Book Title: Kabir Vani
Author(s): Beramji Pirojshah
Publisher: Jehangir B Karani
Catalog link: https://jainqq.org/explore/032367/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAca barAbara tapa nahIM juTha barAbara pApa jA ke hirade sAca haya tAke hirade A5, , kabIra vANI che Waco Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kabIra vANI. mahAtmA kabIrajInAM cuMTI kahADelA (6) deharAo, 25 bhajane tathA temanA khAsa trIsa (30) ja che artha sAthe tathA kabIrajInI jIdagInuM TuMka vRtAMta. racanAra marahuma berAmajI pIrejazAha mAdana. sarva haka pragaTa karanArane svAdhIna sAtamI AvRtI. pragaTa karanAra, jehAMgIra bI. karANInA chokarAo, pustake vecanAra ane pragaTa karanAra, rAmajI menazana" sara phirojhazAha mehatA reDa, koTa, muMbai, Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "kabIra vANune saMpUrNa kopIrAITa marahuma berAmajI pIrejazAha mAdAnAM vArasa-vakIlo pAse kAyadApUrvaka kharIdI lIdhuM che. Published by M. M. Karani M/s. Jehangir B. Karani's Sons, 12B, Sir P. Mehta Road, Fort, Bombay. Printed by M. M. Karani The Karani Art Printing Press, Mahavir Building, Homji Street, Fort, Bombay, Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kabIra vANI mATe muMbaInA jANItA vaktA ane selIsITara marahuma zeTha jehAMgIra je. vImAdalAlane dabA. ApaNA A hindusthAna dezamAM, jyAM sudhI ApaNe jANe chIe tyAM sudhI koI paNa bIjA deza karatAM ghaNe meTe darajaje, brahmavidyA athavA khudAzanAsIne upadeza purAtana kALathI karavAmAM Ave che. dharmazAstranAM pavitra saphAomAM tema phalasuphInAM guhya pustakamAM, mahAbhArata, rAmAyaNanAM virarasa kAvyamAM temaja purANenI rasIlI vArtAomAM, padamAM, bhajanamAM jyAM jyAM juo tyAM bhinna bhinna prakAre A sarvathI mahAna vidyAne aneka svarUpamAM manuSyanAM mananI najara samakSa kAyama rAkhavAnI khaMtIlI kezeSa A dezamAM karavAmAM AvI che. bIjA dezamAM paNa che ke A vidyA ajANa na hatI, joke tene abhyAsa judAM judAM nAme heThaLa badhe thoDo yA ghaNe cAluja hato, chatAM A hindanI bhumI upara te e abhyAsane eka sarvoparI abhyAsa tarIke lekhI, bIjI badhI bAbadene utaratI paMktInI gaNuM, brahmavidyAnA pAyA uparaja te saghaLI bAbadene ubhI karavAmAM AvI che. eka mANasanI janmathI maraNa sudhInI AkhI jIMdagI tenA nAnA moTA banAvo sAthe A brahmavidyA athavA IzvarI dharmanI AsapAsa ja vIMTALI rAkhavAmAM AvI che kAyadAone AdhAra jema A vidyAnA pAyA upara levAmAM AvyuM che, tema rAjadvArI gaThavaNa paNa tenI uparaja racAya che, ane duniyAnAM vidha baMdhAraNene A mahAna vidyAnA acaLa siddhAMtanI AsapAsa guMThavAmAM AvyA che. A goThavaNa tadanaja vAstavika che. je vidyA sRSTInAM mULathI zarUAta karI paramAtmA, mAyA vigerene abhyAsa karI, judI judI duniyAe, bhuvane athavA lenuM varNana karI mANasanAM baMdhAraNane tenA drazya tathA adrazya vibhAgamAM khulluM karI, pragaTikaraNanI mahAna kriyAnI samajaNa ApI, duniyAnA sarva banAvone khulAse Ape che tathA bhaviSya mATe uMcamAM uMca AzAne prakAza tene abhyAsIonAM jIgaramAM manapasaMda rIte nAkhe che, je vidyA duniyAnAM guhya kAyadAone khullA karI, manuSyanI AgalI tavArIkha raju karatAM, tenI hAlanI hAlate te kema poMce te Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samajAve che, tathA tenAM bhaviSyane suMdara khyAla Ape che, je vidyA A sthala AMkhethI dekhAtI duniyAmAM ja potAnA abhyAsane rekI na rAkhatAM mineI athavA adrazya duniyAo, je A duniyA sAthe ghaNAja atalagane saMbaMdha dharAve che, tene paNa abhyAsa sAthe sAthe karI, AkhA vizvanA niyamone akkalAnusAra samajAve che, te mahAna pavitra vidyA vanA bIja kaI paNa pAyA upara racAyeluM mANasanI jIMdagInuM, saMsAra vayavahAranuM, rAjadvArI racanAnuM, cA dharma sthApanAnuM baMdhAraNa kAcuM ane pikaLaja karavuM joIe, ane ethI ulaTuM je paNa bAbada pAyo A purAtana brahmavidyAnA acaLa satya upara nakhAye heya te bAbadanuM baMdhAraNa, eka khaDaka upara ubhAM karelAM makAna samAna majabuta, maMda tathA lAMbI haiyAtI bhegavanAruM hovuM ja joIe. A brahmavidyAne judI judI keme judAM judAM nAmathI oLakhe che. khristIomAM tene mATe "Gnosis" zabda vaparAya che, jarathostInAM lakhANemAM tene hanuma (paramAtmAne pichAnavAnI vighA) tarIke oLakhAvI che, ane musalamAna bhAIe tene elae-ilAhI kahe che. A vidyA A elma uparaja badhA moTA dharmo racAyelA che, ane teja kAraNasara meTA dharmanAM muLa siddhAMto dharma abhyAsIone eka bIjAne maLatAM mAlama paDayAM che, temaja judA judA dharmonuM nItizAstra teonAM muLa siddhati karatAM paNa vadhu darajaje ekasarakhuM ja jaNAyuM che. brahmavidyAnA abhyAsa judI judI rIte thAya che. dharmazAstromAMthI tenA muLa siddhAMta tAravI kaDhAya che. hIMduonAM upanISada, bhagavadagitA tathA brahmasutra hindubhAIo mATe A vidyAnA abhyAsa kAjenAM khAsa pustake che. bIjI kema mATe paNa A pustakane abhyAsa teonAM pitAnAM dharmazAstra samajavA khAtara ghaNe agatyane ane kimatI madada karanAro che, kAraNa teonA saphAomAM brahmavidyA je rIte viratAravAmAM AvI che, tevI bIje ThekANe vistArelI jaLavAI rahI nathI. paNa A abhyAsa kaI sahela nathI. te mATe ghaNuM tIkSaNa manabuddhinI jarUra che eTaluM ja nahi, paNa tene kharo bhAvArtha samajavA zAca athavA pAlavAnI khAsa AvakhyakatA che, kAraNe brahmavidyAnA gudha siddhAMtane javAba ApanAra mANasamAM raheluM budhdhi athavA badhanuM uca tatva pavitrAIthIja prakAzI zake che, ane jeTalA pramANamAM A badhane prakAza bahAra paData Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hoya teTalA pramANamAM ja brahmavidyAnI kharI khubI IpaNa vAMcaka samajavAne tathA pichAnavAne sAmarthavAna thAya che. jeoe A bAbane cheDe paNa abhyAsa kare che teonI A viSe khAtarI thaI che, ane teo samajI zakyA che ke vyAkaraNanA kAyadA jANe saMskRta, avaktA yA arabbImAM lakhAyelA dharmazAstranuM AjanA jamAnAnI bhASAomAM bhASAMtara karanArAo, phakta vyAkaraNane game evAM bahelAM jJAnane lIdheja bikaTa bAba samajavAne jarAe lAyaka TharatA nathI temaja vaLI phakata tikSaNa akakala vaDe brahma, mAyA, jIva vigerenI philasuphI upara vAdavivAda karanArAo paNa pitAnI game evI kAbela jhahena chatAM brahmavidyAnA abhyAsanA adhikArI hevAne dAvo karI zakatA nathI. jeoe bhakti, pavitrAI, tathA jAtIga vaDe aMtaHkaraNane zadhdha karyuM che, jeonAM hRdayamAMthI duniyavI vAsanAonI zakti kamI thavA mAMDI che, ane ahaMkArane bahurUpI daitya mahAdevanA cidAnI kuMDamAM baLI javA mAMDyA che, jeonAM jIgarane ahuramajhadanAM putra Ataze pitAnAM pavitra tejathI svaccha ane nirmaLa karyuM che, jJAna, abhyAsa tathA bhaktinI zaktithI jeone aMtaraAtmA pradIpta thayo che, teo ane teo ja A ilma elAhInA- A jhumanA, A brahmavidyAnA sAcA AdhakArIo gaNAya che, teo ja tenI khubIo tathA meTuM mahatva kharekhara pIchANu zake che. paNa AvI uMce hAlata Ave te Agamaca lebha, lAlaca sAtha laDavAne, ane pavitrAI tathA ca prApta karavAne sAdhAraNa manuSyane paNa uttejana maLavuM joIe che, ane teTalA kAje A moTAM dharmazAstra uparAMta mahAbhArata, rAmAyaNa jevI virarasa kavitAo mAraphate, purANenI rasIlI vArtAo mAraphate tathA kirtaNa vagere bIjuM sAMdhaNethI judA judA jamAnAnA sAdhusati A AtmajJAnanAM sidhdhAMtane sAdhAraNa manuSyanuM hRdaya AkarSe tevA savarUpamAM raju karatA rahyA che. A jJAnanA sAcA zikSakone judA judA dharmoe judAM judAM nAmathI oLakhyA che. hIMduo teone rUSio, mahAtmAo, kahe che, pArasIo teone sAdhya rozanI lAvanArAo)ne elakAba Ape che, khristIo teone Prophets, paramAtmAne payagAma lAvanArAo gaNe che, ane musalamIna bhAIo teone sAleke, payagambare vigere nAmethI pichAne che. A mahAna Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (6) gurUdevA tathA temanA celAee, temaja duniyAnA aneka sAdhusa`tAe, haraeka paMkitanAM lokAne lAyaka thAya evAM sAMdhanA mAraphate, brahmajJAnanA sidhdhAMtA judA judA AkAramAM bahAra pADayAM che, ke jethI daraeka hAlate pugelA jIva A brahmajJAnanAM tejane lAbha meLavI peAtAnI aMdara rahelA izvarIza, (vadhi, jIvAtmA, spirit)ne peAtAnI zakti dhame dhime pradarzita karatA kare. A judAM judAM sAdhaneAmAM kAvya yA kavitA e eka agatyanuM sAdhana che. kAvyanI suMdara zabda racanAthI, tenA mehaka kAyA, svarA tathA tAlathI kAi paNa bAbada rasIlI, miThI tathA suMdara banI jAya che, ane badhA mulakAmAM kavitA, gAyaNeA, gajhalA, khayatA, doharA, chaMdo mAraphate brahmavidyAnA sidhdhAMtA tathA nItinA sakhA, suMdara draSTAMtA, manehara zabda racanA tathA dIla jItI lenArA alaMkArAnI madada sAtha jagatane ApavAmAM AvyA che. ApaNA A dezamAM deharAe tathA pado mAraphate brahmavidhA zikhADanArA AmAM kabIrajInu nAma bahu jANItu temaja mAnItu' thaI paDayuM che. zahere zahera ane gAme gAma, vidyAneA ane vakatA, sAdhue temaja sa'sArI, paDatA tathA bhIkhArIo, kathA kahenArAo ke gAyaNakArA, rAya kavAM reMka, sarva kAinAM mukhamAMthI kabIrajInA dIlapajhara deAharAe bahAra paDI peAtAnI uMDI asara upajAvatA rahyA che. vaLI hAlane samaye jyAre thIsAphIkala seAsAyaTInA gaI pA sadInI cAlu mahenatathI brahmavidyA tarapha daraeka dezamAM, harakAi kAmamAM, tathA badhA dharmoM mAnanArAomAM dIlasejI utpanna thai che, ane tenA abhyAsa sarva ThekANe cAlu thayA che, teve samaye phIlasuphI cA nItinAM gutha graMthA uparAMta, kAvya racanAnAM mana harI lenArAM padmA tathA deAharAe mArate paNa A badhI vidyAesanI vidyAne pracAra thAya e khareja eka cAhavA lAyaka tathA lAbhakAraka khAmada che. eTalAMja kAraNasara eka pArasI badhu bhAi beherAmajI pIrAjazA mAdane ghaNAeka zrama lai kabIranA doharAenA saMgraha karI, tene lAyaka rIte gADhavI, eka suMdara pustaka mAraphate jAheramAM ANyA che. A pustakanAM sAMkaLiyAM tarapha eka najara kekatAMja temAM keTalI agatyanI khAkho samAi gaI che, tathA hara eka kIsamanA vAMcanArane phreMce evuM kaI ane kaMi zikSaNa Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (7) te madhethI maLyA vinA rahevAnuM nathI, te jhaTa mAlama paDI Ave che. paramAtmA, mAyA, kALa evAM mathAlAM heDala AvelA deharAomAM brahmavidyAnAM mULa sidhdhAMto kabIrajInA suMdara zabdomAM vAMcI dareka jIjJAsune jJAna sAthe AnaMda prApta thaze emAM jarAe saMdeha nathI. vaLI Mysticism nA abhyAsIonAM jIgare, jIva tathA zivanI aikyatA viSenA kAvyo vAMcI tathA prema birahA uparanAM temanAM madhura vacane jANa khuzInA bahAramAM khIlyA vinA rahevAnAM nathI. mana vidyAnA abhyAsIne jema mananI bAbada uparanA deharAo jJAna sAthe ja saMpAdana karAvaze tema mANasanAM sukha duHkha upara manana karanArane karaNa tathA nasIba uparanAM kAvyo mananI zAMtI sAthe zikSaNa pUruM pADaze, ane dareka sujJa vAMcanArane smaraNu-saMtasaMga- sakhAvata-dhiraja-saMtoSa-vizvAsa-zrama-prema-ApAga vigere nItinA sadguNe viSenI suMdara satare temaja ajJAna hiMsA-ahaMkAra-kapaTaniMdA vigere guNonI virUdhdhanA subhASita deharAo, akhaMDa lAbha karyA vinA rahevAnA nathI; e uparAMta daraeka sajajana gurU tathA satasaMga, paMDitAI tathA sanyAsa vigerenAM kabIrajInAM zikSaNathI bedha tathA jJAna pAmI AnaMdamaya temaja bhakitayukta thaze e vAta paNa nizaMkaja che. TUMkamAM, A pustakamAM samAyelI bAba karma jJAna tathA bhaktinA mArgomAMnA bI paNa mArga upara cAlanArAne joIto kherAka pure pADaze, vidyAnA pujArIne vidyA Apaze, nitInA bhakatane nitIna sabake deze, sukhamAM samAdhAna sthApavAne ane namratA grahaNa karavAne, temaja duHkhamAM dhIraja dharavAne ane manane zAMta rAkhavAne kimatI madada karaze, ane dareka rIte hara ke manuSyane lAbha tathA bedha devA uparAMta AnaMda pamADaze Ama kahevAmAM atizayokita karelI gaNAze nahIM. kabIrajI ageInA mArgamAM eka AgaLa vadhelA jIva hatA, eka sAcA bhagata hatA, eka kharA gI tathA sAleka hatA, ane temanAM vacanee hIndustAnanA ghaNA vibhAgomAM hajAre mANasene zAMtI tathA rAhata bakSI che ane have pachI bakSaze. temanAM AvAM upayogI vacane jaLavAI rahe ane tene keIka lAyaka rIte goThavavAmAM Ave e kharekhara IcchavA joga che ane A IcchA bhAI mAdananAM pustake pAra pADI che e khuzInI vAta che. Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 8 ) zaMkarAcArya eka prakhyAta sleAkamAM brahmavidyAnA mULa tatvAne nIce pramANe jAhera karyAM cheH zyAmA` prachyAsi cadukata gaththuM kADhibhI: brahmasatya jagamithyA thavA prova nAparaH " je khAdyAne karoDo graMthAmAM vistAravAmAM AvI che te huM aradhA kSeAkamAM darzAvIza. prahla athavA paramAtmA satya, acaLa che, jagata asatya, sadA badalAtu' che, jIva tathA paramAtmA judA nathI paNa ekaja che." zu che tene badhAM eja prakhyAta phIlasuphe mANasane mATe sarvathI uttama kA zAstrAmAMthI nIce pramANe sAra slAkamAM kahADayA che. Alekhya sarva zAstrAnI vicArayA nIca punaH punaH isa ekama sunISapannama, dhaiyA nArAyaNusa sadA. 'badhAM zAstrA upara vicAra karyAM pachI tathA tee upara vAraMvAra manana karave, A sidhdhAMta sAbeta thAya che ke paramAtmAnuM sadA dhyAna karyAM kara." A agatyanAM sidhdhAMtAne tathA tene mANasanI jIMdagImAM kema lAgu pADI zakAya tene kabIrajIe emanI rasIlI bhASAmAM bahu acchI rIte vistAryA che, ane A kabIra vANInuM pustaka je koi jyAre paNa uMdhADaze tyAre temAMthI tene kAMi ane kAMi umadA vicAra mIThA, madhura, mAyALu vacanemAM bahAra pADelA maLaze, ane tene AnaMda, zAMtI tathA sukha pamADayA vinA raheze nahIM. phurasadanA vakhata gALavAne A pustaka eka upayAgI sAMdhana purU pADaze, gAyanakArane joitA dAharAone eka sArA saMgraha A pustaka raju karaze, ane meAja nIti tathA khuzAlI sAthe jJAna haraeka vAMcanArane sadA purU pADaze. jehAMgIra jamazedajI vIyAdalAla. O Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - mama zeTha jehAMgIra jamazedajI vimAdalAla. AkhI jIMdagI loka sevA arthe arpaNa karI, potAnI ke pArakI sarve kemanI ujatInA kAryamAM haste moTe bhAge laI, dukhyAnuM dukha nivAraNa mATe yathA zakti banato prayatna karI, garIbonA belI thaI temanI muzkelImAM pitAthI banI zake eTalI madada karI, bhASaNe dvArA leka-samAjane pitAnA dharma ane pharaja upara mustakIma karavAnI jIvatoDa mahenata karI, maraNanI chellI ghaDI paryata bina-svAthI sevA bajAvI, A mahAna vatA, lokapriya ane lokarakSI mahAna purUSa, A phAnI jehAMna cheDI potAne paramAtmA sanamukha jaI pahoMcyuM che, jyAM emanI rUDI karaNInA pratApe paramAtmA yogya badalo ApI, svarganuM uttama sthAna nirmANa karaze e nakkI. maranArane janma I. sa. 1870 mAM theye ane nizALanI kArakIrdI paNa tejavI hevI joIe kAraNake 1884 mAM 15 varSanI ummare metrIkanI parIkSA pasAra karI 1887mAM bI. e. nI parIkSA pasAra karI 1889mAM ema. e. thayA, ane 1891 mAM ela. ela. bI. nI parIkSA pasAra karI 1898nA eprIlamAM solIsITaranI parIkSA pasAra karI te divasathI bhAgIdArImAM dhaMdho zarU kIdhe, ane te dhaMdho karatAM pise meLavavAnA lebhathI bAkAta rahI, garIba-gurabAMonA belI tarIke maraNa paryata sevA bajAvI. emanI oNphisamAM garIba vidhavA ane bAI-bAvarIonI alagAra bapora pachI lAgatI ane temane joitI kAyadAnI salAha binasvArthe ApavA uparAMta temanuM sarva kAma kALajIthI karI ApI garIbonA aMtaHkaraNapUrvaka AzIzo letA hatA. pitAnA bulaMda jarathostI dharma upara pura ekAda rAkhI, tene abhyAsa cAlu rAkhI, te abhyAsane lahAvo bhASaNe dvArA pitAnI mane cAlu ApatA hatA, ane eo igrejI temaja gujarAtImAM eka ghaNA AkarSaka belanAra hatA tethI, pitAnA sAMbhaLanAranA mana upara ghaNI uMDI asara nipajAvavAmAM ghaNA phattehamata thatA, jene lhAvo levA bharanAra bhASaNa karanAra hovAnuM jAhera thatAM ja bhAre gIradI thatI. maranAra anna-phaLa-zAkanA eka custa hImAyatI hatA ane jIva dayAnAM kAryomAM pura umagathI bhAga laI sadA sevA bajAvatA. vaLI "sulehanA kAsada samAna aneka kemI kajIyA kaMkAza maranAra pitAnI kuneha ane kaLAthI banne pakSene samajAvI manAvI samAdhAna karAvavAne phattehamaMda thatA, Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (10) jethI kharcane bacAva thavA sAthe, kaDavI lAgaNIo pheravAI jaI sulehanuM pharekhtAI vAtAvaraNa sthApavAmAM seMkaDo vaLA kArya bajAvI bhalAI karI gayA che. pitAnI vahAlI jarathostI kemanA lAbhamAM marahuma sadA ustavAra khaDA rahetA ane tema karatAM pisA ke lAgavagane vaza nahIM thatAM, potAnAM aMtaHkaraNanAM avAjane sadA mAna ApI potAne je kharuM lAge te ja lakhatA ane kahetA, jethI keTalIka veLA apajaza paNa maLatuM paNa "sevA" bajAvavAne ghaNA sakhata niyamanuM pALaNa karanAra A virala nara "satya"ne vaLagI rahI, bhalA ghanetaranI darakAra kIdhA vinA kArya karatA. A prakAranI bina-svArtha sevA banAvanAra A viralA naranI jagyA khAlI raheze. evA eka saputanuM kavakhatanuM avasAna ghaNuMja duHkhadAyaka che, paNa paramAtmAnI marajIne sarvee tAbe thavAnuM che. mahue je upayogI ane dhArmIka chaMdagI gujArI che te kema ke parama sarvene dhaDa levA joga che ane ApaNe prArthanA karIzuM ke mahuM mane varganuM uttama sthAna maLe. pragaTa kartA. Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAMkaLiyuM, 116 maMgaLAcaraNa * * * * izvara viSe pada naMbara 1 thI 66 jIva viSe pada 67 thI 103 mAyA vize pada 104 thI 150 kALa viSe pada 15 thI 225 nAma smaraNa pada ra26 thI 283 gurU viSe pada 284 thI 324 satasaMga viSe pada 325 thI 382 saMta, te AkAravALA izvaraja che pada 383 thI 386 sanyAsI viSe pada 387 thI 404 pada 405 thI 455 zabda (vA) viSe pada 456 thI 478 karaNa vize pada 479 thI 142 ajJAnI vize pada 543 thI 553 asala svabhAva vize pada 554 thI 598 sakhAvata vize pada 599 thI 15 mANasane khare zaNagAra pada 616 thI 623 khare phakIra koNa? pada 624 thI 6ra6 saMtApa viSe pada 6ra7 thI 631 118 mana viSe 140 147 165 182 187 189 19ii Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 195 209 210 (12) dhiraja viSe pada 632 thI 636 ciMtA vize pada 637 thI 649 vizvAsa viSe pada 650 thI 659 nasIba viSe pada 660 thI 680 zrama viSe pada 681 thI 684 hiMsA na karavA viSe . pada 685 thI 707 sahakAra vize pada 708 thI 72pa vAdavivAda vize pada 7ra6 thI 739 niMdA-kapaTa vize pada 740 thI 752 nArI viSe pada 753 thI 780 prita viSe pada 781 thI 798 izvara prema viSe pada 799 thI 811 Apa-lega viSe pada 812 thI 837 birahA viSe pada 838 thI 906 '27 223 227 2aa 239 244 249 257 Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 281 rASTa 283 kabIrajInA trIsa (30) ja . . 279 jaMtra 1 luM-jagAiye kayA? prema , 2 juM-kijIye kayA? puMjA 281 , 3 juM-parakhiye kayA? 282 4 thuM-karIye kayA? satasaMga 282 5 muM-bolIye kayA? miThA 283 che 6 ThuM--barAIe kayA? gara , 7 muM-khAIe kayA? ema 284. cha 8 muM-pijIye kayA? tAmasa. 285 , 9 mu-DIye kayA? abhimAna 286. , 10 muM-tyAga kayA? sabakachu 287 che 11 muM-suniye kyA? guNa 289 12 sAMdhIye kayA? ikiyA 289 ka 13 muM-mArIye kayA? AzA 290 14 muM-rAkhiye kayA? 292 15 muM-dhariye kayA? dhiraja 292 16 muM herAiye kyA? 292 17 muM-miTAime kayA? zrama che 18 muM-baDA puna kayA? dayA 294 , 19 muM-baDA pApa kayA? 294 20 muM-diye kayA? dAna 295 21 muM-khuzabaI kayA? > 22 mu-durgadha kayA? 296 , 23 muM-lakhiye kyA? (apanA) rU5 i 24 muM-lijIye kayA? hari nAma 297 25 muM-dekhiye kayA? AtmArAma 297 che 26 muM-pAIye kayA? sukha 298 , ra7 muM-heIye kayA? dAsa che 28 muM-nI kayA? he nehAra 299 che 28 muM-mAniye kayA? 300 , 30 muM-bicArIye kayA? ta 301 dhama mana 23 hiMyA 296 296 Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kabIrajInAM (25) bhajaNe 1 kAyAnAM kartavya viSe jIvane cetavaNI. - 303 2 jIvane cetavaNuM. 304 3 bacapaNa, javAnI, buDhApa cAlI jAya che! to Izvara-maraNa kayAre karaze? 305 4 paisAnA khela viSe. 305 pa paisAvALAnAM sagAM thavA sarva nikaLe che. 306 6 kALa (ta) viSe cetavaNuM. 306 7 dehanA nAza mATe cetavaNuM. 307 : 8 saMsAramAM chevaTa duHkhaja che, rAma saMbhAravAmAMja sukha che. 307 9 bAheranA juThA dekhAvothI izvara maLatuM nathI. 308 10 mAtra dharmazAstro bhaNyAthI ja kAMI Izvara maLI zakato nathI. 309 11 tArI viSayavAsnAone kacaDI nAMkha. 311 12 tArAM manane kAbumAM le, te te paramAtmA sAthe bheTa karAvaze. 312 13 duniyA sArI duHkhI, jeNe mana jItyuM teja sukhI che. 313 14 jenAM manamAM paramAtmA ja rahelA hoya teNe bAharanI kriyAo karI ne karI e sarakhIja che. 314 15 kAle zuM thaze tenI tane khabara nathI, te paramAtmAne bhajI tAraM siddha kArya karI le. 315 16 jagatamAM juThAMpaNa viSe. 316 17 jama (mata)nA hAthathI chuTavAnI cAvI. , 317 18 saMta purUSanI dostI karI tAruM kAma karI le. 318 19 he paramAtmA! basa mane tArAM caraNanIja darakAra che. 319 20 kharuM dhana te Izvara che, je kadI jatuM rahevAnuM nathI. 320 21 paramAtmA tArI aMdaraja che. 321 22 ArasImAM moDuM je harakha nA, tArA aMtaramAM tuM je "tuM kevo che?" 23 dunyavI mArga ane IzvarI mArga e banne ulaTA che. 323 24 paramAtmAne divAne thaye to pachI suvAnuM kevuM. 324 2pa kamaLa jevuM meha ApyuM che te paramAtmAnuM bhajana gAvA mATe ja che. 325 kabIrajInI jIdagInuM TuMka vRtAMta 326 Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Uran 119 YILLARD E WAV P DAS ANT w AT CO uni 19 wit : . ..ar nr 1 QUIS Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (0 ) kabIra vANI. Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ En, kabIra vANI hama kachu pakSapAta nahi rAkhI, saba jIvana ke hitakI bhAkhI. huM koinIbI taraphadArI karato ke rAkhatA nathI, paNa je kAMI kahuM chuM te sarvenAM bhalAne arthe; koI eka dharmavALAne mATe nahi, paNa saghaLA dharmonuM bhaluM cAhIne kahuM chuM-kabIra. sata kabIrake bacake, pragaTa karU aba ya; je vA nija vAMcahi, buddhi nirmala heya. sata kabIrajInAM vacane, have huM pragaTa karuM chuM; je kaI vAMcaze ne manana karaze tenI buddhi nirmaLa thaze--dharmadAsa, Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgaLAcaraNa-(namaskAra) (1) sarvopara sata purUSa haya, sabake jIvana A5; prathama vaMdanA tAhike, nAza heta saba pA5. paramAtmA sarvoparI che, ne te sanAM jIvone jIva che. pahelA namaskAra huM tene karUM chuM; kAraNa ke tenAM nAmanI barakatathI ApaNAM sarva pApane nAza thAya che. dvitIya vaMdanA gurUke, karata jJAna prakAza bina gurU nAhiMna heta naya, aMdhakAra nAza. bIne namaskAra huM sadgurUne karuM chuM, kAraNa ke, ApaNe kharekhara koNa chIe te teo ApaNane samajAve che, ne temanA vinA bIjAM keIthI ApaNane e samaja paDatI nathI. (3) tIya vaMdanA saba saMtake, bhavajala tAranAra; bhakita jJAna vairAga de, karata baDe upakAra. trIjo namaskAra huM sAdhuonA vargane karuM chuM; kAraNa ke te ApaNuM pharI pharIthI janmavAnuM-maravAnuM maTADe che. te ApaNI iDhiono meha maTADe che, tene badale ApaNane paramAtmA upara prema utpanna kare che, tethI ApaNane izvaranI mulAkAta thAya che, je ApaNane izvaranI mulAkAta thAya che, tethI e sAdhuone varga ApaNu mANasa jAtanI upara meTo upakAra karanAra gaNAya che. Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ namaskAra. (4). purUSa rUpI sazurU haya, sadagurU rUpI saMta inake pada vadana kiye, A bhavake aMta. . izvaranI mulAkAta karAvanAra gurU, izvara piteja che. pharaka mAtra eTaleja, ke te potAnI nirAkAra sthiti choDIne ApaNuM mATe dehamAM Avelo hoya che. e izvaranI mulAkAta karAvanAra gurU, sAdhuonA vargamAMja maLI Ave che; bIjA badhA sAdhAraNa vargomAM te hetuM nathI. mATe (sAccA) sAdhuo jyAM jyAM ne jyAre jyAre najare paDe, tyAM tyAM ne tyAre tyAre ApaNe teone namaskAra karIzuM ne teonI banatI sevA cAkarI karazuM; kAraNa ke teo vaDeja pUnarjanmanAM ApaNuM duHkhane aMta Ave che. (1 Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ izvara viSe. (1) dharatIkA kAgaja karUM, kalama karUM vanarAya; sAta samudrakI sAhi karuM, hariguNa likhA na jAya. AkhI pRthvinAM jeTaluM moTuM kAgaja banAvuM, saghaLAM jagalanAM lAkaDAnI kalama banAvuM, ane sAte dariyAnA pANIne sAhI karI nAkhuM, taba hari (Izvara)nA guNa lakhI zakAya nahIM. arthAta ke-je apUrNa che tenI madadathI, paramAtmA je pUrNa che, tenuM khyAna thaI zakeja kema?" (2) bhArI kahuM te meM DarUM, halakA kahuM to cha8; meM kyA jAnuM rAmake, nainA kabahu nA dITha. izvara bhArI che ema kahetAM huM bahuM chuM-je halako che karI kahuM, te te mazakarI karavA jevuM yAne juThuM kahyA barAbara che-kabIrajI kahe che ke huM zuM jANuM ke Izvara kevo che, kAraNa mArI A khAkI Akhoe tene kadI je nathI-arthAta ke paramAtmA A AMkhe dekhAto nathI, paNa tene aMta:karaNamAMja oLakhAvAne che. esA keI nA milA, ghaTame alakha lakhAya; bina bAri bina tela bina, jalatI jata dikhAya. evo koI mane maLyo nathI ke je alakha yAne bahArathI nahi pichANI zakAya te je paramAtmA che tenI A zarIramAMja pichANa karAvI Ape, ane je jeta, tela ne kAkaDA vagara, hamezAM jaLatI rahI che te dekhADe. Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ izvara viSe. (4) dekhA haya so kise kahuM kahe ke patiyAya; hari aisAkA taisA haya, harakha harakha guna gAya. meM paramAtmAnAM darzana kIdhAM che te keNane kahuM? ane je kahuM te koNa mAnaze?-izvara te ekane ekaja yAne sadA ekasamAna che mATe huM to tenAM harae harakhe guNa gAvuM chuM, tyAre tenI yAdamAM cakacura chuM. sAheba terI sAhebI, saba ghaTa rahI samAya; jayuM mehadI ke pAtame, lAlI lakhI na jAya. - jema mahedInAM jhADanAM pAdaDAMmAM lAlI rahelI che, paNa bAherathI te dekhI zakAtI nathI tema "e sAheba" tArI sAhebI sarva ThekANe che, jene tuM dareka AkAra ke zarIramAM rahelo che, paNa bAherathI cAne A khAkI AMkhee tuM jevAI zakAtuM nathI. izvara kyAM che? khaleka bina khAlI nahi, suI dharanake kera; Age piche rAma hare, rAma binAM nahi aura. eka seya jevI paNa nAnI cIja rahI zake eTalI paNa jagyA paramAtmA vinA khAlI rahelI nathI, evI rIte paramAtmA, AgaLa pAchaLa, sarve ThekANe ne sarve vastumAM rahelo che, ne te sivAya bIjuM kAMI nathI. (7) jaryuM nenaname putalI, yuM khAleka ghaTa mAMhe, bhulA leka na jAnahi, bAhera kuMdana jAye. jema AMkhamAM putaLI rahelI che, tema paramAtmA paNa A zarIramAM ja rahelo che, paNa bhulA paDelA yAne mAyAnI jALamAM lapaTAyelA leke jANI zakatA nathI, tethI teo paramAtmAne potAnI bAheraja zodhavA jAya che. Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kabIra vANI. (8) kasturI kuDala base, mRga dhaMhe bana mAhika aise ghaTa ghaTa rAma haya, (52) duniyAM dekhe nahi. haraNanI daMTImAM kasturI rahelI che ne tenI sugaMdha haraNane Ave che paNa haraNane khabara nathI ke kasturI jevI sugaMdhI vastu tenI potAnI aMdara rahelI che te to vanaspati suMdhI suMdhIne kasturIne potAnI bAhera jaMgaLamAMja zodhatuM phare che, temaja paramAtmA paNa dareka AkAra tathA dareka zarIramAM rahelo che chatAM mANasanuM dhyAna bAhara lAgeluM hovAthI koI tene joI zakatuM nathI. A ghaTa bina kahAM na dekhIye, rAma rahA bharapUra jina jAnAM tina pAsa haya, dura kahA una dUra. zarIranAM bhittara sivAya bIje kayAMe izvarane zodhavA nA jA; tyAM ja te bharapura rahelo che; jeNe tene pAse jAye te izvara tenI pAse ja che, ane je kahe ke izvara dUra che to te mANasathI izvara jarUra dUraja che-ane te IzvarathI dUra ja raheze. (10) bAhera bhittara rAma haya, nenana abhirAma; jita dekhuM tita rAma haya, rAma binA nahi ThAma. bAhera temaja aMdara paramAtmA rahelo che ane e pramANe sarva ThekANe che, temAMja AMkhanI kharI khuzAlI rahelI che-kabIra kahe che ke jyAM paNa huM jouM chuM tyAM mane te izvaranuM darzana thAya che ane mAleka sivAya kaI paNa jagyA bAkI nathI. (11) javuM paththarame haya devatA, yuM ghaTame haya kiratAra, jo cAhe didAra ke, te cakamaka heke jAra.. jema paththaramAM agni chupAI rahela che, tema izvara paNa dareka zarIra AkAramAM bharAIne rahelo che, ane jeNe izvarane jevo hoya, te jema cakamakane Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ izvara kayAM che? paththara sApha hevAthI, tene ghasavAthI agni pragaTa thai bAhera dekhAya che, tema tArAM zarIrane tathA manane pavitra kare, to tane paNa paramAtmAnAM darzana thAya. (12) pAvaka rUpI rAma haya, saba ghaTa rahA samAya; citta cakamaka lAge nahiM, ghuvA ahiM ahiM jAya. izvara agnirUpa che ane badhAMnAM zarIramAM rahelo che, paNa jema cUlAmAM purUM baLataNa na hovAthI dhuMvADo thayA karI baLatuM haLavAI jaI, agnine prakAza thato nathI, tema jyAM sudhI mANasanuM cita bAhera bhamatuM aTakIne paramAtmA upara purUM lAge nahi tyAM sudhI A pavitra darzana thatAM nathI. (13) sAMI tera tuM rahe, kyuM paththarame Aga jota sarUpI rAma haya, citta cakamaka he lAga. jema paththaramAM agni chupAIne rahe che, temaja izvara paNa aMtaramAM ja rahelo che--jyAre tArUM cita sApha karaze, tyAre te jota prakAzIta thaze ane tuja pite izvarI svarUpa yAne jota che evuM tane mAlama paDaze. izvara kAM nathI maLato? (14) . paradeza jana gayA, ghara hirAnI khANa, kAca manikA pArakhuM, kahyuM Ave pahechAMna? pitAnAM gharamAMja hirAnI khANa hovA chatAM paradezamAM zedha karavAne jAya, evo je beTA kAcane pArakhu hoya te kharA hirAne kema jANI zake? izvara jevo amUlya hire aMtaramAMja hovA chatAM, mANasa tene bAheraja zedhe te paramAtmA tene kayAMthI maLe? Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kabIra vANI. (15) jAnuM hari dura haya, hari harUdaya mAMhi; ADI vATI kapaTakI, tAMse dIsata nahi. kabIra kahe che ke huM emaja samajato hato ke Izvara te dura (AkAzapara) haze, paNa mane jJAna thayuM tyAre meM jANyuM ke paramAtmA te mArA hRdayamAMja vasele che, paNa haiyAmAM vAMsa (paTa)ne paDado paDelo tethI mane izvara dekhAi zakAya nahi. (16) jAke ADA aMtarA, tAke dIse na keya; jAna buja jaDa he rahe, baLa taja nirbaLa heya. jene mAyAne ADe aMtara paDela hoya tene zuM dekhAya? je jANIbujIne jaDavAdI bane tyAre tenuM kharuM jora chatAM te azakta rahe emAM zi navAI? arthAta, mANasa AtmA che ema nahi mAne, ane jIMdagI mAtra iDhionI moja majAmAMja rahelI che evuM mAnI AtmajJAna nahIM meLave te tene paramAtmA kyAMthI dekhAya? (17) bhaTaka muva bhedI binA, keNa batAve dhAma? calate calate juga gaye, pAva kesapara gAma. ' bhedu yAne paramAtmAne pIchANanAra gurU vagara huM bAhera bhaTakI bhaTakIne marI gayo paNa mAlekanuM ThekANuM mane koIe batAvyuM nahi ane evI rIte izvara bAherathIja maLaze ema mAnatA mAnatAM kAMI jugo cAlI gayA-jayAre paramAtmAnuM dhAma te pA kozaparaja hatuM, yAne aMtaramAMja Izvarane aMza rahelo che Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ izvara kAM nathI maLatA? (18) asata kahA~ De hAM, kisa biSa Ave hAtha; kabIra! taahi pAiye, jakha bhedI lije sAtha. paramAtmA vase kayAM ne huM tene zeAdhu kayAM, teA pachI mane te kema maLe? jyAre meM bhedu cAne paramAtmAne pIchANanAra gurUnI sa`gata kIdhI cAne mane gurU maLyA tyAreja izvarane maLavAnA mArga maLyA. ( 19 ) jA kAraNa hama kruDate, era karate Asa umeda; seA teA aMtara ghata milA, gurU sukha pAyA bheda. je kAraNa mATe huM mAhera zeAdha karatA hatA, ane maLavAnI AzA umeda rAkhatA hatA, te te! mane mArA aMtaramAMja (hRdayamAM) maLye ke jeneA bheda mane gurU maLyA tyAreja khullA thayeA. (20) hirA harikA nAma haya, hirade aMdara dekha; Ahera bhittara bharI rahA, aisA agama alekha. izvaranAM nAmarUpI eka hiro, je hradayamAM jaDelA che, tene tuM tArAM aMtaramAM tapAsa! jyAre tene hRdayamAM joze tyAre te tane aMdara paNa dekhAze temaja bhAhera paNa sava ThekANe dekhAze, evA te che, jenI hastIne bheda khAherathI naMhi varNavI zakAya ke nahi samajI zakAya tevA che. (21) biSaya pyArI prItaDI, taba hari aMtara nAhi; jaba hari aMtarame khase, biSayase prIta nAhi. jyAMsudhI iMdrinAM viSayeA upara prItI thayA kare, yAne jyAMsudhI iMdriyonAM bhoga bhogavavA vicAra thayA kare, tyAMsudhI aMtaHkaraNamAM izvaraneA vAsA nathI ema jANavu paNa jyAre paramAtmA tenA hRdayamAM vastA thAya--yAne izvara aMtaramAM vase tyAre viSaya vAsanAnA tyAga-arthAta havasa-lAbha-lAlaca Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kabIra vANuM. uparanI bhAvanA jatI rahe che ema nakakI jANavuM, ane tyAreja paramAtmAnAM darzaNa thAya. . (22) bhakita bigADI kAmayAM, Iddhi kere svAda jama gamAyA khAdhame, hirA khayA hAtha. jeo iDhionA bheganI sarva prakAranI mojamajAhamAM rahIne niraMtara khAvA pIvA vagere duniyavI vicAromAM cakacura rahe che, teonI izvara taraphanI bhakti jatI rahe che, ane teo khareja hire hAthamAMthI gumAvI potAne janma barabAda kare che. arthAta mAtra khAvA pIvAnI moja athavA dhana bheguM karavAne khAtaraja A jIMdagI che, ema jeo samaje che, ane bIjI ucI nema viSe jANatA nathI, cA jANavA chatAM te upara manana karatA nathI, teo potAne bhava phekaTa gumAve che, ane teone paramAtmA maLI zakato nathI. (23) rAma haya tahAM kAma nahi, kAma nahi tahAM rAma; done eka ja kyuM rahe, kAma rAma eka ThAma? jenAM aMtaramAM paramAtmA vase tene viSaya vAsanA heya nahi, jenAM manamAM viSaya vAsanA nathI tene ja paramAtmAnAM darzana thAya,-jema eka jagAnI aMdara be vastu ekkI veLA rahI zakatI nathI tema viSaya vAsanA, ane paramAtmAnAM darzana, bane ekkI veLA aMtaramAM samAI zake nahi-kAraNa teo paraspara virUdhdha che, jyAre haiyAmAMthI viSaya vAsanA dUra thAya, temaja tenA badhA vicAra paNa aMtaramAMthI dura thAya, tyAre ja tyAM paramAtmAno vAsa thaI zake. (24) jaise mAyA mana me, taise rAma ramAya, tArA maMDaLa chAMDake, jahAM kezava tyAM jAya. jema duniyAnI mAyAmAM yAne moja majAhanA vicAromAM mana cakyura banI temAM lInna thaI jAya che tema je mana paramAtmAnA vicAramAM lInna thaI pitAne bhulI jAya, to te mANasa sUryamaMDaLa paNa choDIne tyAM pahoMcI jAya ke jyAM paramAtmAno vAsa che. Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pavitra manane ghara beThAM hAra maLe che. (25) cetana cakI beTha kara, maname NR cIsa nirbhaya cheke niHzaMka bhaja, kevaLa kahae mananA daravAjA upara cekI rAkhI dhirajathI besa, ane pachI jarAe bhaya cA zaka rAkhyA vinA tuM kevaLa Izvarane ja manamAM bhajyA kara-arthAta, tArA manamAM duSTa vicAre AvavA nA de, ane izvara maLaze evuM nizcaya dhArI manamAM vamAsyA karate izvaranI yAdamAM rekAi jA. (26) leha lAgI nirbhaya bhayA, bharama gayA saba dUra baname baname kahAM TuDe, rAma yahAM bharapUra. jyAre manane izvaranI leha lAge, tyAre izvaranAM vamAsaNamAM (vicAramAM) rahevAne lIdhe, duniyAnI phikara ciMtA TaLI jAya, ne indriothI dekhAtA khoTA dekhA-bhrame paNa maTI jAya, ne izvara sarva ThekANe gharabeThAM dekhAya evuM che tyAre izvarane zodhavAne jaMgale jaMgala zA mATe javuM joIe? (27) sabahi bhUmi banArasI, saba nira gaMgA tAya; jJAnI AtmArAma haya, je nirmaLa ghaTa heya. je mana pavitra thAya che, kAzI javAnI ane gaMgA nadImAM nahAvAnI kAMI jarUra nathI. pavitra mananAM ane sApha dIlanAM mANasane sarve jagyA ekaja sarakhI kAzI jevI pavitra che-ane sarve nadInAM pANI gaMgA jevAM pavitra che; je pavitra thayuM che, jene jJAna thayuM che, teno AtmA izvarI che. (28) ApA ye hari mile, hari milata saba jAya; akatha kahAnI rAmakI, kahe se kena patiyAya? "huM phalANe mANasa chuM" evuM bhAna jatuM rahe, tyAreja izvara maLe; ane izvara maLe tyAreja AkhI sRSTi maLe nahi thaI jAya. izvaranI evI, nahi kaLI zakAya tevI kahANuM che, paNa e kahANuM mAne che keNa? Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyAM "huM" nathI tyAM izvara che. (29) kabIra! jaba e jaga nahi, taba rahA eka bhagavAna; ane veha dekhA najarase, se rahA kena makAna? e kabIra! jyAre aMtaramAMthI A jagatanI hastIne khyAla nikaLI jAya, tyAre mAtra bhagavAnaja ekalo rahe-ane je koIe tene te je te purUSa amuka jagyAeja rahelo che ema kema kahevAya ? arthAta-je mANasa potAnAM dhyAnamAMthI jagatanI haraeka vastune khyAla ane AkArane kahADI nAkhe to pachI te ekalA izvarane ja joI zake, ane Izvara sarvavyApaka hovAthI te jIva paNa sarvavyApaka thaI jAya tyAre te mANasa amuka jagyAe ja rahe che ema kadI kahevAya nahi. (30) harijana hari to eka haya, je ApA miTa jAya; jA gharame Apa base, te sAheba kahAM samAya? izvaranI yAda karatAM karatAM, dhyAna izvaramAM evuM lAgI jAya ke indrionA viSayenA vicAro to , paNa "huM phalANe mANasa chuM" evI pitAnI yAda paNa manamAMthI jatI rahe, tyAreja izvarane yAda karanAra ane izvara ekaja thaI jAya-paNa jyAM potAnI yAda "huM paNuM" yAne "huM chuM" e khyAla thayA kare, tyAre temAM izvara kayAMthI rahI zake, cAne Izvara kema dekhAya? (31) tu tuM karatA tuM bhayA, tuM mAMhe mana samAya, tuM mAMhI mana mila rahA, aba mana aMta na jAya. "huM nathI" (paNa) "tuM che" evuM vicAryA karatAM yAne "paramAtmAnuM ekaluM smaraNa" karatAM mane evuM to IzvaramAM samAI jAya ke pitAnuM "huMpaNuM" reheja nahi, paNa mana Izvara svarUpa thaI jAya, ane mana jyAre izvaramAM maLI jaine rahetuM thayuM, ke pachI te kadI chuTuM vikhuTuM paDavAnuM nathI kAraNa te pitAnI sukhI cheDe pugI gayuM, eTale "huM juduM chuM" evuM bhAna pharI tene thazeja nahi. Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ izvarane baMda kema thavAya? (32) tuM tuM karatAM te bhayA, mujase rahI na "huM" vArI phere nAma para, chata dekhuM tita "tuM" kabIrajI kahe che ke "tuM tuM" eTale paramAtmAnuM ja nAma levAthI huM izvarane maLI gaye ne mArAmAM "mArApaNuM" rahyuM nathI. tArAM nAma parathI huM kurabAna thaI jAuM chuM ke te japavAthI have jyAM jyAM huM jouM chuM ane je je huM jouM chuM te badhuM "izvararUpa" dIse che. rAma, kabIrA eka haya, kahena sunanake deya, de kara je jAnasI, jAku gurU milA na hoya. izvara ane kabIra te ekaja che mAtra kahevAmAM ane sAMbhaLatAM "ba" che cAne judA che; koI ema jANe ke kabIra ane izvara be judA che tene gurU maLe nathI, ema samajavuM. (34) nAma kabIrA he rahA, kalajugAme prakAza saba saMtanake kArane, nAma dharAyA dAsa. A kaLIyugamAM kabIranuM nAma prakAzI rahyuM che, paraMtu kabIrajI kahe che ke, huM to paramAtmAne nekara chuM ane saghaLA saMta kene mATe yAne jeo khudAI rAha para cAlavAvALA che tenA upadezathIja huM nAma rAkhI gaye chuM. (35) kabIra, kuttA rAmakA, motI nAma dharAya; gale bica dorI premanI, chata kheMce tita jaya. kabIrajI kahe che ke huM to rAmane kutara (nekara) chuM-mAruM nAma metI rAkhyuM che--mArAM gaLAMmAM izvarI premanI derI nAMkhI che, jethI izvara jyAM mane dore tyAM huM jAuM chuM. arthAta-meM mAruM dIla paramAtmAne saMpUrNa arpaNa Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kabIra vANI. karyuM che ane mArI marajI pramANe nahi paNa mAlekanIja marajI pramANe rahuM chuM ane kAryo karUM chuM. dAsa kahAvana kaThaNa haya, meM dAsanake dAsa; aba to esA ho rahu, ke pAMu kalekI ghAsa. pitAne dAsa kahevADavuM eTale paramAtmAne baMde thavuM e bahu muzkela che; huM te tenAM baMdAone nokara chuM ane havethI e thaIne rahuM, ke teonA paga heThaLanuM ghAsa banI jAuM. (37) jo dekhA se tinemeM, cothA mile na koya; cethe pragaTa kare, harijana kahie ya. jebI meM joyuM che te-satva, rajasU ane tamasa je prakRtinAM traNa gaNe chetraNamAMja thatuM dekhAya che, ane e traNanI bIjI tarapha je cethI hAlata che, te hAlatano kai paNa mANasa ane mAnya nathI. e cothI hAlatane je pragaTa karI zake teja izvarane khare bhagata che. sArAMza ke, duniyAmAM saghaLe ThekANe "huM" "tuM" ane "te evA traNa prakAre jAhera thaI rahyA che e traNa uparAMta cAne e traNene eka karI nAMkhanArI je cothI hAlata che te ja paramAtmAnI hAlata che ke jyAM "huM" "tuM" ane "tuM" e judAIne prakAra hastI dharAvatA nathI ane je koI, te hAlata potAmAM pragaTa kare teja harijana yAne AtmajJAnI gaNAya. (38) jo eka na jAnIyA, to bahu jAne kyA heya; eke te saba heta haya, sabase eka na heya. tuM te ekane yAne izvarane nahi jANe to bIjuM badhuM jANavAthI zuM thAya? te ekamAMthIja A sRSTinI badhI pedAza banI che. te ekamAMthI ja A aneka uthatio thai che, paNa te badhAMthI eka thaI zakatuM nathI Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ izvaranA bado kema thavAya? ( 39 ) eka sAMdhe sama sadhe, saba sAMdhe eka jAya; ne tuM siMthe mUlakA, phUle phUle aghAya. te tuM ekane sAMdhaze teA badhu e sadhAze, paNa jo tuM (te eka zivAya) badhAMne sAMdhavA jaze tA te eka jatA reheze. jhADanAM muLane pANI siMcaze ne tene sAcavaze te temAM phaLa phula sarve AvI jaze--arthAta, je tu izvaranA sAtha karaze yAne mAlekaneja maLavAnI icchA rAkhaze te duniyavI mAlamatA peAtAnI meLe AvI jaze. (40) saba Aye isa ekame, DAra pAta phaLa phUla; kabIra! pIche kayA rahA, grahi parA nija mULa 15 e ekamAMja badhuMe AvI jAya che, DALa, DAMkhaLAM, pAtarAM, phaLa ne kula sarve temAM AvI jAya che. tyAre e kabIra! je keie te mUlaneja pakaDI rAkhyuM. tene bIjI karavAnuM cA meLavavAnu bAkI zuM rahyuM? jene izvaraja maLyA tene bIjI' zuM joie? ( 41 ) merA mujase kachu nahi, jo kachu haya seA terA, terA tujakA sAMpate, kA lagega merA. e izvara! mArAmAM "mArUM" cAne mArI jAtanuM peAtAnuM heAya evuM kAMi nathI; je kAMi che, te badhuM tArU ja che; ane je kAMi tArU che, te taneja pAchu havAle karUM, tethI mArU kAMie jatuM rahetuM nathI--arthAta, mArI racanAmAM A sthULa zarIra che te mArU nathI; kAraNa ke, maraNa vakhate mArAthI chuTu paDI jAya che; mArI racanAmAM "prANamayakoSa" cAne zarIramAM rahelA, dasa prakAranAM kAma khAvatA vAyuM che te mAre nathI; kAraNa ke, maraNa vakhate te paNa mArAthI chuTA paDI jAya che; mArI racanAmAM "maneAmayakASa" cAne iMdrinI gamatI cIjone khyAla karyA karatuM je kr Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kabIra vANI. (mananuM) nicaluM bhAna che te paNa mAruM nathI kAraNa ke, huM jyAre svargamAM jAuM chuM, tyAre te paNa mArAthI chuTuM paDI jAya che; mArI racanAmAM "vijJAnamaya koSa" athavA mananI zakitao ne sadaguNe che te paNa mArAM nathI; kAraNa ke, huM tane maLavA AvuM chuM, tyAre te paNa bemAlama thaI jAya che; e badhAMthI uparavALuM tatva je "AtmA" athavA "huM pote kahevAuM chuM" te paNa mAre nathI; kAraNa, jyAre huM "pita" thAuM chuM tyAre huM te kAMI heto nathI. "tuMja" hoya che. (42) merA te kaI haya nahi, ora meM kisIkA nahiM, aMtara draSTi bicAratAM, rAma base saba mAMhi. e sarva (upara jaNAvI gayA teomAMnuM) ke mAruM nathI ne huM eomAMnAM koIne nathI; izvara najare jotAM paramAtmAja sarvanAM aMtaHkaraNamAM vasele che. (43) kabIra! jI rAmA, gayA je sakala dvipa rAma base ghaTa sittarA, je Aje pratita. e kabIra! izvarane zodhavAvALo mANasa, saghaLA dezamAM jAya che, paNa je tene vizvAsa hoya, to paramAtmA to aMtaramAMja rahelo mAlama paDe. (44) : saba ghaTa bhittarameM basu, eke mile na keya te karUM so meM karUM, nAma baMde heya. izvara to savIkArene zarIramAM raheluM che, paNa tene koI oLakhatA ke bheTatA nathI; je kAMi che te izvaraja kare che, paNa mAtra nAma mANasanuM hoya che, yAne lake kahe ke eka kArya amuka mANase kIdhuM. Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ izvara maLe to badhuM maLe. (45). saba ghaTa merA sAiyAM, khAlI ghaTa nahi keya balihArI usa ghaTakI, jA ghaTa pragaTa heya. sarvanAM zarIramAM paramAtmA che, ne koI paNuM zarIra te vagara khAlI nathI; paNa je zarIramAM paramAtmA jAhera thAya te zarIranI balihArI che, cAne jIvavAnI moja tyAreja hoya che. eMsaTha divA jeDa kara, caude caMdA mAMhi; tisa ghara kaisA cAMdanA, jIsa ghara geviMda nAhiM?' coMsaTha battio sAthe meLavyuM ane caMda caMdramAnA prakAza paNa tyAM hoya, paNa je gharamAM yAne zarIramAM izvara nahi pragaTa thayo hoya, tyAM kharuM ajavALuM kayAMthI hoI zake? kei eka pAve saMtajana, jA ke pAMca hAtha; jAke pAMce vaza nahi, tAko hari saMga na sAtha. jeoe potAnI pAMce Idrione tAbe karI che temAMnA koI eka sAdhu purUSane paramAtmA maLe che, paNa pAMca indrione jeNe vaza nathI kIdhI, tene izvarane melApa thaI zakato nathI. IzvaranI vAta heDethI kahI zakAtI nathI. (48) kabIra! hadake chavake hita kara mukha nA bela; je hada lagA behadase, tAse aMtara khela. are kabIra, jenI AzA umeda, hadavALI AkAravALI sUchIne lagatI ja hoya che, tenuM bhaluM cAhIne tene nirAkAranuM sAdhana zikhavate nA, (paNa) jenI AzA umeda koIpaNa jAtanA AkAre dharAvyA vagaranI aparamapAra khAlI jagyAmAM jaIne rahevA upara lAgelI che, tene, nirAkarane pahoMcavAnuM, tArA manamAM chupuM rAkheluM sAdhana zikhavaje. Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 kabIra vANuM. (49) hadamAM rahe mAnavi, behada rahe se sAdhaka hada behada dene taje, tAkA matA agAdha, sAdhAraNa mANasane AkAravALI cIjonuM bhAna hoya che; ane sAdhune AkAra vagaranI aparamapAra khAlI jagyAnuM bhAna hoya che, paNa je aparamapAra khAlI jagyAnuM bhAna paNa na rAkhe tene te mahimA aparamapAraja jANo, eTale ke hada ane behadanI pAra gayelAne to koI pAraja pAmI zake nahi. (50) hada chAMDI behada gayA, avara kyiA vizrAma, kabIrA jAsu mila rahA, se kahIye nija kAma. hadavAlI, AkAravALI duniyA choDIne hada vagaranI, AkAra vagaranI khAlI jagyAmAM javuM, ane e pramANe rehavA vasavAnI bIjI jagyA karI levI, ane tyAM je sAheba rahe che tenI sAthe huM (kabIra) jema maLI gayo chuM, tema sAthe maLI jai rahevuM e te darekanuM potAnuM ja kArya che, eTale ke te pitAthIja anubhavAya che, bIjo koI te dekhADI yA kahI zake nahi. (51) hadane beThA kathata haya, behadakI gama nahi; behadakI gama heyagI, taba kaneke kahyuM nahi. jenuM bhAna hadavAlI, AkAravALI, duniyA sudhInuM ja hoya che. ane hada vagaranI AkAro dharAvyA vagaranI, khAlI jagyAmAM je jIvI jANato nathI, teja pitAnAM ajJAnapaNamAM te hAlatanuM meheDethI varNana kare che, paNa je jIvI jANe che, te to te hAlatane heDethI belI nahi zakAya evA prakAranI samaje che, ne tethI ja te vize te kAMI bela nathI. Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIvanuM muLa. " (para) dekhana sarIkhI bAta haya, kahena sarIkhI nAhi; aisA adabhUta samajAke, samaja rahe mana mAhi. nirAkAra Izvarane maLavAne lagatI e vAta, ApaNe pote joIe teja samajAya, ane bIjo koI moDethI samajAve to nahija samajAya, evA ajAyaba prakAranI che; mATe tuM ene anubhavaje, ne tAre anubhava tArA manamAM ja rAkhaje, te bIjA koIne kahete nA. (53) bina dharatikA gAma haya, bina paMthaka deza, bina piMDakA purUSa haya, kahe kabIra upadeza. mArUM kabIranuM kehavAnuM e che ke, ApaNI A duniyAnI cIjonI sarakhAmaNIethI izvarane lagatI vAto bolI zakAtI nathI. dAkhalA tarIke, mANase jyAM rahetAM hoya te jagyAne ApaNe "gAma" kahIe, paNa paramezvara (jyAM rahe che te jagyAne mANasanAM raheThANanI sarakhAmaNI karIne "gAma" kahevAya nahi, kAraNa jyAM pRthvija nahi tyAM "gAma" kema hoya? ApaNe eka dezathI bIje deza jaIe tyAre tyAM koI raste thaIne jaIe chIe, paNa paramezvara (jyAM) rahe che tene mANasanA raheThANanI sarakhAmaNI karIne "deza" kahIe, te te deza javAne kAMI rasto nathI. kei eka mANasa che evuM ApaNe kahIe, tyAre tarata tenuM zarIra ApaNuM lakSamAM Ave che; have eja rIte ApaNe belavA jaie ke "paramezvara" che, te loke ema samaje ke tene zarIra haze, jyAre tene zarIra to cheja nahi. (54) kabIra cala jAya thA, pucha liyA eka nAma; calatA calatA tahAM gayA, jahAM gAma nAma nahi ThAma. huM izvaranI rAhamAM cAlyo jato hato, cAlatAM cAlatAM meM eka mANasa pAse izvaranuM nAma puchI lIdhuM. pachI te nAma japate japate AgaLa ne AgaLa cAlyA kIdho, tyAre Akhare huM tyAM jaI pahoMcyA, jyAM koi gAma nahi maLe, kAMi rahevAnuM nahi maLe, ne koinuM nAma nizAna nahi maLe. Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kabIra vANI. (55) kaitaka dekhA deha bina, ravi sasi aina urjAsa; sAheba sevAme rahe, beparavA hiM dAsa. A ajAyaba jene dekhAva meM zarIra vagara joye. mArI chidra ane mana maLe nahi thai gayalAM hatAM, tevI hAlatamAM meM A annayama jevA dekhAva joyA. ane e dekhAva jovAne mATe sUrya, caMdranuM ajavALu paNa tyAM nahi hatuM; pachI huM nokara mAphka mAlekanI sevAmAM rehavA lAgyA, te A duniyAnAM sarva kAmeA te sarve vAtA viSenI mArI phIkara ciMtA maTI gai. (56) dharati gagana pavana nahi, nahi' tukhkhA nahi'tAraka taba harike harijana thA, kahe kazmIra khicAra. 20 jyAre pRthvi, pavana, AsamAna kAMi nahi hatuM ne tuMbaDu ke tene tAra kAMie nahi hatuM, tyAre mAtra izvara ke izvarane bhagata teA hateAja, evu` mArU kahevu' che, je mATe tuM vicAra kara. (57) dekhA eI agama dhanI, mahimA kahI na jAya; teja puja pragaDha dhanI, manase rahA samAya. me' te mAlekane joyA, jene iTrie peAheAMcI zakatI nathI ne tene mahimA cAne meTAinI vAta mAhADethI kahevAija zakAtI nathI, te prakAzanA jaththA hRdayamAMja samAi rahyA, eTale ke te mAtra anubhavamAMja rahelA che, cAne je kAi anubhave teja jANI zake che. (58 ) kriSaka dekhA jJAnakA, zaikhA aparama deva; cAra vedakA gama nahi, tahAM kabIrA seva. jene jovAthI sarve cIjo ne vAtA jaNAya che, te dIpaka me... joyA; ane tene, kadIe sarakhAmaNI nahi karI zakAya evA izvara tarIke meM Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Izvarane kabIre kema je. pichA, ane cAre vedo jenI vAta samajAvI zakAya nathI, te ) sAhebanI sevAmAM huM khaDe rahyo. (59) kanDa upara basata haya, merA sAheba sahe; jAke rUpa na dekha haya, se aMtara miyA mohe. kaMthane mathALe, (yAne jaraztIomAM jene garethamAMna kahe che tenI upara) je rahe che te mAre sAheba che, ane jene AkAra, lITI ke AkRti kAMIe nathI, te (Izvara) mane mArA (aMtara) mAMja maLe. (60) meM thA, taba hari nAhiM, aba hari haya meM nAhiM; sakala aMdherA miTa gayA, dipaka dekhA mAhiM. huM amuka mANasa chuM." evuM jyAM sudhI mane dekhAtuM hatuM, tyAM sudhI mane izvaranAM darzana thatAM nahi! hAla mane paramAtmAnAM darzana thAya che tyAre "huM amuka mANasa chuM," evuM mane dekhAtuM nathI; izvararUpI dIpaka mArAM haiyAmAM meM joye, tyAre mAre pitAne ane sArI duniyAne lagatI kaIbI vAta viSe mane ajANapaNuM rahyuM nathI. (61) karatama karatA nA hatA, nA hatA hATa na pATa; jA dita kabIrA rAmajana, dekhA aughaTa ghATa. jyAre huM (kabIra) izvarane sevaka thayo, ne jyAre huM acaLa padane pA cAne kadI nAza na pAme evAM sthAne pugyo, tyAre hATa ane pATa tathA kartA ane karma saghaLuM mArAMmAMthI cAlI gayuM. arthAta jyAre aMtara AtmAnuM bhAna thAya che tyAre tene bahArane saMsAra tathA kartA-karma saghaLuM maLe nahi thaI jAya che, eTale ke jenAra "huM" jude, ne jevAnI "vastu" bIjI sAme hoya evuM kazuMe tyAM hotuM nathI Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 kabIra vANI. (62) guna iMddhi saheje gai, sagurU bhaye sahAya; - ghaTameM bahA birAjayA, baka baka mare palAya. paramezvara sAthe kharekhara melApa karAvI zake evA gurUe jyAre mane madada kIdhI tyAre, mArA sarva tame-guNa jatA rahyA, sarva rajoguNe jatA rahyA, ne sarva satva-guNo paNa (thaDe vAra) maLe nahi thaI gayA, tethI mArI chaye indrio paNa jatI rahI ne e badhuM je thaI gayuM, te mArI kAMI kezathI nahi thayuM, paNa pitAnI meLeja thaI gayuM. sarva guNe ne sarve ikrie jatI rahI, ne haiyAmAM paramAtmA birAjelA dekhAyA, temanI sAthe rUbarUmAM melApaja jyAM thayo, te have paramezvara mATe vizeSa balavAnI jarUra rahI nahi. (63) kabIra, hadakA gurU haya, behadakA gurU nahiM; behada Ape upaje, anabhavake ghara mAMhiM. kabIrajI kahe che ke, hada choDavavA mATeja gurUnI jarUra che. pachI behadamAM gurUnI jarUra rahetI nathI; behada pitAnI meLeja pitAnA AtmAnubhavathI prApta thAya che. (64) nirAdhAra se sAra haya, nirAkAra nija rUpa; nizcala jAke nAma haya, aisA tatva anUpa, A saMsAra AkAravALe ApaNane dekhAya che, chatAM te nAzavaMta hovAthI nirAkAraja che. A ApaNuM zarIra paNa teja rIte nirAkAra che. je hamezAM rahevAvALuM tatva che teja tatva kharUM nAmavALuM che, ane te tatvanI upamA kaMi ApI zakAya tema nathI, yAne tene nAma nizAna cheja nahi. Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ te tavane tuM teija anubhava (65) suratameM mUrata base, mUratame eka tata tA tata sata bicArayA tatva tatva se tata. zudhdha dhyAna athavA samAdhimAMja paramezvaranI kharI mUrti dekhAya che. e mUrti evI che ke tenuM vANuthI kaMI varNana karI zakAtuM nathI, tethI tene tata"nuM nAma ApavAmAM Ave che te "tata"ne vicAra karatAM aMte ema mAluma paDe che ke A AkhA vizvanuM mULa tatva te "ta" ja che, ane je to dekhAya che te mAtra teja "ta"nAM rUpAMtara che. che e tatva bicArake, rAkhe haiye sAya; se pAni sukhake lahe duHkha na darase keya. e tatva zuM che tene vicAra karI, te tatvane je pitAnAM haiyAmAM anubhave ane rAkhe, te mANasane sukha ja maLe ne te kaIpaNa jAtanuM kuSTa anubhave nahi. Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - -- - - mae. I ' ' jIva viSe. (67) bina bIjA vRkSa haya, bina dharatI aMkura; bina pAnI raMga haya, tahAM chavA mura. * jyAM bIja vagaranuM jhADa che, jyAM dharatI vagara cAne bhaya vagara kuTI nIkaLela pIle uge che, jyAM pANI vagarano raMga che, tyAM jIvanuM muLa che. arthAta-jIva jyAMthI nikaLe che tyAM AkAra, raMga ke jagyA jevuM kAMI nathI, yAne je sarvanuM muLa (paramezvara) jenuM rUpa, raMga ke AkAra jevuM nathI temAMthI jIvanuM pragaTa thavuM hoya che. (68). hama vAsI vahAM dezake, jahAM gAja rahA brAnDa; anahada bAjA bAjIyA, avicala jata akhaMDa. jIva tyAMnA rahevAsI che, ke jyAM "zabda brahma" yAne sRSTinA jAhera thavAnI pehallI zarUAtanI hAlata, jene hiMdu zAstramAM "zabda brahma ane jarathostI dharmazAstramAM "ahunavara" kahyo che, teno nAda (avAja) thato hoya che, jyAM te hada vagaranuM vAchatra vAgyA kare che, ane jyAM niraMtara (yAne eka sarakhI rahelI akhaMDa)ne haMmeza baLatI jota che, te jIvanuM raheThANa che. | (69) AyA ekahi dezaseM, utarA ekahi ghATa, bicame badhA he gaI, se he gaye bArebATa. te eka dezamAMthI yAne paramAtmAmAMthI badhA jIvo AvyA che, ene ekaja ThekANe yAne A sthaLa (khAkI) duniyAmAM utaryA che, paNa nIce AvatAM madhyamAM, yAne judAM judAM bhUvanamAMthI pasAra thatAM teo upara ApadA AvI paDI, ne tethI teo eka bIjAthI judA paDI, chuTA vikhuTA thaI gayA. Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (70) hama vAsI vahAM dezake, jahAM jAtavaraNa kuLa nAhe zabda milAvA che rahA, para deha milavA nAkhe. ApaNe (jIva) asalamAM te, te ekaja dezanA rahevAsI chIe ke jyAM jAta, varNa, ke kuLa (uMca yA halakuM) jevo taphAvata kAMIe nathI. tyAM to mAtra "zabda"thIja melApa yAne ekatra thaI zakAya che. A sthULa zarIrathI tyAM eka thaI zakAtuM nathI. (e sthitImAM mAtra mahAtmAoja rahI zake che). (71) gebI AyA gebase, aura yahAM lagAI eba ulaTa samAnAM gebame, to miTa jAya saba eba. A aNadITha jIva, IzvaramAMthI nikaLe che paNa A nAzavaMta jagnamAM AvavA ane kAryo karavA mATe potA upara aneka prakAranAM zarIra dhAraNa karyA che, tethI tenAmAM durga che ne khAmIo pedA thaI che. e jIva, zarIra sAthe eTale lapaTAI gayuM che, ke zarIranA sarva de (avaguNo) tene lAgu paDayA che te viSaye tarapha deDe che, ne viSayamAM tene laya thayA kare che, tene badale je te jIva ulaTa cAne-izvara tarapha deDe cAne dIla lagADe, ne izvaramAMja tene laya thAya, to tenI sarva khAmIo maTI jAya. (72) kabIra! jAta jAtaka pAhenA, jAta jAtame jAya, sAheba jAta ajAta haya, se sabame rahe samAya. zarIra dhAraNa kIdhA pachI jIva potAnuM pragaTIkaraNa AgaLa vadhAravAne A duniyAmAM Ave che tyAre judI judI jAta, varNa ne kuLa, nica ke uMcamAM, pitAnI AgaLI karaNa mujaba avatare che, ane nara ke nArIne deha dhAraNa kare, paNa izvarane jota-varNa ke nara-nArI jevuM kAMIe nathI, tethI (paramAtmA) jagatamAM sarva ThekANe ane sarva AkAre ke zarIramAM samAI rahyA che yAne hAjara che. Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kabIra vANI. (73) karI karAmata jagatakI, rAja rIta aMdhAnA sAhya kyi tAhe sapake, A5 chupe karI Ana, paramezvare jagata pedA kIdhI, ane jagatane calAvavA kAyadAo mukarara kIdhA te pachI tuM (jIva)ne vRdhdhi karavAne mATe, yAne tArUM pragaTikarANu AgaLa calAvavAne, jagatane tAre havAle soMpIne, tArI upara pitAne sahAya nAMkhe ane pachI pote izvara najara AgaLathI chupAI gayA. (74) eka buMda te saba kiyA, nara nArIkA nAma; se tuM aMtara ja le, sakaLa sthApaka rAma. te eka muLa yAne paramezvara che, jemAMthI A badhuM che, ane nara-nArI, evAM nAme banyAM che, te paramezvara sarva vyApaka thaine badhe rahyo che, tene tuM tArA aMtara (haiyA)mAM zodha. (75) eka buMda te saba kiyA, eka dehakA khistAra; se tuM kyuM bisArIyA, aMdhe muMja gamAra? te eka muLe (paramezvare) A badhAM jagatanuM visatANuM kIdhuM che; A jagata che te izvaranuM meTuM zarIra che, ane ApaNuM sarve te eka moTA aMganA mAtra bhAge chaIe, ane tenAthI ja jIvIe chIe, yAne ApaNuM jIMdagIne AdhAraja izvara che, tyAre tene, e AMdhaLA, mUrkha ajJAnI! tuM kAM visarI gayo? saba ghaTa sittara rAma haya, aisA A5 se jAna; Apa Apase baMdhIyA, Ape bhayA ajANa sarva AkAre ane zarIramAM paramezvara che evuM tuM tArI meLeja jANI le; tuM tArI meLeja pite baMdhAI gayuM che tethI "tuM pate keNa che?" e vAtathI tu ajANa thaI gayuM che, ane te tuM bhUlI gayA che. Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIvanuM izvarane bhulI javuM. (77) pAMca ghATakA piMjarA, so te apanA nahi; ApanA piMjara tahAM base, agama agocara mAMhi. paMca bhUta yAne pAMca mULa padArtho, pRthvi, pANI, agni, havA ne AkAzanuM baneluM A zarIra, te kAMI ApaNuM haMmezanuM raheThANa nathI. ApaNuM zarIra eTale ApaNuM kharUM pitApaNuM kharuM svarUpa te te jagyA che, jene A iDhiothI pahoMcI zakAtuM nathI, ne joI-jANI zakAtuM nathI tyAM che yAne paramezvaramAMja che. (78) sagA hamArA rAmajI, sahadara haya punI rAma; aira sagA saba sagamagA, keI na Ave kAma. ApaNe, (jIvana) khare sage paramezvareja che, ApaNe bhAibhADuM paNa teja che; bAkInA bIjA kahevAtAM badhAM sagAM vahAlAMo mAtra nAmanAja ane pitAnA svArthanAja che, kaI jarAe kAma AvavAnuM nathI. (79) cala gaye se nA mile, kisake puchuM bAta; mAta pitA suta bAMdhavA, juThA saba saMgAta. jeone huM puchuM chuM, teo kahe che ke hamArAM sagAMvahAlAMo cAlI gayAM te kaI pAchAM maLatAM nathI; mATe mA, bApa, chokaro ke bhAI e sarva "mArAM che," ema samajavuM e mAtra be khyAla che. (40) kayA kiyA hama Ayake, kyA kareMge jAya? itake bharyuM na utake bhaye, cale se kula gamAya. ApaNA jIve A che duniyAmAM) AvI zuM kIdhuM, ane maraNa pachI tyAM jaI zuM karavAnA hatA na to ApaNe A duniyAnA thayA, ke na te pelI duniyAnA thayA, ane e rIte jeo gayA, eTale ke "huM keNa chuM" e Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kabIra vANI. jANyA vagara jeo gayA teoe pitAnA muLane gumA, cAne Izvarane gumAvyuM. (pichANI zakyA nahi) (81) kabIra! yA tana jAna haya, zake te Thera lagAya ke sevA kara saMtakI, ke zeviMda guNa gAya. kabIra! A tArUM zarIra te cAlyuM javAnuM, mATe jyAM sudhI te hAthamAM che tyAM sudhI tuM sAdhu saMtanI sevA kara, ane IzvaranA guNa gAI tene pichANavAne yatna kara. (82) kahAM jAya kahAM upane, kahAM jarAye lADa? na jAnuM kisa rUkha tala, jAya paDege hADa. tuM zA mATe eTalo badhe lADa tArAM zarIrane laDAve che? kayAM jhADanI nice tenAM hADakAM jaIne paDaze te paNa tuM jANato nathI? (83) Aja kAla dIna paMcame, jaMgala hegI bAsa; upara leka hi phiraMge, Dhera cage ghAsa. Aje kAle yA pAMca divasa pachI paNa, tuM jaMgaLane rehavAsI thavAne, ne tArI maTTI jyAM paDI haze te jagA uparathI loke phira hara karaze, ane Dhero cAro caraze. (84) rAma nAma jAje nahi. kiyA na hariseM heta; tAse janunI bhAre muMba, paththara paDayA peta. izvaranuM nAma zuM che te te jANyuM nahi, ne mAleka sAthe tAruM dila lagADyuM nahi, te tArI mAtAne peTe tuM paththaraja pedA paDela gaNAya, ane te garIbaDIe tAre bhAra phekaTaja upADelo kahevAya. Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIve AvIne zuM kIdhuM? ra9 (85) harikI bhakita binA, dhika jIvana saMsAra UvA kera ghelA, jAta na vAge vAra. izvaranI bhakti karyA vinA A saMsAramAM tArA jIvanane dhikakAraja che; e saMsArane dhuMvADAnA goTAnI peThe cAlyo jatAM vAra nathI lAgavAnI. . (86) rAma bisAre bAvarA, acaraja ki yeha dhana jobana cala jAyagA, aMta heyagI kheha. tuM jene "mArUM dhana," "mArI juvAnI." kahe che te sarva te aMte nAza pAmavAnAM, tyAre bIjI kahe che ke mane bhAre ajAyabI lAge che ke tuM izvarane kema bhulI gaye? (87) manakhA janama temu dive, bhajave hari nAma; kahe kabIra cetye nahi, lAgo rahi kAma? mANasane janma tane Ape te izvaranuM smarNa karavA mATe ja; A vAta teM kema lakSamAM rAkhI nahi, ne bIjA (nakAmAM) kArya karavA kAM lAgyo? (88) manuSya janma ke diye bhajaveke geviMda tuM apane karane Apake, kahAM kahAM baMdhAye kaMi? mANasane avatAra tane maLe, te Izvarane bhajavAne ane pichANavA mATe, tyAre tuM te uttama kArca) nathI karato ne bIjAM nakAmAM phaMmAM paDI, tArA pitAnA hAthe tuM kAM baMdhAI jAya che? Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kabIra vANuM. (89). manuSya janma te durlabha haya, nahi vArama vAra; taravara te phala gira paDe, bahera na lAge DAra jema jhADa uparathI eka phaLa nice tuTI paDyuM te pharIthI DAMkhaLIne vaLagI zakatuM nathI, temaja manuSya avatAra paNa meLavavAne eTalo durlabha che ke te pharIthI maLato nathI. (90). kAse se niMdabhara jAgI japa morAra; eka dina aise sege, lAMbe pAMu pasAra. e durlabha (manuSyane) avatAra maLyA pachI tuM zA mATe udhAya che? tuM jagAya eTaluM jAga, ne jAgate rahI izvarano japa bane eTale kara; hAla uMdhavAnI zI jarUra che? eka divasa uMghavAne te AvavAne cheja tyAre lAMbA paga karI uMghavAnuM ja che. (91) kabIra! kevala nAmakejaba laga dive bAta; tela ghaTA bAtI bujI, taba se dina rAta. - huM kabIra kehavAuM chuM, te jyAM sudhI A dIvo baLato rahe che tyAM sudhIja; ekavAra te dIvA mATenuM tela ghaTayuM ne batti bujAI gaI, tyAre te pachI rAta ne divasa uMghavAnuM ja cheja. | (92) mana tuM maisA bAvarA, terI zuddha karyuM che? mata Aye sipe khaDA, jalate bera na heya. manuSya mAtranuM mana kevuM dadhuM khAdhuM che? tArI zuddhi teM kema beI dIdhI che? kALa tAre mAthe bhame che ne tane maratAM paLane vAra lAgavAne nathI! Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ manuSya janma zA mATe mAnya che? (93) mana apanA samajAI le, AyA gAphela haya bina samaje uTha jAyagA, kekaTa phera teya. janma lIdhA pachI tuM samajI zakatA nathI ke "huM keNa chuM?" ane samajyA vinA tArUM avasAna thaze te tArUM janamavuM phekaTa jaze, mATe manane samajAvI tArA kAbumAM le, ke "huM koNa chuM" te tane samajAya." (94) manakhA janma pAya ke, bhajIye na raghupati rAya, telI keza bela javuM, phira phira pherA khAya. mANasane janma pAmI, je tuM Izvarane nahi bhaje, te ghAMcIne baLada peThe cAlu janma-maraNanA pherA tane khAvA paDaze. arthAta ghAMcInA baLada, jema aMdhArAmAM goLa goLa pharI pharI, jyAMne tyAM ja rahe che tema mANasa, jyAM sudhI paramezvara tarapha dila lagADI potAnuM kharUM sArthaka karato nathI, tyAM sudhI tene aneka vAra A khAkI duniyAmAM AvI janmavA-maravAnAM duHkha veThavAM paDe che. (95) jaga sAza daridra bhayA, dhanavaMta mAyA ne keya, - dhanavaMta sehi jAnIye, rAma padArtha hoya. jatanAM badhAM loke nirdhanaja che. dhanavAna keI thayuM nathI. dhanavAna te tene ja jANiye ke, jene izvarano samAgama thayo hoya. rAma nAmakI lUTa haya, lUTa zake te lUTa, piche ke pastAyo, jaba tana jAge chuTa. izvaranAM nAmanI lUTa lAgI che, tArAthI bhUTAya eTaluM lUTa, nahito pachI jyAre maraNa Avaze tyAre tane pastAvo thaze, ke tArAthI kAMIja banyuM nahi. Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kabIra vANuM. (97) kAla kare se Aja kara, Aja kare se aba avasara bitA jAya te, phira karege kama?' je kAma tuM kAle karavAnuM hoya, te Ajeja karI le, ane Aje karavAnuM hoya te hamaNuMja karI le taka jatI rahyA pachI kema karaze? (98) kAla kahe meM kAla karuM, Age visamI kAla; do kAlake bica kALa haya, zake te Aja saMbhALa. kAlebI kaheze ke huM kAle karIza, ane evI kAle (dIvase) nikaLI jaze, paNa e "Aja ne kAlanI vacce je kALa che tene vicAra kara, ne banI zake to Ajeja kAma karI nAMkha. (99) Aja kahe hari kAla bhajuM, kAla kahe phira kAla Aja kAlake karatehi, avasara jAtI cAla. Aje tuM kahe che ke kAle harinI japa karIza; kAle paNa tuM emaja manamAM kahe che ke AvatI kAle (te jarUra) karIza; ema "Aja-kAle" karatAM karatAM vakhata to vahI jaze ne tArI taka tArA hAthamAMthI jatI raheze. (100) kabIra! apane pahere jAgI, na para rahIe soya; nA jAnuM china ekame, kisakA peharA heya? mATe huM kabIra kahuM chuM ke A tArI taka che teTalAM jAgRta rahI tAruM kAma karI le, ne suI nA rahe. eka paLamAM zuM thaze te tuM jANatA nathI? Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tAruM kAma Ajeja karI le. 3 33 (101). hari hari kara huzayAra rahe, kuDI gela nivAra; jo ke calanAM tuM je, sehi paMtha saMbhAra. izvaranuM smarNa karato tuM jAgrata reha, bIjuM badhuM nivArI muka, je ThekANe tane pahoMcavAnuM che, tene ja mArga tuM pakaDI rAkha. (12) dina gamAyA duniyAme, duniyA calI no sAtha pAMya kuhADA mAriyA, gAphela apane hAtha. dahADA, duniyavI khaTapaTamAMja rokI duniyAnI cIne bhegI karavAmAM tAro amUlya vakhata gumAvyo, paNa te vastuo te tArI sAthe AvI nahi; e rIte, e gAphela mANasa, tuM tArA pagamAM kahADI mArI. (103). kabIra! gujarI bhikhaka, saidA liyA bikAya; khoTI bAMdhI gAMThaDI, aba kachu liyA na jAya. e kabIra! bajArane jheherI de teM vecAte lIdhe ane evI beTI mAlamatA bhegI kIdhI to te (maratI veLA) sAthe have kema laI javAya ? Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAyA, (14) harikI bhakita kara, taja mAyAkI ceja; mera bera na pAIye, manakhA janamakI moja. (1) mAyA eTale je vastu bhUta, bhaviSya vartamAna AdI traNa kALamAM cheja nahi tene che ema mAnavuM te mAyA. (2) IDhione meja ApatI vastuo, sukha ApanArI che, ne te sukha kharUM che yAne hamesAM TakanArUM che ema mAnavuM te mAyA(3) jIvanI AsapAsa ghere nAMkhI, tenuM (AtmasvarUpa) pitAnuM kharUM svarUpa jotAM aTakAva kare che, te mAyA. mAyAnI khoTI vastuonI icchA tuM mukI de ane paramezvaranI sevA kara, kAraNa ke manuSyanA avatAra rUpI majAha pharI pharIthI maLatI nathI; te meLavavAne bahu muzakelI paDe che. (15) bIra! mAyA pApanI, harIeM kare harAma; mukha kuDiyAlI kumatakI, kahene na de rAma. o kabIra! A jagnanI aMdara rahelI mAyA evI to pApI che ke te mANasane izvara tarapha nimakaharAma banAve che; e kALAM mehaDAnI evI duSTa che ke, lekane IzvaranuM nAma levA detI ja nathI. Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAyAnuM svarUpa. (106 ) meM jAnu' harikA sidhu, mAM manase ahi mAsa; hari bica pADe AMtarA, mAyA ahi picAsa. (kabIra kahe che ke) huM nahyuM ke huM paramAtmAne maLuM, ne te mATe manamAM moTI AzA rAkhatA, paNa mAyA evI bhutanI ke huM tenApara dhyAna lagADavA jAu' ne te vacce AvI, ADA aMtara karyA kare. (107) mAyA mAthe ziMgaDAM, lakhA nava nava hAtha; Age mAre ziMgaDAM, piche mAre lAta. 35 mAyAne mAthe nava nava hAtha jeTalAM lAMbA ziMgaDAM che; tenI sAme gayA tA ziMgaDAM mAre, ne pachavADe lAgyA teA lAta jhArDa, Ama banne taraphathI mANasane te mAre che.. (108) mAyA taravara trividhakI, zeka duHkha saMtApa; zitalatA svapane nahi, kula phIkA tana tApa. mAyA, eka traNa DALInu jhADa che, jemAM dilagIrI, du:kha ane khaLApA, e traNa avaguNA bharelA che; te jhADathI mANasane svapnAmAM paNa cAne kadIe zAMti maLatI nathI; tenAM phaLa svAda vagaranAM che ne zarIramAM du:khaja utpanna kare che. ( 109 ) kabIra! mAyA aihinI, mAMgI mile na hAtha; mana utAra juThI kare, taba laga Dole sAtha. e kabIra! e mAyA ghaNIja mAhu pamADanArI yAne lalacAvanArI che, tene mAMgavAthI cAne zeAdhavA jatAM te hAtha AvatI nathI; mana duniyAMmAMthI utarI jAya ane duniyAM AkhI juThI dekhAya, chatAM mAyA tA sAthenI sAtheja rahe che, te kAMi mANasane cheDatI nathI. Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 36 kabIra vANuM. (110) kabIra! mAyA sAMpanI, janatAhike khAya; aisA milA na gArUDI, pakaDa piMThore bAya. jema sarpanI mAdA potAnAM janelAM baccAne khAI jAya che, tevI mAyA sAMpana che; paNa e kaI gArUDI nathI maLyo ke je e (mAyA) sApanane pakaDIne mArI haThADe. (111) mAyAkA sukha cAra dina, grahe kahAM gamAra? supane pAyA rAja dhana, jAta na lAge vAra. svapanAmAM meLaveluM rAja ne dhana, pAchuM jatAM rahetAM vAra lAgatI nathI, tevuM mAyAnuM sukha cAra divasa ja hoya che, tevAM sukhane e mUrkha, tuM zA mATe pakaDe che? (112) karaka paDA medAnameM, kukara mile lakha keTa; dAvA kara kara laDa mure, aMta cale saba choDa. medAnamAM hADakAM paDelAM hoya te upara jema lAkho ne karaDe kutarAo AvI maLe che, ne "te mArUM che" e dAvo karI eka bIjA sAthe laDIne mAryA jAya che, tema mANasa, A jagnanI mAyA rUpI vastuo mATe, sukha ne raMja uThAvI, aMte te sarva choDI cAlatA thAya che. (113). hastI caDha kara je phire, upara carara calAya; leka kahe sukha bhega, rahe to jakha mAMya. hAthI upara besI, chatrapati thaI jeo phare che tyAre je rAjA cA bAdazAha jevA che, teo mATe leko kahe che ke teo sukha bhogave che, paNa te bicArAo kharekhara dekhamAM rahe che tyAre teone zuM zuM duHkhe che te koI jANatuM nathI. Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAyAnuM rUpa kevuM che ? (114) rAmahi gherA jAnake duniyA Age dina, veha kike rAjA kahe, mAyA ke Adhina. izvara viSe huM kaMI jANuM, duniyAne mAthuM namAvIne jeo cAle che cAne duniyAnI rIte ja rahe che, teo ja pelA (hAthI para besIne pharanArA) bicArA kaMgALane, rAjA kahe che; e sarva mAyAne Adhina hevAthI ja thAya che. (115) mAyA aisI zaMkhanI, sAmI mAre zodha " Apana te rIte rahe, de aurana ke bedha. mAyA evI zaMkhaNI che, ke je ema samaje che ke A badhuM mAyAmaya che tene paNa sAme phasAve che; jagata mAyA che yAne mithyA che ema teo bIjAone baMdha kare che, paNa pite to mAyAnI jALamAM sapaDAyelA rahe che yAne mAyAne Adhina hoya che, e sarva mAyAnI ThagabAjI che. (116) saMsArase prItaDI, sare na eke kAma; dukhadhAme dene gaye, mAyA milI na rAma. A jagatanA saMsAra sAthe prIta lagADavAthI, yAne saMsAranI aMdara ja badhuM mana paroveluM rAkhavAthI, mANasanuM eke kAma saphaLa thatuM nathI; nathI mAyA maLatI ke nathI izvara maLateM, sarva cAlyAM jAya che yAne bane taraphathI mANasa benasiba rahe che. (117) mAyA ke mAyA mile, laMbI karake pAMkha; ninakI cine nahiM, kuTI cAre AMkha. mAyAnI IcchA rAkhanAra sAthe mAyA lAMbI pAMkha karIne evI maLI jAya che, ke pelA mANasanI jANe cAro Akhe (mana, haiyuM ne bane AMkha) kuTI jAya che. tethI tene, bIjuM kAMi nirguNa tatva jagatamAM raheluM che cAne Izvara che, evuM kazuM sujha paDatuM nathI. Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - kabIra vANuM. - (118) gurUka celA bikha de, je gAMThI hoya dAma, puta pitA mArasI, yeha mAyAke kAma paisA meLavavAnA lebhathI celo pitAnA gurUne jhahera Ape che, ne dIkare bApane mArI nAMkhe che e sarva mAyAnuM kArya che, yAne aNaghaTatAM kArya karIne sukha maLaze evuM mANasa samaje te mAyA che. (119) je mAyA saMte tajI, muMDha tAhi lalacAya; nara khAya kara DAre te, svAnA svAda le khAya. je mAyAne sAdhupurUSoe choDI dIdhI tene, mUrkha mANase lalacAIne pakaDe che; jema mANasa khAI rahyA pachI bAkI raheluM eThuM bAhera rastAmAM pheMkI de, tene kutarAMo svAdathI upADI le che, tema sAdhupurUSae choDI dIdhelI (viSayenI) cIjone, bhUkha loke khuzIthI upADI le che. (12) mAyA haya de prakArakI, je kaI jAne khAya; eka milAve rAmake, eka narka le jAya. mAyAnA be prakAra che, ane te je kaI samaje, te mAyAne khAI zake; eka prakAra yAne mAyAne je uMca prakAra che te mANasane IzvaranI mulAkAta karAve che, jyAre bIjo (nIcalo) prakAra tene narkamAM laI jAya che yAne duHkhamAM nAkhe che. (121) ue DAlI premakI, harijana beThA khAya nice beThI vAghanI, gira paDe se khAya. premanI DALI je uMce che te upara harijanaja besIne khAI zake che, jyAre nIce beThelI vAdhaNa, je kAMi uparathI paDe che teTaluM ja khAI jANe che. sArAMza ke harijana potAnuM mana uMca prakAranI mAyAmAM rAkhe che yAne Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAyAnI ThagabAjI. paramezvarane maLavAnI icchA kare che, tyAre sAdhAraNa mANasA nicalA prakAranI mAyAmAM paDayA rahI, TrinA viSayAnu ja sukha meLavavAnI icchA karyAM kare che. ( 122 ) mAyA dAsI saMtakI, sAthakI zira tAja; sAthakI zira mAnanI, saMtA sehatI lAja, mAyA, sAdhu purUSanI dAsI thai rahe che, paNa ajJAnInAM mAthAnuM tAja ane che; mUrkha mANasanI te mAniti strI jevI hAya che, paNa sAdhusaMtA pAse AvatAM teNI lajavAya che. ( 123 ) phIra! mAyA DAkanI, sakha kAikA khAya; dAMta upADe pApanI, jA saMtA neDI jAya. 39 e kabIra! e mAyA evI DAkaNa che ke te badhAMne khAi jAya che, paNa saMtapurUSA jeenuM mana izvara tara'' lAgeluM. hAya che tene mAyA lalacAvI zakatI nathI. (124) eka hari eka mAninI, eka bhagata eka dAsa; dekhA mAyA kayA phiyA, bhinnabhinna kiyA prakAza mAyAnA be prakAra che, pahelA (uttama) prakAra paramezvara taraphanI mAcA ane bIjo (adhama) prakAra te strIe (taraphanA havasa) che; je paramezvara tarapha jAya che, te bhagata thAya che, je strI tarapha cAne indrionAM viSayA tarapha khecAya che te nAkara bane che, evA evA aneka prakAranA mAyAnA khele che, te tame jIve. ( 125) mAyA dIpake nara pataMga, bhrame bhrame paData; kahe kazmIra gurU jJAnase, ekAM ukharata. mAyA cAne iTriene gamatI vastu, te dIvA che, ne tenI upara jhIpalAM mAryAM karatA mANasa, te pata MgiyuM che. iMdrinAM viSaye vaDe sukha Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kabIra vANI. pAmavAnA vehemathI upajatAM zarIra saMsAranA duHkhomAM, mANasa haMmezAM Dubela rahe che, ane temAMnA ghaNuMekanA jIva paNa nAza pAmI javAno bhayamAM paDelA hoya che. e duHkhamAMthI ne bhayamAMthI, jyAre mANasane sadagurUnI mulAkAta thAya che, ane gurUe ApelAM jJAnathI koI ekAdane paramezvaranI mulAkAta thAya che tyAre ja te bacavA pAme che. arthAta-pataMgiyAMne e vehema lAgela hoya che, ke huM dIvAne jaIne maLuM teja mane sukha thAya, ne nahi te nahi, ne mANasane e vahema lAgelo heya che ke, mArI indrione manapasaMda meja mane maLe ne maLyA karatI rahe, teja mane sukha thAya, ne nahi te nahi. sukha pAmavAnA vahemathI pataMgiyuM dIvA tarapha ne tenI garamIthI pIDAya, ne garamIthI pIDAya te paNa pAchuM nahi haDe, ne baLatAne maLavA jAya ne ema karatAM dAjhI jaI maraNa pAme. mANasa paNa evuM ja kare ne evuMja pAme; pitAnI idrine manapasaMda maja te pahelI vAra bhogave tyAre te behada sukha pAme. bIjIvAra bhogave tyAre sukha jarA ochuM thAya, ne sAthe DuM ja duHkha AvI jAya; trIjI vAra bhogave, tyAre sukha jarA vadhAre ochuM thAya, ne duHkha jarA vadhu upaje; ema karatAM karatAM, aMte evuM thaI jAya ke pele bhaMga te pure bhagavAya, paNa sukha jarAe nahi thAya, ne dukhaja badhuM thAya. duHkha zarIranuM upaje ne saMsAranuM upaje, ne eka nahi paNa aneka duHkhe upaje, ne dareka asala du:khamAMthI bIjAM aneka navAM upaje, ema bIjAne bIjAM duHkha upajyAMja jAya; ane duHkhane sIlasIlo eTale lAMbe jAya ke amuka duHkha, kayuM sukha bhogavavA jatAM upajelAM mAThAM pariNAmamAMnuM eka mAThuM pariNAma che e paNuM nahi samajAya. ethI ulaTuM, idrine lagatuM kei amuka sukha mANasa bhogava bhegava kare, tethI zarIranAM ne saMsAranAM je je duHkha thAya, te badhAne joI te mANasa hebatAI jAya, ne pharI peluM sukha bhogavavAnuM choDI de, te te bacI jAya; nahi te mAryo jAya. kAraNa ke, durgaNe saMkhyAmAM ne baLamAM vadhyAM jAya, jyAre sadaguNe saMkhyAmAM ne baLamAM ghaTayAM jAya, ne mananI zaktio paNa ghaTatI jAya; ema karatAM karatAM eka vakhata evo Ave, ke jyAre mananA sarva Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAyAmAM paDelA jIvanI kahANI. 1 sadaguNene zakitao jatI rahe, ne evuM jyAre thAya tyAre te mANasane jIva maraNa pAmela kahevAya. e pramANe iDhionA jeTalA viSaya che, eTalA dIvA che. ane mANasa pataMgiyA samAna che. mANasa e viSaye bhegavavA jAya, tethI tene zarIra, saMsArane mananAM dukhe thAya, athavA tenAM zarIra saMsAra, ne jIva mAryA jAya; e bheda jyAre sadgurU maLe, tyAre mANasane samaja paDe che. (126) kabIra! mAyA pA5nI, lebhe lubhAyA laga; purI kAhu na bhegave, vake ehi viyega. e kabIra! e pApI mAyAnA lobhathI loke lalacAIne ThagAI jAya che, ene kaI paNa saMpUrNa rIte bhogavI zakyuM nathI, ne kadI paNa koI bhogavI zakaze nahi, evI enI judAInI vAta che. arthAta-duniyavI mAlamatA meLavavA chatAM, mANasane kharUM sukha te maLatuM nathI. je IcachAthI eka cIja meLavavAne cA amuka bhoga bhogavavAne mANase zrama uThAvyuM te maLyAthI tenI tRSNa maTatI nathI, eTale te bIjI cIja mATe icchA kare che, ane ema aneka jAtanI IcchA karI temAMthI sukha maLaze evuM mAne che, e rIte mAyAnI ThagabAjImAM te sapaDAyA kare che, paNa kharUM sukha tene hAtha AvatuM nathI. (17) tuNA sice nA ghaTe, dina dina baDhate jAya, javAsAkA rUkha javuM, ghane megha kamalAya. jema javAsAnuM jhADa, ghaNuM varasAdanAM pANIthI karamAI jAya che, tema ghaNuM pANI pAvAthI, mANasanI tRSNa eTale idrinA viSaya bhogavavAnI, athavA paiso Tako bhego karavAnI icchA kAMi ghaTatI nathI, paNa jema mANasa idrinA viSaye bhogava bhegava kare che tema tema te viSenI icchA ghaTavAne badale divase divase vadhatI jAya che. Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 42. kabIra vANuM. (128) kAmI amRta na bhAvahi, bikhyA linI zodha, janma gamAyA khAdhameM, bhAve huM paramAgha. je kAma purUSa che yAne jenuM mana iDhionA viSayamAMja bhamatuM hoya che, tene amRta bhAvatuM nathI yAne sAcI haMmezanI TakanArI je vastu che te upara tenuM dIla thatuM nathI, te te niraMtara iDhionAM navAnavA viSayenI zodhamAMja hoya che ane teone, mana bhAvatI rIte bhogavavA eTale to cakacura rahe che ke temAMja te pitAne janma barabAda kare che. * (129) eka kanaka arU kAminI, khikhyA phalaku pAya; dekhatahise bikha caDhe, khAye te mara jAya. eka pese, ne bIjuM strI, e be viSenI peThe janAra peharI phaLa pAme che. A be mahA mAyArUpI viSaye che ke jene mAtra jevAthI mANasane jhehera cahaDe che tyAre tenI vRti pheravAI jAya che, ane je te viSaya bhagava bhagava karyA kare che teone nArAja thAya che. sAdhe indriya prabalajese uThe upAdha mana rAjA bahekAvate, pAMce baDe asAdha. idrione viSa purA pADavAthI, teo bahu baLavAna thaI jAya che. ane mANasane duHkha upajAve che; mana je indriono rAjA che, te iDhione bahekAve che jethI teo ghaNuM bekhada banI jAya che, mATe kabIrajI kahe che ke, indrione tuM tArA tAbAmAM rAkha. hiMduzAstramAM kahyuM che ke, mANasanuM zarIra, te eka gADI che; tene joDelA cheDAe, te pAMca indrio che; te gADI calAvanAra te mana che, ane gADImAM beThele dhaNI, te jIva cAne khare mANasa che. gADIne calAvanAra ghoDAone kAbumAM nathI rAkhatA, tyAre ghoDAo masta banI, gADIne game tyAM Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ e mAyA kema chuTatI nathI? ghasaDI laI jaI tene temaja gADImAM beThelA mANasane nukasAnamAM nAMkhe che, teja hAlata A zarIramAM beThelA jIvanI che. viSanA bhega bhegavavAnAM, mananI aMdara thatA vicAra ane kalpanAethI, iDhio uDe uDa thayA kare che, ne teo zarIrane te viSaya tarapha kheMcI jAya che, ne jema gADIne ghoDAe nuksAnamAM lAvI muke che, tema A iMdrie chuTI rehavAthI, jIvane ane AkhA zarIrane, AtamAM ne duHkhamAM lAvI nAMkhe che. tethI jyAM sudhI mANasa pitAnA mana upara kAbu rAkhI iTione reka roka karato nathI, tyAM sudhI tene duHkha AvyAja kare che. (131) mAyA mAyA saba kaI kahe, mAyA kahiye sAya; je manase nA utare, mAyA kahiye sAya. jagata mithyA che, ane A badhuM mAyAja che, evuM sarva kei bale che kharA, paNa mAyA zuM che te kaI jANatuM nathI; je kAMI manamAMthI nahi jAya, tene mAyA kehevI. arthAta-kArya karavAnuM choDI dIdhuM hoya yAne amUka viSaya bhogavavAnuM mukI dIdhuM hoya chatAM te vastuonA vicAro ane kalpanAo manamAMthI nahi jAya, tyAre jANavuM ke ApaNe mAyAmAMja macyA rahelA chIe. (132) mAyA chorana saba keI kahe, mAyA chorI na jAya . cheranakI je Ata kare, te baheta tamAcA khAya. mAyA choDI devI, e sarva kahe che, paNa ema kAMI mAyA chuTatI nathI; mAyA choDavAne mATe mAtra mehaDAnI vAte jeo karyA kare che teo mAyAnA hAthe vadhu tamAcA khAya che. (133). mana mate mAyA tajI, yuM kara nikasA bahAra, lAgI rahI jAnI nahiM, bhaTakI bharyo khuMvAra. me mAyA cheDI dIdhI che evuM nathI mAnI laI, je saMsAra choDIne ekAMtavAsamAM jAya che, tene mAyA te sAthe lAgelI ja hoya che, ane e vAta te samajAtuM na hovAthI, vagara phekaTane bhaTakIne khuvAra thAya che. Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ja kabIra vANI. (134). mAyA tajI te kayA bhayA, mAna taja nahiM jAya; mAne baDe manAvara gale, mAna sabanake khAya. mAyA choDI dIdhI, yAne iDhionA viSaya bhogavavAnuM choDI dIdhuM hoya te zuM thayuM? mAnane vicAra yAne "huM maTe chuM" evo khyAla te choDa nathI? mAna evI vastu che ke tenAthI moTA munIo paNa gaLI jAya che, e mAna sarva keine khAi jAya che. (135) mAna diye mana harakhe, apamAne tana chIna kahe kabIra taba jAnIe, mAyAe tailIna. mAna maLe tyAre mana harakhAI jAya, ne apamAna thAya tyAre zarIra badhuM nikaLI paDe tyAre mANasane gusso Ave tyAre, kabIrajI kahe che ke ema jANavuM che te mANasa mAyAmAM saMpUrNa lInna che. (136 ) mAna taja to kayA bhayA, manakA matA na jAya; rAMta bacana mAne nahiM, tAke hari na sahAya. mAna cheDI dIdhuM yAne baherathI meTAI dekhADavAnuM mukI dIdhuM, tethI zuM thAya? mananI aMdara chupAI rahelo meTAIne khyAla te dura thayo nathI? mananI aMdara meTAi rahevAthI mANase, sAdhupurUSanAM guhya vacane mAnatA nathI ane teonuM mana IzvaranI uMca mAyA tarapha nahi, paNa duniyavI mAyAmAMja ramatuM hoya che, arthAta teo hajI mAyAnA gulAma che. (137) mAyA chAyA eka haya, jAne biralA kAyA bhAge tAke piche pare, sanamukha Age heya. mAyAne chAyA ekaja che; mANasane eLe jyAre te cAle cA deDe che tyAre AgaLa cA pAchaLa-paNa mANasanI sAthe ne sAthe ja rahe che tema mAyA oLAnI mAphaka mANasa sAtheja rahelI che, e bheda koI virala purUSaja jANe che. Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ e mAyA kema chuTatI nathI? (138) mAyA samI na mahinA, mana samA nahiM cera; harijana samA na pArakhu, keI na dIse era. mAyA jevI mahinI, cAne lalacAvanAra zakita bIjI eke nathI, ne mana jevo zera bIje kaI nathI, e be vAta samajanAra, harijana zivAya bIje kaI dekhAtuM nathI. (harijana eTale, jeNe potAnuM tana, mana izvarane arpaNa kIdhuM che ane je niraMtara leka-kalyANa arthe ja aMdagI arpaNa kare te) (139) mAyAse ke mata mile, saba bahelAM de bAMya; nArada sA mUnI galA, te kahAM bharosA tAya? mAyAne koI maLaze nahi, temaja mAyAnI sarva lAlacane nivArI muke, kAraNa ke, nArada jevo meTe rUSI tenAthI ThagAIne duHkhamAM AvI paDe te pachI sAdhAraNa mANasane zuM bharaze? (140) sAMkaLa huM te saba haya, yeha mAyA saMsAra; se kayuM phuTe opare, jo badhe kiratAra? A mAyAne saMsAra sAthe bAMdhavAvALI je sAMkaLa che, te mANasanuM "huM ane mAruM evuM je "huM paNa lAgeluM che te che ane e "huM paNuM" jIvane izvara taraphathIja maLeluM hovAthI, temAMthI te kema chuTe thaI zake? (141) chere bina chUTe nahi, chorana hArA rAma; jIva jatana mahetahi kare, para sare na eke kAma. jyAM sudhI mANasa pote choDatuM nathI tyAM sudhI mAyA chuTatI nathI, ane te choDAvanAra paramezvara che, te sivAya mANasa game eTale prayatna kare paNa kAMI vaLatuM nathI. arthAta-jagata badhIja mAyA che, e mAyArUpI yaMtrane lIdhe Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kabIra vANI. AkhuM jagata cAle che, paNa te yaMtranI amuka kaLa athavA derI tenA kartA athavA calAvanAranA hAthamAM hoya che, tethI te jema te kaLane maraDe athavA derIne kheMce, tema te yaMtra cAle che, te ja rIte A mAyA yaMtranI derI jagakartA izvaranA hAthamAM che ane te pitAnI icchAthI jema calAvavA icche che tema te cAle che. arthAta-mAyA izvarane AdhIna che tyAre je vastu jene Adhina hoya tenI kRpA meLavavI, jethI tenI AjJAmAM rahelI vastu ApaNane bAdha karI zake nahiM, mATe kabIrajInuM kehavuM e che ke tuM izvara tarapha mana lagADI tenI kRpA meLava, ke mAyAmAMthI ApoApa chuTI zakaze. (142). kabIra! mAyA mahinI, sI miThI khAMDa, sAgurU kRpA bhai, nahi te karatI bhAMDa. e kabIra! e mAyAnI mehenI zAkara jevI miThI lAge che ane tethI keine choDavA gamatI nathI, paNa mArI upara zrI sarUnI maherabAnI thaI, ne teoe jJAna ApI mane samajAvyuM tethI huM bace, nahiM te e mAyA mane paNa pitAnI jALamAM phasAvI nAMkhate. (143) bhalA bhayA je gurU milA, nahi te hetI hANa, dipaka jata pataMga javuM, paDatA purI jAna. bhaluM thayuM ke mane gurU maLyA, nahi te jema pataMgiyuM batI joI tenAMthI lalacAi, te para besavA jatAM potAne jAna gumAve che, tema huM (kabIra) paNa A duniyAnI mAyA para mahelo rahete ne nAza pAmI jate. (144) kabIra! mAyA DAkanI, pAyA saba rasaMsAra; khAi na zake kabIra, jAke rAma AdhAra. e kabIra! e DAkaNa mAyA saMsAranAM badhAM lekene khAI gaI che, paNa je koi kabIra mAphaka izvara para AdhAra rAkhe yAne je mANasa Izvarane zaraNe jAya tene mAyA kadIpaNa khAI zaktI nathI. Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ izvarane Azaro le, te mAyA chuTe. 47 (145) kabIra! jugakI kayA kahuM, bhavajaLa Dube dAsa, pAra brA pati chAMDake, kare dunikI Asa. e kabIra! A kaLajuganI zuM vAta kahuM? sarva e mAyAnA mahAsAgaramAM DubI jAya che; khare parabrahma yAne izvara je kuLa jagatane ghaNuM che tene cheDI duniyAnI AzA rAkhe te kema bacI zake? (14) kabIra! e saMsAra, samajAvuM kaMi bAra; puchaja pakaDe bheMsa, utarA cAhe pAra. huM (kabIra) A saMsAranAM lokone ghaNI vakhata samajAvuM chuM, ke tame bheMsanuM puchaDuM pakaDIne pAra utaravA mAge te kema banI zake ? . (147) je tuM patA haya kaMdha, nikasega karyuM aMdha? mAyA mada tokuM caDha, mata bhule mata maMda. he AMdhaLA mANasa, tuM mAyAnA viSayamAM phasAyale che temAMthI have tuM kema nikaLI zakaze? kAraNa ke tane mAyAne mada (kepha) caDhele che, ane tuM buddhihIna thaI gayuM che! (148) mAyA ahi haya ThAkanI, kare kAlakI , kei eka harijana ubara, pAra brahmakI eTa. mAyA evI meTI DAkaNa che ke te badhAne kALanAM hAthamAM sapaDAvyA kare che, jenA sapATAmAMthI mAtra harijana jeNe paramezvaraneja Azare pakaDe teja bacavA pAme che. Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 48 kazmIra! kAyA na nanuM kema kabIra vANI. ( 149 ) pAhInI ha~sa khaTAu mAMhe; jAyagI, mAhe bharosA naDe. e kabIra! A kAyA cAne zarIra tA eka paharANA yAne mehamAna che, ne kharUM kArya karanAra jIva tenA aMtaramAM che; e kayAre jatA raheze tenA bhAseA nathI. (150) kahata sunata juga jAta haya, bhiSe na sujhe kALa, kabIra kahe re prAMtiyA, sAheba nAma saMbhALa, kahetAM ne sAMbhaLatAM kaMi nrugeA cAlI gayA paNa mANasa idrinAM viSayAmAM yAne mAyAnI kephamAM paDayA rehavAthI, tene suRtu' nathI ke mAthAM upara kALa (meAta) ubhelA che, mATe e jIva! huM kabIra, tane kALa viSe kahu chu... tA samajIne have izvaranuM nAmaja sAcavI rAkhavAnI phazeza kara. Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kALa viSe. (151) musA Darape kALasuM, kaThaNa kALA jera; svarga bhu pAtAlame, jahAM jAve tahAM ghera. kALa yAne jamanuM jora eTaluM te jabarUM che ke tenAthI musA pegambara jevA paNa dhruje che, svarga, pRthvi ne pAtALa, jyAM paNa jIve tyAM ene dera raheluM che. A nicalI traNa duniyAmAM, saghaLuM nAza karavAnuM kAma kALane hAtha raheluM che. (15) phAgaNa Avata dekhake, mana re banarAya, chana DAlI hama kiDA kiyA, sahiyAre jAya, phAgaNa rUtune AvatA joIne jhADa, je jaMgaLane rAjA kahevAya te manamAM baLApa kare che ke, je DALIo meM mahenata karIne banAvI te mArAM badhAM vahAlAo have jatAM rahevAnAM! (153) pAta jharatA dekhake hasati kuMpaliyA, hama cale tuma cAlIye, dhirI bApaliyAM. pAtarAne nice paDatAM joI DALI hasavA lAge che tyAre pAtarAM kahe che ke behena, hame te cAlyAM, tuM jarA thaMbha, tAre vAre Avaze tyAre tane paNa cAlavuM paDaze. Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kabIra vANI. (154). pAta karatA zuM kahe, suna taravara khatarAya; abake bichure kahAM mileMge, dUra paDe ne jAya? pAtarAo jhADaparathI jharI paDatAM ema bele che ke, A vananA rAjA, tArAthI hame chuTAM thaIe chIe, te pAchAM jyAM sAthe maLazuM? hame tArAthI dara paDI jaizuM. (155) phira taravarabI yu kahe, sune pAta eka khAta; saiyAM aisI sarajIyAM, eka Avata eka jAta. tyAre jhADa javAba Ape che ke o pAtarAM, tuM mArI eka vAta sAMbhaLa; izvare evuM sarakyuM che ke eka Ave ne eka jAya. (156) mAlI Avata dekhake, kaLIe karI pukAra phUla phUla tuM cuMba lahe, kala hamArI bAra. mALIne AvatAM joI jhADanI DALIo pikAra kare che ke e mALI, Aje khilelAM phUlene tuM teDI laI jA, kAle hamAre vAre Avaze. (157). cakri phiratI dekhake, diyA kabIrA re; ke puMTha biya Ayake, sAbeta gayA ne keya. e rIte, A kALanAM cakane badhe pharatuM jei, kabIrajI raDavA lAgyA ne kahyuM ke jema ghaMTInAM be paDanI vacce anAjanA je dANuM Ave che temane koI paNa dANe Akho rahI javA pAmato nathI, tema A kALanAM sapATAmAMthI koI paNa salAmata javA pAmatuM nathI. Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Are pAre jo rahA, chanA pIse khuMTa pakaDake je rahe, tAke pIsa zake keya. e ghaMTInA be paDa vacce je dANa Ave che teo badhA daLAI bArIka ATe thaI jAya che. paNa je dANa ghaMTInAM khIlane pakaDIne beThA hoya, tene te ghaMTI pIsI zakatI nathI; arthAta-A jagatanA cakrAvAmAM rahelA ane mAyAmAM ramI rahelA mANase badhAM kALane hAthe mAryA jAya che. paNa je tenA madhyabiMdumAM rahe che cAne izvarI mArga pakaDI rAkhe che tene kALa kadIe mArI zakato nathI. (159) kALa sirAne A khaDA, jAga pyAre mita, rAma sanehi bAvarA, tuM kyuM seya naciMta? tArA takiyA najadIka jama AvI ubhuM rahe che, mATe jAgRta thA! tAre te izvarane ja maLavuM che tyAre e gabharAyelA mANasa! tuM kaI naciMta thaI sute che? (16) mATI kerA putalA, mANasa dharyA nAma dina do cAra kAraNe, phira phira roke ThAma. mATInuM banAvelAM putaLAM jevuM A zarIra mAtra eka putaLuM che, je mANasanuM amUka nAma dhAraNa kare che ane e putaLuMja thoDAka divasanA amUka kArya mATe, amUka avatAra laI, vAraMvAra A dharatipara AvI amUka jagyA roke che. (161). khaDa khaDa bAlI ThikarI, ghaTa ghaTa gaye kuMbhAra, rAvaNa sarakhe cala gaye, jo laMkAke saradAra e mATInI ThikarI (zarIra) hasI hasIne kahe che ke evAM vAsaNo te ghaNAe kuMbhAre ghaDIne cAlatA thayA che, rAvaNa jevo laMkAne rAjA, te paNa choDI cAlI gayo. Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kabIra vANI. (162) paramena dhamati rahe gaI, buja gaye aMgAra; eharana bakA rahe gayA, jakha uTha calA lehAra. dhamaNa cAlatuM baMdha paDe che tyAre bhaThThImAne agni burAI jAya che, ane jyAre luhAra dhamaNa mukIne cAlate thAya che, tyAre eraNa upara Thabake paDavAnuM kAma baMdha paDe che temaja, jIva zarIra choDI cAlate thaye ke te zarIra nakAmuM thaI paDe che. (163) kAcI kAyA mana asthira, thira thira kAma karata; jayuM kyuM nara nidhahaka hire, huM huM kAla hasaMta. A zarIra kAcuM che, mana bhamatuM che ane hara paLe te koI ne kAMi baheranI vastuo taraphaja deDatuM hoya che. jethI mANasanuM (Izvarane pIchANavAnuM) kArya ghaNuMja dhImuM cAle che paNa jema jema te mATe mANasa naphakaro thaI phare che, tema tema kALa tene mATe hase che, yAne kALanA hAthamAM sehalAIthI te sapaDAyA kare che. " (164) kALa hamAre saMga rahe, taisI jatanakI Asa, dina daza rAma saMbhAra le jabalaga piMjara pAsa. kALa ApaNe sAtheja rahelo che cAne maraNa to nIpajavAnuM cheja tyAre zarIra hamezAM jaLavAi raheze evI AzA te kevI karavI? mATe huM kabIra tane kahuM chuM ke e zarIra tAre svAdhIna che eTalAM tuM izvarane yAda karI, tAruM kAma karI le. (165) pAva palakakI khabara nahiM, kare kAla sAja, * kALa acAnaka jhaDapegA jamuM tItarake bAja. pA ghaDInI paNa khabara nathI ke zuM thaze? tyAre AvatI kAle zuM peharIza, zuM khAIza, tenI taiyArI zA mATe karavA beThe che? jema bAja pakSi titarane Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jagatamAM kALanuM cAlI raheluM jera 53 zikAra kare che temaja acabuca kALa AvIne tene pakaDI laI jaze, tenI kAMi khabara che? (16) kabIra! gAphela karyuM kira, kayuM setA ghanaghora, * tere sirAne jama khaDA, jayuM aMdhiyAre cera. e kabIra? tuM gAphela kAM phare che, ne bhara uMdhamAM kAM paDe rahe che? jema cAra aMdhArAmAM chupAI rahe che, temaja jama paNa tArA takiyA taLe chupAI rahelo che! (167) kabIra! je dIna Aja haya, se dina nahi kAla, ceta zake to ceta che, bIca paDI haya khyAla. o kabIra! je taka Aje hoya te kAle nahi maLavAnI mATe tu je samaju hoya te cetI te takane lAbha Ajeja laI le, kAraNa kAlane AjanI vacce (ema paNa bane ke) meta ubhuM raheluM hoya. (168) cA avasara e nahi, eNka moTI ghAta, maTI milana kuMbhArakI, baheta sahege lAta. jyAre Taka maLe tyAre tuM nahiM cetI jAya, ane manuSya jAtimAM tene A durlabha janma maLe tene tuM je lAbha nahiM le te ema jANa ke tuM sadamAga cukI gaye, jethI kubhAranI mATI mAphaka tane ghaNeka mAra khAve paDaze. (169). darada na le jAtake, muvA na rAkhe keya sagA usIke kIjIe, neta nibhAvuM heya. tAruM potAnuM duHkha kaI levAnuM nathI, ne maraNa pachI tArAM zarIrane gharamAM eka ghaDI paNa kaI rAkhavAnuM nathI, mATe tuM Izvara taraphane mArga le ke je tArI sAthe rahI, tane haMmezAM nibhAvI le. Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kabIra vANI. (100) manakhA janama pAyake, jabalaga bhajIyo ne rAma; jaise kuvA jaLa bina bane, ke nahiM kAma, pANI vinAne ku jema nakAme hoya che, tema manuSya jAtimAM lIdhela A durlabha janma, izvaranI bhakti vinA nakAmeja che. (171) juThe sukha sukha kahe mAnata haya mana moda jagata nA kAlakA, kachu mukhame kachu geda, boTAM sukhane kharUM sukha che evuM tuM mAnI, temAM rAjI rAjI rahe che, paNa e kAMI tArUM nathI, kAraNa ke A AkhuM jagata kALane mAtra kherAka che, ke jene keTaleka bhAga tenAM (kALanAM) mehaDAmAM cavAta hoya che, ne bAkIne bhAga tenA khoLAmAM paDelo hoya che. (172) je dekhA e vinAza hi, nAma dharyA se jAya; kabIra, aisA tatva grahe, je sadagurU diye batAya. AMkhe dekhAtI je vastuo che te sarve nAza pAmavAnI, jenuM nAma tene nAza che ja; mATe huM (kabIra) tane kahuM chuM ke, je tatva tArA sadgurUe tane dekhADI ApyuM hoya, te (kharAM) tatvane ja tuM pakaDI rAkha. 173) kabIra! AyA haya se jAyagA, rAjA ki phakIra, kei siMhAsana caTa cale, kei baMdha jAta jaMjIra. e kabIrA! rAjA, raMka ke phakIra jeo AvyA che yAne janmayA che te badhAM maravAnAM, koI rAjagAdI bhegavI, te kaI baMdIkhAnuM athavA daridratA bhagavAne, paNa sarva kaI javAnuM kharuM ja. Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zarIranAM maraNa viSe jIvane cetavaNI (174) saMgI hamAre cala gaye, hamabI jAne hAra kAgaja kachu bAkI hatha, tAse lAgI khAra mArAM sagAM nehio jatAM rahyAM che ne mane paNa javuM che. paNa janmAtrimAM lakhyuM che ke deDIka vAra bAkI che, tethI DhIla thAya che. (175) kabIra gheDA jIvanA, mAMDA baheta maMDAMna; sabahi choDake cala gaye, rAjA raMka sulatAna. o kabIra! ja jIvavAnuM che tyAre A badhe pasAre zA mATe mAMDI beTho che? rAjA, phakIra ke bAdazAha pitAnuM sarvasva cho cAlyA gayA che. (176) kahe cunAva meDiyAM karate hA deDa? ciThI AI rAmakI, gaye palame choDa. zA mATe moTI moTI havelIo baMdhAve che, ne eTalI deDAdoDI karI rahyo che? eka paLavAramAM IzvarI pegAma Avyo te e badhuM choDIne tane turata cAlatuM thavuM paDaze. (177), jIna ghara naibata bAjatI, hete chabIza rAga se gharahi khAlI paDe, beThana lAge kAga. je gharamAM nagArAM vAgatAM hatAM, ne chavvIsa jAtanA rAge gavAtA hatA, . te gharo paNa khAlI paDayAM che, ane tyAM have kAgaDAe AvI besavA lAgyA che. (178) jana ghara naibata bAjarI, maMgala badhe dvAra eka harike nAma bina, gayA janama saba hAra. jenAM gharamAM nagArAM vAgatAM hatAM ne bAraNe toraNe baMdhAtI hatI, tyAre jyAM badho duniyavI ThATha hato, paNa jyAM paramezvaranuM (eka) nAma levAtuM na hatuM, te gharanAM leke pitAne janma barabAda karI gayA che. Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ja kabIra vANI. (179) kayA karIye kayA jeDIye, thaDe jIvanake kAja; chAMDI chAMDI saba jAta haya, deha geha dhana rAja. zaiDA divasanI aMdagI mATe kAM pachADA mArI amUka kArya karUM, amuka meLavuM, phalANa sagAI karUM, vagere karI rahayo che? saghaLuM hyAMja choDI dhana delata, rAjapATa vagere mukI sarva cAlyA gayA che. (18) eka dina AyasA hayagA, kaI kIsIkA nahi, gharakI nArI koNa kahe, tanakI nArI nAhi. eka divasa e Avaze ke jyAre koI tAruM thavAnuM nathI, tArAM zarIranI nADI paNa (cAlatI baMdha thaze) raheze nahi to pachI mArI bAyaDI paNa kyAM kehavA javAne che; matalaba ke jyAM A dehane ja aMta Avyo tyAM kaI paNa manuSya ke vastu keIne kAMIe kAma lAgatAM nathI. (181) jAge lAke mata seve, na kare niMdase yAra, jaise svapane racanAke, ese e saMsAra. mATe huM kabIra, sarvane cetavuM chuM, ke kame jAgRta thAvo ne Ayaza ArAmanI ughamAM paDI nA rahe; kAraNa ke A saMsAra to mAtra rAtanAM eka svapanA jevo che, ke jene AvI jatAM vAra lAgatI nathI. (18) uMcA caDha pukArIyA, bumata mArI baheta; cetanahArA cetI, sirape Ai meta. huM uce ubhA rahI, yAne badhAM sAMbhaLe tema kahuM chuM, ke tamArAM mAthAM upara mata bhamyA kare che, mATe tene kAMI vicAra kare, ne samajIne cetI jAvo. Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dunyavI mAlamatA haMmeza rahevAnI nathI. pa7 (183) sakha koi mara jAta haya, kALa jaLakI pAsa, rAma nAma pukAratAM, keika ubarA dAsa. e kALanI jALamAM sapaDAI sarva nAza pAme che, mAtra je paramAtmAne ja Azare lIye che, teja (tene) baMdo salAmata bacI jAya che. (18) eka buMdake kArane, retA saba saMsAra, aneka buMda khAlI gaye, tinakA ke bicAra? eka TIpAne khAtara duniyAnA loko raDavA bese che, paNa evAM te aneka TIpAo yAne aneka janme khAlI gayA yAne sAra vinAnA gayA, tene koNa vicAra kare che? (185) saroM marate juga muvA, avasara muvA na hoya dAsa kabIza yu bhuvA, bahAra na maranA heya. maratAM maratAM kAMIka jAgo cAlI gayA paNa vakhata kadI marato nathI; paNa huM kabIra, je Izvarane nekara thaye chuM te e rIte marI gayo chuM ke mane pharIne maravAnuM rahyuM nathI. (186) je maranese jaga Dare, e mere mana AnaMda, kaba mariye kaba bheTIe, purana paramAnaMda. , je maravAthI kene bIka lAge che te mAre manathI te Anada che, ane huM te rAha jouM chuM ke jyAre mAruM ke paramAtmAne bheTuM. Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 58 kabIra vANI. (187) macchu" maph` sakha kAi kahuM, merI mare alAya; maranA thA se| sara cukA, akha kAna marehi jAya! duniyAmAM sarva kahe che ke huM te marUM chuM paNa kabIranI khaLAe maratI nathI, kAraNa ke je saghaLuM maravAnuM hatuM te marI gayuM, (yAne mAyAnA pIcheAja jyAre cheDaye!) tyAre bAkI rahyuM chuM ke te marI jAya? (188) mana suvA mAyA sui, saMzaya suvA zarIra; avinAzI tA nA sare, tu yu' mare kabIrao mana marI gayuM, mAyA marI gai, te zarIranA vehemA paNa marI gayA, e rIte je kAMi maravuM joie te sa` marI gayu; paNa je avinAzI che arthAta jIva ke jene nAza nathI ane je kharekharanA "huM" te kema marI jAya? ( 189 ) jIvata se maMranA bhale, jo marane pahele jo mare, kula mara jAne kAya; ujIyArA hoya. jIvavA karatAM maravu' khehetara che, paNa kema maravu' e je jANatA hoya tyAreja, ane te rIte je maraNu Agamaca mare, tene saghaLuM ajavALuM thai jAya. ( 190 ) marate marate juga suvA, suta khita dArA taiya; rAma kabIrA yu. sutrA, eka barAbara hoya. maratAM maratAM jIMgA marI gayA; stri peAtAnA chekarAne ane bharathArane maraNa pAmatA jIve che, paNa huM kabIra evI rIte marI gayA ' ke izvara sAthe eka thai gayA chuM. Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIvavA karatAM maravuM bahetara che. (191) nA muvA nA mara gayA, nahiM Ave nahiM jAya; e caritra karatArakA, upaje aura samAya. AtmA je pote khare mANasa che, te kAMI marato nathI, ne te kadI paNa nAza pAmato nathI; te Avata paNa nathI ne jato e nathI, paNa tenuM caritra evuM che ke te jAhera thaIne pAcho potAmAMja samAI jAya che. ' (192) jeya mare so jIva haya, ramatA rAma na hoya, janma maraNaseM nyArA haya, sAheba merA seya, je mare che te to mANasanuM nIcaluM bhAna che, paNa AtmA kAMI marate nathI; te te janma-maraNanI pelI mera che yAne tene maraNa yA janma jevuM kAMI nathI. (193) hahi mari che, to hama huM mari huM, hari na mari he, te hama kAhe mari huM? je izvara marate hoya te pachI huM (kabIra) paNa maravAne, paNa je izvarane maraNa jevuM hoyaja nahi yAne tene nAza nathI, to pachI kema marUM yAne mAre nAza kema thAya? arthAta paramezvara haMmezagIne che, ane mANasane AtmA tene bhAga che, tyAre te paNa amara hovAthI tene maraNa jevuM kazuM nathI. ' (194) jaba taka Aza zarIrakI, nirbhaya bhayA na jAya, kAyA mAyA mana taje, capaTa rahA bajAya. - jyAM sudhI zarIranuM mamatva che yAne zarIra te "huM chuM" evo khyAla rahe che, tyAM sudhI kaI paNa mANasa nirbhaya thaI zakto nathI, yAne kALanA bhayamAMthI chuTa thatuM nathI; jyAre manamAMthI zarIra viSenI intajArI ane jagatanI mAyAne vicAra chuTI jAya, tyAre te mANasane mATe saghaLAM bajAre yAne rastAo khullA thAya che, ane pachI tene koipaNa jAtane bhaya raheto nathI. Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kabIra vANI. (15) ajahu terA saba miTe, je juga mAne hAra, gharame jhagaDA heta haya, te ghara jArahi dAra. je tamo mAne ke A saMsAramAM maLatI phatehe to badhI hAraja che, te sarve ja jALane cheDe Ajeja AvI jAya; mATe A ghara (zarIra) mAM je jhaghaDe cAlI rahyo che, ane indrionI kheMcatANu thayA kare che, tene bALI nAkhe. (196). ajahu terA saba miTe, je mana rAkhe kera, gama he te saba chAra de, agama paMthaku ra. je manane samajAvI kAbumAM rAkhe ane tene sAMta rAkhe te sarve ja jANe Ajeja maTI jAya, mATe je je hadavALI (nAzavaMta) cIjo che te badhI mukI daI je behadane raste yAne Izvarane maLavAne mine mArga che tene ja pakaDI rAkho. meM merA ghara jAthA, liyA palitA hAtha; je ghara jAle ApanA, te cale hamAre sAtha. kabIrajI kahe che ke, meM mAruM ghara bALI nAkhyuM ne tema karI kALane mArA hAthamAM lIdhe tema tuM je tArUM ghara bALI nAkhatA hoya, te mArI sAthe cAla, yane tuM paNa mArI mAphaka nirbhaya thaI jaze. ' (198) ghara jAle ghara ugare, ghara rAkhe ghara jAya; eka acaMbA khiyA, mahA kAlake khAya. je kaI ghara bALe, tenuM ghara bacI jAya ane je ghara rAkhe tenuM ghara jatuM rahe evuM ajAyaba jevuM meM joyuM che ke muvela hoya te kALane khAI jAI che. arthAta-mANasanuM ghara te tenuM nicaluM bhAna yAne "huMpaNuM" che je Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIvatAM jIvata maravA viSe. tene duniyavI vastuo sAthe joDeluM rAkhe che, e nicalAM bhAnane je kaI bALI nAkhe yAne te maLe nahi thaI jAya evuM kare, tyAre te mANasa kharAM uMcA bhAnamAM rahI zake, ne Izvarane pahoMcI zake, tyAre te kALane jItI zake. (19) kabIra! mastaka dekha kara, mata dhare bizvAsa, kabahu jAge bhuta heya, kare piMDa nAza. mANasane sAdhAraNa rIte maraNa pAmela je ema dhAravuM nahi ke, te mANasa kharekhara marI gayo che; kAraNa te ghaNukavAra jAgRta thaI piMDane nAza karI nAkhe che. (piMDa eTale maraNanI kriyAo thatI veLA tyAM rAkhelo kherAka) (200). marataka to taba jAnIye, ApA ghare uThAya; saheja sunyame ghara kare, tAke kALa na khAya. jyAre mANasanuM "huM paNuM" nikaLI jAya, tyAre jANavuM ke te kharekhara maraNa pAmyo che, jenuM mana sunyanI hAlatamAM rahI zake, yAne jenAM manamAMthI iDhionAM viSayanA vicAre, AkAra, khyAlo sarve jatA rahyA hoya temaja tenuM nIcaluM bhAna paNa jatuM rahe tyAre te uMca (Izvara) bhAnamAM jaI zake che ne tyAre tene kALa khAI zakto nathI. (2001) sulI upara ghara kare, biSa kare ahAra; tinake kALa kayA kare! je AThe para huziyAra? je ke pitAnuM raheThANa suLI paraja rAkhe, ane je metathI jarAe Darato nathI, je jhera khAIne jIvate heya, ane duniyavI mojamajAha tajIne je izvaranA mArga upara kaSTa uThAvavA sAre divasa huzIyAra rahele tene pachI kALa te zuM karI zake? Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kabIra vANI. (22) saheja sunyameM pAIye, jahAM marajI vahAM mana, kabIra suna suna le gayA, bhItara rAma ratana. mana jyAre sunyamAM rahetuM thayuM tyAre jyAre vicAra karatuM baMdha paDe tyAre mANasa jyAM game tyAM jaI zake che, tyAre te jANe che ke A zarIra te "huM nathI." kabIrajI kahe che ke meM mArAM manane, duniyAnI badhI vastuo mAMthI teravI kahADI evuM banAvyuM che ke te have izvaramAMja samAI rahe che. (2003) phula the se gira paDe, caraNa kamaLaseM dUra kaLIyekI gata agama haya, to te rAma hajura. jyAre kula baherathI saMpUrNa khIlIne pAkuM thAya che, tyAre te kamaLanAM paga AgaLathI yAne pitAnAM mULathI dUra thaI jAya che paNa kaLIonuM khIlavuM bemAluma hoya che yAne teo aMdarathI khele che, ane tethI teo izvaranI najadIka ja hoya che. arthAta, duniyavI vastuomAM meTAI che evuM mAnI, jeo baherathI (kulAIne) moTA thAya che teo paramezvarathI duraja thatA jAya che, paNa kaLIonI peThe jeo aMdarathI khILatA jAya che cAne jeo pitAnuM aMtaHkaraNa zudhdha karatA jAya che teo te izvaranI vadhu najadIka rahetA thAya che. (204). pAMca iddhi chaThA mana, sata saMgata sucaMta, kahe kabIra jama kayA kare, je sAta gAMTha ciMta. jyAre pAMce Iddhio ane mana niraMtara satyane ja pakaDI rAkhe ane iDhionA viSaye zelatI baMdha paDe, ane mana duniyavI vicAra karatuM aTake, ane e rIte jenA bAhera javAnA rastA baMdha paDayA, te mANasane jAma zuM karI zakavAne hatA? Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMsAramAM kharUM sukha cheja nahi. (205) jaLatI AI vAdalI, barakhana lAgA aMgAra, dAjhata haya saMsAra. uTha kabIrA dvAra jA, khaLatu' vAdaLa AvyuM che ne te mAMhethI agninA varasAda paDavA lAgyA che, jethI saMsAranAM badhAM leAkA dAjhI mare che, mATe e kakhIra! tuM uThe, ne tenI madade doDI jA. (206) saMsAra sArA sukha duHkhI, khAve Ara rAve, dAsa khIrA cu' du:khI, gAve Ara rAve saMsAranAM badhAM loko eka mAjIe khAya che, pIye che, ne bIjI khAjuM raDatAM jAya, jethI huM kakhIra (izvaranA dAsa) du:khI thAuM chuM ne mAlekanI bhakita karI mAMgu chuM ke teonAM du:khanuM nivAraNa thAya. (207) sukhiyA huMtame phri' sukhiyA mile na kAya; je ke Age duHkha kahuM, sA pahelA uThe rAya. koika sukhiyA maLe evuM huM zodhatA krU' chuM', paNa mane teA kAi sukhI hAya evA mANasa maLatAja nathI. kAraNa ke jenI pAse duHkhanI vAta karU chu, ke te pahelAM peAtAnuM duHkha raDavA bese che. 63 (208 ) je kA Age eka karyuM, sA kahe emisa; ekahiMse meM dAjhayA, tA kahAM kADhuM. misa. jene eka duHkhanI vAta kahu chu, te te peAtAnAM ekavisa duHkhA mane kahI samAve che, paNa jyAre eka du:khathI, kakhIrajI kahe che ke, huM eTalA dAjhI gayA, te tenAM aneka duHkho kema TALavAM? Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4 kabIra vANI. (209) Asura sukha na raina sukha, na sukha pa na chAMya, ke sukha zaraNe rAmake, ke sukha saMtA mAMya, A sa'sAramAM te nathI divase sukha, ke nathI rAtre; nathI sukha taDakAmAM ke nathI chAMcaDe, sukha ke maLatuM nathI; kharU' sukha paramAtmAne tana mana aNu karavAmAM heAya che athavA sAdhusaMta purUSonA samAgamamAM sukha maLe che. (210) svarga mRtyu pAtALame, pUra tina suSa kheMca, sukha sAhebake bhajanasai, era saMtanake sAMya. svarga, pAtALa, ane mRtyuloka arthAta A khAkI duniyA e traNemAM purUM sukha nathI maLatuM; kharU sukha izvaranuM bhajana karavAmAM ke sAdhu purUSAmAM rahelu che. (211) saMpatta dekha nava hakhiye, bipatta dekha mata roya; saMpatta haya tahAM pitta haya, karyAM kare so hAya. dhana dolata joi tuM nA harakhA, ane daridratA yAne garIbAi joi huM vilApa nA kara; kAraNa ke jyAM duniyavI sapatie che tyAM du:kha paNa hAjara cheja, kAraNa ke e sa mAlekanI marajI pramANe ane tenAM kAyadA mujaba thayA kare che. (212 ) lakSmI kahe e nita navI, kisakI na pUrI Aza; tane siMhAsana caDha cale, tine gaye nirAza lakSmI kahe che ke, huM teA rAja navIja kahevAuM chuM, mArAthI koinI paNa AzA pUrepUrI bara lAvI zakAtI nathI, kAraNa ke huM haMmezAM ekanIja pAse rahI zakatI nathI; dhaNAM lokoe mArAthI rAjagAdI meLavI che, paNa Akhare te cheDI cAlyA gayA che, ane ghaNAkA bicArA nirAza thai maraNa pAmyA che. Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMsAramAM kharuM sukha cheja nahi. (13) saMpatta te hari milana, pitta rAma biyega; saMpatta pitta rAma kahA, mana kahe sakha lega. kabIracha kahe che ke, kharI saMpati izvaranI mulAkAtamAM che, te kharUM duHkha tenAthI dura rehavAmAMja che, mArI (kabIranI) saMpati ane vipatI izvaraja che, yAne sukha-duHkha huM te izvaramAMja raheluM samajuM chuM, jyAre duniyAnAM ke koI bIjI vastuomAM sukha-duHkha rahelAM che evuM mAne che. (214) hama jAne the khAyage, bahuta jamA kayo mAla javuMka huM rahe gayA, pakaDa gayA che kAla. meM te jANyuM ke ghaNu sarakhI mAlamatA ekaThI karIza te pachI beTho beTho khAIza paNa kALe AvIne mane te pakaDI lIdhe eTale te badhuM tyAMnuM tyAM rahI gayuM- (215) dhana esA sacive, je dhana mAge ; ge mAMthe gaTharI, jAta na dekhA keya. mATe kabIrajI kahe che ke, tuM evuM dhana (nekI-nIti) meLava ke je haMmezAM sacavAi rahe ne je tArI AgaLa AgaLa cAlatuM rahe, kAraNa ke duniyavI mAlamatAnI gAMsaDI kaI mUrkha mAthe upADIne gayA hoya evuM , keIe dIThuM nathI. (216). sukhake mAthe sila pahe, hari hIra jaya; alihArI A dukhakI, ke paLa paLa rAma saMbharAya. duniyavI sukha upara DhAMkaNavALe, kAraNa tethI mANasanAM haiyAMmAMthI izvara jatA rahe che, ane Izvarane badale tenAM haiyAMmAM paisAne ja vAse rahe che, tethI kabIrajI kahe che mANasane duHkhaja AveluM bhaluM ke tyAre ja te paLepaLa izvarane || yAda karato thAya che. Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kabIra vANuM. (217) sukhI sukhI saba keI kahe, sukhame janata nAtha sukhI svarUpa Ama amara, je jANe sukha pAya. sarva kahe che ke huM sukhI chuM, paNa kharuM sukha te huM tyAM jeta nathI. kharuM sukha to te mANasaja bhegave ke je potAnA AtmAnuM svarUpa oLakhate hoya yAne "huM (kharekhara) kaNa chuM" e samajato heya. (18) kabIra! talaba na cheDIye, jaba laga ghaTameM prANa keika dina zrI rAmake, bhanaka paDegI kAna o kabIra! jyAM sudhI tArAM zarIramAM prANa rahelo hoya tyAMsudhI te (mAleka)nI yAda haragIja cheDate nA, kAraNa ke tema karyAthI kaI dIvase tAre AvAja izvaranA kAnamAM paDI jaze. (219) kabIra! talaba chevIye, nizcaya lije nAma; manakha majurI deta te, kayuM kara rAkhe rAma? o kabIrA tenuM smaraNa karavA yukta nahIM paNa harapaLe karyA karaje kAraNa, mANasa tenA majurane badale Ape, te paramAtmA kema tArI mahenatane badale nahiM Ape? (20). anahelI prabhu kara zake henAra miTa jAya; kabIra, ina saMsArame, rAmabhajaNa sukha dAya. - je (ApaNe dhArIye ke) banavAkALa nathI te paramAtmA karI zake, ane je kAMI (duHkha Akta) banavAkALa che ema jANuM ApaNe DaratA hoIe, can be in the song the theo Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMsAramAM kharuM sukha cheja nahi. te mAleka miTAvI zake che, tethI huM kabIra kahuM chuM ke paramezvaranI yAda rAkhavAthIja A saMsAra sukhadAI thaze. . (221) sabI rasAyana meM kI, harisA era na kAya, ratI eka ghaTameM saMcare, saba tana kacana hoya, meM sarve jAtanAM rasAyaNa karI jemAM, iMdrionAM viSa tapAsyA, saMsArI dareka bAbada anubhavI ane e rIte duniyAnI hareka vastu meM bArIkIthI tapAsI to mane mAlama paDayuM ke Izvara samAna bIjuM kAMI nathI; eka ratIbhAra paNa je izvara aMtaramAM samAya te te mANasa badhe senAne thaI jAya, tene badhuM sukha maLI jAya. (22) kahetA huM kahe chata huM, sunatA hama saba keya; rAma kahe bhala heyagI, nahi te bhalA na hoya. mATe huM je kahuM chuM ne je zikSaNa mukI jAuM chuM te tame sarva pUrNa dhyAnathI sAMbhaLaje; te eja ke izvaranuM nAma levAthIja kanyANa thaze, nahi te kadI bhaluM thavAnuM nathI, arthAta duniyavI vastuothI kharUM sukha maLI zakatuM nathI. (223). kahe kabIra pukArake e leve vyavahAra rAma nAma jAne ginAM buDI muvA saMsAra. huM, kabIra, pikAra karI sarvene cetavuM chuM ke A zikha niraMtara heDe sAcavI rAkhajo ke, paramezvaranuM nAma zuM che te je jANe nahi te saMsAramAM bIja maravAne. Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kabIra vANuM. (224) bhuja dukhI abadhu dukhI, dukhI reka biparIta, kahe kabIra e saba dukhI, sukhI saMta mana jIta, rAjA paNa dukhI, raiyata paNa duHkhI ane e rIte garIba tavaMgara sai. eka sarakhAM duHkhI ja hoya che mAtra jeNe pitAnA manane charyuM te ja mANasa khare sukhI che. (225) sumarana sukha heta have, sumaranese dukha jAya, kahe kabIra sumarana yei, svAmI mAMhi samAya. izvaranuM smarNa karavAthI mANasane sukha prApta thAya che, ane smarNathIja tenuM duHkha dUra jAya che ane huM kabIra kahuM chuM ke smarNa karavAthIja paramAtmAne vAso ApaNumAM thAya che, ane Izvarane pugI zakAya che. S Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nAma-smaraNa (226) kabIra, sumarana sAra haya, era sakaLa jaMjALa; sAdI ata saba zeAdhIyA, dujA dIse kAla. kabIrajI kahe che ke, izvaranuM nAma niraMtara yAda karyA karavuM, temAM ja sane phAyade che. e sivAyanAM bIjAM badhAM kArya phekaTanI jaMjALa che; kAraNa ke, teo kahe che ke, bIjAM kAmanI zarUAtathI cheka cheDA sudhI yAne pariNAmo sudhI tapAsa kIdhI, te mAlama paDayuM ke sarve nAzavaMta che ane haMmeza TakanArAM nathI. izvaratuM (nAma) smaraNa ApaNuM pharI pharIne janamavAmaravAnuM nivAre che, bAkI bIjA badhAM kAmo navAM kAraNe upajAvI mANasane pharI pharI jaMjALamAM nAkhanArAM che. (227) kabIra! nija sukha rame haya, dujI kapa apAra, manasA bacA karmanAM, nizcaya sumarana sAra. rAma (Izvara)ne maLavAmAM ja ApaNane kharUM sukha che, ane ikriethI bhegavAtuM dareka sukha meLavavAmAM ApaNane aMte atizaya dukha che. jagatanI salAmatI ane AbAdImAM kAMI nukasAna na thAya, evA pavitra vicAra, vAcA ane kArya karavA sAthe ja izvaranI yAda niraMtara karavI te ja kharUM smaraNa che. (228). rAma nAmake leta hi, hita pApakA nA jesI cAgi akI, paDI pulAne ghAsa jema eka agninI jhINuM ciNagArI sukAM ghAsamAM paDe te tene bALI nAkhe che, teja mujaba rAmanuM nAnuM nAma ApaNuM saghaLAM pApane samuLage nAza karI nAMkhe che. Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kabIra vANuM. (229) nAma ratI eka haya, era pApa ja hatI hajAra eka ratI ghaTa saMcare, jara kare saba chAra. rAmanuM nAma che ke e ratI bhAra jevuM nAnuM jaNAya ane pApa je hajAre ratI jeTalAM hoya, chatAM eka ratI jeTaluM nAma jenAM haiyAmAM prasarI gayuM, ane te nAma niraMtara smaraNa karyA kare tenAM sarva pApane bALI jALI nAkhaze. sArAMza ke rAma vAsanA yAne idharI mArga maLavAnI icchA, bIjI sarva viSaya vAsanAone mArI haTADe che. (230) rAma nAmakI auSadhi, saddagurU diye batAya, auSadha khAI pacI rahe, tAke bedana jAya. izvaranuM nAma yAda karavAnuM auSadha sadgurUja batAvaze, ane te davA khAdhI ane pacI gaI, te tenAM sarva duHkho maTI jaze. sArAMza ke, izvaranuM nAma yAda karavAnA mArgo ghaNAe che, temane lAgu paDate eka, izvaranI bheTa karAvI jANanAra gurU, celAne amUka adhikAra joi celAne zikhave, ne te rIte smaraNa karavAmAM cele praviNa thAya te tenI sarva vedanAo jatI rahe tyAre saciMta ane kriyAmAna karmo nAza pAmavAne lIdhe teo taraphathI AvanArI vedanAo Ave nahi, ane prArabdha karmo taraphathI AvanArI vedanAo, tenAM zarIra saMsAra paraja lAgu paDe, paNa tenA manane duHkhavI nahi zake. (231) saM maMtrakA bIja haya, rAma nAma tatasAra je ke jana hirade gare, se jana utare pAra. . rAmanuM nAma sarve maMtronuM mULa che, jemAMthI sarve maMtre nikaLyAM che; ane tethI je e nAmane niraMtara haiyAMmAM pakaDI rAkhe te pelI pAra utarI jAya. sArAMza ke paramezvaranA nAmamAMthIja sarva maMtra ane bhaNatara upajAvelAM che, Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nAma smaraNamAM-badhuM samAI jAya che. tyAre te nAmane ja je kaI pakaDI rAkhe che tenAthI badhA maMtronAM phaLe upajAvI zakAya. evuM e addabhUta asara upajAvanArUM nAma, jenAM manamAM Apa meLe niraMtara yAda AvyA karatuM thaI jAya, te pharI pharIthI janma-maraNa ApanArA A bhavasAgarane pele pAra pahoMcI jAya. (232) rAma kaho mana vaza kare, ehi baDA haya artha kaheke 50 50 mare, maitahi jJAna grahastha? zAstranA asaMkhya graMtha (mAtra mehaDethI) zikhI zikhIne amasyA kAM herAna thAo cho ? "rAma rAma" (Izvara izvara) belyA kare, vamAsyA (vicAryA) kare, ane indrionI mejanA vicAra nahiM kara; dharmazAstranI mULa matalaba-sarvane sArAMza eja che. (233) chane nAma liyA une saba kiyA, saba zAstrakA bheda; binA nAma nake gaye, 50 58 cAra bheda. jeNe mAlanAM nAmanI japa (smaraNa) kIdhI teNe saghaLuM joituM kIdhuM, tathA te saghaLAM zAstronA bheda pAmyo. paNa mAlekanuM nAma japavA vinA phakta cAra veda bhaNyA kIdhA, teo Akhare narka gayA che. sArAMza ke paramezvaranA nAmanI japa karyA kare, teNe dharmanI kriyAo kIdhelI gaNAya; teNe dharmanI sarve AjJA pALelI gaNAya, te dharmane lagatAM sarve zAstra zikhI jAya, ne teonA chupA bhedo paNa te pAmI jAya. ethI ulaTuM kare, eTale ke je paramezvaranA nAmanI japa kare nahi, ne mAtra zAstraja bhaNyA kare, ne te zAstra (cAra vedo) paNa zikhI jAya te paNa ghaNukavAra narka jAya; kAraNa ke, dharma zAstrane phakta mehaDene abhyAsa karavAthI, mana vaza thatuM nathI, ane mananI vAsanAo anAmata rahI javAthI pApa karAya che, ane pApanuM narkanuM duHkha khamavuM paDe che. Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kabIra vANuM. (234). ekahi zakadama sabahi kahA, sabahi artha bicAra bhajAye kevaLa rAmake, hajIye biSayahi bikAra. tane eka vAta kahI, temAM zAstranI sarve vAta AvI gai, sarve matalaba samAI gaI, ne sarve vicAre AvI gayA, te vAta eja ke mAtra izvaranuM bhajana karyA karavuM ane e bhajananI sAthe, iDhionI majA tajIne rahevuMpUre pUrI tajIne rahevuM. na (235). kabIra! harika nAmase, keTa bighana TaLa jAya, rAI samAna masudarA, keka kASTa jaNAya. rAinAM jeTalI agninI jhINuM ciNagArI, lAkaDAMnA moTA jaththAne bALI nAkhe che, te ja rIte harinAM nAmathI, ane IzvaranAM nAmanI japa vaDe, karoDe vidane eTale (pApo ane tethI AvatAM duHkho) sarva maTI jaze. sArAMza ke, izvaranAM nAmamAM manane parovavAthI pApa karatuM aTake che ane dhime dhime sarve durguNa nikaLI jaI mana pavitra thaI jAya che. (236) . sukha sumarana nA kare, duHkhame kare saba keya sukhame je sumarana kare, to duHkha kahAM ke hoya? sukhamAM IzvaranI yAda koI karatuM nathI, ne duHkhamAM sarva tene yAda kare che, paNa loke je sukhamAM tene yAda karatAM hatuM, ne tenI AjJA, je dharmazAstramAM apAI che te mujaba cAlyAM hatuM, te teone duHkha Avateja kyAMthI? (237) sukhame sumarana nA kare. khame kare je yAda kahe kabIra tA dAsakI, kena sune phariyAda sukhamAM paramezvarane yAda na kare, ane duHkhamAM tenI madada mAMge, evA asjadAranI araja keNa sAMbhaLe? sArAMza ke, ApaNuM sukhI hAlatamAM, izvarane Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ izvaranA nAmanI uttama asara. 73 bhulI jaI, bIjAne nukazAna thAya evAM kAryo karatA rahiye te kudaratanA karmanA kAyadA mujaba vaLatAM dukhe ApaNane bhegavavA ja paDe. (238). pitta bhalI hari nAma leta, kAyA kameTI kha; rAma binAM kisa kAmakI, mAyA saMpA sukha? tyAre saMkaTa AvI paDe che tyAre zarIranI keseTI ane parikSA thAya che, jethI mANasane dukhaja bhaluM che, kAraNa ke tyAre ja te izvarane harapaLe "e paramAtmA" karI yAda kare che. Izvara nahiM maLe, ne tene badale duniyAnI badhI saMpatti ane sukho maLe, te mANasane aMte zuM kAma AvavAnAM che? (239) hari sumarana keDhI bhalA, calI galI paDe cAma; kacana deha jalAya che, je nahi bhaje hari nAma. zarIrane dukha thaIne tenuM cAmaDuM nikaLI paDatuM hoya chatAM je paramezvaranI yAda thaI zakatI hoya te te bhaluM, paNuM zarIra senA-rUpAMmAM loTatuM hoya, ne tenAM tema loTavAthI je izvaranI yAda banI AvatI na hoya, te evAM senA jevA dehane bALI nAkhe ane te nAza te pAmavA mATe ja sarajAyeluM che-sArAMza ke dravyavAna hovA chatAM paramAtmAnI bhakti nahI kare te karatAM zarIra kaMgALa hovA chatAM, mAlekanI yAda manamAM rahe te vadhu pasaMda karavAjoga che. (24) jA ghara saMta nA seviyA, harike sumarana nAkhe se ghara marahaTa sarikhA, bhuta basa tA kahe, je gharamAM saMte ane paramezvaranI yAda pichANanAra sAdhu purUnI sevA karavAmAM AvatI nathI ane jyAM paramAtmAnI prArthanA thatI nathI, te gharo zamasAna sarakhAMja che ane tyAM bhuta-palIdaneja vAsa hoya che. Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 74 kabIra vANI. (241) rAma nAma te ratana haya, jIva jatana karI rAkho ja paDegI saMkadI taba rakhe raghunAtha, rAma nAma te eka hirA samAna amUlya ratana che, jIvanI peThe sAcavI rAkhavAthI je vakhate dukha AvI paDe tyAre izvaraja bacAvI le che. (242) jakha jAge taba zama japa, sevata zAma saMbhAra uThata beThata AtmA, cAlatahi rAma citAra, uMghamAMthI jAgRta thatAMja rAmanuM nAma levuM, sutI veLAe paNa paramAtmAne yAda karIne ja suvuM ane e rIte uThatAM, besatAM ane hareka kAma karatI veLAe, te mAlekanuM ja nAma manamAM citAryA karI mana izvaramAMja guDAyeluM rAkhavAmAMja sAra che. (243) chatane tAre gaganame, Itane zatru heya; kRpA heya zrI rAmakI, to bAla na bAMke heya. AsamAna para jeTalA tAre che, eTalA paNa je zatruo hoya, paNa je manamAM Izvara hoya te tenI kRpAe koInA paNa eka vAlane paNa bIje IjA karI zakanAra nathI. (244) je kaI sumarana aMgake, pATha kare mana lAya, bhakita jJAna mata upaje, kahe kabIra samajAya. je koI smaraNa karavAnAM maMtre mehaDe karI te upara manana kare, te, huM kabIra kahuM chuM ke izvaranI bhakti kema karavI tenuM jJAna te mANasanA manamAM AvI jAya. Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ izvaranA nAmanI uttama asara. 75 (245) japa tapa saMyama sAdhanA, saba sumarana ke mAhika kabIra jAne yA rAmajana, sumarana sama kachu nahi. japa karI tapazcaryA karavI, yoga kare e sarva smaraNamAM samAI jAya che, tethI smaraNa jevuM bIjuM kazuMe nathI, evuM huM (kabIra) samajuM chuM ane sarva i nA hatA te jANe che. (246) - sahakAmI sumarana kara, pAle uttama dhAra; " niSkAmI sumarana kare, pAve avicaLa rAma. - potAne mATe kAMika sArA badalAnI AzA rAkhI je smaraNa kare, te tene sukha maLe; svarga maLavAnI icchA rAkhI je smaraNa kare, tene svarga maLe; paNa icchA rahIta yAne pitA mATe koIpaNa vastu ke sukha mAMgyA vagara smaraNa karavuM e manuSya mAtranuM kartavyaja che ema samajI mAtra izvaranA prema arthe ja smaraNa kare te mANasa paramezvarane pAme, je haMmezagIne levAthI tene anaMta sukha maLI jAya. | (247) paththara puje hari mile, to meM puMju girirAya, sabase te caddhi bhalI, ke pisa pisake khAya. kabIrajI kahe che ke - paththara pUjavAthI izvara maLatuM hoya, te huM A giranArane pahADaja pUjuM. paNa sarva karatAM ghaTI (pUcha) hoya te kevuM uttama, ke tethI daLIne loTa paNa khAvA maLe! (248) deha niraMtara deharA, tAme pratyakSa deva; rAma nAma sumarana kare. kahAM paththara kI seva? zarIra eja tArUM devAlaya che ne temAM ja kharekharo deva yAne izvara beThele che, tenuM smaraNa karyA kara. bAkI paththaranI pUjA karavAthI yAne bAherane dekhAva karyAthI tArUM zuM vaLavAnuM? Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kabIra vANuM. (249) paththara mukha nA belahi, je zira DAre kura, rAma nAma sumarana kare, hujA sabahi ju. game mAthuM kuTIne mariye, toe paththara kAMI mukhathI belavAna che? mATe tuM rAma nAma japyA kara, bAkI bIjuM sarve choDa. (250) kubuddhi ke sujhe nahi uTha u4 devala jAya, dila deherAkI khabara nahIM, paththara te kahAM pAya? ' jeone kharI samaja nathI teoja deDatA doDatA devaLamAM jAya che; mANasanuM aMtaHkaraNaja paramezvaranuM raheThANa che e vAta teone khabara na hovAthI bicArA, paththaranAM bAMdhelA devaLamAM izvarane zodhavA jAya che, te paramAtmA teone kema maLe? (Know Ye not that Ye are the Temples of God and the Spirit of God dwelleth in Ye?-Christ.) (251) paththara pAnI puMja kara, patha paga muvA saMsAra; bheda nirAlA rahe gayA, keI biralA huvA pAra. - paththara ane pANI pUcha pUcha, ane mAtra evA baheranA dekhA karI, saMsAranAM sarve leke DubI muvA che; jyAre paramAtmAne bheda te bIje ja che, je vAta kaI virale purUSa ja jANe che ane te samajI kharo rasto pakaDI pAra thaI jAya che. (25) makake madine gayA, vahAlI harakA nAma, meM tuja puchuM he sakhI, kina dekhA kisa kAma? makkA-madinAmAM gayA te tyAM mAlekanuM nAma te cheja, paNa (musalamIna dharmavALAone kabIraja kahe che ke, o mArI behena, tuM mane Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ izvara bAhera nathI, tArA aMtaramAM ja che. 70 dekhADa ke makkA-madinAmAM kaye ThekANe te izvarane joya? arthAta-kabIrajInuM kahevuM ema che ke mAleka ApaNAthI bAhera nathI, paNa ApaNuM aMtaramAMja te rahelo che. (253) rAma nAma saba kai kahe Thaga TAgora ora zera dhRva pahAda saba tara gaye, ehi nAma kachu Ara. rAmanuM nAma te ThagArA, luTArA, yAne duniyAnA burA bhalA sarva (mehaDethI) le che, paNa che smaraNa cAne japa vaDe dhRva, 5hAda ane evA (moTA thaI gayalA) nare izvarane pahoMcI gayA te smaraNa kAMI judI ja tarehanuM che. (254) zuddha bina sumarana nahi, bhAva bina bhajana na hoya, pArasa mitha parA rahA, kayuM lehA kacana heya. mana zuddha (nirmaLa) thayA vinA izvaranI yAda (smaraNa) thaI zakatI nathI. jema pArasamaNu ane leDhAMnI vacce bIjI koI vastu ADI paDI hoya te leDhAMnuM senuM thaI zakyuM nathI, temaja citta paramezvarapara lAgeluM nahi heya, ane duniyavI vastuo upara heya, ane manamAM te vastuonA khyAla AvyA kare, te IzvaranuM bhajana kema thAya ane Izvara kema dekhAya? (255). sumana siddhi zuM kare, cuM ghAvAra panihAra hAle cAle suratame, kahe kabIra bicAra mAthe pANIne ghaDe mukIne, chUTe hAla cAlatI ane vAta karatI javA chatAM, panihAra (strI)nuM dhyAna te ghaDAmAMja lAgeluM hoya che, tema smaraNa karatI veLAe mana izvara taraphaja lAgeluM rahe, evuM smaraNa karatAM tuM zikha. Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 78 kabIra vANuM. (256) sumarana siddhi meM kare, jese dAma kaMgALa; kahe kabIra bisare nahi, pala pala leta saMbhALa. jema eka kaMjusa mANasa paisAne puche che, ane tene ghaDI paNa yAda karyA vagara raheto nathI, tema IzvaranuM smaraNa evuM kara ke tArA manamAMthI Izvara eka paLa vAra paNa bhulAya nahi. (257) sI taiyata harAma che. esI hase hoya; calA jAve vaikunTame, pallA na pakaDe ke I. ke harAmanI vastu upara mana lAgI jAya che, te prakAre izvara tarapha mana lAgI jAya, te te mANasane IzvaranI mulAkAta thAya, ane temAM keda (daitya ke phareztA)thI paNa aTakAva nAMkhI zakAya nahi. (258). bAhera kayA dikhalAye, aMtara kahiye rAma? nahi mAmalA khase, paDA dhanise kAma. bAherane phokaTa dekhAva zA mATe kare che? tArAM aMtaramAM IzvaranuM nAma lete rahe. tane duniyAM ane tenAM leka sAthe kAma nathI, paNa je mAleka (paramAtmA) tArAM haiyAmAM beThelo che tenI sAthe ja kAma che. (259). mAlA te karameM phire, jIbha phire mukha mAhika manavA to cA diza-kire, e sumarana nahi. hAthamAM mALA (tasbIra) pharyA kare, ne mehaDe "rAma-rAma" thayA kare, paNa je mana mAlekamAM lAge nahi, ane duniyAnI aneka vastuo tarapha deDayA kare, to e yAda (smaraNa) paramezvaranI mulAkAta karAve tevuM kAryasAdhaka gaNAya nahi, Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nAma smaraNa kema karavuM. (260) sumarana aise kijIye, khare nizane ceTa, sumarana aise kijIye, hale nahi jIbha heTha. smaraNa te evuM karavuM, ke jema tIra jaIne barAbara nizAne ane TAMkelI vastuo para haTI jAya, tema mana jaI Izvara para lAgI jAya. smaraNa evuM karavuM ke chama ne haTha hAle nahiM paNa mana Izvara para lAgI rahe, tyAre ja te kharUM smaraNa kahevAya. (261) hoTha kaMTha hAle nAhi, chaLyA na nAma uccAra gusa sumarana je khelaiM, sehi haMsa hamAra. hoTha tathA gaLuM paNa hAle nahi, ane jIbhe paNa nAma uccAra thAya nahiM, ane aMtaramAM gupta smaraNa cAlu rAkhe, teja khare smaraNa karanAre heza yAne sAdhu che. (22) aMtara "hari hari heta haya, mukhakI hAjata nahi saheje dhUna lAgI rahe. saMtanake ghaTa mAMhi aMtaramAM (haiyAmAM) "hari hari" avAja thayA kare te pachI mehaDethI bolavAnI jarUra rahetI nathI; e rIte jeo sAdhu (pavitrI purU thayA che, teonA haiyAmAM mAlekanuM dhyAna vagara kezezathI thayA kare che, jethI teone mehaDethI bolavAnI koI jarUra rahetI nathI. (263) aMtara japIye rAma, rAma rAma rAra; saheje dhuna lAgI rahe, ehi sumarana tatasAra, aMtaramAM (rAmanI) japa niraMtara karavAthI Akhara rAmanAM nAmane avAja, ApaNuM rUMve rUMve uThavA lAgaze, ane koipaNa kozeza karavA vinA izvaranuM dhyAna thayA karaze. izvaranuM smaraNa karavAnI kharI rIta eja che. * - Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kabIra vANuM. (264) sumarana surati lagAya ke, sukha kachu nA bela; bAhera 5Ta deya ke, aMtarake paTa khela, izvara smaraNamAM tArUM sarva citta rokI smaraNarUpa thaI jA, ne pachI maheDethI smaraNa karavuM baMdha kara; bahAranA badhA paDadA baMdha karI, bahAranI idvione vyavahAra baMdha karI, paraMtu aMtaranA paDadA khullA karI aMtaranI anubhava zaktine khIlava. (265). leha lAgI taba jAnIye kabu chuTa na jAya; jIvatahi lAgI rahe, muvA mAMhi samAya. mANasane izvaranI leha evI lAgI jAya che, jIvatAM jIvata che te jAyaja nahiM, paraMtu maraNa veLAe, sarve duHkhe khamavA chatAM paNa tenA manamAM paramAtmAnI ja yAda rahe, tyAre ja jANavuM ke paramAtmAnI kharI leha lAgI che. (266) buda samAnA samUddhae, jAnata haya saba keya mUddha samAnA buMda, jAne biralA keya. pANInuM TIpuM samudramAM samAI jAya te te AkhI duniyA jANe che, paNa A samudra eka TIpAMmAM samAI jAya te te kaIkaja virala purUSa jANe che. jyAre yogI samAdhInI sthitimAM jAya che, tyAre te AkhA vizva cAne jagatane pitAnAMja aMtara hadayAkAzamAMja jIve che, je vAta saMsArI purUSane samajAtI nathI. (267) bhakata hAra haya sAMkaDA, rAi dasamA bhAya; manahi jaba rAvata ho rahA, kayuM kara zake samAya? paramezvarane bhakta thavAne daravAje eTale te sAMkaDe che, jANe rAIne dasame bhAga, chatAM mana tarehavAra vicArenA jaththA ekaThA karI parvata jevuM moTuM thaI jAya, tyAre, evA sAMkaDA daravAjAmAM kema dAkhala thaI zake? Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ izvarane maLavAnA daravAje rAinA dANAthI paNa bArIka che. (268) rAi khAtAM bisavA, phira misanakA miza; esA manavA o kare, tAhi mile jagadIza. rAinAM dANAMne visame| bhAga karo, ane te visamAMne paNa, visame bhAga karI manane save vikArAthI aLaga karI zako tyAreja tene paramezvara maLe. iMdrinA sarva vicAro jatA rahyA hoya, e pramANe jenAM manamAMthI "svArtha" ane saM duSTa duniyavI vicAra| jatA rahyA hAya, teneja paramezvaranI mulAkAta thAya. (269) meza mana sumare rAmakA, manase rAma samAya; manahi jaba rAma ho rahA, tA ziza namAvu" kAya ? 1 mArU mana have te mAlekaneja yAda karyAM kare che, ane temAM tenAja vicAra mAtraja rahelA che, ne khIjo koA vicAra rahyo nathI; mana paramAtmArUpa thayuM che. e pramANe jyAre mana peAteja izvarI svarUpa banI gayuM che tyAre huM mArUM mAthuM zA mATe namAvuM? (270) bIra! mana nizcala karA, gAvike guna gAya; nizcala khitAM na pAiye, koTIka karI upAya. A kakhIra! harInAM guNa gAi gAine ane guNa gAvAneA lakha lagADI tene khIjA khyAlA para jatu aTakAva. mana bIjA khyAlA para doDatuM aTakacA vagara, kharUM smaraNa thai zake nahi. e zivAyanA khIjA karoDA upAya tuM karaze tA te badhA phATa jaze. Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kabIra vANuM. (271). mAlA japuM na kara japuM, mukhame kahuM ne rAma; rAma hamerA hamake jape, meM beThA rahuM vizrAma. * kabIrajI kahe che ke, huM te mAlekanI japa, nathI mALAe karato ke nathI hAthe karate, ke na mohaDethI rAma pukArate. mArI japa karavAnI rIta e che ke mALA cA tIra pheravavI paDe ja nahi ke hAtha halAvo paDe nahi, ne mehaDethI (paNa) "rAma" karI bolavuM paDe ja nahi; paNa mAruM zarIra iddhio ane mana, je sarve maLI huM bane chuM, te badhAM zAMta thaI, te maLe nahiM thaI jAya, tyAre A zarIramAM je bhAna bAkI rahe, je paramAtmAno aMza che, te bhAna, pelAM bhAnane jape che ne maLe che; je bhAna jagatamAM pasarIne aparaMpAra khAlI jagAmAM raheluM che, je paramAtmA yAne "haMmezagIne huM" che te sAthe ekatra thaI jAya che. (27). nAma bisAre dehakA, jIva dasA saba jAya; jahi choDe nAmake, sabahi lAge Aya. mAlekanuM nAma japatAM japatAM, zarIranuM bhAna bhulI javAya che, ane jIva tarIkenI hAlata jatI rahe, eTale ke huM "lANo mANasa chuM" evI pitAnI yAda nahi rahe, tyAra pachI bIjI evI hAlata Ave ke jyAre nAma japavAnuM paNa chuTI jAya, cAne japanAra ane paramAtmA judA che e vicAra nikaLI jAya, tyAre ja mANasa vizvarUpa yAne sarvarUpa thaI paramAtmA sAthe eka thai jAya. (273) rAma jape anurAgase, saba kha DAle dhoya, bizvAse te hari mile, lehA kaMcana heya. haiyAnAM hetathI je izvaranI bhakita karo, te sarva duHkhe maTI jaze ane izvara maLaze, evo pAka bharese rAkhI IzvaranI japa karavAthI izvara jarUraja maLe; ne pahelAM lehaDAM jevA je hoya te pachI tenA jevA thaI jaze. Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ manathIja smaraNarUpa thai jA. (274) rAma nAma pukAratAM, miTA mAhu du:kha vRMda; manakI dudhA taba gai, jama gurU mile gAvaMda kabIrajI kahe che ke, izvaranAM nAmanI japa karatAMja iMdrine bhAvatI vastuo upara jIpalAvI devAnI Teva chuTI gai. paramezvaranI japa karatAM karatAM, mArI ne mArA peAtAnA upara vadhAre heta rAkhavuM, ne khInna e upara ezva heta rAkhavu' athavA bilakula nahi rAkhavu', tathA peAtAnA lAbheAja sAcavyA karavA ne khIjAnA lAbhA nahi... sAcavavA, athavA sAmA luTavA, e prakAranI mananI je jIdAinI lAgaNI hatI, te maTI gai. izvaranAM nAmanI japa karatAM mArAM saciMta ane kriyAmANa karmo nAza pAmyAM; tethI tenAthI upajanArAM mArAM duHkhA maTI gayAM, ane phakta prArabdhA karmothI upajatAM du:khAja bhAgavavAnAM khAkI rahyAM che, ane tenI paNa mane kAMi darakAra nathI. kAraNa jyAre gurU maLe ne izvara maLe tyAre mananI sarve ci'tAone cheDA AvI gayalA hoya che. (275 ) nizadIna eka palakahi, jo kaheve rAma kabIra! tAke janama janama ke, jaDe pApa zarIra 3 are khIra! rAte cA divase, eka paLavAra paNa je kAi rAmanuM nAma kharAM hetathI leze tenA janmo janmanAM pApA dura thaze. (276) klayugase jIvana alpa haca, karIye ega saMbhAra, tapa sAdhana chu nA ane, tAta nAma saMbhAra. A kaliyugamAM manuSyanI jIMdagI dhaNAMja gheADAM varasanI che. mATe jaladIthI mAlekane cAda karI leve; kAraNa jIMdagInI mudata dhaNI gheADI heAvAthI, ApaNAthI tapa, sAdhana, je karavAne bahu lAMkhA kALa joie che, te A kaliyugamAM khanI zakyuM nathI, mATe nAma smaraNuja karyA karavuM. Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kabIra vANuM. (277) nAma nainanameM ramI rahA, jAne bIralA keya; jAku milIyA sazurU, tAku mAlama heya. te nAma AMkhamAM ramI raheluM hoya che. jene kai virale purUSaja jANe che, ane jene saddagurU maLyA hoya tene ja samaja paDe che. (278) rAjA rANuM nA bahA, baDA je sumare rAma tAhi te jana baDe, je sumare nija nAma. loko kahe che ke, rAjAo moTA che. paNa huM (kabIra) kahuM chuM ke che rAma (sAkAra izvara)nuM dhyAna kare, te rAjAone paNa mAleka che. paNa sAkAra izvaranA bhagata karatAM, je kaI nirAkAra (Izvara) nAM dhyAnamAM rahe, te vadhAre moTe che. (279) kabIra, meM mAguM e mAMganA, prabhu Dije mehe seya saMta samAgama harikathA, hamAre nizadina hoya. kabIrajI izvarane kahe che ke, o izvara! huM tArI pAse eTaluMja mAguM chuM ke mane sAdhu satenI saMgatane izvarI jJAnanI vAto rAta divasa thayA kare. (280) mugaTA jugaTA mAguM nahi, bhakita dAna di mahe, era kachu mAguM nahi, nizadina jAcuM teNe nathI mAMgato huM rAja ne pATa, paNa mane mAlekanI bhakita karavAnuM dAna bakSeza kara, ke rAta ne divasa huM tenI ja japa karI tenuM ja dhyAna dharUM e zivAya bIjuM huM kAMi mAMgate nathI. Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sadgurUja e mArga dekhADI zake. (281) sumarana mAraga sAcaka, sadagurU diye batAya svAsa uvAse sumaratAM, eka dina miyA Aya. ' mAlekanuM nAma smaraNa karavAne khare raste saddagurUja dekhADe che ane te rIte, je izvaranuM smaraNa niraMtara ryA kare, tene eka divasa paramezvara maLI jaze. (282) prema binA dhIraja nahi, birahe binA bairAga; sadagurU binA miTe nahi, mana manamA dAga. mANasanAM haiyAMmAM khare (binasvAthI) prema AvatuM nathI tyAM sudhI tenuM mana dhirajathI bhaktimAM parevAtuM nathI ane mANasane izvara tarapha khare bhakitabhAva lAgato nathI, tyAMsudhI tene vairAgya Avato nathI cAne iDhionA viSaye bhogavavAnI lAlasA choDI zakatuM nathI; ane sadgurUne meLApa tene thatuM nathI tyAM sudhI e sarve thatuM nathI ane tene mananA vikAro ane jussAo nikaLI jatA nathI. (283) purAhi saddagurU binA, hiradA zuddha na hoya, manasA vAcA karmanA, suna lijo saba keya. paNa huM A je zikha kahuM chuM te tame sarva lakSamAM rAkhajo. abhyAsa adhuro rahelo hoya tevo koI paNa sAdhu, sagurU kahevAya nahi. abhyAsa puro thaI rahela hoya teja sadgurU kahevAya. te prakArane pure jJAnI gurU maLe tyAre ja mana, vAcA ane kAryo pavitra thAya, ane tyAre ja ApaNAthI thatAM pApa aTake, jIbhe thatAM pApa aTake, vicAroe thatAM pApa aTake, ane lAgaNuoe thatAM pApa aTake. Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ IIN .. jana vijas gurU viSe-sadRgurU mahimA. (284). gurU bina jJAna na upaje, gurU bina mile na bheva, gurU bina saMzaya na miTe, jaya jaya jaya gurUdeva. gurU vinA ApaNe chaMdagI viSe kharUM jJAna ne bhUta bhaviSyanI vAta samajAtI nathI. gurU vinA ApaNuM saMzaye maTatA nathI. gurU vinA ApaNane pakSa jJAna thatuM nathI, eTale ke, izvarane lagatI zAstramAM kahelI zikha samajAtI nathI ane gurU vinA ApaNane apakSa jJAna thatuM nathI. mATe amArI prArthanA che, ke he gurU deva! tamAre jaya thA, yAne jagatanuM bhaluM karavAnAM je je kAryo mATe sadgurUoe jagatamAM janma dhAraNa kIdhe hoya teonAM kAryo haMmezAM vinA vidane pAra paDayA karaje ! (285) gurU bina jJAna na upaje, gurU bina milena mekSa, gurU bina lakhe na satyake, gurU bina miTe na doSa, gurU vinA jJAna maLI zakatuM nathI, ane IzvaranI mulAkAta thaI zakatI nathI. gurU vinA pharI pharI janmayA-maryA karavAnuM maTatuM nathI. gurU vinA sAcI vAta samajAtI nathI, ane gurU vinA ApaNA dagA maTatA nathI. (286) gurU nArAyaNa rUpa haya, gurU jJAna ke ghATa, sadagurU bacana pratApase, manake miTe uccATa. nadIne kAMThe uMce ne DhaLAva vagarane hoya, tyAre pAyarIo bAMdhavI paDe che ne e pAyarIovALA ghATanI madadathI ApaNe nadInAM pANI najadIka Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gurU viSe. jaI zakya chIe; gurU paNa jANe e ghATa jevo ghATa che, kemake ApaNe tenI madadathIja izvarane maLI zakya chIe. gurU paramezvaranI mulAkAta karAvanAro che, eTaluM ja nahi, paNa gurU tethI paNa vadhAre che. kAraNa ke potAnI nirAkAra hAlate ApaNane pahoMcADavA mATe gurU mANasanuM rUpa dhAraNa karI Avelo izvara svarUpa che. tuM gurUnuM kahyuM kara. tenAM kahevAmAM evA guNa che, ke mananI sarva prakAranI mujhavaNe bhAMgI jaI, mana sadAnuM zAMta jaze. (287) sadagurUke mahimA ananta, jIne ananta kiyA upakAra ananta lecana ughADayA, ananta dipAvana hAra. sadgurUnI meTAInI kAMI hada nathI, saddagurUnA upakAranI kai hada nathI. ApaNI aMtara draSTi sadgurU uMdhADI Ape, tenI javAnI zaktinI kAMI hada nahi; ne paramezvara sAthe ApaNe meLApa karAvI Ape; tenI rehavAnI jagAnI kAMI hada nahi, ane tenA jIvavAnA vakhatanI kAMI hada nahi e sadgurU che. (288) sadagurU samAna ke nahi, sapta dvipa nava khaMDa tina leka nA pAiye, aura ekakhisa brahamaMDa. sAta dvIpa ne nava khaMDemAM pharI vaLe, pAtALa pRthvi ne svargamAM pharI vaLe, ne ekavIsa brahmAMDamAM paNa pharI vaLI juvo ke IzvaranI mulAkAta karAvanArA gurUnA jeTaluM ApaNuM bhaluM karanAre bIjo koI paNa e badhAmAM koipaNa sthaLe che? nA, nathIja. (289) tirathameM phaLa eka haya, saMta mile phaLa cAra; sadagurU mile aneka phaLa, kahe kabIra bicAra. - huM kabIra ema mAnuM chuM, ke jAtrA karavA jaIe, tethI jeTaluM puNya thAya, te karatAM cAvaDuM puNya kaI sAdhu majAthI thAya ne tenAthI vadhu puNya izvaranI mulAkAta karAve e gurU maLyAthI thAya. Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 88 kabIra vANuM. (290) hari kRpA taba jAnIye, je mAnava avatAra gurU kRpA taba AnIye, jaba choDAve saMsAra. paramAtmAnI kRpA thAya, to 83,99,999 jAtanA chevanA avatAre uparathI caDhAvIne ApaNane manuSya tarIke coryAsI lAkha avatAra Ape. paNa sadgara meherabAna thAya to te ApaNe mATe e mANasAI avatArane paNa nahi khamAya e dukhIyAro gaNe, ne emAMthI choDavIne khuda izvarI hAlate pahoMcADe. (291) jAke zIra gurU jJAnI haiya, sehi tarata bhava mAMhe, gurU bina jAne jantake, kabU mukita sukha nAhe. paramAtmAnI mulAkta karAvI zake evA gurU jene mAthe hoya, tenAM janma maraNane cheDo jaladIthI AvI jAya che. janma maraNamAMthI chuTavAnuM sukha, gurU vagara mANasane kadI maLe ja nahi, ema tame nakkI jaNajo. (292) sadagurU ke bhuja deI haya, goviMdake bhuja cAra zeviMdase saba kachu sare, para gurU utAre pAra. paramAtmA, purUSa rUpe cAra hAthavALA zrI viSNu thayA ane mANasa je mAMge che teo e cAra hAthe ApI zake che. paNa sadgurUne te beja hAtha che, te tArI sarva kAmanAo yAne iDhiothI bhegavAtI mAhe purI pADI zako nathI, paNa mukti ApavAnuM ekaja mahAna kArya je te karI zake che, te sarva kAmanAo karatAM vadhu moTuM che. Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sadgurU mahimA. (293 ) sadgurU sat kA zabda haya, ane sat kriyA batAya; jo sat kA paDa rahe, tA sata hi mAMhe samAya. e sadgurU satanu cAne paramezvaranuM jAhera thayaluM khInuM nAma che, sat (izvarane) batAvI zake che, ane sat je ekaja che ke je (sadgurUja) (izvaraja che) tene je pakaDI rAkhe te samAMja samAi jAya. (294) devI baDI na devatA, suraja baDA na caMdra; Ada aMta dardIne khaMDe, ke gurU ke gAvuM. devI ke devatA kAi meTA nathI, ke nathI caMdra ke sUryAM, te sadhaLA nAzavaMta che ane tenA eka veLA nAza cheja. je kharA meTA che te tA gurU ane gAviMda (izvara) e be che, kAraNa ke te kAyama rehanArA che. rAtathI te cheDA sudhI (295) hari rUThe gata eka haya, gurU zaraNAgata jAya; gurU rUThe gata eka nahi, hari na hoya sahAya. mAlekanA kApa thAya, tA paNa Azare levAnI eka jagyA khAkI rahe che, te e che ke gurUne zaraNe javuM, je gurU ApaNAM du:kha maTADe. paNa gurUno kApa thayA, te ApaNe mATe Azaro levAnI eke jagA khAkI rahetI nathI, kAraNa izvara gurU kApane kAraNe ApaNane madada karatA nathI. (296 ) gurU govida dono khaDe, sike lAgu' pAcaka alihArI A gurUkI, ane gAvi kriyA batAya. kabIra kahe che ke, mArI pAse mAre gurU ane izvara e be ubhA hAya, tA huM kANune page lAguM? huM teA mArA gurUneja page lAgIza, kAraNa ke gurUnIja kRpAthI mane izvaranI bheTa thai. Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kabIra vANuM. (297) pUjA gurUkI kijIye, saba pUjA jehI mAMhe, jabalaga siMce mukha tarU, sAkhA patra aghAya. tuM gurUnI pUjA kare kemake temAM sarva prakAranI pUjA AvI jAya che. jema jhADanAM mULane pANI pAvAthI, tenAM DAMkhaLI pAMdaDAM vagere poSAya che, tema gurUnI pUjA karavAthI, sarva devatAonI pUMjA thaI gayelI gaNAya che. (298) gurUkA eka deza haya, je basI jAne keya kauvA te haMsa heta haya, jAna varaNa kula beya. je sadgurUnAM rakSaNa heThaLa rahI jANe te kAgaDA jevo nIca hoya te paNa badalAIne haMza jevo uMca thAya. cAramAMnI je varNamAM te janame hoya, te varNathI tenAmAM upajelA tenA sarva durga Ne maTI jAya; je jAtamAM te janame hoya, te jAtathI tenAmAM upajelA tenA sarva durgaNe maTI jAya; ane je kuLamAM te janame hoya te kuLathI tenAmAM upajelA sarva durgaNa maTI jAya. (299) saba kachu gurU pAsa haya, pAIye apane bhAga sevaka mana meMpI rahe, nizadina caraNe lAga. tuM je mAge te gurU ApI zake tevuM che mATe tArA nasIbamAM jeTaluM hoya teTaluM tenI pAsethI maLavI le, tAruM mana gurUnAM manathI juduM ane svataMtra rAkha; gurU je cAhe teja tArUM cAhyuM paNa hoya tema karavuM ane rAta dahADe tene page lAgyA kare. * (300) gurU gUMgA gurU bAvA, gurU devanakA deva; je tuM ziSya zyAnAM, te kara gurUkI seva. gurU muMge hoya ke belata hoya, caTapaTiye hoya, ke dhIre hoya, garIba hoya ke moTAmAM meTe hoya, ne gurU kAMI paNa anukuLa ke binaanukuLa Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sadgurUnI meTAI. sthitimAM hoya, te bahAranI sthiti upara tAre najara rAkhavIja nahi; tuM je DAha cela haya, te gurU game te bAharanI binaanukuLa sthitimAM hoya, te paNa tenI sevA sArI rIte karaje. (301) zabda bicArI je cale, gurU mukha heya nehAla kAma phodha khyApe nahi, kaba na thAse kAla. gurUnAM mukhamAMthI je zabda (zikSaNa tarIke) ma hoya te pramANe vicAra karIne je cAle te pAra paDI jAya, tene kAma eTale iDhionA viSaya bhegavavAnI icchAo, kAdha ityAdI jussAo upaje nahi, ane deha choDatI veLA tene jama laI jAyaja nahi. gurU mahimA gAvata sadA, mana atI rAkhI meda; se bhava phira Ave nahi, beTha prabhUkI ge. manamAM ghaNuM heta rAkhI je potAnA gurUnAM guNa haMmezAM gAyA kare, tene pUnarjanma nathI. te izvaranI najIka haMmezAM reheze. (303) saMzaya khAyA sakaLa juga, saMzaya ke na khAya; je bedhyA gurU akSarA, saMzaya cuta cuMna khAya. saMzaya sadAkALa sarvane AgaLa vadhatAM aTakAve che ne teone koI dabAvI zakyuM nathI. paNa gurUe ApeluM maMtra jeNe japI japIne sidhdha kIdhuM hoya, tene kaI paNa prakAranA saMzaya rehatA nathI. (304) purA sadagurU sevatAM, aMtara pragaTe A5; manasA bacA karmaNa, miTe janama ke tApa. mahAjJAnI sadgurUnI sevA karatAM karatAM tArAM aMtaramAM paramAtmA pragaTa thaI jaze, ane tArA vicAra, vAcA, ne kAryothI thayelAM janma janmanAM pApa ne duHkhe maTI jaze. Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 92 kabIra vANI. (305) gurU goviMda eka haya, dujA huya kAra; takha pAve didAra. ApA meDha jIvata bhare, gurU ane izvara ekaja che. gurUnI bhakita karavI te izvaranIja bhakita kIdhI gaNAya, praNava japavA, deha bhAMna kheAhavu, ne jIvatAM jIvata maravuM, eTaluM bajAvaze| tA sAkSAta paramAtmAnAM darzana thazeja. (306) jama dvAre jamadUta mile, karata kheMcAtAMna; unase kachu na chuTate, pharatA cAre khAMna. gayA bhavamAM tuM maravA paDatA hatA, tyAre tane jamanA hatA khecI tANIne lai jatA hatA, ne teonAM hAthamAMthI tuM chuTI zakatA nahi hatA. teo tane pakaDI lai jatA hatA te pachI koi vAra tuM mANasa thai, ne koi vAra koi pazu pakSI thai, vaLI kAi vAra tA tuM kAi vanaspatI svarUpa, ne kAi vAra teA tuM koi dhAturUpa pakaDIne pAchA A duniyAmAM avataratA hatA. ema A janmanI agAunA janmAmAM A cAra jAtanI deaAmAM tuM bhaTakayA karatA hatA. (3019) cAra khAMname bharamate, thrU na lete pAra; seA tAkA pherA miTA, sadgurUkA upakAra. cAra jAtanI deheAmAM tuM bhaTakayA karatA hatA, ne tArAM bhaTakavAne kAMi cheDA dekhAtA nahi hatA. paNa have tArUM bhaTakavAnu gayuM che, sadgurUe tane pUnarajanmamAMthI ugAryo che, ne e tene tArA upara meTo upara ye che. Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 93 gurUpara jAnaphezAnI karavAthI maLatuM behada sukha. (308) * jJAna prakAzI gurU milA, se bisara mata jAya; jaba geviMda kRpA karI, taba gurU milyA Aya. jyAre izvare tArI upara kRpA kIdhI tyAre tene gurU AvI majyA, ane gurU maLavAthIja tane jJAna maLyuM te tuM visarI jaiza nahi ane tane jJAna maLyuM tyAre ahaMkAra karI jJAna ApanAra (guru) ne bhulI javo nahi. (309) bhalA bhayA je gurU milA, tIna te pAyA jJAna; ghaTa hibhittara aitarA, aira ghaTa mAMhi dIvAna. kabIra kahe che sAruM thayuM ke mane gurU maLyA, ke temanAthI mane jJAna maLyuM, ane te jJAnathI meM joyuM ke A zarIramAMja citare ane izvaranuM divAnakhAnuM che ne paramAtmA A zarIranA aMtaramAMja rahelA che. (310) heza na zakuM manameM, gurU haya pratyakSa deva; prema sAtha mana le miluM, nizadina karUM seva. kabIra kahe che ke, mArI sAme izvara svarUpa gurU che eTale huM duniyAnI bIjI kazI vastunI hoMza rAkhato nathI, mane gurU maLyA eTale sArI duniyA maLI gaI, mATe huM to premapUrvaka mArA manane teo sAthe ekatra karI rAta ne divasa temanI sevA karyA karUM chuM. (311). gurU sevA jana aMdagI, hari sumarana bairAga; e cAre jaba mile, purana hepe bhAga. gurU sevA, lokahita cAne paropakAra kare, izvaranAM nAmanI japa karyo karavI, ane verAga Ave eTale indrionAM viSaye bhegavavAnI icchAo Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kabIra vANuM. ane vicArenuM manamAMthI jatuM rahevuM, teo kheTAM che e abhAva thavo, e badhuM mANasa jyAre pure bhAgyazALI thAya, tyAreja thaI zake che. (31) gurU lAgA taba jAnIye, miTe meha tana tApa; harakha zeke dAje nahi, taba hara Ape Apa. Idvione mana gamatI vastuo upara jhIpalAvavAnI Teva jatI rahe tyAre ja gurUnI bheTa thaI che ema samajavuM; ane jyAre harakha ane zeka bane cAlyAM jAya, eTale sukha ane duHkha bane veLAe mana eka sarakhI sthitimAM rahI zAMta thAya tyAre tane ApameLe IzvaranI mulAkAta thaI jaze athavA tuM pote izvara svarUpa thaI jaze. (313) kAna kukA gurU hadakA, behadakA gurU nahi, behadakA sadagurU haya, saca kare mana mAMhi. celAne kAna AgaLa AvI dhImethI eka maMtra je gurU zikhave che, te AkAravALA izvaranI mulAkAta karAvanAre gurU che, te nirAkAra izvaranI mulAkAta karAvI zakato nathI, ne te sarNarU kahevAya nahIM, je sazurU kahevAya te te nirAkAra izvaranI mulAkAta karAve e sarvee yAda rAkhavuM. (314) gurU bhI ziSya lAlacI, dene khele dAva . ne buDe bApaDe beka paththarakI nAva. gurU agya ne ziSya aga; gurU paisAne lebhI ne ziSya Izvarane labhI. pachI bane eka bIjAne bheLavavA jAya, te paththaranI hoDImAM besavAthI jema DubI jAya, tema nAza pAmI jAya. Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Ta veSadhArI (TA) gurU viSe. , (315). jAkA gurU haya lAlacI, dayA nahi ziSya mAMhi, e neku bhecha, ujajaDa kuvA mAMhi gurU paisAne lobhI hoya, ne ziSya che upara dayA rAkhanAra nahi heya, te izvaranI mulAkAtanI AzA ja nahi. evA banne ayogya gurU celAne kaI ujjaDa jagyAmAM AvelA kuvAmAM nAkhe, (ke jyAM teone kaI bahAra kahADanAra mANasa maLe nahi.) (316). gurU gurU saba kahA kare, gurUhi gurame bhAva se gurU kAhe kijIye, jo nahi batAve dAva? are leke! tame jeone "gurU gurU" karIne kahe che, tenuM mana je duniyAnI moja-majAhamAM lAgeluM hoya che, teone kai izvaranI mulAkAta karAvatAM AvaDatI nathI; tyAre evA gurU zA mATe kare che? (317) . aMdha so aMdha zilA, chuTe kAna upAya, saMgata karIye nibaMdhakI, paLame diye chuTAya, je tuM karmanAM baMdhanathI baMdhAI gayo che, tevoja baMdhAya gurU maLe, te pachI tAre chuTavAne zuM upAya? tuM evAnI saMgata kara yAne evo gurU kara ke tane tatkALa choDavI de. (318). purAhi sadagurU nA milA, rahA adhurA zikha savAMga jatikA peherake ghara ghara mAMge bhikha. pure pAke gurU nahi maLyo, ne celo adhuro rahaye tethI ja te jogI sanyAsIne veza laIne ghareghara bhIkha mAMge che. Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 96 kabIra vANI. (319) sadagurU aisA kijIye, tata dikhAve sAra pAra utAre palakame, kapana ke dAtAra mATe tuM gurU e kara ke je sahelAithI izvaranAM darzana karAvI eka ghaDImAM tane pAra utAre, jema ke teNe tene ArasI ApI ane te temAM izvarane je. (3ra0). kabIra! gurU garavA milA, cala gayA ATA lena; jAta pAta kula miTa gaI, taba nAma dhareMge kena? mane gurU evA asIla maLyA, ke mane khAvA, pIvAnuM AituM maLyuM; ane teonAM zikSaNanAM parINAme mArI jAta bhAta ne kuTuMba kabIlAne lagatI nizAnIo jatI rahI; tethI mArI nindA karanAre kei rahaye nathI. ' (321) sadagurU sAcA suravA, nyuM tAte leha luvAra, kasanI je nirmaLa kiyA, tApa liyA tatasAra. sadgurU evA te zurA ne zakitavAna che, ke jema luhAra lokhaMDane tapAve che, tema mane teoe kasIne cekhe karI nAkhe che, ane mArAM duHkhone jaDa mULathI kADhI nAkhyAM che. (322) sadagurU hamase hIjha kara, eka kahA prasaMga bAdala badhA prema, bhIja gayA saba aMga. mArAthI khuzI thaI mArA gurUe mane ekavAra evuM zikSaNa ApyuM ke jethI izvaranAM premanuM vAdaLaja mArA upara varasI rahyuM, ane mAruM AkhuM aMga bhIjavAI gayuM yAne mArI upara izvaranI kRpA utarI. Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ veSadhArI (peTA) gurU viSe. 97 (323) . balihArI guru ApakI, pala palame kai bAra pazu pheTa harijana yei, karata na lAgI vAra o gurU, tamArI balIhArI che, tamArI meTAInI kAMI hada nathI, ke eka paLamAM kaMieka vakhata pazu jevA svabhAvanAM mANasane tamee bhagata karI nAkhyA ane tema karavAne tamane cha vakhata lAge nahi. - - - (324) , gurU paMjA saMtake, saMta kahe gu, pulaha, Amane sAmane pujatAM, paDI agamakI muMja. gurUnuM kahevuM e che ke, sAdhusaMtane pUMja ane saMte kahe che, ke tuM gurUnI sevA kara, ema Amane sAmane pUjatAM, izvara bheda sarvathI samajI zakAte nathI, te (kabIra kahe che ke, mane najare paDI gayuM ane izvarI rahasya samaja paDI gayuM, mATe tuM sata saMgata kara. Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Exit | rA satsaMga vize. (325) kabIra kahe se dina baDe, jA dina sAdha milA5 aMkha bhara bhara bheTIye, pApa zarIra jAya. kabIra kahe che ke je divase tane koI sAdhusaMtanAM darzana athavA mulAkAta thAya, te divasane tAre bhAgyazALI ane be divasa gaNaje, ane tene harakhabhera bheTaje, jethI tArAM (zarIramAM) pApa dhovAI jaze. (326) sAdha mile sAheba mile, aMtara rahI nA rekha manasA khAcA karmaNA, sAdhu sAheba eka sAccA sAdhu purUSa maLyA te izvaraja maLyA barAbara che, kAraNa ke izvara " ane sAdhumAM kaMI paNa pharaka heto nathI. manathI, vANathI, ane kAryathI sAdhu purUSa, izvara sAthe maLI gayelAja hoya che; IzvaranI je marajI hoya te ja marajI sAdhuonI hoya che, tyAre kuLa jagatanI pedAzane sukha ApavAnuM kAma teo kare che jethI teo izvara sAthe eka thaI gayelA hoya che. (327) saMta samAgama paramasukha, ane alpa sukha kachu era mAna sarevara haMsa haya, bagalA Thera Thera. evA sAdhu purUSanAM samAgamathI paramasukha yAne sarvathI uttama sukha maLe che, je sukhanI pAse, bIje duniyavI sukhe kaMi bisAdamAM nathI; dAkhalA Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 99 satasaMganA amUlya lAbha. tarIke khare haMza pakSI mAna sarovaramAMja maLe che, bAkI bIje ThekANe dekhAya che te te bagalA (pakSIo) ja hoya che, tema sauthI uMca prakAranuM sukha satsaMgamAM ja maLe che. * * * * * (328) * : caMdana jaisA saMta haya, saI jaisA saMsAra; - aMhise lapaTA rahe, para chAMDe nahi bikAra. - sAdhupurUSo sukhaDanAM jhADa jevA che, ane A saMsAra eka sarpa samAna che; sarpane jyAre potAnAM jheheranI agana ghaNuja baLe che, tyAre te sukhaDanAM jhADa sAthe lapaTAine bese che, jethI tene thoDIka ThaMDaka maLe che, tema mANasane A saMsAranI lAgelI Aga yAne mAyAnuM kheMcatANa jyAre koI sAdhusaMtanI pAse te bese che, tyAre teTalI vAra ochuM thAya che, tethI sAdhu purUSane sukhaDanAM jhADa jevI ThaMDaka ApanAra kahyA che, ane saMsArane sarpa jevo jheharI kahe che. (329) saMta mile sukha upaje, duSTa mile duHkha heya sevA kije saMtakI, te janama kRtArtha roya. sAdhupurUSane maLavAthI sukha upaje che, ane duSTa mANasanI saMgata karavAthI duHkha utpanna thAya che, mATe huM kabIra kahuM chuM ke, tuM sAdhu purUSonIja saMgata kara, jethI tArA janmanuM sArthaka thaze. (330) miThI veherI saMtakI, jAme zIra apAra hari rasa jahAM khuMTe nahi, pive vAramavAra. saMta purUSa eka e miTho che ke jemAM pAra vinAnuM dudha bhareluM hoya che, ane temAM hariraza eTale te bharapUra che ke game eTale pIvA chatAM te kadI paNa khuTatuM nathI. arthAta-sAdhupurUe pitAnI jIMdagI satyane mArge deravI, izvarI jJAna meLavyuM hoya che, jethI teo ApaNuM pitA viSe, kuLa jagata viSe ane Izvara viSe samajAvI ApaNuM mananuM samAdhAna karI zake che. Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ '108 kabIra vANuM (331) - harijana Avata dekhake, uThake miliye thAya; na jAnuM isa vezame, nArAyaNa mila jAya. evA harijana eTale jenuM dila izvarapara lAgeluM hoya tevA purUSane AvatAM joIne, tuM tarata uThI deDate jaI tene bheTaje; kAraNa ke ApaNe jANatA nathI izvara ApaNane kayA vezamAM maLaze ane te sAdhu purUSanA vezamAM kadAca izvaraja kAM nahi hoya? (332) harijana mile te hari mile, mana pAya bizvAsa harijana harika rUpa haya, yuM phulanAme khAsa harijana maLyA te izvarajI maLyA barAbara che, ne tyAre ja mANasanAM mananuM samAdhAna thAya che; jema phUlamAM sugaMdha chupAI rahelI che, ane kULa mAtra te sugaMdha rAkhanAre AkAra che, tema harijana izvarane rAkhanAro eka AkAra che, eTale mANasarUpe te izvaraja che. (333) saMta mile taba hari mile, kahiye Ada era aMta ne saMtanake para hare, te sadA taje bhagavaMta. e saMta purUSa maLe tyAre izvaraja maLyA, ema jANI tenI AgaLa tArI AdIthI te aMta sudhInI vAta karaje, ke te tArI muzakelIo TALavAne rasto dekhADe ! paNa jo tuM sAdhupurUSathI dura raheze te izvarathI tuM hamezAM dura rahevAne! kAraNa (izvarane pugelA) sAdhune taja te izvarane tanyA barAbara che. Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satasaMganA lAbhe. (334) darzana parasana saMtakA, kiratana kije paNa javuM ughama huM lAbha haze, jaryuM ALasa tyu hAne sAdhu saMtanAM darzana ane AgatA svAgatA karavA tuM haMmezAM tatpara raheje, kAraNa ke temAM tuM eTale umaMga ane zrama leze eTale lAbha taneja thaze; paNa ethI ulaTuM, jeTalI ALasa karaze eTaluM nukazAna tane thaze. (335) eka ghaDI AdhI ghaDI, AdhI ume Adha, saMgata kariye saMtakI, to kahe ke aparAdha, dararoja eka paLa ke aradhI paLa athavA paLane thoDeka bhAga paNa je satsaMgamAM jAya te tArAM karaDe karmo yAne pApe kapAtAM jaze. A kahevuM pahelI najare jonArane kadAca ajAyaba jevuM lAgaze, ke mAtra eka paLavAranI satsaMgathI eTalAM badhAM pApa te kema nAza thatAM haze? paNa AjanI pazcima taraphanI vaidaka vidyAe anumAna kIdhuM che ke, mANasanuM zarIra temaja bIjI badhI vastuo, jAnavara, jhADapAna, khanija vagere pitAmAMthI dareka paLe jhINuM rajakaNe bAhera pheke che ne sAme bIjI rajakaNe pitAmAM le che ane e rIte cAlu thatuM rahI, dara sAta varaze mANasanuM zarIra tadana navAja rajakaNanuM bane che. vaLI sAyansanI bIjI zedha yAne "sAIkala" evuM kahe che ke mANasanuM mana eka bIjA upara asara upajAve che, paNa gupta vidyA te ethI AgaLa vadhIne ema kahe che ke mANasika zarIranAM rajakaNe bIjA mAsika zarIramAM paNa jAya che. A uparathI kabIrajInuM kahevuM kAMIka samajI zakAya che ke bhalA mANasanA samAgamamAM AvyAthI ApaNuM bAkI zarIra pavitra thAya che, eTaluM ja nahiM paNa ApaNuM icachA zarIra, temaja mAnasika zarIra paNa pavitra thavA mAMDe che, Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 102 - kabIra vANI. - ane e rIte je cAlu samAgama rahe te mANasa pUrNa pavitra thaI jAya. satIsa je pleTane cela hato, te upalAM matane Teke ApI kahe che ke, "Master! believe me, when I say, that I made some progress when I was near you; when I was in the same house with you, I made a greater progress, but when I sat near you and touched you, I made the greatest efficiency." (336) : sAdhu nadI jala premarasa, tahAM pachADe aMga; kahe kabIra nirmaLa bharyo, sAdhu janake saMga. sAdhu purUSa eka nadI jevo che, jenuM pANI, te izvarI premarasa che, te pANImAM tAruM aMga che, eTale tuM pavitra thaze. (337) ja paLa darzana saMtakA, tA 1Laki balihAra, satanAma rasanA baseM, lijai janma sudhAra. je paLe tene saMtapurUSanAM darzana thAya te paLane, tArI bhAgyavaMta paLa lekhaje; kAraNa ke te vakhate, tArI jIbha upara IzvaranuM nAma Avaze ane tethI tAre janama sudharI jaze. (338) darzana karanA saMtakA, dinameM kaMika bAra mAsA megha myuM, baheta kare upakAra. sAdhusaMtanAM darzana, divasomAM game eTalIvAra karyA kare; kAraNa jema comAsAno varasAda, pANI varasAvI jamInamAM anna vanasapati phaLa phaLAdI ugADI, ApaNI upara bhAre upakAra kare che, tema sAdhu purUSa ApaNane (Izvarane) rasto dekhaDAve che, eTale teo moTA upakAra karanArA gaNAya che. Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhu purUSathIja aMdagIne bheda mANasane samajAya che. 103 - (339). jIvana jobana rAjamada, avicala rahA na keya jA dina jAya satasaMgame, jIvanakA phaLa saya. * chaMdagI, juvAnI, ane moTAI (rAjA tarIke khyA eka karoDapatI tarIkenI paNa baheranI moTAI) e saghaLAM haMmezAM rehavAnAM nathI, paNa je divasa satsaMgamAM jAya, ane tene lAbha ApaNane maLe, te divasa ja ApaNe jo, pramANa che, tyAre te matA ApaNI haMmezanI thaI raheze.' (340) rasama milanake kArane, mAM mana khaDA udAsa , sata saMgatameM zedha le, rAma unake pAsa kabIra kahe che ke -paramAtmAne maLavA mATe mAruM mana udAsa rahetuM hatuM, paNa meM satsaMga kIdho, tyAre mane paramezvara maLyA, mATe tuM Izvarane zodhavA mAMgatA hoya te satsaMga kara. (341) parabata parabata meM phiza, kArana apane rAma, rAma sarikhA jana milA, tine sariyA kAma. paramezvarane zedhavA huM pahADe pahADa pharyo, ne badhe rakhaDe, paNa jyAre mane izvarane pichANanA sAdhu purUSa maLe, tyAre ja mane tene bheda mAlama paDe, tyAreja mAruM kAma saphaLa thayuM ne mane paramAtmAnAM darzana thayAM. (342) kariye nita sata rAMgaku, bAdhA sakaLa miTAya; esA avasara nA milA, durlabha nara tana pAya. mATe tuM nitya satsaMga karyA kara, ke sAdhupurUSa badhAM baMdhane dUra karavAno rasto dekhADaze. jema manuSya jAtinAM avatAramAM narane deha ghaNo uttama, paNa maLavo kaThaNa hoya che, tema sAdhupurUSanI saMgata paNa maLavI kaThaNa hoya che; tethI tuM sAdhusaMtane maLavAnI taka zodhato rahe. Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kabIra vANI. (343). zaraNe rAkhe sAiyAM, pure manakI Asa era na mere cAhiye, vasaMta milanakI pyAsa. kabIrajI kahe che ke, o izvara tuM mane tArA AzarA heThaLa rAkha, ane mane sAdhupurUSe maLyA karatA rahe, jethI mArA mananI AzAo pUrI paDe, e sivAya bIjuM kAMI huM mAMgato nathI. (344) kalpagame eka nAma haya, dujA sarUpa haya saMta, sAce manase seviye, to miTe karama anaMta. A kaliyugamAM, karmanAM baMdhaNamAMthI chuTavA mATe mAtra be ja rastA che, cAne beja sAMdhana thai zake tevAM che, bAkInAM badhAM lagabhaga azakya che. paheluM sAdhana, niratara nAma maraNa bIjuM sAdhana sAdhuone saMga. pAke bharese rAkhIne e be sAdhana cAlu rAkhIzuM, te pharI pharIne janmamaraNa ApanArAM game eTalAM karma haze, te paNa te badhAM maTI jaze. (345) mathaza bhAve dvArakA, bhAve ja jagannAtha saMta saMgata hari-bhakita binA, kachu na Aye hAtha. mathurA jA, dvArakAM jA, yA tArI marajI paDe te jagannAthajInAM darzane jA, paNa jyAM sudhI tene sat saMga thaze nahi, ane tArAM haiyAmAM paramAtmA viSe bhaktibhAva upaje nahi tyAM sudhI tAruM kAMI sArthaka thavAnuM nathI. (346) saMta jahAM sumarana sadA, AThe pahara abhUla bhara bhara pi rAmarasa, prema pilAyA phUla, jyAM sAdhu purUSa che tyAM izvaranuM maraNa cAlu hoya che, divasanAM ATha piheramAM te nAma jarAe bhulAtuM nathI; tyAM izvarI rasa bharapUra pivAya che ane premanuM pyAluM bharAyeluM ja rahe che. arthAta-sAdhusaMtanI saMgatamAM rahevAthI, sAdharaNa mANasane Izvara upara bhakitabhAva upajyA kare che. Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMtasaMgathI chAnuM sArthaka thAya che. janma (347) kurA mana badalAya che, sAdhu baDe lenAra; tuTI he rAmase, phera saMdhAvana hAra. - jema lenAra be bhAMgelI jaNasane sAMdhI pAchI AkhI kare che, tema ja mANasanuM mana paramAtmAparathI uThI gayuM hoya, ane duniyAnI vastuo paraja lAgeluM hoya, tene sAdhu purUSa pAchuM izvara sAthe joDI eka karI Ape che, cAne mANasanAM nicalA bhAnanuM khaTArUM dekhaDAvI, tene uMca bhAna tarapha laI jAya che. . . . . (348) : iSTa mile mana mile, mile sakaLa rasa rItI; kahe kabIra tahAM jAIe, yeha saMtanakI pritI. manane pasaMda paDatI varatuo maLe, te mana temAM lAgI jAya, ane mana lAgI gayAthI, badhI bAbadene bheda maLI jAya che, mATe huM kabIra kahuM chuM ke sAdhu purUSe je ApaNuM manane izvara para lagADanArA che teo pAse tuM jarUra jaje. (349). kathA kiratana karanakI, jAke nizadina hatI; kahe kabIra vA dAsase, nizcaya kIje pritI. jeo rAta ne divasa, izvaranI vAto, ane bhajana karyA kare, teonI pAse tuM jarUra jaje, ne temane saMtasaMga karaje. (350) kathA kiratana rAta dina, jAke udyama yeha kahe kabIra tA sAdhake, caraNa kamalakI meha. jeone dhaMdhAja e, ke rAtre divase mAtra paramAtmAnI ja vAte ane bhajana karavAM, tevA sAdhu purUSanA kamaLa phUla jevA pagenI rAkha paNa ApaNane maLe to sAruM. Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kabIra vANI. (351) kyA kiratana choDake, kare na Ara upAya; kahe kabIra tA sAdhake, pAsa koi aMta jAya, ethI ulaTu, izvarI saMvAda ane bhajana cheDI jee bhalatAja mArga letA hoya, te kharA sAdhu purUSa nathI, mATe teenI pAse kadI javuM nahi. ( 3pura ) kAma kathA suniye nahi, sunake upaje kAma; kahai kabIra khicArake, khisara jAya harinAma. izvarI saMvAdane badale, iMdrinA bhAga bhAgavavAnI vAtA thayA kare, te jarAe sAMbhaLavI nahi, kAraNa ke tethI havaseA ne jIssAe ubharI Avaze, ne izvaranuM nAma bhulI javAze. (353) kathA kiratana sunanakA, jo kAi kare sneha kahe kabIra tA dAsakA, muktime nahi saMdeha. izvarI sa'vAdanI vArtA ne kirtana sAMbhaLavAne jenuM mana thAya, ane te karanArAonI je koi saMgata kare, tA huM khIra kahu` chuM, ke te mANasane mukita maLe, emAM jarAe saMdeha nathI. ( 354) rAja dvAra na jAie, jo koTIka mile' hema, supaca bhagatake jAie, e bhiSNukA tema. dhaNuMe sAnuM cA jara javAhera maLatuM hAya, te paNa tu` rAja darabAramAM nA jatA, paNa kAika bhAlA (paramAtmAnA) bhagata pAse tuM jarUra jaje kAraNa ke e viSNune maLavAnu DekANuM che, cAne izvarane maLavA e eka mArga che. Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satasaMgathI jIvanuM sArthaka thAya che. 27 (355) saMgata kije sAdhakI, jayuM gAMdhI ke pAsa; gAMdhI kazuM le ke nahi, teu A vAsa suvAsa. gAMdhIne tyAM beThA hoIe, tyAre gAMdhI kAMI ApaNane ApatuM nathI, chatAM tenI dukAnamAMnAM attaranI vAsa ApaNane maLyA kare che, tema sAdhupurUSa ApaNane koI vastu ke paiso ApatA nathI, chatAM mAtra temanI pAse besavAthI, temanA eka vicAre, ne lAgaNIo ApaNAmAM Ave che, jethI ApaNane bhAre phAyado thAya che. . (356) saMgata kije sAdhakI, sAheba kije yAda sutaki vAhi ghaDI, bAkI dina barabAda. mATe tuM sAdhupurUnI saMgata kara, ne paramezvarane yAda karyA kara; e be kAryamAM je vakhata pasAra thAya, teja kharUM zubha kArya kIdheluM kahevAya, bAkI bIjAM badhAM kAmamAM gayelo vakhata phekaTaja che. (357) saMgata kije saMtakI, kadI nA niSphaLa haiya; lohA pArasa parasate, zelI kaMcana heya. sAdhusaMtanI saMgata kadIye phaLa vinAnI hotI nathI; jema loDhAne pArasanA paththara AgaLa dharatAM, te badalAIne senuM thaI jAya che, tema satsaMga karavAthI game e duSTa mANasa paNa sudharI jaI, pavitra bane che. (358) saMgata kije sAdhakI, kadI nA niSphaLa haiyA caMdana hesI bAvalA, lIMba kahe nA keya. sAdhupurUSanI saMgata kadIpaNa nirarthaka javAnI nathI; tuM bAvalanAM jhADa jevo kAMTAvALe yAne durgaNI haze, e sukhaDa jevo suvAsI (bhale) thaI jaze, ane tene koI liMbanAM jhADa jevo kaDava kaheze nahi. Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 108 kabIra vANI. (359). sAgata kije saMtakI, hare sabakI khyAdha ochI saMgata nikI, AThe pahera upAdha. - sAdhupurUSe sarvanAM duHkhanuM nivAraNa kare che, mATe teonI saMgata jarUra karavI; kaI paNa halakA mANunI saMgata karavI nahi, kAraNa ke dIvasanA AThe pahera yAne haMmezAM teo mejamajAha ne khAvApIvAnI ja vAta karyA kare che, jethI mANasane kAMI khare lAbha thato nathI, paNa khaja AvyA kare che. (36). so dina gayA akAja saMgata bhahi nA saMta prema binA pazu jIvatA, bhAva binA bhaTakaMta. jIMdagInA divase duniyavI kArabhAramAMja rayelA rahe, ane sAdhusaMtanI saMgata nahi thAya, te divase phekaTamAMja gumAvyA, ne jIvavuM pazu samAja gaNAya, ane teo kAMI paNa rUDI nema vinA ahiM tahiM bhaTaktA phare che. arthAta-mANasane izvara tarapha prema na thAya ane e uMca nema mATe tenAM manamAM vicAra na hoya te pachI mANasa ane pazumAM zuM pharaka? . " (361) ' saMta mile taba hari mile, zuM sukha mile na keya darzana te duramana kare, mana atI nirmaLa heya. saMtapurUSa maLe tenAM jevuM bIjuM eke sukha nathI; sAdhupurUSa maLe tene izvaraja maLyA; mAtra tenAM darzana karavAthIja tArI matI sudharaze ne tArUM mana ghaNuM pavitra thaze. " (362) hari milA taba jAnike, darzaNa deve saMta manasA bAcA karmana, miTe karama anac. saMtapurUSanAM darzaNa thAya tyAre jANajo ke Izvara manyA, ane tyAre ja mana, vANI ne kAryo zuddha thaze, jethI vicArothI thatAM, vANIe thatAM, ane Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhu purUSanAM lakSaNa kevAM? 109 hAthe ne jIbhe thatAM pApa aTakaze, ane e rIte agaNuta pApa nAza pAmI jaze-(sAdhuonI khubI zuM che te sAMbhaLe.) (363). puName javuM khAsa haze, khyApa rahA saba mAMhi, sane sehi pAIye, aura kahu kachu nahi. jema kUlamAM sugaMdha rahe che. ane te sugaMdha sarvatra prasarI rahelo hoya che tema izvara paNa sAdhupurUmAMja samAI rahelA che, bIje ThekANe nahi. (364) dayA garIbI aMdagI, samatA zila svabhAva e te lakSaNa sAdhake kahe kabIra sadabhAva. jeonAM haiyAmAM dayA, namanatAI ane paramArtha rahelAM che, jenuM mana dareka sthitimAM eka sarakhuM zAMta rahe che, teo ja pavitra sAdhu purUSa che. (365) mAna nahi apamAna nahi, ese zitala saMta bhAvasAgara utara paDe toDe jamake sAdhu saMte evA zAMta svabhAvanA hoya che ke teone duniyathI loko mAphaka, mAna ke apamAna jevuM kazuM hotuM nathI; teo A saMsArane pele pAra gayelA hoya che ane kALanA dAMta teDIne beThA che yAne janma-maraNathI mukta thaIne rahelA hoya che. AzA taje mAyA taje, meha taje Apha mAna harakha zekanidA taje, e kahe kabIra saMta jAna. jeee duniyavI vastuonI AzA karavAnuM mukI dIdhuM che ane mAyA para jIta meLavI che, jenuM ajJAnapaNuM jatuM rahyuM che, ane jeonuM "huM paNuM" nikaLI gayuM che, jene keIpaNa vAtane harakha ke dalagIrI jevuM Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 110 * kabIra vANuM. * : kazuM hotuM nathI, ane jeo dareka sthiti (sukha yA duHkha) mAM samAna prakRtie rahe che, ane pitAnAM mananuM samataLapaNuM jALavI rAkhe che, ane jeo koInI paNa niMdA ke gabata karatA nathI, teja pavitra sAdhupurUSa che. - - 367) saMta sei saharAiye, jIne kanaka kAminI tyAga era kachu icchA nahi, nizadina rahe anurAga.' saMta purUSa tene keha, ke jeNe paisA ane strIne khyAla samULage taja hoya; jene bIjI IcchAo hoya nahi, paNa jenuM mana rAta ne divasa eka cittathI paramAtmA uparaja celuM hoya. * : (368) harijana hArA hi bhalA, chata na de saMsAra hArA hari meM jAyagA, chatA jamakI lAra. kabIranuM kehavuM e che ke, je paramAtmAne bhakata hoya, te te (A saMsAramAM) hArelAja bhalo, kAraNa ke A saMsAra tene jIvavA deto nathI, yAne duniyavI mAlamatA cA mAna akarAma meLavyAM na hoya, te kAMI phIkara nahi; jyAre saMsAramAM mANasane nirAzI maLe che tyAre ja tenuM mana paramAtmAmAM parovAya che ane tyAre ja tene mAleka maLI zake che, paNa je saMsAramAM tenI phatteha thaI to te jamane svAdhIna jaI-maraNa jIvananA pherAmAMthI mukta thavAne nahi. (369) sukhake mAthe sila paDe, hari hiradese jAya; balihArI A dukhakI, pala pala rAma saMbhaLAya: (saMsArI) sukhe maLyAthI mANasanA aMta:karaNamAMthI izvara dura rahe che, mATe te sukha upara DhAMkaNa vaLI jAya te bhaluM; mANasane te duHkhaja bhaluM che, kAraNa ke tyAre ja te paLepaLa paramezvarane yAda kare che. Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhu purUSanAM lakSaNa kevA ? (370) ApaNe tyAM avaguNa ananta, kahe saMta saba keya ApA harike bhaje, saMta kahA seya. jyAM pitAnuM huM paNuM" raheluM hoya che, yAne jyAM pitAnAja sukhane svArtha rahelo che, tyAM agaNIta prakAranA avaguNa hoya che e sarva sAdhu purUSa jANa hovAthI te potAnAM "huM paNuM"ne dAbI de che, ane darekanA aMtaramAM paramAtmA che evuM samajI, badhAne izvara mAphaka eka sarakhe cAhe che ane sukha Apato rahe che, ane evuM kare teja khare sAdhu purUSa che. * * ( 371) harijana asA cAhiye, jesA phala bhaMga, Apa karA kukarA, era paramUkha rAkhe raMga. sopArI pitAnA TukaDA karAvI pArakAnA haDAne lAla lAla kare che yAne majAha Ape che, tema paramAtmAne khare bhakta pArakAnuM bhaluM karavAne pitAnAM zarIrane kaSTa Ape che ane te pitA mATe bilakula darakAra rAkhate nathI, paNa bIjAonuM bhalu karavAmAM rokAyelA hoya che* * (372) tana tA5 janake nahi, na mAyA meha saMtApa; harakha zeka AzA nahi, se harijana hara A5. jeone pitAnAM zarIranAM sukha duHkhane vicArI rahyuM nathI, jeonuM ajJAnapaNuM dura thai, duniyAnI mAyAnuM kheMcatANa jatuM rahyuM che, teone koI paNuM prakArane saMtApa rahelo nathI; TuMkamAM koI paNa prakAranI meja ke nirAzA jevuM kazuMe nathI, paNa jeo niraMtara samAna sthitimAM rahe che, teo pote ja izvara svarUpa thaI gayelA hoya che. Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kabIra vANI. (373) saMtanake mana bhaya rahe, bhaya dhara kare biyAra nizadina nAma japa kare, bisarata nahi lagAra. teo (sAdhuo)ne mAtra ekaja phikara rahelI hoya che, ke IzvaranuM nAma nahIM bhUlI javAya, ane A ekaja vicAra haMmezAM teonAM manamAM hevAthI, teo rAta divasa izvaranI japa karavAmAM guMThAyelA rahe che, ane kadI paNa paramezvarane visaratA nathI. - (374) harijana kevaLa heta haya, ke harikA saMga bipata paDe bisare nahi, caDhe gaNu raMga. paramezvaranA baMdAne nitya Izvaraneja saMga rahelo hoya che, ane tethI game e prakAranI Aphata Ave to paNa te izvarane visara nathI, paNa AtamAM izvarapara tene cevaDe raMga caDhe che, yAne vadhu bhaktibhAva thAya che. (375) , Asana te ekana kare, kAmina saMgata dura zitaLa saMta ziromaNi, unakA esA nUra. teo pitAne vAse ekAMtamAM rAkhe che, eTale ke teo ekAMta jagyAmAM rahe che, paNa duniyAnI vacce AvavuM paDe che te paNa teonA manamAM duniyavI lAlaco AvatI nathI, eTale teo ekAMta rahelAM che, kAraNa ke teonAM manamAM idrinAM bhoga bhegavavAnA vicAre ke icchAo hetI ja nathI; evA zitala tenuM nura ziromaNunA (sApanA moharA) jevuM caLatuM hoya che, tyAre teonAM zarIranI AsapAsa ghaNA uMca prakAranuM khere hoya che. (khereha eTale mANasanAM judAM judAM zarIre, sthULa zarIra, sUkSma yAne lAgaNInuM zarIra, mana zarIra, ne budhdhika zarIra, e badhAM zarIrene lagatA guNone banela ekaMdara pravAha, je bAkI zarIranI AsapAsa goLAkAramAM Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ badhAthI izvarane bhagata (sAdhu) thavAtuM nathI. 113 phelAyeluM rahe che, te, e pravAhane, jeonI sUmi draSTi ughaDI hoya teo joi zake che, ane tenA judA judA raMge jaIne, jeo gupta jJAnanA adhikarI thayA che, teo sAmAM mANasanI badhI khAsyata pArakhI zake che.) (376) ApA taja harine bhaje, nakhazikha teje bikAra; jaba jIvanasaeN niravera, sAdha matA haya sAra. jeonuM "huM paNuM" nikaLI gayuM che yAne jeone pitA viSe kAMI vicAra ke mAMgavuM nathI, paNa jeone badhe prema paramezvara tarapha hoya che, jeonA saghaLA vikAre ne jussAo jatA rahyA che, ane jeo, kuLa jAnadAra ke (dekhaItI) nirjIva pedAzane ekasarakhA premanI najarathI jue che, teoja kharA sAdhu purUSa che. (377) khe same rAma haya, ekahi rasa bharapUra je ukhate saba banA, cinI sara cUra, sarva ekaja rasathI bharapUra che yAne sarvamAM izvara rahelo che evuM tuM jatAM zikha; kAraNa ke jema geLa, zAkara ane evI dareka miThI vastuo zeraDInA rasathIja banelI hoya che, tema dareka AkAra ke zarIramAM paramAtmAne aMzaja rahelo che, tyAre tenI hastija izvarathI che, je sAdhupurUSoe anubhavyuM hoya che. (378) jaba laga jAtA jAtakA, taga laga bhagata na hoya; nAtA tere hari bhaje, bhagata kahAve soya. jyAM sudhI nAta-jAtane taphAvata rAkhe, mArI jAta uMcI e "huMpaNuM"ne bhAsa nicalAM manamAM thayA kare, tyAM sudhI bhakata thavAtuM nathI, jyAre e dvaitapaNuM nikaLI jAya ane Izvarane eka sarakho darekamAM joya, evuM UMcuM bhAna thAya tyAre ja te Izvarane khare bhakta kahevAya. Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 114 kabIra vANI. sArAMza ke-sAdhAraNa mANasanuM heta pitA parathI AgaLa vadhIne, pitAnAM kuTuMba sudhI jAya che. ane tyAMthI AgaLa vadhI, pitAnI kema sudhI jAya che; ane hetanI hada tyAM sudhInI ja rahe che. eTalIja hadanA hetane mANasa Izvarane bhagata kadI thaI zakato nathI jenuM heta pitAnI jAtathI AgaLa vadhe, ne kuLa mANasa jAta sudhI pahoMce, jenuM heta hajIe AgaLa vadhe, ne AkhI jAnadAra pedAyaza sudhI pahoMce, ane tethI paNa AgaLa vadhI badhI kahevAtI nirjIva padAyaza sudhI pahoMce-je sArI sRSTine izvaranuM jAhera thayeluM svarUpa samaje, ane sArI sRSTine izvara samAna cAhe athavA kaho ke pitA samAna cAhe, ne dareka jIva ane vastune pitA samAna saMbhALe, te sArI suNInI nekarI-izvaranI sevA cAkarI karyA jevI kare teja paramezvarane sA bhagata gaNAya. (379) cAra caeNna hari bhakta ke pragaTa dekhAI deta; dayA dharma AdhinatA, para duHkha hara leta. izvarane sAcce bhagata hoya tenA cAra guNe spaSTa jaNAI Ave che. pehaluM, tenAmAM dayA hoya; bIjuM, te pitAnI pharaja sarva tarapha zuM che te samaje ne te mujaba bove, trIjuM paramezvara upara tene pAke bharose hoya ane tethI te hamezAM tenI (IzvaranI) marajIne tAbe thaIne cAle, cothuM, te bIjAonuM duHkha haMmezAM ochuM karavAne tatpara rahe. (380). hATa hATa hirA nahi, kaMcanakA nahi pahADa siMhanakA TelA nahi, saMta biralA saMsAra. jema dareka bajAramAM kAMI hirA detA nathI, senAnA kAMI pahADe hatA nathI, ane jema siMhaNanA kAMi TeLAM hatAM nathI, tema saMsAramAM (dekhAtA) rahelA sAdhu viralA kAMI ghaNuM heta nathI yAne javaLeja maLI Ave che. Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ badhAthI izvarane bhagata (sAdhu) thavAtuM nathI. 15 (381) saMta saMta saba kaI kahe, saMta samUdara pAra anala paMkhA ke eka haya, paMkhA keTa hajAra. saMta saMta" ema ghaNue bele che, paNa kharA saMta purUSa te A saMsArane sAgara tarI gayelA hoya che, paNa garUDa jevA adraSya pAMkhavALA yAne evA tarI gayelA sAdhu purUSe te koI eka ja hoya che. bAkI pAMkhavALA cAne baherathI dekhAtA (kheTA sAdhu purUSa) to hajAre ne karaDe che. - (382) surakA te dala nahi, caMdanakA bana nahi, saba samudra meti nahi, yuM harijana jaga mAMhi. jema kharA zuravIra purUSanuM kAMI lazkara hotuM nathI, sukhaDanAM jhADanuM kaI vana hotuM nathI, ane jema badhAe samudramAMthI matI maLatAM nathI tema kharA harijana jagatamAM ghaNAja juja hoya che. Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ S ke - - saMta, te AkAravALe izvaraja che. (383) eka ghaDI AdhI ghaDI, bhAva bhajanameM jAya; sata saMgata palahi bhalI, jamakA dhakA na khAya. je tArI eka paLa, athavA aradhI paLa paNa haiyAnAM sAcAM hetathI izvara smaraNa karavAmAM jAya. ane eka paLa vAra paNa tane pavitra sAdhupuruSanI saMgata maLe, te ema jANuM ke tuM jamanA ghaNAka dhakakAmAMthI bacyo, yAne janmamaraNanA tArA ghaNAka pherA ochA thayA. (384) kabIra, sevA de bhalI, eka saMta eka rAma; rAma haya dAtA mukitaka, saMta japAve nAma, o kabIra! be jAtanI sevA karavI temAMja bhaluM che, eka te (sAccA) sAdhupurUSonI sevA, ne bIjI paramAtmAnI sevA; izvara mukti ApanAra che, paNa sAdhupurUSo ApaNane izvarI premane lakha lagADanArA che ane te lakhathIja ApaNane mukita maLavAno mArga hAtha Ave che. (385) nirAkAra hari rUpa haya, prema prIta sAM seva; je mAMge AkAra, te saMto patyakSa deva. paramezvara nirAkAra che-tene kAMI AkAra nathI; tene ApaNuM aMtaHkaraNamAM prema-prIti thayAthI sevAya che tyAre tene khyAla aMtaramAMja thaI zake che; paNa je tane AkAravALe Izvara joIto hoya to sAdhupurUSa AkAravALe pratyakSa izvaraja che. Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMta, te AkAravALA izvaraja che. (386) sata vRkSa harinAma phaLa, satagurU zabda bicAra, ese harijana nA hate, tA jaLa bharate sasAra, 117 saMta purUSa te jhADa che, jenuM mULa te mAlekanuM nAma che; sadgurU tene jAhera thayalA rAkhyuM che yAne mANasarUpe pragaTa thayalA izvaraja che. evA hirajanA jo A jagatamAM na hate tA A duniyAMnAM loko badhAM DubI marate. arthAta--harijana te purUSa che ke jeNe peAtAnu` pragaTikaraNa purU' kIdhuM che, yAne nicalI traNa duniyA upara jIta meLavI izvara sAthe peAtAnAM bhAnane ekatra kIdhuM che yAne joDI nAMkhyu hAya che, jethI pAte jIvana mukata thayA che. paNa evA mukata thayalA veAmAMnA ghaNAkAe pAtAnAM amara sukha paNa tyAga karyAM hAya che; te khIjA badhA jIvAnu pragaTikaraNa AgaLa vadhAravA mATe A khAkI duniyAmAMja, adrazya cA bIjI koi rIte rahelA hAya che, ane jagatanAM kalyANa arthe kAma karI rahyA che. tene hiMdu zAstramAM mahAtmA, munA, rUkSIo vagere nAmathI eLakhyA che. evA mahAtmA, jo A duniyAne madada karatA rahelA na hate teA sAdhAraNa manuSya jAtane je duHkhA ane vipattiemAMthI teonAM ajJAnapaNAne lIdhe pasAra thavuM paDe che te, AvA jJAna ApanAra, ne paraga purUSonI gerahAjarImAM vadhu du:khamAM gIraphatAra raheta ema kabIranuM kahevu' lAge che. dAkhalA tarIke thIesephIkala sosAyaTI jevI aneka ma`DaLIe je chellAM pacAsa varasamAM ubhI thai hatI, te ma`DaLanI pAchaLa, evA keTalAka meTA purUSa yAne mahAtmAe rahelA che, ane e ma`DaLA taraphathI je jJAna, bhASaNa cA pustakA mAraphate khAhera payuM che ane paDe che, ane je zikSaNathI duniyAnA vicAro badalAtA jAya che ane have AkhI duniyAmAM cAmerI bhAtRbhAvanA dekhAve ne lAgaNI vyApI rahevAnI je zarUAta thai cukI che, te badhuM A mahAtmAone AbhArI che, yAne tenA pratApathIja A badhuM thAya che. evA purUSA je duniyAmAM ApaNane madada karavAne ane jJAna ApavAne rahelA na hoya, te ApaNI hAlata huja du:khabharelI thAya. Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 1 *1 sanyAsI viSe. (387) keze kahAM bigADa, je muDe bAra? manake kahe na suDi, jAme biSayahi bikAra. jeo mAthAM boDAvI bhagavAM vastra paherI, sanyAsI jevA dekhAva kare che, teone kabIra kahe che ke tArA vALee zuM nukazAna kIdhuM che ke teone tuM vAre vAre baDAvIne mAthuM joDakuM karI nAkhe che? (tene badale) manane kAM nathI muDate-kabajAmAM rAkho ke jemAM sarve karyuM che ne vikAro bharelA che. (388) mana mevAsI muMDiye, kezahi muDe kahe? je kiyA se manahi kiyA, keza kiyA kachu nahe. tArAM luTArA manane muMDa, vALane zuM kAma muDe che? kAraNa ke sarve pApa te mana kare ane karAve che, tArA vALa te kazuMe karatA karAvatA nathI. svAMga pehare zurA bhaya, duniyA khAI khuM; , je serI sata nikase, se te rakhe muM. duniyAnI mAyAmAM rahI, judA veze mAtra badalI tuM zure thavA jAya che, paNuM je jagyAmAM sata yAne paramezvara pragaTa thaI zake, tene te tuM kharAba rIte rAkhe che. Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sanyAsI viSe. 119 (39) hAthameM mALA ki para hiradA DAmADala, paga te pAlAe galA, bhAna na lAge sula. mALAne hAtha pheravyA kare che, paNa tAruM aMtakaraNa te DAmADoLa che, ne tArA page duniyAnI mAyAnAM jaDamAM pesI gayA che, temAMthI bAhera nikavAnuM bhAna tane kayAM che ? (391). mAlA pehare mana sukha, tAse kachu na hoya mana mAlAmu pherave, juga utpAlA heya. mAtra mALA paherI mana manAvyAthI kAMI vaLatuM nathI tArA mananI mALA tuM pherava, te tane badhuM ajavALuM thaI jaze. (392). mAlA pehare kena guna, manakI dukhadhA na jAya; mana mAlA kara rAkhIye, hari carana citta lAya. jyAM sudhI tArAM mananI akaLAmaNa jAya nahiM, tyAM sudhI mAtra mALA paheravAthI koI phAyado thato nathI; tuM manane mALA banAva, tene bAhera bhamatuM aTakAva, ne tArUM citta izvaranA paga AgaLa ghara. (393) manakA mastaka muMDa le, kAma dhakA keza je ye pace parogha le, te celA sabahi deza. tArA mananuM mAthuM muMDa ane tArI iDhionI viSayavAsanAone temaja tArA Thedha (jussAo, havasa)ne muMDa yAne dAbI nAkha. je tuM manane ane e pAMca idrione tAbAmAM rAkhaze te duniyAnAM badhAM loke tArA celA thaI raheze. Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 120 - kabIra vANI. (394) mAlA tilaka banAyake dharama bicArA nAhi; mAlA bicArI kyA kare, mela rahA mana mAMhi, hAthamAM mALA lIdhI, kapALe tilaka kIdhuM ne sanyAsInuM DeLa ghAlyuM paNa sanyAsIne dharma to pAMce iDhionI majA ane vyApAra choDI devAmAM che, dharma pALavAnuM te tane bhAna nathI ne tene badale tArA manamAM jazekhanA vicAro bharAI rahyA che, te te pachI mALA bicArI tane mAlekane melApa kema karAvI Ape ? (35) muMDa muDAvatadina hi gayA, ajahu na milyA rAma; zama bicArA kayA kare, manake aura hi kAma? e rIte mAthe beDAvatAM beDAvatAM te A janmAre pure che, toye paramAtmA te mAnyA nahi; paramezvarane maLavA mAge nahi ne iDhionI meja bhegavavA mAge, to pachI mAleka zI rIte maLe? (396). kANa kATake mAlA kinI, mAMhe payA sUta;. mAlA bicArI kayA kare, je pheranahAra kapUta? lAkaDAM kApIne temAMthI dANuM banAvyA, ne sutara paine mALA banAvI, paNa mALA pheravanAraja cheTe, te pachI mALA bicArI zuM kare ? (397) mAlA tilaka te bhekha haya, rAma bhakita kachu era; kahe kabIra jIna paherayA, pAMce rAkhe Thera. hAthe mALA pheravavI, mAthe tilaka kare e sarva bAherane mAtra daMbha che, jyAre paramezvaranI bhakti karavI e ja kArya che, kAraNa kharo sanyAsI jene thavuM hoya, tene te potAnI pAMce indrione tAbe karavI joIe. Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mana ane iddhio vaza karyA vinA kharUM sanyAsI thavAtuM nathI. 121 (398) mAlA te manakI bhalI, era saMsArI lekha mAlA pahere mana sukhI, to beharA ke ghara dekha. mALA, je sAdhu loko tathA dhArmika loke gaLAmAM pahere che te, je manathI paheravAmAM tathA pheravavAmAM Ave, to ja upayogI, nahi te mAtra duniyAdArInA bAvAnA veza samAna che; kAraNa je mAtra mALA paheravAthI hari maLatA hatA te harAjInI dukAnamAM bahu mALAo TAMgI hoya che mATe tyAMja sAkSAta paramAtmAnAM darzana thavAM joIe, (399) mAlA mukha lara paDI, kAhe phirAve che je dila ke ApanAM, te rAma milAvuM teNe kabIra kahe che ke-mALA mArI sAthe gusso karI belI ke, tuM vinA vicAre mane zAne pheravyA kare che? tuM te sAthe tArAM manamAM paNa mAlekanI bhakti kara? je kaI mALA pheravI potAnAM manamAM paramAtmAnI yAda kare, teja paramAtmA sAthe mulAkAta karAvI zakAya. (400) bharama na bhAga chavakA, ananta dharAye bhekha; sata gurU samaja baherA, aMtara rahA alekha. ghaNuM ghaNuM veza badalyA, paNa tArA jIvanA bhramo yAne beTA vehe gayA nahi tethI gurU yAne tArA ISTa devane tuM bAhera rahela samaje che, paNa te to tArI aMdaraja nahi pichANI zakAya tema rahe chearthAta izvara pitAnI bAheraja che evuM khoTuM samajI mANasa bAharanI rItabhAtamAM pheraphAra karyA kare paNuM mana pavitra na kare, te khare rasto hAtha Avato nathI. Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kabIra vANI. (401) tana jogI saba kare, mana kare ne keya; manake jegI je kare, se gurU bALaka heya. jogIne veza paheravo te sarva koI karI zake, paNa manane jogI (yegI) kaikaja karI zake che, sarvethI te thaI zakatuM nathI; je gurU-mahAtmA-je bALaka sthitie pahoMcelo hoya yAne jeNe rAga, dveSa choDI dIdho che-teja manane bhegI karanAra mahAtmA che. (42) mana melA ujaLA, bagalA kapaTI aMga; tAte te kauvA bhalA, tana mana ekahI raMga manamAM mela bharela hoya, ne zarIra mAtra bAherathI ujaLuM hoya, te kapaTI bagaLA pakSI jevI vAta thaI; tenAM karatAM te kAgaDo bhale, ke tenuM tana paNa kALuM ne mana paNa kALuM yAne tenuM aMdaranuM ane bAheranuM svarUpa ekaja hoya che. arthAta-bagaLe je sapheda raMganuM pakSI che ne je nadI cA sarovarane kAMThe rahe che, tene mATe kahe che ke te mehaDethI "rema rama" yAne "rAma rAma"ne maLato avAja kahADe che, paNa tenuM kAma te page mAMchalA pakaDIne khAvAnuM hoya che, tyAre e pakSInAM karatAM te kAgaDe sAro, ke tenuM tana paNa kALuM ne mana paNa kALuM yAne jevo te kALo che tevuM ja tenuM kArya paNa badhAne trAsa ApavAnuM che. (403) kavitA keTI kera haya, sirake muDe keTa, manake muDe dekha kara, tA saMga lije eTa. mehaDethI kavitA belanArA athavA jJAnanI vAto karanAra ghaNA hoya che, ne mAthAM boDAvI sanyAsInuM DeLa ghAlanArA paNa hajAre hoya che, paNa je Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mana ane iDhio vaza karyA vinA kharUM sanyAsI thavAtuM nathI. 123 koIe manane tAbe kIdhuM hoya tene Azare tuM le, cAne manane tAbe kema karavuM te tenI pAse zikha. (404) mAthAM muMcha muMDAya ke kAyA ghATama ghaTa; mana kahe na aMDiye, jAme sabahi eTa? mAthuM muMcha vagere baDAvI tArI kAyAne kAM amasthI kadarUpI kare che? tArAM manane kAM nathI muMData-kabajAmAM rAkhate kAraNa ke tenAM aMtaramAMja khAmIo bharapura che? Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mana viSe. (405) mana merA paMkhI bhayA, jahAM tahAM uDa jAya; jahAM sI saMgata kare, tahAM taisA phaLa khAya, kabIra kahe che ke -(mANasanuM mana eka pakSI jevuM che, je jyAM phAve tyAM uDatuM phare che, ane jevI saMgata kare che, tevuM phaLa te pAme che, eTale ke jevo vicAra kare che, te te banI jAya che. (406) mana mAtA mana dukhalA, mana pAnI mana lAya; mana ke jaisI upaje, mana taisA le jAya. manathI mANasa mATe bane che, manathI ja te dubaLa bane che; manathI ja pANI jevo Tha De svabhAva bane che; ne manathIja agni mAphaka garama svabhAva thAya che, yAne jevuM manamAM Ave tevuM mANasa banI jAya che. (407). mana marakaTa bana bana phire, kachuM neka na kaherAya rAma nAma badhA binA, chata bhAve tita jAya. mANasanuM mana eka vAMdarA barAbara che, ane jema vAMdare kAMI paNa AMkeza vagara jaMgale jaMgala nAcate kudate phare che ane saheja paNa TharIne besato nathI, temaja mana, seheja paNa rUDA vicAramAM TharIne rahetuM nathI, ane jyAM sudhI e manane Izvarapara TheraveluM rAkhiye nahi tyAM sudhI e mana jyAM game tyAM jayA karavAnuM ja. Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 125 jevuM mana tevuM mANasa, 125 (408). mana marakaTa cAturI, mana rAjA mana reka je mana harajako mile, te harajI mile nika. e mana che teja vAda che, teja caturAI paNa karanAra che; manathI ja mANasa rAjA bane che, ne manaja tene phakIra banAve che; paNa mana je paramAtmAne maLavA jAya tyAre izvara upara citta caTADI rAkhe te mAleka jarUraja tene maLe. (409) mana paMkhI bina paMkhA, lakha jejana uDa jAya; mana bhAve tAko mile, ghaTameM na samAya. mana pAMkha vagaranuM pakSI che, ke je lAkha maila upara uDI jAya che, je tene pyArAM lAge che tene te jaI maLe che, athavA te te sarvadhyApaka thaI, sarvane pitAmAM samAvI de che. (410). sAta samUhakI eka lahera, era manakI lahera ane kei eka harijana ubarA, DubI nAva aneka e mananI lehare eTalI te saMkhyAbaMdha che ke tenI najadIka, sAta dariyAnAM pavananI lahere te kaMI bisAdamAM nathI; tethI e mane samudranI leherenA sapATAmAMthI koI ekAda jaNa je izvarane bhakta hoya tene ja machavo bacavA pAmI pele pAra karI jAya che; bAkI sarve machavA DubI jAya che. (411) manakA baheta raMga haya, tala tala jaisA hoya, eka raMga je rahe, te keTI madhe keya. mananA bahu raMga hoya che, ne ghaDi ghaDimAM manane raMga, talanA dANunI mAphaka badalAyA kare che; paNa jenAM manane ekaja raMga rahe yAne manane Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 126 kabIra vANuM. kabajAmAM rAkhI pote cAhe teja eka vicAramAM manane rokI zake, te mANasa te karoDomAM ekAdaja hoya. (412). kabU mana gagana caDhe, kabU jAya pAtALa kabU mana varakatA dile, kabU pADe jaMjALa. kaIvAra mana AsamAne caDhe, te kaIvAra te pAtALe jAya; koIvAra evuM lAge ke jANe te duniyavI vastuomAMthI nikaLI gayuM ne ke ivAra pAchuM mANasane saMsAranI jaMjALamAM sapaDAve. (413) manakI hAre hAra haya, aura manakI jIte chata; parabrahma je pAIe, to manahi heya pratita. eka hAra thaI cA bIjImAM jIta thaI e vamAsane sarve jozo to mananAM ja che, ane e rIte jyAM sudhI duniyavI mAyAmAM mana lAgeluM raheze, tyAM sudhI e mananI hAjIta cAluja rahevAnI; jyAre e mana paramAtmA upara lAge tyAre ja tenuM samAdhAna thavAnuM, te vinA kadIpaNa nahi. (414). bIra! mana te eka haya, bhAve tahAM bilamAMya; bhAve hari bhakita kare, bhAve bize kamAya. o kabIra! e mana te ekaja che, paNa je je vastu upara tene bhAva cAne prIti thAya che, te sarve karavA jAya che. mana cAhe to paramAtmAnI bhakita kare, yA to iDhionA viSaye (moja majAha) mAMja cakacura thai jAya. (415). keTa karama 5la kare, e mana bikhyA svAda sata gurU zabda mAne nahi, janama gamAyA khAda. * e rIte e mana paLavAramAM karoDe karma, iDhionAM svAdathI karI nAkhe che; ane sadgurUe kahelI zikhAmaNa pramANe nahi cAlI, pitAne janma barabAda kare che. Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mANasanI hAra ke chata, e sarva mananuM ja che. 127 (16) kabIra! mana bikAre paDA, gayA savAdake sAtha guTakA khAyA jabarakA, aba kayuM Ave hAtha? kabIranuM kahevuM e che ke:-mana, idrinA viSayenA svAdanI pAchaLa javAthI ghaNuM vikArI thaI jAya che, ne eTaluM khUTe mArge jAya che, ke pachI tene pAchuM temAMthI bAhera kahADavuM, cA pitAnA kabajAmAM rAkhavuM, bahu muzkela thaI paDe che. (417) pahele zakha na jAniyA, aba kayuM Ave hAtha; paDa gayA rAtA ghurA, bepArIo sAtha. zarUAtathIja je manane kabajAmAM rAkhyuM na hoya, ane indrionI meja majAhamAMja tene paDavA dIdhuM, te te evA vepAramAM mazagula thaI jAya che, ke pAchuM keme karI hAtha AvatuM nathI. (418) mana saba para asavAra haya, peMDA kare ananta; manahi para asvAra rahe, ke eka biralA saMta. duniyAnAM sarva lokene, mana pitAnI marajI pramANe calAve che, ane te mujaba tarehavAra karmo karAve che tene potAnI marajI pramANe cAlatuM karI zakAtuM nathI. tene (manane) potAnI marajI pramANe cAlatuM karI zake evA je hoya te te javaLeja maLI Avato kaI sAdhu purUSa hoya. (19) kabIra! mana marataka bhayA, durbaLa bhayA zarIra; paDe lAgA hari hire, zuM kahe dAsa kabIra. e kabIra! jyAre tArUM mana marI jAya, yAne bAhera bhamatuM ane iMddhionAM kheMcatANane vaza thatuM aTake tyAreja tArUM zarIra Asu thAya, ne tyAre ja mana paramAtmAnI mulAkAta mATe taiyAra thayuM ema kahevAya. Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 128 : kabIra vANuM. (420) mana pAnIkI prItaDI, paDA je paTI lena, khaMDa khaMDa che gayA, bahera milAve che? mananI sarakhAmaNuM pANI ane miThuM (namaka) hoya tema che, arthAta pANImAM miDuM paDavAthI jema pIgaLI jaI temAMthI miDuM pAkuM nikaLI zatuM nathI, tema manane indrionAM viSaye temaja mAha) mAM rAkhavAthI temAM te evuM te dubI jAya che, ke burI vAsanAothI dUra rAkhavAnuM kArya bahuja muzakela thaI paDe che. (421) kAgaDa kerI nAvaDI aura pAnI kerA gaMga; kahe kabIra kaise tirUM, pAMca kusaMgI saMga. kabIra kahe che ke, machare kAgajane, ne gaMgA jevI moTI nadI pasAra karavI che, ane sAthe pAMca kharAba sAthIo lAgelA te A bhAre bhAra sAthe pele pAra kema jaI zakAya! ArthAta, mANasanI jIMdagInI nema ghaNI cheTe che, ane tenuM zarIra te thoDA vakhatamAM bhAMgI paDavAnuM, tyAre A pAMca iMdrionAM kheMcANamAMja mANasa rahe, te, sukhI cheDAe te kema pugI zake ? (422) sAdhe Idriya prabalake, cheda uke upAdhi mana rAjA bahekAva, pAMce baDe asAdha, mana itiene calAvanAra rAjA che, ane manaja teone bahekAve che, paNa tenA kahyAthI cAne manamAM vicAra AvyAthI, je potAnI indrione te mujaba cAlavA de che te e idrie evI jaDa thaI jAya che ke teo mANasane phAve tyAM ghasaDI lai jai, pApanAM kAmo karAvI, duHkhamAM ne AmAM nAkhe che tethI kabIranI zikhAmaNa e che ke e iDhione roka roka karatA rahevuM. Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ manathI zarIra para thatI asara. 129 (423). kAyA devaLa mana dhA, biSaya lahera kirAya. make calate tana cale, tAkA sarvasva jAya. mANasanuM zarIra eka devaLa che, ane mane tenI Toca upara uDate vAvaTe che. jema pavananI laherathI vAvaTe uDayA kare che, tema pAMca indrione mAha ApanArI vastuothI mana "uDa uDa" thayA kare che; paNa mananA doravyA pramANe jeNe pitAnAM zarIrane kAme lagADyuM yAne manamAM je vicAro Ave teja kAryo mANasa karyA kare, te te mANasanuM sarva kAMI jatuM rahevAnuM yAne te duHkhI thavAne. (424). mana cale te calane de, phira phira nAma lagAya mana calateM tana thaMbha haya, tAkA kachu na jAya. . kabIra kahe che ke, e bhAI, tArUM mana cAlatuM hoya, ne cAlatuM aTakAvI na zakAya, to tene cAlavA de; paNa pharI pharI tene IzvaranA nAmamAM lagADIne aTakAva. kAraNa ke jenuM mana cAlatuM hoya, te paNa je zarIrane aTakAvata rahe, yAne manamAM vicAra AvyuM tevuM kAma karatAM je aTake, tenuM kAMi paNa javAnuM nathI. (425) mana gayA te jAne re, mata jAne ke zarIra bina cile cahi kamAMna, kina bidha lAge tira? tAruM mana jAya to javA de paNa zarIrane manamAM kahyA pramANe kArya karavA daIza nahi; kAraNa ke, jema cille caDhAvyA vinAnA tIranI kamANa kheMcavAthI, koIne paNa te tIra lAgatuM nathI tema, manamAM vicAra AvyA chatA, jyAM sudhI mANasa te kArya karato nathI, tyAM sudhI tenuM kaMI javAnuM nathI, cAne tene jhAjhuM nuksAna thatuM nathI. Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 130 kabIra vANuM. (4ra6 ) mana manatA mana mAra de, rAkhe ghaTameM ghehera janahi cAle puMTha de, te aMkuza de de phera. e tArUM mana, je "huM karUM", "huM bhegavuM" evuM "huM chuM" karI rahyuM che, tene mAreluM rAkhI tArAM zarIramAMja gherI rAkha, ane jevuM bAhera javA mAMge che, jema hAthIne mahAvata aMkuza bekI bhalate mArge jato aTakAve che, tema tuM paNa tArAM manane aTakAvato rahe, ne tenI marajI pramANe javA nA de. (4ra7). yA mana aTaka bAvare, rAkha ghaTameM ghehera; mana mamatAme gAla cale, te aMkuza de de phera. tArUM mana, je bAvaruM ane ahiM tahiM bhamatuM thaI gayuM che, te je bAhera jatuM kAMika aTake to pachI tene zarIramAMja gherI rAkhavuM ane jevuM idrinAM kheMcANamAM pAchuM bAhera phasavA jAya ke tene pharI pharI aMkuza bhekIne, aTakAvavAnI kezaza karatA rahevuM. (428) merA mana makaraMda thA, karatA bahu bigAra; aba sUdhA he mAraga calA, hari Age hama lAra. kabIra kahe che ke, mAruM mana paNa ekavAra evuM ja luMTArA jevuM hatuM, ane ghaNAM burAM kAryo karatuM hatuM, paNa pachI te zuddha thaIne, pavitrAInA mArge cAlI rahyuM che, jethI have paramezvara AgaLa ane huM (kabIra) tenI pAchaLa rahuM chuM, arthAta have mArA manamAM mAlekane ja vicAra rahe che. Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mana bhale vicAre, tuM burAM kArya nA kara. 13 (429) mana mArI meMdA karuM, tanakI pADuM khAlI jIlpAkA TukaDA karUM, je hari bina kADhe savAla. kabIra kahe che ke, meM mArA manane mArI mArI ATAnI mAphaka meM karyA che ane zarIranI cAmaDI kahADyA kIdhI, ne harI zivA ne bIjo keI savAla kahADe ke huM mArI jIbhanA TukaDA karI nAkhata; sArAMza ke, meM mArI che indrione dAba dAba karI aTakAvyA kIdhI, paramAtmA zivAya bIjI koI moja majAha bhegavavA dIdhI nahi. (430) mana diyA une saba diyA, manasi gela zarIra, tana mana ke ubarana bhaye, harike dAsa kabIra. jeNe mana ApyuM, teNe sarva kAMI ApyuM, ane mana ApyuM eTale zarIra paNa ApyuM, arthAta manamAM burA vicAra Ave tene aTakAvyA nahi, to zarIra te mAphakaja kArya karavAnuM; je potAnuM tana mana te sAhebane arpaNa kare, te jema huM (kabIra) izvarane dAsa banyo chuM, tema te mANasa paNa thaze, yAne jiMdagInuM sArthaka karI zakaze. (431) ne tana mAMhi mana dhare, mana dhara nirmaLa hoya; sAheba sAM sanamukha rahe, te phira bALaka heya. je pitAnAM manane zarIramAMja jakaDI rAkhe, ane tema manane jakaDI, pavitra kare ane mAlekanI marajI mujabaja tene rAkhe, te mANasa pAcho bALaka jevo nirdoSa thaI jAya-arthAta-manamAM bUrA vicAro AvavA na de athavA Ave tene mArI haThADI manane rUDA vicAramAM je koI roke, te mANasanuM mana pavitra thai izvarI rehamAM jAya, jethI te bALaka jevA nirdoSa ane sukhI banI jAya. Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 162 kabIra vANuM. (432) tanaku mana milatA nahi, te hetA tanakA bhaMga rahetA kAlA bera javuM, caDhe nA dujA raMga, jyAM sudhI mANasanuM bAkI (asata) mana, tenAM uMcA (sata) mana sAthe maLI jatuM nathI, tyAMsudhI tenuM zarIra paDayAja karavAnuM ane tenuM (A) bAkI mana eLIyA jevuM kALuM ja rehavAnuM, ane tenA upara bIje raMga cahaDI zakavAne nathI-arthAta-jyAMsudhI duniyavI vicAramAM ja mANasanuM mana rekAyeluM rahe che, tyAM sudhI tene uMca (mineI) jJAna AvI zakatuM nathI, ane mANasanuM mana paramezvara tarapha lAgatuM nathI, tyAM sudhI tenAthI yoga thato nathI tyAne izvara sAthe joDANa thaI zakatuM nathI. (433) kAma haya tyAM rAma nahi, rAma nahi tyAM kAma ne eka ja kyuM rahe, kAma rAma eka kAma? jenAM manamAM idrinAM bhoga bhogavavAnA vicAre rahelA hoya, tenA manamAM izvara hote nathI, ane jyAM paramAtmA nahi, tyAM idrinAM viSayanA vicAraja rahelA hoya-kAraNa ke, eka jagyAmAM be vastu sAthe rahI zakatI nathI, te mujaba kAma ane rAma bane ekI veLA manamAM kema samAI zakAya? eka vastu dura thAya, tyAre ja temAM bIjI AvI zake che te rIte, jyAre manamAMthI indrionI moja majAhanA vicAre dura thAya tyAre ja temAM paramAtmAne vAsa thaI zake. (43) hiradA bhitara ArasI, mukha dekhA na jAya mukha te tabahi dekhI, jaba manakI badhA jAya. mANasanA haiyAmAM (IzvaranI) ArasI che, chatAM temAM izvaranuM maha mANasane dekhAtuM nathI-paNa jyAre mANasanA mananuM davaitapaNuM, yAne "huM ane temAM judA che e prakAranI judAInuM bhAna nikaLI jAya tyAre ja temAM izvaranAM darzaNa thAya. Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ manane kAbumAM kema rAkhavuM? 133 arthAta-mANasanA manamAMthI jyAre duniyavI vAsanA ane vicAre jatA rahe, tyAre ja tyAM izvarane vAsa thaI zake, ne IzvaranAM darzaNa thAya. (435) caMcaLa manavA ceta re, sutA kyAM ajJAna; jakha dhara jama le jAyagA, paDA rahegA myAna. * o asthira bhaTaktAM mana, tuM cetI le, ane ajJAnapaNamAM nA paDI rahe; kAraNa ke jyAre jama tane pakaDI laI jaze, tyAre te A tAruM zarIra eka khAlI khAM jevuM paDI raheze, tyAre keIthI kazuMe banI zakavAnuM nathI. (436) takA verI ke nahi, je mana zitala hoya; tuM Apake hAla de, te dayA kare saba keya. je tArUM mana sthira ane zAMta thaI tArA kabajAmAM raheze, te pachI tArAM zarIrane yAne tAre duzmana keIja nathI, ne tane duHkha thavAnuM nathI. mATe tuM tArA mananA phAMTAone dAbIne "huM paNuM" choDI de, te sarva tArA mitra banI tArI dayA khAze, tyAre tuM sukhI thaIza. (437) tana mana diyA te bhalI kI, DArA zirakA bhAra; kaba kahe je meM diyA, te bahAMta sahegA mAra. je tArAM tana ane manane sArAM kAmamAM lagADyAM hoya tyAre mAlekane arpaNa kIdhAM hoya, te te ghaNuM ThIka kIdhuM; kAraNa ke tArAM mAthAM uparanI pharajane beje tuM kahADI nAMkhI halake kIdhe, paNa tema karatAM je tuM magarUrI le, ane ema kahe ke "meM kIdhuM" te karyAnAM phaLa tane cAkhavAM paDaze, ne cAkhavAne mATe pharI pharI janamavuM paDaze, ne janma-maraNanAM duHkha bhegavavAM paDaze, ane e rIte tuM bhAre mAra khAze. Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 kabIra vANI. (438) mana ThaherA taba jAniye, anasUja sabe sujAya; nyuM aMdhiyAre bhavanameM, dipaka bAra dikhAya. mana kareluM ane zAMta thayuM ema tyAreja jANavuM ke jyAre, nahi samaja paDe evI vAto ApaNane samaja paDI jAya. jema aMdhArI jagyAmAM bati lAvyAthI te mAMhelI sarve vastuo dekhAI Ave che tema, mana jyAre zAMta paDe che ane jyAre temAMthI duniyavI vicAro nikaLI jAya che tyAre tyAM jJAnane prakAza thAya che, ane paramAtmA pragaTa dekhAya che. (439) kabIra! mana parAdha le, Apahi le upadeza jo e pAMce vaza kare, te ziSya heya saba deza. o kabIra! tuM tArAM manane pArakhI le, ane manathI ja saghaLAM pApa thAya che te mATe tuM ja tAro upadeza le. jyAre A pAMca indrione tAbAmAM rAkhaze, yAne teonAM kheMcANane vaza thato aTakaze, tyAre ja tuM e thaze ke sarve leke tArA celA thaze. (440). mana kapaDA melA bhayA, inameM baheta khigAra; ke mana kese baeNiye, sato kare bicAra? e mana rUpI kapaDuM meluM thayuM che, ne temAM ghaNA raMganAM bI rahyAM che tyAre e manane kema joIe tene vicAra karo, he sAdhu purUSa! (44) sata gurU dhobhi jJAna jala, sAbu sarajana hAra; surata zilApara dheIe, nikaseM jeta apAra. sadagurU e manane gheIne sApha karavAvALe che, brahAjJAna rUpI pANI vaDe te jovAya che. ane te mATe je sAbu joIe te IzvaranuM nAma Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ manane zuddha kaI rIte karAya? 135 che, jethI mananAM janma-janmanA e deze maTI jAya che ane IzvaranI suratanuM dhyAna te e manane dhevAne paththara che, ke je upara dhatAM jotAM, mana saMpUrNa nirmaLa thAya che, ane tyAre ja temAM izvara dekhAya che. (442) kabIra! kAyAko jhage, sAi sAbuna nAma; rAmahi rAma pokAratAM dhoyA pAMce ThAma. paramezvaranAM nAmarUpI sAbuthI e zarIra dhoI sApha karo, "mAleka mAleka pakAratAM, e pAMca iMdrio pavitra thaze, eTale ke teo pote potAnA viSayo tarapha kheMcAyA karaze nahi, paNa pharaja bajAvatAM ke dayAnAM kAma karatAM, viSayonA saMgamAM teone AvavuM paDaze, te e viSayone bhogavavAne Aveza yAne icchA teomAM raheze nahi. (443) kabIra! mana nizcala kare, geviMdake guNa gAya; nizcala binA na pAi, keTIka kare upAya. paramAtmAnA guNa gAI gAIne, ane guNa gAvAne lakha tene lagADI lagADIne, manane bhalatAja khyAlo para daDI jatuM aTakAvo. mana, burA khyAle para doDatuM aTakyA vagara, te kadI paNa zAMta thavAnuM nathI. e sivAyanA bIjA koDe upAyo karaze, te badhA phekaTa jaze. (444) bhakata dvAra haya sAMkaDA, rAI dasamA bhAga; manahi jaba rAvata he rahA, te kayuM kara zake samAya? paramAtmAne bhakata thavAne yAne paramAtmAne maLavAno mArga eTale te sAMkaDo che, ke rAInA dazamAM bhAga jeTalo te mAne che, ane mana, tarehavAra vicArane ja ekaThe karIne, parvata jevuM moTuM thaI jAya, to pachI evA sAMkaDA daravAjAmAM te kema dAkhala thaI zake? Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 136 kabIra vANI. (445) rAI bAtAM bisavA, phira bisanakA khisa, e manavA je kare, nahi mile jagadiza. rAine visame bhAga karo, ne e visamAMne visa bhAga kare e visamAMnA visamAM bhAga jeTaluM nAnuM mana je kaI karI zake, tene paramAtmA maLe, eTale ke iMdrionA sarva viSayanA sarva vicAre jenA jatA rahyA heya, ane e pramANe mananuM "manapaNuM" eTale vicAravApaNuM jatuM rahyuM hoya, tene paramAtmAnI mulAkAta thAya. (446) mana gerakha mana geviMdA, manahu ghaTa hoya je mana rAkhe jatana kara, to Ape karatA seya. mana mahAtmAone daraje pahoMcI zake che, mana paramAtmAne darajaje pugI zake che; ne manaja AkhI sRSTi banI zake che, je e manane kaI sAcavI sAcavIne rAkhe te e manaja paramAtmArUpa thaI jAya. (447) jaba taka Aza zarIrakI, nirbhaya bhayA na jAya; kAyA mAyA mana taje, capaTa rahA bajAya. jyAM sudhI manane, potAnAM zarIrane khyAla rahe che, eTale ke A zarIra te "huM chuM" e khyAla thayA kare tyAM sudhI te kadI paNa nirbhaya thatuM nathI, yAne zAMta paDatuM nathI; jyAre manamAMthI, zarIranA ane mAyAnA eTale ke iDhionA bhegavavAnA vicAre nikaLI jAya, tyAre te manane bIje (uMca) daravAjo dekhAya che. Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ manane zuddha kaI rIte karAya? 137 (448) mana rAjA mana raMka haya, mana kAyara mana sura; sunya zikhara5ra mana rahe, mastaka Ave nura. jevuM mana, tevI hAlata; garIba thavuM te manane lIdhe; ane koi paNa vicAra karyA vagaranA thaIe tepaNa manane lIdhe eTale ke paramAtmA sivAya bIjI kaI paNa vastunuM nAma nizANu, AkAra, vagere sarva kaI manamAMthI jatAM rahe vAne mana geyA sUnya jevuM thaI jAya, tyAre temAM paramAtmA dekhAya. (449) terI jotame mana dhare, mana dhara heya pataMga Apa ye hari mile, tuja milyA rahe raMga. tArI jeta eTale paramAtmAno aMza je tArAM zarIramAM che, temAM je tuM tArA manane roke, ane manane tyAM lagADIne tuM uDatAM pataMga je thAya, te tArUM "huM paNuM" jaze, ane "huMpaNuM" jAya to pachI tAruM potAnuM kharUM svarUpa tuM joI zakaze yAne paramAtmA sAthe tuM ekatra thaI zakaze. (450) derI lAgI bhaya gayA, mana pAye vizrAma; citta ceTa hari nAmaseM, miTa gayA sabahi kama. mana paramAtmAne maLyuM ke bIjA burA khyAlo para doDI javAnI tenI Teva chUTI jaze, ane pote pitAmAMja AzAyeza laIne raheze. ane khyAla pachInA khyAla chuTI gayA ke, tane janma pachInA janma levAnA paNa chuTI jaze, ane ema tAre bhava bhaya dUra thaze, ne tArI sarve pharajone paNa cheDe AvI jaze; kemake paramAtmAnAM nAmanAM eMTI beThelAM mana (mANasa) ne koI paNa pharaja hatI nathI teNe potAnAM karmone bALI nAMkhyAM che eTale tene baMdhanakartA keI rahyuM nathI. bhaya dUra thaze, ne tArI ja levAnA paNa jaze; kemake Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 138 kabIra vANI. (451) hai mana hari caraNe calA, mAyA sAhase. Ta; e hada mAMhi ghara kiyA, kALa rahA zira kuTa. kabIra kahe che ke-eja rIte mArU mana duniyAnI mAyAmAMthI chUTuM thayuM che, te have paramAtmAnA caraNeja jai rahyuM che, ne hadamAMthI ADIne, behudamAM peAtAne vAsA kIdhA che cAne paramAtmAmAM kIdhe che, te oine jamarAjA peAtAnuM mAthuM phuTavA paDayA che, ke have zikAra hAthamAMthI gayA, kAraNa ke huM teA janma-maraNanI pele pAra gayA. (452 ) cai mana thAkI cIra bhayA, paga ana cale na paMtha; ekaja akSara alekhakA, thAke kADhI graMtha. e mana viSaya vAsanAothI upajatAM duHkhA khamI khamIne, meAja mAhanI icchA karatuM have aTakyuM che. viSayAmAM sukha che, evI enI AgaLI khAtrI jatI rahI che, tethI have te viSayAnA vicAra karatuM nathI. have e mana paramAtmAne maLavAnu "kAra" rUpI ekAkSarI matra japavA paDyuM che, ke je maMtranAM phaLa AgaLa kareDA graMtha bhaNyAnuM phaLa bizAda vagaranuM che. 66 (453) merA mana sumare rAmA, manase rAma samAya; manahi jakha rAma he rahA, teA ziza namAvuM kAya? mArU mana have te paramAtmAneja yAda kare che ane temAM paramAtmAnA vicAraja rahelA che, ne khIjo koi vicAra rahyA nathI, mana paramAtmArUpa thayu che, ane e pramANe jyAre mana peAteja paramAtmArUpa banI gayuM che, tyAre huM mastaka kANune namAluM? Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mana zuddha thayuM ke Apa Apa paramAtmA maLI jaze. 139 (454). tuM tuM karatA huM bhayA, tuM mAhe rahe samAya; tuM mAMhi mana milA rahA, ama mana aMta na jAya. huM nathI paNa "tuM che" ema belatAM belatAM, ane "paramAtmA paramAtmA" belavA ane vicAryAthI, paramAtmAmAM mana rehavA lAge che, ane manaja paramAtmArUpa thaI jAya che, te pachI mana kadI chuTuM vikhuTuM paDatuM nathI, kAraNa ke te pitAnA sukhI cheDe pugI gayuM. (455) tuM tuM karatA tuM bhayA, muMjame rahi ne bahu vArI keruM nAma para, chata dekhuM tita "tuM" tuM tuM" karatAM karatAM cAne "paramAtmA paramAtmA" bolatAM mArAmAM "huM paNuM" rahyuM nahi, paNa jyAM jouM chuM tyAM "tuM ne tuM" yAne paramAtmAMja, dekhAya che mATe huM kabIra tArA (paramAtmAnA) nAmanAM vakhANa gAuM chuM ke te japavAthIja mahAna sukha prApta thAya che. - Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ , S (pe ha _ SK Itche. Ai : S 1 TS zabda (vANI) viSe. (456) zabda zabda kahA kare, zabdake hAtha na pAMva eka zabda ekhala kare, eka zabda kare ghAva. amasthA zabda bolyA zuM karo cho, zabdane kAMI hAtha ne paga hatA nathI, chatAM eka zabda davA mAphaka mANasane ArAma kare che, jyAre bIje (eka) zabda sAmAne jakhama karI duHkha upajAve che. . (457) eka zabda sukha rAsa haya, eka zabda duHkha rAsa; eka zabda baMdhana kaTe, eka zabda pare phAMsa. eka zabda sukhathI bharapura hoya che, tyAre bIjo zabda duHkhathI bharelo hoya che; eka zabda mANasanI muzkelIo TALe che, jyAre (bIjo) eka zabda tene gaLe phAMsI nAMkhe che. (458) eka zabda su pyAra haya, eka zabda ku pyAra, eka zabake saba dumana, eka zabda saba yAra. eka zabdamAM pyAra bharelo hoya che; (bIjo) eka zabda dhikakArathI dhamadhamI rahyuM hoya che; eka zabdathI badhA loko ApaNA duzmana bane che, jyAre bIjo zabda sarvane ApaNuM mitra banAvI de che. Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zabda (vANI) viSe. 141 | (459). zabda aisA beliye, tanakA ApA khAya; airA zitala kare, Apanake sukha heya. (tyAre) kabIra kahe che ke tArUM "huM paNuM" choDI daI tuM evA zabda bela, ane evuM bolavAnI Teva rAkha, ke jethI sAmo dhaNI paNa rAjI rahe, ne tane paNa sukha AvyA kare. (460) zitala zabda uccAri, ahama Ani nahi, terA prItama tujane base, duzmana bI tuja mAMhi. miThA zabda bolavA ane magarUrI jarAe karavI nahi; kAraNa ke ApaNe mi tathA zatruo ApaNuM (madhura ke kaDavA) bolamAMja rahelA che. (461) je zabda dukha nA lage, sehi zabda uccAra tapta siTI zitala bhayA, sehi zabda tatasAra, zabda evA bolavA, ane vAta evI karavI ke jethI koIne paNa duHkha lAge nahi, tathA gusso Ave nahi, paNa badhAne zAMta thAya evuM ja balavAmAM kharo sAra che. (462) zabda sarikhA dhana nahi, je kaI jAne bela; hirA te dAme mile, para zabda na Ave ela. ' je koI belI jaNa hoya te belI cAne (mIThI) vANI jevuM mANasanuM eke dhana yAne zakti nathI; kAraNa ke dAma kharaca te hire paNa maLI zake che, paNa mIThA vacananuM te mULaja nathI. Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 142 kabIra vANuM. (463) kaThana bacana bikhase burA, jAra kare saba chAra saMta bacata zitala sadA, barakhe amRta dhAra. kaDavA ane sakhata belo, jheherathI paNa burA che, je zabdo badhAne bALI bhALI nAkhe che; tethI jeo sAdhu purUSa che, teo haMmezAM miThAM vacane belIne amRtanI dhAra mAphaka sarvane sukha upajAve che. (464) kau kisakA dhana harA, keyala kisake deta? miThA zada sunAyake, jaga apanA kara leta. kAgaDe ApaNuM zuM dhana corI laI jAya che, ke tenAthI ApaNe kaMTALIe chIe? ane koyala zuM ApaNane ApI de che, ke ApaNe tenAthI rAjI thaIe chIe? paNa kabIra kahe che ke e sarva sarvanI belIthI ja mAtra thAya che. arthAta-kAgaDAnI mAphaka mAthuM dukhavanArA mANasane keI cahAtuM nathI, jyAre koyala jevA miThuM bolanArAo potAnI bolIthI sarvanAM dila jItI le che. (465) miThA sabase bolIye, sukha upaje kachu era ehi vazIkaraNa maMtra haya, tajI bacata kaThera. tuM sarva sAthe miThuM miDuM bela, tenA jevuM sukha upajAvanAra kAMI nathI; e sarvanAM dila jItI levAnuM maMtra che, mATe tuM kaDavA sakhune bolavAnuM choDI de. (466) gama samAna bhejana nahi, je kaI gama khAya, amarikha gama khAiyAM, duravAsA vira lAya, gama khAvuM, yAne sAme ghaNI apamAna kare tyA duHkha Ape te zAMtapaNe khamIne besavuM, enA jevuM bhejana eke nathI; aMbarIza jevA asila Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gupta zabda viSe. 143 purUSa, rAjA hovA chatAM, durvAsA jevA ayogya narane sakhta Thapake ane zrApa, muMge moDe sahana karI jaI, sAme hAtha joDI ubhA rahyA, jethI durvAsAne nuksAna thayuM, jyAre aMbarIza rAjAne sukha ja maLyuM temaja, je paNa bIjAnuM belavuM, game evuM hoya, chatAM te sahana karI jAya, ane sAmo jarAe vAMke zabda nahi bele, te mANasa kharo sukhI thAya. (467) jIlyA chane vaza karI, tine vaza kiyA jehAna, nahi te avaguNa upaje, kahe saba saMta sujANa, je pitAnI jIbhane vaza kare, te AkhI jehAnane jItI zake che, paNa je jabAnane kAbUmAM rAkhatA nathI, tene duHkha upajyA karavAnuM evuM sAdhupurUSonuM kahevuM che. (468) zabda zabda bahu AMtarA, sAra zabda cita deya je zabda hari mile, sehi zabda grahi leya. zabda, zabdamAM ghaNo pharaka hoya che, mATe kabIra kahe che ke, huM have (gupta) zabda kahuM tepara dhyAna lagADe, ane mArA kahelA zabdamAM je zabdathI paramAtmA maLe che, te zabdane tame pakaDI rAkhe. (469) zabda baheta hi sunyA, paramiTA na manakA meha pArasa taka pahetA nahi, taba laga letAkA laha. evA (bIjA) zabdo to ghaNuM e meM sAMbhaLyA paNa mArA mananuM ajJAnapaNuM gayuM nahi, kAraNa ke, jyAM sudhI laDhane pArasamaNi maLatuM nathI, tyAM sudhI tenuM sonuM thatuM nathI paNa laTuM te laTuM ja rahe che, tema jyAM sudhI khare (gupta) zabda zuM che, tenuM jJAna mANasane thatuM nathI, tyAMsudhI tene paramAtmA maLI zakatuM nathI. Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 144 kakhIra vANI. (470 ) zabda hamArA sat haya, tuma mata jAya saraka; mekSa mukata phaLa cAhe, tA zabdakA lee parakha. kabIra kahe che ke mArAM vacane satya che, tene manamAMthI dura karatA nA; paNa je tame mukita meLavavA cAhatA hovA te, mArAM vacaneApara dhyAna lagADI tene pArakhavAnI tajavIja kare, ane te mujaba cAlavAne prayatna karo. (471) zabda mAre mara gaye, zabde cheDA rAja; jIne zabda viveka kriyA, tAkA sariyA kAja, e (gupta) zabdaneA sAra meLavavA jatAM, aneka maraNa pAmyA che, ne dIdhAM che; jeNe te zabda jANyA ne te mujaba kAma saphaLa thayuM che. aneke peAtAnAM rAjapATa cheDI jIdaMgImAM amala kIA tenuM ja (472 ) zabda zabda saba koi kahe, vAha tA zabda videha; abhyApara Ave nahi, nirakha parakha kara le. rAkhyuM zabda karI sa khele che, paNa te (gupta) zabdanA kAMi AkAra nathI, ne te zabda kAMi jIbhathI ucarAtA nathI, te teA mAtra oineja pArakhavAnA che. (473 ) zabda khinAM suratA AMdhaLI, kahI kahAM kA jAya; dvAra na Ave zabdA, phira phira bhaTakA khAya, te zabda vagara, mANasanuM mana AMdhaLu ja rahe che, tethI tene kAM javuM ne kayA rastA letrA tenI khabara paDatI nathI; ane te zabdanA daravAjo nahi maLavAthI, te bicArA phekaTanA bhaTakI bhaTakIne khuvAra thAya che. Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 145 gupta zabda viSe. - 14pa (474) eka zabda gurU devakA, tAkA ananta bicAra; thAke munIjana paMDitA, bheda na pAve pAra. sadgurU mAtra ekaja zabda (maMtra) Ape che, paNa temAM pAra vinAne bheda samAyelo hoya che, ke jene moTA munio ane paMDita (jene gurU maLyA nathI teo) zedhatAM zeghatAM ThAkI gayA che, ne jene bheda, veda (zAstra) mAtra vAMcavAthI yA bhaNavAthI maLI zakatA nathI. (475) beda thake brahmA thake, thayiA zaMkara zeSa, gitAbI gama nahi, jahAM sadagurUkA upadeza. jyAre sadgurU pitAnA celAne dikSA Ape che tyAre tene e zabdane upadeza samajAve che, te sivAya keIthI paNa tene bheda samajI zakAtuM nathI. (476) para dvArA zabdaka, je gurU kahe bicAra, binA zaba kachu nA mile, dekhe nayana nihAra saSNurU vicAra karIne je maMtra Ape te gurUmaMtrane daravAjo tuM pArakha, je samajyAthIja paramAtmA maLe che, te maMtra jyAsudhI maLe nahi, tyAM sudhI tane kAMI maLavAnuM nathI, mATe AMkha ughADI tuM je. arthAta-sadgurU je bedha Ape che te pramANe vartavAthI paramAtmA maLe che, mATe viveka buddhithI gurUnAM vacana pramANe AcaraNa karavAM. (477) haTha kaTha hAle nahi, chaLyA na nAma uccAra gupta zabda je khele, kei keda haMsa hamAra. te (gupta) zabda e che, ke bolavAne mATe haTha yA gaLuM halAvavuM paDatuM nathI, ne jIbhe paNa tene uccAra thato nathI e Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 146 kabIra vANuM. e gupta zabda che, koIka viralA haMza yAne sAdhu purUSane ja tenuM jJAna thAya che. (478) lehA cuMbaka prIta haya, lehA leta uThAya aisA zabda kabIrakA, kALaseM leta cheDAya. lehacuMbakanuM AkarSaNa leDhAne ja thAya che, tema je kaI gya purUSa haze teneja A mArA kabIranA sabdanuM kheMcANa thaze, ane tema thaze .tyAre ja te mANasa kALanA hAthamAMthI chuTI zakaze. Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAjara 'IPS karaNa viSe. (479) kahetA haya karatA nahi, muMhakA baDA labAra kalA muha le jAyagA, sAhebake darabAra. je pramANe bele te rIte je cAle nahi, te mANasa amastha labhAsakhore yAne juTha kahevAya; ne tevA mANasane, kabIra kahe che ke, paramAtmAnI darabAramAM kALuM meha lai javuM paDaze. (480) kathanI kathI te kayA bhayA, karaNa nahi karAya? kAlabhutakA keTa ryuM, dekhata hi deha jAya. mehaDethI mAthI mIthI mAtra vAta kare, tethI zuM thAya? je bele te karI na dekhaDAve yAne te rIte jIMdagImAM amala na kare, te tenI aMdagI eka chAyA samAnaja che, je jotAM jotAmAM maLe nahi thaI jAya che. (481). kahenA miThI khAMsI, karanA zikhakI loya javuM kahenI huM rahetI rahe, to bhikhaka amRta heya. mehaDethI ghaNuM miThAza bhareluM bele paNa je karaNI te viSa (jhehera) jevI heya; paNa je bele te karI batAve cAne jIdagImAM te pramANe amala karanAre heya, te mANasa viSanuM amRta karI zake che. sArAMza ke jevI bhalI vANI mehaDethI kahADe, tevI bhalI karaNI kare, te mANasaja sarvane sukha ApI zake che. Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 148 kabIra vANI. (482) jesI banI mukha kahe, taisI cAle nahi, manuSya nahi e svAna haya, badhe jamapura jAhi. ethI ulaTuM, jevuM meDhe bele tevuM AcaraNa nahi kare te mANasa nahi paNa kutareja che, ane te yamanA hAthamAM sapaDAyA karavAne, yAne, dakhI thayA karaze. (483) thanI bakanI cheDa de, rahenIse citta lAya; nirakhI nira pIye binA, kabahu pyAsa na jAya. tyAre kabIra kahe che ke -tuM mAtra bolavAnuM choDI de, ne mAtra karaNI upara dhyAna rAkha, ane neka kAmo karavA citta lagADa, kAraNa jema pANIne jevAthI tarasa maTatI nathI, tema neka karaNa kIdhA vinA mANasa nathI neka banI zakata ke nathI sukhI thai zakate. (484). kathate bakata paca gaye, mUrakha keTa hajAra, kathanI kAcI paDa gaI, rahenI rahi se sAra. mehane khAlI paTapaTAre karI, hajArene karoDe mUrkhAo pitAne bhava gumAvI gayA che; kAraNa mAtra mAhaDenI vAta koi kAma AvatI nathI, paNa te sAthe karaNI paNa tevI bhalI hoya, tyAreja duniyAmAM mANasanuM nAma amara thaI jAya che. (485) jaisI bAnI mukha kahe, taisI cAle cAla; sAheba saMga lAgA rahe, tabahi heya nehAla. jevI (bhalI) vANI mehaDAmAMthI nikaLe, te ja pramANe je bhalI karaNI rAkhe ane paramAtmAne hAjara nAjara jANI, nitya satyane ja mArge cAle, te mANasa khare sukhI thAya ane pAra paDI jAya. Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 149 jevI karaNI tevuM phaLa. (486) kathanI kathe so puta hamArA, beda paDhe so nAtI; raheNuM rahe so gurU hamArA, hama haya tAke sAthI. kabIra kahe che ke -mehaDethI vAto karyA kare, te te chokarA jevo (nAdAna) che, je veda vagere pustake mAtra vAMcI jANe te mAtra eka nAtIle che yAne sAdhAraNa mANasa che, paNa jevuM bele yA vAMce, yAne zAstranAM zikSaNa kahI saMbhaLAvI te mujaba jIMdagImAM amala karato hoya, te mAre gurU che, ane huM tene sAthI chuM. (487) kula karaNI chuTe nahi, jJAnahi kathe agAdha, kahe kabIra tA dAsa, mukha dekhe aparAdha. jenI badhI duSTa vAsanAo gaI nathI, chatAM je khAlI maTI jJAnanI moTI vAte ryA kare, te mANasanuM mehaDuM tame juvo te pApathI bhareluMja dekhAze. sArAMza ke ghaNuM jJAna levA chatAM je pitAnI karaNI sudhArato nathI ane bele te karato nathI, te mANasa pApa karyo jAya che. (488) raheNI ke menameM, kathanI Ave jAya; kathanI pise pisanAM raheNa amala kamAya. A jIMdagImAM mehaDAmAMthI (zikhAmaNa) nI vAte ghaNuM karAya che, paNa e sarve vAta nirarthaka che; kAraNa ke mehaDAnuM bolavuM te daLaNuM daLavA barAbara che, tyAre te badhuM nakAmuM che; mAtra karaNIja sarasAI bhegavI zakaze. (489) eharanakI cerI kare, kare suI ke dAna : uMcI caDha kara dekhate, kaitika dUra vimAna? eraNa jevA moTA lokhaMDanA kakaDAnI corI kare ane soya jeTalI nAnI kherAta kare ane uMce cahaDIne juve ke have mAruM svarga keTaluM dUra che? Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 150 * kabIra vANI. arthAta, apramANapaNe mAlamatA bhegI kare ane pachI muvA pachI svarga maLe evuM dhArI te mAMhethI thoDuMka dharma dAna kare te zuM kAma lAge? (490) manamAMhi kulA hira, karatA huM maya dharama, keTa karama sirape dhare, eka na thine brahmA, thoDuMka gharmadAna karI, pitAnAM manamAM kulAyA kare ke huM berAta karuM chuM, paNa dharmane badale, kabIra kahe che ke, kAMI karokaramo karyo jAya, ne mAthA para pApane Tepa vadhArate jAya, tene te kAMI vicAraja nahi. arthAta-duniyavI vehevAramAM apramANapaNe cAlyA kare, to dAnadharma kIdhAmAM zuM sAra? tethI kAMI pApa dhovAI javAnAM hatAM? (491) tiratha calA nahAMke, mana melA cita cera, ekahu pApa na utArA, lAyA mana dasa era. manamAM duSTa ane pApI vicAre rAkhI bhamatuM citta laine tiratha karI nahAvA jAya, ane pavitra thavA mAMge te mANasa kabIra kahe che ke, pitAnuM eka paNa pApa utAravAne badale, tyAMthI sAmAM bIjAM dasa pApo laIne Ave che. ( 2) nAhya dheye kayA bhaye, manake mela na jAya; mina sadA jalameM rahe, dhe kalaMdha na jAya. jyAM sudhI mana pavitra thatuM nathI, ne kAraNe neka kare nahi tyAM sudhI mAtra (zarIramAM) nAhavA devAthI zuM thAya? mAchalI haMmezAM pANImAM rahe che, paNa game eTalI tene jovA chatAM, tene kharAba vAsa jato nathI tema, mAtra zarIrane dhoI sApha rAkhavAthI kAMi mANasa pavitra banI zakatuM nathI. Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jevI karaNuM tevI pAra utaraNuM. 151 (493) jesI karaNI ApakI, taisAhi phaLa le; muDe karama kamAyake sAMIyAM doSa na de.. jevI karaNI tevI pAra utaraNuM yAne jevuM je kare tevuM phaLa te meLave; neka karaNanuM phaLa neka Ave, paNa jyAre duSTa kAryothI tenuM phaLa (dukha bhareluM) Ave tyAre raDavuM ane paramAtmAne Thapake Apa phekaTa che, kAraNa ke te tenI pitAnI karaNInuM ja pariNAma che. (494). rAma jharUkhe beThake saNakA mujaza letA jItaki jaisI cAkarI, tinake haisA deta. paramAtmA potAne sthAne besI, sarvanI karaNane hisAba rAkhe che, ane jevI jenI cAkarI tevuM tene dama Ape che arthAta, kudaratane karaNane kAyade jagatamAM acUka rIte kArya karI rahyuM che, jethI bhuMDuM karI bhalAI meLavI zakAtI nathI, paNa bhalAI karyAthI ja tenuM zubha phaLa Ave che. (45) sAhebake darabArame, sAceke sirapAva, juThA tamAcA khAyagA, kyAreka kayA rAva. paramAtmAnI darabAramAM sAcAne yAne bhalI karaNa karanArane sukha maLe che, ane jaThAne tamAco khAvo paDe che; pachI te mANasa raMka yA rAjA kAM nahi hoya. sarvane eka sarakho cekho inasApha teonI karaNI mujaba maLe che. (496) sAMIyAM ke darabArame, kamI kachu ha5 nahi baMdA meja nA pAvahi, te cUka cAkarI mAMhi. - paramAtmAnI darabAramAM koI kamI nathI, yAne kaI paNa vastunI tyAM khoTa nathI, paNa jene kAMI (sukha ke paiso) maLatuM nathI, tenuM kAraNa e ke tenI potAnI cAkarImAMja khAmI che, yAne tenI karaNI evI nathI ke tene mAMgI vastu maLe. Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 152 kabIra vANI. (497 ) sAhebake darakhArame, kayu pahele kAma khuza kare, dAda kara pAve khAda kare phariyAda pehellAM kAma khurU' kare, ne pachI duHkha Ave tyAre raDavA bese, ne paramAtmA pAse dAda mAMge, te| kabIra kahe che ke, tenI dAda paramAtmA kema sAMbhaLe? (498 ) dAtA nadi eka sama, sama kAkA deta; hAtha kuMbha jIsakA jaisA, taisAha bhara leta. paramAtmA, eka nadI samAna che, ke je sarvane pANI ghaTe eTaluM bharI levA de che, paNa jenA hAthamAM jevuM ne jeTaluM' (nAnu` cA meATu') vAsaNa hAya, tevu' ne teTaluM pANI, te nadImAMthI bharI lai zake che, paramAtmAne kAyade ekaja niyama upara racAyalA che, ke mANasa jevu kare tevu phaLa pAme. (499 ) karatAke te guNu ghaNuM, avaguNa eke nAMhi; jo dila kheAju' ApanAM, sakha avaguNa muja mAMhi. paramAtmAnuM te sarve bhaluMja kIdhelu che, ne temAM eka paNa vastu kharAba kreja nahi; paNa je naThArU thAya che cAne mANasane du:kha Ave che, tenuM kAraNa tapAsa tA te tenAmAMja bhareluM che. evu mAlama paDaze, cAne du:kha tenI peAtAnI karaNInu ja pariNAma che. (500 ) jo tAkA kAMTA jIve, tAkA tuM eka phUla; tAkA kulape kula haya, vAko kAMTA phUla. koi kAMTA bheAke tene tuM kulaja sudhADa, jethI tane phulanI sugaMdhaja raheze ane kAMTA teneja lAgaze. arthAta-kAi tArI sAthe bhu'DA thAya, te| paNa tAre teA bhalAineja vaLagI rahevuM kAraNa ke tenI kIdhelI khurAinu pariNAma teneja bhAgavavu paDaze, tane kazuM lAgatuM vaLagatuM nathI. Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jevI karaNI tevI pAra utaraNuM. 153 53 (501). Apana bhale ThagAie, ora na ThaLiye kaya; Apa ThagAye sukha upaje, para ThagiyA duHkha heya. tane kaI ThagI jAya, cA herAna karavA kezeza kare, te bhale tene tema karavA de; paNa tAre pAcho tene ThagavAne ane duHkha ApavAne vicAra kare nahi; kAraNa tene ThagavAthI athavA duHkha ApavAnI kezeSathI tane kAMI paNa duHkha AvavAnuM nathI paNa sukhaja raheze; paNa je tuM tene Thagaze yAne duHkha ApavAne khyAla karyA karaze, te tane vaLatuM duHkha jarUra Avaze. (52) kahetA huM kahe jAta huM detA huM helA gurUkI karaNa gurU tire, era celakI celA. huM (kabIra) kahuM chuM, ane kahI jAuM chuM, ane cetavaNI ApuM chuM ke gurU haze te te paNa potAnI ja karaNathI taraze, ane celo paNa potAnuM kIdheluM joze, sarva pitAnI karaNa mujaba phaLa meLavaze. bIjAnA kIdhAthI kaIne kazuM thavAnuM ke thatuM nathI, paNa sarva potAnI ja karaNanAM pariNAmo bhegave che ane bhagavaze. (503) kabIra! hama ghara kiyA, gala karyo ke pAsa karegA se pavegA, tuM karyuM phire udAsa? * kabIranuM rahevAnuM ghara khATakIvADAmAM hatuM, tethI koIe teone savAla che ke, tame evA neka purUSa thaIne, kasAionI pAse kAM rahe che? tene kabIre javAba dIdhuM ke bhAI, mAre emAM zuM che? je kaI (kasAInuM kAma) karaze te bharaze, huM tyAM rahuM chuM chatAM te kAma karatuM nathI, mATe tuM zA mATe mArI phikara kare che? Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 154 kabIra vANI. (504) eka hamArI zikha suna, jo tu... huvA haya zekha; karkaphtu kyA kahe, kayA kayA kiyA haya dekha tuM mehatAjI thaine badhAMne zikhAmaNa devA nityeA che, teA huM tane eka vAta kahuM chuM te tuM sAMbhaLa, ke, "karU' karU..." evu` mAhaDethI khelavAnu mukI de, paNa teM zuM zuM kIdhuM che tene vicAra kara, ane pharI tevAM (naThArAM) kAmeA na thAya, tenI sabhALa rAkha. (505) jaba tu A jagatame, leAka hase tu' rAya; AyA esI karI nA kare, ke piche hase kAya. jyAre tuM A jagatamAM AvyA, cAne janmayA, tyAre leAkA khuzI thayAM ne hasavA lAgyAM, ne te veLA tuM raDatA hatA, paNa have tuM evI karaNInA nA karatA ke jethI loko tArI pAchaLa cAne maraNa bAda hasavA bese! (506 ) jaisI kathanI meM kathI, taisI kaMdhe na kAya; karaNIse sAheba mile, thanI juThI hoya. je huM kahuM chu, tevu' tane bIjo kAi kaheze nahi; te e che ke (neka) karaNIthIja paramAtmA maLe che, meharDanA khAlI paTapaTArAthI kAMi vaLatuM nathI. (507) nA kachu kiyA nA kara zakA, na karane joga zarIra; kiyA se| hari kiyA, tAte bhaye khIra. ne kazuM paramAtmA vinA, A zarIra (mAtra) kAMi karI zakayu nathI, ne kAMi karI zakavAnuM nathI, kAraNa tenAmAM evI (karavAnI) zakti iMja nahi; je paNa kAMi thayu che yA thAya che, te paramAtmAthIja thayalu hAya che, ane huM (kabIra) je paramAtmAnA baMdo thayA chu' te paNa paramAtmAnI meherabAnIthIja. arthAta-duniyavI vastuone khyAla cheADI jyAre paramAtmAneAja sAtha pakaDavAno Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eka karaNIthIja izvara maLe che. 155 meM pUrNa vicAra kIdho, ne te mujaba karaNI karavA lAge tyAre mane paramAtmA maLyA, ane parama sukha hAtha AvyuM , (508) sAca barAbara tapa nahi, juTha barAbara pApa; jAke hRdaya sAca haya, tAke hRdaya Apa. satya (Truth) nA jevI tapa kaI nathI. ne juThAM jevuM pApa bIjuM eke nathI. jenA haiyAmAM sAcavata hoya yAne je vicAramAM, belavAmAM sAce heya yAne jevuM bele tevuM karate heya, ane jenuM mana paNa haMmeza neka vicAra karatuM hoya (TUMkamAM, jenI manasA, vAcA, ne karmaNa ekasarakhAM heya) te mANasamAM paramAtmA pragaTa thaIne rahelA hoya che, ane te ja mANasa paramAtmAne pugI zake che. (509) brAhA gurU jagatake saMtanake gurU nAhika ulaTa palaTa kara DubayA, cAra bedake mAMhi, je brAhmaNa yAne dharmagurU, veda (dharmazAstra) nA zabdanI uparaja ramyA karato hoya, yAne mAtra moDethI bhaNuM jANe, paNa tene gupta bheda te samaja na hoya te brAhmaNa, sAdhAraNa lekone mATe hoya che, paNa te sAdhu purUne gurU thaI zakato nathI, ane AgaLa vadhelA che, jeo paramAtmAne zedhavAne maLI rahyA hoya teone evA dharmagurUo kAMI samajAvI zake nahi. (510) cAra beda 50 kare, harise nahi heta; mAla kabIra le gayA, paMDita TuMDe kheta. e dharmagurU, cAra veda (dharmanAM zAstra) sArI peThe bhaNI jANe, paNa tenuM mana paramAtmA para lAgeluM hotuM nathI; zAstramAM je kharUM tatva che te to kabIra jevA mANasa grahaNa karI le che, jyAre paMDita tenI zedha khetaramAM karyA kare che,--arthAta, dharmane bheda samajatA na hovAthI teo paramAtmAne pitAnI bAhera zedhatA phare che. Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 156 kabIra vANI. (511) paDhi guni pAThaka bhaye, samajAyA sama saMsAra; Apana teA samaje nahi, vrukSA gayA avatAra zAstrA bhaNI gaNIne paMDita thAya, ne lokone sa'sAra viSe samajAve, paNa pukhta jJAna peAtAne na heAvAthI, peAtAnA janma kharakhAnlR jAya che, tenI temane zuddhi heAtI nathI. (512 ) paDhi guni brAhmaNa bhaye, kitI lai saMsAra; astukI samajana nahi, jyu. khara caMdana bhAra. pustako bhaNI gaNIne brAhmaNa thAya, ne saMsAranAM leke tenI vAkhavAkhI gAya, paNu jema gadheDAMne, tenI pIThapara lAdhelI vastu zu che tenI khabara hAtI nathI tema, A paMDitajIne zAstranI mULa matalaba zu che tenI kazI samaja hAtI nathI. ( 113 ) paDhata gunata rogI laye, khaDayA aheta abhimAna; bhittara tApa jagatakI, ghaDi na paDatI zAMta. te teA mAtra zAstra bhaNI paMDita tarIke lAherI (abhimAna) leAkA AgaLa dekhADe eja, paraMtu tenAM haiyAMmAM tA jagatanI vastuonA khyAlA, ane te meLavavAnI icchAe bharelI hoya che, ne temAMthI tenu dhyAna jarAe bAhera nikaLatu nathI. ( 114 ) paDhe gune sakha bedakA, samaje nahi gamAra, AzA lAgI bharamakI, yu' karIlacAkI jAra. veda (zAstra) ne ghaNAM sArI rI1 vAMcI, cA mehADethI khAlI jAya, paNa temAMnA bheda zuM che tenu te mUrkhane jJAna hotuM nathI, kAraNa ke sAdhAraNa leAkeA mAphaka, tene paNa badhA prakAranI AzAo ane vehame rahelA heAya che, ane karALiyAnI peThe, tenI upara mAyAnAM baMdhANA pharI vaLelAM hAya che. Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAstra bhaNyAthI paDita thavAtu nathI. (515) paMDita parvate medakA, pustaka hasati lADa; bhakita na jANI rAmakI, same parikSA bAda. jyAre veda vAMcavA bese che, tyAre te pustaka tenI hasI kare che, ne jANe tene kahe che ke, paDitajI! tame badhI parikSA pasAra kIdhI! paNa paramAtmAnI bhakita te zuM ane te kema karavI, e tame hajI jANyu' nathI! (56) pate gunate janama gayA, AzA lAgI heta; khAyA Aja kumatane, gayAja nikLa kheta. 150 zAstra bhaNatAM ne samAvatAM AkhA janma kahADayA, paNa manamAM te peAtA viSeja vicAra rahelA che, ne paramAtmA teA cheja nahi; tyAre kabIra kahe che ke evA evakuphA kharAM tatvane gumAvI, peAtAnAM khetarane phaLa vinAnuM rAkhe che, cAne te kharU sAka karI zaktA nathI. (517 ) saMsakRtahi paMDita kahe, bahota kare abhimAna; bhASA jAnake tarka kare, `sA nara mudde ajJAna. vAravAra mATA saMsakRta vAkayA bAlIne paMDitajI meATAi dekhADayA kare ke jANe tenA jevA hirAyAr kAi nahi; paNa kakhIra kahe che ke mAtra bhASA jANI khATI khATI to kare te mUkha ane ajJAnI che. (518 ) Atama draSTa jAne nahi, nAhave prAtaHkAla; lAka lAja liye rahe, lAgA bharama pAla, Atmika (Spiritual Eye) draSTI zuM che te paMDita jANutA na hAvAthI, sahavAre uThI nAhavu' dhAtu' badhuMe kare, te leAka lAja rAkhI bAheranI kriyA ne revAjonuM pALaNa kare, ne eTalu` karI samaje ke huM have pavitra thayo chu, paNa kbIra kahe che ke e tenA mAtra khoTA bhrama che. Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 158 kabIra vANI. (19) tiratha vRta saba kare, uDe pAnI nahAya, rAma nAma nahi jape, kALa cAse jAya. tIratha kare, vRta pALe, ne uMDA pANImAM nahAvuM bevuM badhuM kare, paNa rAma (paramAtmA) nA nAmanI japa kema karavI te khabara na hovAthI, paMDitajI kALane hAtha sapaDAyA kare. (50) kAzI kAMThe ghara kare, nahAve nirmaLa nIra, mukta nahi harinAma bina, yuM kahe dAsa kabIra, kAzIne kAMThe ghara karIne rahe ke gaMgA nadinAM pavitra pANIe zarIra sApha thAya, paNa, kabIra kahe che ke jyAM sudhI paramAtmAnuM nAma haiye vase nahi tyAM sudhI tene mukti maLatI nathI. (51) machiyA to kuMdhiyA, barse haya gaMgA tIra; dhave kuladha na jAya, rAma na kahe zarIra. gaMgA jevI pavitra nadImAM mAchalI rahe chatAM te vAsathI bharapUra hoya che, ane game eTalI dhovAthI tene kharAba vAsa ja nathI tema, gaMgAmAM mAtra zarIrane jovAmAM ane "paramAtmA paramAtmA" bolyA karavAmAM ane manane meLa kahADyA vinA mAtra zarIrane pavitra karavAmAM kazee sAra nathI. ' (12) ja5 ta5 tiratha saba kare, ghahi na choDe dhyAna kahe kabIra bhakita binA, kabU na heya kalyAM. japa, tapa ane tIratha badhuMe te kare, paNa tenuM dhyAna to duniyavI lAlacamAMthI jarAe bahAra nikaLe nahi, tyAre tenuM kAma kema sare? kabIra kahe che ke, jyAM sudhI mANasa haiyAMnAM hetathI paramAtmAne bhajate nathI, yAne binasvArthI sevA karato nathI, tyAM sudhI tenuM kalyANa thatuM nathI. Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAstra bhaNyAthI paMDita thavAtuM nathI. 159 (53). ke eka brAhata mazakarA, vAke na dije dAna kuTuMba sahita nA calA, sAtha liye jajamAna. je brAhmaNa ThaDAbAja hoya, yAne brAhmaNanA sadguNa dharAvato na hoya, ne zuddha AcAra vicAra pramANe cAlatuM na hoya, tevA dharmagurUne kabIra kahe che ke, tamAre tyAMnI dharmakriyA karavAnuM kAma eNpaze nahi; evA brAhmaNonI kriyA kAma AvatI nathI, kAraNa ke te pote narkane rasto levAvALe che, tethI pitAnAM jajamAnene paNa tyAM (namAja) sAthe laI javAne. (524) kabIra! paMDitakI kathA, jaisI cerikI nAva, suna kara beThe aghaLA, bhAve tahAM bilagAva. e kabIra! paMDitanI kathA sAMbhaLavI, ne ceranI heDImAM AMdhaLAnuM besavuM e banne sarakhAM che; AMdhaLe mANasa mAtra kAnathI sAMbhaLI te heDImAM bese che, paNa te hoDI tene kyAM laI jAya che tenI te garibaDAne kAMI khabara hetI nathI, temaja piThIpaMDitanI kathA sAMbhaLanArane paMDita kayAM laI jAya che, tenI samaja hatI nathI, te te pelA AMdhaLAnI mAphaka beThe beThe sAMbhaLyA kare che. paNa tene marma kAMI samaja nathI. (para5) kAma kodha mada lobhI, jabalaga maname khAna; tabalaga paMDita surakhahi, kabIra eka samAna. jyAM sudhI, paMDitanAM manamAM, kAma eTale iMdrinA viSaya bhogavavAnI icchAo, gusso, jussAo ane duniyavI lAlace, lebha, e sarve rahelAM che, tyA sudhI paMDitajI ane temanI kathAnAM sAMbhaLanArA (mUrkha) loko bane eka sarakhAMja che. Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 160 kabIra vANuM. (para6) 50 58 era samajAvahi, ne je Apa zarIra, Apahi saMzayame paDA, zuM kahe dAsa kabIra, pustaka vAMcI vAMcI, bIjAone te kahI samajAve, paNa pitAnAM zarIramAM zuM bhareluM che te kAMI jete nathI, cAne "pote koNa che?" paramAtmA kayAM che ? te mATe paMDitajI poteja zakamaMda hoya ane te viSe tadana ajJAna hoya te bIjAMone te zuM zikhavI zake ? (57). caturAI paTa pahi, paDA se piMjara mAMhi phira parameze erake, ApaNa samaje nahi te te popaTanI mAphaka belatAM ne mehaDAMnI caturAI karatAM zikhe che, paNa pipaTa mAphaka pAMjarAmAM keda paDela ane mAyAnI jALamAM phasele hoya ane vaLI pote kazuM samajyA vinA bIjAMone samajAva samajAva kare che. (para8) hariguNa gAve harakhake, hirade kapaTa na jAya; Apana te samaje nahi, erahi jJAna sunAya. mehaDethI paramAtmAnI tArIpha ghaNI ghaNI kare, paNa haiyAMmAMthI kyuTa jAya nahi, yAne haiyuM te meluMja rAkhe; e rIte zAstranAM zikhavelAM zikSaNa pramANe pote amala kare nahi, ne bIjAMone zAstra samajAve. (para9) caturAI cule paDe, jJAnake jamarA khAo, bhAva bhakita samaje nahi, jAna pane jala jAe. tyAre kabIra kahe che ke -evI khAlI caturAI cule paDI jAya, ne evAM meheDAMnAM jJAnane jama AvIne khAI jAya te bhaluM, jenuM mana paramAtmA tarapha lAgeluMja na hoya tenI evI caturAI ane pustaka jJAna zA khapanAM? te baLI bhaSma thaI jAya te ThIka, Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ haiyuM pavitra thayA vinA jIdagInuM sArthaka thatuM nathI. 16 (530) lIkhanAM pahelAM cAturI, e saba bAtAM sahelA kAma dahana mana vazakarana, gagana cahana muzakela. lakhavuM, bhaNavuM, ne mehaDenI caturAI karavI e badhuM sahelAIthI thaI zake che, paNa kAma eTale indrionAM viSayo bhegavavAnI icachAo aMtaramAMthI kahADI nAkhI, manane vaza karI uMcA AsamAne cahaDavuM arthAta-paramAtmAne meLApa karavo, e kArya bahuja muzkela che. (531) jJAnI gAthA bahu mile, kavi paMDita aneka rAma rAtA era Iddhi chatA, keTI madhe eka moDethI jJAnanI vAta karanArA te ghaNAMe maLe che, kavI ane paMDita thayelA paNa aneka hoya che; paNa pitAnI ye IdrinAM upara jIta meLavI teone paramAtmAnAja vicAramAM rokI rAkhe evo virala te kareDAmAMja ekAdaja heya. (532) tArA maMDaLa beThake, caMdra baDAi khAya; udaya bhayA jakha suryakA, saba tArA chupa jAya, rAtre tArAonI vacce caMdra besIne vaDAI le che ke huM A maMDaLane saradAra chuM, paNa jevA sUrya nArAyaNa ugavA mAMDe che, ke tArAo adrazya thai jAya che, ne caMdramAne prakAza jato rahe che, te pramANe pithI-paMDitanI paMDitAI paNa abhaNa mANasanI najadIka ja cAlI zake, jJAnI puruSa sAme te cAlatI nathI. Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 162 kabIra vANuM. (533) kula mAraga cheDA nahi, rahA mAyAe moha; pArasa te parasA nahi, rahA lehaka leha. zAstra bhaNe paraMtu badaphelI karatAM aTake nahi, ane mAyAmAMja mana bharAI rahe, tyAre kabIra kahe che, jema lehaDAne pArasamaNuM lAgatuM nathI tyAMsudhI lehaDAnuM senuM thaI zakatuM nathI tema, jyAM sudhI mana paramAtmAparA lAgatuM nathI tyAMsudhI keipaNa pavitra thaI zakatuM nathI. (534). pothI 50 50 jaga muvA, paMDita bhayA na koya; aDhAI akSara premakA, paDhe se paMDita heya. piothIo vAMcI vAMcI jagatanAM ghaNuM lake paravArI gayA, paNa pure paMDita koI thato nathI; je kaI, (aDhI akSaranA) "prema" zabdane gekhI-vAMcI jANatuM hoya, te mANasaja paMDita yAne pure jJAnI thaI zake che. (35) Atma tata jAne nahi, ketI kathe jJAna tAre simara bhAge nahi, jabalaga uge na bhAta. jJAnanI ghaNIka vAto kare, paNa temAM kharUM tatva zuM che (AtmA zuM che) te jyAM sudhI jANe nahi, tyAMsudhI ajJAnapaNuM dura thatuM nathI. jyAM sudhI suraja ugato nathI, tyAMsudhI tArAonuM aMdhAruM jatuM nathI tema, purUM AtmajJAna mANasane saMpAdana thatuM nathI, tyAMsudhI tenI jIMdagInuM kharUM sArthaka thatuM nathI. * (536) meM jAnuM pa bhalo, pahanese bhale ga rAma nAmase dila milA, bhalehI niMde loga. kabIra kahe che ke -pahelAM huM ema jANatA hatA ke zAstra bhaNyA karavAM eja puratuM che, paNa pAchaLathI mane mAlama paDyuM ke zAstra bhaNavAnA karatAM Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhaNagaNI lAhera thayelA te ghaNA hoya che, paNa iDhi jItela te kaIkaja heya. 163 ga karavo vadhu sAre che. huM te lega karatAM zikhyo tyAre have mAruM aMtaHkaraNa paramAtmA sAthe maLI gayuM che tethI have mArI koI niMdA kare tenI mane paravA nathI. (537) sajajanA ghara era haya, eka ghara era samajyA piche jAniye, rAma ane saba ra. sajjana (bhalAM) mANasa ane aNasamaju mANasa vacce ghaNo pharaka che. samaju mANasa (jene jJAna thayuM che te to) paramAtmAne badhe ThekANe rahele juve ane jANe che. (538) ajahu terA saba miTe, je gurU mukha pAve , paMDita pAsa na beThiye, beTha suniye beda. eka jANakAra gurUnI pAse javAthI tenI pAse jarUra bheda maLe, ane sa jaMjALane cheDe turataja AvI jAya; mATe huM kabIra kahuM chuM ke pothIpaMDita jevA mANasanI pAse besIne phakta veda sAMbhaLavAthI kazuM sArthaka thavAnuM nathI. (539). kabIra! e saMsAraka, samajavuM kaMI bAra puchaja pakaDe bheMsa, utaNa cAhe pAra. huM (kabIra) A saMsAranAM sarvene kaMIka vakhata samajAva samajAva karyA karUM chuM, ke bhAIo, tame bheMsanuM puchaDuM pakaDIne nadIne pAra karI javA mAge che te kema bane? (540). rAza parAI rAkhatAM, khAyA gharakA kheta; rokuM parameghatAM, muMha pahasI reta. pitAnAM khetarane paDatuM mukI je bIjAnAM khetaranI rakhevALI karavA jAya che, tenuM khetara nAza pAmI jAya che tema je pitAnuM kAma karavAnuM mukI Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 164. kabIra vANI. bIjAne samajAvavA jAya che te mANasanAM mehaDAM para dhuLaja paDe che, arthAtazAstrane khare marma jANe nahi, athavA jANavA chatAM te mujaba AcaraNa kare nahi, te bIjAone baMdha zuM ApavAno hato, yAne sudhArI ja kema zake ? (541) mana mathaza dila dvArakA, kAyA kAzI jAna; dasame hAre haya deharA, tAme jota pichAna. tAruM zarIra te kAzI (gAma) che, tAruM mana mathurA che, ne tArUM aMtara yAne haiyuM te tArUM dvArakA yAne pavitra ThAma che. temAM rahelo dasame daravAje che temAM, tArI jeta ane paramAtmA che tene tuM zedha. (54ra) hari hi sabake bhaje, hara bhaje na thAya jaba laga Aza zarIrakI, taba laga dAsa na heya. paramAtmAja badhAMnI sevA kare che, paNa kei paramAtmAnI cAkarI karatuM nathI; jyAM sudhI mANasa potAnA zarIrane khyAla, ane tene lagatAM sukha meLavavAne ja vicAra kariyA kare tyAM sudhI tenAthI paramAtmAne sAcce sevaka thavAtuM nathI, ne paramAtmA tene maLatuM nathI. Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ E ajJAnI viSe. (543) ujaDa ghara beThaka, kisaka lije nAma? sAkuMtha ke saMca beThake kayuM kara pAve zama? vastI vinAnA ujaDa gharamAM jatAM tyAM teNane nAma daIne belAvaze? temaja ajJAnI sAthe dastI rAkhavAthI paramAtmA kema maLe? (544) sAtha sAkuMtha kahA kare, phiTa sAkuMthake nAma tehise suvara bhale, cekhe rAkhe gAma. jeo ajJAnI ane nindAra che, teo para phiTakAraja he; kAraNa ke, tenAM karatAM te suvara (pura) bhalo gaNuya, ke je gAmane galica padArtha khAI jaI gAmane cokhkhuM karI nAkhe che, jyAre nindA karanArA gAmanI galicI vadhAranArA ane pApane vadhAre karanArA che. (545) harijanakI kutiyAM bhalI, burI sAkuMthakI mAya; veha beThI hariguna sune, vAM niMdA karata dina jAya. harijananI kutarI bhalI, paNa ajJAnInI mAtA khaTI, kAraNa ke pelI kutarI, harijanane tyAM paramAtmAnAM kiratana ane kathA sAMbhaLe che, paNa ajJAnIne tyAM te sAre divasa gAmanI nindA karavAmAM ja pasAra thAya che. Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kabIra vANa. . (546) harijanakI latAM bhalI, burI sAkuMtha kI bAta lAteme sukha upaje, bAte Ijajata jAta. harijananI lAta khAvI yAne kAMI Thapake sAMbhaLava bhale paNa ajJAna : mANasanI vAto sAMbhaLavI e naThArI; kAraNa ke harijanane Thapaka samajavAthI ApaNane kAMIka navuM jANavAnuM maLe che, jyAre ajJAnInI vAtathI sAmI Ijjata jAya che. (547) sAkuMtha bhalehi sarajyA, para niMdA karata; parake pAra utArake Apahi naI paraMta. kabIra kahe che ke, je ajJAnI mANase bIjAonI nindA karatA phare che, tevA mANaso duniyAmAM pedA paDelA sArA; kAraNa ke te bIjAMonI nindA karIne tenAM pApa dhoI nAkhe che, ane te pApa potAne mAthe laine narkane raste pacche che. arthAta, koinI nindA karavI te sAmAnuM pApa jovA barAbara che. (548) je rItI saMta taje, muMDha tAhi lalacAya; nara khAya kara DAre, te svAnA svAda le khAya. je (beTI) Adata sAdhusaMta thayelA purUSoe choDI dIdhI, te AdatothI mUrkha mANase lalacAI jAya che. bhejanamAMnuM bAkI vadheluM (evuM) bAhera pheMkI de che, tene kutarAMo AvI upADI le che, tema vastuone DAhyA purUSa, khoTI samajI choDI de che te vastuone mUrkha khuzIthI upADI le che. Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ajJAnInI sa`gata karatA nA (549 ) harijana mAvata dekhake, mAMhaDo suka gayA; bhAva bhakita samajyA nahi, surakha cuka gayA. harIjana (eTale paramAtmAnA bhakta) ne AvatAM joine jenu mehADu sukAi jAya te mANasa, kabIra kahe che ke paramAtmA taraphanI bhitabhAva zuM che, te viSe kAMi samajatAja nathI, tethI te mUrkha mANasa peAtAnA hAthamAM AvelI taka gumAve che. (550) sakhiyAM caMdrana para hare, jahAM rasa mile tahAM jAya; pApI sune na hira kathA, uMdhe ke uThe jAya. 167 mAMkhIne sukhaDane vAsa bhAvatA nathI, paNa jyAM rasavALI durgaMdhanI vastu hoya te uparaja jai bese che tema, jenAM manamAM pApeAja ramyA karatAM hAya che. tene paramAtmAnI vAtA ke na thatAM hoya te jagyA bhAvatI nathI, paNa jo tyAM tenAthI acAnaka AvI javAyuM hoya teA, te udhavA mAMDe che, athavA te tyAMthI uThIne cAlatI pakaDe che. ( 551 ) bhakata bhagavaMta eka haya, mujata nahi ajJAnI ziza na nAve saMtakA, mahAta kare abhimAna. paramAtmAne pichANanAra sAdhupurUSa ane paramAtmA ekaja che, e vAtanI samaja ajJAnIne hAtI nathI, tethI te sAdhusaMtane mAna ApavAnuM ane mAthuM namAvavAnu` halaku' samaje che, ne peAtAnAM manamAM bahu gava rAkhe che. Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 kabIra vANuM. ' (552) purva janamake bhAgase, mile saMtake ga; kahe kabIra samaje nahi, phira phira i che bhega. AgaLa janmanAM kAMIka puNyanA baLathI, sAdhupurUSa sAthe meLApa thaye che, evuM te kAMI samajAtuM nathI, tethI te sAdhupurUSane choDIne, pitAnI indrionAM viSayamAMja bhamyA kare che. (553) jahAM jaisI saMgata kare, tahAM taisA phala khAya; harimAraga te kaThana haya, kayuM kara peThA jAya? tenuM kAma jyAM iDhionI mejamajAha cAlatI yA maLatI hoya tyAM javAnuM che, ne temAM linna thavAnuM che, paNa kabIra kahe che ke, paramAtmAne maLavAne mArga te muzakela che, ane temAM te indrionI majA tajavI paDe che, tyAre te ajJAnI temAM kema dAkhala thaI zake ? Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ asala svabhAva viSe. (554) jJAnIke jJAnI mile, taba rasakI luTA , jJAnIke bhajJAnI mile, to keya baDI mAthAkUTa. jyAM jJAnI purUSa eka bIjA sAthe maLe che tyAM rasabharI vAto pura chuTathI cAle che, ne parasapara phAyadA meLavAya che, paNa jyAM jJAnI pAse eka ajJAnI beTho te tyAM mAthAkuTaja thavAnI. (555) kAjaLa taje na zyAmatA, mukhaTA taje na to durijana taje na kuTilatA, sAjana taje na heta, jema kAjaLa pitAnI kALAza choDatI nathI, ne metI pitAnI saphedAi choDatuM nathI, tema eka duSTa mANasa potAne kharAba svabhAva kadI paNa cheDato nathI, jyAre bhale mANasa bhalAI cheDato nathI. (556) haradI jaradI nA taje, khaTarasa taje na Ama; guNIjana gunake na taje, avaguNa taje na gulAma. jema haLadha pitAne piLAza cheDatI nathI, ne kerI khaTAza cheDatI nathI, tema bhalo mANasa potAnA bhalA guNe choDato nathI, ne bure mANasa potAnI burAI tajato nathI. Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 170 kabIra vANI. (557) durijanakI karUNuM burI, bhale sajanake vAsa; suraja jaba garamI kare, taba barasanakI Asa. duSTa mANasanI kRpA meLavavA karatAM, eka bhalA mANasane gusso khamavo vadhAre sAro che; kAraNa ke jema suraja atI tapavAthI varasAda AvavAnI AzA rahe che, tema bhalA mANasanA kaDavA sakhatethI Akhare phAyado ja thAya che. (558) kachu kahA nica na cheDIye, bhale na vA saMga; - paththara DAre kicame, te uchalI bigADe aMga. nica mANasane jarA paNa cheDavuM nahi, ane tenI saMgata paNa karavI nahi, kAraNa ke tethI ApaNuM bhaluM thavAnuM nathI; kAdavamAM paththara nAkho te AMga upara chAMTA uDe che, te ja rIte nica mANasanI zatruta ke mitroI banethI nukasAna ja thAya che. (559) khuDiyA to dharati khame, kATa khame vanarAya, kaThana bacana te sAdhu khame, dariyA nIra samAya. khedakAma khamI javuM e jamInane svabhAva che, kApa vehera khamI javuM e lAkaDAne svabhAva che, reLanAM pAnuM khamI javAM e samudrane svabhAva che, tema kaThaNa vacane khamI javAM te sAdhune svabhAva che, yAne sAdhAraNa mANasane nahi, yAne sAdhAraNa mANasa koInuM buruM beleluM sAMkhI zakato nathI. (560). taravara kadI na phaLa bhakhe, nadI na saMce nIra; paramAratha ke kArane, saMte ghase zarIra. jhADa pitAnAM phaLa pote kadI khAtuM nathI ane nadI pitAnuM pANI saMgharI rAkhatI nathI, paNa teo bIjAne ApyA kare che tema, je saMtapurUSa che, Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ asala svabhAva viSe. 171 te pitAnAM zarIrane pArakAMnA bhalA mATe ghasI nAkhe che, yAne e traNane svabhAva e che, ke sAmAnuM bhaluM karavuM. (561) taravara saravara saMtajana, cethA barase meha, paramAratha ke kArane, cAre dhAM deha, jhADa, sarovara, sAdhupurUSa ane ethe varasAda, e cAra e paramArthane khAtaraja deha lidhA che yAne pedA thayA che, teo bIjAne kAje jIve che, pitA mATe nahi, (56ra) caMdA suraja calata na dise, baDhata na dise bela; harijana hara bhajatA na dise, e kudaratakA khela. caMdra ane suraja cAlatA hoya, ema ApaNane dekhAtA nathI, ne jhADane veLe kema vadhe che te ApaNuM Akhe dekhAtuM nathI, temaja paramAtmAne baMdo paramAtmAne kema bhaje che te ApaNane mAlama paDatuM nathI. arthAta e badhuM thAya che chatAM mANasanI Akhe te banAva banate dekhAtuM nathI, e kabIra kahe che ke, kudaratanI karAmata che. (563) sAdha satI era suvara, jJAnI era gajaraMta; e te ninakase bahera hi. je juga annata. sAdhupurUSa, satI yAne pativratA nArI, laDo, jJAnI purUSa, ane hAthInAM dAMta, e pAMce juganA juga jAya te pAchAM ne pAchAM thAya che, yAne teone svabhAva kadI badalAta nathI, paNa je ne te rahe che. Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 172 kabIra vANuM. (564) bhagata bIja palaTe nahi, juga jAya anaMtaka jahAM jAya tahAM avatare, teya saMtakA saMta. game eTalA agaNita juga jAya, paNa bhagatanuM bIja kadI pheravAIne halakuM thatuM nathI; te jyAM paNa jAya, yAne uMca jAta ke halakI jAtamAM paNa janma yAne avatAra lIye, te paNa te to saMtaja rehavAne yAne bhale nivaDavAne. (565) dAghaja lagA nIlakA, se mana sAbu dheya, keTa kalpa taka samajAIe, kauvA haMsa na heya. gherAM (kALa yA balu) raMgane dAgha paDayo hoya tene se maNa sAbue gheze to te dAgha jato nathI tema, kAgaDAne karaDe vAra samajAvyAthI yA zikhavavAthI te haMza pakSI thaI zakato nathI, tyAre tene svabhAva badalAtuM nathI. (566). kapaTI kadI nA edhare, so sAdhana ke saMga; muja pakhAle gaMgame, kyuM bhIMje huM taMga. kapaTI hoya tene seMkaDe sAdhupurUSone saMga thAya te paNa te sudharato nathI, paNa doraDAne jema jema pANImAM bhIMjave tema tema te narama thavAne badale vadhAre sakhata thAya che tema kapaTI mANasa, bhalA mANasane joine vadhu 5Ta rAkhe che. (567) sajana sajana mile, have de de bAta; gadhAse gadhA mile, khAve che ke lAta neka purUSe eka bIjAne maLe che tyAM rUDIja vAto thAya che, paNa jyAM gadheDAo maLe tyAM te teonI Adata mujaba lAta mAravAnuM zarU thAya che. Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ je jene svabhAva, tevuM te kAma kare. 173 je jAke guna jAnata, te tAke guna leta; kela AmalI khAta haya, kAga liMberI leta. dareka vastune guNa, je pichANe che, te vastune te lAbha le che; dAkhalA tarIke, limaDAnA pAdaDAM kaDavAM hoya che, paNa tenAM phaLa (liberI)mAM miThAsa hoya che, tenI khabara kAgaDAne hovAthI te, jhADamAMthI liberI toDIne khAya che jyAre koyala AmalI khAyA kare che. (569) khAMDa paDI je retame, kiDI he kara khAya kuMjara kahADI nA zake, je keTI kare upAya. retImAM khAMDa paDelI hoya, tene kiDIja cuMTIne khAI zake che, paNa game eTalA upAyo karavA chatAM hAthI khAMDane retImAMthI upADI zakatA nathI. (570) jAme chatanI buddhi, titanA vaha kara batAya; vAke buza na mAniye, heta kahAMse lAya? jenI jeTalI buddhi, teTaluM te karI yA belI dekhADe te mATe manamAM ochuM levuM nahi kAraNa ke te pitAnI zakti uparAMta vadhu kayAMthI lAve? (571) jala jayuM pyArI mAchalI, lobhI mArA dAma, mAta mArA bALakA, bhakti pyArI rAma. mAchalIne jema pANImAM rahevA game che tema lebhIne paisA haMmezAM pAse rAkhavA game che; bALaka jevuM mAtAne vahAluM hoya che te vahAla, paramAtmAnI bhakti tarapha hoya ane je mANasa premathI tenI bhakti kare tene paramezvara pitAnAM bALaka peThe cAhe che. Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 174 kabIra vANI. (572) cAtura cintA ghanI, nahi murakhake lAja sara avasara jAne nahi, peTa bharese kAja. DAhya purUSa dareka vAtanI kALajI rAkhe che, paNa mUrkhane kazI vAtanI paravA ke lAja hotI nathI, te te vakhata be vakhata potAnuM peTa bharavAnuM ja kAma jANe che. . (573). kaMcana kachu na lAge, agni ne kiDA khAya, burA bhalA he vaiznavA, kadI na narka jAya. senAne kATa lAgatuM nathI, ne agni ke kiDA khAI zaktA nathI tema vaiznava-(paramAtmAne) bhakata game e hoya, te paNa te kadI narka jato nathI. (574) bahetA pAnI nirmalA, bandhA gadhA heya; sAdhu te ramatA bhalA, hAtha na lAge che. vahetuM pANI haMmezAM nirmaLa rahe che, ane gherAyeluM ane eka jagyA para TharI raheluM pANI gaMdha mArI Ave che tema sAdhu purUSa pharate rahe eja tene mATe bhaluM che, kAraNa ke ekanA eka jagyAmAM rehavAthI tene upAdhIo lAgu paDe che. (575) izaka khunnasa khAMsI, era pile madhapAna, e saba chupAyA na chupe, pragaTa heya nidAna. izkabAjI, adekhAI, khAMsI, ane (dArU, aphINa, ane gAMjo vagere) kephI vastuo khAnAra, e sarve kadI paNa chupI rahI zakatI nathI, paNa e badI karanArA turata parakhAI Ave che. Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ je jene svabhAva, tevuM te kArya kare. 175 (576). prIta purAnI na heta haya, je uttamase laga se barasa jalame rahe, paththarA nA cheDe aga. game eTale lAMbe vakhata pANImAM rahevA chatAM, paththaramAM rahelA agni sacavAI rahe che ane cakamaka lagADavAthI turataja te agni pragaTa thaI Ave che tema, asila mANasanI dastI, game eTalA vakhatane gALe javA chatAM, tAjI ne tAjI rahe che, yAne tenI prIta ochI thatI nathI. (577). jaisA annajaLa khAiye, te sAhi mana hoya; jaisA pAnI pijIe, taisI banI heya. je khorAka khAIe tevuM ApaNuM mana thAya che, ne jevuM pAnuM pAye, tevI vANI mehaDAmAMthI nikaLe che. (578) jesA ghaTa taisA matA, ghaTa ghaTa era savabhAva; jA ghaTa hAra na chata haya, te ghaTa brahmA samAva. jevuM jenuM zarIra banyuM hoya, te tene svabhAva thAya che, tethI dareka manuSyane svabhAva judA judA prakAra hoya che, paNa jene hAra thaI ke jIta e khyAla hato ja nathI eTale jene duHkhanI dalagIrI nahi, tema sukhane harSa nathI hato ane jeno svabhAva badhIe hAlatamAM ekasamAnaja zAMtImAM rahe che te mANasamAM paramAtmA pragaTa thaI rahele heya che. (pa79) suniye gunakI bAtAM, avaguNu liye nAya; hiMsa kSIra cahata haya, nIra se tyAge jAya. jyAM paNa beThA hoIe, tyAne avaguNa ApaNe le na joIe; haMsa pakSI mATe kahe che ke tenAmAM evI khubI che ke je pANI ne dudha meLavIne te pAse mukyuM hoya te, temAMthI te dughaja levAnuM, tema mANasane ghaNae saMgata mAla aa aa aa te tene Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 176 kabIra vANI. thAya, paNa te saMgatamAMthI je kAMI rUDuM hoya te grahaNa kare, te mANasaja haMsa pakSI jevo khubIvaMta kahevAya. (580) kAmI, kobI, lAlacI, Inase bhakita na hoya, bhakita kare kei saravA, je jAta varana kula khoya. kabIra kahe che ke, paramAtmAnI bhakita traNa jAtanAM mANasethI thaI zakatI nathI. eka te kAmI yAne strInA chaMdamAM paDelo purUSa; bIjo dhI yAne je mANasane pitA viSe bahuja abhimAna hoya tyAre je jarAmAM ochuM laI, gusso karyA kare te; trIjo lAlacu yAne jene badhI vastuo meLavavAno lAbha lAgelo hoya che, kAraNa ke e badhA mANasanuM mana potAne rUcatI bAba upara lAgeluM hevAthI, izvara tarapha lAgI zakatuM nathI, tethI kabIra kahe che ke je pitAnAM "huMpaNuM"nuM bhAna sadaMtara kahADI nAMkhe tenAthI ja paramAtmAnI kharI bhakita thaI zake. (581) paMDita era masAlaci, done suje nAhiM, eranake kare cAMdanA, Apa aMdherA mAMhi. pustaka mAtra bhaNIne je paMDita thaye hoya te, ane masAlaci e banne, je ke bIjAne ajavALuM karanArAM kahevAya che, paNa pitAne ajavALuM karI zaktA nathI, yAne pote aMdhArAmAM ja rahetA hoya che. arthAta- masAlaci bIjAne ujAza dekhaDAvI pite aMdhArAmAM ja rahe che tema pothI paMDita, zAstrane bheda na pAmyAthI aMdhArAmAM ja rahelo che. (582) nipakSaka bhakita haya, nirmohike jJAna nidIke mukita haya, nirlobhI nirvANa, je mANasa badhAne eka samAna juve che ane sarvane sarakhI rIte cAhe che, te mANasanI ja kharI bhakita che ema kahevAya; je mANasa duniyAnI mAyAthI chuTa thayo che, tene ja kharuM jJAna prApta thayuM kahevAya. Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jevo jeno svabhAva, tevuM te kArya kare. 177 keIpaNa vastu cA mANasa potAthI judI che, evuM bhAna jenuM jatuM rahyuM hoya, cAne je sarva ThekANe ne sarva vastumAM paramAtmAne ja ekalo juve che, te mANasane mukti maLI che tyAre te janma-maraNanA pherAmAMthI mukta thayo che, ema gaNAya. jene koI jAtane lobha rahyo nathI, arthAta je dareka kArya, zabda yA vicAra pitAne koipaNa svArtha rAkhyA vinA kare che, yAne je izvarane sarva arpaNa kare che, te mANasa nirvANapadane pAme che. (583) bhukha gaI bhejana mile, thaMDa gaI milI kabAya jobana gaye trIyA mile, tAke Aga lagAya. bhukha gayA pachI khAvAnuM maLe, ne thaMDI gayA pachI oDhaNuM maLe te zA kAmanAM? tema mANasanI juvAnI gayA pachI, yAne buDhApAmAM marada paraNe te zA khapanuM? (584) bharyuM guMgAke sena, gaMgAhi pachAne; jJAnIke jJAnake, jJAnI hoya so ne. jema mugAM mANasanA hAthanA isArAnI vAta, muMge heya teja samajI zake che, tema jJAnI purUSonI vAto, je jJAnI hoya teja samajI zake che. (585) mAganake bhalo belane, caranake bhalI 25 mAlIke bhale barasane, bhIDe bhalI dha5. jema mAlIne varasAda sAre che, ne bebhIne taDake paDe te sAruM che tema, jene kAMika mAMgavuM hoya tene mATe bolavuM e sAruM che kAraNa tene te pitAnI jabAna khelavIja joIe; paNa eka cora hoya tene mATe cupakIdI sArI che, cAne corI karavA mAge tene te badhI cupakIdI rAkhavI ja joIe, nahi te pakaDAI Ave. Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 178 kabIra vANI. (586) dhati pati vinatI, gurU sevA saMta saMga; e airase na bane, khAja khujAvata aMga. jenAM badana upara kIDa (khujarAta) lAgI hoya, tenAMthI ja te koDa narama paDI zake, tema nicalI pAMca vastu sarva kei pite kare toja tenuM kAma sare- (1) dhetiyuM peharavuM, (2) seyamAM dore pareva, (3) keine araja karavI, (4) gurUnI sevA karavI, ne satasaMga kara, e saghaLAM jyAre pite kare, tyAre tenAM phaLa meLavI zake che, bIje kaI sAmA mATe e kAryo karI zake nahi. (587) tina tApa tApa haya, tinakA anaMta upAya; adyAtma tApa mahAbali, saMta binA nahi jAya. mANasanAM zarIrane tAva lAgu paDe che tenA aneka jAtanA upAya che, paNa jene haiyAMnI (Atmika) tAva lAgu paDI hoya cAne jenuM haiyuM meluM thayuM hoya te tAva, sAdhupurUSanI dastI ane tenI salAha vinA sApha thaI zakatI nathI. (588) likhanA paDhanA cAturI, e saba khAtAM sahela; kAma dahana mana vaza karana, gagana calana muzakela. lakhavuM, vAMcavuM ne mehaDenI caturAI karavI e badhuM ghaNuM sahela che, paNa idrinA viSayonI IcchA mAravI, manane tAbAmAM rAkhavuM ane AsamAna para caDhavuM yAne paramAtmA tarapha mana lagADavuM e kAmo bahu muzkela che. (589) jJAnI bhula mAiyAM, Ape bhayA karatA tAte saMsArI bhalA, maname rahe DaratA. je jJAnI (bhaNelo) hevA chatAM, pitAnuM "huMpaNuM" dekhADayA kare, cAne jarA jarAmAM, "huM kahuM chuM teja kharUM che, mArA jevuM jJAna Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jenAM kAma teja kare. 179 keIne nathI" evI beTI vaDAI karyA kare, te pitAnI (jJAnanI) kiMmata ochI karI nAMkhe che; evAM mANasa karatAM to eka saMsArI yAne sAdhAraNa duniyavI vicAravALe mANasa bhale, ke te pitAnI manamAM bIhata rahe che, ane keI AgaLa baDAI dekhADatuM nathI. (590) kAmI layA na kare, mana mAne zuM lADa; niMda na mAge sAkare, bhukha na mAge svAda, jene uMgha AvatI hoya tene ozIkuM ke gAdaLAMnI koi paravA hatI nathI, jene bhukha lAgI hoya tene jana svAdadAra che ke nahi tene vicAra heto nathI tema, je strIonA nAdamAM paDa hoya tene kazI vAtanI darakAra ke lAja letI nathI, paNa te jyAM tyAM maryAdAne bhaMga kare che. (591) bhukha lagI taba kachu nahi suje, dhyAna jJAna saba reDImeM; kahata kabIrA suna bhAI sAdhu, Aga lage e piThIe. kabIra kahe che ke e sAdhu bhAI, tuM samaja ke jyAre koIne bhukha lAge che tyAre tene bIjuM kazuM sujhatuM nathI paNa tenuM badhue mana khAvAmAM bharAI jAya che, ane tenuM zikheluM (jJAna) badhuM jatuM rahe che, yAne jJAnanI piThIne gayA Aga lagADI muke che. arthAta-jyAre mana idrionA bhaga bhegavavA uparaja Atura rahe che tyAre, temAM zuM nukasAna che te mATe je kAMI zikhe hoya te badhuM bhulI jAya che, ane tene yAda AvatuM ja nathI, kAraNa ke te iDhionA viSayamAM sarvatra linna thaI jAya che. (592). kAmakA gurU kAmInI, lobhikA gurU dAma; kabIrakA gurU rati haya, saMtanakA gurU rAma. kAmI purUSane gurU strI, lemIne gurU paise, jyAre mAro (kabIra) gurU te sAdhu che, ne sAdhuone gurU te rAma (paramAtmA) che. Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 180 kabIra vANuM. arthAta, jenuM je upara citta lAgu che, tene te pitAnuM AkhuM jagata samaje che, ane tenA sivAya tene bIjuM kazuM sujhatuM nathI, tethI te sarve gurU (misAla) ja tene mana gaNAya. - (593). hire hirAkI kethalI, bAra bAra mata khela; mile hirAkA joharI, taba hirAkA ela. kabIra kahe che ke -tArI pAse hirAnI bharelI cheThaLI hoya tene vAraMvAra ughADate nA, cAne game tene dekhADato nA, kAraNa ke jyAre hirAne pArakhu ane lenAra maLe tyAre ja hirAnuM mUlya thAya che ane teja tenI kadara pichANe che. (594) hirA jarA na beliye, kuMjare ke hAtha; seheje gAMThe bAMdhIye, caliye apanI bAta. tArI pAse hiro hoya te te keI tevA kuMjarA mANasa AgaLa uMghADe karI dekhADate nA, paNa tArI pAse ja rahevA dai, tAre raste cAlyo jaje. (595) tana sanaduka guna ratana cupa, tAhi jije tAla cAhaka binA na kheliye, kuMcI bacana rasAla. jyAM sudhI te pichANanAra gharAka maLe nahi, tyAMsudhI te amUlya ratnanI piTI baMdha rAkhaje, ne tene ughADavAnI kuMcI bAhera kahADa nA. (596) hirA paDA bAjAra, rahyA chAra lapaTAya; keka adhe cala gaye, parakha na liyA uThAya. hiro rAkhamAM lapaTAine bajAramAM paDyA hoya, to paNa ghaNuM AMdhaLAo. tyAMthI javA chatAM koI tene pArakhIne uMcakI letuM nathI. Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nAlAyakane, lAyaka vAta kehavI nahi. 181 . (597) , rAma padArtha mujane, khAna khulI ghaTa mAMhi, seta meta hama deta haya, para grAhaka kai nahi. kabIrajI kahe che ke mArI pAse paramAtmA (jevo amUlya) padArtha paDelo che, ane mArAM zarIramAM tenI khANa ughaDI gaI che, ne huM te mata ApavA khuzI chuM, paNa te levAvALe kaI gharAka maLato nathI. (198) jahAM na jAke guna lahe, tahAM ne tAke ThAva; bebI beThA kayA kare, digambara ke gAMva? jyAM jenA-guNanI kadara pichANavAmAM AvatI nathI, tyAM te mANasa rahIne zuM kare? jyAM badhA nAgA gosAMIja rahetA hoya tyAM dhabhI rahIne zuM kare? Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sakhAvata viSe. (599) kahe kabIra kamAlake, do khAtAM zikha le; kara sAhebakI baMdagI, eAra bhukhe ke kachu de. kabIra pitAnA celA kamAlane kahe che ke, (zikhAmaNanI) be vAta huM tane kahuM chuM te zikhI le, te e ke paramAtmAnI nitya bhakti karavI, ane bhukhA mANasane kAMika ApavuM. (600) hAha ahA hari bhajana kara, dravya bahA kachu deya; akkala ahI upakAra kara, jIvanakA phaLa ceha. tuM (umare) jema meTa thAya, tema paramAtmAnI yAdamAM vadhu cakacura rahe; tArI pAse delata vadhatI jAya te tuM kherAta karyA kara; tArI akkala haziyArI vadhe te bIjAnuM bhaluM karI upakAra karyo jA; kAraNa ke kharUM jIveluM eja pramANa che, yAne jIMdagInI nema eja kAma mATe che. (601) gAMThI heya so hAtha kara, hAtha soya se de; Age heTa na bAniyAM, lenA heya se le. tArI sakamAIne meLavela paise urADI nahIM detAM yA lakhaluTa kharacemAM nahi vAparatAM tArI pAse phAjala hoya te te koI lAyakane Apa, kAraNa ke maraNa pachI e "Apa-le"ne sede banI zakavAne nathI, (ane jIvatAM jIvata svarga kharIdavAnI e kuMcI che.) Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3 mAMgavA karatAM ApavuM bahetara che. 183 (62) bAya pi khalAya de, kara le apanA kAma; thalatI vakhata re nare, saMga na cale badAma, tuM khA, pine bIjAne khavADa ane ema karI tArUM kharUM kAma karI le kAraNa ke ApaNAM maraNa pachI eka kuTI badAma paNa sAthe AvavAnI nathI. (03) - dharma kiye dhana nA ghaTe, nahi na saMge nIra; apanI AMkhe dekhIye, yu kahe dAsa kabIra. dharma karavAthI yAne sakhAvata karavAthI, dhana kadI ghaTavAnuM nathI; jema nadi pitAnuM pANu kAMi saMgharI rAkhatI nathI tema mANase potAnI dhanalata saMgharI rAkhavAnI nathI, mATe tuM jIvatAM jIvata dharmadAna karI le. (604) bhikha tIna prakArakI, sune saMta citta lAya dAsa kabIra pragaTa kahe, bhinna bhinna arthAya. bhikhanA judA judA artha thAya che, mATe huM (kabIra) je kahuM chuM te tame sAdhupurUSo sAMbhaLe, ke bhikha traNa prakAranI che. (605). aNa mAgyA uttama kahiye, madhyama mAgI le leya; kahe kabIra kaniSTa se, para ghara dharanA deya. je kAMI paNa mAMgIne lete nathI te uttama kahevAya; je mAMgIne le te madhyama kahevAya, paNa je kaI pArake ghara jaI bhIkha mAMge te sarvathI halakta kahevAya. Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 284 kabIra vANuM. (606 ) mAMgana maraNa samAna haya, mata kaI mAMge bhikha; mAMganese maranA bhalA, ehi sadagurUkI zikha. kabIra kahe che ke, koI pAse kAMI paNa mAMgavuM e meta jevuM che, mATe koIe bhikha mAMgavI nahi, te mAMgavAnA karatAM maravuM bhaluM, e saddagurUnI zikhAmaNa che. (67) marUM paNa mAguM nahi, apane tanake kAja paramArathake kAraNe, mAgana na Ave lAja. huM kaI pAsa mArA pitAne khAtara kadI paNa mAMgatA nathI, paNa bIjAne khAtara mAMgavuM paDe ane koInuM bhaluM thatuM hoya te te mATe mAMgavAne huM kadI zaramAtuM nathI. (608) saheja diyA so dudha barAbara, mAMga liyA se pAnI khiMca liyA so rata barAbara, ehi kabIrA bAnI. koIne khuzIthI thoDuMka paNa ApavuM e dudha misAla che, mAMgI levuM e pANI ja che, paNa jora julamathI yA ThagIne meLave te to lehi levA barAbara che cAne khuna kIdheluM kahevAya, evuM mArUM kabIranuM vacana che. (609) bhukhe ke kachu diye, yathA zakita je hoya tA upara zitala bacana, lekhe AtmA saya. tamArI zakti mujaba, bhUkhyAne Ape ane tenI sAthe miThA bele kahI saMbhaLAvo, kAraNa ke tamArI mAphaka tenAmAM paNa AtmA yAne paramAtmA rahela che, tethI bhUkhyAne ApyuM te jANe paramAtmAne ja ApyA barAbara che. tat * Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sukha ApavAmAMja che, levAmAM nathI." 18pa (610) jahAM dayA vahAM dharma, jahAM lebha vahAM pApa; jahAM Thodha vahAM kALa, jahAM kSamA vahAM Apa. jenAmAM dayA hoya teja mANasa dharma kahevAya, jenAmAM lobha te mANasa pApa kare che, jyAM keda ane gusso verabhAva rahelo hoya tyAM kALa hAjara che, ane tene nAza thavAne ja, paNa jenAmAM sahanaziLatA hoya ane je sarvanI bhUla daragujara karanAre heya tenAmAMja paramAtmAne vAse rahele che. (11) kuMjara mukha kana giri, khuTe na vA AhAra kiDI kana le calI, peSaNa dai parivAra. hAthInA mohamAMthI khAtAM khAtAM kaNakI jevA nAnA kakaDA nice patra jAya che. tethI kAMI hAthIne khorAka ghaTI jato nathI, paNa te bArIka kakaDAo kiDI upADI laI jAya che ane temAMthI AkhAM kuTuMba parivAranuM poSaNa kare che- arthAta-DuMka paNa dAna karyAthI keTaluM bhaluM thaI zake che ane mANasanuM kAMI ghaTI jatuM nathI ema kabIranuM kahevuM che. (12) kAtA dAtA cala gaye, rahe gaye makhIzura dAna mAna samaje nahi, laDaneme majabura. kabIra kahe che ke, sakhI ne paramAthI loko jatA rahyA ane mAtra mammIcuse A duniyAmAM rahelA che, jeo koIne ApavuM, levuM yA mAna ApavuM evuM kAMI samajatA nathI, paNa pitAne ja svArtha zodhavAne ane laDavAne haMmezAM tatpara rahelA che. Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 186 kabIra vANI. (13) mANasa ejata meM hirA, mANasA kharA sukAla; para jAke dekhe dila Thare, tAkA parIyA dukAla. mANase zeute huM ghaNe pharyo chuM ane mANasonA kAMi TeTA nathI, paNa jene joine ApaNuM dila TharI jAya evA neka purUSonI meTI tANa che. (14) dayAkA lakSaNa bhakita, bhakitase milata jJAna, jJAnase hevata dhyAna, e siddhAMta ura Ana. dayAnuM lakSaNa te bhakti che ane dayA tene ja hoya che ke jenuM mana paramAtmA tarapha lAgeluM hoya che; bhaktimAM mana lAgavAthI mANasane kharUM jJAna Ave che, ane jJAnathI tenuM dhyAna ekAgraha thAya che ane paramAtmApara puruM lAge che, e vAta nakkI yAda rAkhe. (615) biSaya tyAga vairAga haya, samatA kahiye jJAna; - sukhadAi saba jIvasaeN, ehi bhakita pramANu. kharo vairAgya Ave, eTale mANasa duniyavI mAyAmAMthI mokaLo thaye che ema tyAre ja kahevAya ke jyAre indrionA viSaya bhogavavAnI icchAo tenA manamAMthI gaI hoya. kharuM jJAna teneja thayuM kahevAya ke je mANasa badhI hAlatamAM ekasamAna rahe ane potAnA mananuM samatoLapaNuM jALavI zake; duniyAnAM badhAM prANIone je sukha Apato rahe, tenIja bhakti kIdhelI pramANa che ane te ja kharI paramAtmAnI bhakita kahevAya. Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ja : ma mANasane khara zaNagAra. (16) elamase udyoga khile, khile nekIse gura; elama bina saMsArameM, samaja aMdhere dhura. jema nekIthI mANasanA mehaDAMnuM teja vadhe che, tema ilamathI udyoga khiLavI zakAya che. ilama vagara ane ajJAnapaNathI saMsAramAM sarva kAMI aMdhAruM ja rahe che ane ajJAnapaNuMthI mANasa AgaLa vadhI zakatuM nathI. (617) sabaLa khamI nirgava dhanI, kamaLa vighArvata bhu bhuvana tina haya, aura saba anaMta. jorAvara chatAM sahanaziLatA rAkhavI, moTo hoya chatAM ahaMkAra ke abhimAna na rAkha, bhaNelo chatAM namanatAI rAkhavI, e mANasanA traNa moTA zaNagAra che, bAkI bIjA badhA halakA zaNagAro to ghaNAe che. (18) kabIra! ina saMsArame, paMca ratna haya sAra; sAdhu milana, haribhajana, dayA dina upakAra. o kabIra! A saMsAramAMthI tarI javAne mANasanI pAse pAMca ratno hevAM joIe; satasaMga kare, paramAtmAnI bhakita karavI, sarva upara dayA rAkhavI, namanatAI ane bIjAo upara upakAra karavo. (619) dhana rahe na jobana rahe, na rahe gAma ne ThAma kabIra! jagame jaza rahe, ke kara de kisI ke kAma. koIne paNa paise ke juvAnI, mAla milakta ane gharabAra kAMi rahevAnuM nathI; paNa e kabIra! je bIjAne madada kare, ane paramArtha kare tenI anekI) vAkhavAkhI ane jaza haMmezAM raheze. Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 188 kabIra vANuM. (20) lene hara nAma haya, dene ke anna dAna, . tirake AdhinatA, buDane ke abhimAna. A duniyAmAM levAnuM te paramAtmAnuM nAma, ApavAnuM te bhukhyAnI bhUkha maTADavI. saMsAramAMthI tarI javAne mATe je kAMI agatyanuM che te paramAtmA para pUrNa vizvAsa, paNa jo DubI maravuM hoya te ja abhimAna karo. (621) - pazunI te paniyAM bhaI, narakA kachu na hoya; para je uttama karazuM kare, te nara nArAyaNa heya. janAvaranAM (cAmaDAMnA) te jeDA paNa bane che, ane mANasanuM te kAMIe kAma lAgatuM nathI; paNa je nara uttama karazuM kare te te nArAyaNa thai zake che balake paramAtmAnA padane pAmI zake che. (22) kabIra! meM mAguM e mAMganA, prabhu mehe diseya; saMta samAgama hari kathA, hamAre nizadina hoya, kabIra kahe che ke, e paramAtmA! huM tArI pAse eTaluMja mAguM chuM ke mane haMmezAM saMtapuruSonI saMgata rahe ane tArI sevA rAta ane divasa huM karyo jAuM. (623) mugaTa jugata mAMguM nahi, bhakita dAna dijo mehe era kachu mAguM nahi, nizadina jAvuM . huM evuM nathI mAMgatA ke mane tAja ane tapta maLe, paNa mane tArI bhaktinuM dAna bakSa, jethI huM tArI sevA rAta ne divasa karato rahuM, e zivAya vadhu huM kazuM mAgatA nathI. - - Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - : khare phakIra kezu? (624). phikara saba khA gaI, phikara sabakA pIra; kirakI je kAkI kare, usakA nAma phakIra. kabIra kahe che ke phikara sarvane khAI jAya che, tethI phikara sarvane pIra gaNAya che, ane sarvanI mAthenI che, paNa je phikarane khAI jAya te ja kharo phakIra kahevAya. arthAta-je potAnAM manamAMthI phikarane dura kare, te ja khare phakIra athavA sAdhu kahevAya ane jene paramAtmA tarapha purNa vizvAsa che te pitA mATe kadI phikara karato nathI ane te ja khare phakIra che. (625) peTa samAtