakhama abhyAsa paDAvavo joie ke e moTA thaye evA pAkA guNavALA banyA rahe. zrAvaka-zrAvikA A nahi zIkhave to bIjuM koNa zIkhavavAnuM che ? ghaNuM ghaNuM sahana karanAra bhagavAna mahAvIra svAmInA sevaka thaine jo ApaNe A na zIkhavIe to ApaNo pachI A jagatamAM dhaDo keTalo thavAno ? zrAvakane tyAM avatarelA jIvo to samajo ke pUrvanI sAdhanAthI e vizvAse ahIM avataryA che ke "emane sAdhanAmAM AgaLa vega maLaze." have jo emane e rIte vega na apAya to kevo vizvAsaghAta thAya ? bALapaNathI ja A sadgaNonI ane dharmanI keLavaNI joie. nahitara 5 19 - Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ moTA thaye duniyAnI havA lAgyA pachI ane vAsanAo jAgI gayA pachI sAro abhyAsa paDAva ghaNo ghaNo kaThina che. 15 gautamasvAmIne vItarAga to thavuM ja che, to pachI emAM aTakAyata karanAra prabhu parano rAga emaNe kema choDI na dIdho? ahIM ema bacAva karAya ke e to bhaktirAga hoi prazasta rAga hato te tyAjya nahi. tyAjya to aprazasta rAga kahyo che, prazasta rAga nahi, pachI bhaktirAga zuM kAma choDI de ? kintu A bacAva sAme to prazna ubho ja che ke zuM vItarAga avasthAmAM bhaktirAga nahi, ne prazasta rAga paNa nahi, to pachI gautama gaNadhara bhagavAne prabhu parano rAga kema choDI dIdho? | Ano uttara e che ke prazasta evo prabhu parano rAga evo oMkAvavAno che ke e bhedamAMthI abhedamAM pariNamI jAya. e bane pachI to tyAM rAganuM svarUpa ja rahetuM nathI, eTale vItarAgadazA pragaTa thai jAya che. e kevI rIte ? e samajavA A prakriyA che. pahelAM e samajavAnuM che ke prazasta rAga kema AdaraNIya kahyo che ? e eTalA mATe AdaraNIya che ke dunyavI jaDa-cetana padArtha kAyA, kaMcana, kAminI, kuTuMba Adi parano rAga haTAvavA prabhu para rAga, gurU para rAga ane dAnAdi tathA samAdi dharma para rAga khAsa karavAno che, kemake deva, gurU, dharma para rAga karavAthI pelA dunyavI padArtha paranA rAga moLA pADavA ja paDe. dA.ta. paisA para rAga, jo dAna para rAga thAya to choDavo ja paDe. dAna karavuM che paisAthI, tyAM paisA para tIvra rAga haze to e paisA hAthathI chUTaze nahi. kAM to dAna game, kAM to paisA game. dAna gamatuM karIe to paisA aNagamatA karavA ja paDe, to hAthathI paisA chUTe, ema prabhu para rAga karavo che to kAminI, kuTuMba para rAga ocho karavo ja paDe, to ja emanA samAgamathI chUTI prabhunA samAgamamAM rahevAya. 2015 20 2000 Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ deva-gurUno sAkSAt ke AMtarika bhAvanAthI khUba samAgama koNa nathI karavA detuM ? kAyA-kaMcana-kAminI-kuTuMbano bahu rAga ane bahu samAgama. mATe e rAga ghaTADavA devAdhideva ane sAdhu 52 rAga sAro jamAvavo paDe, emanI sAthe sAro samAgama sAdhatA rahevuM paDe. sArAMza, aprazasta rAgathI chuTavA prazasta rAga sArI rIte karavo e upAya che, to gautama svAmIjI mahArAja A samajatA hatA ke 'hajI mAre aprazasta rAga sarvathA naSTa nathI thayo to e naSTa na thAya tyAM sudhI prazasta rAga karavo ati Avazyaka che' to have savAla eTalo ke mAno ema karatAM utkRSTa prazasta rAgathI aprazasta rAga badho chuTI gayo, paraMtu prazasta rAga to Ubho rahyo che ne ? to rAga Ubho tyAM sudhI vItarAga kayAMthI banAya ? Ano uttara e ja ke vItarAga paramAtmA parano utkRSTa prazasta rAga paramAtmA sAthe abhedamAM lai jaze pachI potAnA AtmAmAM vItarAga sAthe abheda yAne ekarUpatA sthApita thavAnI, eTale ke pahelAM vItarAga paramAtmA para rAga te 'vAha mArA vhAlA prabhu ! mArA parama u5kA2I ! huM tamAre zaraNe chuM, tamArUM dhyAna dharUM chuM.' ema vItarAga prabhu judA ne ApaNe judA, e rIte judAi samajIne rAga hato paraMtu pachI dhyAnamAM ekAkAratA vadhAratA gayA eTale vItarAganA guNo sahaja kSamA-brahmacarya-anAsakti-nirvikAratA vagerenuM ApaNAmAM pratibiMba jhIlatA gayA. jANe ApaNe evA kalpita upadrava prasaMgomAM evI kSamA vagereno anubhava karIe chIe ! jene vItarAganA guNono anubhava, abhyAsa kahevAya. e karatAM karatAM eka divasa ApaNe ja jANe vItarAga chIe, ema sarva Asakti chuTI jatAM vItarAga banIe. Ama vItarAga paranA rAganA utkarSathI anya sarve rAga-Asakti choDI vItarAgamAM bhaLI jatAM bheda TaLIne ApaNe vItarAga banIe chIe. bhagavAna para rAgamAM AgaLa vadhavAnI A prakriyA huM dhyAna para levA jevI che. 52mAtmA para rAga karIe chIe te emanA anaMta upakAra ane anaMta guNathI AkarSAine karIe chIe. e rAga eTalAM badhAM vadhArAno che ke 21 Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mana prabhumAM ane prabhunA guNamAM eTaluM vizeSa goThatuM jAya che eTalA pramANamAM mana dunyavI padArtho parathI UMcakAMtu jAya, yAvatu potAnI kAyA ane potAnA ahaMtva-AvaData-hoMziyArI parathI paNa ucakAi jAya. jeTalA pramANamAM mana A thoDA paNa dunyavI padArthamAM goThatuM hoya, eTalA pramANamAM mAnavuM paDe ke eTaluM paramAtmAmAM goThI javuM bAkI che. dunyavI padArthomAM mana goThatuM aTakAvavA e vicAravuM joie ke indriyonA viSayamAM mana rAkhI zA sAruM paramAtmAmAM ja mana goThavuM moLuM pADI rahyo che ? mana paramAtmAmAM goThe e jhaverAta vepAra ane lAkhonI kamAi rAta che. tyAre indriya viSayamAM mana goThatuM rAkhavuM e rAkhano vepAra ane dhULanI kamAi che. emAM mana ghAlI zA sArU jhaverAta no vepAra gumAvavo? A vicArathI mana bhagavAnamAM ja goThe, emanAM sukRta ane sAdhanAo tathA guNo ane upakAromAM ja mana goThe, eTale vitarAga para rAga ananya thAya. e thatAM evI sthiti AvIne UbhI rahe ke vItarAga sAthe ekAkAratA thai svayaM vitarAga banI javAya, eTale have samajAze ke gautama mahArAje vItarAga prabhu parano rAga choDayo hota to bhavanA rAga aMtaramAM phAlata phUlata, ane ema kyAre ya vitarAga thavAta nahI. | C | "enAM pApamAM huM nimitta banyo' evI paramAtmA mahAvIrane saMgama (16 | para dayA AvI to AmAM jema sAmA para dayA ema potAnI jAta para dhRNA na thAya ke, huM kayAM enAM duHkhada pApamAM nimitta banyo? ane dayA pAchaLathI ja kema AvI? upasarga karato hato te vakhate kema na khAvI? | | nA, pote UThIne ene pApamAM preryA nathI ke have e khoTuM thavAnuM | khyAlamAM AvatAM jAta para dhRNA thAya. pote to dareka paLe "jagatanA jIva mAtra pApathI baco evI maitrI vRttivALA che. chatAM jIvone pApa karavAM che to enA para upekSAbhAva che, jethI potAne jIvo para dhRNA-dveSatiraskAra na thAya. Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bIjAnAM doSa para upekSA bhAvano A mahimA che ke ethI e jIvo para dveSa-arUci-abhAva na thAya. eTale ja mahAvIra prabhu saMgama devatA upasarga varasAvI rahyo hato tyAre enA doSa pratye upekSAbhAvavALA hatA. ane potAne karmakSayano mahAlAbha ApanArA kaSTa sahanamAM kaThora hatA, have sahana pUrUM thatAM saMgamanI bhAvI durdazAnA vicAra para enA pratye dayA UbharAi AvI. eka vAta che ke pote nimitta banI javA badala jo potAnI jAta para ghRNA Ave to evI Ave ke 'arere ! A mAruM zarIra kevuM gojhAruM ke A bicArA jIvane pApamAM nimitta thayuM ! dhanya che te siddha bhagavaMtone ke jemaNe AvuM zarIra ja rAkhyuM nathI ke je bIjAne pApamAM nimittabhUta thAya ! huM hajI zarIradhArI hoine adhanya chuM.' AmAM ghRNA za2I2dhA2IpaNA upara che, kintu sAmAne pApa karavAnI preraNA para nahi kemake pote sAmAne pApa karavA preryo ja nathI. sArAMza, potAne kaSTa sahavAnuM cAlatuM hatuM tyAre prabhu emAM svopakArano avasara joi e sahavAmAM kaThora hatA jethI dInatA na Ave. have kaSTa pUrA thaye sAmo pAcho jatAM enA upakAranA eTale ke paropakAranA vicAramAM dayAbharyA banI gayA. jo svopakAra vakhate A paradayAno vicAra lAvyA hota to svopakAra moLo paDI jAta. pachI tyAM to upasarga zarU thatAM ja sAmAne kahI devuM paData ke 'jA bhAi jA, nakAmo pApa bAMdhI du:khI thaiza' ne emAM to potAne kaSTa sahavAnuM ane karmakSaya ka2vAnuM 2he ja kyAMthI ? A sUcave che ke pahelAM vicAra svopakArano che, ane svopakAra pUrepUro sAcavIne pachI paropakAranA vicAra che. mATe ja bhavabhAvanA zAstranA prAraMbhe kahyuM ke 'jIvanamAM svopakAra mukhya che' na paropakAra e svopakAra sAcavIne, zakti hoya te pramANe ka2,' 17 kuLamada e marIcino evo te kevo gunho ke jenA yoge eka koDAkoDI sAgaropamanI sthitivALuM duHkhada nIca gotra karma baMdhAya ? 23 Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kuLamuda bahu moTo gunho hovAnuM rahasya A dekhAya che ke e kuLamada karavAmAM pote e jovuM bhUlyAM ke "pote vartamAnamAM kevA cAritrya-bhraSTa che! e paNa kevA tuccha sukhazIlatAnA kAraNe mahA aNamola cAritrane mUkI denArA banyA che !" e jovuM bhUlyA. eTale pote vartamAnamAM mahA vratabhaMjaka jevA mahA doSita hovA chatAM bhaviSyamAM UMcI padavIo pAmaze eno atyAre mada lAve che! A enA jevuM che dA. ta. koie bhrama ane Avezavaza nirdoSa sagA bhAinuM khUna karI nAMkhyuM hoya, ane tyAM koi joSI ene kahe ke "tame bhaviSyamAM rAjA thavAnA cho', ne e sAMbhaLI khuzIthI phulAya ke "vAha! to to mArI kevI vaDAi! mArA kuLanI kevI vaDAi!' to e lokamAM hAMsIpAtra bane. loka kahe "jAo pAlagatA ! sagA bhAinI hatyA karyAnI enA haiye koi nAnama nathI"ne A khuzI thavAnI pAgalatA kare che !" kharI rIte to tyAM moM lajjAthI sadA nIcuM rahe, pachI bhalene koi enA guNa gAvA ke moTAi batAvavA Ave, paraMtu enuM dila ghora duSkRtyanA pazcAttApathI saLagI rahyuM hoya, evo pazcAtApa na karatAM UlaTuM mada karavAmAM to A kAMi jevI tevI naphphaTAi nathI, jevI tevI nAlAyakI nathI, jevo tevo gunho nathI. marIcinI A sthiti che. bhale bharata cakrIe game tevI vaDAi gAi, paraMtu tyAM UlaTuM moM vadhu zaramathI vadhu nIce paDI jAya, manane ema thAya ke "ararara ! huM evI ucca padavI pAmanAro ATalo badho nIca ke meM sTeja kaSTamAM saMyama toDI nAMkhyuM ? prabhu pAse badhAnI vacce lIdhela mahAna pratijJAo toDI nAMkhI? keTalo badho duSTa huM? AvI mahAzarama ane pArAvAra aphasosanI badale dilamAM mada Ave tyAM naphaphaTAi-nAlAyakI-viTTAi keTalI badhI hoya ? pachI e mada upara nIcagotra-karma lAMbI sthitinuM baMdhAya, ane te paNa evuM ke 23mAM 25mA bhave jabaradasta cAritra-ArAdhanA karI che chatAM e nIcagotra karmano chello aMza nAza na pAme te chellA tIrthakaranA avatAre ke jyAM jabaradasta uccagotra-karma udayamAM AvavAnuM che tyAM paNa pahelA e nIcagotra-karma bhogavavuM paDe, e Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mATe brAhmaNI devAnaMdAnI kukSImAM UtaravuM paDe emAM navAI nathI. kAryakAraNamAM, kAryanI jAlimatA jabarA jovA maLe to kAraNanI jAlimatA, kAraNanI jabarAi mApavI ja paDe. zAlibhadrane tyAM rojanI navI divyakhAnapAna-vastra-jarajhaverAtanI 99 peTI utare e jabbara kAryanI sAme enA kAraNabhUta evuM munine thALI khIra-dAna enI jabarAI jabbaradastatA vicAravI ja paDe ne e jabarAI A ke e dAna pAchaLanA dilanI atyaMta uccatA ane ati umadApaNuM hatuM. roine meLavelI pahelIvAranI khIra para gADha rAga hota, ane e khAvAnI bhAre tatparatA hatI, ene haTAvI atyaMta harakha sAthe e khIranA tyAganI bhAvanA UbhI karI che jabaradasta zubha adhyavasAya che. sArAMza, marIcinA duSTAntathI zIkhavA maLe che ke jIvanamAM eka yA bIjuM kALuM karma karyuM hoya tyAM ke pAchaLathI bIjuM sAruM karyuM ane lokamAM vAhavAha thai, to e dekhI madamAM, abhimAnamAM ane harakhamAM taNAi na javAya, e mATe mana para kALA karmanI mahAzarama UbhI rAkhavAnI, jethI sArAM kAmano mada na thAya. zrI tIrthaMkara nAmakarmanuM utkRSTa puNya upArjana karavAmAM eka mahAna sAdhana vIzasthAnaka tapa che. paraMtu A "tapa" eTale jo mAtra upavAsa ' Adi tapasyA samajIe to zreNika, kRSNa mahArAjAe to upavAsa karelA nahi, to emane zI rIte utkRSTa puNya maLyuM? vaLI vIzasthAnakanA tapa karatAM keTalo ya adhika tapa anya mahApurUSoe karelo to emane kema A utkRSTa puNya na maLyuM? AnuM samAdhAna A che ke vIzasthAnaka tapa eTale mAtra tapasyA nahi. paraMtu vizasthAnakanI ArAdhanA levAnI che. dA. ta. vizasthAnakamAM paheluM sthAnaka arihaMta pada , eno tapa eTale zuM mAtra 20 upavAsa karI ApavAnA ? nA, arihaMta padanI zakya badhI ja ArAdhanA karavAnI. Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jo arihaMta padanI bIjI ArAdhanAo na hoya to zuM aTake ? jo, tapasyA sivAyanI bIjI ArAdhanAo na hoya to to enI sAmenI saMsAranI pApa sAdhanAo jo2mAM cAlyA karavAnI, ne ema zuM tIrthaMkara nAmakarmanuM utkRSTa puNya baMdhAya ? ema to e puNya to bAMdhavAnuM dUra rahyuM, paraMtu e jvalaMta saMsAra-sAdhanAonA rasanA hisAbe samyaktvanA virodhI anaMtAnubaMdhI rAgadveSa sulabha thai javAnA, ane tethI mithyAtva paNa mahAlatuM rahevAnuM, temaja kaSAyo viSayAsakti ane hiMsAdi pApasthAnakonAM sevana paNa emaja phAlyA-phulyA 2hevAnA . e to jo arihaMta padanI bIjI bIjI ArAdhanAo joradAra cAlatI hoya to ja e anaMtAnubaMdhI rAga-dveSane tathA mithyAtvane toDI nAMkhe ane viSayAsakti-kaSAyAveza ane hiMsAdi pApasthAnako sevAtAne moLA pADI de. to A thayA vinA bhavasAgara taravAnuM kyAM sastuM paDayuM che ? jo potAne ta2vAnuM moMghuM che to arihaMta banI bIjAne tAravAnI zakti ya kyAM rastAmAM paDI che te maLI jAya ? sArAMza, vIzasthAnakanA pahelA arihaMta padanA tapamAM tapasyA uparAMta arihaMta padanI bIjI bIjI ArAdhanAo karavI ja joie. arihaMta padanI ArAdhanAomAM zuM zuM karavAnuM Ave ? arihaMta para athAga prema, UMcuM bahumAna ane 'mAre mana kiMmatI eka arihaMta' evI ananya zraddhA karavAnI. vaLI arihaMtanuM hAlatAM ne cAlatAM smaraNa rAkhavAnuM, arihaMtanA trikALa darzana pUjana, arihaMtanA stuti-stotrastavanathI guNagAna, arihaMtane prArthanA, arihaMta AgaLa svakRta duSkRtanA khedanuM kathana, bIjAo AgaLa avasare avasare arihaMtanI prazaMsA karatA rahevAya, tathA arihaMtanA sukRtonI anumodanA to vAre ne vAre thayA kare. arihaMtanI ArAdhanAmAM jinamaMdiro baMdhAvAya, jinabhaktimahotsavo ujavAya, rathayAtrA yojAya, tIrthayAtrAo karAya, yAtrA saMgho kaDhAya e zakti na hoya to ya 2-5 jaNane paNa tIrthayAtrA karAvAya. vaLI arihaMta padanI ArAdhanAmAM khIranA ekAsaNA vagere vrata rAkhI 'arihaMta' e caturAkSarI maMtrano athavA 'namo arihaMtANaM' e saptAkSarI 26 Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMtrano 1 kroDa jApa, te paNa moke moke eka divasamAM ochAmAM ochA 500 mALA jeTalo jApa karIne, jethI mana para "arihaMta' yA "namo arihaMtANaM nA ajapA jApanI dhUna lAgI jAya. ema, arihaMtanI ArAdhanAmAM 24 tIrthaMkara bhagavAnanA caritra vAraMvAra vaMcAya. uparAMta janatA paNa sAMbhaLe e mATe gurU pAse e vaMcAvAya. janasamAjamAM arihaMtanI bhakti Ave, mAyA lAge evA pralobhaka Ayojano karAya, potAne paNa arihaMta prabhunA guNothI bhAvita karatA rahevAya. arihaMtanI ArAdhanAmAM arihaMtanA guNonA anubhavajJAna karatAM rahevAya. arthAt dA.ta. arihaMta prabhue sAdhanA kAlamAM bhayaMkara upasargamAM paNa ucca koTinI kSamA-karUNA rAkhI to pote kalpanAthI potAnA para evA upadrava AvelA samajI pote kSamAnuM AMtara saMvedana karatA rahevAya. ema upazama, udAratA, gaMbhIratA, tapanAM kaSTanI sahanavRtti vagere vagere guNonI kalpanAthI AMtara saMvedana karatA rahevAya. tAtparya A che ke arihaMtanI jIvanabhara evI vividha ArAdhanAo satata karatA rahevAya ke potAne lAge ke jANe potAno AtmA arihaMtamaya thai gayo che. jIvanamAM bIjI pravRttio ya karavAnI rahe che. paraMtu emAM ya eka yA bIjI rIte arihaMtanI dhumadhAma cAlyA kare. vizasthAnakamAM bIjA paNa padono tapa eTale te te padanI tapasyA uparAMta AvI ArAdhanA karatA rahevAnuM. | 0 | caMDakoziyAnA jIva sAdhue bhUla karI hatI to nAnA sAdhu para gusso [1ii karavAnI, paNa pachI tApasanA bhAvamAM vADI para moha karavAnuM pApa kyAMthI UbhuM thai gayuM? pArzvanAtha bhagavAnanA pahelA ja bhavamAM marUbhUtie bhAi kamaThanA hAthe zilAno prahAra khAtAM maraNAnta kaSTamAM bhUla karI hatI to hAyavoya-ArtadhyAnanI, paNa pachI hAthInA bhavamAM tophAna macAvavAnuM pApa kyAMthI jAmI paDyuM? ahIM na Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dekhAtA pApa pachInA bhave kema pragaTe che? , | A badhAno khulAso e che ke : | (1) dekhItA eka pApa sAthe bIjA pAponI AMzika vRttio chupAyelI paDI hoya che. athavA, (2) bhaviSyamAM pragaTatAM pApanAM mULa tattva cAluM jIvananAM dekhItA eka pApamAM bhegAM bhaLyAM hoya che. caMDakoziyAnA jIva sAdhue gusso karyo hato evuM pragaTa dekhAya che, paraMtu sAthe jAta upara mamatva hatuM, rAga hato. "huM sAro chuM. mane A sAdhu kaDakImAranAra tarIke kema oLakhAve che ?" A jaDa kAyA uparano je rAga ane mamatva e vADI upara phAlyA phUlyA. prazna thAya ke "e to nAnA rUpamAM hatA ne ? to ATalA moTA kyAMthI AvyA ?" uttara e che ke e nAnA paNa rAgAdi mAnava bhavanA hatA, ane dharmasamajanI uparavaTa thaine rahyA hatA, tethI bhaviSyamAM enA guNAkAra thayA! eTale kaho, dharmasamajanI uparavaTa jAya te pApavRttinA parabhave guNAkAra thAya. eTale ja sAvadhAna rahevA jevuM che ke vartamAna jIvananI jhINI dekhAtI ya pApavRttio bhaviSyamAM guNAkAra na pAmI jAya! saMsAra jo zaraNabhUta nathI to deva-gurU paNa zaraNa kyAM ApI zake che? duHkha ane upAdhi AvI paDe tyAre tyAre deva-gurU paNa kayAM bacAvI zake che? karmanA udayane to veThavA ja paDe che ne? vastu upalaka dRSTie na vicAro, paNa UMDA Utaro to dekhAze ke deva-gurUne zaraNe javAthI e evuM tattvajJAna Ape che, mAnasika valaNa ghaDI Ape che, ane evI jIvanapaddhati Ape che ke eka to Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ roga Apatti vagere have jIvane duHkhI, rAMkaDo rotala nathI karI zakatA, temaja bIjAM e, ke bhAvI duHkhadaurgatyane UbhA karanArAM pApano lepa lAgavA detA nathI. devagurU dharmanA zaraNe gayAthI maLelAM AzvAsana to mahAna vIratA, mahAna vairya, mahAsamatAnI bakSIsa kare che. jenA upara Apattine utsava manAvI hasate haiye vadhAvI levAnuM sahaja bane che. mahAvIra prabhue puNiyA zrAvakanI garIbI dUra na karI ke na karAvI, paraMtu ene evuM tattvajJAna, mAnasika valaNa ane jIvana-paddhati ApI hatI ke puNiyAne e garIbI duHkharUpa lAgI ja kayAM hatI? garIbI TALavA ene zaraNanI jarUra ja nhotI! pachI e savAla ja nathI raheto ke "devagurU paNa garIbImAM zaraNa kyAM ApI zake che ? tyAre jagatanA bharose rahevAmAM enuM zaraNuM pakaDI rAkhavAmAM A hRdaya, A tattvajJAna, A jIvana-paddhati maLatI nathI, maLe che vAtavAtamAM du:kha karavAnuM, halakuM vicAravAnuM ane AraMbha-viSaya-parigrahone ja jIvanasAra mAnI enuM jIvana jIvavAnuM. pachI puNya dubaLuM paDI pApa sabaLa jAgatAM hoya te hAyavoya thAya che, ane pApanAM sakhtapratibaMdhane lIdhe snehI jagatanuM kAMi upaje nahi, eTale azaraNa nirAdhArapaNe rovAnuM ribAvAnuM ane aMte raeNsAi javAnuM thAya che. svajananA mRtyu nimitte koi tyAga karIe te paNa karmabaMdhananuM kAraNa bane?bhAi ke pitA ke chokaro marI gayo ane miThAi tyAga karavI che to zo viveka karavo jethI karma na baMdhAya? hAM viveka e, ke ApaNe e maranArane moha karAvI pApa baMdhAvyA, tema dharmanI tevI preraNA ke sahAya yA anukULatA na karI ApI, mATe enA daMDarUpe miThAi tyAga. A karo, to jyAre jyAre miThAino saMyoga Avaze tyAre tyAre ene tyajatAM e svaduSkata yAda AvI enI hArdika niMdA thaze, tema maranAra para bhAvadayA spharaze "bicArAe dharma na karyo ane pApasthAnaka sevyAM, enuM zuM thayuM haze ? bhaluM thAo enuM !' viveka Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hoya to A lAbha che, nahitara to "bhAi marI gayo che mATe huM miThAi leto nathI' evA tyAgamAM zokanAM pApanAM poSaNa thaze, enA kusaMskAranAM poSaNa thaze ane azubha karmanAM baMdhana vadhaze. miThAino tyAga karavA chatAM A sajA! Azcarya na lagADazo. uga khoTo che mATe A pariNAma che. ] zAstra kahe che, bhAviyajiNavayaNANaM mamattarahiyANa nasthi hu viseso| appANaMmi paraMmi ya, to vajje pIDamubhae vi|| eTale ke jinavacanathI bhAvita banelA ane mamatva rahita thayelA purUSone mana potAnA ane paranA AtmA vacce koi pharaka nathI, tethI ubhayanI pratye pIDAnI pravRtti e karatA nathI. to to pachI pIDAkArI bhAre tyAga, tapasyA ane pariSaha-sahana zA mATe kare? zAstra e badhuM karavAnuM to kahe che, to A vacana ane jAtane pIDA varjavAnuM vacana paraspara virUddha nathI? khAI-pIne moja karavAnuM ja kahevuM hatuM ne? samajaphera che. tyAga tapasyA vagere e pIDAkArI nathI, paraMtu sAdhaka e hoMzathI kare che. jema gumaDuM hoMzathI kapAvAya che ne ? pAMca paisAnI prApti thatI hoya to hoMzathI TADha-taDako ke bhUkha-tarasa veTho cho ne ? e kyAM pIDAkArI lAge che ? strIone jeTha mahinAnA dhUma tApa sahIne rasoi karavAnI keTalI hoMza hoya che ? ema karmakSayanA anupama lAbhArthe tyAga, tapasyA vagere karavAnI hoMza hoya che mATe te pIDAkArI nathI. " II mRtyu vakhate kevI dazA thaze enI AjathI ciMtA zuM kAma karavI? are bhAi ! ApaNuM jIvavAnuM ja evuM che ke bhaviSyanI ciMtA karIe chIe. divasanA kAma karI lo, nahitara pachI rAte nahi thai zake. A zuM che?bhaviSyanI ja ciMtA ne? .. 444444 so4444444 Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'bAraNuM ke nakUco tUTyo che to' divasanA ene ThIkaThAka karAvI lo. jethI rAte dvAra baMdha karI nirAMte sUi zakIe ?' 'ziyALAmAM anAja bharI lo jethI bAra mahinA nirAMta !' 'kamAimAMthI bane teTaluM bacAvo to AgaLa koi maMdavADa kIkA-kIkInAM lagnamAM ke ghaDapaNamAM kAma lAge....' 'Ama lAMbA-TUMkA bhaviSyano vicAra kyAM nathI ? 'eka sIDI paNa sarakhI rIte utaro nahIMtara paDIe to hADakAM bhAMge, vAge, na ATha dahADA bhogavavuM paDe-A vicAra rahe che ja.' have jo A kSaNa para bIjI kSaNano vicAra, AjanA divase bIjA divasano vicAra, A mAsa-varSamAM AvatA mAsa-varSano vicA2 ane A kumAra-yuvAna avasthAmAM yuvAna-vRddha avasthAno vicAra raheto hoya to vartamAna jIvana vakhate mRtyuno ane mRtyu pachInA jIvanano vicAra kema na rahe ? rasto oLaMgatA pahelAM ema thAya che ke sarakhuM joine cAlo nahitara koi basanI haDapheTamAM mota AvIne UbhuM raheze. A sAvadhAnI rahe che ja to pachI evo vicAra kema nahi rAkhavAno ke 'jJAnaddaSTi, ane tattvagaNatarIe evuM jIvana jIvuM ke jethI mRtyu vakhate hAyavoya kAyaratA ane durdhyAna na thAya ? 'AjathI ja sahana karavAnI Teva pADavA do jethI kaSTa ke mRtyu vakhate sArI rIte sahI zakAya. 'evuM jIvavA do jethI mRtyu na bagaDe.' hAthamAM rahela vartamAna kSaNa, vartamAna divasa, vatamAna mAsa-varSa ane vartamAna vaya jo bhAvi kSaNa, bhAvi divasa, bhAvi mAsa-varSa ane bhAvi vayano vicAra karAve che; to vartamAna jIvana vakhate bhAvi jIvanano vicAra kema na karavo ? na 31 Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mohAMdha mANasa koi dharma jIvone pauSadha karavA jatA joine, "A badhA bhagataDAoe Ama ne Ama dezane pAyamAla karAvyo che," ema vicAre babaDe, tyAM poSadha e lokavirUddha na gaNAya? nA, kemake e azubha adhyavasAya dharmI jIvoe nathI karAvyo, te to : | tenI aMdara paDI rahelo ja hato, te jarA pragaTa dekhAyo. paNa pauSadhavALo laghunIti game tyAM karavA bese, tenAthI lokone je dhRNA thAya ane dharma-dharmI upara abhAva thAya, te to A anucita pravRti nimitte thayuM kahevAya; mATe eno tyAga kare. koi mANasa navakArazI (jamaNa) karIne ghaNAM sAdharmikane jamADe te keTalAkane na rucatuM hoya, to te pravRtti lokavirUddha kharI ke nahi? nA, te lokavirUddha nahi, paraMtu jyAre koi mANasa tenI ja pAse garIbI avasthAne aMge pAMca rUpiyAnI madada mAge, ane chatI zaktie te na Ape to te lokavirUddha kahevAya. dharmakAryamAM Ama ghaNA paisA kharcavA chatAM pAMca rUpiyA mATe AnAkAnI kare, na Ape, to e jANavAmAM AvatAM loko enI niMdA kare, "joyo dharmadaMbhI !' AgaLa vadhIne loka dharmane vakhoDe ke "Amano dharma ja evo che, ane ema dharma pratye dveSI paNa thAya. tethI AvI kRpaNatA-kaThoratA e lokavirUddha gaNAya. keTalIka sAmAnya pravRttithI ekAda mANasane enI aNasamaja ke mUrkhatAne lIdhe te mATe samAdhAna rahevuM ghaTe. guNano upAsaka to sAmAnya pravRttinI paNa ghaNI ja kiMmata AMke. loka bicArA adharma na pAme, dharmanI niMdA-dhRNA karanAra na bane, dharma para tiraskAra na kare, avahelanA na kare, e dayA dharmane nahi Ave to kone Avaze ? tene AvavI ja joie, ane tethI ja loka adharmamAM paDI na jAya tevI te sAvacetI rAkhe. pote bIjAne dharma pamADavo to dUra rahyo, paNa bIjAo potAnA ja rahyA sahyA dharmane dharma pratyeno Adara-sadbhAvane gumAve, uparAMta anAdara-tiraskAravALA bane evuM kema ja AcarAya ? e anAdara vagere azubha bhAva hoi saMkalezarUpa che, ne bodhi Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yAne dharma pratye arUci hovAthI enuM pariNAma ugra abodhi bIjanuM Ave che. jene dharmanI prAptinA virodhI bhAvane utpanna ane ddaDha karanArUM bane che, ke je dharmaprAptinA kAraNabhUta dharma Adara-AkarSaNa-prazaMsAthI, arthAt bodhibIjathI e lokane atyaMta dUra rAkhe che, ane potAnA mATe ya parabhave abodhinuM phaLa nIpaje che. lokavirUddha eTale lokanA dilamAM dharma pratye durbhAva-karAve evA vANIvartAva. mokSamAM zuM sukha? jayAM majenuM khAvAnuM nahi, pIvAnuM nahi, vADI26. baMgalA, mAla-milkata nahi, eza-ArAma nahi, premALa-snehI kuTuMba nahi, tethI zo lAbha? sukha zuM? zo AnaMda? bIjA aneka trAsanI vAta to zI karavI ? paraMtu eka mRtyunI mAtra AgAhI jo koi vaidya ke jozI kare, to paNa te jIvane Dagale ne pagale akaLAvI nAMkhe che, to jyAM kadI mRtyu ja nathI tyAM keTalI zAMti ? janmano trAsa tamane game che ? iSTanI icchA thai, ane te maLe nahi ke, maLeluM dUra bhAge to kheda thAya che ? aniSTa AvI paDe to muMjhAo cho ? bhUkha-tarasathI vAraMvAra pIDAo cho ? parAdhInatAnuM du:kha lAge che ? AdhivyAdhi, vRddhapaNuM nathI gamatA ne ? to A badhuM jyAM nathI te mokSanuM kevuM ane keTaluM anupama sukha ! tyAM zarIramAM keda purAvArUpa janma ja nathI, eTale prANanAzarUpa mRtyu paNa nathI, vaya hAnirUpa ghaDapaNa paNa nathI. iSTano viyoga nathI, kAraNa ke tyA anaMta sukha zAzvata che. vaLI icchAnuM ke rAganuM nAma nathI eTale iSTa zuM ? temaja zarIra-indriya-mana nathI tethI aniSTa ya kAMi ja nathI. anubhava che ke aniSTa badhuM zarIra-indriya ke manane hoya che, paNa zarIrAdi ja tyAM nathI, tethI aniSTano saMyoga thavA jevuM ya kAMi nathI. bhUkhanuM duHkha ja nathI, tethI khAvAnI viTaMbaNA nathI. tRSA nathI eTale pIvAnI veTha nathI. temaja bIjA koi doSa, arthAt vyAdhi, apakati, azAtA, veTha vagere vagere kAMi nathI. zarIra ja nathI pachI vyAdhi kone ? niMdA prazaMsA karanArA Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ loko ja tyAM nathI eTale apakIrti kayAM thAya ? zarIra nahi to koi zItauSNatAdinI azAtA ja nahi, pachI pahe2vA, oDhavA, bheguM karavA, ke haravApharavAnI veTha zI ? tyAre mokSamAM che zuM ? sarvathA svataMtra jIvavA-2hevAnuM, koi aMze, koi rIta ya parataMtra nahi. AtmA svarUpamAM ja masta rahe. AtmAnuM svarUpa zuM ? lokAlokanA dareka dravyanA traNe kALanA anaMtAnaMta bhAvone jovA-jANavA ane avyAbAdha anaMtasukha tathA akSaya ane avikArya sthitinA prazAnta sAga2mAM jhIlavuM. parataMtratA kema nahiM? tyAM azubha rAgAdi vikAro nathI mATe. jIva rAgAdinA kA2Ne ja enA viSayano gulAma bane che. enA AdhAre ja cAle che. ethI rAgAdinA vikArone lIdhe ja pIDA bhogave che. siddhapaNAmAM to vItarAgatAne lIdhe parama svAtaMtrya che. sAthe parama zAMti che. kemake tyAM vyaktarUpe to nahi, paNa zaktirUpe ya aMdara chUpA paDelA krodhAdi kaSAyo nathI ke je azAMti kare, tema sarva upadravano kAyamI aMta thavAthI tyAM zAzvatuM ziva che. tyAM gamanAgamanAdi karAvanAra akaLAmaNa nathI. tethI koipaNa khasavAnuM, hAlavAnuM, bolavAnuM cAlavAnuM, dabAvAnuM vagere kAMi nathI, siddha haMmeza mATe sarvathA akriya che, mATe avyAbAdha sthiti che. jyAM kriyA che tyAM ja enaka bAdhA (pIDA) naDe che. Avo mokSa keTalo badho iSTa bane ! jIvane bIjuM joie paNa zuM che ? AvuM badhuM to ene bahu game che. sarva vAtanI jANakArI ene pasaMda, svAdhInatA ja ene game, badhuM manamAnyuM barAbara hoya, to e gusso, ropha, mAyA vagere ka2vA jarUrI nathI, taddana nirUpadrava sthitino e aharniza cAhaka, ene beTho hoya tyAM uThavuM na game, arthAt zakya hoya tyAM sudhI kriyAno parizrama na hoya to ThIka lAge, ane A badhA uparAMta saMpUrNa ane svAdhIna, tathA ekAMta ane anaMta sukhano te rasiyo. basa, A badhuM mokSamAM ja che. AMbAmAMthI AMbA ane bAvalamAMthI kAMTA pAke, to ahIM sArA bApano chokaro kharAba pAke tevuM kema bane che ? 34 Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ e ja AMbAmAMthI phikkA pAMdaDA ane eja bAvalamAMthI sAro guMdara tathA dAMta sApha karanAra sArAM dAMtaNa paNa pAke che ne ? je taLAvamAMthI kamaLa janme che eja taLAvamAMthI kIDA paNa janme che ne ? to sArAmAMthI sAruM ja thAya evo niyama kayAM rahyo ? asamAnatA zAnA gharanI ? bAkI, kharI rIte e juo ke AMbAmAMthI AMbA e to eka jAtanuM samAna zarIra che. ema ahIM paNa bApanA mAnava zarIramAMthI dIkaro mAnava zarIrarUpe samAna janmelo ja che, eTale AMbAnI jema manuSya tarIke samAna utpatti to thai ja che. have je viSamatA che, asamAnatA che, te to guNonI che ane e guNo zarIranA nahi, paNa AtmAnA gharanA che. tyAre putrano AtmA ane AtmAnA e guNo kAMi bApanA AtmA ke za2I2mAMthI nathI utpanna thatA, ke jethI samAna ja utpanna thavAnI Apatti Ave. ms 28 dIkSA-brahmacarya jevA UMcA dharmamAM ekadama kevI rIte jhukAvAya ? thoDA thoDA dharmanA abhyAsa vinA ucca koTinA dharmanuM pAlana kevI rIte zakya bane ? to e kaho ke e ema zakya na bane emAM kAraNa zuM ? e ja ne ke bahu kaSTamaya mArga che mATe abhyAsa vinA ekadama kema evAM kaSTa upADI zakAya ? paraMtu tame e juo ke saMsAramAM koi evI AjIvikA vagerenI bhAre ciMtA UbhI thai hoya, yA koi moTI dhana vagerenI lAlaca UThI hoya, athavA koi lUMTArA-khUnI-apakIrti Adino bhaya Ubho thayo hoya, to e ciMtA ke bhaya nivAravA mATe yA e moTI lAlaca saMtoSavA mATe kevAM kevAM bhAre kaSTa ekadama ja nathI upADatA ? tyAM kyAM dhIre ja dhIre kaSTano abhyAsa pADavA UbhA rahevAya che ? ms = ekadama kaSTa upADavAnA dAkhalA - (1) gha2mAM 3jA mALe UMghamAM hatA ne bUma paDI ke gha2mAM nIcenA 1-2 35 Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mALamAM Aga lAgI che. to zuM pahelAM dhIre dhIre kUdavAno abhyAsa pADavA besI rahevAya che? ke ekadama ja nIce 1-2 mALa kUdI javAya che? (2) jaMgalamAM bUma paDI ke pAchaLa lUMTArA cAlI Ave che, to zuM pahelAM 1 phalAMga, pachI vaLI 1 phalAMga,... ema doDavAno dhIre dhIre abhyAsa paDAya che? ke ekadama be mAila doDIne koi surakSita sthAne pahoMcI javAya che? (3) devALuM nIkaLI gayuM, zeThAi gai, taddana garIbI AvI, have rojanA roTalAno AkhA kuTuMba mATe prazna AvI Ubho, nokarInAM kaSTano anubhava nathI, to zuM dhIre dhIre eno abhyAsa pADatAM besI rahevAya che ke ekadama ja bhAre kaSTanI to kaSTanI, paNa evI nokarI ke majurI svIkArI levAya che ? (4) akasmAta thayo, ke kensara jevA roga Ubho thayo, to bhAre kaSTanAM oNparezana vagere TrITamenTa ekadama vadhAvI levAya che ne ? ke dhIre dhIre abhyAsa pADavA UbhA rahevAya che? (pa) koi kAraNe AbarU gai, bhAre be-AbarU AvI UbhI to paradeza bhAgI jai tyAMnA moTA kaSTa paNa ekadama upADI levAya che ne ? ke pahelAM gAmamAM rahI e kaSTano dhIre dhIre abhyAsa pADatAM tyAM besI rahevAya che? vAta A che, ke manamAM moTo koi bhaya lAgI jAya, yA koi bhArI ciMtA UbhI thai jAya, athavA koi moTI lAlaca banI Ave, to e bhaya-ciMtAthI chUTavA yA e lAlaca purI karavA bhAremAM-bhAre kaSTa paNa ekadama ja upADAyA che. tema bhayAnaka saMsArano bhaya dekhAi jAya athavA sAdhupaNAnA brahmacaryAdi guNonI sAcI lAlaca lAge tyAre UMcA dharmamAM ekadama jhUkAvI devAnuM sAmarthya pragaTe che. jaina dharma mAtra nivRttirUpa che, niSedharUpa che. NegativeDestructive paddhatino che, kintu racanAtmaka Positive constructive nathI." AmAM dalIla e che ke "jainadharmanA mukhya navakAramAM ja juo "namo arihaMtANa' mAM arihaMta eTale zatruno nAza karavAnI Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vAta che. dAnadharmamAM dhananI mUrchA pratye tiraskAra che, zIladharmamAM vAsanAnuM khaMDana ane viSayo pratye tiraskAra che, tapadharmamAM AhAranuM khaMDana che, bhAvanAdharmamAM anityatAdinI eTale ke saMyogo nitya nathI, jIvane koi zaraNa nathI vagere niSedhanI bhAvanA che, bhAvadharmamAM bhayanuM khaMDana che. virati dharmamAM icchA-AsaktinuM khaMDana che. Ama cAre bAju khaMDana ja khaMDana che." AvuM kema ? A AkSepa aNasamajaNano che, A adhUrI samajano che. jainadharma pravRtineracanAtmakatAne paNa bhAre mahattva Ape che, evI pravRttionAM Om vidhAna kare ja che. te A rIte : jainadharmamAM mukhya cAritra che, enA mATe kyuM che ke, 'pravRtti ne nivRttibhede cAritra che vyavahArajI, nijaguNa sthiratA caraNa te kahIe, nizcaya zuddha prakAra..., bhavijana bhajIyejI' jainadharma syAdvAdaanekAntavAda para nirbhara che, tethI te ekalI nivRttinA ekAntamAM jai zake nahi, ekalA vyavahAra ke nizcayanA ekAnta para nirbhara rahI zake nahi, pravRtti paNa apanAvI ja paDe. have uparokta AkSepono parihAra vicArIe. 'namo arihaMtANaM' padamAM 'namo' pada paheluM mUkyuM 'arihaMtANaM' pachI mUkyuM, eja pravRttinI mahattA sUcave che. namaskAra e pravRti che. emAM namaska2NIyanA guNo-sukRtonuM bahumAna-anumodanAnI pravRtti che. A pravRtti e AtmAmAM guNo-sukRtonAM bIjanuM vAvetara che. 'arihaMtANaM' padamAM 'arihaMta' zabdano artha 'AMtarazatruno nAza' evo che ja nahi, kema ke to to sAmAnya (atIrthaMkara) kevaLajJAnIne paNa arihaMta kahevA paDe ! 'arihaMta' no mukhyArtha devAdinI pUjAne arha 'aSTa prAtihAryanI zobhAne yogya' evo che, AmAM paNa pUjAnI yogyatA dharmazAsanasthApakatAne lIdhe che, tethI dharmazAsana sthApanAnI pravRtti ja AgaLa AvI. dAnadharmamAM mAtra dhanamUrcchano tiraskAra nathI, kintu sAthe-sAthe abhayadAna ane anukaMpAnA dAnamAM je jIvane dAna karIe chIe enA 37 Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIvatvanuM sanmAna che, pAtradAna-sAdharmikabhaktimAM dharma-dharmitAnuM bahumAna che ane supAtradAna-paramapAtra dAnamAM gurU tathA devAdhidevanI pUjayatAnuM pUjana che. A sanmAna-bahumAna-pUjana spaSTa pravRttirUpa che, Positive Approach che. zIladharmamAM mAtra vAsanA-viSayono tiraskAra nahi, kintu AtmaramaNatAnA utthAnarUpa pravRtti paNa che. zIla pALatAM-pALatAM AtmAnI nirvikAratA ane sahaja prasannatAmAM 2maNatAnI pravRtti, prekTisa karavAnI che. to ja zIla naiSThika zIlarUpa banI ddaDha zIla bane. tapamAM mAtra AhA2saMjJAno niSedha nahi, kintu racanAtmakarUpe AtmAnA sattvano vikAsa paNa che, kema ke anAdikALathI jIvanI pUMThe lAgelI 'khAuM'nI saMjJAne dabAvavA sattva pragaTAvavuM paDe che, ne A sattva-vikAsanI pravRtti e ghaNI badhI parAkramI zubha pravRttinuM mULa che. bhAvanAdharmamAM mAtra bhayakhaMDana nahi, kintu mohaddaSTine dabAvI jJAnaddaSTinI uttejanA che. A jJAnaddaSTi paropakAra-parArtha-jinabhakti vagerenI keTalIya pravRtti karAve che. viratimAM mAtra AsaktinuM khaMDana nahi, kintu AtmAnA zuddha svarUpa tarapha prayAsa ane prayANa paNa che. te AtmAnuM zuddha svarUpa traikAlika pravRtti dvArA siddha thAya che. paMcAcAra-pravRtti dvArA svarUpa UghaDatuM jAya e racanAtmaka kArya che. A paMcAcAramAM bharacaka pravRtti che, dA.ta. jJAnAcAramAM jJAna-jJAnI jJAnasAdhanAnAM bahumAnano AcAra pALavA mATe aneka prakAnI pravRtti karAya, jemake sarvajJanuM tattvajJAna potAnAmAM, potAnA AzritamAM ane zakyatAnusAra jagatamAM prasAravA aneka rIte prayatno thAya, jJAnavALAnAM kadara-sanmAna thAya. samyak jJAnanAM sAdhana zAstragranthonAM utpAdana-rakSaNa-pracArAdinI pravRtti thAya. A badhuM jainadharmamAM vihita che. 38 Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ema, darzananA-samyagdarzananA AcAramAM jainadharmanA AcAra anuSThAnanI upabRhaNA, arthAt prazaMsA-samarthana-protsAhana, dharmamAM zithila paDanAranuM sthirIkaraNa, dharma pALanAra-mAnanAra 52 vAtsalya, haiyAnAM heta dharmanI prabhAvanArthe jainetaronI paNa karAtI anukaMpApUrvakanI bhakti, varaghoDA, mahotsava, viziSTa tyAga-tapa-dAna AdinI aneka prakAranI pravRtti jainadharma pharamAve che. samyacAritramAM AhAra-gaveSaNAnI evI pravRtti, ke jemAM koine ya bhArabhUta thavAya nahi, bolavAnI mita-madhurasatya-hitakara ja bhASA pravRtti jethI janatAne pApatyAga ane kalyANa-AdaranI preraNA maLe. samyak tapanA AcAromAM titikSAno jabaradasta lAbha karAvanAra vividha tapasyAo vRtti-saMkSepa, kAyakaSTa, saMlInatA uparAMta prAyazcita, vinaya, vaiyAvRttva, svAdhyAya, dhyAna, kAyotsarganI bharacaka pravRttio pha2mAvelI che. sArAMza, AtmotthAnanA pAyAmAM mArgAnusAritA-yogapUrvasevA vagerethI mAMDI TheTha parAkASThAe zukladhyAna sudhI mahAtAraka pravRttimArga jainazAnane jarUrI kthA che. zuM zubha-azubha bhAvano puruSArtha bhavitavyatAne AdhIna che ? nA, pAMca kAraNamAM puruSArtha-udyama e paNa eka svataMtra kAraNa che, paNa nahi ke bIjA kAraNane AdhIna, eTale ke 'pAMcamAnAM bIjA kAraNa puruSArtha jagAvI Ape to puruSArtha thAya' evuM nathI dA.ta. svabhAva puruSArthane jagAvI Ape, ke nimitta jagAvI Ape yA bhavitavyatA puruSArtha utpanna karI Ape to thAya evuM nathI. to pachI A pAMcamA ArAmAM mokSano puruSArtha kema nathI thai zakato ? utkRSTa saMghayaNa-baLanuM puNyakarma nathI mATe ja ne ? eTale zubhA-zubha karma e puruSArthamAM kAraNa banyuM ne ? mATe puruSArtha e karma arthAt nimitta kAraNane AdhIna thayo ja ne ? evuM nathI kemake to to pachI evo prazna thAya ke jeTalAne 39 Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ahIM cothA ArAmAM ke Aje mahAvideha kSetramAM puNya utkRSTa saMghayaNa baLa maLyuM e badhAne mokSano puruSArtha kema na thayo ? karmathI ja puruSArtha janamato hoya to te janamavo joito hato. karma anUkULa chatAM kALa anukULa na hoya eTale udyama na thAya ema bane ne ? paNa ahIM bhUlatA nahi, cothA ArAno kALa to anukULa ja che. tethI to bIjA keTalAka jIvo mokSano puruSArtha karI zake che ne ka2Ine mokSa pAme ja che mATe A vAta ja khoTI che ke 'puruSArtha karma ane kALane AdhIna che.' utkRSTa saMghayaNa baLanuM puNyakarma ane cothA ArAno kALa temaja bhavyatAno svabhAva e traNeya maLavA chatAMya mokSano puruSArtha kema nathI janamato ? tyAM kahavuM paDe ke puruSArtha e paNa kALa ane karmanI jema svataMtra kAraNa che. eTale ke pelA kAraNa mAtrathI puruSArtha na janme. kintu jIve puruSArtha karavo hoya to ja thAya, na karavo hoya to na thAya, e enI svataMtratA che... alabatta, kALa, svabhAva karma vagere puruSArthamAM sahAyaka kharAM, paraMtu puruSArthane jagAvanArAM na kahevAya. puruSArtha pote jagAve to ja thAya, na jagAve to na ja thAya. kArya thavAmAM jema karma svataMtra AvIne UbhuM rahe, svabhAva svataMtrapaNe AvIne Ubho rahe ema puruSArtha svataMtra AvIne Ubho rahe: tyAM ``vuM nahi ke svabhAvane karma lAvI Ape yA karmane svabhAva jagAvI Ape, ema evuM paNa nahi ke puruSArthane kALa, ke paruSArthane karma jagAvI Ape, kintu jema kALa ke karma svataMtrapaNe Ave ema puruSArtha svataMtrapaNe Ave. eTale, kALa-karma-svabhAva badhuM anukULa che chatAM mokSano puruSArtha to jIva kare to ja thAya. A uparathI samajI zakAya che ke manuSyabhava, Aryatva, dIrdha AyuSya ane deva-gurU-dharmano saMyoga maLI gayo eTale karma to anukULa thai gayAM che. have puruSArtha jagAvAnuM tamAre AdhIna che mATe bahAnuM na kADhatA ke 'zuM karIe ? puNyano udaya nathI eTale mokSano-dharmano puruSArtha nathI thato.' A 40 Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bahAnuM khoTuM che. dharma-puruSArtha koi karmanA udayathI nahi paNa e to tamAre karavo haze to ja thavAno. mAnavajanma Adi maLyA eTale kahevAya ke puNya to che ja. puNye enuM kAma purUM karyuM. have kAma puruSArthanuM che te te puruSArthane puNya nathI jagAvI zakatuM, e to tame UThIne puruSArtha karo to ja thavAno che. Ama, jema karma e svataMtra kAraNa, ema puruSArtha e svataMtra kAraNa. evI rIte bhavitavyatA e svataMtra kAraNa ane puruSArtha e ya svataMtra. bhavitavyatA kAMi puruSArthane jagAvanArI nathI, chatAM jyAM amuka puruSArtha thavA saMbhava hoya tyAM jo bIjI jAtano puruSArtha thAya to tyAM bhavitavyatAne kAMika kAraNa kahevuM paDe eTale bhavitavyatA puruSArthamAM kAraNa nahi paraMtu puruSArthanI jAtimAM kAraNa. 31 bhagavAnanI dravyapUjA karavAne badale sAmAyika laine bese to zuM e vadhAre UMcI pUjA na kahevAya ? e to bhAvapUjA che. zuM ema karavuM vyAjabI nathI ? nA, gRhastha mATe zAstra dravyastava pradhAna kahyuM che eTale enA mATe * e mukhyapaNe jinAjJA che. jo e dravyapUjAne badale sAmAyika laine Gm bese to eNe jinAjJAnI upekSA karI gaNAya. pUjAnA samaye sAmAyikane badale jinapUjA upara bhAra kema mUkyo che ? dravyajinapUjAmAM potAnI mUrcchanA dhana vagere dravyono tyAga karavAno hoya che. ethI ja aMtaramAM kharekhara Asakti-tyAgano dharma Ubho thAya che. sAmAyika laine bese emAM dhanano kazo kharca lAgato nathI, vyaya karavo paDato nathI eTale eTaluM dhana bacI gayAno saMtoSa rahe che emAM cokkhI dhananI Asakti poSAya che. to pachI pUchazo, to ema to dravyapUjA na kare, sAmAyika kare ane bIjI bAju potAnA dravyothI anukaMpAdAna vagere kare to zuM dhananI mUrchA na utare ? jo dAnadharma karavo che to emAM zreSTha dAna to zreSTha pAtranA hisAbe 41 Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gaNAya. A jagatamAM zreSTha pAtra yAne parama pAtra arihaMta paramAtmA che. jevuM pAtra tevuM dAnanuM uttama phaLa. eTalA ja mATe paMcAzaka zAstramAM lakhyuM ke, jevI rIte samudramAM paDela pANInuM mAtra eka biMdu akSaya, ajara, amara thai jAya che, kemake pANInA svabhAva mujaba e biMdu samudranA pANI sAthe ekameka thai jAya che, eTale have eno nAza kyAre ? ke jyAre Akho samudra sukAI jAya tyAre ! e banavAnuM nathI. eTale e biMdU akSaya thai gayuM gaNAya, evI rIte paramAtmAnA caraNe samarpita kareluM thoDuM paNa dravya akSaya lakSmI banI jAya che. zAstrakAroe paramAtmAnA caraNe karelA potAnA dravyanA viniyoga (sthApana-samarpaNa) nuM A sarvottama phaLa batAvyuM che. eTale have jyAre dAna ja karavuM che to arihaMtanI dravyapUjAmAM karelo dhanavyaya e zreSTha koTino dAnadharma che, pachI enI upekSA karIne sAmAyika laine besavuM eno zo artha che? maMdiramAM sArAM upakaraNa na lai javAM joie ne? kemake dhyAna emAM rahe? bhaktane bhagavAna para haiyAmAM eTaluM badhuM bahumAna che ke, emanI bhakti potAnI sArAmAM sArI cIja-uparakaraNa-veza vagerethI karyA vinA rahevAya ja nahIM. hA, e prazna jarUra che ke pAchuM dhyAna enuM rahetAM mukhya kArya paramAtmAnuM dhyAna moLuM paDI na jAya ? A mATe ATaluM hRdayamAM lakhI rAkhavAnuM che ke bhagavAnanI bhakita sArAmAM sArI vastu saraMjAmathI zA mATe karavAnI che ? eTalA ja mATe ke bhagavAna sauthI sArA che. kaho jo, moTA kiMmatI hIrAmANeka karatAM paNa bhagavAna keTalA sArA tulya ? bamaNA? dasaguNA ? nA, anaMtaguNA sArA. mATe ja anumodanA karavAnI sAthe e bhAvanA jarUra karajo ke "vAha! kema na hoya? mArA bhagavAna vizvazreSTha che, emane sArAmAM sArI AMgI hoya ja. AMgI bahu sArI paNa bhagavAna to anaMta guNA sArA che. vizvadayAnA bharelA anaMtaguNonA svAmI! indrone paNa pUjya ! bhayaMkara bhavamAMthI mukta karanArA, Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sadgatinA dAtA...vAhakevA anupama paramAtmA !" A bhAvanA paNa sAthe ja karavAnI che ke jethI citta AMgInuM nimitta pAmI mukhya prabhu upara lAgI jAya. have jo A bhAna jAgrata che ke bhagavAna sarvazreSTha che,' to emanI AgaLa sArI cIjavastu tuccha lAgaze. tethI e cIjo bhagavAnanA dhyAnamAM dakhala nahi karI zake. manane beThuM che ke cIjavastu to lalATamAM lakhyA pramANe maLavA TakavAnI che paNa AvA bhagavAna kyAM maLe ? mAMdagImAM ane aMta samaye samAdhi mATe navakAra maMtranuM smaraNa karavAmAM Ave che to, navakAramAM samAdhi zI rIte bharI paDI che? paheluM to e juo ke navakAra mahAmaMtramAM evA pavitra, patitapAvanakArI 68 akSaro goThavAyelA che ke zAstra kahe che ke eno mAtra pahelo akSara "na' bolatAM sAta sAgaropamanI pApakarmanI sthiti tUTe che ! "namo arihaMtANaM bolatAM pa0 sAgaropamanI karmasthiti tUTe che ! saMpUrNa navakAra bolI rahetA 500 sAgaropamanI pApasthiti tUTe che. ! sthiti tUTavA mATe rasa paNa maMda paDe che tethI e pApakarmanI asamAdhi karAvavAnI zakti tUTe che, eTale samAdhine avakAza maLe che. jo ekavAranA navakArathI Ama, to anekavAranA navakArathI keTalo lAbha ? (2) bIjI rIte joie to navakArathI puNya vadhe che. e samAdhi preraka sagavaDa sAmagrI Ape che tethI samAdhi sulabha bane che. (3) eka nakkI hakIkata che ke citta game teTaluM vihvaLa thayuM hoya, asamAdhimAM paDyuM hoya to paNa kramaza: navakAranA pratyeka akSara ane pada upara mana kendrita karI calAvavAthI pelI asamAdhi bhUlAine samAdhine sthAna maLe che. (4) tyAre navakAramAM parameSThIne namaskAra je karAya che te bhAre Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vinayakarma che, tenAthI tevA duSTa karmonuM niyamana, apanayana, dUrIkaraNa thAya che. te thai javAne lIdhe samAdhi sulabha bane che. (5) namaskAramAM arihaMtAdi paMca parameSThI bhagavaMtonuM praNidhAna thAya che. eka arihaMtamAtramAM kSaNavAra paNa lAgeluM citta prabaLa karmakSaya karI bhavya skUrti Ape che to pachI pAMce ya parameSThImAM parovAyelA cittanA phaLanuM pUchavuM ja zuM? enAthI suMdara samAdhi maLe ja. (6) navakAramaMtramAM paMca parameSThInA guNo yAda karatAM e guNonI mamatA jAge che ne e guNomAM kSamA, samatA, mahAvirAga, AtmaramaNatA vagere che, eTale enI yAda ApaNane samAdhinuM protsAhana Ape e svAbhAvika che, (7) parameSThIne namaskAra e parameSThInA guNonI anumodanA, enI abhilASA ane prArthanAnI mahAnuM sAdhanA Ape che, e paNa samAdhine preranAra bane che. ityAdi. A badhuM sUcave che ke navakAramAM samAdhi bharI paDI che. mAtra ene prApta karatAM AvaDavuM joie, pAmavAnI garaja joie ane prabaLa purUSArtha joie. karmanA udaya ApaNA kAbUmAM nathI paNa samAdhi ApaNA hAthamAM che. karma udayamAM AvyuM tyAM rasa to enI sAthe jakaDAyelo ja paDyo che. teno anubhava thayA vinA karma bhogavAine kSaya pAmI javAnuM kema bane? arthAt karma udayamAM che tyAM eno vipAkodaya yAne rasAnubhava nahi ane mAtra pradeza-udaya che evo bhogavaTo kema banI zake? karma udayamAM AvyuM eTale enI sAthe jakaDAyela rasa paNa anubhavamAM Ave ja ne? nA, evo niyama nathI, kemake jo e vakhate koi bIjA baLavAna karmanA rasano anubhava cAlu thayo hoya to emAM pelA udaya prApta karmano rasa DhaMkAi javAthI svataMtra anubhavamAM na Ave ema bane. A samajavA mATe vyavahArU dAkhalo lo, dA.ta. mIThA darAkha jevA sarabatano glAsa pIvA Apyo paraMtu emAM kaDavA kariyAtAnA pANInI eka nAnI camacI Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nAMkhIne Apyo. have je vakhate e sarabata pIvAi rahyuM che e ja vakhate zuM peluM mAMhI bhaLeluM kariyAtAnuM pANI nathI pIvAi rahyuM ? pIvAi ja rahyuM che paraMtu enA kaDavA rasano anubhava nathI. anubhava to pelA sarabatanI miThAzano ja thAya che. matalaba kariyAtAnuM camacI pANI bhogavAi rahyuM che chatAM eno rasa nathI bhogavAto, rasano anubhava nathI thato. kAraNa ? sarabatanA rase kariyAtAnA rasane sthagita karI dIdho. chatAM kariyAtuM bhogavAyuM gaNAya paNa vinA rasAnubhave. basa, karmamAM paNa AvuM bane che. eka karmanA rasanA anubhava hoya tyAre emAM bhaLelAM bIjA karmano rasa sthagita thai jAya. pelAno rasa anubhavamAM Ave ane Ano rasa anubhavamAM na Ave ane chatAM pelA karmanI hArohAra A karma bhogavAi jAya ema bane. A mATe karma udayanA pUrva samaye "stibuka saMkrama' nI prakriyA thAya che. stibuka saMkramanI prakriyA:stibuka saMkrama' eTale pachInA samayamAM udayamAM AvanAra bIjA karmanA bheguM A karmane saMkramAvI devAmAM Ave, bheLavI devAmAM Ave te evuM ke pachInA samaye pelA karmanA rasano anubhava thAya paraMtu enA joradAra rasathI sthagita thai gayelo A karmano rasa anubhavamAM na Ave. AvI mAtra udayanA pUrva samaye ja bheLavaNIne "tibuka saMkrama' kahe che. evA sibuka saMkramane pAmIne pachInA ja samaye udayamAM AvatuM karma mAtra pradezodayathI bhogavAya. eno mAtra pradezodaya hoya paNa rasAnubhava nahi, vipAkodaya nahi. AmAM evuM paNa bane ke jema sarabata nahi paNa khAlI pANI bharelA maTakAmAM kariyAtAnI bahu nAnI camacI paDI to paNa pachI pIvAnA pelA pANIno ja anubhava thAya che, kaDavA kariyAtAno nahi. evI rIte maMdarasavALA koi krodha, mohanIya vagere karma vipAkodayathI udayamAM hoya ane pUrve enAmAM adhika rasavALuM krodhamohanIya karma bhaLyuM hoya chatAM anubhava pelAnAmaMda rasano thAya, AnA adhika rasano nahi. Ane mAtra pradezodaya kahe che. 45 Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvuM anubhavamAM Ave che. dA.ta. koinA para enA apamAnajanaka zabdathI gusso UThI Avyo paraMtu tyAM jo gurU samajAvanAra maLI AvyA to gusso dabAvAya che. maMda karI devAya che. alabatta, mananI aMdara saheja dabAvAya che paraMtu ugratA nathI. Ano artha zuM thayo ? Aja ke maMda rasavALA krodha mohanIya karmano vipAkodaya cAlyo ane pelA adhika rasavALA karma AmAM bhegA maLI mAtra pradezodayathI bhogavAya, paraMtu eno vipAkodaya gita thaI gayo. ema bajAramAM gayA. bajArano raMga joi tIvra rasavALo lobha mohanIya saLavaLyo. moTo sodo karI nAMkhavAnuM mana thayuM. paraMtu tyAM koi sArI vicAraNA AvI. agara zaMkAthI bhaya lAgyo ke kadAca Ama karavAmAM pachIthI bajAra paDatAM lapaDAka paDe to ? eTale moTo sodo karatAM aTakyA ane nAnA sodAthI patAvyuM. A zuM karyuM ? adhika rasavALA lobhamohanIya karmano maMdarasavALAmAM stibuka saMkrama karyo, bheLavaNI karI, eTale eno vipAkodaya dabAyo ane pelA maMdarasavALAnI sAthe A karma bhogavAyuM, paraMtu mAtra pradezodayathI. sArAMza, kaSAya mohanIya karma udayamAM AvanAra hoya, enI sthiti pAke eTale udayamAM to Ave ja. paraMtu jo enA vipAkodayane sthagita karI devAmAM Ave to pachI bhalene e pradezodayathI udaya pAme paNa bhaya nahi. tyAM udayane rokyo kahevAya. udayane arthAt enA vipAkodayane rokyo. eTale kaSAyane jAgato aTakAvyo kahevAya. sudarzana zeThane rAjAe khoTA Aropasara phAMsInI sajA ThokI tyAre sudarzana zeThane evo vicAra kema na Avyo ke jo ahIM satya hakIkata kahI dauM ane sAthe abhayA rANI mATe abhayadAna mAgI lauM to huMya bacI jauM ne e paNa bacI jAya ane huM jIvato rahIza to pachI ghaNo dharma ArAdhI zakIza? | ema karavAmAM nizcita nathI ke abhayAno evo ghora prapaMca Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAMbhaLIne atyaMta gusse bharAyelo rAjA abhayAne zikSA vinA jatI kare ! vaLI pote satya prakAzavA jatA abhayAnuM marma khUlavAthI enA dilane jabaradasta AghAta to thAya ja e nizcita che. ahiMsA ane dayAnA mahAna upAsaka sudarzana zeTha e kevI rIte vadhAvI le ? ApaNA dilamAM evo dayAbhAva na hoya eTale sAmAnA hradaya marma bhedAtA ene keTalo sajjaDa AghAta lAge che ane tIvra du:kha thAya che enI kalpanA nathI AvI zakatI. tyAre sudarzana zeTha, je zrAvakadharma pAmyA che ane je emaNe ahiMsA, satya vagerenAM vrata lIdhA che emAM eno 52mArtha, enuM rahasya, eno UMDo bhAva haiye evo vasAvyo che ke e jIvo pratyeno dayAthI chalochala bharelo che. pachI tyAM sAmAe potAne ghaNo badho trAsa Apyo, keTalI viTaMbaNA karI ene ADe AvavA detA nathI, tenI gaNatarI karatA nathI ane sAmAnA duHkhano vicAra pahelA kare che. sAmAne du:kha paDe enAthI potAnuM dila dravita thai UThe che. mahAvIra prabhune cha mahinA sudhI raMjADanAro ane eka rAtamAM ati bhayaMkara upasarga ka2nA2o saMgama devatA have hArIne javA lAgyo tyAre prabhune e julmano hisAba na gaNatAM ene bhAvI narakAdi du:kho varasavAnI kalpanA para dila dravI uThyuM ne ? AMkhamAM AMsu AvI gayA ne ? huM AvA mAlikano AjJAMkita chuM e gaurava haiye vasyuM hoya to ApaNane paNa ApaNA para du:kha varasAvanAra duHkhI thayA aMge dayA kema na UbharAya ? sudarzana zeThane jinezvara bhagavaMtanA ane emanAM vacananAM evAM aMjAmaNa che ke emanA dilamAM abhayA pratye e dayA UbharAya che. eNe kevA prapaMca ane julma karyA e taddana bhUlI jaine eno marma khullo ka2vAmAM enA dilane keTalo badho AghAta kare, enI dayAthI dravita thai jAya che. eTale e rahasya kholanArUM sAcuM paNa vacana kema bole ? na vaLI pote jIvatA rahe to bhaviSyamAM ghaNo dharma karI zake e vicAramAM paNa dharmanI vizeSa bhUkha karatAM potAnA prANa bacAvavAno lobha mukhya hovAnI gaMdha Ave che. kemake paheluM to jIva potAne bacAvavA mATe sAmAnA gupta duSkRtyane ja prakAzamAM lAvaze ethI ene ja sajjaDa hRdayAghAta lAge ane 47 Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kadAca ene bhayaMkara sajA thAya e tarapha AMkhamiMcAmaNA thAya che. arthAt sAmAne UbhA thanAra du:kha pratye upekSA, kaThoratA, nirdayatA thAya che. jo e hoya ane potAno jIva bacAvavo che to eno artha e, ke bIjAnA bhoge potAnA bacAvanI tAlAvelI mukhya banI. pachI 'bhaviSyamAM huM dharma ghaNo karIza' e eka bahAnuM athavA gauNa icchA thai. potAnA prANanA lobhe, hAthaveMtamAM rahela pratyakSa dayAdharmane kacaDavA jatAM bhAvI dharmasAdhanAnI lAgaNI joradAra rahevAnuM zI rIte kahI zakAya ? mATe to kumArapALa mahArAjAe kaMTakezvarI devIne varasovarasa apAtA bokaDAnA bhogamAM saMmati na ApI. devIe trizula mArI koDhiyA banAvyA to paNa vadhanI saMmati na ApI ane baLI maravAnI taiyArI karI. tyAM ema na vicAryuM ke huM jIvato hoiza to bhaviSyamAM ghaNI zAsana-prabhAvanA karIza. ghaNo dharma karI zakIza. kema nahi ? kAraNa A ja ke bokaDA pratye dayA ane ahiMsAnI jinAjJAnuM aMjAmaNa. ethI potAnA prANanA saMkaTe paNa e bajAvavAmAM jhAlyA rahI zakatA nathI. aMjAmaNa cIja evI che. sudarzanazeThane jinavacananuM ane jinavacane kahela dayA ane vratadharmanuM evuM aMjAmaNa che eTale potAnA bolavA para abhayA rANIne AghAta ane sajA thAya e jovA taiyAra nathI. bAhubalIe byunonA vacanathI mAnAkAMkSA paDatI mUkIne bhAi maharSione vAMdavA paga upADayA tyAM mAnAkAMkSA to paDatI mUkI paraMtu nAnA bhAi maharSione namana karavAnI AkAMkSA jAgI e paNa AkAMkSA eka rAgarUpa ja che ne ? to e chate ya vItarAga zI rIte banAya ? vItarAga eTale to sarvathA rAgarahita ? 36 -0 ahIM samAjavAnI jarU2 che ke mAnAkAMkSA e azubha adhyavasAya che ane namaskAranI AkAMkSA e eka zubha adhyavasAya che. tyAM pahelAM e azubha adhyavasAya toDavAne mATe A zubha adhyavasAyanI 48 Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jarU2 che. mAnano ke lobhano adhyavasAya e kaSAya pariNita che, saMkleza che. te 'cAlo ApaNe A kaSAya-pariNati mUkI do, mAna rAkhavAnI ke lobha ka2vAnI jarU2 nathI' ema ciMtavavA mAtrathI kAMi e 2vAnA na thAya. e to 2vAnA karavA mATe saMklezanA adhyavasAyane badale vizuddhino adhyavasAya lAvavo paDe ne e vizuddhino adhyavasAya paNa kaSAyanA gharano che. sAMbhaLIne bhaDakatA nahi. zAstra kahe che. jeTalA saMkleza-sthAna che enAM e vizuddhisthAna che.' azubha kaSAyabhAvamAM nIce aMdara utaratA jAo e saMkalezamAM paDyA kahevAya. tyAre emAMthI bahAra nIkaLatA jAo eTalA vizuddhimAM caDyA gaNAya. khUbI juo ke dA.ta. navamA guNaThANe be AtmA che. paNa eka sAtame AThame thai upara caDato navame che ne bIjo 11me guNaThANethI paDato navame guNaThANe Avyo che. A enA jevuM che ke jema ke tIrthodhirAja zrI zetruMjA para hanumAnanA haDA AgaLa be yAtrika eka ja pagathiyA upara dekhAya che. paNa eka jaNa yAtrA karIne upa2thI utarato che ne bIjo yAtrA karavA mATe nIcethI upara caDato tyAM Avyo che. e ja rIte ahIM eka jaNa vItarAga banavAnI dizAmAM nIcenA guNasthAnakethI caDato caDato navamA guNaThANe Avyo che tyAre bIjo 11me guNaThANe vItarAga banIne have e aMdaramAM kSaNabhara taddana upazAMta karI nAMkhelA kaSAya udaya pAmatA e bIjo 11 me guNaThANethI paDato navame guNasthAnake Avyo che. AmAM caDato e vizuddhimAM che ne paDato e saMklezamAM che. Ama baMne amuka samaye eka sAthe navamA guNaThANe hovA chatAM, eka AtmA kaSAyamAMthI bahAra nIkaLato nIkaLato upara caDatAM navame Avyo che mATe e vizuddhimAM gaNAya che ane bIjo uparathI nIce Utarato kaSAyanI aMdara aMdara pesatAM e ja navamA guNaThANe Avyo che. kaSAyasthAna, adhyavasAyasthAna samAna e ja chatAM ekane vizuddhi, vizuddha pariNAma ane bIjAne saMkleza, saMkliSTa pariNAma ! eno artha e thayo ke saMklezasthAna eja vizuddhisthAna, savAla mAtra paDavA-caDavAno. taphAvata mAtra kaSAyamAM aMdara UtaravAno ke emAMthI bahAra nIkaLavAno. have e juo ke, ja 49 Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kaSAyamAMthI bahAra zI rIte nIkaLAya ? A samajavA mATe pahelAM eTaluM dhyAnamAM rahe ke kaSAyano adhyavasAya yAne bhAva kAMi ekaja pramANano nathI kintu emAM (Degrees) DigrIo che, mAtrAo che. sauthI UMcI DigrIno utkRSTa mAtrAno, enAthI jarAka utaratI mAtrAno, enAthI paNa jarAka utaratI mAtrAno ocho karatAM karatAM vItarAgabhAva yAne taddana niSkaSAyabhAva AvavA pUrvano atyaMta nahivat kaSAyabhAva. e sauthI alpa mAtrAno kaSAyabhAva e UtaratI mAtrAo thai. enA badale alpamAMthI vadhatI mAtrAno kaSAya thato Ave e caDatI mAtrAonA kaSAyabhAva gaNAya. have jovAnuM e che ke emAM zI rIte alpa alpa mAtrAnA kaSAya adhyavasAya thatA Ave ? eno uttara e che ke kaSAya jevA prakArano hoya tenA-tenAthI viruddha zubhabhAva Ubho karAya to e dabAya. dAta. krodha kaSAyanuM upazamana kSamAsamatAnA bhAvathI thAya, mAnakaSAyanuM zamana namratA-mRdutA-laghutAnA bhAvathI, mAyAnuM RjutA-saraLatA-nikhAlasatAnA bhAvathI ane lobhanuM upazamana nispRhatA-tRpti-nirmamatAnA bhAva vaDe thAya. eno artha e ke pelA kaSAyanA azubha bhAvanI sAme A kSamAdinA zubha bhAva UbhA karavA paDe, emAM paNa DigrI (mAtrA) to rahevAnI. sauthI alpamAtrAno kSamAno bhAva, enAthI vadhatI mAtrAno, ethI paNa adhika mAtrAno... evuM namratAdinA bhAvomAM ya aneka mAtrAo rahevAnI. chatAM eTaluM to nakkI ke A kSamAdi e paNa bhAva che ne kAMi vItarAga dazA nathI. vItarAga dazA to parAkASThAnI sarvathA kaSAyamukta avasthA che. eTale enI nIcenI guNamaya avasthAo Ama kaSAyanA astitvavALI avasthA hoine vizuddha' kahevAya che kemake kSamAdi vikasatAM kaSAya zamatA AvIne vizuddha-vizuddha avasthA banatI Ave che. arthAtuM, vItarAga banavA pUrve kaSAyanA azubha bhAva dabAvatA AvavA mATe kSamAdinA zubha bhAvo keLavatA AvavuM ja paDe. tyAre jo koi ema kahe ke mAre vItarAga ja banavuM che ne emAM to koi atyalpa paNa kaSAya rakhAya nahi e to taddana kaSAyamukta zuddha avasthA che. mATe mAre kSamAdinA zubha bhAvanuM zuM 50 Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAma che?" to e samajadAra gaNAya?" ke ajJAna pAgala gaNAya? pokaLa nizcayavAdInuM ajJAna : eTale, "ApaNe to vItarAga banavAnuM che, zuddha bhAvavALA banavAnuM che tyAM zubha bhAvanuM zuM kAma che ?" ema kahenAro. kahevuM paDe ke e kharekhara samajyo ja nathI ke vItarAgabhAva kai avasthA che, e kevI rIte Ave che, enI pUrve kaSAyonI kevI kevI anekavidha utaratI mAtrAo che. e kevI kevI rIte pasAra karavI paDe che. e mAtrAone ghaTADatA javA kyA kyA zubha bhAva upayogI thAya che ?... vagere vagere e samajyo ja nathI. ha0 jagadgurU mahAvIra bhagavAna caMDakoziyA para karUNA karIne saraLa nirupadrava rasto choDI vikaTa TUMkA raste padhAryA. AmA prabhune caMDakoziyAnA tIkSNa haMsa khAvA paDyA, to paNa e khAine paNa prabhue dilamAM karUNA vahetI rAkhI. jyAre have savAla bIjo che ke, mahAvIra bhagavAne jIraNa zeTha cAra-cAra mahinAthI pAraNe padhAravI vinaMtI karato hato chatAM cAra mahinAnA aMte AMgaNe tIvra rAha joine ubhelA zeThane lakSyamAM na rAkhyA ane pAraNuM bIjA abhinava zeThane tyAM karI lIdhuM. khera ! jIraNa zeThane pAraNAno lAbha to na Apyo paraMtu tyAM jIraNa zeTha je pAraNAnI rAha jotA hatA ane bhAvavRddhimAM upara uparanA devalokanuM AyuSya bAMdhavA TANe devaduMdubhivAgI eTale jIraNa zeTha samajI gayA ke pAraNuM bIje thai gayuM. tethI bhAvanAnI zreNi tyAM aTakI paDI. hajI jo duMdubhi na vAgI hota to bhAvanA ane guNasthAnanI zreNi caDhatI-caDhatI anuttara vimAnane vaTAvI kSapakazreNi para lAgata ane e ja aMtarmuhUrtamAM kevaLajJAna pAmI jAta. A thavA mATe mahAvIra paramAtmAe abhinava zeThane tyAM eTalI mAtra aMtarmuhUrta (heja ochI be ghaDI) vilaMba karavAnI jarUra hatI to eTalI dayA prabhue kema na karI? ahIM bhagavAnano aMtarAtmabhAvanA-aMtarmukhatAno dharma AgaLa Ave che. bhagavAna sadA aMtarAtma bhAvamAM rahetA, sadA aMtarmukha Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rahetA hatA tethI ja jIraNa zeThano vicAra na karyo ke, "A bicAro 4-4 mahinA sudhI gocarInI vinaMti karato rahyo hato ane have Aje pAraNAnI rAha joto ucca bhAvanAmAM caDI rahyo che, to huM pAraNuM jarAka moDuM vhoruM to A kevaLajJAna pAmI jAya evuM che." mAtra A vicAra ja nahi kintu jIraNa zeTha 4-4 mahinA roja vinaMti karatA hatA te paNa prabhu jotA na hatA kema ke prabhu pote sadA aMtarAtmabhAvamAM jhIlatA ne aMtarmukha rahI potAnA saMyama ane tattvaciMtanamAM ja tanmaya rahetA hatA eTale mana emAM ja evuM coMTeluM rahetuM ke bIjA koi vicAra mATe mana navaruM ja nhotuM. jyAM cAra cAra mahinA sudhI jIvaNa zeThanI rojanI vinaMtI para prabhue eka divasa paNa mana lagAvyuM nathI tyAM have pAraNAnA divase paNa jIraNa zeThano vicAra kare ja zI rIte ? to pachI ahIM kema evo prazna na thAya ke haMmezAM aMtarmukha hovAne kAraNe prabhue sarpa mATe enA kalyANano vicAra zI rIte karyo ? uttara saraLa che. arihaMta bhagavAna haMmezA niraMtara karUNAnA bharelA hoya che eTale emanI dareka pravRtti karUNAthI saMmizrita hoya. tethI ja jyAre caMDakauzikanA sthAna para padhAratA hatA tyAre ja emane jyAM govALIyAoe nirdeza karyo ke A TUMkA raste jatA AgaLa mahA jherI moTo caMDakoziyo bhoriMga rahe che. mATe A raste mata jAo. pharIne bIjA lAMbA raste jAo. Ama kahyuM tyAre ja e vicAra prAsaMgika hato ke nirdoSa jIvone bicArAne mArI mArI khatama karanAro A caMDakoziyo asalamAM koNa che ? e jo jANuM to kadAca enI evI mahAhiMsaka dArUNa vRttine mArI jAta para game teTeluM ugra sahana karIne badalAvavAnI karUNA karI zakAya. A hisAbe prabhune mATe caMDakozikano prasaMga prAsaMgika gaNAya. eTale jema vihAramAM koi evA prAsaMgika avasara Ave ane prabhu yogya AcarI le to emAM 52-2maNatA nathI kahevAtI paraMtu svAtmaramaNatA akhaMDita kahevAya che. ema ahIM paNa caMDakozikanA vicAramAM svAbharamaNatA ja hatI. jyAre jIraNa zeThanA prasaMgamAM 'jIraNa zeThanI khAsa pUra Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vinaMtI che ane ene huM pAraNuM aMtarmuhUrta laMbAvuM to ene lAbha thAya evo che' A vicAra svAtmaramaNatAmAM na gaNAya. eTale bhagavAna jIraNa zeThano vicAra ja zA mATe kare ? A parathI dharmasAdhake svAtmaciMtA mukhya rAkhavAnI che ane prAsaMgika koika paristhiti UbhI thAya to sAmAnI bhAvadayA vicAravAnI che. dA.ta. prabhunA darzananI ADe koi AvIne UbhuM to asalamAM to tyAM "cAlo mAre AMkha mIMcI prabhudarzana kevA thayA e yAda karI levAnuM thayuM e vicAravuM. jo tyAM dhIraja na rahe to ApaNe saumyatAthI e bhAine jarAka bAjue UbhA rahevAnuM kahevAnuM. sArAMza, svAtmaramaNatA e pradhAna sAdhanA che. ethI ApaNe asamAdhi ane saMklezathI bacI javAya che. ON secanaka hAthIe mAlika durAgrahI thavA chatAM emanI pratye vaphAdArI jALavI ane emanAM ajJAna para emanI dayA karI emane bacAvI lIdhA. paropakAra karyo to pachI e narake kema gayo? AnA uttara e che ke (1) paropakAra mAtrathI bacAva nathI maLato, tema (2) Azrita jIvanA nAzamAM ajJAnatAthI nimitta banavAnuM pApa karavA mAtra para durgati nathI thatI. kintu (1) paropakAra karavA chatAM jo pote koi durbAna hAyavoya kaSAyanA pApamAM paDI jAya to durgati sarjAya che. tyAre (2) Azritano ghAta nIpajavAmAM ajANye nimitta banavA chatAM bhAre pazcAtApa ane saMyama sAdhanA sAthe ucca bhAvanA ane uttama zubhadhyAnamAM caDI jAya to sadgati maLe che. A uparathI zIkhavA maLe che ke paropakAra tAraka che jarUra, kintu ethI have durbAna ane kaSAya karavAno hakka nathI maLato. ema karavAmAM to svopakAra haNAya che. svopakAramAM paropakAra samAya, kintu paropakAramAM svopakAra samAvAno niyama nahi. eno artha e ke, paropakAra karanAra svopakAra to sAcavavo ja paDe. Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 500 muni ghANImAM pIlAtAM, emane nirdhAmaNA karAvI mokSe mokalavAno bhAre paropakAra karanAra khaMdhakasUri pote pIlAtAM pAlakapApI para vaiSamAM caDyo to saMsAramAM aTakI gayA. tyAre jhAMjharIyA munino ghAtaka rAjA ghora pazcAttApa ane duSkata gartA sAthe pracaMDa vairAgya bhAvanAmAM caDyo to tyAM ja kevaLajJAna pAmyo. kadAca jhAMjharIyA muni kapAtAM kaSAyamAM caDayA hota to e saMsAramAM aTakI jAta paNa ghAtaka rAjA kaSAya vosirAvI kevaLajJAna pAmyA te saMsAramAM na aTakata. rAga-dveSa, kAma-krodha-lobha, mada-mAyA vagerene tilaMjalI ApavI, durgAnane baMdha karavuM. hiMsAdi pApone vosirAvavA, arihaMta-sAdhu jinadharmanI UMcI upAsanA karavI e svopakAra che. tene bhUlIne paropakAra karAya te jAtane tArI zake nahi. alabatta, chatI zaktie paropakAranI upekSA nahi karavAnI, paNa zakti na hoya ane na karAya chatAM jo svopakAra barAbara karAya to te tAraNahAra che. A jaina dharmanAM rahasyane samajavAmAM Ave to secanaka hAthI paropakAra karavA chatAM kema narake gayo eno bheda UkalI jAya. eNe paropakAra karyo kharo kintu khAimAM baLI maravAnuM AvyuM tyAM tIvra krodha ane raudradhyAnamAM caDI gayo, "A mArA mUDhamAlike haThAgrahathI mane khAi para calAvyo ? he pApI duzmana ! te khAimAM gupta aMgArA rAkhavAno A prapaMca karyo ? harAmI! tuM jo mArA hAthamAM Ave to....' AvAM koika durgAnamAM caDavAthI e paTakAyo narakamAM. khUba kevI che ke svopakAra eTale upazamabhAva. jagata pratye udAsInabhAva, e bhUlAya che tyAre pote pUrve sArA bhAve karelA paropakAranI have anumodanA bhUlAya che ane sAruM-karAvyuM dhULadhANI thAya che. "huM jo kaSAya-durbAna karIza to e kaSAyAdi mane mAraze. sAmo bhale gunhegAra hoya ane huM mAtra nirdoSa nyAyI nahi kintu guNiyala paropakArI paNa houM chatAM mane kaSAya-durbAna karavAno hakka nathI maLato."A barAbara lakSyamAM rahe. ApaNA kaSAya ApaNane daMDe ja che. sAmAnA gunhA para paNa ApaNuM durgAna 25 54 Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ApaNane azubha karma baMdhAve ja che. A svano apakAra thAya che. mATe svopakAra kadI bhUlavA jevo nathI. paropakAra karIne paNa e na bhUlAya. zrI bhagavatI sUtramAM kahyuM che :- "gaNadhara gautama svAmIjI mahArAjane 3i0 prazna sUryo. te UThyA, AvyA bhagavAna mahAvIra svAmI pAse ane traNavAra prabhune pradakSiNA dai vaMdana-namaskAra karIne prabhune prazna pUche che." ahIM savAla e thAya che ke pradazikSA zA mATe de che ? e dIdhA vinA sIdhuM vaMdana-namaskAra karIne vinayapUrvaka prazna pUchI zake ne? evo ja savAla caityavaMdana bhASyamAM batAvela jinamaMdira vidhimAM paheluM nisIhi pachI pradakSiNA ane pachI praNAma-stuti ema zA mATe ? maMdiramAM nisIhi kahIne peThA pachI pradakSiNA vinA ja prabhu pAse jai sIdhuM praNAma-vaMdana stuti karAya to zo vAMdho? | | Ano javAba e che ke prabhune vaMdana karavuM hoya, stuti karavI hoya, namaskAra karavo hoya to pahelAM prabhunI aMtara (hayuM) thI najIka AvavuM joie. jo aMtarathI najIka na AvIe ane khAlI bAhyathI najIka AvIe to eTalA mAtrathI sAcI vaMdanA na thAya ke prazna pUchavAno adhikAra na rahe. kAraNa spaSTa che. vaMdana to anaMtavAra karyA paraMtu ApaNA AtmAno nistAra kema na thayo ? kaho kAraNa A ja, ke vaMdana karatA hRdayanI nikaTa na thaie tyAM sudhI ApaNe vaMdana ke prazna, prArthanA koNa svIkAravA navaruM che? Aje jAo ke patnIne jyAM ema lAge che ke "pati haiyAthI emanI mAtAne nikaTa che, mane nahi to pachI pati bAhyathI patnIne nikaTa rahI game teTalI premanI vAto kare, e patnIne mAtra khoTA savAsalAM lAge che. ema jIva saMsArane, viSayone ane parivArane haiyAthI nikaTa hoya pachI prabhu AgaLa Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ game teTalAM vaMdana kare, prArthanA kare paraMtu e khoTAM savAsalAM che. sAcAM bhAvavaMdana nathI, sAcI prArthanA nathI. ema bApane be pUtramAMthI lAge ke eka putra ane hRdayathI nikaTa che, bIjo nahi. to pachI bIjo game teTalI sevA kare paraMtu bApane enA para AsthA nathI thatI. bApa enI sevAnI bahu kiMmata nathI AMkato. kadAca pahelo putra sevA ochI paNa karato hoya kintu jo hRdayathI nikaTa lAge che to enA para bApAne AsthA rahe che ane avasare peTanI vAta ene kahe che, pelAne nahi. ema paisA, cAvI ke mahattvanAM kAma soMpavAnA hoya to pahelAne soMpe che, bIjAne nahi. tAtparya A che ke, hRdayanI nikaTa banyA vinAnI sevA-vaMdanAnI kiMmata nathI. basa, A ja rIte vItarAga bhagavAnane haiyAthI nikaTa thayA vinA vaMdana stuti-prArthanAnI kazI kiMmata nathI. " prabhune hRdayathI nikaTa AvavAnuM tyAre bane ke prabhumAM je che, te bahu kiMmatI lAge ane saMsAramAM che, te mAla vinAnuM lAge. patnI karatAM mAtAne hRdayathI vadhAre nikaTa kayo putra banI zake che ? te ja ke jene mAtAmAM je ananya upakAratA che, zuddha vAtsalya che, ni:svArtha sevA vagere che, tene bahu kiMmatI mAne ane enI sAme patnI, je saMsAra sukhadAna kare che, svArthanI mAyA che, mohanI AkarSakatA che, e badhuM pelA karatAM bahu ochI kiMmatanuM lAge. jo ene bahu kiMmatI lekhe ane mAtAnA vAtsalya, ni:svArtha prema, sevA tathA paramopakAratAne ochI kiMmatanA lekhe, to e haiyAthI patnIne nikaTa thayo, mAtAne nahi. pachI e bhale mAtAnI sevA bajAve paraMtu emAM mAla nahiM. tyAre patnI zeThANI banI ochuM kAma karatI haze to ya ene e ghaNuM karatI lAgaze. "mA kare che emAM zI navAiDo kare che ?" ema lAgaze kemake haiyAthI patnIne nikaTa che, mAtAne nahi. ema saMsArI jIvane bhagavAna ghaNuM ApanArA ane kiMmatI ApanArA chatAM arthAtu, manuSyabhavathI mAMDIne keTalI badhI vAtanI puNyAi prabhue ApI. uparAMta ahIM mahAkiMmatI devadarzana-pUjA-sAmAyika, vrataniyamAdi Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabhue ApyA chatAM jIvane e badhuM mAmulI lAge che ! ne saMsAra-viSayo ane patnI Adi parivAra je sukha Ape che te ene bahu kiMmatI lAge che.eTale e, e badhAne hRdayathI nikaTa che, prabhune nikaTa nahi. pachI enI vaMdanA AdithI zI kiMmata ? pradakSiNA hRdayathI prabhunI nikaTa thavA mATe che. kemake vItarAga prabhune satata 3 vAra pradakSiNA daie tyAre aMtaramAM 'he vItarAga ! he anaMtopakArI !' evo satata nAda guMje to jevI rIte iyaLanI AsapAsa ghumaghuma karatI bhamarI satata ghume che ane guMje che to iyaLamAM bhamarInI haiyAthI eTalI badhI nikaTatA vadhe che ke aMte iyaLa bhamarI banI jAya che. e rIte vItarAgane pradakSiNA detAM 'he vItarAga, he vItarAga !' nuM guMjana cAlyA kare e AtmAmAM enA AkarSaNanA UMDA saMskAra nAMkhe che, je vItarAgatAnA prayatnamAM caDAvI aMte vItarAga banAve che. A pradakSiNAmAM je vItarAganuM guMjana thayA kare ethI vItarAgatAnuM AkarSaNa vadhe. emAM hRdayathI vItarAganI nikaTa AvavAnuM thAya che. vItarAga kiMmatI lAge che, viSayo, saMsAra kiMmatI nahiM, e to mAla vinAnA lAge che. hRdayamAM jene vahAlAM karIe, hRdayathI ene ApaNe nikaTa thayA. vItarAgane vahAlA karyA to ApaNe vItarAgane nikaTa thayA, viSayone aLakhAmaNAM karIe eTale viSayothI ApaNe aMtarathI dUra thayA. ema vItarAgane vadhu nikaTa thaie eTale pachI je vaMdana-stuti prArthanA thAya e vAstavika koTinA thAya. mAtra kAyAthI nikaTa thaine vaMdana-pUjana kare che paraMtu enI pUjAnI kazI tevI kiMmata hotI nathI. maMdiramAM prabhune devAtI traNa pradakSiNAmAM vItarAgane nikaTa thavAnuM thAya che. mATe ja enI bahu kiMmata che. ethI ja jJAnIoe pahelAM prabhune pradakSiNA devAnI kahI, pachI prabhune praNAma-stuti vagere karavAnuM kahyuM. maMdiramAM A pradakSiNA pharavA mATenI sagavaDa joie ja. AjanA zilpIone A maMdiravidhinI gama nathI eTale maMdira bAMdhatA aMdaramAM pharavAnI pradakSiNA rAkhatA nathI. kahe che, 'oTalA para pradakSiNA pharI zakAya ne ?" paraMtu emane 57 Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ khabara nathI ke je divAlane aDIne prabhu birAjamAna che e divAlanA ja bahAranA bhAgamAM cakalA veTa nAMkhe, kUtarA mUtarI jAya, aMtarAyavALAM vheno aDI jAya vagere saMbhavita che. jo maMdiranI aMdaramAM pradakSiNA hoya, to prabhuno gabhAro alaga thai gayo ne enI divAlanA bahAranA bhAgane pharatI pradakSiNAnI jagA AvI ne ene pharatI maMdiranI divAlo AvI. eTale prabhunI beThaka pAchaLanI divAla alaga thai gai ane enI bahAranI divAla alaga tethI aMdaranI divAlanI pavitratA jaLavAI rahe. paraMtu jyAM zrAvakone ja pradakSiNAnA mahattvanI khabara na hoya tyAM jainetara zilpIonuM bicArAnuM zuM pUchavuM? sArAMza, pradakSiNAmAM vItarAgane nikaTa AvavAnuM thAya che. Avo mahAna lAbha maLato hoya to pradakSiNA na cUkAya! jyAM pradakSiNAnI jagyA na hoya tyAM prabhune bhAvathI pradakSiNA devI joie. arihaMtanI vANIe dayAdi mArga kahyA eTale jIvo enA AdhAre sukha pAme che. paraMtu zAstro arihaMtano ja acinya prabhAva kahe che, to zuM emano sAkSAt prabhAva che? hA, arihaMtano sAkSAt prabhAva paNa che. te A rIte-jema khalAsI rAtanA uttaramAM rahetA dhruvatArAne draSTimAM rAkhIne potAnI ISTa dizAmAM nAvaDI haMkArI jai iSTa sthaLe pahoMce che, emAM e mAne che ke A dhruva tArAno sAkSAt prabhAva che ke huM aMdhArI rAte paNa nAvaDI sarakhI haMkArI mArA sthaLe pahoMcI gayo. ema dilamAM arihaMtanuM dhyAna rAkhIne bhakta saMyamAdi dharma suMdara seve che, pApakSaya ane puNyopArjana kare che, sadgati prApta kare che to emAM spaSTa che ke e badhAmAM arihaMtano sAkSAt prabhAva che. tyAM ema na kahevAya ke arihaMte to kazuM karyuM nathI to emano prabhAva zAno ? kemake draSTAMtamAM dhruva tAro paNa zuM kare che ? e to potAne UMce sthAne sthira rahe che, chatAM e che to ja ene dhyAnamAM rAkhIne pravAsa barAbara thAya che, e na hota to to khalAsInI dhyAnakriyAnI game teTalI hoMziyArI Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hovA chatAM e gothAM khAta, ema arihaMta che to ja emanuM dhyAna rAkhIne sAcI sAdhanAne viziSTa phala prApti thAya che. mATe emAM arihaMtano ja prabhAva che ne te sAkSAta che. are ! arihaMtanAM ja darzana, pUjana, vaMdana, stuti, prArthanA, AjJApAlana Adi viziSTa phaLa Ape che. ne bIjAmAM darzana Adi evuM phaLa nathI ApatA e zuM sUcave che ? e ja ke arihaMta vastu ja koi evI prabhAvavaMtI che, ke enA dvArA viziSTa phaLa maLe. eTale phaLamAM sAkSAt prabhAva arihaMtano che. koinAM karma bIjAnI buddhi bagADe ? hA, juo sItAjIne apayazanAma karma vagere karma udayamAM AvyA 1 tyAre e karme zokyane rANIo vagerenI buddhi bagADI ne ? rAmanI Om paNa mati pheravI nAMkhI ne ? mahAvIra prabhune kAnamAM khIlA ThokavAnuM karma udayamAM AvyuM tyAre govALiyAnI buddhi bagADI ke nahi ? zokya rANIoe mahAjanane caDAvIne rAma pAse mokalavAthI mahAjane rAmacaMdrajIne kahyuM ke 'loka vAta kare che ke pA2ke ghera rahI AvelA sItAjIne Apa jevAe rakhAya nahi." chatAM sItAjIne lezamAtra paNa asatI mAnavA rAma taiyAra nathI. 41 to pachI kema evI buddhi thai ke 'sItAjIne tyajIne sArA rAjA tarIkenI nAmanA akhaMDa rAkhuM ?' sItAjIe kADhI mUkavA hatA to emanA pitA janaka rAjAne ghera mokalAvI devA hatA. dUra jaMgalamAM kema mUkAvI de che ? kahevuM ja joize ke sItAjInAM evA karma ja e karAvI rahyAM che. ema pelA khIlA ThokanAra govALiyAne ATalI hada sudhInI krUratA vAparavAnI buddhi paNa mahAvIra prabhunAM pUrva karma karAvI rahyAM che. ahIM jarAka pUcho : : to pachI zuM govALiyo nirdoSa ? e to prabhunAM karma ja evI krUratA 59 Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karAvI rahyAM che ne ? nA, nirdoSa nahi, kemake potAnI krUratAmAM potAnAM ya evA kaSAya mohanIya karma ane azubha manoyoga tathA kAyayoga yAne potAno asat puruSArtha kAraNabhUta che ja. sAthe nimitta rUpe emAM prabhunAM karma bhaLe che. eTale potAnA kASAyika bhAva ane asa-vRtti potAne doSita banAve ja che. alabatta e duSTatAmAM bIjAnAM tevA azubha karma nimitta to banI jAya che, paraMtu mukhya kAraNa to potAno asat puruSArtha ja che. moha upara vijaya prApta karavA mATe sAdhupaNuM ja levuM paDe ? zuM gharamAM rahIne moha sAme na laDAya? laDAya, paNa mAmulI, kemake :(1) e zastrone ajamAvavA mATe je evuM zAstrabaLa joie te bhaNavA karavAnI gharamAM jagyA ja nathI. vaLI gharamAM rahI e Agama-zAstra bhaNavAno adhikAra ja nathI, e to sAdhupaNAmAM ja che. vaLI (2) saMsAra ja evo laine beTho che ke emAM keTalIya AvazyakatAo rahe che, svArtha sAcavavo paDe che, anivArya prasaMgo saMbhALavA paDe che, tyAM jIvane roSa-ropha vagere batAvyA vinA cAlatuM nathI, calAvavAnI evI dhIraja ja rahetI nathI. tyAre sAdhujIvanamAM evA kuTuMba saMbhALavAnuM nathI, paisA rAkhavAnA nathI, ghara-sAmAna vagerenI AvazyakatAo nathI, ne evA koi dunyavI svArtha nathI ke jenA kAraNe roSa-ropha vagere karavA paDe. (3) gharamAM strI, putra, ghara, dukAna, paisA, TakA vagere nimitto ja evAM che ke je rAga karAve. sAdhu jIvanamAM e nahi, tethI rAganI ramatane jagyA ja nahi. (4) vicAra karazo to dekhAze ke keTalAya pApa sthAnako, kaSAyo, melI lezyAo, durbAna ane saMkalpa-vikalpo gharavAsanAM kAraNe ja thAya che, karavA paDe che. tyAM ene aTakAvavA moha sAme keTalI laDAi cAle ? e to Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhujIvanamAM ja mohanI sAme laDI levAya ne aTake evI anukULatA tyAM che. 'kAyA pukhta uMmaramAM Ave eTale pachI to e kAmano bhAva jAge ja ne ? e to sahaja bhAva che. e bhAva poSavAmAM ajugatuM zuM che ? AkhI duniyA e kare ja che.' 43 * paraMtu A vicAraNA khoTI che kemake e kevaLa saMsA2ddaSTinI ja vicArasaraNI che. enI pAchaLa evuM manAi beThuM che ke janamavuM, vAsanAo poSavI ane AyuSya pUruM thaye marI javuM, e ja je kAMi che te che.' vicAro, 'duniyA AkhI vAsanA poSe che ane vAsanA sahaja hovAthI e poSavAmAM kazuM ajugatuM nathI', A hisAba mAMDI mUkyo hoya enI pAchaLa ddaSTi kevI hoya ? mAtra zarIranAM sukho ja jovAnI ke bIjI koi ? mAtra zarIrasukha jovA 52 kAmasevanamAM kazuM ajugatuM lAgatuM nathI. paraMtu e samajavA jevuM che ke mAnavadehe sukha-sanmAna e mAnavadehanI viTaMbaNA che, enA 3 kAraNa : (1) dehane sukha-sanmAnamAM AtmAnuM bhAna bhUlAya che. (2) e sukha-sanmAnamAM duzmana karmanA dayApAtra banavuM paDe che. (3) enA mojathI bhogavaTAmAM jAlima vAsanAroga vadhe che. 44 upAdhyAyajI zrI yazovijayajI mahArAje zrI saMbhavanAtha bhagavAnanA stavanamAM gAyuM," 'kALalabdhi muja mata gaNo." arthAt 'prabhu tame pote tamArA akhUTa khajAnAmAMthI kAMika devAne badale mArI kALalabdhithI pAmI javA para choDazo nahi' tyAre zrI AnaMdaghanajI mahArAja zrI ajitanAtha bhagavAnanA stavanamAM kahe che 'prabhu tame kayA mArge paramAtma pade pahoMcyA te jANavA koi upAya dekhAto nathI, to meM nakkI karyuM che ke,'kALalabdhi lahI paMtha nihALaze' 66 61 Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ arthAt kALalabdhithI tamAro mArga zodhazuM, Ama be stavanamAM paraspara viruddha jevuM kathana kema dekhAya che ? eka kahe che 'mArI kALalabdhithI kAMi vaLe evuM nathI.' bIjA kahe che 'mArI kALalabdhithI ja kArya sAdhazuM.' ahIM paheluM e samajavA jevuM che ke kALalabdhi eTale zuM ? 'kALalabdhi' paramAtmapada pAmavAnI dizAmAM prayANa ane pragati ka2vA mATenA vartamAnakALe labhya upAyonI prApti. e upAyomAM devAdhidevanI bhakti ane gurUsevA samyagdarzanAdi tathA dAnAdi dharmanI ArAdhanA, zAstra-upAsanA, tIrtha-saMgha zAsana sevA, satsaMga, cAra zaraNa svIkAra, duSkRta gaha vagere Ave. e badhI ApaNane kALalabdhi maLelI che. have juo :- - -0 upAdhyAyajI mahArAja prabhune vinaMtI kare che ke 'prabhu huM tamArI sevA karI rahyo chuM, to have sevAnuM phaLa mane kyAre Apazo ? sevAnA phaLamAM mAre tamArA guNomAMthI guNo joie che. tamAro khajAne anaMta guNo che, akhUTa khajAno che ne emAMthI mane vAMchita dAna Apo. tame kahezo tArI pAse kALalabdhi che enAthI paramAtmapadane yogya guNo pAmI le, paNa bApajI ! mArI kALalabdhi para madAra na rAkho. e ekalIthI kArya thAya ema nathI, paNa sAthe bhAvalabdhi paNa joie; ne te tamArA hAthamAM che.' A bhAvalabdhi eTale prabhunI karUNA, karUNAnI prApti samajavAnI che. zAstrakAro kahe che bhavitavyatAdi pAMca kAraNa e kArya pratye sAdhAraNa kAraNa che ane arihaMtanI karUNA arihaMtano aciMtya prabhAva e kArya pratye evuM asAdhAraNa kAraNa che, ke arihaMtakarUNA hoya tyAM pAMce ya kAraNa anukULa thai jAya che. mATe yazovijayajI mahArAje prabhune kahyuM - 'bhavitavyatAdi tuja dAso re.' eTale ja ahIM kavie prabhune vinaMti karI ke 'bhAvalabdhi tuma hAthe re' ane 'e mAre joie che, te mane Apo.' AgaLa kahyuM 'dezo to tumahI bhaluM, bIjA to navi yAcuM re,' ahIM prazna thAya ke vItarAga to karUNA kare nahI, pachI emanI pAse e mAMgavAno zo 62 Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ artha ? teno uttara e ke vItarAga arihaMta bhagavAna je karUNA kare che evI karUNA bIjA koi karI zakatA nathI. emanI karUNA e emanA prabhAva svarUpa che, emano upakAra che. e prabhAva e rIte ke tame arihaMtane dilamAM lAvo, ane emanA darzanavaMdana, pUjA-bhakti, stuti-prArthanA, smaraNa-dhyAna.... vagere karo to tamane aciMtya phaLa maLe che. e darzana-vaMdana-smaraNAdi arihaMtane choDIne bIjAnAM karo to e phaLa na maLe, kemake arihaMtano ja aciMtya prabhAva che. zrI mAnatuMgasUrijI mahArAje "bhakatAmara stotrathI arihaMtanI stuti karI to rAjAe emanA pagamAM nAMkhelI 44 beDIo tUTI gaI ! zrIpALakumArane dhavalazeThe prapaMcathI dariyAmAM pADayA, tyAM zrIpAle arihaMtAdi navapadanuM smaraNa karyuM ne dariyAmAM magaramaccha potAnI pITha para emane jhIlI lai thANA baMdare mUkI dIdhA ! zrImatIe namo arihaMtANaM kahI arthAt arihaMtane namaskAra karI kapaTI patinA Adeza mujaba ghaDAmAM hAtha nAMkhyo to hAthamAM sApane badale phulanI mALA AvI. pAkistAnI khUnarejI vakhate kalakattAmAM eka mALAmAM muslimo khUnarejI karI sAmenA jainonA mALA para tavAi lai gayA. paraMtu jainoe arihaMta namaskAravALA navakAramaMtranI gadgatAthI raTaNA karI to taratamAM miliTarI lorI AvI ne sau ugarI gayA! arihaMtanA smaraNa-namaskArathI jo A badhe adbhuta phaLa AvyA to zuM emAM arihaMtano prabhAva nahi ? Ane arihaMtano prabhAva kaho, upakAra kaho, karUNA kaho, eka cIja che. ahIM kavi yazovijayajI ma. sevAnA phaLamAM prabhunI A karUNA yAcI rahyA che. e bhAvalabdhi che ane bIjI vrata-niyama-zAstrasvAdhyAya e badhI kALalabdhi che. ekalI kALalabdhithI kArya na sIjha, bhAvalabdhi joie. tyAre AnaMdaghanajI mahArAjane prabhuno mArga zodhavo che ke prabhu kayA mArga mokSe gayA?te mArga carmacakSuthI na dekhAya, aMdha paraMparAthI, tarkavAdathI na jaDe, paraMtu sadgurU-zAstro tIrtho-dharmArAdhanA vagerethI jaDe ane e badhI prApti kALalabdhi kahevAya. tethI emaNe kahyuM " kALalabdhi laDI paMtha nihAlazuM." Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ahIM prazna thAya, prazna:- zuM mArga zodhavAmAM bhAvalabdhinI jarUra nathI ? uttara:- jarU2 che, paraMtu mArga zodhavAmAM jema vartamAna kALe labhya gurvAdi sAmagrI kAma Ave tema arihaMtanI karUNA paNa vartamAnakALe labhya eka sAmagrI che tethI kALalabdhimAM vartamAnakALe labhya sAmagrImAMnI e karUNA paNa eka vastu che, eTale arihaMtakarUNA kALalabdhimAM ja antargata che. tyAre upAdhyAya yazovijayajI mahArAjane prabhu pAsethI sevAnuM phaLa joie che ne te arihaMtanI karUNAno AdhAra rAkhyA vinA ekalI bIjA tyAga-tapazAstrAdhyayana vagere kALalabdhithI maLe ema nathI, e to mukhyatayA arihaMtanI kRpAthI ja eTale ke bhAvalabdhithI maLe ema che. mATe kavie bhAvalabdhi mAgI. 45 tyAgamAM to choDavAnuM che. tyAM anaMtakALanA viSayabhoganA sukhanA TevAyelA jIvane sukha zuM ? AnA javAbamAM samajI rAkho ke - bhoga karatAM tyAgamAM sukha eTalA mATe ke indriyonI sukhazAtA karatAM mananI zAtA kei guNa UMcI che. mana jo azAtAmAM hoya, kazI ciMtAmAM-zokamAM hoya to indriyone zAtAkArI sArA viSayasaMparka maLavA chatAM paNa jIvane cena nathI paDatuM, sukha nathI lAgatuM, evuM duniyAmAM ghaNuM jovA maLe che. zikhaMDa-pUrInA bhojana para beThA ho ne e ja vakhate paragAmathI dIkarAne Dabala nyumoniyA lAgyAno tAra Ave to zikhaMDanA sukha rahe ? ke sukAi jAya ? mAno ke zeTha zeThANIne baMgalo che, moTara che, pAse keza (rokaDA) lAkho rUpiyA che paraMtu jo juvAnajodha sAro hoMziyAra vinayI dikaro traNa divasanA tAvamAM UpaDI gayo to have e badhuM akArUM lAge che. 64 Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ alabatta baMgalo rahevAno, choDI nathI devAto, baMgalAmAM rahevuM paDe che. moTa2 kADhI nathI nakhAtI, moTaramAM besIne pharavuM paDe che. ema svaccha paheraveza, pharnicara, nokaro, umadA bhojana... badhuM bhogavAya che. are ! viSayasukha paNa bhogavAya che. are ! chatAM kyAMya dilane zAtA che ? cena che ? majhA Ave che ? nA, kazuM ja nahi, tyAM to vhAlo DAhyo hoMziyAra chokaro yAda AvI AvIne dila saLagI rahyuM hoya che. tyAM A indriyonA bahAranA sukha gojhArA lAge che. zuM thayuM A ? indriyone zuM sArA viSayothI zAtA nathI maLatI ? maLe che paNa ene zuM karavAnI ? mananI azAtA moTI che. koi bhAre ciMtA-zoka-udveganI mAnasika azAtA hoya tyAM bAhya viSayothI indriyone thatI zAtAnI kiMmata nathI lAgatI. enI UlTuM koi vAtanI mAnasika zAtA bharapUra hoya tyAM indriyonI azAtAnI kiMmata nathI lAgatI. mana moTI cIja che. e jo azAtAmAM-udvegamAM hoya to e jANe viSayone celenja kare che ke 'tame game tevA indriya sukhakArI Avone, paNa jo jIvane cena paDavAM dauM, zAtA lAgavA dauM, to mAruM nAma kADhI nAMkhajo.' matalaba mana azAtAmAM che to bAhya viSayothI jIvane cena na paDe. tyAre mananI zAtA celenja kare ane ema indriyonI zAtA manane celenja nathI karI zakatI ke 'ame beThA, mana ! tuM game tevA udvegamAM paDe chatAM huM jIvane cenamAM rAkhuM ! nA, indriyonI mana para johukamI nahi. dekhAya ja che ke koike goThaveluM sArAmAM sArUM jamaNa jamatAM jIbhane bhAre zAtA che paraMtu e ja vakhate koi kAMika apamAnanuM bolI nAMkhe to pelI zAtA UbhI chatAM jIvanuM cena UDI jAya che. jIva AkuLavyAkuLa banI jAya che. kema ? mana udvegamAM paDayuM, azAtAmAM paDayuM' mananI zAtA-azAtAnI kiMmata moTI. mATe ja manane jo zAtA, to indriyonI azAtAnI kiMmata nahi. saMtoSI garIbane jAtamahenatano svataMtra ane ati alpa pApano dhaMdho jo manane zAtA Ape che to ochI AvakamAM indriyone paDatI bIjI agavaDa (azAtA) thI 65 Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kazuM du:kha nathI lAgatuM. ene to UlaTuM mAnasika bhAre ciMtAthI ane aDhaLaka pApathI ribAtA moTA zrImaMtonI dayA Ave che. leboreTarImAM rAta ne divasa risarca (saMzodhana) karanAro evAM khAnapAna-raMgarAga-moja kazuM nathI bhogavato. UlaTuM risarcanA raMgamAM risarcaTebala AgaLa Ubho Ubho TAMTiyA dukhADe che, ThaMDI-garamI ya sahe che. bhUkha-tarasa paNa calAvI le che, saMgItanA sUrane badale koi DhoranA karkaza avAja paNa sAMbhaLI le che. chatAM e badhI agavaDa yAne indriya-azAtAmAM ene kazuM duHkha lAgatuM nathI kemake manane risarca (saMzodhana) thai rahyAno bhAre AnaMda che. bhAre zAtA che. mananI bhAre zAtA AgaLa indriyonI azAtA Dula che, kazI visAtamAM nahi, kazA lekhAmAM nathI. mATe ja pahelA risarcavALAnI jema jJAnInA vacana para zraddhAvALo vrataniyamAdi dvArA tyAga kare, tapasyA kare, kSamA-namratA rAkhe, pariSahaupasarga sahe emAM enA manane parama zAnti che, parama zAtA hoya che. emAM ene aMtaranI rAgAdi malina vRttionuM ane pApakarmonuM saMzodhana thai rahyuM dekhAya che ne ema thavAmAM A anaMtakALathI bhavacakramAM bhaTakatA jIvane maLelI mahAmoMgherI taka saphaLa thatI dekhAya che pachI zuM kAma manane azAtA thAya? tyAM pachI indriyonI azAtA nagaNya banI jAya emAM navAI nathI. paradeza sIjhananA bajAramAM dhaMdhArthe janAro keTalIya bhUkha-tarasa, TADhataDakA vagere kaSTa sahana karI indriyonI azAtA apanAvI rahyo hoya che. chatAM sArI dhanakamAi para mananI zAtA joradAra hovAthI indriyonI azAtAne nagaNya gaNe che. zaradI-nyumoniyAno dardI pavana vinAnA oraDAmAM ghAma sahe che. managamatAM bhojana choDI aNagamatuM khAya che paraMtu Arogya prApta thaye javAnI mananI zAtA AgaLa indriyonI azAtA calAvI le che. e batAve che ke mAnasika sukhazAtA e moTI cIja che. e hoya tyAM bAhya kaSTa chatAM mastI hoya che, bAdazAhI hoya che. Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jo bhagavAnanI tuSTi-prasannatA-kRpA ApaNI yogyatA rUpa hoya to te to ApaNI pAse hoya pachI bhagavAna pAse mAMgavAnuM zuM rahyuM ? ane jo vItarAga bhagavAna e ApatA hoya to pahelAM thoDI kRpA pachI vadhAre, pachI vadhAre... ema taratamatAvALI kRpA kema Ape ? ahIM jinazAsananI A eka mahAnatA khUba samajavA jevI che ke devAdhideva vItarAga arihaMta bhagavAnanI kRpA arihaMta pAsethI nathI maLatI paraMtu ApaNA dilamAMthI e UThe che. ema gurUnI kRpA paNa dilamAMthI e UThe che. te A rIte ke ApaNA dilamAM deva-gurUne jeTaluM UMcuM sthAna, eTalI emanI ApaNA para vadhAre kRpA gaNAya. bIjA zabdomAM kahIe to, ApaNe deva-gurUnuM jeTaluM UMcuM mUlyAMkana karIe eTalI UMcI kRpA ApaNane maLI gaNAya. tyAre prazna thAya, prazna :- jo kRpA ApaNA dilamAMthI UbhI karavAnI hoya to emAM bhagavAne zuM ApyuM ? emAM bhagavAnano upakAra kyAM Avyo ? uttara :- bhagavAnano upakAra e rIte ke ApaNA dilamAM devagurune UMcuM sthAna ApavAmAM, arthAt emanA para UMcuM bahumAna keLavavAmAM ApaNe emanuM AlaMbana levuM paDe che. jo emanA badale bIjA koi bhaLatA devadevI ke bhaLatA mANasanuM AlaMbana laie, arthAt bIjA bhaLatA para bahumAna rAkhIe to emAM kAMi vaLe nahi, evuM UMcuM phaLa maLe nahi. dA.ta. tame haiyAmAM vItarAga arihaMtane badale koi mithyAtvI devadevI para ovArI jAo, enA para ahobhAva dharo ane nAmanI navakA2vALI gaNo to enuM mAladAra phaLa Ave nahi. zreNika, sulasA vage2ee dilamAM vItarAga arihaMta mahAvIra bhagavAna para athAga ane sarvottama bahumAna dhareluM mATe ja e tIrthaMkara nAmakarmanI puNyAi pAmyA. enA badale emaNe koi rAga-dveSabharyA devI-devatA pa2 bahumAna rAkhyuM hota to e phaLa, e puNyAi na pAmata. Ama mithyAtvI devI-devatA nahi paNa vItarAga mahAvIra paramAtmA para ananya bahumAna dharyuM, arthAt bahumAna dharavAmAM AlaMbana mahAvIra paramAtmAnuM lIdhuM ane ucca phaLa pAmyA, to emAM upakAra mahAvIra 67 Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paramAtmAno gaNAya, e ja prabhunI kRpA thai kahevAya. devAdhideva 52 bahumAna bhale ApaNe dharIe kintu emAM vaDAi ApaNI nahi paNa e AlaMbanabhUta devAdhidevanI che. A vAta cAlu vyavahA2mAM sArI rIte samajAya che. dA.ta. mAMdo ke azakta mANasa koinA hAthanA Teke girirAja caDI jAya to emAM e vaDAi potAnI nahi kintu e Teko (AlaMbana) ApanAra mANasanI mAne che. samaje che ke jo Amano Teko na maLyo hota to mArAthI kAMi caDI zakAta nahi. mAtAne joi-joi baccuM rAjI thAya che, emAM rAjIpo to bhale baccuM pote Ubho kare che paraMtu e rAjIpAmAM kAraNabhUta mAtA manAya che, baccuM nahi, kemake e baccuM potAnA dilamAM rAjIpo Ubho ka2vA to game teTaluM taiyAra hoya, paraMtu darzana jo mAtAne badale koi bIjI bAinuM maLe to evo rAjIpo UThe ja nahi. darzana mAtAnuM maLe to ja baccAne prema-bahumAna-rAjIpo ucca koTino thAya che, mATe prema-bahumAna-rAjIpAmAM mukhya kAraNa tarIke baccuM pote nahi kintu mAtA ja gaNAya che. ja basa, e rIte ApaNane deva-gurU 52 UMcuM bahumAna thAya emAM mahattvanuM kAraNa ApaNe nahi paNa deva-gurU che. arthAt ucca prema-bahumAna UbhuM thavAmAM vaDAi ApaNI nahi paraMtu devAdhideva vItarAga bhagavAnanI che ane eTale ja kahevAya ke eTalI ApaNA para vItarAga bhagavAnanI kRpA thai. eTale A AvyuM ke bahumAna bhale ApaNe dharyuM paraMtu emAM kRpA-karUNA arihaMtanI thai gaNAya, upakAra arihaMtano thayo gaNAya. jo kAmI mANasa potAnI prANapyArI priyAne joi-joi rAjI thato hoya che ane jo ke darzana ane rAjIpo to pote ja potAnA dilamAM Ubho kare che chatAM paNa emAM upakAra e priyAno mAne che ane kahe che ke "mane tArA darzanathI bahu AnaMda thAya che. Ama AnaMda-AnaMda thavAmAM tAro bahu upakAra che. tuM darzana ApavAmAM mArA para bahu upakAra kare che." khUbI juo, pelI sAme cAlIne bhale nahi AvI hoya paNa pote ja enI sAme cAlIne gayo haze chatAMya kaheze 'tuM maLe che ne mane AnaMda ApI mArA para keTalo badho upakAra 68 Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kare che !' ema vItarAga prabhunA darzana-vaMdana-pUjana-smaraNathI bhaktane bahu AnaMda-AnaMda thAya emAM vaDAi potAnI nahi paNa devAdhidevanI mAne emAM zuM khoTuM che ? arihaMtonI A vaDAi e ja emanI kRpA. eTale have samajAze ke ApaNA dilamAM arihaMtanI jeTalI UMcI vaDAi mAnIe, jeTaluM UMcuM sthAna ApIe eTalA pramANamAM emanI ApaNA para kRpA thai gaNAya. A ja hisAbe kahevAya ke deva-gurUnI kRpA devagurUmAMthI nahi kintu ApaNA dilamAMthI UThe che. kemake ApaNA dilamAM emane ApaNe jeTaluM UMcuM sthAna ApIe, emanuM jeTaluM UMcuM mUlyAMkana ApaNe karIe, eTalI emanI ApaNA para kRpA thai ane ucca phaLa maLe che. 47 jyAre saMgama upasarga karato hato tyAre bhagavAne tenA para karUNA kema na ciMtavI ? ne tenA javA vakhate kema ciMtavI ? pahelAM bhagavAna upasarga-pariSaha sahana karavAnI sAdhanA karI rahyA hatA eTale e sAdhanAmAM to khUba samatAthI sahana karavAnuM che, tethI emAM manane kaDaka ne kaThina banAvavuM paDe. tyAM dayAnI kUNI lAgaNI kema lavAya ? bIjAnI dayAno vicAra karavA jAya to potAne kaSTa veThavAnI sAdhanAmAM mana zI rIte kaDaka rahe ? dA.ta. bhagavAna anAryadezanAM kaThina upasargo, pariSaho sahavA mATe gayA. tyAM jo prabhue evo vicAra karyo hato ke 'huM anAryadezamAM jaiza to e bicArA anAryo mane kanaDI pApa bAMdhaze ! to to A dayAnA vicArathI tyAM javAnI mAMDavALa ja karavI paData ! pachI potAnAM kaThaNa karma zI rIte khapAvavA ? vAstavamAM potAnA kaSTasahana ane karmanirjarA upara ja dhyAna rahe tyAM sAmA jIvanI dayA para mana na lai javAya. pachI evo vicAra ke vikalpa bhagavAnane zeno hoya ke 'A mArI kAyAne keTaluM badhuM kaSTa ! mane kaSTa ApIne A bicArA saMgamanuM zuM thaze ? vagere upasarga sahatI vakhate evo eka paNa vicAra na hato paNa saMgama have jAya che, to upasarga sahana ka2vAnI sAdhanA samApta thai eTale have 69 Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhagavAnanI dayA ciMtavavAnI sAdhanA zarU thai." bhagavAna to vItarAga che eTale emane kazI jarUra nahi hovAthI emanI bhakti zI karavI? svAmibhakti zuM cIja che? ahIM pahelI vAta to A che ke zuM bhakita (1) sAmAnI jarUriyAta poSavAnI kriyA che ? ke (2) ApaNA dilamAM emane svAmI mAnI emanI pratye kRtajJatA ane guNAnurAga adA karavA mATe bhoga ApavAnI kriyA che ? mAbApanI mAtra jarUriyAta poSavAnuM ja samajanArAnA hAla juo ke mAbApane kevI dayAmaNI sthitimAM rAkhe che ane jAtanA kevAM bhapakAdAra moja-zokha vagerenA AlIzAna kharca nabhAvAya che ? jarUrIyAta poSavAnI buddhimAM to jANe dayAdAna karavAno bhAva rahe che ! tyAre, upakArInA upakArano yatkiMcit paNa badalo vALavAnI ane guNarAgathI vizeSa pUjA-bhakti karavAnI buddhimAM potAnAM kartavyapAlana ane sukRta-ArAdhanano bhAva rahe che. A pelA karatAM ghaNo UMco ane nimaka halAlIbharyo bhAva che. bhagavAnanA ApaNA para anupama agaNita upakArano khyAla hoya te uparAMta emanAM anaMtaguNono rAga hoya to emanI jarUriyAta na jovAya, emane kAMi joie ke nahi e na vicArAya, paraMtu "mArUM zuM kartavya che ? mAre svAminI pUjA-bhaktinuM ati Avazyaka sukuta zuM? e vicArI mAre e sevyA vinA cAle ja nahi."Aja bhAva manamAM rahyA kare. 49 daradanI vedanA sahana na thatI hoya to mRtyunI icchA karAya? daradathI chuTIe to mahA ArtadhyAnanA pApathI bacIe ne ? te zuM tamane khabara che ? nirNaya che ke maryA pachI AvI, ke AthI ya bhayaMkara sthiti, bhayaMkara vedanA nahi Ave ? ane evuM bane tyAre jIva to Ano ja ne? vedanAthI kAyara banI ArtadhyAna karanAro ja Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - pa0 ne ? e tyAM kAyaratA sAthe vaLI aNasamajanI sthitimAM to kevAM ya ghora durbAna karaze? kadAca ArtathI raudradhyAnamAM nahIM caDe enI zI khAtarI? mATe mRtyu Ave to ahIMnA ArtadhyAnathI bacAya evI gaNatarI khoTI che. kadAca tIvra vedanAmAM ahIM ArtadhyAna thai jAya to ya aMdara UMDe UMDe samaja rAkhI zakAya che ke "A kAyaratA khoTI thai rahI che. zuM kAma raDavuM? raDIne ya veThavAnuM to enuM e ja nizcita che. vaLI jaDa zarIranA yoge ja A vedanA che. to moTuM du:kha to jaDa zarIranA yoganuM che. to e pApa haMmezanuM kema TaLe evo ja vicAra ane prayatna mukhya na rAkhuM? tatkAla du:khathI chUTavAnA phAMphAM mAravAne badale kAyamI du:kha TALanArA dharmane kAM na apanAvuM ?" duHkhIne, bhUkhyAne dayAthI khAvAnuM ke paisA ApavA jatAM e pachI agni-pANI-vanaspatikAya vagere jIvonA AraMbha-samAraMbha karaze emAM enuM zuM hita? evI dayA hitakArI kayAM rahI? ahIM jarA duSTi pahoLI karIne tapAsavAnI jarUra che ke agni pANI AdinI hiMsAmAM to e paDelo ja che paNa enuM hita kayAM che ? bhUkhyo mANasa tIvra bhUkhanA lIdhe cittanI je bhAre asamAdhi bhogavI rahyo che, je vizeSa ArtadhyAnamAM sabaDI rahyo che, emAM e gherAyelI sthiti karatAM vizeSa mohanIya karma paNa bAMdhI rahyo che, ke jenA udaye e vizeSa pApI thAya, mUDha thAya. A badhuM enuM bhAre ahita che. tyAre jo ene bhUkhanuM du:kha TALavAmAM Ave to - (1) cittane svasthatA thAya, samAdhi thAya, ArtadhyAna-durbAna moLuM paDe, e enuM hita che eTaluM ja nahi, kintu (2) ene dAtAra tarapha enI dayAne lIdhe sadbhAva jAge, e hita che. (3) saMbhava che ke, ene dayAdharmanuM AkarSaNa, prazaMsA thAya ke "aho! kevI suMdara dayA, ke bIjAnI AMtaraDI ThAre che !" A paNa enuM hita che. (4) Ama dharma pratye dayAdharma pratye AkarSaNa-prazaMsA thavAthI enA 4 91 'bg- Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dilamAM e dharmanuM bIja ropAya, e hita che. (5) emAMthI AgaLa jatAM, aMkura vRkSa thatAM dharmano pAka utare ane (6) AgaLa vadhatAM vizeSa ahiMsAdharma prApta thavAthI e khuda agnikAya, aplAya, vanaspatikAya vagere jIvone paNa abhayadAna denAro bane, e enuM mahAhita che. A badhuM jo enI dayA karavAmAM Ave, enuM tIvra bhUkhanuM duHkha TALavAmAM Ave to saMbhavita che : nahitara to e bhUkhanA du:khanI asvasthatAmAM kaMinA kaMi pApa bAMdhI rahyo che. manathI e agni vagerenA jIvonA AraMbha-samAraMbha ciMtavI ja rahyo che. tema bhaviSyamAM paNa e jIvone abhayadAna devAnI bhUmikA ya kyAM che enI pAse ? Ama bhUkhe maratAne khAvA ApavuM, evI dayA e hitakArI dayA che. (1) alabatta koinI dayA maLavAthI, pachI tarata to e, jIvonA AraMbha-samAraMbhamAM nathI paDavAno ema nahi, chatAM e dayAnAM AkarSaNathI dharmanuM bIja pAmavA yogya sthitimAM che. (2) temaja bhUkhanA du:khane lIdhe thatI vizeSa mUDhatA bhUkha maTavAthI ochI thAya che. dayAdharma ja jo na hoya to A be mahAna hita kyAMthI sAdhavAnA hatA? mATe kaho, A dayA e dharmabIjanuM AropaNa ane mUDhatAnI ochAza karanArI che. bAkI sthAvarakAya.jIvonI hiMsAmAM to e paDelI ja che. chatAM A dayAthI koi di' e UMco AvI sthAvarakAya jIvone abhayadAna ApanAro banaze. tyAre dayA na karanArane geralAbha juo ke jo bhukhyA tarapha e dayAdri nathI banato, e enuM potAnuM hRdaya kaThora thAya che. "mAre zuM ? enA karme du:khI che," ema du:khamAM pIDAtA jIva pratye niSphara bane che. hRdayanI niSpharatA e bIjA paNa guNo pragaTavA sAme kaThora bhUmi che. emAM guNano pAka zI rIte thAya ? guNanA pAka mATe hRdayanI komaLatA jarUrI che ane komaLatA dayAdharmathI Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ghaDAya che. komaLa hRdaya e to eka rasALa mulAyama bhUmi che, ke jemAM dharmaguNa-bIjanAM vAvetarathI dharma-guNano pAka thai zake. eTale dayA karanAranI dRSTie paNa jotAM A komaLatA sarjAya, e enuM hita che, mATe dayA ene ya hitakArI che. Ama dayA ubhayane hitakArI bane che. bhUkhanI jema sAco kAmAgnithI pIDAto hoya ane kuzIlanI mAgaNI karato hoya to e saMtoSavAmAM dayA na gaNAya? ahIM moTo taphAvata che. (1) bhojana e jIvana-nirvAhanI vastu che. tyAre kuzIla-sevana e kAMi jIvana-nirvAhanI vastu nathI. (2) Urdu e poSavAmAM jugajuganA kuzIlanA pariNAma ddaDha thavAthI e vadhAre niSphara bane che. (3) vaLI-kuzIla-sevanathI narakAdinAM bhayaMkara du:khanI bhUmikA sarjAya che, ghora pApa-karma bAMdhe che. (4) kuzIlatA dRDha thayela saMskAra, bhaviSyamAM mahApApiSTha banAve che. (5) tyAre kuzIla poSanAranI paNa e sthiti thAya che. ene kuzIla jevA ghora kukarmanI sUga uDI jAya che, haiyuM niSkara bane che. Ama jyAM potAnI kala hoya tyAM pa2dayA zI ? A bannenI draSTie mahA ahita sarjAya evI kuzIla-poSaNanI dayA ekAMte ahitakArI ja gaNAya. | | eka zAstrIya kathAnakamAM cAra bhANeja munio mAmA mahArAjane || maLavA dUrathI Ave che. tyAre gAmanI bahAra to cAra munio mAmA mahArAjanA guNonI vihAramAM anumodanA to karatA haze ane vaMdanAnI jhaMkhanA ya karatA haze to kema rastAmAM kevaLajJAna nahi? ne ahIM Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kevalajJAna thayuM? enuM zuM kAraNa? kAraNa A, ke (1) eka to karma khapAvavA bAkI hoya. e khapyA vinA zI rIte kevalajJAna thAya? (2) bIjuM e ke vihAranA rastAmAM gurUne bheTavAnI ane vaMdanAnI AturatA kharI paraMtu eTalI joradAra nahi, kemake tyAM samaja evI che ke "hajI to rasto sAro kApavAno bAkI che tethI ema kyAM kAla savAre ja darzana-vaMdana maLavAno che ?' jyAre ahIM to samaje che ke "kAle savAre ja darzana-vaMdana maLavAnA che, tethI AturatA joradAra eTale zubha bhAvanA thai gai. (3) vaLI pote gAma bahAra che ane mAmA mahArAja gAmanI aMdara che. eTale jANe ema ja lAge che ke "mAmA mahArAja A sAme ja che !" tethI mAnasika darzana thai rahyA che eTale paNa zubha bhAvanA vadhI gai. (4) vA-1 kalAka vahelA hota to gAmamAM pahoMcI jai darzana-vaMdana tarata maLata enA badale jarAka zA moDA paDayA emAM rAtabharano aMtarAya thayo. e vastu potAnA pUrva karmane lIdhe thai. pote pUrve karela duSkatanA lIdhe thai eTale duSkatanI niMdA karavAno avasara ahIM maLyo tethI joradAra duSkRtagartA thatAM bhAvanA joradAra vadhI gai. AvI vastu vihAranA rastAmAM nahi banelI. ema to juone mRgAvatIzrI sAdhvIjIne bhagavAnanA samavaraNamAM hatA tyAM kevalajJAna na thayuM. kemake evo kAMi tyAM duSkatagartAno moko nahi maLyo. ane pachI mukAme AvyA ne gurUNI caMdanabALA taraphathI Thapako maLyo ke 'kulInane moDuM AvavuM zAbhe nahi. enA para e pramAdanI duSkatagartAno moko maLyo, emAM cAra ghanaghAtI karmono kSaya karI kevalajJAna pAmI gayA. A hisAbe AvA mahAn AtmAonI A janmanAM ane pUrva janmanAM duSkatonI niMdA-gAha-saMtApa keTalA badhA joradAra haze ke saheja vAramAM zukaladhyAna ane kevalajJAna pAmI jAya che. 74 Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 53 prabhu mahAvIra roja ne roja dezanA detA hovAthI vAphasaMyama kayAM rahyo? vANI-prayoga doSa rU5 to tyAM che, ke jyAM e jo (1) jIvonI hiMsAmAM nimittarUpa hoya, athavA (2) asaMyamano poSaka hoya. kintu ahIM to prabhu traNa-sthAvara jIvonI rakSA karavAnA svabhAvavALA hovAthI, tema jagatanA jIvo pAse paNa rakSA karAvavAnA uddezavALA hovAthI emanA vacana prayoga hiMsAmAM jarAya nimitta banato nathI. prabhu to mAhaNa' che temaja prabhu bAra prakAranA tapane AcaranArA hovAthI jarAya asaMyama AcaranArA nathI hotA. prabhue to rAgadveSano sarvathA kSaya karyo hovAthI emane lAbha-pUjA-khyAti vagereno koi rAga ke koi AzaMsA yA koi ja AkarSaNa nathI hotuM. eTale, bhagavAna dezanA Ape che e koi rAgathI nahi paNa jIvonA hita mATe Ape che eTale vAtsaMyama ja che. vANIno asaMyama to rAga-dveSathI vANIno prayoga thato hoya tyAM hoya. prabhu dezanA Ape emAM svopakAra yAne prabhunI potAnI upara upakAra kharo? hA, prabhune potAne tIrthakara nAmakarma Adi puNya karma evuM che ke te bhogavAine ja sarvathA khapAvAnuM che. te prabhu dharmadezanA daine ja e bhogavatA jAya che ane kSINa karatA jAya che. e prabhunA potAnA AtmA upara karmakSaya thavAno upakAra che tathA upasthiti bhavyajIvo para upakArano lAbha to moTo che ja." devoe prabhu mATe samavasaraNa banAvyuM, ne prabhu ene bhogave eTale (5) AdhAkarma sevyAno prabhune doSa to lAge ja ne? Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ devatAo prabhu mATe samavasaraNa banAvatA ja nathI paraMtu devatAo jinapravacananI udbhAvanA arthAt prabhAvanA karavAno artha che ane e pravacana-prabhAvanA karavAnuM to ja bane ke jo bhavyajIvo AvA samavasaraNa jevA koika AkarSaNathI ahIM prabhu pAse doDatA eTale ke harakhabhera Ave ne prabhunI dharmadezanA ahIM prabhunuM dharmapravacana sAMbhaLe. e sAMbhaLe eTale emanA dilamAM prabhunAM vacana jacI jAya, jinavacana para zraddhA thAya ane tadanusAra yathAzakti amala kare, eja pravacananI prabhAvanA thai kahevAya. Ama bhavyajIvo kema dharmAbhimukha bane, e mATe samavasaraNa banAve. e banAvavAnuM bhavyajIvo mATe thayuM gaNAya paNa prabhu mATe nahi. eTale prabhune leza paNa AdhAkarmika sevanano doSa lAgato nathI. vaLI devo paNa potAne pravacana-prabhAvanAno AtmalAbha thAya e mATe ja samavasaraNa banAve che ethI paNa prabhu mATe banAvavAnI vAta ja rahetI nathI. Ama prabhune AdhAkarmika-upabhoga ja nathI tethI prabhune karmano lepa zAno lAge ? abhavInuM ghaNuM zuddha cAritrapAlana che ane anekane munimArgamAM lAvavAnI dezanA de che to pachI pote kema saMsAramAM bhaTake che? abhavamAM badhuM che paNa khATale moTI khoDa, pAyo ja nathI! pAyAmAM samyakatva ja nathI. are ! samyatva pUrvanI apunabaMdhaka dazA ya nathI ! kemake apunabaMdhakano mukhya eka gaNa "na bahumannA bhava ghora." ghora saMsAra para bahumAna nahi,' e guNa ja enAmAM nathI, eTale ke pAyAmAM vairAgya ja nathI tethI saMsAramAM ja bhaTake ne ? mATe to "jayavIyarAya" sUtramAM pahelI mAgaNImAM 'bhavanirveda' saMsAra para vairAgya mAgyo. abhavI cAritra le kharo, cAritra kaDaka ne zuddha pALe paNa kharo kintu te devatAi vagere paudgalika sukhanI lAlasAthI, paNa nahi ke vairAgyathI, chatAM cAritrapAlana evuM namunedAra ke enA para lokone upadeza Ape te asarakAraka bane che. N76 Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 57 pUrve mahAmunio rAjyasabhAmAM vAda karIne vAdIone parAsta karatA, to sabhyajJAnathI vAdIonI mAnyatAonuM nirAkaraNa karI emane harAvavAmAM rAgadveSa na thAya ? na thAya, kemake muninA haiye sadA maitrI Adi bhAva jAgatA hoya che. tethI koi irSyAdi bhAva hotA nathI. harAvavAnI buddhi irSAmAMthI janme che. ahIM e che nahi. ahIM to sAmA para jIva tarIke snehabhAva che ane e bhUlato hoya to enA para karUNAbhAva hoya che. ema to bhagavAna paNa dharmazAsana sthApe che emAM mithyAmatanI asatyatA ane sattattvonI satyatA batAve che. to tethI zuM bhagavAnane rAgadveSa thAya che ? asatyanuM nirAkaraNa karavAmAM sAmA jIva para ane emAM asatya mArgathI bhUlA paDatA jIvo 52 bhAvadayAno bhAva rahe che. 58 jyAre gozALo dhamadhamato ane mahAvIra prabhune kaheto Avyo ke "huM tamAro ziSya gozAlo nathI paraMtu siddha yogI puruSa chuM ane meM to marelA gozALAnuM sazakta zarIra yogazaktithI dhAraNa kareluM che," tyAre prabhue kema ene sAcAnuM sAcuM kahyuM ke "tuM ja gozAlo che. zA mATe jAtane chUpAve che ?'' prabhue evuM kahevAthI to ene tejolezyA mUkavA sudhIno kaSAya thai gayo ! prabhunuM vacana gozALAne kaSAyavRddhimAM nimitta na banyuM ? - nA. gozALo pahelethI evo durjana hato ke e kaSAyathI dhamadhamato raheto ja hato. enI AMtara pariNati ja kaSAyamaya hatI. eTale prabhue ene navA kaSAyanuM nimitta ApyuM evuM nathI, prabhue tA bIjA jIvone A nAlAyaka gozALAnA saMparkathI bacavA enI oLakha karAvI. e to kaSAyanuM nimitta AvyuM tyAre kahevAya ke sAmo zAMta hato yA alpa kaSAyavALo hato, ne ApaNA zabdathI ene kaSAya jAgyo, yA vadhI gayo hoya, tyAM ApaNA zabda sAmAnA kaSAyamAM nimitta banyA kahevAya. ahIM to AvezI nAlAyaka gauzALo kaSAyano bharelo ja hato. tyAre prazna e thAya ke, 77 Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabhune sAcAnuM sAcuM kahevAnuM jarU2 kema paDI ? jarUra eTalA mATe paDI ke bhoLI janatA gauzALAnA asatya ane unmArgabhASaNamAM taNAi jatI hatI; evI bahoLI janatAne bacAvI levA mATe prabhue satyanuM prakAzana karavAnI jarUra hatI. A jarUriyAta jo na mAnIe to to pachI kayAre ya paNa 'satyanuM prakAzana karavAmAM durjanone du:kha thaze.' ema mAnIne satyanuM satyamArganuM prakAzana ja na thai zake ! alabatta satyanuM satyatattva-satyamArganuM prakAzana karatI vakhate durjanone du:kha upajAvavAno munine leza paNa Azaya nathI. tethI munimAM tyAM paNa sakalasattvasahitAzaya akhaMDa pravartato rahe che. durjano pratye paNa dveSa nahi, dayA ja hoya che. mahAvIra prabhune gauzALA pratye lezamAtra dveSa nhoto. jo dveSa thayo hoya to prabhu potAnI anaMta zaktithI pote, yA bhakta kroDa devo paikI koi deva dvArA gauzALAne lakavo na lagADI deta ? prabhue kema evuM na karyuM ? kaho, dveSa nhoto. chatAM gozALAne rokaDuM satya parakhAvyuM te bahoLA janasamudAyanA hitArthe. 59 sAdhu jIvanamAM satata kriyA ane pAMca praharanA svAdhyAyamAM ja lIna rahevAnuM hoya che to pachI AjJAvicaya Adi dharmadhyAnane jagyA kAM ? eno upayoga kayAM ? te te prasaMgamAM AjJAvicaya-apAyavicaya vagereno upayoga thAya ja che. dA.ta. (1) AjJAvicaya:- koi kriyA zarU karavI che, tyAM vicAra Ave ke 'aho! kevI uttama jinAjJA ke eNe A kalyANa kriyAnI ApaNane bheTa karI !' AjJAno A ekAgra vicAra e AjJAvicAra dharmadhyAna ja che. dharmabiMdu zAstra kahe che - 'AjJAnusmRti:' arthAt sAdhanA-sAdhanAmAM jinAjJAnuM anusaMdhAna karavuM, jinAjJAne AgaLa karIne sAdhanA karavI. 'jinAjJA A pharamAve che mATe mAre A karavAnuM, jethI anaMta kalyANaka2 78 Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinAjJAnI upAsanAno bhavya lAbha maLe." A A AjJAnuM anusaMdhAna karatAM manamAM AvI jAya ke "aho jinAjJA (1) kevI sabUtArthane kahenArI! ane (2) kevI jIvahitanI ja dezaka ! tathA (3) kevI trikALavyApinI!... vagere vagere. AmAM "AjJAvicaya-dharmadhyAna AvyuM... (2) apAyaricaya:- ema jIvanamAM anAdi saMskAravaza rAga-dveSa, ratiarati, vagere uThavA jAya tyAM are ! kayAM A mArI mUDhatA, ajJAnatA ke AvAM pApasthAnaka sevato rahuM chuM ! pApasthAnako kevA khataranAka ke mokSamArgane rUMdhe che! jIvane durgatimAM ghaDI jAya che! jJAnI bhagavaMto zuM kahe che? A ja, 'duggai-nibaMdhaNAIM aTThArasa pAvaThANAI // ' arthAt 18 pApasthAnaka e durgatinAM kAraNa che. "aho ! A rAgateSAdi AtmAmAM rahI kevA kevA jAlima aneka anartha sarje che!" e ciMtana "apAyaricaya' nAmanuM dharmadhyAna bane. (3) vipAkavicaya:- ema koi bimArI AvI, pIDA thai, apamAna thayuM. vageremAM "A mArA ja karmanA vipAka che mATe e samabhAve veThI levAnA ema ciMtavatAM vipAkavicaya'dharmadhyAna thAya. tyAre, (4) saMsthAnavicaya:- kAMi ne kAMi dekhIne mana khoTA vicAramAM caDavA jatuM hoya ane "saMsthAnavicaya' nAmanA dharmadhyAnamAM joDavAnuM. emAM AvuM ciMtana rahe ke "jagatamAM kevA kevA zAzvatA bhAvo che ! kevA kevA azAzvatA bhAvo kAma karyuM jAya che..... Ama zubha dhyAnamAM muni lIna rahe che. 0 | koi jIvanI hiMsA AcarIye tyAre te duHkhI thAya che tevuM hAlatA cAlatA jIvamAM to dekhAya che. kemake e jIvo maratA kaMpe che, tharathare che. paraMtu ekendriya jIva, agni, pANI, vanaspati.. vagere jIvone evuM duHkha thatuM kyAM dekhAya che? to enI hiMsAmAM zuM pApa? anaMtajJAnI tIrthakara bhagavAna kahe che, "e jIvone trasa jIvo karatAM anaMtaguNa duHkha thAya che. pachI e bicArA bhale "sthAvara-nAma Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karma' nAmanA pApakarmanA udayanA hisAbe hAlI zake nahi, kaMpI zake nahi, jemake pelA sakhI banelA yuvAna sakhAne rAjAe potAnI rANI sAthe durAcAra karato joi sajA evI karI ke 'enA jIbhanAka-kAna kapAvyA ! AMkho phoDAvI ! momAM DucA bharAvyA. pachI enI jIvatAM ja cAmaDI ujharaDAvI ! enA para daMDAnA joradAra phaTakA marAvyA !' bolo, A sajA pAmelo jIva kaMpI zake ? cIsa pADI zake ? mota karatA bhayaMkara ne ?' basa, evuM ekendriya jIvone du:kha,' ema AcArAMga zAstra kahe che. sthApanAcAryajInA paDilehaNanA bolamAM AcAryane mATe zuddhajJAnamaya, zuddhasvarUpamaya vagere vizaSaNo che. AcArya zuddha jJAnamaya-zuddha svarUpavALA banI gayA to zuM atyArathI teo jIvanamukta vItarAga sarvajJa thai gayA ? hajI to e karmothI AvRtta chadmastha che. vAta sAcI ke taddana zuddha svarUpa to sarvajJa bhagavaMtanuM che paNa AcAryane e vItarAga sarvajJatAnA arthAt jIvana-siddhapaNAnA potAnA sAdhyano nirdhAra che, eTale ke 'mAro AtmA taddana zuddha, jJAnamaya ane pachI nitya AnaMdamaya thAya' te sAdhya nizcita che ane evA mukhya sAdhyanA lakSya sAthe e mATenI sAdhanA emanI evI joradAra che ke duniyAnA bIjA jIvonI apekSAe emanAmAM zuddha jJAnaddaSTi eTalI badhI vikaselI che ke emanuM jIvana vizuddha jJAnamaya ane nivRttinA vizuddha AnaMdamaya dekhAya che. 61 siddha bhagavAnane kSAyika bhAvanA vizuddha jJAna, AnaMda che paraMtu AcAryane kSayopazamanA gharanI jJAna-darzana-cAritra ne vIryanI sAdhanA joradAra hovAthI kSayopazama kakSAmAM e vizuddha jJAna-AnaMdavALA banI gayA kahevAya temAM sarve sarvA vyAvRta eTale ke parovAi gayelA hovAthI upacArathI vizuddha jJAna-AnaMdamaya jIvana jIvanArA kahI zakAya. Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pahela-vaheluM samyaktva pAme tyAre jIvane apUrva AnaMda thAya che. 'apUrva' eTale pUrve kadI nahIM anubhavela. to zuM 7mI narakanA trAsamAMthI chUTe tyAre evo bharapUra AnaMda na thayo hoya ? athavA koi tIrthaMkara bhagavAnanuM kalyANaka thAya e vakhate evo AnaMda na thayo hoya ? ahIM AnaMda AnaMdamAM pha2ka che. pelA be AnaMda paudgalika che, A samyaktva-prAptino AnaMda Atmika AnaMda che. narakamAMthI chuTavAno AnaMda e eka ja janmanI kedamAMthI chUTavAno AnaMda che, jyAre samyaktvano AnaMda, anaMta janmanI kedamAMthI chUTavAnA vizvAsano AnaMda che. samyaktva che. "bhava-cAraka-palAyana kAlaghaMTA' arthAt bhavanA kedakhAnAmAMthI palAyana thai javAnA samayano ghaMTa vAgavA barAbara che. jIva samyaktva pAmyo eTale jANe ghaMTa vAgyo ke 'kedIo ! jAva, ahIMthI tamAre bhAgI javAno samaya AvI gayo che.' koi mANasa janamakedanI sajA pAmyo hoya ane mahArANI garbhavatI thai hoya tyAre kedIne AzA baMdhAya che ke moTA rAjaputrano janama thaze ane kedakhAnAmAMthI chuTI javAno ghaMTa vAgaze. e kedI hajI 5-7 mahinA pachI ya chUTaze tyAre chUTaze, paraMtu chUTavAno nizcita bharoso besavAthI apUrva AnaMda pAme che. evuM samyaktva pAmanAra jIvane bharose bese che ke 'A samyak jJAna-darzana-cAritrathI have mAre anaMta anaMta kALathI cAlI AvelI bhavonI kedanI paraMparAno aMta AvI javAno !' AnA upa2 ene kema AnaMda na thAya ? (1) kamaThanAM lAkaDAnA sApane kayAM evA te kyA zubha pariNAma hatA ? chatAM e manuSya to zuM, paNa ethI UMcI puNyAivALA dharaNendra devano avatAra kema pAmyo ? temaja (2) tIra bhoMkAyelI zikArI samaDI ane (3) maravA paDelA baLadane paNa kyAM evA zubha pariNAma hatA ? ke samaDI marIne sudarzanA rAjakumArIno tathA baLa marIne kramazaH AgaLa jatAM vAli rAjAnAM bhAi sugrIvano avatAra pAmyA ? 81 63 Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (1) pahelI vAta e che, ke e traNeya je navakAra zravaNamAM ekatAna ' '' thayA, eNe emanA pariNAma komaLa banAvyA. (2) bIjI vAta e, ke sAthe pote potAne bALI nAkhanAra tApasa pratye heja paNa roSa na rAkhyo, e enAM komaLa zubha pariNAmanuM sUcaka che. evuM ja samaDIe pote bANathI potAne bhedI nAkhanAra zikArI pratye roSa na rAkhyo, temaja baLadane maraNAMta pIDAmAM tyAM rastethI pasAra thatA seMkaDo mANasomAMthI koine paNa je baLadane jarAka AzvAsana ApavAnI ya paravA ja nhotA karatA, emanA pratye roSano pariNAma na thayo, ane A badhA navakAra maMtra sAMbhaLavAmAM ekatAna banI gayA, e emano mahAnuM dharma hato. - aMtakALe bIjA pratye roSa vagere TALIne navakAra maMtramAM ekatAna thavuM, e eka adbhuta dharma-sAdhanA che! je tiryaMca jevAne ya manuSya avatAra ane AgaLa vadhIne deva avatAra apAve che! samaDI ane baLadane sApanI jema ja e ja navakAra sAMbhaLavA maLelo. emAM samaDIne sAdhumahArAjanA mukhe tathA baLadane zrAvakanAM mukhe navakAra bolAto sAMbhaLavA maLelo, chatAM kema emane manuSya avatAra? jyAre sApane to pArthakumAranA nokara mANasanAM mukhe bolAto navakAra sAMbhaLavA maLelo, chatAM ene devano avatAra kema? sApane aMtakALe navakAra-zravaNa uparAMta evI te zI vizeSatA maLelI je ene indrano avatAra Ape? ahIM vizeSatAmAM be kAraNa che. (1) eka to navakAra game tenAM mukhe sAMbhaLavA maLe paraMtu potAnI navakAranA akSara para zraddhA keTalA pramANamAM che, enA para phaLano moTo AdhAra che. zraddhA kahevAthI, e eka ja svarUpanI nathI hotI, paNa enI sAthe bhakti-bahumAnasaMvega keTalA pramANamAM che, enAM para zraddhAnI TakAvArI, zraddhAnI taramatA mapAya che. to ahIM sApane vizeSatAmAM eka kAraNa to A ke saMbhava che ke sApane UMcI koTinI zraddhA thai gai hoya ! evI samaDI ane baLadane na thai Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hoya, tethI A bene manuSya avatAra, ane sApane deva avatAra maLyo. (2) bIjuM kAraNa e che ke sApane navakAra-zravaNa sAthe tIrthaMka2 thanA2 khuda pArzvakumAranA dayA ane zamarasa bharelAM mukhAraviMdanuM darzana maLyuM ! A darzana paNa enAM zraddhA-saMvega-bhakti-bumAnanAM pariNAmamAM khUba ja vRddhi karI nAMkhI ! eTale devano ya mAtra sAmAnya avatAra nahIM kintu indrapaNAno avatAra maLyo. A parathI A zIkhavA maLe che ke tame maravA paDelAne mAtra navakAra zravaNa karAvo eTalethI basa nathI, paraMtu enI sAthe enI najara sAme jo arihaMtano phoTo rAkho, phoTAnuM darzana yAne arihaMtanuM darzana karAvatA raho, enI moTI vizeSatA thAya che. evuM jAtane mATe paNa. evA mRtyu jevA kaparA avasare sAme arihaMtanA darzana karatAM karatAM navakA2 maMtrane yAda karo, enI moTI vizeSatA thAya che. verAgI khAya-pIe-bhogave to badhuM, chatAM vairAgI zI rIte ? moTI karoDapati zeThANIne ekano eka yuvAna paraNelo putra akasmAtamAM ekAeka marI jAya. to pachI e khAtI-pItI ke bIjAM sukha bhogavatI nathI ? paNa kevA dile e badhuM kare che ? kaho, e khAna-pAna AdinA badhA padArtha enA dilane jANe khAvA dhAtA hoya ! evA lAge. vAre vAre dilane ema lAgyA kare ke 'baLyuM' A khAvAnuM ! ne baLyuM A bhogavavAnuM ! baLyo A baMgalo ! ne baLI A moTa2 ! mAre to haiyAnA prANarUpa, hAya ! mAro dIkaro cAlI gayo !" evuM vairAgIne khAya, pIe badhuM paraMtu jANe e khAvA dhAtuM hoya ! ema lAge. badhuM ya baLyuM lAge ! A baLyuM baLyuM lAge e ja vairAgya. .. eTale ja AvA vairAgIne avasa2 AvatAM e saMsAramAMthI Ubho thai jatAM vAra nahi. pachI jema sApa suMdara kAMcaLIne choDI jAya ema e saMsAranA jaDa-cetana padArthone dilamAM koi dubhAmaNa vinA AsAnIthI choDI jAya che. 83 Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ juo, tIrthakaranA jIva saMsAra kevo sahelAithI choDI jAya che ! (67) jaDa pASANanI mUrti pUjya kema? (1) pANIne jheranI bhAvanA ApatAM jheranuM kAma kare. amRtanI bhAvanA ApatAM amRta thAya. to mUrtine paramAtmAnI bhAvanA detAM paramAtmAnuM kAma kema na kare ! Aje dekhAya che ke zaMkhezvara bhagavAnanI mUrti, alaukika pArzvanAtha bhagavAnanI mUrti vagere camatkArika kAma kare che ! mAtra pUjyabhAve ene AvakAravI joie. (2) jagatanI dareka vastu cAra vibhAge hoya : (1) vastunuM nAma, (2) vastunI AkRti, (3) vastunI pUrvottara avasthA, (4) vastunuM svarUpa. A cAreyamAM e vastu tarIkeno vyavahAra thAya che. dA.ta. deva-dAnava-mAnava-indra vagere aneka nAmomAMthI "indra" nAmane lai pUchAya ke "A koNa" to bolAya indra'. indranuM nAma paNa indra kahevAya che. e nAma-indra. ema brahmA-zivaindra vagerenI mUrti mATe pUchAya ke "A koNa?" to kahevAya "indrI. indranI mUrti paNa indra e sthApanA indra. indranuM svarUpa devasabhAmAM mukhya siMhAsane chatra, cAmara vagere zobhAvApaNuM. kintu sihAsane na beThA hoya tyAre paNa indra kahevAya che. e dravya indra che. ne e svarUpamAM hoya tyAre to indra che ja, e bhAva indra. Ama cAra vibhAgane cAra nikSepA kahevAya, nAma nikSepa, sthApanA nikSepa, dravyanikSepa, bhAva nikSepa. pUjyanA cAre nikSepA pUjya che. bhagavAnanuM jo nAma paNa AdaraNIya che, to bhagavAnanI mUrti kema AdaraNIya nahi? - (3) karansInoTa kAgaLiyuM che. chatAM A "so rUpiyA" "pAMcaso rUA." ema vyavahAra thAya che ane enA para evuM mAna thAya che. (4) samavasaraNa para pUrva dizAmAM sAkSAt jIvaMta tIrthaMkara bhagavAna bese che. bAkI 3 dizAmAM devo dvArA emanA biMba ja sthApelA vaMdAya che, pUjAya che. zuM e vAMdanArA gAMDA ? (5) hajAro lAkho varasanI mUrtio maLe che ne e pUjAtI AvI che. e Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUjanArA badhA ja mUrNa nhotA. (6) gurUnA phoTA tarapha Adara thAya che to prabhu-mUrti para kema nahi ? paMjAbamAM dayAnaMdanA AryasamAja dharmano pracAraka kahe, - "mUrti to patthara che, mUrkhAo ene ja bhagavAna mAnI beThA..." vagere bhASaNa karatAM. eka jaNA dayAnaMdanA phoTA para thuMkavAnuM ne lAtAlAtI karavAnuM karatAM, e virodha karatA jatAM jhaMkhavANo paDI gayo. enI huriyA bolAya. (7) Aje paNa mUrtipUjAnA prabhAva dekhAya che, - zaMkhezvara pArzvanAthanI mUrtinI prabhu tarIke Adara pUjAnA camatkAra dekhAya che. gai covIsImAM ASADhI zrAvake bhaviSyamAM pote pArzvaprabhunA gaNadhara thai mokSa pAmaze ema sAMbhaLI pArzvaprabhunI mUrti bharAvI. te ja Aje zaMkhezvara pArzvanAtha che. enA snAtra-jalathI kRSNanI mUrNita senA jAgrata thai gayelI. (8) janamathI bhoyarAmAM ja Ucharela, jeNA sAcI nahi paNa pattharanI ya gAya nahi joyela. te moTo thatAM bahAra jaMgalamAM mukAyo. tyAM sAcI gAya chatAM bhUkhe mare. paraMtu jeNe bhoyarAmAM pattharanI gAya joi, oLakhI che, e have gAyane joi sAcI gAyane dohI dUdha pI zake. (9) rASTradhvaja lugaDAno chatAM enI rASTra tarIke pUjA thAya che. sArAMza, prabhunI mUrti paNa prabhu ja che, pUjya ja che. pariNAme baMdha' nA hisAbe to zubha adhyavasAyathI zubha karma baMdhAya. thiI paraMtu azubha karmano kSaya paNa thAya kharo? zI rIte thAya? karmakSaya A rIte, ke zubha adhyavasAyamAM traNa tattva che,-Azrava, saMvara ane nirjarA (1) zubha adhyavasAyamAM zubha manoyoga che, ane yoga e Azrava che, AzravathI karmabaMdha thAya, e hisAbe zubha manoyogathI zubha karma baMdhAya. (2) zubha manoyogathI azubha manoyogaAzravano nirodha thAya tethI azubha karma baMdhAtA aTake, temaja (3) zubha adhyavasAya e azubha manovRttino saMkSepa, tathA mananI salInatArUpa bAhya Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tapa che, temaja anuprekSA svAdhyAya rUpI Abhyantara tapa che, tethI karmanI nirjarA thAya e sahaja che. karmasaMyoga bhale anAdithI cAlu che, paraMtu te to pravAhathI anAdi che, bAkI to AtmA para koi karma anAdinA coMTelA hotA nathI ja. dareka karma navAM ja coMTe che, navAM ja baMdhAya che, ne e udaya pAmatAM bhogavAine naSTa thAya che. eTale chelle ayoga avasthAmAM yoga nathI eTale navAM karma bAMdhavAnA ja nathI, ane junAM karma badhAM ja bhogavAi jai naSTa thavAnAM che, tethI have karmasaMyoga sarvathA naSTa thayo kahevAya. paraMtu tathAbhavyatva to karmasaMyoganI jema pravAhathI anAdinuM nathI, kintu AtmAnA anAdi svabhAvarUpa che, to jema jJAna, jIvatva vagere AtmAnA anAdi svabhAvarUpa hoi eno mokSamAM nAza thato nathI, to pachI AtmAnA anAdi svabhAva rUpa A tathA bhavyatvano nAza kema thAya ? 68 ahIM baMne vacce pharaka samajavAno che, jJAna, jIvatva vagere e yogyatArUpa nathI, kintu AtmAnuM svarUpa che, jyAre bhavyatva tathAbhavyatva e mokSa pAmavAnI yogyatArUpa che. jema kASThAmAMthI ke pASANamAMthI zilpI pratimA banAve che, tyAM pahelAM e kASTha ke pASANamAM pratimA banavAnI yogyatA jue che. jo yogyatA jue to ja enA para ojAra lagAvI ene ghaDI ghaDIne pratimA banAvI zake che. jyAre kASTha ke pASANa pratimArUpa banI gayA pachI emAM kAMi pratimA banavAnI yogyatA nathI kahevAtI. pUrI pratimA banI gai e kASThamaya ke pASANamaya hovA chatAM have ema nathI kahevAtuM ke A kASTha ke pASANamAM pratimA banavAnI yogyatA che, kemake have kAMi enA para ojAra prayogathI bIjI navI pratimA ghaDI zakAtI nathI, ghaDI zakAya evuM rahyuM nathI. e sUcave che ke pratimA banI gai pachI enAmAM have pratimA banavAnI yogyatA nathI, yogyatA naSTa thai gai. 1 } 86 Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 69 prazastano rAga jamAvye javAmAM to pachI rAga jAmyo, to vItarAga kema banI zakAya ? Ano uttara saraLa che. paheluM A samajI rAkho ke, aprazastano rAga saMsAra mATe eTale ke baMdhana mATe che, tyAre prazastano rAga mokSa mATe che. mANasane gha2 kema game che ? saMsAramAM baMdhAyA rahevA mATe. paNa maMdira kema game che ? saMsAranA baMdhana tUTI mokSa maLe e mATe, eTale have prazastano rAga ka2ze emAM lakSya mokSanuM che. arthAt baMdhanathI chUTavAnuM che. eTale have spaSTa che ke jema jema prazastano rAga vadhato jaze, tema tema mokSanuM lakSya vadhune vadhu ghaniSTha yAne draDha ne sateja banatuM jaze. te eka divasa evo Avaze ke jyAre mokSanuM lakSya eTale ke baMdhanathI AsaktithI chUTavAnuM lakSya manamAM utkRSTa koTie pahoMcI jatAM Asakti mAtra chUTI jaze. tyAM prazastanA rAga paNa saheje osarI javAnA. Ama prazasta rAgano je uddeza, baMdhanathI mUkti, e uddeza utkRSTa (ddaDha) thatAM Asakita mAtra TaLI javAthI vItarAga banAya che. eTale e rAganI vRddhi vItarAgane nikaTa kare che. duniyAnA zeTha to rIjhe, paNa bhagavAna to vItarAga che, ne mokSamAM 70 akriya thaine beThA che. e zAnA rIjhe ? gautamane bhagavAna para rIjha hatI, paNa bhagavAnane gautama para kyAM rIjha hatI ? 'rIjhyo sAhiba saMga na parihare' ema kema kahyuM ? kavio ane bhakto bhagavAnane rIjhyo kema prayatna kare che ? kema prArthA kare che ? kavio prabhune eTalA mATe prArthe che ke bhagavAna jo rIjhI jAya to kAma thai jAya. paNa A lokottara zAsana che, enI rIjha judI jAtanI che. ahIM lokottara zAsanamAM bhagavAnanI rIjha eTale bhagavAnanA jJAnamAM ApaNI yogyatA dekhAya te. dA.tA. jema dukAnamAM pAMca nokara hoya, emAM 4 nokara lobhiyA hoya eTale zeThanI pAse avAranavAra pagAra vadhA2vAnI ne bonasanI mAgaNI karyA karatA hoya, jyAre 87 Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eka nokara hoMziyAra che, te mAre kAMi mAMgavuM ja nathI' ema manamAM nakkI rAkhe che. zeThe ene kyAre pUche ke, "A badhA mAge che ke tuM kema kAMi mAMgaNI karato nathI?" tyAre A hoMziyAra nokara kahe "zeThajI ! tame Apo cho e ghaNuM che. basa, ApanI mahera che, pachI bIjuM zuM joie ?" eTale zeThanAM manamAM thAya che ke, "A eka nokara kharo che, lAyaka che, bAkI badhA kyAre khoTA thai besaze enuM kAMi kahevAya nahi." eTale zeThanA dilamAM A nokaranI je bhAre yogyatA dekhAya che, e yogyatA eja zeThanI rIjha che avasara Ave tyAre zeThanI pAse A nokare kAMi mAMgavuM na paDe, ne enuM badhuM kAma thai jAya ! zeThanI najaramAM enI yogyatA che. basa, bhagavAnanI rIjha eTale bhagavAnanA jJAnamAM ApaNI moTI yogyatA dekhAya. jemake mahAvIra bhagavAnanA jJAnamAM gautamanI moTI yogyatA dekhAtI hatI. eja bhagavAnanI moTI rIjha kahevAya. prazna :- vAta ThIka che, ApaNI yogyatA e ja bhagavAnanI rIjha, paraMtu A yogyatA to ApaNe ja parizramathI UbhI karavI paDe ne ? emAM bhagavAne zI rIjha karI ? hA, ApaNI yogyatA jo bhagavAna UbhI karI ApatA hoya to to kahevAya ke bhagavAne A yogyatArUpI rIjha karI. paNa evuM to che nahi, yogyatA to ApaNe ja UbhI karavI paDe che, pachI bhagavAne rIjha kyAM karI? uttaraH- bhagavAne rIjha A rIte karI- ke ApaNI yogyatA bhale ApaNe UbhI karIe, paraMtu e zI rIte UbhI karI zakavAnA ? arihaMta bhagavAnanA dazarna-vaMdana-stavana-ciMtana-smaraNa-sanmAna-bahumAna vagerethI ja yogyatA UbhI thavAnI e thavAmAM bhagavAna darzana-vaMdanAdinA viSaya banIne kAraNa banavAnA. eTale kahevAya ke- "Ama yogyatA bhagavAne ja UbhI karI ApI ! jo bIjA mithyA darzana-vaMdanAdinA viSaya banyA hota, arthAt jo rAga-dveSI mithyA devAdinA ja darzana vaMdanAdi karyo gayA hota to tevI yogyatA na Avata. kintu vItarAga devAdhideva arihaMtanAM ja darzana-vaMdanAdinA puruSArthanuM mahattva nathI, kintu darzanAdinA viSayanuM ja mahattva che. mithyAdevanuM darzana karo enuM evuM phaLa Ave nahi, vitarAga devAdhidevanuM darzana karo enuM ja evuM amApa phaLa Ave ! eTale kahevAya ke ApaNI yogyatA vitarAganuM AlaMbana levA hisAbe ja AvI, mATe e yogyatA bhagavAne ja UbhI karI ApI kahevAya. e ja bhagavAnanI rIjha gaNAya. Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pra. to zuM ApaNe vItarAga bhagavAnanAM darzana-vaMdanAdi karIe eTalA mAtrathI ApaNAmAM yogyatA UbhI thai jAya ? u. nA, e darzanAdi to karavAnA kharA ja, paraMtu vizeSa to ApaNe paNa ApaNI yogyatA vadhAravAnA prayatnamAM, - jema nokara zeThanI najaramAM potAnI yogyatA vadhAravA mATe bIjuM badhuM choDIne zeThanuM kAma paheluM kare, zeThanA vadhune vadhu kAma kare, tema ApaNe bhagavAnanA tAnamAM ApaNI yogyatA vadhAravA mATe bIjuM badhuM choDIne paheluM kAma bhagavAnanI bhaktinuM karavAnuM, ane evA bhAvollAsa karavAnA, ke "bhagavAnanI bhakti vadhune vadhu karuM, bhagavAnanI AjJA vadhu ne vadhu sArI rIte pALuM." Ama je vadhAre ne vadhAre bhagavAnane bhajavAnuM ne bhagavAnanI AjJA pALavAnuM mana thAya, te ja bhagavAnanI rIjha che. e rIte bhagavAnane ApaNA dilamAM evA otaprota karavAnA che ke temanA guNono ja vicAra Ave, ne temanA jevA ja banavAnuM mana thAya. eTale bhagavAnanAM atyaMtara darzana thayA pachI ApaNe emAM evA TharIe, to pachI temanA jevA banavAnuM mana thAya. bhagavAnanA guNonI prItathI ApaNe jeTalA raMgAyA, jeTalA bhAvita thayA, teTalI bhagavAnanI rIjha kahevAya. jema satI strIne potAnA pati taraphathI rIjha che, pachI parapuruSano vicAra sarakho paNa nahIM kare. A khAsa dhyAnamAM rahe, ke - deva-gurunI kRpA yAne rIjha devagurU pAsethI nathI maLatI, paNa ApaNA dilamAMthI UbhI thAya che. I71 OT paramAtmA e paNa bAhyatattva che, to enI ramaNatAmAM atyaMtara tattva je svAtmA, emAM ramaNatA zuM thAya? ne e vinA svAtmAnuM vizuddha svarUpa pragaTa zI rIte thAya ? athavA kaho, paramAtmaramaNatAmAMthI svAtma-ramaNatAmAM kevI rIte avAya? paramAtma-ramaNatAmAM jagatanuM. badhuM bhUlIne mAtra paramAtmAmAM ekAkAra thai dhyAna karavAnuM che ne e dhyAnamAMthI aMte svAtmaramaNatAmAM javAya che. te A rIte - Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paramAtmAnuM dhyAna be rIte, - (1) saMbheda praNidhAna, ane (2) abheda praNidhAna. (1) saMbheda praNidhAna eTale ? praNidhAna arthAt dhyAna. vItarAga paramAtmAne ApaNA AtmAthI bhinna tarIke ApaNI najara sAme rAkhIne je emanuM ekAgra ciMtana karAya e saMbheda praNidhAna. AnAmAM tanmayatA vadhAratA javAnuM, te eTale sudhI ke manamAMthI jagatanuM bIjuM badhuM, yAvat potAnI kAyA paNa visarAi jAya, ane vItarAga paramAtmA sAthe potAnI ekAkAratA tanmayatA joradAra jAmI jAya. tyAM manane ema thayA kare, ke 'aho ! aho ! kevA anupama A vItarAga arihaMta bhagavAna !' (2) abheda praNidhAna : -e tanmayatA ne ekAkAratA paramAtmA para hRdayanA atizaya prema ane bahumAnathI UbhI karelI che. tethI emAM have e bhUlAi jAya che ke 'A sAme vItarAga paramAtmA, ane emanuM huM dhyAna karanAro.' A vAta bhUlavAnuM kAraNa pote paramAtma-svarUpamAM gaLADUba DUbI gayo che. sAMsArika vyavahAramAM evuM bane che, ke bhAgIdAra vepArIne gADha mitratA hoya to emAnA ekane vepAra aMgenA cintanamAM, bIjo bhAgIdAra jANe atyAre sAmosAma hoya ! evuM enuM dhyAna lAge che. pachI e sAmAnI sAthe mAnasika vAtacItamAM sAmAnI atyaMta premabharI bhAre udAratA ciMtavato hoya temAM jANe evo bhAsa thAya che ke pote sAmA svarUpa banI gayo eTale potAne manamAM sAmA tarIke ja dekhe che. ema ahIM paramAtmAnAM saMbheda praNidhAnane utkRSTa AkarSaNa-mamatA ane bahumAna sAthe karatAM karatAM pote vItarAgane eTalo badho nikaTa thai jAya che, ke vacamAMthI bheda UDI jAya che, ne pote vItarAga che, e khyAla Ubho thAya che. A khyAla jo ugra tanmayatAthI . utkRSTa koTino bane, to tyAM have vItarAga judA ane pote judo evuM bhAna nathI rahetuM, ne vItarAganuM abheda-praNidhAna lAge che. pachI emAMthI pote vItarAga ja che evo khyAla Ubho thAya che. sArAMza, vItarAganuM dhyAna karatAM karatAM emanAmAM ekAkAratA 80 Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eTalI badhI banAvIe ke ApaNe vItarAgamAM guma thai jaie. dA.ta. bhamarI mATInA gharamAM iyaLane pUrI enI AsapAsa guMjArava karatI evI ghumarI le che, ke iyaLa e guMjAravamAM guma thai jAya che, ane pariNAme bhamarI banI jAya che. e nyAyathI ApaNe vItarAgamAM guma thaie, te tyAM sudhI ke vItarAga potAnAthI judA che evo khyAla ja nIkaLI jAya ane jANe pote ja vItarAga che evo e khyAla AvI jAya to e rIte vItarAgane ApaNA AtmAmAM utAravAnA che. A rIte paramAtmaramaNatAmAMthI svAbharamaNatAmAM javAya che. O. 1 "vItarAga bhagavAna lalA kare nahi kAraNa ke prabhune rAga-dveSa [7rI nathI,' ema tame kaho cho. to pachI mahAvIra bhagavAne patana pAmelA be ya AtmA mevakumAra ane jamAlI, emAMthI meghakumAranuM bAvaDuM pakaDyuM ane ene UMcakyo, paNa jamAlI tarapha durlakSya karyuMAmAM zuM eka para rAga ane bIjA para arUci nathI? e zuM lIlAnI ceSTA nathI? nA. nizALano zikSaka kuMbhAranA chokarAne bhaNAvavA le, ane enA gadheDAne na le, emAM kAMi zikSakane chokarA upara rAga ane gadheDA -1 para dveSa nathI. to kema bheda pADe che ? kaho, eTalA ja mATe, ke bhaNavA mATenI chokarAmAM yogyatA dekhe che, ane gadheDAmAM yogyatA dekhato nathI, mATe zikSakanI banne pratyenI pravRttimAM pharaka paDe che ema ja kahevAya. evI rIte prastutamAM jamAlimAM bacavA ane taravA mATenI yogyatA nhotI tethI ene bhagavAne kAMi kahyuM nahIM. jyAre meghakumAramAM e yogyatA hatI mATe kahyuM. ethI banne pratyenI pravRttimAM pharaka paDyo. kuzaLa zilpI yogya pASANane ghaDavA le ane pratimA banAve, kintu mATInA DhephA jevA upara potAnuM zilpa na calAve ethI kAMi kArIgara pASANane mATI pratye rAga-dveSa nathI. evuM arihaMta paramAtmAnA aciMtya prabhAva aMge samajavAnuM che. ene ja ajJAna mANaso lIlA tarIke oLakhI, "e lIlA agama agocara akaLa che, ApaNI dhAraNA bahAra vAMchitane pUranAra che,' ema kahe to e khoTuM nathI. Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 73 AnaMdaghanajI mahArAje stavanamAM gAyuM ke "cittaprasannIne pUjana phaLa kahyuM re pUjA akhaMDita eha to, jinapUjAthI prasannatA thai emAM pUjA akhaMDita zI rIte rahe? cittanI prasannatA thAya to pUjA sAnubaMdha bane che, arthAt pUjAnI paraMparA cAle che. e na cAle to niranubaMdha kahevAya. ApaNe pUjana evuM banAvavuM che, ke e sAnubaMdha hoya. aMtaramAM jina-pUjAno bhAva jAgyo, e darzana mohanIyano kSayopazama thayo. ethI eka pUjana karyuM. emAMthI vaLI kSayopazaya vadhyo, enAthI AgaLa pUjana karyuM. eTale kSayopazama ora vadhyo, enAthI AgaLa pUjana karyuM. eTale kSayopazama ora vadhyo.. eka uttarottara kSayopazama vadhe e sAnubaMdha kSayopazama kahevAya. enAthI pUjAmAM bhaMga na paDe, pUjAmAM pUrNavirAma na Ave, paNa pUjA akhaMDa cAle, mATe "pUjA akhaMDita e kahyuM. 0 1 stavananI paMkti che. "kapaTarahita thai Atama arapaNA AnaMdaghana padareha ApaNo AtmA to prabhunA AtmAthI judo ja rahe che. to emAM prabhumAM ApaNA AtmAnuM samarpaNa zuM AvyuM? ahIM Atma-samarpaNa karavAnuM eTale ke svakIya AtmAnuM visarjana karavAnuM che. arthAt vItarAgane vadhu ne vadhu vaLagatA jaie tema tema ApaNo AtmA vadhu ne vadhu bhUlAto jAya. AtmA bhulAto jAya eTale zuM? ApaNo AtmA bhulAto jAya eTale prabhudhyAnamAM ApaNA daihika dharmo bhUkha-tarasathAka, mAna-apamAna, zAtA-azAtA, trAsa-takalIpha vagere badhuM ja bhulAi jAya. eTaluM ja nahi, paNa ApaNI rUci-arUci, iSTaaniSTa, anukULa-pratikULa, kazAno vicAra nahi. ApaNI mAlamilkata, snehI saMbaMdhI zatru-mitra, ityAdi badhuM visarAi jAya. are! ApaNuM vyaktitva paNa vadhu ne vadhu bhUlAtuM jAya. Ama to ApaNe prabhunI prIta to karIe chIe, paraMtu jo tapAsIzuM to dekhAze ke prabhu sAthe prIta karavA chatAM ApaNuM vyaktitva 5 92 Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhUlAtuM nathI ! eTale tyAM ApaNuM ahaMtva akhaMDa UbhuM rahe che. manane ema lAge che ke 'prabhu ! huM tamArI bhakti karUM chuM, AmAM ahaMtvanI gaMdha che. nahitara prabhunI AgaLa ApaNe koNa ? ApaNe kyA moTA bhagata ? pUrvanA mahAkavio maharSio prabhunA je bhakta hatA, emAMno aMza paNa ApaNAmAM dekhAto nathI. pUjA ke caityavaMdana karatAM karatAM eka macchara paNa zarIra para bese, eka mAkhI paNa moM para bese, to jhaTa khyAla Ave che ke 'mane maccha2-mAkhI karaDe che.' jo pUjA-caityavaMdanamAM layalInatA hoya to zarIra parano A kSudra upadrava dhyAnamAM ja zAno Ave ? eTale badhuM ya bhUlI javuM e ahIM AtmaaparNa samajavuM. chellA rAjarSi udayana che tevuM prabhumukhe jANyA pachI abhayakumAra tarata ja dIkSA levA utAvaLA kema thayA ? temanA AyuSyanI prabhune to khabara che, to prabhune pachI na levAya ke 'mArUM AyuSya keTaluM ? e jo AyuSya lAMbu batAve. to hamaNAM nahi, paNa pachIthI dIkSA lai zakAya ne? 75 T nA, (1) eka to jo sopakrama AyuSya hoya to saMbhava che. upakrama lAgatAM AyuSya vheluM ya tUTI jAya, eTale ke AyuSyakarmanA daLiyAM badhAM ja ekI sAthe bhogavAi jAya ! ema jo upakrama lAge to vhelA ma2vAnuM thAya, ane vAyade rAkhela dIkSA levAnI rahI jAya. (2) bIjI vAta e che ke Avo savAla jJAnIne pUchavA pAchaLa Azaya e che ke 'jJAnI jo lAMbu AyuSya batAve to to pAchaLathI dIkSA laizuM. arthAt hamaNAM ne hamaNAM cAritra levAnI zI utAvaLa karavI ?' (3) hamaNAM ne hamaNAM cAritra levAnI bhUkha nathI. ne (4) saMsAranA pApo pratye 'pApa mahA kharAba' evI ghRNA nathI, temaja (5) evo bhaya nathI ke A saMsAranA samaya samayanA jaMgI pApothI 93 Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paralokamAM mAruM zuM thAya ? (6) Ama dIkSAnI utAvaLa na hoya to pApadhRNA-pApabhayanA abhAve pApanirbhIkatA rAkhatAM kadAca samyaktvanA vAMdhA paDe. tema, mAno ke pAchaLathI dIkSA le, paraMtu (7) pahelethI poSelI A pApa-nirbhoktA cAritrajIvanamAM joradAra cAritra na pALavA de. pApa-nirbhIktAnA saMskArathI nAnAM nAnAM pApanI dhRNA na thAya. sArAMza, jo pApanI joradAra dhRNA che, pApano joradAra bhaya che, to cAritranI utAvaLa hovI ja joie. eTale prabhu pAsethI AyuSya jANI levAnI vRttimAM cAritra vilaMbamAM nAMkhavAnI vRtti che, e kaniSTha vRtti che. jo cAritranI tIvra bhUkha ane utAvaLa che, to evI kaniSTha vRtti poSI zakAya nahi, mATe prabhu pAsethI ke jyotiSI pAsethI AyuSya jANI levAno abharakho ja khoTo che. abhayakumArane cAritranI tIvra bhUkha jAgI che, ane "kALacora kyAre prANa lUMTI jAya eno cokkasa hisAba nathI. mATe cAritra hamaNAM ne hamaNAM ja lai levuM' evo hisAba abhayakumAre rAkhyo ane pitAne saMmata karI tarata ja cAritra lai lIdhuM! bhagavAna to jANatA hatA ke "parama zuddha bhAvavALA vitarAga je thavAya che, te to bAhya kaSTamaya dharmapravRtti para nahi, paraMtu aMtaranA bhAva zuddha zuddhatara thavA upara thavAya che, to e bhAva zuddha karavA para ja jora lagAvavuM joItuM hatuM, paNa bhagavAne tapa-kAyotsargapariSahasahana.... vagere bAhya dharmapravRtti para kema jora lagAvyuM? bhagavAne bAhya dharmapravRtti khUba karavA upara jora eTalA mATe lagAvyuM ke prabhu jANe che ke aMtaranA bhAva zuddha zuddhatara thaze te A kaDaka ane khUba khUba dharmapravRttio karavA para thaze. anAdi kALanA Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paidhelA kAyA-mAyA paranA rAga-Asakti-mamatA vagere azuddha malina bhAvo ja ochA thatA Avaze, te A kaDaka dharmapravRtti khUba karavAnI rAkhavAthI ja ochA thatA Avaze, paNa nahi ke suMvALI dharmapravRttithI ane pramANamAM ochI dharmapravRttithI yA mAtra mAnelA aMtaranA bhAvathI. kaThora tapasyAo na rAkhI ane kAyamI rojanA AhAra-pANI vAparavAnA rAkhyA, to AhArano ne rasano rAga kAMi nAma zeSa na thAya. e to kaThora tapa AdaratAM rAga marato Ave, ghasAto Ave. ema sukhe guphAmAM besIne dhyAna karavAthI kAyAno rAga maTe nahi, e to kAyAne khaDakhaDI rAkhI dhyAna dharyA hoya, pachI bhale emAM TAMTiyA duHkhe, kamara tuTe mAthuM bhamavA jevuM lAge, to paNa e badhuM AnaMdathI sahI laine kAyAne kAussagnamAM ja khaDI rAkhavAnuM karyuM hoya to A nirdhArita kaDaka dharmapravRttithI dehAdhyAsa yAne kAyAnI mamatA-Asakti ghasAtI Ave. ATalA ja mATe tIrthakara bhagavAna jevAe paNa A ja karavAnuM rAkheluM. ema sudhA, pipAsA, TADha, taDakA, DAMsa, macchara, halakAM mANasonAM ToNAM-apamAna-prahAra vagere pariSaho sahavAno dharma svecchAthI AnaMdapUrvaka Acarye javAnuM rAkhyuM hoya, to e kaSTo pratyenA aMtaranA kheda-dveSa-arUcinA malinabhAva moLA paDatA Ave. prabhue A khUba rAkheluM. nA A kazI kaSTamaya dharmapravRtti karavI nathI, ne aMtaranA bhAva cokhkhA karavA che, zI rIte ? manamAnI bhAvanA karIne ke "huM AtmA chuM, mArAthI kAyA bhinna che, mArA guNo kSamAdi che, kAyAnI kriyAthI mAruM kazuM bhaluM na thAya.mArUM to zuddha AtmadaSTi vagere AtmAnI kriyAthI bhaluM thAya." te zuM bAhyanI AraMbhAdi pApapravRttio, AhAradine kaSAyonI saMjJAnI pravRttio, ane mohamaya kuTuMba-parivAra-saMparkanI pravRttio dhUma cAlI rAkhIne pelI manamAnI AtmaSTinI bhAvanA karatAM karatAM vItarAga thavAze ? are ! vItarAga thavAnI vAta to kyAMya dUra che, sAcA virAgI ya nahi thavAya. zuddha bhAvanI bhramaNAmAM asat pravRtio dhUma cAlu rAkhIne dhUma malina bhAvo ane rAga SanA saMklezo poSI, tathA enA saMskAro sArI rIte ddaDha karIne ahIMthI Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ravAnA thaze! tyAre khUba ane kaDaka dharma-pravRttione mukhya karI enuM rAta ne divasa sevana karanAro bhAva cokhA karato karato sat pravRttinA baLa para sAcA nirmaLa haiyAmAM keLavato jaze. muktimAM to sarvamoha-sarvakarmathI rahita sthiti che. ene bhakti sAthe zo meLa? kemake bhakti karanAro jIva to bIjI bAju moha ane karmabaMdhamAM taraboLa hoya che. mukti sAthe bhaktine e meLa che ke vItarAganI bhakti karavA mATe pahelAM to vItarAganuM mUlyAMkana karavuM paDe, vItarAganuM mahattva samajavuM ne haiye vasavuM joie. je putrane mAtApitAnuM UMcuM mahattva najara sAme haze, eja emanI bhakti mATe sadA sajja rahevAno, mATe to cAra bhAiomAMthI jene A mahattva haiye vasyuM che e mAtA-pitAnI bhakti karavAmAM khaDe page rahe che, bIjAo emAM susta rahe che. ApaNI jAtanuM mahattva ApaNA haiye vasyuM hoya che to jAtanI sevA-sarabharA keTalI badhI karIe chIe ? Ama vItarAga prabhunuM mahattva jenAM haiye vase e ja prabhunI bhakti karavA haMmezA tatpara hoya. tyAre vitarAga prabhunuM mahattva haiye vasAvyuM te evuM ke mana pokAre che ke "vItarAga tIrthaMkara prabhumAM evI evI vizeSatAo che ke jagatamAM jeno joTo nathI, mATe mAre to hadayanAtha e arihaMta" A bhAva samyakatva tANI lAve che, ne pachIthI samyakatva kramaza: muktine tANI lAve che, eTale kahevAya ke bhaktine mukti sAthe maLe che. enA mULamAM arihaMtanuM ananya mUlyAMkana che, ne e arihaMta prabhunI bhaktimAM vyakta thAya che, tethI bhakti muktine bolAvI lAvanArI dUtI gaNAya emAM navAI nathI. tethI ja koI paNa mokSArthI jIvane arihaMta bhakti e mahAna zuM, ananya kartavya banI jAya che. vArevAre karavA paDatA janama-maraNathI thAkyA cho ? to arihaMtane bhajo, arihaMtanI bhakti karo. Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 0 ] kahyuM che ke pUnAloTisa to stotroTisapa nA japakoTisamaM dhyAnaM, dhyAnakoTisamo lyH|| "to pachI, ame sIdhI layabhakti ke dhyAna bhakti ja karIe to pUjA karatAM kroDa kroDa gaNuM phaLa maLe ne ? pachI pUjA-stotra jApa karavAnI zI jarUra ? A krama batAve che ke pUrvanA pUjA-stotra jApa bhaktinA prakAro AdaryA vinA dhyAna-bhakti na AvI zake. enuM kAraNa e che ke jene sAro dhanavyaya-samayavyaya - namratA pUrvakanA pUjA vidhi zramavyaya karavA pUrve dravya-pUjA karavI nathI, enAmAM bIjA pagathiye stotra arthAt arihaMtanA saMgIta guNagAna karavAne yogya dila ja nathI hotuM. to evA dilanAM dilathI guNagAna vinA ahobhAva ekAgratA-gadgad dilano arihaMta jApa nathI banI zakato. kevI majAnI goThavaNa ! prabhu bhakti karavI che ? to pahelAM anaMta kALanI mamatAnI vastu kiMmatI svadravya-svazarIra-svasamaya-svasukhazIlatA ane ahatvano prabhunA caraNe bhoga ApI prabhunI pUjA karo. pachI ja AgaLa prabhunA stotra-sanmAna-guNagAna karo. kema vArUM ? arihaMta prabhunA guNo tyAga-vairAgya-stotra-stavana gAvA che, to pahelA nakkara Atmabhoga Apavo joie. e bhoga apAya to ja prabhumAM ne prabhunA guNomAM mana Thare. bhoga nathI Apavo to mana e potAnI mamatAnI vastuo kiMmatI svadravyosvakAyA-ArAmI vageremAM mana ThareluM che, evuM mana prabhumAM ze Thare ? ema bhoga ApIne manane prabhunA guNomAM ane prabhumAM TharatuM karyuM, pachI ja mana prabhunA nAmanA jApamAM Thare nahitara mana prabhu ane prabhunA nAmamAM TharyA vinA AgaLa prabhunuM dhyAna paNa zI rIte thAya ? dhyAna mATe to mana prabhumAM ekAkAra thavuM joie... paraMtu e manane bicArAne jo svadravyAdimAM ekAkAra rAkhyuM hoya ane prabhunA guNomAM masta na banAvyuM hoya, temaja prabhunA nAmamAM ekAkAra na karyuM hoya, to ahIM prabhumAM ekAkAra zI rIte thAya? e vinA prabhunA dhyAnamAM masta zI rIte bane ? Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ e ja pramANe manane prabhumAM ekAkAra karyA vinA '"laya" avasthA zI rIte Ave ? laya pAmavo eTale mana prabhumAM dhyAnathI ekAkAra thayA pachI anubhavajJAna dvArA prabhumaya thai jAya. arthAt prabhunA ucca guNonuM svAtmAmAM pratibiMba pakaDI jANe e guNono svAtmAmAM sAkSAt anubhava karavo, te eTale sudhI ke prabhu ya vItarAga ane jANe pote ya vItarAga, ema svAtmAmAM paramAtmAno abheda lAge, have pote ja vItarAga paramAtmA che evo bhAsa thAya e dhyAna pachInI laya avasthA che. AvI jApa dhyAna ane laya bhaktine pamADanAra che stotrabhakti. prabhunI dravya-pUjAnI bhakti karIne paNa stotra bhaktimAM javAnuM che, kemake dravya-pUjAnuM phaLa stotra stavanAdithI bhAvabhakti che. bAhyamAM rakhaDatA jIvane bhAva bhaktithI prabhunA svarUpamAM ramato karI zakAya. mATe prabhunA svarUpamAM ne prabhunA guNomAM 2matuM karAvanAra stotra bhakti, caityavaMdanA, bhakti gIto ane bhaktimaya pUjA-bhAvanAo gAvI e A uttama janamanuM uttama kArya che. Ama kramazaH karatA javuM. paramAtmAne kevaLajJAna pragaTyuM che, enAthI potAnuM anaMta sukha 79 pratyakSa jue che to tene saMvede kema nahi ? tAvavALo dhanavaMtarI vaidya hoya, 'Arogya zuM che ?' tene jANe, paNa tene te vedI na zake, tevI rIte kevaLajJAnI anaMta sukha zuM che te jue, paNa vedI na zake, jyAM zAtA azAtAnA anubhavarUpa tAva che tyAM sudhI. 'namanAro prabhune game ema kahevAya che. to zuM vItarAga prabhune enA para rAga thAya ? namanAro game eTale namanArA para rAga thAya, e to upalakiyo * padArtha che. kharekhara to namanAro game eTale namanArAnuM mUlyAMkana thAya, e gamavAnI kharI vastu che. mATe to sArI nokarI bharanAra 88 Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nokara zeThane gamyo eTale ke zeThe enA para rAga karyo, zeTha rAjI thayA, eTalo artha nathI. kemake jo zeTha enuM mUlyAMkana nathI karatA ane bIjA garabaDayAM paNa 'mArate miMyA' nokaranuM avasare bakSisa vagerethI mUlyAMkana kare che, to koNa kaheze ke 'pelo sAro nokara zeThane gamyo ?' sArAMza:, gamavuM eTale kharUM mUlyAMkana karavuM. prastutamAM 'je name, te prabhune game, no artha e che ke te namanAranuM prabhu sArUM mUlyAMkana kare che. prabhunuM UMcuM mUlyAMkana eTale prabhunA jJAnamAM sArA viSaya tarIke sthAna pAmavuM. prabhu pahelAM e namanArAne kevaLajJAnamAM ahaMkArI vagere tarIke jotA hatA, te have namanathI ene vinamra sArA jIva tarIke eTale ke AtmonnatinA pagathiyA caDhanAra tarIke jue che. jo kevaLajJAnInuM A pramANapatraka maLatuM hoya to AtmAnuM keTaluM moTuM saubhAgya gaNAya ? tIrthaMkarane namana karatAM e bhagavAnane kevo sarasa gamyo gaNAya ? ekendriya jIva anaMtA du:kha sahyA kare che, tenA para bhagavAne zo upakAra karyo ? zI karUNA karI ? bhagavAne jagatane SaTkAya jIvonuM purUM jJAna karAvyuM ane abhayadAna zIkhavyuM, te abhayadAnanA jJAnathI bhavya jIvo ekendriya jIvanI rakSA kare che, mATe bhagavAne ekendriya jIvo pa2 karUNA karI gaNAya. pra. paNa ekendriyanuM potAnuM zuM kalyANa kare ? u. ekendriyanuM hitarUpa eTalA mATe ke bhagavAna ekendriya Adi lokanuM yathArtha pratipAdana karanArA che. jema ke tame phUMka mAro to te ekendriyane zastra samAna bane che. pANIne aDavAthI tene kaMpa thAya tethI keTalAya aplAya jIva khalAsa thAya che. AvuM vastunuM yathArtha nirUpaNa bhagavAna kare che ane tyAM vastunuM yathArtha nirUpaNa e pAramArthika ddaSTie vastunuM hita che ema 99 Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ namutthaNa" nA "logahiANaM' padanI lalitavistarA TIkAmAM lakhyuM che. tethI vaLI bIjA jIvo tene abhayadAna Ape che. e bIjuM hita thayuM. 82 arihaMta-namaskAra mAtrathI anikAcita pApakarmonA jhuMDa sApha thAya e kema bane ? kAraNa ke karmo dIrghakALanA mithyAtva, avirati, kaSAyo tathA ahiMsAdi pApayogothI UbhA thayelA hoya che. eno nAza karavA mATe to evA pracaMDa samyakatva AdinI dIrghakALanI ArAdhanA joie. prabhune namaskAra mAtrathI e kema tUTe? (1) arihaMta bhagavAnane namaskArano bhAva jo cagAvatAM AvaDe " to emAM prabhu pratye ananya zraddhAno bhAva hovAthI jvalaMta samyakatvano bhAva che. (2) vItarAga arihaMta taraphanA haiyAnA anahada jhukAvathI viSayo pratyenI Asakti tUTI jatAM vAra na lAge. mahAna viratino bhAva ApI zake che. (3) upazama rasathI khIco khIca bharelA arihaMta tarapha dhyAna jatAM mana evA upazama bharelA arihaMtamAM TharI javAthI svayaM upazamano anubhava kare e paNa sahaja che. (4) arihaMtane namaskAra e evo mahAna pavitra dharmayoga che, ke jemAM hiMsA, asatya, vagere koi ja pApayoga nathI, ane e ekAMta zubha yoga che. A cAra e arihaMta-namaskAramAM jIvaMta jAgrata rahevAthI azubha karmonA Dhera ukheDI nAkhe e sahaja che. vijJAne phoTogrAphInI zodha karI. paraMtu pugalamAMthI chAyANuM nIkaLyA ja kare che. te vAta jaina tattvajJAna to parApUrvathI kahetuM AvyuM che. to pachI sarvajJa badhuM ja jANatA hatA to mAtra chAyA 1 batAvIne e jhIlavAnI phoTo-pleTa kema na batAvI? eTale zuM ema kahevuM che ke e chAyA jANatA hatA ane phoTAnI 1000 Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pleTa kema bane e nhotA jANatA ? evuM kAMi nathI. sarvajJanA jJAnamAM kazuM ajJAta nathI. mAtra e jotA hatA ke AvuM aNunuM vizleSaNa ane emAMthI utpanna thatI ilekTrisiTi, Teliphona, Telivijhana, reDiyo, phoTogrApha vagere to jIvonA ahitamAM che, vilAsI vRttinA poSaka ke indriyone bahekAvanArA tathA AtmadraSTi paralokaddaSTi vagerethI dUra pADanArA che, mATe jagatanA bacAva arthe e badhuM jANatAM chatAM batAvyuM nahi. paraMtu mithyAtvano kepha hoya tyAM A vAta nathI samajAtI ke jJAnIoe kahyuM nahi, batAvyuM nahi mATe e hotA jANatA ema nahi. jANatA to hatA ja, paraMtu ahita na thai jAya eTalA mATe batAvyuM nahi, jIvonuM ahita eTalA mATe ke jIvo anAdirUDha mohanI vAsanAothI bharelA che, pAchA mUDha che tethI jaDanI Asaktine lIdhe jaDanI vadhAre sagavaDa karavA jatAM ahita thAya e samajatA nathI. Aje dekho cho ne ke yaMtra, relagADI, moTara, vimAna, Teliphona, reDiyo vagere vagerenI sagavaDo thavAthI mANasanI jarUriyAto eTale ke lobha keTalo vadhyo che ? e meLavavA pApapravRtti keTalI badhI vadhI paDI ? sArA gaNAtA zrAvako paNa rAtribhojana karatA thai gayA che ne ? TeksacorI dhUma cAlI paDI che ne ? bajAra, dhaMdhA ane bIjAne maLavA karavAnI bahu lapamAM zrAvakanAM anuSThAna pratikramaNa-pauSadha vagerenI beparavAi karI rahyA che ne ? Ama pApavRtti keTalI badhI vadhI paDI ? tyAre lakSmI ane jaDasaraMjAma vadhAryA pachI ene sAcavavA pAchaLa keTakeTalA ArtaraudradhyAna, pApavikalpo, mamatvanA Aveza, mAyA prapaMca vagere vadhI paDyA che? to bhogavavAmAM laMpaTatA mada-ahaMkAra vagere keTalA ? Aje to sAmAnya sthitinA mANasone ya udbhaTa bhoga sulabha thai gayA ! tyAM AtmAnI keTalI badhI durdazA ? pUrvanA kALe lakSmI to hatI, paraMtu vijJAne zodhela sagavaDo nahotI e vakhate jIvanamAM jaDanA vicAra-vANI-vartAva keTalA ochA ne Aje keTalA phAlyA-phUlyA? e taphAvata lakSyamAM laie to samajAI jAya ke jJAnI bhagavaMtoe jANavA chatAM A cIjo na batAvI emAM jIvonuM hita hatuM. bAkI vijJAne Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zodhI kADhela vAtonAM mULa jJAnI bhagavaMte batAvyA che. uparAMta paNa evuM padArtha svarUpa batAvyuM che ke jemAM emane prayoga-akhataro karavA paDyA nathI, ane AjanA vaijJAniko hajI jene sparzI zakyA nathI, evuM evuM batAvIne paNa enA para mohanA unmAda nahi kintu tattvaddaSTi-jJAnaddaSTi vadhe e rItanAM nirUpaNa karyA che. prabhunAM loka aMgenA vacano ke AvAM narakasthAno che, AvA devaloka che, vagere, te zuM emaja mAnI levAya ? Aje caMdraloka ane maMgaLalokanI to vaijJAniko judI vAta kare che. prabhunA vacana jarU2 mAnI levA joie. vijJAnanI vAto to dahADe dahADe phare che. 25-50 varasa pahelAM kevI vAto hatI ? ne Aje kevI che ? gurUtvAkarSaNanA niyama 52 keTalo badho madAra hato ? tyAre pro. AinsTAinanI Theory of Relativity sApekSavAda ane paraspara saMbaMdhanA siddhAnte emanI mAnyatAone kevI pheravI nAMkhI ? vaijJAnikonAM saMzodhana adhUrAM che, ane sadA adhUrAM rahevAnAM. mATe enA para madAra na bAMdhatAM jinavacana para ja madAra bAMdhavA jevo che, je trikALasatya che. bhale enI naraka-devaloka jevI vastu pratyakSa na dekhAya. paraMtu jyAre pahelAM kahI tevI aNu-paramANunI vAta, chAyApudgalanI vAta, zabdapudgalanI vastu, pANInI yonibhUta vAyunI hakIkata vagere vijJAna saMzodhanathI sAcI paDe che, te uparAMta paNa bIjI keTalIka karmaphaLa vagerenI vAto, temaja jIvanane mahA zAMti-sphUrtibharyuM banAvanAra vrata-niyama dezavirati, sarvaviratinI vAto pratyakSa saMgata ke buddhisaMgata bane che, to pachI bIjI atIndriya vastuo paNa jine kahelI kema na mAnI levI ? sArI suzIla ni:svArtha mAtAnA keTalAMka vacana pratyakSa hitakara ane mAtAnI bharapUra premalAgaNI joi bALaka enAM bIjAM paNa vacana mAtra zraddhAthI mAnI laine ja moTo thAya che, guNiyala thAya che. to ahIM jinezvara bhagavAna to parama suzIla, parama ni:svArtha ane paramajJAnI che. vaLI ApaNane kaThina ArAdhanA 102 Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mArga batAvatA pahelAM ethI ya kei guNo mahAkaThina ArAdhanAmArga emaNe svayaM ArAdhyo che, pachI kevalajJAna pAmyA bAda ja e upadeza kare che, to pachI emanAM samasta vacana kema ja TaMkazALI satya na mAnI levAM ? nahi mAnIe to doraMgI duniyAnA ravADe caDI khuvAra thavAnuM thaze ! ahIM paNa sAcI zAMti svasthatA unnati nahi, ane paralokamAM to vAte ya zI ? mATe prabhunAM vacana aTala zraddhA-bahumAna ane jvalaMta saMvega-dharmaraMgathI sAMbhaLajo. jamAnAnI asara lezo nahi. nahitara jo e vacamAM AvI to emAM to vijJAnanA camatkAro, navI udbhaTa jIvana paddhatio kaSAyaprerita navA siddhAnto vagere AvavAnuM. enI asara nIce AvI jatAM mahAjJAnIonAM zAstranI vAto para saMvega-dharmadaMga vadhavAne badale kutarko, ku-vikalpo, upekSAbhAva vagere UbhA thaze. mATe ApaNe to ekaja vAta, ke jagatamAM to kALe kALe parivartano AvyAM ja kare che, enI vacamAMthI, ApaNe pasAra thavAnuM che. tyAM trikALasatya jinavacana ja pramANa karIne cAlavAnuM. 85 vItarAgabhAvanI najIka javA mATe AMtarika kSamAdi-bhAvanI jarU2 gaNAya, kintu bAhya kriyAnI zI jarU2 ? ethI zuM vaLe ? kriyA e pelI UbhI sIDInA kaTheDA jevo Teko che. kaTheDAno AdhAra pakaDI upara uparanA pagathiyA caDAya che. ema kriyAnA AlaMbane upara uparanA bhAvamAM caDAya che. jo bAhya azubha kriyAnA AdhAre kaSAyanA bhAva jAge che poSAya che ane vadhe che to bAhya zubha kriyAnA AlaMbane kSamAdi zubha bhAvo jAgI-vadhI na zake ? kRtrima nizcayavAdInuM ja vartana juo ne ke emano pokaLa nizcayavAda pracAravA mATe emaNe pahelAM bhASaNanI kriyA zarU karI ! ethI cAra mANaso joDAtA dekhyA eTale emane pracArano lobha lAgyo, ne mAsika patra pracAravAnI kriyA calAvI ! ethI vaLI emanAmAM vadhu joDAvAnuM dekhyuM eTale lobha ora vadhyo, ne dainika patrikA zarU karI ! enuM dhAryuM phaLa joi pAcho AMtarika lobha vikasyo te Tepa rekorDiMga calAvyuM, ene paNa pracAravAnI kriyA kare che ! A zuM 103 Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che? bAhya kriyAnA AdhAre AMtarika lobhanI mAtrA vadhavAno spaSTa purAvo. ema nizcaya-vyavahAra ubhayane nyAya ApanAra matanI zraddhArAgavALo koi emane kahe ke "A tamArU kaheluM gaLe utaratuM nathI, to e ene kahe che ke "enuM kAraNa e che ke tame pelo mithyArAga dharI beThA cho eTale kyAMthI gaLe utare ? e to e mithyArAga haTe to sAcI vastu gaLe utare paNa phikara na karo, jarA dhIraja dharI ahIM roja pravacana sAMbhaLo, ahIMvALAno satsaMga karo, eTale tamAro bhrama bhAMgI jaze ne sAcuM samajAze." A emaNe zuM samajIne salAha ApI? eja ke "bAhya pravacanazravaNa ane satsaMganI kriyA karatA AvavAthI jema bIjAo bukyA che, arthAt enA AMtarika mithyA rAga tUTayA che, ema A bhAine paNa e bAhya kriyAnA AlaMbane mithyArAga kapAto Avaze, sAcI samaja-zraddhA vadhatI Avaze." AvuM e ddaDhapaNe mAnIne ene evI salAha Ape che. AmAM paNa zuM AvyuM ? e ja ke bAhya kriyAnA AdhAre mithyArAga kapAto Ave ne sAcI samaja-zraddhA vadhatI cAle. AvI rIte pokaLa nizcayavAdI banne mAne che, bAhya kriyAthI lobha vadhato AvavAnuM ane bAhya kriyAthI rAga ghaTato AvavAnuM. pachI e kayA moMDhe bole che ke "bAhya kriyA aMdaranA bhAva para kazI asara karatuM nathI mATe enI zI jarUra paDe ? ethI zuM vaLe ?" vAta sAcI che ke gadheDAne bAhya tAlIma game teTalI Ape chatAM e aMdarathI ghoDAnA jevA bhAvavALo na bane, kintu e paNa eTaluM ja sAcuM che ke ghoDAmAM ekane bAhya tAlIma maLI to e aMdarathI sAra ghaDataravALo bane che, ne bIjo evI tAlIma vinAno evA ghaDataravALo nathI banato, jaMgalI ghoDA jevo rahe che. pelA popaTanA be baccAnI vAta Ave che ne ? ekane vAgharInA ghare rAkhyuM, bIjAne paMDitanA ghare. pachI rAjA jovA nIkaLyo to vAgharInA gharavALo popaTa gALo ne "mAro kApo' bolatuM hatuM ! ne paMDitanA gharavALo "Avo, padhAro, jaya jaya' kahetuM hatuM. 2005 10402- 2010 Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ema kSamAzIla puruSonA saMsargamAM rahevAthI krodhI paNa thoDo zAMta bane che. ema pote jAte ja kSamAnA pustaka ke kSamAzIla koinuM caritra vAMce to ene potAnAmAM aMtaramAM potAnI krodhiSThatA upara khaTako pastAvo thAya che. ne kaMika paNa krodha dabAya che, kSamAbhAva thoDo paNa vikase che. A satsaMgavAMcananI kriyAnuM phaLa che. ema bAhya rasatyAga bhakSyadravya-saMkoca ane tapasyA karatAM karatAM aMdaramAMthI khAnapAnanA rAga ochA thatAM Ave che. virAgabhAva vadhe che, e paNa dekhAya che, anubhavathI anubhavI zakAya che. evI rIte pahelAM aMtaramAM bahu abhimAna-akkaDatA-svotkarSa (Atmagaurava) rahetA hoya, kintu namra, mRdu, ane laghutA dharanArA sArA mANasonA saMparkamAM Ave, evAnA caritra sAMbhaLe, tema jAte evAne namanapraNAma-namaskAra karato rahe, to potAnAmAM namratA-mRdutA-laghutA aMze aMze paNa AvatI jAya che. A bAhya kriyAnI ja asara che. 86 prabhunuM nAma levA mAtrathI rAgano tApa zI rIte maTe ? Ano javAba 2-3 ddaSTAntathI spaSTa thaze. caMDakozika sApane vIra Gm prabhue DAhyo karyA pachI kIDIoe vIMdhavA mAMDayo, Ano keTalo badho tApa-trAsa ? chatAM caMDakozika prabhunAmanI raTaNa rAkhI to ene evI ThaMDaka AvI ke manane ema thayuM ke mAre saMbaMdha zarIra sAthe zo che ? mAre to saMbaMdha prabhunI sAthe che. prabhunA zarIrane meM jherI baTakA bharyA, to mArA prabhue zarIranI paravA nhotI karI, to pachI prabhunA sevaka mAre paNa dehanI zI paravA ?' Ama kIDIo para dveSano tApa UThavA ja na dIdho. prabhu nAmanI A zItalatA. caMdanabALAnA pitA rAjA laDAimAM maryA, rAjya gayuM, mAtA sAthe ene sipAi upADI jAya che. sipAinA 'tane huM patnI banAvIza,' ema kahevA para mAtA jIbha kacaDIne marI. sipAie pachI caMdanAne bajAramAM dhanAzeThane vecI; emAM vaLI dhanAzeThanI iSyALuM patnI mULAe caMdanAnuM mAthuM muMDAvI 105 Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pagamAM beDI nAMkhI bhoMyarAmAM pUrI; jyAM traNa divasa bhUkhI tarasI rahevuM paDayuM. Ama caMdanA 52 keTaluM du:kha tyAM manane zuM ema na thAya ke 'hAya ! bApa gayA, mA gai, rAjya gayuM, pachIya ahIM dhanAzeThane tyAM zAMti na maLI ? A majeno kezakalApa kapAi jai bhoMyare beDIe jakaDavAnuM AvyuM ? mAre gharanuM koi nahi eTale A ? AvA koi oziyALA nahi. rudana nahi, saMtApa nahi, paNa traNa divasa-rAta mahAvIra prabhunuM nAma japavA 52 mahAna zItalatA, zAnti. tethI to traNa divase patto maLatAM dhanAzeTha tyAM AvI 'hAya ! dIkarI ! tArI A dazA?' bolatAM dhrusake raDI paDayA, to caMdanA emane AzvAsana Ape che, "ruo zuM kAma ? mAre to mArA prabhunuM nAma akhaMDa raTavAnI bhAre anukULatA ane majA thai, emAM duHkha zuM ?' prabhunAmanI kevI zItalatA ? pAlaka pApIe munisuvrata bhagavAnanA ziSya baMdhakasUrinA 499 ziSyone ghANImAM pIlI nAMkhyA pachI bALamunino vAro Avyo. e gabharAyA nahi, pUrva munionAM parAkrama joi emane zUrAtana caDayuM, te ghANImAM jAte kUdI paDayA. pIlAtAM zarIra bhacaDabhaca chUMdA thai rahyuM che. keTalo ati bhayaMkara trAsa ? paraMtu emaNe jhAjhuM bhaNelA nahi chatAM munisuvrata prabhunuM nAma 2hyA karyuM. e nAme evI zItalatA ApI, aMtaranA dveSano tApa khatma karyo ke pAlaka para emane dveSa na jAgyo, hAyavoyano tApa na aDayo. bhagavAnanA nAmanI kevI lagana lagADI ke basa, jANe mana bole che. 'ahAhAhA ? kevuM pyArUM prabhunuM nAma ! munisuvratanAtha ! munisuvratanAtha ! ... mAre saMbaMdha prabhu sAthe, zarIra sAthe zo saMbaMdha ? prabhunAma sAthe saMbaMdha, zarIrapIDA sAthe zo saMbaMdha ? Ama prabhunA nAmathI ThaMDaka evI thai ke kAramI vedanAnA tApa saMtApa UThayA ja nahi, kheda na thayo, dhyAnamAM caDI mokSe gayA. basa, prabhunuM nAma jabbara zraddhA sAthe raTAya to aMtaranA tApa saMtApa miTAvI alaukika zItalatA maLe che. 87 samyaktva vinA samyak cAritra na hoi zake, evuM kema ? AnuM kAraNa spaSTa che. samyakcAritra mULamAM be vastu mAge che : 106 Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (1) saMsAra ane saMsAranA viSayo upara zuddha vairAgya ane (2) vItarAga sarvajJa bhagavAne potAnA anaMta jJAnamAM jevuM cAritra mokSasAdhaka tarIke pratyakSa joyuM che, ke AvA svarUpavALAM cAritrathI sarva karmanA kSayarUpa mokSa thAya, ane jagatane e batAvyuM che. evA cAritra mATe cAritranA emaNe kahela mULa guNo ane uttara guNo joie, mahAvrata ane tattvapoSaka caryA joie. samyakatvanA be aMzaH have juo ke samyagdarzanamAM ja A benA aMza maLe che. samyatva bhavanirvedanA mUlaka che. bhavanirveda hoya to ja samyakatva Ave. bhavanirveda eTale saMsAra tathA saMsAranA viSayo ane enI khAtara karAtA krodhAdi kaSAyo upara bhAre napharata-arUci-glAni. manane ema thAya ke " mArA jIvane parapadArthonI A zI viTaMbaNA ? huM to zuM mArA zuddha jJAnasvarUpamAM nirAMta jhIlato rahuM ? ke A para vastuonI veTha karyA karuM ? bhramaNAthI mAnuM chuM ke mane enAthI sukha-AnaMda maLe che !' paraMtu e kyAM mAre svAdhIna che ? jotajotAmAM vaNasI jAya che. pAchA e taratamatAvALA che. eTale maLelA karatAM bahAra UMcA padArtha dekhAtAM, Ano AnaMda kapAi jAya che! pelAnA oratA thAya che! vaLI e bhAgyane parAdhIna hoi bhAgya kare te ja bane, eTale e mArI icchA ane prayatnane bahu gaNatA nathI. to pachI mAre nAhaka zekAvAnuM ja ne ? to zA sArUM enI jhaMkhanAo ane doDadhAma karyA karuM sArAMza, kAMi mAla nathI e saMsAranA viSayomAM. ema kaSAyomAM ya kAMi mAla nathI, kemake ene ya palaTatA rahevuM paDe che. vaLI emAM haiyuM svastha nahi, paNa ukaLatuM rahe che. to zuM enI veTha karavI ane vihvaLatA horAvI ?" Ama viSayo ane kaSAyo svarUpa saMsAra pratye napharata thAya glAni thAya, AsthA na rahe, A bhavanirveda. samyakatva (1) eka to A bhavanirveda mAMge che, ne (2) bIjAM yathArtha tattva ane mokSamArganI sacoTa zraddhAnI apekSA rAkhe che, ane e to sarva 2005 107 Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kahelAM ja sAcA hoya. eTale sarvajJanAM vacananI tathA e vacane kahela tattvo ane mokSamArganI aTala zraddhA joie. e zraddhA hoya to ja sarvajJe kahyA mujaba mokSamArga cAritranuM yathArtha pAlana dilathI thAya. zraddhA na hoya to (1) ya (1) yathArtha cAritra hAthamAM ja na Ave, agara (2) kadAca Ave to ya enuM pAlana barAbara na kare, athavA (3) barAbara kare to paNa mokSanI icchAthI nahi, kintu koi saMsAra sukhanA irAde. A eke ya vAte mokSa na thAya. mahopAdhyAya yazovijayajI mahArAja prabhune stave che ke, 'tuja akSaya sukhanI rasavatI, tehano lava dIje muja, bhUkhyAnI bhAMge bhUkhaDI, zuM adhikuM- kahIye tuja ? sunna suguNa sanehI sAhibA.' ahIM prazna thAya che ke arniMhata prabhunI akSaya sukharUpI rasoimAMthI eka lavamAtra maLatAM jIvanI badhI bhUkha zI rIte bhAMge ? to pachI mahAnyAyAcArya A vidhAna zA hisAbe kare che ? 88 Ano khulAso vividha rIte thai zake. (1) jIvane kAMine kAMi jANavAnI AturatA yAne bhUkha rahyA kare che. tyAre prabhunuM akSaya sukha anaMta jJAnanuM levAnuM che. kemake adhurA jJAnamAM ja jIvane du:kha du:kharUpa lAgyA kare che. jo jJAna pUrNa che to have AgAmI anaMtAnaMta kALanAM zAzvata sukhane joi lIdhuM che. pachI vartamAna atialpa kALanuM du:kha, ke je bhogavAye, e zAzvata sukhane pragaTa thavA avasara de che. pachI e du:kha du:kharUpa zAnuM lAge ? dA. ta. jo koi zAhukAre devAdArane devuM bharI de to pachI vepAramAM moTo bhAgIdAra banAvavAnI khAtarI ApI hoya to pachI e devAdAra devuM bharatAM jarA ya du:kha nathI mAnato. ema ahIM anaMta jJAnamAM vartamAna alpa du:kha pUrNa thayethI anaMtAnaMta kALanA akSaya sukhanuM darzana thatuM hoya, tyAM duHkha duHkharUpa lAge ja zAnuM ? eTale ja, jANe atyAcArathI ja akSaya sukha, pachI bhale kharekhara akSaya sukhano anubhava mokSa prAptithI zarU thAya. ad 10 Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ have jo prabhunA A anaMta jJAnanA akSaya sukhano lavaleza maLe to ApaNI navuM navuM jANavAnI bhUkha A rIte bhAMge-prabhunuM kevaLajJAna sarva anaMtAnaMta dravyonAM samasta paryAyo (trikALanI samasta avasthAo) jANe che. AmAMnA mAtra eka ja dravyanuM enA sarva paryAyo sahitanuM jJAna e prabhunAM jJAnano lavaleza kahevAya. e maLe to bhUkha eTalA mATe bhAMge, ke zAstra kahe che ke 'je egaM jANai se savva jANai' arthAt je eka dravyanuM saMpUrNapaNe jANe che. te sarva dravyone saMpUrNapaNe jANe che, kemake e eka dravyano sva-para paryAyothI arthAt anuvRtti-vyAvRtti saMbaMdhathI samasta dravyo sAthe saMbaMdha che. eTale eka dravyane saMpUrNapaNe jANavAmAM sarvadravyonI saMpUrNa jANakArIno samAveza thai ja jAya. A rIte prabhue jANela anaMtAnaMta dravyomAMnA lezabhUta eka dravyanuM jJAna saMpUrNa jJAna maLavAthI navuM navuM jANavAnI badhI bhUkha maTI jAya. (2) jIvane indriyonA viSayonI bhUkha rahe che. e paNa prabhunA akSaya sukhanA lezathI A rIte bhAMge-prabhunuM akSaya sukha vItarAgatA para che. kemake vItarAga thayAthI emane koi paNa duHkha para dveSa ja nahi hovAthI dekhItuM zArIrika duHkha duHkharUpa ja nathI lAgatuM. e ja jANe atyAcArathI akSaya sukha. have e vItarAgatAno ApaNane leza maLe, arthAt vItarAgatA to anaMtAnaMta mohanIya karmanA nAzarUpa che. emAMno leza eTale ke mAtra darzana mohanIya karmano sarvanAza maLe, to kSAyika samyagdarzana pragaTa thAya, ethI viSayo kharekhara viSarUpa lAgI javAthI enI tRSNA maTI jAya. kahyuM che, 'tANI ANe re samakita viratine.' virati eTale viSayecchAnI nivRtti. (3) jIvane potAnuM ahaMtva UMcuM rAkhavAnI AkAMkSA ane mAnAkAMkSA bahu rahe che e paNa AkAMkSA moTI bhUkha che tyAre prabhunuM akSaya sukha, anaMta namratA ane anutkarSa (mAnanI nispRhA) nA gharamAMthI UbhuM thayeluM che. kemake emane to janamatAM dikkumArIoe hularAvyA, koTigame devo iMdroe meru para havarAvyA-sanmAnyA ane surendra-narendroe dIkSA varaghoDe pAlakhImAM UMcakAyA-zobhAvyA tathA tIrthaMkarapaNe prAtihArya, navakamaLa, samavasaraNa AdithI utkRSTa mAna-sanmAna maLyAM, chatAM prabhue lezamAtra na 109 Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vaDAi mAnI ke na enI spRhA karI. have jo AmAMthI lavaleza jevI namratA ane anutkarSa maLe, eTalI ja ke paricita sagA-snehI Adi bahu thoDA manuSyo pratye na to ahatvanI ke na sanmAnanI bhUkha apekSA rahe, to enA para to vizuddha dharmasAdhanA thai jIvanI ghaNI uccatA thAya. dekhAya che ke, jIva ghaNAM pApo kare che tema dharma paNa sAdhe che. e ahatva ane mAnAkAMkSA upara. te ya konI AgaLa? gaNatarInA svArthI manuSyo AgaLa. A jo nIkaLI jAya to vizuddha dharma sadhAi, badhI bhUkha bhAMgI jatAM zI vAra? (4) jIvane eka bhUkha AhArasaMjJAnI che. prabhunuM akSayasukha e ane bIjI saMjJAonA anaMta nAzanA gharanuM che to emAMthI lavaleza maLe, to jIvanI mAtra AhArasaMjJA dabAvA para paNa evA tapa svAdhyAyAdi mahAna dharmonI sAdhanA thAya evI che ke je ene bahu UMce caDAvI sarva saMjJAnAze pahoMcADI de. (5) jIvanI eka icchA potAnA pUrva bhava jANavAnI rahe che. prabhunuM akSayasukha pahelAM kahyuM tema anaMtA jIvonA bhUtabhAvI anaMtAnaMta bhAvonA jJAna para UbhuM che. emAMthI mAtra lavamAtra jo maLe ane jIvane potAnA saMkhyAtA cAre gatinA bhavonuM smaraNa maLI jAya, to ya enI narakAdi bhavonI vedanA jANI tathA devAdi bhavonA bahu UMcA sukhonA paNa aMta pachInI durdazA jANI mahAvairAgya Ave ane kaThora saMyamAdi dharmasAdhanA thai kAma nIkaLI jAya. Ama jIvane aneka rIte prabhunAM akSaya sukhamAMthI leza paNa maLatAM jIvanI vAsanAo zamI jAya che. ane enA para pApamAtranA tyAga thai mahAtejasvI zuddha dharmasAdhanAo sadhAya evI che ke jethI pachI badhI ya bhUkhano sarvathA nAza thai vItarAga-sarvajJatA ane mokSa maLe evA che. mATe kavie mAMgyuM ke "tuja akSaya sukhanI rasavatI, tehano lava dIje muja, bhUkhyAnI bhAMge bhUkhaDI....' ema akSayasukhanA lavathI sarvabhUkha bhAMge e vastu susaMbhavita che. Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ avaMtI sukumAlane jAtismaraNajJAnamAM nalinIgulma vimAna 89 dekhAyA pachI AlokanA bhavya mahelAta, karoDonI saMpatti ane batrIsa ramaNIonA sukha uparathI ekAeka mana kema UThI gayuM ? avaMtI sukumAle e vicAryuM ke puNya ahIMnA sukha Ape che paNa jANe nAlezI karIne, apamAna karIne. dA.ta. ApaNe karoDapati hoie ane koie ApaNane jamavA notaryA hoya : ApaNane e cAMdInA pATale besADI paMkho calAvI Agraha karI-karIne sonAnA thALamAM pakavAnna pIrasI jamADe. pachI koika bIjI vakhate ApaNe garIba thai gayA ane pelo pAcho koika prasaMge ApaNane jamavA notare paNa evI rIte jamADe ke bahu sanmAna pUrvakanA kAlAvAlA karyA vinA; teya sImeMTanA guNapATa para daravAjA pAse besADIne kAMsAnI thALImAM kodarI pIrasIne kahe, "Arogo" ! to tyAM jamavuM game ? kevuM apamAna lAge ? basa, devalokanI puNyAi AgaLa manuSyanI puNyAi AvI apamAnabharI che. karme ApaNane ekavAra divya sukhathI je sanmAnyA teNe have ApaNane ahIM je ApyuM che, te jo vicArIye to ApaNuM apamAna che, krUra mazkarI che. tethI ahIMnA sukha parathI mana uThI jAya. zAstramAM kahyuM che : "caraNa-karaNavippahINo, buDDai subahuM pi jANaMto !" bahu vidvAna paNa jo caraNa-karaNa vinAno hoya to DUbI jAya che. kriyA na hoya to zuM jJAna nakAmuM ? vyavahAramAM paNa joie chIe ke : | (1) taravaiyA kema tarI javuM eno sAro jANakAra hoya chatAM jo pANImAM paDyA pachI hAtha-paga halAvavAnI kriyA na kare to aMdaramAM DUbI jAya che. (2) vaidyane potAne roga thayo. ene roganuM jJAna che ane davA upacAranuM paNa jJAna che, kintu jo e davA-upacAra karavAnI kriyA na kare to e sAjo thAya ? (3) hoMziyAra vepArIne napho thAya evA sodA kema ka2vA enuM jJAna che paNa 111 Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jo e sodAnI kriyA na kare to ene napho maLe? (4) ghAMcIne ghANImAM tala kema nAMkhavA, kema ghANI calAvavI... vagere jJAna che paraMtu jo e tala nAMkhI ghANI calAvavAnI kriyA na kare to tala ke ghANI emaja paDyA ane tela Ape ? (5) zilpI pratimA suMdara ghaDavAnA jJAnavALo che. paraMtu paththara para TAMkaNo calAvavAnI kriyA na kare to e pratimA taiyAra karI zake ? (6) bAi rasoi karavAmAM ghaNI hoMziyAra hoya, paraMtu rasoi karavAnI kriyA na kare to banAvI zake ? (7) jAo, jagatamAM jAo, ekalA jJAna mAtrathI kayAM kArya nIpaje che ? zikSaka-gurumAM ghaNuM ya jJAna che paraMtu bhaNAvavAnI kriyA kare to ja vidyArthImAM jJAna pedA karavAnuM kArya karI zake che. paNa e kriyA karyA vinA nahiM. mATe ja ahIM jJAna mahApuruSe kahyuM ke "subahupi jANato"--bahu jANakAra hoya paraMtu caraNa-karaNanI kriyA kare to ja saMsAra sAgaramAM nIce DUbe nahi. e kriyA vinAno DUbI jAya che. 91 R | devadevIno kAussagna samakitI sAmAyikamAM-viratimAM beThelA zA mATe kare? aucityavRttithI kare che : devI-devA vipnanivAraNa Adi dvArA ArAdhanAmAM sahAya kare che tethI emanI enI preraNA jAge e mATe kAyotsarga karavo ucita che. ethI kAyotsarga karanArane UbhuM thatuM zubha ja evuM che ke pelAne preraNA jagADe. dA.ta. ApaNA yazanuM zubha karma bIjAne ApaNo yaza gAvAmAM prere che ne ? kAyotsarga upara e ja devatAnI thoya paNa eTalA ja mATe. 112 Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 92 samajAya kharAM, paNa (1) kALe-kALe mAtRbhASA pharatAM sUtro pheravavA paDe, (2) emAM adhika sArI racanA vALA sUtra banyuM ekasUtratA nahi rahe. (3) gaNadhara kRta sUtra jevuM bahumAna na rahe. (4) koi tIrthayAtrA-upadhAnAdi prasaMge ekatrita thayela bhinna mAtRbhASAvALAmAM pratikramaNa kriyAnI ekatA na 2he. tyAre gaNadhara kRta sUtramAM A koi Apatti nahi ne zAsana cirakALa vyavasthita cAle. 93 ? pratikramaNanAM sUtro prAkRta-mAgadhI bhASA karatAM mAtRbhASAmAM hoya to jhaTa samajAya ne ? 94 pratikramaNamAM rasa nathI Avato to rasa vinAnI kriyA to majUrI ja thAya ne ? 2sa ne vastu para AdhArita nathI paNa tevI samaja ane vivekavALA dila para AdhArita che. dA.ta. jamaNamAM pahelAM miThAi para rasa hoya che. bhAta para niha : paNa miThAi khAi lIdhA pachI dila pharyuM, have miThAi para nahi ne bhAta 52 2sa hoya che. AmAM ya jeNe samajI rAkhyuM che ke mAlathI zakti maLe, bhAtanA kUcAthI nahi ene vaLI bhAta pIrasavA TANe ya miThAimAM 2sa che. Ama vastumAM 2sa nizcita nathI. paNa rasa samajavALA dilamAM che. jo pratikramaNanI upayogitA ane mahAlAbhanI samaja thai jAya ane enI AgaLa Tahela-TappAdi asAra hovAno viveka AvI jAya to pratikramaNamAM bhAre rasa ubho thai jaze. bAkI rasa vinA paNa gADImAM beThelA sTezane pahoMce che. ema ahIM rasa vinA paNa pratikramaNa-kriyA karanArane eTalo samaya pApathI bacavAnuM maLe tathA sArA kriyAnA saMskAra paDe che, e ene AgaLa paNa upayogI thAya che. Ama to paccakkhANa e chelluM Avazyaka che to sAMjanA pratikramaNamAM vheluM kema ? 113 Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ema cha AvazyakanA krame paccakkhANakaravA jatAM sUryAsta vItI jAya. tethI sUryAsta pahelAM ja divasacarimanuM paccakkhANa karavuM jarU2I ane sArthaka bane. e mATe ahIM sAmAyika laine be vAMdaNA lai tarata e karI levAya che. karma ane rAgAdinI paraMparAno bhaviSyamAM kadI aMta ja na Ave. kemake ahIM rAgAdi bhAvathI navAM rAga mohanIya karma coMTavAnA ane e karmanA udayathI bhaviSyamAM rAgAdi bhAre jAgavAnA. ethI vaLI navAM karma ane enAthI AgaLa paNa rAgAdi bhAva.... Ama aMta ja zAno Ave ? ne e vinA mokSa paNa zAno ja thAya ? sopAdhika mAmalo anAdi kALathI cAlyo Ave che te zAzvata kALa cAlyA karavAno ? 1. 95 rAgAdithI karma baMdhAya che e vAta sAcI, paraMtu ene jevA anukULa vicAra-vANI-vartAva puruSArthano sahAro maLe te pramANe karma baMdhAya che. vicAraNA ugra koTinI hoya to ugra koTinA karma baMdhAya, maMda koTinI hoya to maMda koTinAM karma baMdhAya. vivekathI vicAraNA karatA jo rAgAdine pratikULa hoya to e rAgAdi niSphaLa jAya, arthAt tevAM karma na baMdhAve. vicAraNAnA puruSArtha 52 karmabaMdhano moTo AdhAra che. paisA para rAgane anukULa vicAraNA, dA. ta. paisA sArA kamAyA ne aMta2mAM paisA para rAga UThyo. have jo enA para ene anukULa ugra vicAraNA cAle dA.ta. 'basa, zuM paisA maLyA che, kamAla thai gai ! have Ane barAbara sAcavI rAkhuM kemake paisA che to badhuM che. A paisA 52 ja patnI vagere barAbara anukULa vartavAnA, khUba sevA ApavAnA bIjuM ya badhuM paisAnA AdhAre mana mAnyuM banavAnuM mATe ene mAre barAbara sAcavavAnA, AjakAla mAMgaNiyA ghaNA Ave che paNa eka paiso na 52khAvuM ne lUMTavA Ave to lamaNuM toDI nAkhuM. vAha paisA ! vAha ! A ugra koTinI vicAraNA para cIkaNAM karma baMdhAya, ane emAM cIkaNuM mohanIya-karma khAsa baMdhAya. ethI jo maMda koTinI vicAraNA hoya to karma maMda baMdhAya. "" 114 Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paisA para rAgane pratikULa vicAraNA paraMtu jo vivekathI rAgane pratikULa vicAre ke "are ! A gojhArA paisA para rAga karUM chuM ? je paisA magajamAM Ave tyArathI dharmanI vicAraNA bhUlAve ! AtmA paramAtmAne bhUlAve, je paise dAnane badale saMgraha karI rAkhavAnuM zIkhave, evA jAlima paisA para rAga ? jenAthI deva-gurUnI bhaktine badale mohAMdha kuTuMbanAM ja vadhumAM vadhu poSaNa thAya ane e rIte mArAM AtmAne je ullu banAve, evA paisA para rAga ?'' A kevI vicAraNA? rAgane toDanArI, tyAM pachI rAganuM bahu upaje nahi. rAga muDadAla niSphaLa jevo banI jAya. emAMthI karma nahivat ja baMdhAya. e paNa karma AgaLa prara pAkIne nahivatuM ja rAga karAve, ne ema karatAM eka divasa AtmAno rAga sarvathA naSTa thatAM vItarAgatA Ave ne saMsArano aMta thAya. mATe kahevAya ke rAga-karma ane rAganI anAdinI paraMparAno ya aMta AvI zake che. zraddhA to AMtarika bhAva che, e bAhya evA AcAra-pAlana ke anuSThAna sevanathI zobhita bane ? zI rIte ? bane. e rIte bane ke jema putrane mAtA para AMtarika prema-bhakti che paraMtu jo e mAtAnI bAhya sevA kare, mAtAnuM kAmakAja bajAve to ja ' aMtaranI prema-bhakti dedIpyamAna bane che. ema ahIM AMtarika mArga-zraddhA bAhya mArgapAlanathI dedIpyamAna bane emAM navAI nathI. tattvanI mArganI zraddhA to karI ke "A vrata-niyama e ja tAraNahAra che, dunyavI Asakti avirati choDI vrata-niyama ja kartavya che. paraMtu enI sAthe vrataniyama lai pALI jAo to manamAM vrata-niyamothI choDelA viSayo para evI Asakti na UbhI thAya ane potAnA ahobhAgya mAne ke 'hAza ! mAre ATalI Asakti TaLI. kevuM A batAvanAra kalyANakArI jinazAsana! kevuM pApathI ane paralokanA du:khathI bacAvanAra suMdara jina zAsana!" jina-jinazAsana mATe ahobhAgya mAnyuM e zuM karyuM ? emanA 115 Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paranI zraddhAne jvalaMta banAvI. tyAre jo jIvamAM alpa paNa vrata niyamothI te te viSayone Asakti choDavAnI vAta ja na hoya AsaktinI gulAmI ane viTaMbaNA pratye aphasosI na hoya to Asaktine mahApApa lekhAvanAra jinazAsana para zraddhA zI rIte jvalaMta bane ? e to kAMi ne koi vrata niyama hoya, to "aho kevuM sarasa jinazAsana ! aho kevI suMdara enI vrata-niyama paddhati ! ke viSayAsakti para niyaMtraNa mukAya che !" - ema jinazAsana para ahobhAva thAya ne jinazAsananI zraddhA jvalaMta bane. eTalA mATe to yogaddaSTi zAstramAM samyakatvanI yogaSTi pAmavA pUrve pAMca yogabIjono saMgraha karavAnuM kahyuM, emAM eka bIjA 'dravyAbhigrahapAlana" mUkyuM che, arthAt devagurunI sevAnA ane viSayatyAganA vrataniyama kare. bhale hajI evA zraddhAnA bhAva na jAgyA hoya, manamAM bhAvathI abhigraha na UThatA hoya, chatAM dravyathI abhigraha kare. dravya abhigraho karavAnuM kema kahyuM ? kAraNa e, ke e abhigraho pALatAM pALatAM AtmAthI jIvane eno AnaMda Ubho thAya che. vaLI zraddhA UbhI thayA pachI paNa vrataniyama karavAnuM cAluM che to e zraddhA dIptimAna bane che. jvalaMta bane che. jevuM vrataniyamanuM che evuM jinazAsane pharamAvela dhArmika AcAra anuSThAnanuM che eno Adara-amala karatAM karatAM paNa jinazAsana jaina dharma pratyenI zraddhA jvalaMta bane che. A anubhavavAnI vastu che. Aine ne zraddhAne zo saMbaMdha ke kriyA karatAM karatAM zraddhA vadhe? navA snehI banelAne avAranavAra jamADatAM jamADatAM prema vadhe che ne ? to pachI jinabhakti Adi dharma karatAM karatAM dharmaprema-dharmazraddhA na vadhI zake ? ema kaho, - dharmazraddhAne vyakta thavAnuM dharmakriyAmAM maLe che. dharmazraddhAne puSTa thavAnuM dharmasevanamAM bane che. mAtra kriyAmAM kuzaLatA joie. 116 Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caMdanabALAne bhoMyarAmAM bhUkhI bhUkhI purAvAnuM AvyuM. to tyAM eNe bhUkhamarAthI sosAvAne badale upavAsa tapano AcAra pALavA mAMDayo. te paNa hAya ! bhUkhe maravAnuM AvyuM to tapa na karuM to bIjuM zuM karuM? ema dIna hIna banIne nahi, paraMtu "vAha ! mArA prabhu kevA upakArI ke AvA saMyogamAM upavAsa tapa kamAi levAnuM dekhADayuM!" ema vicArI prabhu pratyenI zraddhA puSTa karI. pachI e upavAsamAM ya prabhu nAmanI "namo mahAvIrAya, namo mahAvIrAya" AvI koi raTaNA ane karmavipAka vagere prabhunuM tattvaciMtana jamAvyuM. ethI pachI zraddhA kema jvalaMta na bane ? basa, A vAta che - jinazAsananI kuzaLatA e zraddhA-dehane dedIpyamAna karanAro alaMkAra che. AjanA bahuvidha bhautika pravRttinA yugamAM ApaNI deva-gurU-dharmanI zraddhAne suzobhita karavA mATe jinazAsane pharamAvela AcAra-anuSThAno kuzaLapaNe ArAdhavAnI pravRtti atyaMta Avazyaka che. kAraNa e che ke bhautika pravRttiothI mana bhautikatAthI raMgAya che. to evA manane AdhyAtmikatAthI raMgavuM hoya to khAlI korI dharmazraddhAthI nahi cAle. paNa dhArmika pravRttio dila daine kuzaLapaNe ArAdhavI joie. e khUba khUba ArAdhatAM mana dharmapremadharmapravRtithI raMgAya che. pravRtti badhI ja dunyavI hoya tyAM raMga enA ja caDe, dharmanA nahi, e spaSTa che. prabhue potAnA nimitte saMgama devatA bicAro karma bAMdhI gayo | Io evo dayAno vicAra upasargo patyA pachI karyo enA karatAM pahelAM ja kema vicAra karIne ene pApathI bacAvI na lIdho? e eTalA mATe, ke pahelA prabhunI upasarga-sahananI ane kaSAyaupazamanI sAdhanA cAlatI hatI : e bhayaMkara kaSTamaya sAdhanAmAM jAta para kaThora dila rAkhavuM paDe tyAre sAmA para dayA ciMtavavI hoya to dilane ati komaLa banAvavuM paDe. kaSAyo dabAvavA manamAM kaThoratA joie. karUNA cintavavA manamAM sAmA jIva pratye kUNAza joie. 117 Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kaSAya-nigraha vakhate e kUNAza kema bane ? vaLI prabhune sahana karavAnuM AvI paDaye sahiSNutA guNa evo hoya che, ke tyAM samabhAvamAM je rahevAnI lagana, potAnI citta-samAdhi jALavavAnI ja tatparatA, eTale tyAM sAmo zuM kare che ? zAno julma kare che evo parano kazo vicAra ja nahi? tethI upasarga-sahananI sAdhanAnA kALamAM potAnA AtmAno vicAra hovAthI sAmAnI paristhitino vicAra kyAMthI kare ? ArAdhaka AtmAne duHkha vakhate potAnA AtmAne samabhAvamAM rAkhavAno ja vicAra hoya, paNa du:khadAtA parano vicAra nahi. bIjI vAta e che ke saMgamane pApathI bacAvavAnuM prabhuthI zakya nhotuM, kemake e jIvadaLa ja bhayaMkara pApa-pariNativALuM hatuM. [0] mUrti to sAkAra che; e sAkAra mUrtine bhajavAthI vaLI nirAkAra paramAtmAnI prApti thatI haze ? sAkArane bhajo eTale mana sAkAramAM ja ramyA kare, e nirAkAramAM jaI ja zI rIte zake? paramAtmAnI mUrtinA AlaMbane mana sAkAramAMthI nirAkAramAM bAdabAkI karato karato jAya che; te A rIte, - bhakta maMdire darzana pUjana karavA nIkaLe tyAre enA magajamAMthI duniyA bAda thai jAya che. maMdira dekhatAM AMkha bIjA-trIjA parathI haTI maMdira para coMTe che. A bIjA-trIjAnI bAdabAkI thai. maMdiranI aMdara pesatAM bhagavAna dekhAya eTale maMdiranI bIjI vastu bAda thaine AMkha bhagavAna para coMTe che. pachI bhagavAnanAM darzana karatAM AMkha bhagavAnanI kAyA parathI mukha para, mukhamAMya AMkha para, ane AMkhamAMya vItarAganI kIkI para coMTe che. Ama ekeka bAda thatAM kIkI upara pahoMcAyuM. have vItarAganI kIkImAM ya vItarAgatAnInirvikAratA-udAsInatA jovAnI che. vItarAganI kIkImAM nirvikAratA jovA Ama vicArAya, N1180 118 Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ '"prabhu ! dhanya tamane, ke zatru-mitrane samaddaSTithI jovo cho ! muzaLadhAra varasAda varasAvI Apane DubADI devA mathanAra kamaTha jIva devatA jevAne mATe 'A kharAba mANasa' eTalo vicAra paNa lAvatA nathI ! ne emAMthI ugArI lenAra dharaNendra-padmAvatI jevA bhaktane mATe 'A sArA bhakto' ema samajatA nathI ! koine ya iSTa ke aniSTa tarIke jovAnI vAta nahi. (2) prabhu ! ApanI nitya sevAmAM rahenAra mahA vinayavaMta gaNadhara gautamasvAmI jevA tarapha A 'mAro sAro ziSya' evI najara nathI ! tejolezyA mUkanAra gauzALA jevA tarapha 'A duSTa mANasa che !' evI najara nathI ! pachI gautama jevA para rAga-rucino vikAra ane gauzALA jevA para dveSa-arucino vikAra hovAnI vAte ya kyAM ? ApanI kIkImAM A nirvikAratA che. "prabhu ! bhavya jIvone AkarSavA mATe devatAo cAMdI-sonA-ratnonA traNa moTA gaDhanuM samavasaraNa racI upara azoka vRkSanA thaDanI cAre bAju ekeka ratnamaya siMhasana race che. enA para birAjI Apane dezanA devAnI hoya che. chatAM e samavasaraNa 'sAruM hAiklAsa' ema Apa jotA nathI ! ne dezanA mATe jamIna paranA oTalA para besavAnuM hoya to 'e ATalo mAla vinAno; A samavasaraNa sAruM.' evI najara ApanI thatI nathI ! evI ApanI kIkImAM nirvikAratA che. "prabhu ! moTI iMdrANIo apsarAo-mahArANIo ApanA mukhane Tagara Tagara joi rahI hoya chatAM Apa emanA tarapha koi ja rAganI najara karatA nathI, kIkImAM kevI nirvikAratA ! prabhu ! dezanA sAMbhaLI bUjhanArA bhavya jIvo mATe 'A sAjA jIvo,' yA nahi bUjhanArA patthara jevA abhavI vagere jIvo mATe 'A kharAba jIvo', evI rIte Apa jotA nathI, kevI nirvikAratA ! Ama kIkImAM prabhunI nirvikAratA joie, e zuM karyuM ? sAkAramAMthI nirAkAratA para gayA. AkhI mUrtithI kIkI sudhI badhuM sAkAra che, nirvikAratAdi guNa e nirAkAra che. Ama maMdire nIkaLyA tyArathI bAdabAkI 119 Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karatAM karatAM skUlamAMthI sUkSma-sUkSmatara tarapha jatA gayA ne aMte sAkAra kIkImAMthI nirAkAra nirvikAratA para pahoMcyA. e batAve che ke, - sAkAra paramAtmAmAMthI nirAkAra paramAtmAnI prApti thAya. e mATe sAkAra prabhu-mUrti e jabaradasta AlaMbana che, prabaLa kAma kare che : mATe paramAtmAnI mUrtinAM darzana-pUjana-stavana-smaraNa Adi khAsa AdaravA joie. mUrtipUjA nahi mAnanArane paNa prabhunuM smaraNa karavuM hoya tyAre mananI sAme prabhunuM zarIra lAvavuM paDe che, ne e zarIra jaDa che, sAkAra ja che, pachI jaDa sAkAra zarIrane bhajavuM, ne jaDa sAkAra mUrtine nahi bhajavuM e kevuM ghora ajJAna? sAkArathI nirAkAra prAptinA dAkhalA : (1) nirAkAra sugaMdha hoya to sAkAra puSpa Adine ja bhajavuM paDe che. (2) nirAkAra vidyA joie che to sAkAra gurU ke sAkAra zAstrane vaLagavuM ja paDe che. (3) vidyArthImAM nirAkAra jANakArI-jJAna-buddhi che ke nahi, e mATe zikSaka prazna pUchI enA uttaramAM e zabda kevA kADhe che e jue che. zabda sAkAra che. vidyArthInA sAkAra zabda parathI enAmAM nirAkAra buddhi keTalI che enuM mApa kADhe che. arthAt sAkAra zabdathI nirAkAra buddhi sudhI pahoMcAya che. ema (4) koino nirAkAra prema joito hoya to enA sAkAra zarIranI sevA-bhakti karavI paDe che. enI sAkAra vastuthI ane sAkAra kriyAthI sarabharA karavI paDe che. ema sAkArathI nirAkAra prema prApta thayA che. ATaluM spaSTa chatAM ema kahevuM "sAkAra prabhu-mUrtine bhajavAthI nirAkAra paramAtmAnI prApti kema thAya? e zuM ajJAna mUDha dazA nathI ? 1 mukta avasthAmAM kevaLajJAna yAne sarvazatA hovAthI, to AtmAmAM 10 duHkha, dveSa, zoka vagerenI Apatti Avaze tevuM kema? kAraNa e che ke jagatamAM dekhAya che, ke vAdaLI rU5, pILuM rUpa, khATo rasa, madhura Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rasa vagere bAhya vastudharma joi joine to jIva duHkhI thAya che, sukhI thAya che, dveSa kare che, rAga kare che, zoka thAya che, harSa thAya che, to pachI muktAvasthAmAM sarvazatA-sarvadarzitA mAnavA jatAM, e bAhya vastudharma jANatI vakhate sarva duHkha, dveSa vagere lAgaNIno anubhava karavAnuM AvI paDaze ! jagatamAM joyAnuM jhera che. na jue, na jANo to koi duHkha, koi ciMtA nathI. thoDuM jANyAnuM thoDuM duHkha, to sarva jAyAmAM to keTaluM badhuM duHkhI . A zaMkA khoTI che, tamane du:khanAM nidAnanI khabara nathI, duHkhanuM kAraNa jJAna nathI. talavAranA jJAna mAtrathI kapAvAnuM duHkha nathI thatuM, duHkhamAM kAraNa karmanA udaya che, karmanI audayika kriyA che. karma baMdhAya che tyAre baMdhAvAnI kriyA, ane udayamAM Ave tyAre audayika kriyA kahevAya. e kriyAnI AtmA para asara thAya che, AtmA para pariNAma thAya che, ene audayikabhAva kahevAya, karmanI audayika kriyAno bhAva kahevAya. dA. ta. azAtAvedanIya karma che, e have svasthitikALa pAkIne udaya pAmyuM, to AtmA para audayika azAtAbhAva azAtA pariNAma thayo, ethI AtmAne azAtAdi vedanA thAya che. du:khano anubhava thAya che. paNa te AvA audayika kriyAnA pariNAma vinA vastune kAMI jANavA mAtrathI duHkhano anubhava na thAya. karo dhAradAra jAmyo-joyo tethI thoDI ja vedanA thAya che ? charIno ghA lAge, azAtA vedanIya karma udayamAM Ave, eTale ja vedanAnuM saMvedana thAya che. ema sAkara khAi, zAtAvedanIya karmano udaya thAya tyAre sukhano anubhava thAya che: kAMi sAkarane jANavA mAtrathI anubhava nahi. evI rIte dveSamohanIya karma udaya pAme to ja TheSa thAya che, rAgamohanIya karma udaya pAme to ja rAga thAya che. jene e mohanIyakarma nathI, athavA jeNe e dabAvI dIdhuM che, ene bhale sArI-narasI vastu jANI, chatAM dveSa ke rAga nahi thAya. ahI paNa mahAtmAomAM A dekhAya che ke vastunuM jJAna, vastunuM darzana, jANakArI hovA chatAM emane rAga-dveSa thatA nathI. to pachI mokSamAM to AtmA sarvathA karmarahita che eTale AtmasvabhAve bhale AkhA jagatanuM jJAna kare paNa tethI koi rAga, dveSa, harSa zoka vagere thavAne avakAza ja nathI. duHkha, dveSa vagere to 121) Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karmanA audayika pariNAma svarUpa che. 0 | zuM eka arihaMtane namaskAra karAya e mokSa ApavA samartha nathI te T101ii bahu arihaMtane namaskAra karavo? jo ekane namaskAramAM sAmarthya nahi hoya to anekane namaskAramAM paNa sAmarthya kyAMthI Avaze? jo eka retInA kaNamAM tela na hoya to tevA hajAra kaNone pIlavAthI ya tela kyAMthI maLe? eka arihaMtane namaskAra paNa mokSa ApavA samartha che ja; I'm paraMtu jevI rIte eka ja tala pIlI tela kADhavuM muzkela paDe che chatAM hajAra tala eka sAthe pIlI saraLatAthI te kADhI zakAya che, emAM talanI khAmI nathI, kiMtu tela kADhanAranI tevI zakti nathI, evI rIte namaskAra karanAra bhavyAtmA eka ja arihaMtane namIne mokSa pAmavA mATe jarUrI zubhAzayano vistAra pAmavA jeTalo zaktimAna na hoya ne bahu arihaMtane namaskAra karavAmAM pAmI zake. prazna: pahelaThelI vAra paramAtmAnI bheTa thavA upara to AvuM thAya, parantu rojane roja prabhune maLavAmAM A badhuM zI rIte thAya? uttara : moTA TI.bI., kensara jevA dardovALo mANasa rojane roja DokTarane bheTatAM gaLagaLo thai jAya che.moTA devAmAM phasAyelo mANasa rojane roja koinI pAsethI bhAre sahAya maLatI hoya to tyAM sahAyakanA rojanA darzane gaLagaLo thAya che ! ema ahIM paNa jyAM sudhI ghora saMsAra - duHkha maTe nahi tyAM sudhI mahAsahAya karanArA prabhunA roja-roja darzana maLe gaLagaLA jarUra thavAya. are! sahAya to pachI, te vinA paNa duniyAmAM jAo, ke garIba mANasa koi mahAzrImaMtane apsarA jevI strIo sAthe moTara-vimAnamAM mahAlato, rojano hajAro kamAto... vaibhava, vilAsanI sthitimAM ramato jyAre jyAre jue che, tyAre tyAre gadgada thai jAya che! to pachI prabhune roja roja jotAM kema gaddagada na thavAya ? e paNa anaMtA avyAbAdha sukhamAM mahAle che, anaMtajJAnAdi guNothI samRddha che ! to pote tevo na thAya tyAM sudhI AkarSaNa 10, 122 0000000 Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jarUra banyuM rahe. vAta eTalI che ke A vastu, jaDa vaibhava-vilAsa nahi paNa anaMtA Atmavaibhava-vilAsanI utkaTa bhUkha lAgI hoya to bane. 10ra heya ane upAdeya tattvonuM jJAna jIvanamAM azubhanI nivRtti ane zubhanI pravRtti mATe upayogI bane. paNa, je tattvo mAtra zeya che tene ' jANIne zuM karavAnuM? | | zeya tarIke mAnyA pachI eTale ke khAlI jANavA lAyaka mAnyA pachI ' haiyAne lAge ke AnA para rAga-dveSa karavA lAyaka nahIM. gamatA pratye rAga ane aNagamatA pratye dveSa karavA yogya nahIM. mAtra udAsIna bhAve nirakhavA yogya. Ama haiyAne lAgI javAthI pachI e jAo ke sarvajJa bhagavAne je jIvo ane ajIvono bodha Apyo che e eTalI badhI vizALa saMkhyAmAM che ke emAM mArI sAthe AvatA viSayo to visAtamAM nathI to AnA para zA rAga dveSa karavA jevA che : jIvo para rAgadveSa aTakAvavA Ama vicArAya: dA. ta. mane gamatA viSayomAM jIva tarIke patnI, putra, putrI ke snehI saMbaMdhIo yA jovA maLatI amuka gaNatarInI ja strIo vagere ja najaramAM AvavAnI paraMtu jJAnIe oLakhAvela jIvomAM to svargamAM ane manuSya lokamAM rUpALA kahyAgarA sevAbhAvI keTalAya devo devIo ane nara-nArIo che. e mahAjAthanI AgaLa maLelI saMkhyA samudramAM eka TIpA tulya che to ema to rAga karavo hoya to to e badhA kyAM ochA che ? paraMtu kyAM huM enA para rAga karavA jAuM chuM? agara e karavA jAuM to ya zuM vaLe ? jovA ya maLavAnA nathI to bhogavavAnI vAte ya kyAM ? tyAre jo evA mahAramaNIya ane keTalA ya badhA rUpALA jIvo para rAga karyA vinA cAlI zake che to pachI ahIM maLela nirmAlya ane ati alpa jIvo para rAga na karUM to zo vAMdho Ave ? e saMparkamAM AvyA to bhale AvyA. mAre to mAtra jovAnA. paNa enA para rAgathI ovArI javAnuM nahIM. evI rIte ahIM saMparkamAM AvatA aNagamatA jIvo pratye dveSa thAya che Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paraMtu sarvajJa bhagavAne je vizALa vizva batAvyuM emAM jIvomAM paramAdhAmI sudhInA keTalAya jIvo asaMkhya kharAba che emanA para huM kyAM dveSa karavA jAuM chuM ? ane nathI karato to ya jIvane to cAle ja che pachI ahIM maLelA aNagamatA to koi AvA paramAdhAmI jevA duSTa nathI tema evI koi moTI saMkhyAmAM nathI. pachI enA para dveSa na karuM to emAM mAruM zuM bagaDe ? koi ja nahIM. mATe to e saMparkamAM AvyA to mAtra jovAnA, dveSathI ukaLavAnuM nahIM. Ama ahIM managamatA ke aNagamatA alpasaMkhyaka jIvo to bhagavAne batAvela rUDA-rUDA jIvonI saMkhyA ane rUDI-rUDI khAsiyata AgaLa visAtamAM nathI to jema e joya eTale ke mAtra jANavA yogya, ema A paNa zeya eTale ke mAtra jANavA yogya kintu rAga-dveSa karavA yogya nahIM. zaMkA zeya tattva tarIke ajIva para rAgadveSa kema aTake ? samAdhAna : evuM ApaNA saMparkamAM AvatI gamatI-aNagamatI ajIva vastu mATe ya Ama vicAravAnuM ke mane prApta jaDa cIjo paNa bhagavAne batAvela vizvanI sArI-narasI ajIva vastu AgaLa visAtamAM nathI. saMkhyAmAM ya nahIM ane guNavattAmAM ya visAtamAM nahIM. dA. ta. devatAi vimAna-veza-alaMkAra kyAM ? ane ahIM maLeluM kyAM ? pelAnI suMdaratA kevI ? enI saMkhyA keTalI badhI ? tyAre narakanA sthAna, narakanI dharatI, ThaMDI-garamI vagerenI AgaLa ahIMnuM zuM visAtamAM ? to jema huM tyAM rAga dveSa karavA jato nathI paNa e viSayo mAtra zeya rahe che, ema ahIM maLelA padArtho paNa mAtra zeya tarIke ja samajavAnA paNa rAga ke dveSa karavA lAyaka nahIM. zeyatattva tarIkenI zraddhAthI ArtadhyAna aTake : basa, sarvajJa bhagavAne batAvela vizvanA samasta jIva ane ajIva tattvanI 'ya' tarIke zraddhA-ciMtavanAM karAya eTale ApaNane maLelA jIvaajIva padArtha paNa evA eTale ke mAtra joya lAge, rAga-dveSa karavA yogya nahIM Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eTale enA para vairAgya sulabha bane Ama zeya tattvanI ciMtavanA vairAgyanI preraka bane e padArtha para udAsIna bhAva Ave eTale pachI enA paranA rAgaveSane laine enA je bahu vicAro AvatA hatA, bahu ArtadhyAna thatA hatA te have ghaTI jAya, aTakI jAya. Ama zAstrasvAdhyAyamAM mana pakaDAyeluM rahe emAM tattvaciMtana sulabha bane ane tethI joya tattvanI zraddhA para jIva ajIva para vairAgya ane udAsI bhAva upekSAbhAva Ave tenI enA vicAro ochA thai jAya A kone bane ? zraddhAvALA samyagdaSTi jIvane bane ethI enuM tattvaciMtana adhyAtmayogano abhyAsa bane. mithyASTine A lAbha nahIM. 103 zraddhAthI vairAgya thAya ke vairAgyathI zraddhA? samyagdarzananA pAMca lakSaNa zama, saMvega vagere mATe zAstra kahe che ke eno cAlu krama, purvAnupUrvIkrama, e pradhAnatAnI dRSTie che. arthAtu, sauthI pradhAna zama - prazama enAthI bIjA naMbare saMvega, pachI nirveda trIjA naMbare, anukaMpA cothA naMbare, Astikya pAMcamA naMbare, e rIte pradhAnatAno krama che. paraMtu A lakSaNa-guNono utpatti krama pazvAtupUrvIthI che. arthAtuM, pahelA Astikya Ave, pachI anukaMpA, pachI nirveda, pachI saMvega, chello zama guNa utpanna thAya. AmAM dekhAze ke Astikya yAne jinavacananI aTaLa zraddhA pahelA utpanna thAya ne nirveda yAne bhavavairAgya pachI thAya. Ama zraddhAthI vairAgya thAya. jAo meghakumAra, subAhukumAra, jaMbukumAra vagere e jinavANI sAMbhaLI, enA para zraddhA ubhI karI to tethI ja vairAgya jhaLahaLI uThyo. indrabhUti gautame mahAvIra prabhunA vacana sAMbhaLyA, vacane kahela tattva para rUci thai ethI vairAgya pAmI, tyAMne tyAM cAritra svIkArI lIdhuM. Ama zraddhAthI vairAgya thAya. zraddhAyukta tattvaciMtanamAM anerI tAkAta che. emAM upAdeya tattva pratye upAdeya tarIkenI zraddhA thAya, arthAtu, puNya-saMvara-nirjarA-mokSa cAre Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahAkartavya lAge, saMsAra para vairAgya jhaLahaLI uThe. - RSabhadeva bhagavAnanA jIva mahAbaLa rAjAnA bhAvamAM Aja banyuM. maMtrIe bahArathI jJAnI bhagavaMta pAsethI rAjAnuM AyuSya mAtra eka mAsanuM bAkI jANI, AvIne rAjAne sAvadhAna karyA ke "mahArAjA ! sarvajJa jinezvara bhagavAna mAnavajIvanamAM ahiMsA-saMyama, tapa ne ja kartavya tarIke batAve che, paraMtu rAjAne pahelA to A jina vacana para evI zraddhA na thai tethI vairAgya kyAMthI thAya ? enuM kAraNa e raMgarAgamAM masta to hatA ja. emAM khuzAmatiyAM maMtrIo saMsAra sukhanI vAhavAha gAtA hatA eTale mahAbaLa rAjA to AnaMdathI rAjyapATa bhogavatA beThA hatA paraMtu have eka ja mAsanuM AyuSya bAkI che ema maMtrI dvArA jJAnI bhagavaMtanuM vacana jANavAmAM AvatA ja coMkyA ! manane thayuM ke are ? jinezvaradeva jIvanamAM kartavya zuM kahe che ane zuM karato besI rahyo chuM ? upAdeya tattva para zraddhA thai ethI e sivAyanA saMsAra para vairAgye thayo. manane thayuM ke viSayonA bhoga ane raMgarAja ja jo kartavya hoya to e to nAnA kIDA maMkoDAthI mAMDI moTA hAthIo jevA prANIo paNa karI rahyA che. paNa ethI zuM janma maraNanI jaMjALa maTe ? ema thatuM hota to AkhI duniyA e jaMjALathI chUTI mokSa pAmI gai hota. nA, e viSayonA raMgarAga ane enI pAchaLa karAtA krodhAdi kaSAyo tathA hiMsAdi duSkRtyo to jIvane corAzI lAkha yonimAM bhamAve che janama-maraNa janama-maraNa karAvyA ja kare che. eTale viSayonA raMgarAga, kaSAyo ane hiMsAdi e kAMi samajadArIvALA manuSyabhavanuM kartavya na hoya, kartavya to e viSaya-kaSAya ane hiMsAdinA tyAga karI ahiMsA-saMyama-tapa ArAdhanA e ja hoya. to pachI viSayasaMga ke kaSAyo ane e hiMsAdi zA mATe have karUM ? Ama upAdeya tattvanI zraddhAthI vairAgya jhaLahaLI uThayo. | marUbhUtine to jIvanamAM navakAranI raTaNa uparAMta bIjA ya ghaNA satkAryono sAro abhyAsa hato to ene kema aMte enI raTaNa na AvI ne pelA nokarane pIDA evI ja bhayaMkara chatA navakAranA 0 0 0 5 126 1 5 Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama padanI raTaNa AvI ? bannenA saMyogo parathI aMtima sthitimAM banne vacce paDelA pharakamAM A kAraNanuM anumAna thai zake - (1) sudarzana zeThanA jIva nokarane 'namo arihaMtANaM' padanI 2TaNA evI lAgelI ke emAM ene Dhoro carAvanArA noka2paNAnI garIba sthitine lIdhe kAyAnA sukhasAdhanomAM mhAlavAnI mamatA nhotI tethI akasmAta jAgelA maraNAMta kaSTamAM evuM kAya-mamatva naDayuM nahIM ke je hAyavoya ne ArtadhyAna karAve. marUbhUti mahAna dharmAtmA zrAvaka kharo paNa puNyavaMto hoi sukha sAdhananI sagavaDavALo, tethI e bhogavatAM chupI sAmAnya paNa kAyamamatA poSAi hoya. je mamatA aMtima samaye ekAeka AvI paDelI vedanAnA kAyakaSTa vakhate hAyavoya ane ArtadhyAna karAvI gai. (2) bIjAM kAraNa A hoi zake ke bannene kaSTa AvyuM kharuM, ekane khoparI phATI, bIjAne peTa phATayuM, paraMtu marUbhUtine je gunhegAronI paNa pAse kSamA mAgavA gayA enA taraphathI khoparI bhaMgAi tethI huM kSamA mAguM chuM ne Ama kare che ? mAruM mAthuM phoDe che ? ema sheje kacavATa Avyo hoya, ahaMtva naDayuM hoya ke tuM bhAre gunhegAra ane huM tArA kaSTamAM saheja nimitta banavA rUpe gunhAvALo banyo kharo paNa Ama to sadAcArI ane tane rAjA pAse sajA ka2AvavA kazuM kahenAro ya nahI. are ! evuM ciMtavanAro ya nahIM evA mane tuM A kare ? AvI rIte marUbhUtinI sAthe pIDA ApanAro kamaTha cetana jIva hoi abhimAna uThyuM hoya tethI mana azubha dhyAnamAM paDI gayuM tyAre pelA nokarane pIDA jaDa lAkaDAnA khuMTAthI AvI e jaDanI sAme abhimAna jAgavA avakAza na rahyo tethI e nimitta, azubhadhyAnamAM thatuM aTakyuM. (3) bAkI trIjAM kAraNa to e che ke kAyA para ekAeka AvI paDelI vedanAmAM tatkAla hAya ke voya na thAya evA jIvo jagatamAM virala. e hisAbe marUbhUti bhulo paDe emAM navAi nathI. chatA e ja pAcho hAthInA bhave, eja rAjA araviMda, je avadhijJAnI muni banela, emanAthI 'bujsa bujsa marUbhUi'nA anekavA2nA udbodhanathI pUrvajanmanuM smaraNa pAmI pratibodha pAmyo to pachI 127 Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAvadhAnI evI AvI ke AgaLa jalacara sAthe ene jorathI gaMDasthalamAM DaMsa mAryo. maraNanI ghora pIDA AvI chatAM tattvanA ciMtana para eNe ArtadhyAna na karatA zubhadhyAna rAkhyuM ne e marIne deva thayo. 105 kavi eka stavanamAM kahe che ke - prabhunA Azare ThAmaThAma sukha che. te kevI rIte bane? tyAre ahIM kavinA kahevAno bhAva samajIe to A prabhunA Azare ThAmaThAma sukhano anubhava thAya. bhAva A che. paheluM to samajI rAkhavuM ke duniyAnA duHkha e duHkha nathI paraMtu ApaNA manane du:kha lAge e duHkha che. paraMtu jo enA manane enI ciMtA nathI kemake patnI sArI maLI che to AnaMda-mastImAM rahe che. kazuM du:kha lAgatuM nathI. nokariyAtane zeThanI gulAmI e duHkha che paraMtu jo bhAgIdAronA ragaDA joine ke TeksanA lapharA joi enA manane lAge ke AnA karatA mAre nokarI che e barAbara che to enuM du:kha lAgatuM nathI. rogIne roganuM du:kha chatAM jo bIjI bAju dhIkato dhaMdho, dhIkatI kamAi hoya ane manane samajato hoya ke roga to takadIranI vAta che to ene roganuM evuM du:kha lAgatuM nathI. paraMtu :kha na lAgavAnA A badhA nimitta takalAdI che. sArI patnI jo mAMdI paDI ne nokarImAM ja jo evuM kAMika lapharuM ubhuM thayuM. dhIkatI kamAi jo baMdha paDI to uparokta saMyogomAM duHkha lAgavA mAMDe che. tyAre ahIM prabhuno Azaro Ave che. te A rIte ke prabhune ApaNA dilamAM evI rIte sthApita karIe ke mAre jIvanamAM mukhya be jAtanA (1) bAhya sukha duHkhanAM (2) ane Antara zubha-azubha bhAvanAM. A bemAM mahattvano che Antara zubha-azuma bhAvano anubhava. kemake bAhya game teTalA sukhano anubhava hoya chatA jo aMdaramAM bhAva azubha che, citta mada-mAna-viSayalaMpaTatA vagerethI kaluSita che, to jIvana dhULadhANI che. puNya vecIne aDhaLaka pApa kamAvAnuM thAya che ane eka AvA sadgatinA bhavamAMthI aneka durgatinA bhavo sarjavAnuM thAya che. to pachI 1280 Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ e sukha zuM kAmanuM? tyAre jo bAhya du:khano anubhava che, paraMtu jo aMtaramAM maitrI Adi bhAva vairAgya, tyAga-tapanA bhAva, dayA kSamA-namratA, nirlobhatA vagere zubha bhAvano anubhava cAlI rahyo che, to bAhya du:khathI pApa vecIne aDhaLaka puNya kharIdavAnuM thAya to pachI bAhya duHkha zuM hovAnuM? ahIM prabhuno Azaro kAma Ape che, jo ApaNe ApaNA dilamAM vicArIe ke zAMtinAtha cakravartI jevA mArA prabhue jabaradasta koTinA sukha zuM ke cAritra jIvananA mahAna kaSTa zuM ane mahAvIra prabhu jevAe veThela bhayaMkara devatAi upadravanA duHkha zuM ! e sukha duHkhane emaNe kazI visAtamAM gaNyA nathI paraMtu aMtaranA bhAvane mahattvanA lekhI dilamAM abhuta lokottara zubha bhAvano pravAha akhaMDa vaheto rAkhyo che, to huM dhyAnamAM rAkhI zA sAruM bAhya sukhadu:khane mahattva ApuM ne ema karIne cittanA bhAva bagADavAnI murkhAi karUM ? mAre to prabhunA AlaMbane aMtaranA bhAva ja zubha jALavI rAkhavAno prayatna raho. sukhanA anubhava karatA zubha bhAvano ja anubhava rAkhuM. A jo prayatna AvI jAya to prabhunA Azare bAhya du:kamAM ya zubha bhAvanI mastI AvI javAthI sukha ja sukha che ne enuM prabhunA AlaMbane banavAthI kahevAya ke prabhunA Azare ThAmoThAma sukha che. alabatta, AmAM e zodhI kADhavuM joie ke kevA kevA du:kha vakhate prabhue kevo kevo zubha bhAva rAkhyo haze ne e zodhIne ApaNA manamAM enI keLavaNI karatA rahevuM joie. dA.ta. ghora tapasyAnA kaSTa vakhate karma ane rAgAdi kacaro sApha thato rahI AtmasuvarNa zuddha thai rahyuM hovAno mahAsaMtoSa hoya. divasa uparAMta rAtribhara kAyotsargadhyAne khaDA rahevAnA kaSTa vakhate AtmAnuM sattva vikasatuM rahevAno AnaMda hoya, evuM ja rAtabhara khullA badane ThaMDInuM ke DAMsamaccharanuM kaSTa sahatA saMyama khIlavAno saMtoSa rahe. koinuM apamAna-tiraskAra prahAra AvatA aMtaranI kSamA-samatAnI samRddhi kamAvA karavAno AnaMda hoya. sArAMza, prabhunA jIvana prasaMgonuM AlaMbana rAkhavAthI zubhabhAva 225 129 129 Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jALavavAthI ja takedArI rahe ane tethI ThAmoThAma sukha lAge eTale ja pUrve kahelA dAkhalAmAM muDI nathI emAM prabhuno alpa-parigraha e mahAna guNasaMpatti hovAno upadeza yAda karI AnaMda hoya. athavA, sArI patnI karatA sArA prabhu maLyAnI bhA2e huMpha hoya, nokarImAM bAkInA samaye vepArAdinI koi ciMtA vicAronA lapharA nahIM, prabhune nirAMte bhajI zakAya eno AnaMda hoya. rogamAM ya jinabhakti bhagavatsyaraNa, zraddhA, vrataniyama tattvabhAvanA vagere ke je pazuAdine ane keTalAya mANasone maLyA nathI e amulya dhana maLyAno AnaMda AnaMda hoya. ema pUrvokta AtmasuvarNazuddha, sattvavikAsa saMyamasAdhanA, kSamAsamatAdi samRddhinI kamAi vagere prabhunA ddaSTAntathI kamAtA rahevAnuM lakSya hoya eTale ThAma ThAma sukha lAge. yogaddaSTimAM dharmasanyAsanI vAta Ave che. teno zuM artha ? zuM 106 dharmayoga yAne dharmano yoga e dharma ? ke dharmano tyAga e dharma ? dharmasanyAsano artha to dharmano tyAga thAya, e dharma kema bane ? ahIM 'dharmayoga padamAM' zabdano artha samajI rAkhavA jevo che. dharma Om e atyaMtara rIte cittanI zubha pariNatirUpa che ane bAhya rIte zubha pravRttimaya che. dA.ta. vItarAga prabhunA darzana-pUjananI pravRtti e bAhya dharma che ane prabhu para cittamAM bhaktibhAvanI pariNati e atyaMtara dharma che. e pariNati karmanA kSayopazamathI thatI kSAyopazamikarUpa ne kSayathI thatI kSAyikarUpa hoya. A hisAbe ahIM dharmasanyAsamAM dharma zabdathI ahIM AgaLa batAve che te 'kSAyopamika pariNatirUpa dharma' levAnA che. eno sanyAsa, arthAt tyAga karIne kSAyika pariNatirUpa dharmamAM javAnuM che eTale A dharmano tyAga e to moTo dharma bane che kemake e dharmasanyAsa evo mahAna cittapariNAma, AtmapariNAma che ke je have kSAyika AtmapariNAmarUpa banavAno che, kSAyika kevaLajJAna kSAyika vIrya AdirUpe pragaTa thavAno che. 130 Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'kyAM zULIe caDavA gai'tI ? 'tArA kAMDA kapAi gayA'tA ?" AvI niSThura bhASA bolavAthI kumArane zULIe caDavuM paDayuM ne kanyAnA kAMDA kapAi gayA. ahIM bolavAnuM pApa to mAmulI jevuM che, to enAthI sajA ATalI badhI bhayaMkara kema ? zuM karmasattAne tyAM anyAya che? 107 nA. anyAya nathI, paraMtu AvaDI moTI sajAnI pAchaLa kAraNa jANo ke pApa nAnuM chatAM karmasajA moTI kema ? nAnA dekhAtA gunhA para thatI bhayaMkara karmasajAnI pAchaLanA kAraNo : (1) buddhizaktivALo manuSyabhava e jIvano UMco hoddo che. UMcA hoddAvALAno gunho paNa A duniyAnI sa2kA2mAM ya moTo gunho gaNAya che. nyAyAdhIzo thoDI paNa lAMca khAdhI sAbita thAya to e hoddA u52thI Dula aMne bhAre sajA pAme che. ema UMcA hoddAvALo mAnavabhava. emAM nAno paNa gunho moTA jevo che. A eka kAraNa. bIjAM kA2Na A - (2) bolavAnuM ke ka2vAnuM pApa bhale bAhya dekhAvamAM nAnuM dekhAya, paraMtu enI pAchaLa dhamadhamI rahelo gusso yA bIjI viSaya ke kaSAyanI lAgaNI ene moTo gunho banAvI de che. dA.ta. juo aMdhArAmAM sApa samajI doraDA para lAkaDAno ghA karyo. tyAM dekhIto jIvanAza thayo nathI chatAM aMtaranI sApa mAravAnI lezyAnA AdhAre doraDA parano ghA e moTo gunho bane che ne tyAM sApa mAryAnuM pApa lAge che. eTale AMtarika malina pariNAmanI ugratA bAhya najIvA paNa pApAcaraNane moTo doSa banAvI de che. ethI ulTu aMtaramAM evA ugra malina pariNAma na hoya ane bAhya kArya bhayaMkara banyuM hoya to gunho evo nahIM gaNAya. dA.ta. majura bhaMgAra, gharanA roDA bahAra pheMkato hoya emAM nIce koi 131 Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mANasa ajANye bhulabhulamAM najIka AvI jatA enI khoparI para iMTaDo paDe ne kadAca mare to paNa kAyadAnI ddaSTie pelo mAra khunI nahIM gaNAya. tyAre jo mAnavI-sarakAra paNa bAhya banAva karatA aMtaranA pariNAmane mahattva Ape to pachI karma-sa2kAra ene kema mahattva na Ape ? (3) nAnuM ya pApa e moTo gunho banavAnuM trIjAM kAraNa e che ke nAnuM paNa pApa AcaryA pachI jo eno pazcAttApa nathI to eno artha e ke e AcareluM kharAba lAgatuM nathI. tethI tyAre pApa kharAba na lAge eno baLApo ja na thAya e moTo gunho banI jAya che. dA.ta. juo ke chokaro gha2mAMthI thoDA ja paisA corI jAya. pachI mAbApane jANa thatA ene Thapako Ape. tyAM jo e chokaro corI karyAno baLApo dekhADe to to mAbApa kSamA kare che paraMtu chokaro jo uddhatAithI ema kahe ke 'emAM khoTuM zuM ? sIdhI rIte paisA na Apo to corIthI ya levAya. e corI koi gunho nathI'. Ama jo chokaro corI kharAba na mAne to mAbApa samaje che ke khalAsa ! A chokaro bhayaMkara duSTa banyo che. have ene gharamAM na rakhAya. nAnI paNa corIne kharAba na mAnatA kone khabara, kAle e badho ya mAla uThAvI jAya to ? duniyAnA mA-bApa samaje che ke nAno ya gunho kharAba na mAne to enI pAchaLa moTo gunho ya karI nAMkhe evI enI manovRtti bagaDe. jJAnI bhagavaMto kahe che - nAnA pApane ya kharAba na mAnavAmAM moTo gunho A ke pharIthI e pApanA ke ethI vadhu moTA pApanA AcaraNa sulabha bane che. jIvanamAM jAo to dekhAze ke khAvuM khoTuM nathI lAgyuM yA rAtre khAvuM khoTuM nathI lAgyuM to khAvA pAchaLa kevAM pApa cAle che ? AThama caudasa jevI moTI tithi AvI tyAM kAM to enA para kaMTALo arUci dveSa thAya che ke A kyAM AvI ? agara tenI paravA ja nathI hotI. manane ema thAya ke ApaNe vaLI A tithi-phithi zu ? e to vevalAnA dhaMdhA... kaho, kyAM pahoMcyo ? tithie upavAsa karI jarA dubaLA paDanArA para e tiraskAra kare che ene dayApAtra gaNe 132 Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che. bicArA maphatanA hAthe karIne kuTAya che ema kahe che ! A badhuM zAnA para ? mULamAM khAvuM khoTuM ema lAgyuM nathI enA para. basa, je koi nAnuM paNa ane avazya karavuM paDatuM paNa pApa khoTuM, kharAba, akartavya ema na lAge, enI bhayaMkaratA moTI che. (4) nAnuM pApa moTo gunho thavAnuM cothuM kAraNa A-pApa kadAca khoTuM ya lAgyuM ane enA para saMtApa paNa thayo chatA mAnanI lAgaNImAM taNAyA ne mAnabhaMga thavAnA bhayathI gurU AgaLa eno spaSTa ekarAra na karyo, prAyazcita na lIdhuM to dilamAM pApanI ane mAnanI gAMTha paDI jAya che. zalya jAmI jAya che ane e bhAvI bhavomAM mada ane pApomA rakta rAkhe che mATe e moTo gunho. ahIM jarA jhINavaTathI jozo to dekhAze ke mAnabhaMga jeTaluM kharAba lAgyuM eTaluM pApa dilamAM rAkhI muke che paNa mAnabhaMga nathI vhorI leto. mAna haNAvuM na joie. pApa bhale paDayuM rahe. mAna kiMmatI paNa pApazuddhi eTalI mahattvanI nahIM AvuM lAge che. AmAM mAnanI ane pApanI gAMTha baMdhAi jAya emAM zI navAi ? nAnuM paNa pApa Ama prAyazcita vinA moTuM banI jAya che. navakAra mantra e jinazAsanano sAra zI rIte ? 108 namaskAramAM mokSamArga A rIte : . namaskAra ka2vAmAM be vastuo ka2vI paDe che, 1. dravya saMkoca 2. bhAva saMkoca dravyasaMkocamAM zarIranA avayavo, indriyo ane manarUpI dravyono saMkoca karavAno hoya che. avayavono saMkoca eTale ene bIjI trIjI hilacAla ke avasthAnamAMthI saMkocI amuka sthitimAM sthira rAkhavA. dA.ta. mastaka jarA nameluM rAkhavAnuM, hAtha aMjalI joDI mukhanI AgaLa rAkhavA, cakSu namaska2NIya parameSThI 52 lagAvavI, beThA hoie tyAre AgaLa be DhIMcaNa ane pAchaLa be paganA AMgaLA jamInane aDe, athavA UbhA hoie tyAre be paganI vacamAM AMtarUM AgaLa cAra AMgaLa ane pAchaLa cAra AMgaLIthI 133 Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ochuM rahe, mana namaskAra kriyAmAM ja sthira rahe, A badhA dravya saMkoca kahevAya. bhAvasaMkocamAM hRdayanA bhAvane bahAra viSayo vagerethI saMkocI namaska2NIya pa2 sthApita karavAno; athavA rAga-dveSa-moha-mada-matsara vagere azubha bhAvono saMkoca karI zubha bhAvamAM AvavAnuM, namaskAra saMbaMdhI zubhabhAva jAgrata rAkhavAno. A bhAvasaMkocanI pAyAthI mAMDIne upara upara aneka kakSAo che. ema apunarbaMdhaka avasthAnA bhAvathI TheTha vItarAga avasthAnA bhAva sudhInA bhAvo pAmavAnA Ave. e badho mokSamArga che, mokSa pAmavAnA upAya che. mATe kahevAya che ke namaskAramAM mokSamArga che. (2) paMca parameSThImAM tattvajJAna che te A rIte - arihaMta, siddha, AcArya, upAdhyAyane sAdhu e pAMcanuM svarUpa vicA2vAmAM jIva, ajIva, Adi tattvonI vicAraNA jarUrI bane che. dA.ta. sAdhu sukSma bAdara jIvonI hiMsAthI trividhe trividha virAma pAmelA che, to te jIvo kyA kyA, enI samaja karavI ja paDe. ema sAdhu AzravanA tyAgI ane saMvaranA upAsaka che, emAM Azrava-saMvara tattvanI samaja Ave. sAdhumAM jJAnAcArAdi paMcAcAra che. emAM tapAcAra Avyo, e nirjarA tattva AvyuM. siddha bhagavAna mokSa pAmelA che, tyAM mokSa tattvanI samaja AvI. ema emanAmAM ATha karmanA kSayathI ATha guNa pragaTa thayelA che. to tyAM ATheya karma, eno baMdha, vagere baMdha tattvAdinuM svarUpa samajavAnuM Ave. TuMkamAM pAMceya parameSThInI oLakhamAM tattvonI oLakha Ave. eTale kahevAya ke - navakAra maMtramAM jinazAsananuM hArda je mokSamArga ane tattvajJAna te samAyeluM che. mATe navakAra e jinazAsanano sAra che. 109 zrI bhagavatI sUtra kahe che ke virAdhaka saMyamI marIne virAdhita saMyamanA lIdhe vadhumAM vadhu pahelA devaloka sudhI ja jAya. jyAre mithyAddaSTi saMnyAsI marIne TheTha pAMcamAM devaloka sudhI jai zake. 134 Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ahIM prazna thAya ke Ama kema? pelA saMyamIne to saMyama jaina zAsananuM che, sarva pApa tyAga yAne sarvaviratinA gharanuM che, paMca mahAvratanA svIkAravALuM che, jyAre saMnyAsIne to mithyASTi asarvajJanA matanI dIkSA che, saMnyAsa che. to phaLamAM Ane adhikatA ane pelA virAdhita saMyamavALAne nyunatA kema? alabatta, saMyamamAM virAdhanA yAne saMyamamAM skUlanA pahoMcADe che temAM kadAca samyakatvano paNa nAza karI nAMkhe evA anaMtAnubaMdhIrAga-dveSa UThatAM hoya, ne mithyAtva udayamAM AvatuM hoya, tethI to evo jIva bhavanapati ke jyotiSa devalokamAM paNa jAya. kintu samyakatvanI hAjarI hoya to to vaimAnika devalokathI nIcenuM AyuSya bAMdhe ja nahi, tyAre A to nIce jAya che. e sUcave che ke samakita naSTa thayuM ane mithyAtva udayamAM AvyuM. chatAM pelo saMnyAsI kyAM samyakatvamAM che ? ene ya mithyAtvano udaya che. uparAMta dIkSA mithyAzAstra kahelI che, tyAre saMyamIne sarvajJanA zAstra mujabanI paMcamahAvratanA svIkAravAnI che, to pachI phaLa ochuM kema ? AnA uttaramAM ema kahI zakAya ke saMyamIne bhale sUkSmarUpe trividhetrividhe hiMsAdityAgarUpa mahApratijJA hoya ane saMnyAsIne to sthUlarUpe vratasvIkAra hoya, chatAM saMyamI e pratijJAno bhaMga kare che, - eTale ke vratanI vaphAdArI gumAve che, tyAre saMnyAsI gumAve che, tyAre saMnyAsI lIdhela vratane barAbara vaphAdAra rahe che, tethI nIco devaloka ane saMnyAsIne UMcu phaLa, UMco devaloka maLe e sahaja che. vratapratijJAne akhaMDa aNizuddha pALyAno A mahimA che ke abhavI jevA paNa jIva samyakatva nahIM hovA chatAM jo jinazAsananI sAdhudIkSA lai trividhe-trividha svIkRta paMcamahAvrata barAbara pALe che, to TheTha 12 devalokanI upara raiveyaka svarga sudhI jAya che. jyAre saMnyAsI mithyAzAstrokta-saMnyAsa lai enA kahelAM svIkRta vratane barAbara pALe che, to mAtra pAMcamAM devaloka sudhI ja jAya che. A pharakanuM kAraNa e che ke jaina sAdhu dIkSAmAM "huM manathI, 135 Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vacanathI ke kAyAthI sukSma paNa hiMsA asatyAdi pApa sevIza nahi, sevarAvIza nahi-sevatAne A ThIka kare che ema sAro mAnIza nahi.'' evI trividhe pApa tyAganI bhISma pratijJA hoya che. tyAre jainetara matanI saMnyAsa dIkSAmAM eTalI hada sudhInI pratijJA nathI, atisUkSma koTino pApatyAga nathI. tema AcAra paNa eTalA sukSmavivekanA nathI. saMnyAsI to potAnA mATe banAvela bhikSA maLe to ya te lai le che, tyAre jaina sAdhu e na le, kemake emAM hiMsAnI anumodanA lAge. Ama, samyaktva nathI chatAM sarvajJakathita mahAvratanA vaphAdArIpUrvakanAM pAlananuM UMcu mUlya, UMcu phaLa che. chatAM jo enI virAdhanA kare, bhaMga kare, to emAM vaphAdArI-gumAvyAthI alpavratanA vizuddhapAlananA phaLa karatA nIcuM phaLa AvIne ubhuM rahe che. e pUrvokta bhagavatI sUtranuM tAtparya che. Q zuM jinazAsana pAmelAne koi takalIpha viTaMbaNA nathI ja UbhI thatI ? bhagavAnanuM zAsana pAmelo nirbhaya bane che tema kema kahevAya | 110 che ? ms na ja thAya ema nahi paraMtu, (1) jinazAsana samajAve che ke trAsa-takalIpha potAnA pUrvanA pApakarma vinA AvatI ja nathI. tame trAsa khasI dUra thatAM nathI. eTale, enAM haThIlA karmakacarAne dUra karAvI ApanArI trAsa takalIpha to sUjJane mana utsavarUpa che. emAM pachI bhaya zo ? (2) bIja, jinazAsana pAmyAthI e paNa samaje che ke bahAranA trAsa takalIpha AtmAnuM kazuM lUMTI zakatA nathI, jo AtmA sAvadhAna hoya to, mATe bhaya zo rAkhavo ? vaLI, (3) jinazAsananA praNetA zrI arihaMta paramAtmAmAM aciMtya zakti che ke emanuM samyak AlaMbana karanArAnA sarva bhaya dUra thai jAya che. (4) mAtra aTala zraddhA joie ke jinazAsana jo ApaNI pAse nathI 136 Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ to mahAbhaya che. jinazAsana che, to mahAkalyANa che. jagatamAM abhaya ane kalyANanuM sAdhana hoya to te eka mAtra jinanuM zAsana. sakala kalyANa enAthI maLe. 111 prabhue sunakSatra ane sarvAnubhUtine zItalezyAthI kema bacAvyA nahi ? prabhu kevaLajJAnI vItarAga sarvajJa che. emanI pAse aMtarAyakSayathI anaMta labdhio pragaTa che chatAM vItarAga hoi eno upayoga na kare; kemake e sarAga avasthAnuM kArya che. vItarAgane rAgadveSa nathI eTale evA rAgadveSAdhIna anugraha-nigraha ane labdhinA upayoga karavAnA hoya nahi. mATe to koi pUrva ke e bhavano vai2I devatA upADI lavaNasamudramAM pheMkI AvavAnI duSTatA kare ane tyAM e mahAtmAne bhAvanA caDatAM kevaLajJAna thAya, anaMtalabdhidhara bane, to khuda pote ke bIjA vItarAga eno pratikAra karatA nathI. sAme koi labdhiprayoga karI bacAva karatA nathI. tyAre lavaNasamudranI iMca iMca jagyA para AtmA mokSa pAmyA che ne ? nahitara tyAM koNa mahAtmA anazana ka2vA jAya che ? e to koi chahmasthane duSTa devatA tyAM DubADe; e vakhate e chahmasthanA bhAvanI zuddhi thai pariNAmanI dhArA vadhe, kevaLajJAna pAme, ane tyAM sarva karmano aMta karI mokSa pAme, e rIte lavaNa samudra parathI paNa siddha thAya. zAzvatI pratimA 52thI paNa deva vaDe saMhaNa karAi lai javAtA AtmAne bhAvanA vadhatAM kevaLajJAna thai barAbara pratimAnI uparanA AkAza pradezamAM hoye mokSa thAya ! e rIte zAzvatI pratimA parathI paNa mokSe gayA che. vItarAga jANe che paNa labdhiprayoga kare nahi, ane Apatti bhogavanArAnA karmanI vicitratAe bIjA avadhijJAnI devatA vagereno khyAla jAya nahi, eTale duSTane haTAvavAnuM thAya nahi, tema AyuSya AvI rahyuM hoya eTale paNa ema bane. 137 Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmAne guNavAna banAvo, bAkI dharmanI doDAdoDa karavAthI zuM vaLe ? bahu dharmakriyAo to mANasane ahIMthI keTalIya pharajo cUkAve che. kauTumbika uparAMta ghaNIya sAmAjika pharajo che. nAgarika tarIkenI pharajo che. dharma kriyAonI ghelachAM zuM A pharajo tarapha bedarakAra banAvatI nathI ? 112 Ano uttara e che ke AvuM kahenArane e khabara nathI ke jo mANasamAM AtmaguNa khIlyA che to enI sAthe dharmakriyAe saMkaLAvuM ja joie. kemake jene AtmaguNa kahevAya che e pAmavAnuM kAraNa dharmakriyA che, tema e pAmyAnuM pratIka paNa dharmakriyA che. enuM kAraNa e che ke AtmaguNo AtmAnI anaMtakALanI avaLI ceSTAone poSanArA durguNo karatAM taddana UlaTA che. ethI e samyak pravRttine poSe che. vaLI kauTuMbika ane sAmAjika nAgarika vagere pharajo alpa jarUriyAtavALA ane taddana sAdA hatA, emAM AjanI mAnelI pharajonI dhAMdhalano savAla ja Ubho nhoto thato. bIjAM e paNa hatuM ke bAlapaNathI mANasa jIvana ja evuM paramArthI jIvato ke kuTuMba ke samAjane bAdhA ja na pahoMce. pachI sau koine dharmapravRtti karavAmAM khUba avakAza ane ullAsa raheto. alpa jarUriyAtavALuM jIvana bahudhA svAzrayI jIvana hoya che, emAM bIjAonI bahu sevA levAnI rahetI nathI. AjanA khUba jarUriyAtovALA ane phaTATopa pravRttio tathA (engagements) rokANovALA jIvana bahudhA parAzrayI banI gayA che. have kahe che enI bhUkha saMtoSavA dhArmika mANase potAnI dharmasAdhanA cUkIne A kahevAtI sAmAjika pharajo bajAvavA nIkaLI paDavuM ! kema ema ja ne ? dhyAnamAM rAkhavAnI jarUra che ke evI UbhI karelI manamAnA sAMsArika pharajomAM ucca koTinA AtmaguNo nathI kamAi zakAtA. AtmaguNo eTale AtmAnA poSaka guNo e mATe anAtmAnA arthAt, jaDanA poSaNa-smaraNathI bane eTaluM dUra rahevuM joie. dharmaprakriyAomAM, dharma-pravRttimAM racyA-pacyA rahevAtAM A tAkAta che ke jaDanA poSaNa choDAvI AtmAnAM poSaNa vadhArI Ape. AjanI mAnelI sAmAjika pha2jo mANasane jaDa sukho ane jaDamAM otaprota banAve che. zuddha AtmA ane " 138 Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ enA vairAgya anAsikta, tattva2maNatA vagere guNonuM smaraNa paNa AvavA detA nathI. e to jaDa pravRttiothI jaDanA vikAsa barAbara sadhAyAno saMtoSa Ape che. zubha gurUno yoga maLI gayo pachI paNa roja aneka vAra jaya (113|| vIyarAya'mAM 'suhagurUjogo' bolI e mAgavAno artha zo ? AmAM 'jogo' eTale ke yoga-padArtha samajavA jevo che. e samajAi Om jAya to pachI ema nahi lAge ke pharI pharI AmAM zuM mAMgavAnuM ? ulTuM khyAla raheze ke Avo yoga mAMgI rahyo chuM. 'sahagurUjogo' no artha : gurUyoganI parAkASThA : 'yoga' eTale prApti, saMbaMdha, zubha gurUno saMbaMdha, emanI prApti e mAtra bAhya prApti, bAhya saMbaMdha nathI samajavAno, kintu Abhyantara paNa levAno che. gurUno AvyaMtara yoga thayo eTale dilamAM gurUne pUjya yAne pUjApAtra ane mArgadarzaka tathA AjJAkAraka tarIke sthApita karyA. A gurUyoga sthApita ka2vAnuM paNa eTale sudhI ke e gurUyogamAM gurU sAthe svAtmAno TheTha abhedabhAva Ubho thAya, yAvat parama gurU vItarAga paramAtmAno abhedayoga nIpaje, arthAt vItarAga banAya. A uparathI samajAze ke prAraMbhamAM zubha gurU hRdayamAM e rIte sthApita thAya ke "e mAre khAsa pUjya che ane mArA satpaMthapradarzaka che. emanI AjJA mAre svIkArya che;'' pachI enI kakSA vadhate vadhate eTale ke emane dilamAM pradhAna, ati pradhAna sthAna apAye jate, emanI AjJA pradhAna ati pradhAna thatI jAya; yAvat vItarAga bhAva lAvavAnI emanI AjJA pradhAna karatAM karatAM TheTha vItarAgapaNA sudhI pahoMcI javAya. A utkRSTa zubhagurUyoga kahevAya. e na Ave tyAM sudhI prabhu pAse gurUyoga roja mAMgatA rahevuM ja paDe; kemake arihaMtanA prabhAve ja e AvavAno che. 139 Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 114 jAnA vakhate kAMi chuTAcheDAnI korTa na hatI, tethI pati mAravAno vicAra kare che. to enI apekSAe AjanI DAyavorsa korTanI paddhati sArI ne ? zuM sArI ? jIvatI mArI nAMkhavAnuM to kadAca hajAra dasahajAre ekAda mANasa kare; paraMtu jo chuTAcheDAnI paddhati kAyadesara cAlu thai, to ghe2ghe2 e vastu banavA mAMDe enuM zuM ? mAravAnI buddhimAM to kulavaTa, kAyado vagere ADe Ave che. paNa chuTAcheDAmAM zuM ADe AvavAnuM hatuM ? chuTA cheDAmAM, kharI rIte, e vicAro ke aMdarakhAne viSayalaMpaTatA kevI jora karI rahI che ! ane enuM AgaLa keTaluM bhayAnaka pariNAma AvavAnuM. maharSionI ukti che, - 'pUjyapUjAvyatikramo mahApAtAya jAyate' arthAt 'pUjA-sanmAnane yogya mahApuruSonI pUjAno lopa karo, e mahApatana mATe thAya che.' ahIM savAla thAya ke, pujyanI pUjA sanmAna karIe to lAbha maLe, na karIe to lAbha na maLe, paNa nukasAna zI rIte ? 115 pUjyanI pUjAno lopa karavAmAM (1) pUjyanI pUjyatAnI Om avagaNanA thAya che; (2) harAma hADakApaNAMno doSa poSAya che, (3) svArthAMdhatAnI saMsAranI jaDa majabUta thAya che. A traNe ya gunhA evA bhayaMkara che ke karmasattA enI sajAmAM jIvane durgationI jelamAM pUrI de che. jIva atyAra sudhI saMsAramAM kema rakhaDato rahyo che ? kaho, (1) sArI vastunA avamUlyAMkanathI. (2) kartavya bajAvavAmAM hADakAM harAma karavAthI (3) parArtha bhUlI svArthamAM aMdha banavAthI. mAnanIya ane pUjanIya mahApuruSonI pUjanIyatAnI avagaNanA ka2vI eno artha ja e che ke potAne potAnA jIvanamAM evA pUjanIyatA 140 Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAchaLanA guNono khapa ja nathI. jo vidyAno khapa hoya che to vidyAvALAnA sanmAna karAya che. to pachI ahIM jo guNono khapa hoya to e guNovALA pUjya puruSonA sevA-sanmAna kema na thAya ? sevA sanmAna na karavA e karmasattAno gunho che. karmasattAe A amUlya mAnava deha Apyo che e guNono khapa karavA, ne e mATe guNInA sanmAna karavA mATe. have jo e na karIe, to karmasattAnA gunhegAra chIe, ne e gunhAnI sajA durgationI jela che. (2) sevAnI vAta Ave tyAM hADakAM harAma karavA e, ApaNI Aphata vakhate koi sevA sahAyamAM na Ave enI noTisa che. mAnava zarIra ArAma mATe nahi. paNa kAma mATe maLyuM che, e haMmezA yAda ane vAre vAre yAda rAkhavA jevuM che, jethI kamamAM kama navarAzano samaya dharmakAryomAM kAme lagADAya. emAMya pUjyonI pUjA sevA-sanmAna karavAnA avasare ArAma vhAlo kare, zarIranI sukhazIlatA hAlI kare, karmasattA ane durgatiomAM dIrgha azAtA dekhADe che. ethI UlaTuM pUjyonI sevA-bhakti-sanmAna karanAro parabhave dIrdhAtidIrgha kALa mahAzAtA pAme che ! mATe haMmezA sevA vaiyAvacca vageremAM hADakAM sAjAM rAkho; jhaTa UbhA thaI sevAmAM lAgo. enI Teva pADatAM jarAka kaThinAI lAgaze, paNa pachI enI Teva paDI jaze eTale zarIra sevAnAM kAryamAM eroplenanI jema kAma karaze. (3) yogyanI sevA cUkavAthI svArthamAyAmAM ramavAnuM thAya che. A duniyAmAM bhUMDAmAM bhUMDI che svArthamAyA. e Aga vadhIne karapINa gojhArA kAma karAve che. cUlaNIne pati marI gaye vAsanA poSavAnI svArthamAyA lAgI, to sagA peTanA dIkarA brahmadattanuM ghara saLagAvI emAM jIvato baLI mare evo eNe petaro karyo ! sevAnA vyasanathI A gojhArA svArthamAyA para kApa paDe che. sevA ane svArthamAyA svarga-naraka jevA che. sevA e svarga che. svArthamAyA e naraka che. 141 Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 116 zuM koinA AtmAmAMthI jJAna darzana vagere kADhIne bIjAnA AtmAmAM pesADI zakAya che? jagatamAM dravyo svataMtra che ane tenA guNa-paryAyo ya svataMtra che. emAMthI kADhIne bIjAmAM zI rIte pesADI zakAya ? to pachI kavie saMbhavanAtha bhagavAnanA stavanamAM kema A mAgyuM ke tamArA khajAnAmAMthI vAMchita dAna Apo? dUdhamAM sAkara nAMkho tema sAkaranI miThAza dUdhane maLe che ne ? e rIte prabhunI jJAna vagere saMpattimAMthI ApaNane kema na maLe? praznaH sAkara bhaLavAthI dUdhamAM miThAza lAge che te aMdara ekameka bhaLelA sAkaranAM kaNiyAnI miThAza lAge che. emAM sAkaranA kaNiyAnI miThAza dUdhanAM kaNiyAmAM kyAM AvI? uttara : e rIte AvI ke dravyamAM guNanuM parivartana thAya che. eTale dUdhamAM phikAzano guNa hato te sAkaranA yoge palaTAine miThAzano guNa thai gayo mATe ja vyavahAra evo thAya che ke have dUdha mIThuM thai gayuM. paNa ema nathI kahevAtuM ke "aMdaranI sAkara mIThI lAge che, paNa dUdha to phikyuM lAge che.' basa, A rIte jo prabhunI dayA thAya to sAkaranI jema prabhu ApaNA AtmAmAM evA ekameka ekarasa banI jAya ke ApaNAM mithyAtva-ajJAna-kaSAyo vagere asat guNo palaTAine samyakatva-jJAna-upazama vagere svarUpa sadguNo banI jAya. A hisAbe kavinI mAgaNI che ke tamArA khajAne guNonI khoTa nathI, to pachI mane vAMchita guNonuM dAna karo. arthAtu prabhu ! mArI sAthe evA ekarasa thai jAo ke mArAmAM ApanA guNonA saMparkathI doSo palaTAine guNarUpa banI jAya... prazna : dIjie vAMchita dAna ema kahIne kavie prabhunI AgaLa vAMchita mAMgyuM, te zuM mAMgyA mAtrathI maLI jAya ? ke kharekhara to eno purUSArtha karavo joie? uttara : zrI lalitivistarA zAstramAM lakhyuM che ke prArthanAtAva rUI-siddhiH' 2005 142 Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prArthanAthI ja iSTanI siddhi thAya che. enuM kAraNa e che ke ApaNe je vastunI prArthanA karIe chIe enI ApaNA dilamAM ahobhAva AsaMzA abhilASa hoya che ane yogadaSTi samuccaya zAstramAM lakhyuM che ke "bIje satuprazaMsAdi arthAta, koi paNa dharma ke guNa siddha karavo hoya, ugADavo hoya, to enuM bIja samyak prazaMsA-ahobhAva che. tame enI dilathI prazaMsAanumodanA karo, enA para ahobhAva rAkho, e enuM bIjAdhAna karyuM gaNAya. temaja enI atyaMta abhilASA thAya e bIjamAMthI aMkura Ugyo kahevAya. pachI AgaLa AgaLa e guNa ke dharma aMge zAstra-zravaNa vagere pravRtti thayA, e nALa, patra, puSpa vagere che; ane chelle e dharma ke; guNa siddha thAya e pAkisvarUpa yAne phaLasvarUpa che. prArthanAthI kramaza: A badhuM nIpaje che. mATe kahevAya ke prabhu AgaLa prArthanA karavAthI Ama kramaza: iSTanI siddhi thAya che. mATe ja, jayavayarAya' sUtramAMnI mAgaNIo karatI vakhate A khUba jarUrI che, te te bhavanirveda-vairAgya AdinI mAMgaNI karavA pUrve enI aMtaramAM khUba anumodanA ane ahobhAva yAne "aho ! aho ! A kevo sarasa guNa', evo dilamAM bhAva joie. pachI e bhavavairAgya AdinI tIvra AsaMzAabhilASA joie ke "mAre A guNa joie che, mAre enA vinA cAle ja nahi" pachI enA aMgenuM zAstrazravaNa, eno bahuvAra prayatna... vagere joie. tAtparya, sAcI mAMgaNInI sAthe A badhuM joie; to ja mAMgaNI-prArthanA phaLe. 117 arihaMta ane siddha to vItarAga che. have emane kazuM karavAnuM rahetuM nathI, pachI te karUNA kevI rIte kare ? "karUNA karavAnuM eTale dayAthI kazuM devA karavAnuM, AvI sthalajADI samajathI A mazkarI karAya che ke arihaMta-siddha te vaLI karUNA karatA haze? paraMtu kazuM nahi karanAra evI paNa vastunA upakAranA dAkhalA : jAo, karUNA eTale upakAra, e kazuM nahi karanArI paNa prabhAvaka SO 143 Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vastuno jagatamAM mAnavAmAM Ave che. evo niyama nathI ke kAyAthI kAMi kriyA kare to ja upakAra karyo gaNAya. evA jagatamAM dAkhalA aneka che dA. ta. (1) rasALadharatI kazI kriyA nathI karatI, chatAM emAM bI vAvI kheDuta pAka upajAve che, ne dharatImAtAno upakAra mAne che. (2) ciMtAmaNiratna kazuM karatuM nathI, chatAM enA prabhAve ciMtavyuM maLe che. tyAM e meLavanAra ciMtAmaNino upakAra samaje che, ciMtAmaNinI dayA mAne che. evuM kalpavRkSamAM paNa manAya che. to pachI to arihaMta ke siddha ApaNA dilamAM hoya ane kArya siddha thAya, to emAM emano upakAra kema na manAya ? (3) gurU paranI bIjA karatAM atizaya zraddhAnA prabhAve, ene bhaNAvyAthI bIjAne AvaDe enA karatAM kAMigaNuM vadhu AvaDe che. emAM e lAyaka ziSya gurUnI ja kRpA, gurUno ja upakAra mAne che. (4) mAMdo mANasa sAjAne khabhe hAtha mUkI siddhagiri caDI jAya che, emAM kahe che 'mArI to caDavAnI hAma nhotI, paNa A bhAino upakAra ke emaNe mane caDAvI dIdho.' alabatta caDayo che potAnA page, paNa samaje che ke bIjA bhAinA khabhAnAM AlaMbane caDI gayo. ema dA.ta. mahAvIra prabhunI tapasyA ke upasarga najara sAme rAkhI kaThora tapasyA karI zakIe, yA kaSTa veThI zakIe, emAM prabhuno upakAra prabhunI dayA kema na manAya ? (5) lohacUMbaka kazuM karatuM nathI, paNa enA prabhAve loDhuM kheMcAi Ave che. ema arihaMtanuM samavasaraNAdi aizvarya joi bhavI jIva dharma tarapha kheMcAya. jemake marIci. emAM arihaMtano upakAra kema mAne ? tyAM arihaMte pote upakAranI zI kriyA karI che ? (6) dhruvano tAro kazuM karato nathI, jyAM che tyAMne tyAM ja sthira che, chatAM nAvika mAne che ke 'dhruvatArAno upakAra che ke aMdhArI rAte nAvaDI enA AdhAre barAbara calAvI zakuM chuM.' ema dilamAM arihaMtanI potAnI sAdhanA vicArI, jomadAra sAdhanA karI zakIe, emAM arihaMtano upakAra karyo kRtajJa 144 Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mANasa na mAne ke 'A sAdhanA to arihaMtanA prabhAve karI zakuM chuM ? (7) koi nokarI rAkhatuM nhotuM, emAM koi zeThe nokarI rAkhI lIdho, ne nokara tanatoDa sevA karI mahine mahine pagAra meLave che, emAM pagAra to potAnI majurI apAve che, chatAM e emAM zeThano upakAra mAne che. kahe che ke 'zeThanI dayA che ke AjIvikA maLe che.' ema sAdhanAnI mahenata ApaNe karIe paraMtu arihaMte kahelI sAdhanA che tethI enuM UMcuM phaLa male che. to e sAdhanA karavAmAM ane phaLa maLavAmAM arihaMtano upakAra na mAnIe ? (8) maMtra-zabda kazuM karatA dekhAtA nathI, chatAM enAthI thatI siddhimAM maMtrano ja upakAra manAya che. ema navakAranA pada bhale gaNavAnI mahenata ApaNI, chatAM phaLa maLe emAM navakArano upakAra na mAnIe ? paNa (9) adbhuta kuMDaLa patnIne nahi paNa koi mahArANIne paherAvatAM enAM para rAjA khuza thai kalpanA bahAranuM moTuM inAma Ape, emAM inAma lenAra kuMDalano upakAra mAnaze ? kuMDaLanI zAbAzI mAnaze ? rAjAno upakAra ne rAjAnI zAbAzI mAnaze ? ema pragaTa itaradevane ke rAjAne nahi, arihaMtane caDAvIne athAga puNya maLe che. ananya lAbha maLe emAM zAbAzI konI ? mugaTanI ? mugaTa caDavanAranI ? ke arihaMtanI ? bhavAMtare e athAga puNyanA udayamAM uttama jaina manuSyabhava tathA aDhaLaka saMpatti-sanmAna maLe, e konA upakArathI ? mugaTanA upakArathI ? mugaTa caDAvanAranI potAnI hoMziyArIthI ? mugaTa jene caDAvyo e arihaMtanA upakArathI ? basa, paramAtmAne yA emanI AjJAne ApaNA dilamAM besADI emanA AlaMbane ApaNe darzana-pUjana, vratama-niyama, svAdhyAna dhyAna.... karyA ane enA pratApe ucca phaLa pAmyA, tyAM prabhAva-upakAra-karUNA bhagavAnanI ja gaNAya. 118 prabhunI karUNA pAmavI te ApaNA hAthanI vAta che ? ke prabhunA hAthanI vAta ? 145 Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bIjA koine nahi, ne mAtra prabhu arihaMtane UMcuM sthAna ApIe, emAM mukhyatA ApaNI nahi paNa prabhunI che. kemake, UMcuM sthAna ApanArA to ApaNe ja, paraMtu jo prabhunA badale bIjAne UMcuM sthAna ApIe to kAMi vaLe nahi. arihaMtane ja UMcuM sthAna ApIe to ja vaLe. ethI pUravAra thAya che ke arihaMtanI karUNAmAM arihaMtanI eTale ke arihaMtanA hAthanI vAta thai 'hAthanI vAta' eTale 'mukhya kAraNatA'. eTalA ja mATe bhakta A ja mAne ke 'arihaMtanI karUNAthI kAryasiddhi thAya che; ane to ja e arihaMtanuM sAcuM zaraNa svIkAranAro gaNAya. =} jo e mukhathI bole ke 'tamAre zaraNathI badhuM kArya siddha thAya che' paNa manathI mAne ke 'mArA puruSArthathI badhuM kArya siddha thayuM. prabhu to vItarAga eTale ApaNuM kazuM kare niha.' AvI mAnyatAmAM kRtajJatA bhaMga thAya che, ethI iSTasiddhi na thAya mATe to kahyuM che ke, "tuhappabhAvao iThThaphalasiddhi'' tamArA prabhAvathI iSTaphaLasiddhi thAo. jIvanamAM sukRta e sAcI mUDI che, tema kahevAya che paNa sukRta dA. ta. 119 koi jinabhakti, koi dAna, koi tapa, e karyuM eTale to e sukRta karyA pachI naSTa thai gayuM e thoDuM ja UbhuM rahe che ? to e mUDI rUpe zI rIte gaNAya ? mUDI to UbhI rahenArI hoya. vAta sAcI, paraMtu ahIM dilathI karela sukRtanA zubha saMskAra UbhA thAya che, ne e UbhA rahe che. eTale kaho ke sukRta naSTa thai susaMskArarUpe UbhA rahe che. sukRtanA susaMskAre parabhave dhana jema vadhatuM cAle che tema tema AtmAmAM vadhelI sukRta-zaktithI sukRta sulabha thai jAya che. AvI sukRta zakti sArI UbhI thai hoya eTale jyAM sukRtano prasaMga Ubho thayo tyAM jhaTa e zakti e saMskAra AtmAne sukRta sulabha karI de che. jIva sahelAithI sukRta Acare che jo A sukRta zakti na hoya to sukRta karavA 146 Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mATe manane keTaluM ya manAvavuM paDe ! kemake manane to sa2LatAthI duSkRta karavuM hoya, sukRta nahi. eTale tyAM manane mAravuM paDe, dabAvavuM paDe, ane sukRta karavAnuM thAya. dA.ta. jAo koie kAMka ApaNuM pratikULa karyuM tyAM manane sa2LatAthI gusso ja UpaDI Ave che, kSamA nahi. kema Ama ? kaho hajI kSamA-sukRtanI evI zakti nathI UbhI thai, kSamA sukRtanuM evuM saMskAra dhana nathI UbhuM karyuM. pUrva bhavomAM jyAM krodhanA moko Avyo tyAM krodha ja karye gayA chIe, kSamA rUpI sukRta nahi. pachI enI mUDImAM kSamAnA saMskAra ekatrita thayelA nahi, tethI ahIM jhaTapaTa sahelAithI kSamA zI rIte sphure ? anAmikA niyANuM karIne svayaMprabhAdevI thai, to tyAM sukRtabuddhi kema naSTa na thai ? nathI thai e hakIkata che, kemake pachIthI uttarottara TheTha zreyAMsa thavA sudhI enA sArA bhava thAya che. ahIM sukRta buddhi taddana naSTa hota ane tripRSTha, brahmadatta AdinI jema ekalI bhogabuddhi ne viSayAMdhatA hota to pachIthI sArA sadgatinA bhava na maLata. to niyANuM chatAM sukRtabuddhi kema naSTa nahiM ? 120 Ano javAba Aja ke anAmikAe niyANuM karyuM paNa sukRtano saMtApa karIne nahi ke 'hAya ! A vrata-niyama-anazana zA kAmanAM jo lalitAMga sAthe devatAi bhogasukho na maLe ' bhogasukho khAtara vrata-niyama-anazana sAthe hAyakAro joyo nhoto. to pUcho, - , pra. paNa eNe svayaMprabhAdevI thavAnuM to mAMgeluM ne ? u. mAMgeluM, paraMtu te bhogasukho khAtara nahi, kintu lalitAMga eka uttama AtmA che, eno suMdara sahayoga anubhavyo che, e pha2IthI maLe to sArUM e mATe svayaMprabhA thavAnuM mAMgeluM. AvA prakAranI uttama AtmAnA sahayoganI AzaMsAmAM garbhita rIte lalitAMgadevanA sadguNa-sukRtanI cAhanA paDelI che. AvI cAhanAthI AzaMsA karI hoya tyAM sukRtanA saMtApa rahyo ja kyAM ? UlaTuM sukRta-sadguNanI cAhanA rahI. pachI bhavAMtara mATe sukRtabuddhi 147 Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ naSTa thavAnI vAta zAnI rahe ? vAta A che. ahIM sukRta-sadgaNanA saMtApa vinA bhavAMtara mATe sukRta-sadgaNanI buddhi naSTa na thAya. evo saMtApa karo to samajI rAkhavAnuM ke ethI buddhi naSTa thai javAnI. 121 viryAcAramAM navuM pALavAnuM zuM AvyuM ? jJAnAcAra vagerenA je prakAro che te ja vIryAcAranA prakAra tarIke gaNelA che, kintu jJAnAcAra Adi darekamAM enA avAMtara svataMtra prakAro che, evuM vIrvAcAramAM enA svataMtra prakAro nathI, to pachI vIryAcArane kema svataMtra pAMcamo AcAra kahyo? jevI rIte jJAnAcAra Adi darekanA svataMtra prakAra batAvI, ArAdhakane mAthe ene svataMtra ArAdhavAno bhAra mUkyo che, evI rIte varyAcArane paNa svataMtra ArAdhavAno bhAra mUkavA mATe ene alaga pAMcamA AcAra tarIke gaNavAmAM Avyo che, ane ene ArAdhavA mATe jJAnAcArAdimAM joma utsAha vagere vadhAravAnA che, e vIryAcAra tarIke navuM svataMtra pALavAnuM AvyuM ja ne ? jJAnAcAramAM viryAcAra : pra. jJAnAcAra Adi svataMtra vidhAna karyuM te AcaravA mATe ja karyuM che, to zuM emAM puruSArtha-vIrya-joma lagAvavAnuM vidhAna na AvI gayuM? jo purUSArthanuM vidhAna na AvyuM hoya to pachI AcAra zuM AcaravA mATe nahi, paNa mAtra jANavA mATe ja kahyA che ? ane jo AcaravA mATe paNa che, to emAM puruSArthanuM vidhAna to hoya ja; eTale ke jJAnAcAra AdinAM vidhAnathI emAM vIrya-puruSArthanuM vidhAna AvI ja gayuM, pachI maphatiyo vIryAcAra alaga batAvavAnuM zuM kAma ? u. vAta DahApaNa bharI che, paraMtu ahIM viveka samajavAno che ke jJAnAcArAdinA vidhAnamAM alabatta enA puruSArthanuM vidhAna AvI jAya che, kintu te to cAlu puruSArtha rakhAyA karAya to ya jJAnAcArAdi pALyA gaNAya. eTale ema pALIne mana samajaze ke jJAnAcArAdi pALavAnuM kartavya pUruM thayuM, 148 Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyAre kharekhara to dinapratidina puruSArthano vega vadhAravAno che, jomaullAha-ullAsa-tanmayatA vagere vadhAratA rahevAnuM che, e vIryAcAranA svataMtra AcArano bhAra sAthe Ave to ja banI zake. pra. ema zA mATe ? jJAnAcArAdinuM vidhAna adhikAdhika joma utsAha sAthenuM ja hoya to to pachI e vidhAnathI ja vadhatA joma-ullAsavALA jJAnAcAra Adi sevavAno bhAra AtmAne mAthe AvI ja jaze ne ? pachI vIryAcAranA svataMtra vidhAnanI zI jarUra ? u. ema to cAra AcArane paNa jAdA batAvavAnI zI jarUra che ? evo savAla thai zakaze; kema ke ekalA jJAnAcAranuM ja vidhAna evI rItanuM kare ke darzanAcAra AdinA je prakAro che, te sahita ja jJAnAcAranuM pAlana karavuM, eTale pachI "AcAra keTalA ? to ke "eka jJAnAcAra; ema ja AcAra batAvavo paDe; kintu ema nathI cAlI zakatuM. kAraNa ke jo ke vidvAna puruSa to eka ja AcAranA A jAtanA vidhAnathI bIjA AcAra pALavAnuM samajI zake, paNa jana sAmAnya bALajIvo e rIte samajI na zake. e to bicArA ema ja samajI bese ke ApaNe mukhya pALavAno AcAra eka mAtra jJAnAcAra ja. tethI darzanAcAro-cAritrAcAro vagere para svataMtra bhAra ApavAnuM nahi kare; ne ethI darzanAcAra Adi ene mana gauNa thai jaze! ane jo thAya to te khoTuM che, kema ke jeTaluM jJAnAcAranuM mahattva che, teTaluM ja darzanAcAranuM, teTaluM ja cAritrAcAranuM, na eTaluM ja tapAcAranuM mahattva che. bALa jIvone A darekanuM mahattva barAbara khyAlamAM Ave e mATe e dareke dareka AcAranAM svataMtra vidhAna karavA ja joie. AdinAtha prabhue zilpa kaLA vagere vyavahAra zikhavADayo hato paNa sAthe sAdhu jIvana ane supAtradAnano vyavahAra na zikhavADyo. ulle, supAtradAnamAM to niravadya niSpApa vyavahAra hato to e kema batAvyo nahi? 149 Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (2) dIkSA lIdhA pachI gocarI rojane roja na maLavA mAMDI to prabhune aphasosI ya kema na thai ke "arere "dikSA letA pahelA lokone A batAvavAnuM rahI gayuM ke jAo huM sAdhu thaiza, sAdhune A A khape ? A zikhavADavAnuM rahI gayuM te bhUla thai gai?Avo aphasosa kema na thayo? jo kahIe ke prabhune karmo khapAvavA hatA eTale lokone A zikhavADayuM nahi, to to prazna e thAya ke to pachI prabhue lAMbo tapa ja karI levo hato, e na karatAM rojane roja gocarI zuM kAma gayA? (3) zarIra TakAvavA AhAranI apekSA hatI eTale roja gocarI jatA hatA. have jo lokone AhAra pANI devAnI samaja nathI; to prabhue e devAnuM izArAthI paNa kema na samajAvyuM? AnuM samAdhAna e che ke sAdhu eTale zuM? supAtradAna eTale zuM? e badhI dharmanI vastu che. ne prabhune kevaLajJAna thavA pUrve dharmano ' upadeza devo nahoto tethI samajAvyuM nahi. pra. bhale dharma tarIke eno upadeza na dIdho paraMtu pote sAdhu thaine lokonA ghare ja gocarI javAnA che, to eka sArA vyavahAra tarIke ya AhArapANI devAnuM kema na samajAvyuM? e samajAvyA vinA ja kema dIkSA lai dIdhI ? emAM AraMbha-samAraMbhanI vAte ya nhotI. u. alabatta dIkSAnuM paccakhANa karatA pahelA prabhu gRhastha-gharabArI hatA tethI bIjA vyavahAranI jema have bhikSAno prasaMga AvavAno che. tethI sAdhune AhArapANInA dAnano vyavahAra zikhavADI zakatA hatA. paraMtu dIkSA levAmAM prabhune sAdhanAnI daSTi hatI, sagavaDanI draSTi nahi'. dIkSA laine mAre zuM zuM sAdhavAnuM e tarapha prabhuno khyAla hato, paraMtu dIkSA pachI mane sagavaDa kevI rIte maLaze e tarapha prabhunI daSTi hotI. gocarI jaie ane bhikSA kema maLI jAya, bhikSAnI kema sagavaDa thai jAya e jovuM e sagavaDanI draSTi kahevAya. prabhune sAdhanAnuM lakSya hatuM tethI zuM zuM sAdhI lauM eja joyuM hatuM, paNa zI zI sagavaDa maLaze e tarapha dRSTi ja nahi, sagavaDanI draSTi ja nahi, lakSya ja 1pa0 Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nahi, pachI zAnuM jovAnuM ? tyAre dIkSA lIdhA pachI prabhune bhikSA nathI maLatI to aphasosI paNa zAnI thAya ke 'arere ! kema meM dIkSA letA pahelA lokone na zikhavADyuM ? ke sAdhune AvI AvI bhikSA khape, aphasosI na thavAnuM kAraNa A ja ke dIkSA lIdhA pachI sAdhanA zI thai rahI che e tarapha mananI coMTa hatI, paNa sagavaDa keTalI maLI ke maLe che ke nahi e upara mananI coMTa ja nhotI. bhikSA na maLI to tapa sAdhanAmAM vRddhi thai te sArUM thayuM, A draSTi hatI. pra. paraMtu eTaluM badhuM mahinAonA mahinA sudhI sAva bhUkhyA tarasyA rahI sahana karavuM paDe tyAM zuM manane kaMTALIne ema na thAya ke have A kyAM sudhI sahana karavAnuM ? jo ema thAya to emAM sagavaDanuM ja lakSya AvyuM ne ? u. vAra che, A to tIrthaMkara bhagavAna che, lokhaMDI mananA; ne vItarAga-siddha na thavAya tyAM sudhI sAdhanA choDavI nathI, ne sAdhanAnuM ja lakSya jAgatuM rAkhavuM che, eTale lakSya sagavaDamAM jAya ja zAnuM ? sagavaDamAM javA zAnuM de ? jema sagavaDavALAne ema thAya ke 'kyAM sudhI sahana karavAnuM ?" tema sAdhanAvALAne ema thAya che 'A jeTalI kSudhA pariSaha vagerenI sAdhanA thatI jAya che eTalA karma ane kusaMskAra tuTatA ja Ave che. sahana ka2vAmAM kaMTALo zAno ?ne udvega zAno ? 123 jo dravyapUjAthI bAramAM devaloka sudhInI sadgati maLatI hoya to zrAvakadharmanAM vrata levAnA jarUra zI 2he ? tema bhAvapUjAthI mokSa maLI zake to pachI cAritradharma levAnI ya zI jarUra che ? jarU2 eTalA mATe che ke zrAvakadharmanAM vrato ane cAritradharma e, Om dravyapUjA ane bhAvapUjAmAM eTalA UMcA phaLa nIpajAvI zake evo pAva2 pUre che. pUjA vrata pAlanathI ke avrata nI bhAre aphasosIthI bhAvabharelI thAya che. jIvanamAM vrataniyamo na hoya ane enI aphasosI paNa na hoya eno artha e, ke dila viSayomAM atyaMta lubdha che. 151 Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ evuM dila vItarAga tarapha jhuke zAnuM? tyAre. vitarAga tarapha dila jhUkyA vinA dravya pUjA-bhAvapUjAmAM bhalIvAra zo? rAjA zreNikanA jIvanamAM vrata-niyama virati nhotI. chatAM emane e aviratino bhAre aphasosa hato, tethI emanI dravyapUjA bhAvapUjA mAlavALI hatI e dravyapUjA karavAmAM emaNe rItasarano kharca rAkhelo. AvI dravyapUjA ane bIjA evA tana-mana-dhananA ullAsa pUrvakanA kharcathI karelA arihaMtanA mAna-sanmAnano e prabhAva hato ke emaNe samyadarzana kSAyika, arthAt utkRSTa nirmaLa karyuM ane uparAMta arihaMtapaNAnuM puNya upAdharyuM. I124 arihaMta ceiyANaMnA kAussagamAM bodhilAbha ane mokSano uddeza rakhAya che paNa bodhilAbha ane mokSa to puruSArthathI sAdhya che, emAM A kAyotsarga zuM kare ? ane jo kAyotsargathI e maLatA hoya to pachI bIjA puruSArthanI zI jarUra rahe? bodhilAbha ane mokSa mATe puruSArthanI jarUra to che ja, paraMtu A kAyotsarga e puruSArthane zIdhra prere che ane ene prabaLa banAve che. enuM kAraNa e che ke bodhilAbha ane mokSa nimitta para khAsa dhyAna daine e nimitte kAyotsarga karavA jatAM e bodhilAbha ane mokSanI utkaTa AzaMsA-abhilASA UbhI thAya che. "A mAre joie che mATe AnA lAbhArthe kAyotsarga karU chuM - Avo bhAva pedA thAya che eTale AnI utkaTa AzaMsA saheje enA puruSArthane prere ane puruSArthamAM baLa arpe emAM navAi nathI. vaLI AnA nimitte kAyotsarga karavAthI eka evuM zubha UbhuM thAya che jenA udaye AnA puruSArthane vega maLe che. alabatta, AnI zraddhA joie ke A kAyotsarga karavAnuM vidhAna jJAnI jJAnIoe kareluM che, mATe e bIjA maMtrAdinAM vidhAnonI jema avazya saphaLa che, ane phaLamAM koi nirjarA, 15re Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSayopazama, ke puNyarUpa zubhane UbhuM kare che.' A zraddhAthI kAyotsarga karAya eTale evA zubhanA jore puruSArtha sulabha ane sabaLa bane che. Ama, 'arihaMta ceiyANaM' sUtrano A paNa eka gaMbhIra bhAva che ke (1) bodhilAbha ane mokSanA puruSArtha uparAMta A zraddhA UbhI karo ke 'A benA nimitte kAyotsarga ka2vAthI phaLamAM eka anukULa zubha UbhuM thAya che kAyotsarga niSphaLa nathI.' vaLI (2) aneka vAra A nimitte kAyotsarganA prayatnamAM bodhilAbhanI atyaMta upAdeyatA dhyAnamAM lAvo. 125 jo bhagavAnano ja pasAya hoya to bhagavAnane bhajyA vinA bhagavAna ema ne ema ja sukha na ApI de ? nA. juo, agnino svabhAva garamI ApavAno che, rasoi pakAvavAno che, paraMtu te agnithI dUra rahyo nahi, kintu agnine vidhipUrvaka sevAya to garamI maLe che. ema ahIM bhagavAna sukha ApavAnA svabhAvavALA kharA, paraMtu emane vidhipUrvaka sevAya to sukha maLe to ja puNya UbhuM thAya. eTale, agninA mULabhUta garamInA svabhAvanI jema bhagavAnano mULa svabhAva sukha ApavAno, paNa sevo to. ciMtAmaNino svabhAva che, iSTa ApavAno; paraMtu te ene vidhipUrvaka sevo to ja Ape. e iSTa ciMtAmaNie na ApyuM. paNa ciMtAmaNInI sAdhanAe ke sAdhanAnA ApaNA puruSArthe ApyuM' evuM na kahevAya. 'garamInuM dAna ke pAka agnie na karyo, paraMtu mANasanI agnisevAe yA agni sevavAnA puruSArthe karyo ema na kahevAya. basa, evI rIte sukha-sati arihaMte na ApyA paraMtu mANasanI sAdhanAe, sAdhanAnA puruSArthe, yA sAdhanA janma puNye ApyA ema na kahevAya. 153 Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ e to jema ciMtAmaNie na iSTa ApyuM, garamInuM dAna ke pAka agnie ja karyA, ema sukha-sati vagere arihaMta ja Ape che, ema kahevAya. ema ja mAnavuM joie mATe to 'namunthurNa' sUtramAM bhagavAnane 'abhayadAtA'-cakSudAtA-vagere kahIne stavyA. stavanomAM 'he sukhakArI! sevakane sukha dIjie', 'tAraka tuM bhavijIvane' ... 'tihuaNa bhaviyaNa janamana vaMchiya pUraNa !' .... 'jagaciMtAmaNi jaganAha' 'visahara visaninnAsaM,... vagere vagere stuti ka2vAmAM Ave che, emAM sIdhuM bhagavAnane ja sukha karanArA, sukha denArA, tAranArA, manavAMchita pUranArA, jagatanA ciMtAmaNi, viSadharasarpanuM viSa naSTa karanArA mAnIne ja saMbodhyA-prArthA-stavyA. A koi aupacArika bhASA nathI. asatya kathana nathI; nahitara kahenAra, mRSAbhASI Thare ! kintu mukhya bhASA ja che, satya kathana che. AtmAno vicAra to aMdarano bhAva che, ene bAhya AhArAdinI 126 | pravRti bagADI zake kharI ? ane jo bagADe to zI rIte bagADe ? bagADe A rIte ke AhArAdinI pravRtti zuM maDadAe karI, ke jIvaMta AtmAe karI ? AtmAnA kazA ja bhAva vinA zuM kAyA ema ja potAnI meLe AhAra-viSaya vageremAM pravRtta thai ? jamavA beThA tyAM aMdaramAM 'huM AhAra lauM, pUrInI sAthe pANIne badale dUdha lauM 'Avo manathI bheda pADayA vinA dUdha-pUrIno saMyoga kAyAe zI rIte karyo ? dUdhano kaTo2o ne pANIno kaToro beya pAsapAse hatA, to hAthe pUrIno kaTako dUdhamAM kema jhabALyo ? pANInA kaTorAmAM kema na jhaboLyo ? e zuM ekalA hAtha ke ekalI kAyAnuM kAma che ? ema hoya to to maDaduM ke maDadAno hAtha kema koLiyo UThAvI khAvA na mAMDe ? kahevuM ja paDe ke AtmA ja hAtha ke kAyA dvArA e koLiyA UThAve che, AtmA ja momAM mUke che, moM dvArA AtmA ja cAve che, ne AtmA ja gaLe UtAre che. cAvatAM cAvatAM kadAca hArTapheila thayuM, dehamAMthI AtmA nIkaLI gayo, to pachI e cAvavAnuM ya baMdha ane gaLe UtAravAnuM ya baMdha. AtmA vinA ekalI kAyA-hAtha-moMnI zI guMjAza ke koLiyo upADavA 154 Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cAvavA-gaLavAnuM karI zake ? have jyAre AtmAno prayatna-puruSArtha emAM kAma kare che, to pachI savAla A che ke zuM AtmA kazo bhAva rAkhyA vinA ja e puruSArtha kare che ? nA, aMdaramAM tevA tevA bhAva kAma kare ja che dA.ta. pANIne badale dUdhanuM AkarSaNa che, rAga-Asaktino bhAva che mATe to pUrI UThAvI hAtha dUdha tarapha laMbAvAno puruSArtha thAya che, pANI tarapha nahi. pUrI-dUdha-zAka, maganI dALa, vagerene alaga alaga rAkhI enA koLiyA vArA pharatI UThAvavAno cokkasa prayatna-puruSArtha zunya manathI nahi, paNa samajapUrvaka ja thAya che. aMdaramAM evI Asaktino bhAva che. mATe to badhuMja mizraNa karI pI javAnuM nathI karatuM. A parathI samajI zakAze ke, bAhya kharAba pravRtti aMdaranA bhAva bagADe e paNa samajAya evuM che. alabatta, je mahAtmAne aMdaramAM evI Asaktino bhAva nathI, e badhuM bheguM bheLavIne khAi jAya che. basa, vAta A che ke sarAgIne AhAradimAM pravRtti aMdaranA bhAva pUrvaka thAya che e hakIkata che. tethI yatheccha khAnapAnAdi pravRttimAM AhA2saMjJA-2sasaMjJA-viSayasaMjJAnA bhAva sArI rIte poSAtA rahe che; ane jeTalA pramANamAM tyAga-tapa-vrata niyama Acarato rahe che, eTalA pramANamAM AhA2saMjJA viSayasaMjJA ochI poSAya che, tyAre, jo kazA tyAga-tapa nathI, vrata-niyama nathI, ne yatheccha AhArapravRtti che, viSaya sevana che, to enI saMjJA aMdaramAM sArI rIte poSAtI rahe emAM zI navAi ? pachI devadarzanAdi sAdhanA vakhate to zuM paNa nizcayadharmavAdInI Atmatattva vicAranI sAdhanA vakhate ya peTamAM kUkaDA bolatAM aMdarakhAne e saMjJAnA bhAva kema dakhala nahi kare ? 127 1 " d asaMyamathI rAga ke rAgathI asaMyama ? jo asaMyamathI rAga kaho to zuM rAga vinA asaMyama janme kharo ? ema hoya to vItarAgane ya te janmavo joie ! tyAre jo rAgathI asaMyama kaho to to mukhyapaNe rAga ja dabAvavo joie ne ? (1) asaMyamathI rAga puSTa thAya che. 155 Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eka vAta ahIM e jAo ke, rAga vinA asaMyama na thAya e vAta sAcI che paraMtu ethI vadhAre mahattvanuM to e che ke asaMyamathI rAga sthira thAya che, puSTa thAya che, vRddhi pAme che. tyAre akhaMDa dhArAe saMyama rakhAya to rAga ghasAre paDe che. ema to jo saMyamathI rAga ghasAre na paDato hota to to mokSa thai zake ja nahi. mATe vAta A che ke jo rAgapreraka prasaMga chatAM asaMyamathI rAganI punarAvRtti karavAnuM na karo to rAga ghasAre paDe evo che. paraMtu prasaMge prasaMge mana ane indriyorUpI ghoDA chUTA mUkAya che, saMyama rakhAto nathI, tethI rAganI punarAvRtti thAya che ane e ddaDha banato jAya che. eTale kharo vAMka asaMyamano (2) asaMyama rokavAno puruSArtha hAthanI vAta che : bIjI vAta e che ke rAga pUrvanA rAgamohanIya karmanA udayathI jAge che. tyAre asaMyama asat puruSArthathI jAge che. ahIM jAo ke karmaphaLane aTakAvavAM kaThIna che. tyAre asat puruSArthane dabAvI zakAya che. mATe asaMyamane dabAvavAnuM saheluM che, temaja kaho ke rAgane dabAvavA mATe pahelI bhUmikA paNa A ja che ke asaMyamane dabAvatA Avo. bhalene aMtaramAMno rAga asaMyamane preryA karato hoya, paraMtu jo saMyama, niyama, bAdhA rAkhI AMkhane rUpa jovA tarapha, jIbhane rasa cAkhavA tarapha na lai gayA to, jo lai jate tyAre je rAga vRddhi pAmate, te A saMyamamAM nahi pAme. e anubhava karavAthI barAbara samajAya evuM che. - vANI upara saMyama, kAbu rAkhavAthI thatA mIThA lAbhano anubhava nathI ? keTalIya vAra gama khAdhA pachI AnaMda thAya che ke "hAza na bolyo to sAruM thayuM." Ano artha e che ke karmanA nirdhArita udaya bhale ApaNA kAbUmAM nathI, paNa puruSArtha ApaNA kAbUnI vastu che. asaMyama rokavAno puruSArtha ApaNe ajamAvI zakIe, to enI mahenata kema na karavI? eTale vAta A AvIne UbhI rahe che ke ApaNA ja ghAtaka bane evA rAgane "e to karmavaza thayA kare che, evA bahAnA heThaLa puSTa na karIe; 00000- 00 5 156 2000 Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ e mATe indriyo vANI vagerenA asaMyama saMbaMdhI asat puruSArthanI e rAgAdine sahAya na daie. je puruSArtha ApaNA hAthanI vAta che, ene zA sArUM khoTI rIte bhAgyane AdhIna gaNIe ? koinA para gusso aMtaramAM UThyo, e bhale karmavaza hoya, paraMtu have moMnI mudrA bagADavI, AMkhanI bhramara caDhAvavI, tochaDA bola kADhavA, e badho asaMyama ApaNA puruSArthane AdhIna eTale ke ApaNane AdhIna che. ApaNe ka2vA hoya to thAya, na ka2vA hoya to na ja karIe. jarA gama khAi lIdhI, vicArI lIdhuM ke 'zA gussA dekhADavA'tA ? dayA ja ciMtavo, bhavitavyatAnI lAMbI sIriyalamAM lAMbI kaDIbaddha ghaTamALAmAM A nukazAna Ama ja nirdhArita thayuM haze.' athavA 'jANe mArI dharmagaraja mApavA kasoTI mUkI haze.' to asaMyamano puruSArtha ja na karIe A ApaNA hAthanI vAta che. sAttvikatA sattvahInatAnI vaheMcaNa : pra. keTalAkane ema lAge che ke zuM ema ThaMDA rahIe emAM sattvahInatA nathI? u. nA, emAM to ulTuM sattvano vikAsa che. jarAka bArikAithI joie to dekhAya che ke asaMyamanI pravRtti karavAmAM je tAkAta joie che, enA karatAM asaMyama na karavA mATe kai guNI tAkAta, zakti jarUrI che. potAnAthI vadhu baLavAna sAthe hiMmatabhera bAjhavAmAM zakti joie che kharI, paraMtu potAnAthI nabaLAne dabAvavA-dhamakAvavAnI tAkAta ane avasara chatAM nirdhArapUrvaka tema na karI saMyama rAkhavAmAM ghaNI ghaNI tAkAta joie che. emAM sattvahInatA che. adhikabaLI sAme paNa, saMyama rAkhavo e paNa aMtaranA sattvanuM ja kArya che. ema vastu koi baLavAna pAsethI paNa jhuMTavI levAmAM je tAkAta joie, enA karatAM bhale vastu nathI maLatI, chatAM enI AzA choDI manane virakta rAkhavAmAM lAkhoguNI zakti joie. e karatAM paNa vastu svAdhIna che, bhogavI zake ema che, chatAM enAthI virakta-virata banavAmAM kei UMcI zakti-sattva kharcavuM joie che. AzAomAM taNAvuM, maLyuM bhogavI levuM, levA mathavuM, emAM to sattvahInatA poSAya che. vAta e ja AvIne UbhI rahe che ke 157 Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ asaMyama karatAM saMyamane keLavavAmAM ja mahAsatta jarUrI che. kahe che ne ke bhavitavyatAmAM trikALI paryAya nakkI thai gayelA che; to karmanA paryAya paNa bhavitavyatAthI janamanArA mAnavA joie ne ? A kahenArane "bhavitavyatA padArtha ja nathI samajAyo. e bole che bhavitavyatA, paNa kahevI che jJAnInI draSTi. kintu e paNa AmAM sarjaka nahi, paNa darzaka che. jJAnInI draSTi trikALI paryAyanI sarjaka nahi, paNa darzaka che. dA.ta. darpaNamAM varasAdanuM pratibiMba dekhAtuM hoya to kahevAya ke "darpaNa jevuM dekhADe che evo ja bahAra varasAda paDe che. paraMtu eTalA mAtrathI darpaNa kAMi e varasAdano sarjaka nathI gaNAto. darpaNa to varasAda je potAnAM kAraNe janmelo, eno darzakamAtra che. evI rIte kevaLajJAnInuM jJAna trikAlaviSayaka che, tethI e jJAnInI draSTimAM, arthAt jJAnamAM trikALI mAne traNe kALanA paryAya dekhAya e svabhAvika che paraMtu ethI kAMi ema na kahevAya ke "jJAnInI draSTi e trikALI paryAyane janamavAmAM kAraNabhUta che, trikALI paryAyane pedA kare che. e paryAya to potapotAnAM kAraNo maLe e kAraNone anusAre janamanArA che; paNa nahi ke jJAnanI draSTinA anusAra yAne tevI tevI jJAnanI draSTinA lIdhe janamanArA. nahitara to jJAnInI draSTine sarjaka mAnavAmAM julama thAya. koi AtmA dA.ta. sAtamI narakamAM janAro hoya to ema kahevuM paDe ke kema sAtamInA ghora duHkhamAM paDaze? to ke "jJAnInI draSTi evI hatI mATe." zuM Ama bolAya ? zuM jJAnInI dRSTi sAtamInI ghora ribAmaNa apAvanArI ? jJAnI jo sAtamI narakanI raurava vedanA apAvanAru jJAna kare to e jJAnI keTalA badhA krUra Thare ? asalamAM, sAtamI naraka apAvanAra to e jIvanI potAnI pApalIlA che. jJAnInA jJAnamAM mAtra enuM pratibiMba paDe che. sArAMza, jJAna e jue ---4-- duc) ----- Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eTaluM ja; paNa enuM sarjana na kare? A hisAbe je loko dharma-udyama karavAmAMthI chaTakavA ema bahAnuM kADhe che ke "jJAnIe amArAmAM dharma-udyama joyo nahi, mATe amAre dharma-udyama nathI thato, joyo hoya to kema na thAya?" A bahAnuM pokaLa che; kemake jJAnInI dRSTi dharma-udyamanI sarjaka nathI, paNa darzaka che; e dharma-udyama hoya to dekhADe eTaluM ja bAkI dharma-udyama to enAM kAraNothI janme. dharma-udyamanA kAraNomAM (1) paheluM kAraNa dharmanI prazaMsA-AkarSaNa (2) bIjAM kAraNa dharmazravaNa. (3) trIjAM kAraNa dharmanI rUci icchA-garaja. tyAM jo dharma para evI rUci, arthAtu khAnapAna-vepAra-viSayo-lakSmI AdinI jema AkarSaNa prema na hoya, dharma karavAnI icchA ja na hoya, garaja ja na hoya to pachI dharmapuruSArtha kyAMthI thAya ? khAnapAna-vepAra AdimAM evAM AkarSaNa-rUci Adi hoya che. to jhaTa eno puruSArtha thAya che. tyAM jJAnInI dRSTi kyAM jovAya che? mATe jJAnInI draSTinuM bahAnuM pokaLa che. A to thai jJAnInI dRSTinI vAta. paNa, bhavitavyatA e jJAnanI draSTithI judI vastu che. bhavitavyatA e cokkasa prakAranI ghaTanA banavAmAM kAraNabhUta che. dA.ta. pArzvanAtha bhagavAnanA jIvane bhave bhave kamaThanA ja jIvano yoga kema thato gayo? kAraNa evI bhavitavyatA. AmAM prabhunA jIvanAM karma e kAraNabhUta na kahevAya. emanA azubha karma to emane azAtA Ape eTalI ja khAsiyatavALAM hatAM; paNa karmamAM evuM lakheluM nathI hotuM ke "amuka ja mANasanA hAthe pIDA maLe." azAtAvedanIya karmano svabhAva to mAtra pIDA ApavAno; pachI e pIDA game tenA hAthe Avo ke game te vastuthI Avo. enuM kAma mAtra pIDA ApavAnuM. kamaThathI ja pIDA, emAM kAraNabhUta bhavitavyatA che. mahAvIra bhagavAne gozALAne tejovezyA zIkhavADI. emAM koNa kAraNa ? ajJAnadazA nahi; prabhu to sadA jAgrata jJAnI hatA, emane evI ajJAnadazA hatI ema kahevAya na ja nahi. tyAre tyAM zAstra bhavitavyatA 1pa9 Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAraNa kahI. bhavitavyatA ja evI ke gozALo prabhune pUche, ane prabhu ene tejalezyAnI vidhi batAve. sAmAnya hisAba A, ke je ghaTanA pratye kALa, svabhAva, karma ane puruSArtha javAba nathI ApI zakatA, tyAM kAraNabhUta bhavitavyatA che. Ama bhavitavyatA e paNa svataMtra vastu che, kintu kALa vagerenuM sarjana nahi, ke eno peTabheda nahi. koI paNa dharma mana-vacana-kAyAthI karavAno kahyo che, paraMtu zraddhA, bhAvanA vagere to manathI ja thavAnA, kAyAthI zI rIte ? ema dAna, tapa, kriyA vagere to kAyAthI thAya, manathI kevI rIte ? manathI sAdhya je dharmo che. ene anurUpa kAyAnI pravRtti karAya te kAyAthI ene sAdhyo kahevAya dA.ta. jinezvaradeva para rAga che, to emanuM nAma sAMbhaLatAM, mUrti jotAM, ke yAda karatAM moM para harSanI rekhA camake, hAtha joDAi jAya, mAthuM namI jAya, e kAyAthI dharma thayo gaNAya. ema anitya Adi bhAvanAone anurUpa moMnI gaMbhIra surata, jaDane levAmUkavAmAM kAyika beparavAi, vagere thAya te kAyAthI dharma thayo kahevAya. tyAre je dharma kAyAthI karavAno che, dA.ta. tIrthayAtrA, dAna, tapa vagere, enAM karelAnAM smaraNa thAya, yA karavAnA manoratha thAya, athavA manathI jANe sAkSAt sevIe chIe evI bhAvanA karAya dA.ta. tIrthayAtrAmAM siddhagirinuM taLeTIthI caDAvAthI mAMDIne dAdAne bheTavA-bhajavA sudhInuM ciMtana karAya, e badhuM manathI dharma sAdhyo kahevAya. vacanathI sAdhavAmAM enI prazaMsA thAya, stuti thAya, eno upadeza karAya, vagere Ave. Ama, dareka dharmo mana-vacana-kAyAthI thai zake che. karmAzA vageree rUpiyA kharcA vinA haiyAmAM zrI siddhagirinuM | vAraMvAra dhyAna dharyuM hota to zuM e haiyena vasI jAta? 130 160 Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nA, rUpiyA rAkhI mUkIne dhyAnathI patAvavuM che, eno artha e ke " haiye zrIsiddhagiri karatAM rUpiyA para vadhAre mamatva che. to je haiyAmAM A rUpiyA joradAra vaselA hoya e haiyAmAM zrI siddhagirine vasavA mATe jagyA ja nathI. haiyAmAM vaselA e rUpiyA zrI siddhagirine aMdara pesavA ja na de, haiyAmAM vasavA ja na de. haiyAmAM vasI javAno artha ja e, ke haiye enA para joradAra mamatva rahe. paraMtu "zrI siddhagiri ! tame vhAlA, paraMtu tamArA karatAM mArA rUpiyA, mArUM zarIra, mArA viSayopabhoga mane vadhAre vahAlA." eTale zrI siddhagiri ! tamArI khAtara mArA dhana-zarIra-viSayopabhogane na toDI nAMkhuM!' tamArAthI hajI mane rUpiyA maLatA ho, mAruM zarIra tagaDuM dIrghajIvI thatuM hoya, mane sArA sArA viSayo maLatA ho, to bhale maLo, e mAre khape che. arthAt tamArI sevAmAM mArAM rUpiyA-zarIra-viSayo na kAma lAgo, upayogI na thAo; paNa e dhana AdinI sevAmAM tame upayogI thatA ho to e rUDuM rUpALuM." Ama jo zrIsiddhagirinI sevAmAM, (1) pAse rUpiyA che chatAM, kharcavA nathI, (2) pAse mAnavazarIra che chatAM tapathI zarIra sukavI nAMkhavuM nathI, (3) pAse je viSayo che enA upabhoga choDI tyAga nathI karavA, to A tuccha cIjothI bharelA haiyAmAM anaMta mahimAsaMpanna zrI siddhagiri zI rIte vasI jAya ? zuM bhIlaDAothI vaselA makAnamAM moTo cakravartI jai vasato haze ? je haiyAmAM hAlathI vezyA vasAvI hoya e haiyAmAM potAnI satI patnI vasatI hoya ? vAta A che, pUrvajoe zrI siddhagiri pAchaLa kroDo abajo rUpiyA kharmA te haiyAmAMthI eno vasavATa kADhI zrI siddhagirine haiyAmAM vasAvavA mATe. jethI anaMtAno uddhAraka anaMtAne vizuddha pariNAma karAvanAra girirAja haiye vasI javAthI potAne paNa evA vizuddha pariNAma jAgI jaldI mokSa thAya. AvuM bIje paNa lAgu pADavAnuM che. AtmAnA uddhAraka jinamaMdira, bhagavAna, gurU, zAstra, parva, saMgha, dharmasthAno vagerenI sevAmAM potAnI pAsenA 5 1610 Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rUpiyA, zarIra, viSayopabhoga vagere jatA karavAnI taiyArI hoya, jatA karAya, to ja haiye uddhAraka tattvo kharekhara vasI jAya. bAkI rUpiyA zarIra vagere bahu vhAlA karavAthI e vasavAnA phAMphA. dA.ta. mahAna parva caudaze paNa haiye ghIdUdha-mIThAi vhAlA rAkhI enA tyAga nathI karavA, to e haiye caudaza zI rIte ? mamatAthI vasI jAya ? evuM bIje. mATe sArI vastu haiye vasAvavA tana-dhanaamanacamananA bhoga ApavA paDe. ' III [ 0 ] pAse paisA chate dAna puNya karI zakatA hatA. paisA gaye e karavAnuM | [13] baMdha paDyuM tyAM dAnamAM AtmAnuM svAtaMtrya kyAM rahyuM? karmanI ja ' AdhInatA rahI ne ?ema, zarIra sAruM che te tapa karI zakatA hatA, zarIra paDaye tapa nathI thai zakato; emAM ya karmanI ja AdhInatA rahI ne? dharma karavAmAM AtmAnuM svAtaMtrya kyAM rahyuM? ahIM ja bhUlA paDAya che. dharma eTale mAtra bAhya dAna ke bAhya tapa ja samajI rAkhyo tethI bhUlA paDyA. dharma aneka prakAre che. emAM dA.ta. jema bAhya dAna karavuM e dharma che, paNa paisA khovAye aMtaramAM paisAne caMcaLa-tuccha mAnavAnuM karavuM e ya dharma che. "paisA pApa karAvanArA, paisA caMcaLa, AtmAnA samabhAva AgaLa paisA tuccha, ema mAnI paisA gayAno kazo zoka na karAya, cittamAM samatA-samAdhi rakhAya, e moTo dharma che. dAna dharma nAno, paNa paisAnI mUrchAno tyAga, paisAnA mahattvano tyAga ane samatAbhAva moTo. A tyAgamAM AtmAnuM svAtaMtrya che. paisAnA abhAvamAM zoka nahi, mUccha-tRSNA nahi, e paisAthI thatAM dAna karatAM moTo dharma che. vaLI paisA gayA to bAhya dAnano dharma aTakyo, paNa jinabhaktisAmAyika-zAstrasvAdhyAya vagere dharma hAthamAM che. emAM ApaNuM svAtaMtrya che. dhArIe te pramANe karI zakAya. haiye maitrIbhAva, karUNAbhAva, guNAnurAga, devagurU-dharmaprItirUpa saMvega, viSayavairAgya, saMgha-vAtsalya. upabRhaNA vagere dharma vadhAravAmAM AtmAnuM svAtaMtrya che. tyAM karmanI gulAmI nathI paNa dhAryA 162 Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mujaba e karavA AtmA svataMtra che. zarIra narama paDaye bhale bAhya tapadharma aTakyo. paraMtu dravya-saMkSepa rasatyAga ne bIjA vrataniyama vagere dharma karavAmAM AtmA svataMtra che. ema, pahelAM kahyuM tema maitrIbhAva vagere dharma vadhato hoya to vadhArI zakIe. emAM AtmA svataMtra che. bolo, AtmAnI ciMtA karavI hoya to karma zuM aTakAvI zake che ? aMtarano puruSArtha ja pragaTa karavAno che. anekAneka prakAranA zubha vicAranA, zubhavANInA, zubha ja pragaTa karavAno che, e karavAmAM AtmA svataMtra che. paNa e puruSArtha AtmAnI ciMtA para AdhArita che. AtmAnI ciMtA hoya to puruSArtha zakya che, ApaNe e karavA svataMtra chIe; eTale AtmaciMtA niSphaLa jatI ja nathI. emAMthI AvA zubha vicAra AdinA puruSArtha thAya. eTale AtmAnI ciMtA saphaLa thai ane jyAM saphaLatA hoya, managamatuM phaLa Ave, tyAM e ciMtA e mahenata-pIDArUpa na lAge, manane satAvanArI na lAge. eTale AtmaciMtAne bIjI trIjI ciMtAnI haroLamAM na mUkAya. gharma samajyA pachI evA keTalAya mANasa jovA maLe che ke je "hAyI || huM pApI chuM. meM pApa bahu karyo che, vagere duSkatagaha karatA hoya che. chatAM emanA jIvanamAM ujamALatA, AgaLa pragati ane pApasevanamAM ghaTADo kema nathI dekhAto? enuM kAraNa A che ke AraMbha-viSaya-parigrahanAM duSkata khaTake che evA ene karAvanArA malina bhAvo khaTakatA nathI; malina bhAvo para tiraskAra chUTatA nathI, e chUTIne e bhAvo dabAvatA cAlavAnuM banatuM nathI. nahitara kharekharI ane saddhara duSkatagaha hoya to pachI jIvanamAM tuccha prasaMga ane zudra vastunI prAptimAM evA ahatva lobha-mUcha rAgadveSa vagere ema ja taravaratA zAnA rahe? pra. AvA malina bhAva karavA e paNa duSkata che; jo duSkatagartA che to AnI paNa garlA-tiraskAra thAya ne? Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ u. A ja vAMdho che ke mULabhUta rAgAdi bhAvo duSkRtarUpa lAgatA nathI. hajI A hiMsAdi duSkRta khaTake che, kemake hiMsA, jUTha, moTo parigraha, viSayasevana vagere duSkRta che evuM samajAya che, tethI enI garha thAya che, paraMtu enA mULamAM rahelA lobha-ahaMtva-rAga-dveSa-irSyA-asUyA vagere bhAvo evA duSkRtarUpa lAgatA nathI, tethI eno tiraskAra evo jAgato nathI. hiMsA AraMbha-samAraMbha vage2e khoTA mAnavA che, paNa ene AcarAvanArA lobhaahaMtva vagerenI tarapha lAla AMkha karavI nathI. pachI UMcA zI rIte avAya ? nirabhimAna, nirlobhatA, pramoda bhAvanA, vairAgya vagere vikasatA kyAMthI cAle ? mULabhUta tAmasabhAvo jevA ke indriyagulAmI, dehAdhyAsa, dehamamatva, dehamAM Atmabuddhi, jaDanAM mUlyAMkana vagere para tiraskAra na chuTe, pachI indriyagaNanI beparavAi, dehanI nirapekSatA, ane jaDanI tucchatAnA sAttvika bhAva zo jAge ? vinAviratie sAdhujIvana hoya ? bharatacakrI vagere gha2mAM | 133 kevaLajJAnI banyA pachI sAdhu tarIke bahAra nIkaLyA, tyAM hiMsAdi pAponA tyAganI pratijJA to karI nahi, virati lIdhI nahi, to zuM pratijJA, virati vinA sAdhupaNuM hoya ? hoya paNa kharUM ane na paNa hoya. e mATe viratinuM rahasya samajavuM * joize. sAmAnya rIte ApaNe viratine pApatyAganI pratijJA ke pratijJApUrvaka pApatyAga samajIe chIe. have eTaluM vicAro ke karavAnI vastu to pApatyAga che, enI pratijJAnI zI jarU2 che ? jarU2 A che ke mana cora che, ApaNane kyAre ThagI jAya eno patto nahi ! eTale pApatyAgamAMthI mana pApasevanamAM kyAreka cAlyuM gayuM pachI kAyA paNa emAM paDavA taiyAra thai to ene rokanAra koNa ? kemake pratijJA to che nahi, ane kaSAyo karAvanAra kaSAyamohanIya karmanA kyAreka ko'ka udaya thai jatAM kaSAyo jAgavA saMbhavita che. e jAgyA eTale manane pApamAM lai jAya, manamAM pApa 164 Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lai Ave, e banavA joga che. A badhuM aTakAve koNa? mATe pratijJAnI jarUra che. ethI mana ene baMdhAi jAya che ke "mAre to pratijJA che, have e pApanI dizA ja mAre nahi, A pratijJA pelA mohanIya karma sAthe jhagaDe che. eno vipAka-udaya, rasodaya nathI thavA detAM. Ama manamAM pApane pesatuM aTakAve che. pratijJA arthAt viratino mana para bhAra rahe che. have jAo ke kevaLajJAnI banelAne to (1) manamAM ya pApa pesavAno ke (2) kaSAya-udayane koi jagyA ja nathI; kema ke, (1) vicAraNA karavA jarUrI bhAva mana emanuM hotuM ja nathI. pote kevaLajJAnI che, bhUta-bhaviSya-vartamAna badhuM ja pratyakSa nihALI rahyA che, have vicAra zAnA para karavAno ? vastu najara sAme tarata dekhAtI nathI eTale ApaNe eno vicAra karavo paDe che. sarvajJane badhuM ja najara sAme che eTale vicAra hoya nahi, pachI pApano vicAra jAgavAnI vAta ja zI ? bIjuM. (2) emane zillakamAM koi kaSAyAdi-mohanIya karma che ja nahi, to udayane jagyA ja kyAM? ane mohano udaya ja nahi to pApa koNa pesADe? Ama banne dRSTie jotAM manamAM ya pApa uThavAno saMbhava ja nathI. tethI pratijJA zAnI karavA bese ? tyAre ApaNe karmavaza chIe, pratijJA karIe to kaSAya dabAyelA rahe, pApa manamAM ya AvatuM aTake. mATe ApaNe virati uccaravI paDe, kevaLajJAnIne nahi. chatAM jIvana kevuM ? kAyAthI to zuM paNa mananA ya pApa vinAnuM, kAraNa ke pApano vicAra karanAruM mana ja nathI, temaja pUrve kahI AvyA tema mukhyapaNe viratibhAva eTale kaSAyakSaya emane che ja, have zAzvato che. ApaNAthI emano cALo na karAya, kemake saMkalpa-vikalpa ane vicAro karanAruM mana beThuM che, tathA kaSAya mohanIya karma paNa UbhAM che. ene dabAvI rAkhavA virati, pApatyAganI pratijJA karavI paDe. tema pAcho kaSAya moha jAge nahi tethI mana para pratijJAno moTo bhAra sadA rAkhavo paDe. pratijJAthI kaSAyanI cokaDIone dAbelI ja rAkhavAnI. Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vitarAga bhagavAnane sarAgI ThAkorajI vagerenI jema aMgaracanA karAya e zuM ucita che? ahIM sAme prazna uThe ke, bIjA sarAgI devanI jema vItarAga niraMjana devanI mUrti banAvavI pUjavI ucita che ? agara kaho "hA, ucita che. kemake jo ke devane potAne mUrti sAthe kAMi nisbata lAbhAlAbha nathI, paraMtu bhakta potAnI bhakti mATe vItarAganI mUrti banAve che, jethI darzana pUjana namana Adi karI zake to to Aja hetu aMgaracanAmAM paNa che. ahIM e khAsa taphAvata samajavAno che ke sarAgI devanI mAnyatAmAM to ema manAya che ke emanI mUrti banAvavAthI temaja enA vaMdana pUjana AdithI e deva tuSTa thAya che ane phaLa Ape che. eTale ke devane mUrti tathA pUjAdi sAthe nisbata che, khuzI thavAno lAbha che, paraMtu vItarAga devanI mAnyatAmAM evuM nathI manAtuM. emane mUrti ke vaMdana pUjana AdithI kazuM rIjhavAnuM nathI, emane koi nisbata prayojana nathI. prayojana to bhaktane potAne che. ene duniyAnA mohavardhaka sagAM-snehI vagere kaAlaMbanothI chUTI mohanAzaka vItarAganA sad AlaMbanamAM javuM che. mATe emanI e mUrti sthApe che ane vItarAganA darzanAdi karIne emanuM AkarSaNa bahumAna vadhAre che. evI rIte dhana vagerenI mUrchAthI chUTavA ane vItarAga para bahumAna kRtajJatApAlana vadhAravA tathA dhanAdino uttama pAtramAM viniyoga karAvA tarIke e vItarAganI sArA kiMmatI dravyothI pUjA aMgaracanA-tIrthayAtrAdi kare che ethI enA ane bIjA paNa darzanAdi karanAranA bhAva vadhe che, vizuddha thatAM Ave che. to pachI AmAM anucita jevuM zuM AvyuM ? urdu dhana-mUccha kuTuMba-mUccha pApakriyAmAM samayavyaya, vagere ghaTADavA ane guNI tathA upakArI pratye pUjyabhAva, guNarAga ane kRtajJatA sakriya karavA vItarAganI aMgaracanA vagere ucita ja che. 135 mahAkavi zrI jJAnavimaLasUrijIe zrI ajitanAtha bhagavAnanAM stavanamAM gAyuM ke "sakala padAratha pAmIe, dIThe tuma dedAra; 5 16622 Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sobhAgI mahimAnIlo, vijayAmAta malhAra, re jinasevanA, bhavobhava tAharI hojo e manakAmanA." zuM kahuM? prabhu! tAruM mukha, tArI vItarAga mudrA, enuM darzana maLe to sakala padArtha pAmI jaIe. zuM vItarAga bhagavAnanA mukhadarzanano ATalo moTo lAbha ?sakala padAratha eTale to moTI rAjaRddhi indrapaNuM cAritra ane TheTha kevaLajJAna tathA mokSa sudhInA padArtha gaNAya. e zuM vItarAganI mudrAnAM darzanathI maLe? hA, AmAM atizayokti nathI. darzana karatAM AvaDavAM joie. jeTalI caDiyAtI zraddhA, jeTalA caDiyAtA bhaktibhAva sAthenAM vItarAga mudrAnAM darzana, eTalA UMcA padArthanI prApti. enI parAkASThAe parAkASThAnuM phaLa. AnuM kAraNa spaSTa che. (1) jevA jevA zubha ke azubha bhAva, evuM evuM puNya ke pApa baMdhAya ema upadezamALA zAstra kahe che. A hisAbe UMcA zubha bhAvathI ucca koTinuM puNya baMdhAine enA phaLamAM UMcI koTinA padArtha maLe emAM navAI nathI. vaLI, (2) jeTalA UMcA vizuddha adhyavasAya, eTalI UMcI guNasthAnakanI pAyarIe caDAya, e niyama che. e hisAbe adhyavasAyanI vizuddhi vadhatAM vadhatAM guNasthAnakonA gharanA samyakatva, dezaviraticAritra, sarvaviraticAritra.. vagere vagere UMcA padArtha maLatAM rahe ane vizuddhinI parAkASThAe vItarAgabhAva tathA kevaLajJAna maLe, pachI mokSa to hAthabeMtamAM thAya, e sahaja che. have joie to vItarAga arihaMta bhagavAnanI mukhamudrAnAM darzanamAM jo evA parAkASThAnA zubha bhAva ullAsAvAya, to A jagatanI parAkASThAnI saMpatti maLe, temaja parAkASThAnA vizuddha adhyavasAya ullAsAvAya, to parAkASThAnI AtmasaMpatti vItarAga sarvajJatA maLe e sahaja che. Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pra. paNa AmAM to zubha bhAva ane zuddha adhyavasAyanuM ja mahatva AvyuM ne? AmAM darzananuM mahattva kyAM AvyuM? u. bhUla thAya che. darzananuM mahattva e rIte che ke ahIM darzana konAM karAya che ? vItarAganAM. tyAre jo rAgInAM darzane rAga ane rAgane lagatA azubha-asatuM bhAvo jAge che ne vadhe che, to vItarAganAM darzane vairAgya ane ene lagatA zubha bhAvo jAge ane vadhe emAM navAI zI? anubhavAya che ke (1) kAmI mANasa rUpALI yuvAna strI yA enuM citra phoTo jotAM rAganA unmAdamAM caDe che. (2) koInA para vaira-aMTasavALo mANasa ene ke enA phoTAne joi SanA bhAvamAM caDe che. (3) laDavaiyo pUrvanA koi parAkramI naravIranAM bAvalAne ke phoTAne joi zUratAnA bhAvamAM caDe che. to pachI vitarAga bhagavAna ke emanA citra yA mUrtinAM mukhane joine vairAgyabhAva upazamabhAvamAM caDe e sahaja che. A vastu mUrtinuM mahattva sUcave che, eno apalApa karavo e mahA ajJAnadazA ane ghora pApa che. have savAla eTalo rahyo ke ThIka che, vItarAganI mudrAnAM darzane vairAgya-upazamabhAva Ave, paNa e eTalA badhA UMcA ane parAkASThAnA Ave, e zI rIte bane ? uttara A che ke vItarAganAM darzane zraddhA ane bhakti vadhAratAM zubha ane zuddha bhAva vRddhigata thAya che. e hakIkata manamAM barAbara Thase to vItarAga paramAtmA upara zraddhA vadhAratAM javAya ke "prabhu " tuM ja tAraNahAra che. vinA uddhAra nathI ane tArAthI amAro uddhAra avazya che." A zraddhA vadhAratAM mana jagata uparathI vadhu ne vadhu UbhagatuM-UThatuM jAya che. tema vItarAga upara bhakti vadhAratAM mana vItarAganI nikaTa ane nikaTa thatuM jAya che. prabhunI sAthe sAthe vadhu ne vadhu ekAkAra thatuM jAya che. "bhakti' eTale bhajavuM, Azraya levo, ekameka thatA javuM. e thatuM jAya ema te te jagatanA viSayo paranI Asakti ghaTatI Ave, hiMsAdi pApone kaSAyone vosirAvatA avAya. tyAM jo parAkASThAnI bhakti Ulase to vItarAgamAM potAnA AtmAnI tanmayatA utkRSTa banavAthI jANe potAno AtmA vItarAga banyo, evo abhedabhAva 20000 1680000000 Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Ubho thAya che. bIjI bAju viSayAsakti ane kaSAyothI taddana aliptatA UbhI thAya che. ema zuddha anAsaktabhAva parAkASThAe AtmAne vitarAga banAve che. vItarAga prabhunA darzana mAtrathI A ? hA, e darzane prabhunI vItarAga mudramAM AkarSaNa-layalInatA vadhe che. vItarAganI mUrtine jotAM vItarAga prabhu je rIte vItarAga banyA e rItanuM emanuM jIvana najara sAme khaDuM thAya che, ane enA AlaMbane potAnAmAM joma vadhatAM rAgAdi baMdhano toDatA avAya che enI parAkASThAe vItarAga banAya e sahaja che. keTalAka kahe che, bahu satyavRtti to ThIka paNa jinabhakti mATe mUrtipUjA karavI barAbara nathI. emAM hiMsA thAya che. enuM kema? ahIM paNa hajI jIvanano A mukhya Azaya nathI samajAyo, je pU. upA. zrI yazovijayajI mahArAje upadezarahasya zAstramAM aMtima sAra tarIke mUkyo che. "taha taha payaTTiyavvaM, jaha jaha rAgaddosA vilijjaMti" evI evI rIte pravartavuM ke jethI rAga-dveSa ochA thatA Ave. mAnavajIvanano uddeza rAga-dveSano jhera moLAM paDavAno, moLAM paDe evI pravRttimAM rahevAno che. have jo mUrtipUjAne vyApaka rIte vicArIye, to khyAlamAM Ave ke e aMgenI pravRttimAM keTakeTalI jAtanA rAgane aTakAvavAno avasara maLe che ! bAkI saMsAranI pravRttiomAM lakhalUTa hiMsA karavI, ne dharmapravRttinI vAta Ave tyAM manamAnI ahiMsAnuM pUMchaDuM ane tAraNahAra dharmapravRttio gumAvavI, e keTaluM nyAyayukta che? juo, mUrtipUjAmAM keTakeTalI dharmapravRttio ane dharmAzayo che ! (1) paheluM to maMdira, mUrtinuM nirmANa-suzobhana tathA mUrtinI pUjAbhakti mATe aneka prakAranAM dravyonI kharIdI temaja pUjAsnAtrAdi-mahotsavamAM AvelAne prabhAvanA, tIrthayAtrikonI bhakti vagere vagere kAryamAM paisAno kharca 005 169 2 Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thavAno, eTalA paisAnI mamatA chUTI rAga chUTyo. (2) e paisA jo tyAM na khacya hoya to viSayavilAsamAM ke sAMsArika AraMbha-samAraMbhamAM kharcAi e viSayonA rAga poSAta ane te poSaNathI ja navA viSayonI lagana paNa lAgata... e badhA rAgathI bacavAnuM mUrtipUjA dvArA thayuM. (3) mUrtipUjAnA samayamAM bahAranAM AraMbhasamAraMbho ane viSayasevana-vikathAkuthalI Adi pramAdothI ne phajula pravRttithI bacavuM e eTaluM rAgapoSaNathI bacavArUpa che. (4) mUrtipUjAnI samasta pravRttiomAM mana vItarAga paramAtmAnI prIti-bhakti bahumAnamAM lAgyuM rahe che, tyAM kAMi manane ema nathI thatuM ke patthara kevo sarasa! A pattharanA kevA sarasa pUjana karyA ! ThATha banAyA!"nA, AvuM nathI thatuM, paNa ema thAya che ke "prabhu kevA sarasa dIpe che! kevI emanI saumya mudrA! kevI suMdara zAMtasudhArasabharI emanI "cakSu!" Ama, lakSya pASANa para nahi kintu paramAtmA para, ane emanA guNo para jAya che. tethI prabhu pratye mamatva-AkarSaNa poSAya che; ne e dhIme dhIme sAMsArika jaDa-cetana padArthanAM rAga-AkarSaNa mamatva ochA kare che. ema paNa rAgathI bacavAnuM maLe che. (5) manane mUrtipUjAmAM joDayuM tethI je e mana Ama navaruM paDayuM hoya to keTalAya rAgadveSAdibharyA vicAromAM paData, ene bacAvyuM, temaja kAyA ane indriyo paNa bahAramAM taNAtI aTakI, e paNa eTalA bahAranA rAganA poSaNathI bacavAnuM maLyuM. Ama vicAra karIe to dekhAya ke eka mUrtipUjA UbhI thavAthI keTakeTalA rAgadveSAdi malina bhAvothI bacavAnuM maLe che. 137. bhagavAna pratyenI eTalI bhaktithI saMskArita nahi thayela mANasane ema lAgyA kare che ke vItarAga bhagavAnane pUjAmAM eTalA badhAM dravyo arpavAnI zI jarUra che? kemake eka to bhagavAna vitarAga che. ane bIjuM e ke bhagavAna sAkSAt to hAjara nathI, emanI mUrtimAtra che. vaLI maMdiramAM dUdha caMdana-agarabattI vagere taiyAra hoya, enAthI pUjA karI Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ levAya ne ? AmAM bhUlabhUlAmaNI e thAya che ke paheluM to bhagavAnanI dRSTie vicAra thAya che evo potAnAM dravyanI ddaSTie vicAra ja nathI thato ke mArAM dravyano sArAmAM sAro upayoga zo thai zake ? dravya to SaTkAya jIva saMhAra ane keTalIya tRSNA, oThakoTha, tathA kiMmatI samayanAza karIne AvyuM che. to have e dravya kyAM dharAya to sArUM lekhe lAgyuM gaNAya ?' jo A rIte vicAra thAya to lAge ke A dravya paramapAtra paramAtmAnA caraNamAM jAya e eno zreSTha upayoga che ane e zreSTha viniyoga che, zreSTha sthAne lekhe lAgyuM gaNAya. saMsArI jIva kapaDuM nokaranA aMge jAya enA karatAM chokarAnA aMga para jAya ene vizeSa lekhe lAgyuM gaNe che, ane chokarA karatAM patnInA aMga para jAya ene vizeSa lekhe lAgyuM gaNe che. mATe nokarane jADuM kapaDuM paherAve che, putrane jINuM ane patnIne rezamI paherAve che. nokarane dAgIno nahi, chokarAne sonAno, ane bairIne motI hIrAno dAgIno paherAve che. basa, e rIte dharmAtmA anukaMpA karatAM zrAvaka-zrAvikAnI bhaktimAM dravyano vizeSa sAro upayoga mAne che. enA karatAM sAdhu-sAdhvInI bhaktimAM vaLI vizeSa ane paramAtmAnI bhaktimAM sauthI sAro upayoga lekhe che. e samaje che. dravya arpavAnuM UMcAmAM UMcu sthAna pa2mAtmA : tyAM dravya gayuM e sauthI vadhu kRtArtha thayuM. are ! ghare sArI cIja banAvI hoya ane jamAi ke samAjano koi sArA mANasa AvI caDe, to enA bhANAmAM e cIja pIrasIne ha2khabhera mAne che ke 'vAha ! Aja A sArA ThekANe kAma AvI.' jo A rIte vicAra thAya to paramAtmAnI bhaktimAM gayelI vastu 'sArAmAM sArI lekhe lAgI !' ema ha2kha ha2kha thAya. pra. vyavahAramAM to koinI bhakti karIe to e khuzI thAya che, paraMtu vItarAga prabhu kAMi khuzI thatA nathI, to pachI emanI bhaktinuM mana zI rIte thAya ? u. jo jo, ahIM eka khAsa jovAnuM che ke ApaNe ApelI cIjane 171 Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAmo keTalA ha2khathI vadhAve che e nathI jovAnuM. nahitara to nokarane kiMmatI cIja ApatAM e chokarA karatAM vadhu khuzI thAya ne vadhu kAma kare ema che, paraMtu e rIte jovAnuM nathI; paNa potAne prema kyAM adhika che, e AgaLa thAya che, ne enA hisAbe arpaNa thAya che. A hisAba jo lakSyamAM rahe to pachI e na jovAya ke ApaNA arpaNathI paramAtmA kyAM rAjI thavAnA che ? nA, dravyanuM arpaNa sAmAnA rAjIpAnA TakAthI nahi, paNa ApaNA premanA TakAthI thAya che. A hisAba upara ja patnI 52 sauthI vadhu prema, eTale tyAM premI pati hIrA-mANekanA dAgInA caDAve che, bhale pachI kadAca evI pUrvabhavanI susaMskA2I patnI ne eno moha na ya hoya, eno evo rAjIpo na ya hoya. patnIne dAgInAno bahu rAjIpo che ? e enAmAM Asakta pati jovA besato nathI. potAne enA para athAga prema che mATe enA para kiMmatI dravyanuM arpaNa kare che, karIne prema ddaDha kare che. basa, e rIte ahIM bhaktimAM ya 5ramAtmA rIjhe che ke nahi, tarapha ddaSTi ja na jAya paNa potAne 5ramAtmA upara athAga prema che mATe saheje sArAM kiMmatI dravyonuM emanA caraNe arpaNa thai ja jAya; ane ema ka2vAthI paramAtmA parano prema ddaDha thAya che. darzanathI duSita yAne aMtarAyano nAza thavAthI to vAMchite ya maLe, 138 ane zrI-saMpatti ya maLe, pachI vaMdana-pUjananI zI jarU2 ? jarUra eTalA mATe ke ApaNe ekalA darzanathI evA bhAvollAsa * jagAvavA samartha nathI, tethI vaMdana-pUjananI AvazyakatA che. nahitara to darzananuM ya zuM kAma ? ema ne ema bhAvollAsa jagAvIe to na cAle ? paraMtu nA, prabhudarzananuM jo AlaMbana na hoya to to jIva bAhya jaDa padArthonAM darzanAdimAM racyopacyo rahevAno, ethI to cittamAM rAgAdinA azubha bhAvo ja cAle. ema, prabhunaMdana yAne caityavaMdana, prabhunAM guNagAna na hoya to pApakathA jaDanAM guNagAna ane abhimAnamAM DUbyo rahevAno. ema, svadravyathI prabhupUjananI kriyAmAM nahi joDAya, to 172 Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhanamUrccha ane dunyavI pApakriyAo ane viSayavilAsomAM lAgyo rahevAno. e badhI kharAbIo TALavA mATe ane darzanathI thatA zubha bhAvollAsa uparAMtanA zubha bhAvo jagAvavA mATe vaMdana-pUjana atyanta jarUrI che. azubha bhAvothI pApanA thokanI jema zubha bhAvothI puNyanA thoka janme e saheja che. mATe jinezvara bhagavAnanAM darzana-vaMdana-pUjananAM phaLa batAvyAM emAM atizayokti nathI. 139 pratijJA laine bhAMgIe enA karatAM, vinA pratijJAe pApa na AcarIe e sArUM ne? pApa na Acaro e sArUM kharUM, paNa 'pratijJA kadAca bhaMgAi jAya' Om evo Dara kema lAge che ? kaho, evA koka avasare pApa sevavuM paDe evo dilamAM bhAva beTho che. e bhAva rAkhyo eTale pApanI apekSA rAkhI, chUTa rAkhI. basa, eTalI pApa apekSA e paNa pApa ja gaNAya. koikane paisA dhIratAM kema lakhAvI lo cho ? samajo cho ke kadAca sAmAnA dilamAM atyAre to ema hoya ke lIdhelA paisA pAchA ApI daizuM,' paNa lakhANanuM baMdhana na hoya to kAle UThIne ene ema thAya ke 'na apAya to sAmo zuM karavAno che ?' lakhANa hoya to enA mana para bhAra rahe ke e lokane lakhANa dekhADI leNuM zAhajoga manAvaze, yA korTe jaze. mATe paisA dai ja devA joie.' Ama mana para bhAra rahI paisA pAchA devAno nirdhAra koNa karAve che ? lakhANa. ema pApa nahi ja sevavAno nirdhAra koNa karAve che ? pratijJA, pratijJA hoya, vrata-virati hoya, to mana para haMmezA bhAra rahe ke 'mArAthI pApa AcarAya ja nahi.' 140 // // doSa to mAtra aDhAra dUra thAya che, to guNa aDhAra ja kema nahi ? hiMsA javAthI ahiMsA guNa. rAga javAthI vItarAgatA guNa. ema aDhAra ja thAya ne ? anaMtA kevI rIte ? 173 Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ e vAta sAcI che ke aDhAra doSano nAzathI enA pratipakSI aDhAra guNo janme. paraMtu doSa aDhAra e sthUla gaNatrI che, dareka doSanA avAntara bheda eTalA badhA che ke kula doSo anaMtA thAya. pra. anaMta doSonI samaja kema karavI? u. A kaThina che; paNa samajo ke. dA.ta. ajJAna nAmano doSa che, te ajJAna doSamAM traNeya kALanA te te padArthanuM ane enA te te paryAyonuM ajJAna juduM juduM gaNatAM, anaMta jAtanA ajJAna doSa thAya ke nahi ? evI rIte kAmaceSTAnI keTalIya jAto che ! e dareka jAtanI pAchI avAntara jAto che! emAMya kAma saMbaMdhI keTakeTalI jAtanA vacano, kevI kevI vicAraNAo, ane keTalIya jAtanA AMkhanA kaTAkSothI mAMDIne jAdA jAdA aMganI jAdI judI ceSTAo, A badhuM to pAchuM eka strInA ema bhavanA avatAra saMbaMdhI, paNa jagatabharanI strIonA judA judA bhAva saMbaMdhI e doSo gaNavA jatAM keTalA doSo thAya ? evuM rAga doSanA paNa anaMta bheda paDe. dA.ta. eka vastra para rAga che. te ya enA sutara ke rezamanA pume pume judo judo rAga che. kemake, dhAro ke enA para koinI kalamanI TAMkanI saheja aNI jo lAgI gai, to mAtra eka jhINI puma para DAgha lAgyo paNa te ya manane khUMce che. jo ke bAkInI hajAro puma hajI to niSkalaMka ujjavaLa che, chatAM A eka puma paranA jAdA rAganA lIde ati jhINo DAgha paNa khamAto nathI. ema eka ja gharamAMnI anekAneka ghara-vakharInI ane eja rIte jagatabharanI vastuonA rAgerAganA thoka che ! teMma dareka vastunA khUNe khUNAnA rAga, rUpanA rAga, rasanA rAga, gaMdhanA rAga, sparzanA, AkRtinA...ityAdi anaMta aMzanA rAga judA judA che. mATe ja eka kerImAM ya, raMga, svAda vagerenA rAga alaga alaga hovAthI tethI raMge lAla-pILI ja game che, svAde mIThI ja game che, gaMdhe sugaMdhita ja game che, pAchI sparze te suMvALI ja vadhu game che. emAM ya AkRtie goLamaToLa ja sArI game che. A badhAmAM ya pAchuM judI judI jAtanI lAlAze rAga judo judo ! judI judI mIThAze rAga judo judo ! AmAM rAganA ya hisAba nathI. eTale ja bIjAM badhuM barAbara chatAM ekAda raMga ke rasa barAbara na hoya to kheMce che. rAga-dveSa ajJAnAdinA doSo 174 2 000 Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anaMtA che. A to bALajIvone samajavAnI gaNatrI che. paNa anaMta doSonI sUkSma samaja tatvajJa puruSa Ama karI zake. e jANe che ke AtmAmAM jJAnAvaraNIyAdi karmanA anaMta daliko che, temaja rAgadveSAdinA saMklezanA asaMkhya sthAnakanA pratyekamAM vRddhi pAmato anaMta anaMta rasa che. tethI A anaMta dalika ane anaMta rasanA kArya rUpe anaMtA doSo thAya, temaja tenA nAzathI anaMta guNa pragaTa thAya emAM navAI nathI. pattharanI mUrti pUjya kevI rIte ? jemAM apakAya vagere jIvonI hiMsA rahelI che tevI jinapUjA dharma kevI rIte kahevAya? (1) zuM AdrakumAra, zayyabhava, haribhadra, devapAla, vagerenAM jinamUrti-darzana ane enA prabhAvanI kathAo joDakaNAM che, ke jinamUrti-darzanathI unnati pAmelAnI banelI hakIkata che? jo sAcI banela hakIkata hoya to mUrti mAnya-pUjya na karAya? (2) zuM hajAro lAkho varasa jUnI pratimAo tIrtho ane maMdiro ema ja mojazokha mATe banAvelI vastu che ? ke hRdayanA sAcA zubha bhAvathI banAvelI ane enAM darzana-pUjanAdithI thatA bhavyonA uddhAra arthe banAvelI vastu che ? (3) zuM strInI nagna mUrti rAga karAve, ne vItarAganI mUrti vairAgya na karAve? (4) zuM potAnA gurUnA phoTAne koi page paDe, hAtha joDe, hAra caDAve to e sAro mANasa?ne jinabhUrtine page paDanAra, hAra caDAvanAra khoTo ? (5) zuM nakazAthI amerikA kevo, kyAM Avyo vagere AbehUba najara sAme Ave, ne jinezvara bhagavAnanI mUrtithI bhagavAna kevA e khyAlamAM na Ave ? bolo bolo, Ano inkAra karo ne? (6) zuM Aje paNa zaMkhezvara bhagavAna vagerenI mUrtine mAnanArA, Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUjanArA, ApattimAM gebI sahAya pAme che, aciMtya saMpatti meLave che, e badhuM bogasa? (7) zuM jinadarzana ne jinabhaktie bhAvikone zubha adhyavasAyo jAge che, tyAga, saMyama, dayA, vagerenA pariNAma vadhe che, e najare dekhAya che, e badhuM khoTuM ? (8) zuM jinano nAmanikSepo pUjya ? ane sthApanA-nikSepo pUjya nahi ? zuM jinanuM nAma raTAya e dharma ? ne jinanI mUrti bhajAya e dharma nahi? mUrti jo jaDa pASANarUpa kaho cho, to nAma e jaDa zabda rUpa nathI ? (9) samavasaraNamAM eka ja bAju jinezvara bhagavAna bese ke bAkInI traNa dizAmAM devatAo, jinendra bhagavAnanA AbehUba biMba sthApe, traNe; dizAmAMthI AvanAra e biMbane hAthe joDe prArthanA kare, zuM e badhA ja mUkha? bhUlA paDazo nahi. jinamUrtinI avagaNanA-dveSa-arUci karazo nahi. jinadarzana ne jinabhaktinI kiMmata jarAya ochI AMkazo nahi, bhUlA paDatA nahi. kadAca pUcho, pra. paNa mUrti banAvavAmAM ane pANIthI abhiSeka karavAmAM tema ja puSpathI pUjavAmAM hiMsA thAya che enuM kema? evI hiMsA karIne karAya e dharma kahevAya ? u. e hiMsA e svarUpa hiMsA che. svarUpamAM dekhAvamAM hiMsA kharI, paNa eTalA pUjAnA samaya pUratuM e ghara-dukAnanA mahAAraMbha ane viSaya vilAsothI bacAvanAra che, tema ja pariNAme vItarAganI mAyA vadhArI mahA ahiMsAmAM lai janAra che AvA mahAna lAbha AgaLa e pRthvI-pANIvanaspatinI hiMsA zI visAtamAM ? zuM tyAre bIjI dharmapravRttimAM hiMsA nathI thatI ? hiMsAvALI paNa pravRtti dharmarUpa hovAnA dAkhalA aneka : (1) ema to munine vahorAvavA tapelI khole to emAMthI nIkaLatI bAphathI vAyukAya jIvonI hiMsA thAya che, chatAM e karIne karAtAM supAtradAnane ------- q9+ ------- Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharma kahIe chIe-pApa nahi. (2) varasAdamAM gharethI muni pAse vaMdana karavA-jinavANI sAMbhaLavA jatAM pANInI hiMsA thAya che. chatAM evI hiMsA karIne paNa karAtuM munivaMdanajinavANI zravaNa e dharma karyo kahevAya che. pApa karyuM nathI kahevAtuM. (3) bhUkhe maravA paDelI gAyane lIluM ghAsa khAvA Apo ke tarase maratA jIvane pANI pAo emAM vanaspatinI ane aplAya jIvanI hiMsA thAya che, chatAM hiMsA karIne karAtI anukaMpA e dharma kahevAya che, pApa nahi. (4) lokone dharma karavA dharmasthAna banAvAya emAM pakAya jIvonI hiMsA thAya che, to evI hiMsA karIne dharmasthAna banAvo te dharma karyo kahevAya che, pApa karyuM nathI kahevAtuM. (5) lAMbA upavAsa karAya emAM zarIranI aMdaranA kRmi khorAka vinA marI jAya che, chatAM evI hiMsAvALA upavAsane dharma ja kahevAya che. pApa nahi. () sAdhu vihAramAM nadI-nALuM laMghe emAM pANInI hiMsA thAya che, to evI hiMsA karIne nadI Utare chatAM e sAdhue dharma karyo kahevAya che, pApa nahi. munino e vihAra pApakriyA nathI gaNAtI. (7) sAdhu kadAca koika pANImAM paDI gayA, kinAre rahelo zrAvaka jo emane pANImAMthI UMcakI levA jAya to pANInA asaMkhya jIva mare che, chatAM evI hiMsA karIne paNa sAdhane bacAvavA e dharma gaNAya che, pApa nahi. jo A badhe hiMsA thavA chatAM e (1) supAtradAna, (2) jinavANI zravaNa (3) sAdhuvaMdanArthe gamana (4) dharmasthAnanirmANa (5) tapasyA (6) sAdhvAcAra pAlana ane (7) sAdhu rakSA e dharma che, to pachI jina mUrtipUjana e dharma kema nahi ? emAM pApa kai jIbhe bolAya? jinamUrti e sthApanAthI jina ja che. mATe enAM darzana e jinadarzana che. jinadarzana e mahA maMgaLa che, eno prabhAva alokika che. enI AgaLa dunyavI mahAsaMpatti ane ciMtAmaNI-ratna paNa visAtamAM nathI. 177 Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ je mahAlAbha ciMtAmaNi ane saMpattio na ApI zake, e jinadarzanAdi Ape che. pratikramaNa karavA chatAM gharavAsanA enAM e pApa to thayA ja kare che, I142) to emAM kyAM pharaka paDyo? pharaka e paDe che ke jo kharekhara pApanA pazcAttApapUrvaka pratikramaNa karyuM hoya to pratikramaNa pahelAM pApa je duSTa bhAve karelAM tevA duSTa bhAvathI pApa pharIthI nahi thAya. Ama pratikramaNathI have pachIthI pApAcaraNanA bhAvamAM pharaka paDe e mahattvano pharaka che. kemake ema ja bhAvamAM pharaka paDato javAthI pApAcaraNamAM duSTa bhAva maMda paDatA Ave. tyAre eka divasa evo AvIne Ubho rahe che ke jyAre duSTabhAva nAmazeSa thai jAya che. tethI pApAcaraNa ja baMdha paDI jAya che, ne duSTabhAva nAmazeSa thai jAya che, ne duSTabhAvanA sthAne nirmaLa bhAva AvavAthI pApAcaraNane badale kevala sukRtAcaraNa ja UbhAM thAya che. zAstra A ja kahe che ke utsarga mArga A; ke pApa karIe nahi, e ja pratikramaNa mATe upAdhyAya yazovijayajI mahArAje kahyuM : prathama pade paDikkamaNuM bhADuM, pApataNuM aNa karavuM." prathama pada eTale utsarga mArga, dvitIya eTale apavAda mArga. utsarga mArge pratikramaNa zuM? Aja ke pApanuM AjaraNa ja nahi. tyAre - apavAda mArge pratikramaNa A, ke (1) thai gayelA pApAcaraNono hRdayathI saMtApa ane (2) pApamAM atyanta akartavya buddhi, sAthe (3) pApakArI potAnA AtmAnI pAkI dhRNA. bIjA zabdamAM kahIe Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ to pApakArI potAnA AtmAne vosirAvavo. A rIte pratikramaNa kare e pachIthI saMyogavaza karmavaza pApa kadAca kare to paNa emAM pUrvanA jeTalo ja malina bhAva na hoya. A ocho pha2ka che ? Ama ja milana bhAva ghasAtA Ave, e saravALe AtmAne malina bhAva vinAno karI mUke. mahAvIra prabhunA stavanamAM kavie lakhyuM : "kAraka SaTka thayAM, tuja 143 AtamatattvamAM, dhAraka guNa samudAya sayala ekatvamAM" to AtmattvamAM cha kAraka kevI rIte thayA kahevAya ? vyAkaraNa-zAstramAM 7 vibhaktio Ave che, kartA-karma-ka2Na saMpradAna-apAdAna-saMbaMdha ane adhikaraNa. AmAM 6ThThI 'saMbaMdha'vibhakti e upapada vibhakti arthAt padane lAgu thanArI vibhakti che. dA.ta. rAmanuM rAjya, sItAno vinaya. tyAre kartAthI mAMDI adhikaraNa sudhInI bAkInI 6 vibhakti e kAraka-vibhakti kahevAya che, kemake kAraNa eTale kAraNa, kriyAmAM kAraNabhUta nimittabhUta hoya te kAraka-vibhakti. dA.ta. 'oraDAmAM bALaka AnaMda mATe DAbaDAmAMthI hAthethI lADu lai khAya che,' AmAM kriyA khAvAnI che. e khAvAnI kriyA karanAra (kartA) bALaka kriyAmAM kAraNa banyuM; e 'kartRkAraka.' A khAvAnI kriyA paNa khAvAnI vastu, dA.ta. lADu hoya to ja thAya che, mATe lADu e karma tarIke kriyAnuM kAraNa 'karmakAraNa' banyuM. khAvAnI kriyA hAthethI kare che, to kriyAnAM kA2Na tarIke hAtha e 'karaNa-kAraka' banyo. kriyAnuM prayojana AnaMda janme e che tethI ja lADu khAvAnI kriyA kare che, mATe AnaMda e paNa kriyAnuM kAraNa 'saMpradAna-kAraka' banyuM. khAvA mATe lADu uThAvavAnI kriyA DAbaDAmAMthI UThe che, mATe DAbaDo paNa kriyAnuM kAraNa 'apAdAna kAraka' banyuM. khAvAnI kriyA o2DAbhUta AdhA2adhikaraNa upara thAya che, tethI oraDo e paNa kriyAnuM kAraNa 'adhika2NakAraka' banyuM. ema eka kriyA pratye 6 kA2ka thayA. prabhune 6 kA2ka AtmatattvamAM zI rIte ? : 179 Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabhune chae kAraka potAnA AtmatattvamAM thAya che. dAta. "prabhuno AtmA, AtmAne, AtmA vaDe, AtmA mATe, AtmAmAMthI, AtmAmAM rahIne jANe che." eTale ? jANakAra jJAna karanAra prabhuno potAno AtmA che, e kartA-kAraka. jANavAnI vastu potAno AtmA, e karmakAraka. pra. to zuM paranA AtmAne na jANe ? na jANe to ahiMsA zI rIte pALe ? u. para AtmAne potAnA AtmA jevA ja jANe che. "Atmavat sarvabhUteSa'. mATe to AcArAMga zAstramAM kahyuM, - 'jaM hantumicchati taM appANameva jANAhi.' arthAt "jenI hiMsA karavA huM taiyAra thayo che, tene mArA ja AtmA tarIke dekha." jo A dekhe to hiMsA thAya ? bIjA jIvane potAno jIva jANyo eTale potAnA jIva jevI enA para mamatA thAya, pachI hiMsA zAnI thAya ? potAnI hiMsA koNa kare che? koi nahi. potAnI hiMsA na thAya e mATe hajI kAMTAthI bacAya che, "kAMTo na vAge e mATe joi joine calAya che, paNa "kIDI na mare' e mATe joi joine kyAM calAya che ? kema nahi ? kIDI e potAno jIva che ema lAgatuM nathI. prabhune e parajIvamAtra potAnA jIva jevA ja lAge che. tethI potAnA AtmAne jANyo eTale para jIvane jANI ja lIdhA. to zuM jaDane jANe ? jANe, paNa te svAtmAnA ja "paraparyAya' tarIke jANe. eTale emAM ya jANyo to potAno AtmA ja. prabhuno AtmA potAnuM svarUpathI anaMtajJAna darzana sukhamaya jANe AtmA AtmAne jANe che A kartakAraka-karmakAraka. (3) AtmAne AtmA vaDe jANe che, zAstra vaDe nahi. prabhu tattvaciMtana kare emAM zAstra Ama kahe che ema emane na vicAravuM paDe. e to svayaM phuraNAthI tattva ciMtana kare che. alabatta te ciMtana zAstrAnusArI ja hoya che, zAstrabAhya svataMtra kalpanA rUpa nahi. 180 Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (4) A jANavAnuM paNa zAnA mATe ? to ke koi vidvattA levA ke AnaMda mANavA mATe nahi, kintu potAnA AtmA mATe jANe che, arthAt AtmAne karmamukta karavA, vibhAvamukta karavA mATe jANe che. (5) kyAMthI jANe che ? to ke zAstramAMthI nahi (zAstranA AdhAre nahi) kintu potAnA AtmAmAMthI jANe che, aMtarAtmAne tapAsatAM emAMthI svAtmadarzana svAtmAnuM paramAtma-svarUpa-darzana UThe che. (6) prabhu AtmAne jANavAnuM kyAM rahIne kare che ? to ke koi gAma nagara ke jaMgalamAM rahIne nahi, kintu svAtmaniSTha banIne jANe che. arthAt bAhya sthAna kevuM che ? anukULa ke pratikULa ? enA tarapha leza mAtra dhyAna ApyA vinA potAnuM sat-cit-AnaMdamaya zuddha jJAna darzanamaya AtmasvarUpa khyAlamAM rAkhIne eTale ke e AtmasvarUpamAM rahIne jANe che, tattva ciMtana kare che. mATe ja bIjA AtmAone paNa mULa svarUpamAM evA sat-ci AnaMdamaya tarIke pUrNa jue che. "jJAnasAra"mAM kahyuM che, "divAnapUra pUI nava jagatanA jIvonuM pUrNa tarIkenuM darzana e potAnI AtmaniSThatAne laine thAya che. Ama "kAraka Saka thayAM tuja AtamatattvamAM evI prabhunI stuti karI. AThamI parASTimAM AvI Atma dazA hoya che. tyAM "dhAraka guNasamudAya sayala ekatvamAM' arthAt AtmAmAM kSAyika kSamA Adi guNono samUha che, paraMtu e badhA guNane ekarUpe dhAraNa kare che. je kSamA e ja namratAnirahaMkAra, e ja nirlobhatA. guNo AtmAnA svabhAvamAM eTalA badhA ekarasa thai gayelA che. 18100000000 Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zerIno kUtaro, koinI pAchaLa doDe.. khUba doDe.. khUba doDe 5 paNa, zerInI sarahada AvatA aTakI jAya. tenAthI AgaLa te vadhI zakato nathI. ' tarka, zerInA kUtarA jevo che.. tenI pAse vega che.. tINatA che. paNa, tenI eka maryAdA che. tarkano sImADo kayAMka pUro thAya che. tarka tenAthI AgaLa vadhI zakato nathI. te sarahadanI pele pAra pahoMcavuM hoya to zraddhAthI pahoMcAya che.. tarka vAmaNo che. zraddhA virATa che. paNa, zraddhAnA nirmANa mATe tarka kAmano che. tarkanAM TAMkaNe zraddhAnuM manohara zilpa racAya che. A pustaka eTale eka virATa zilpazALA. ARHAD PRINTS 98209 2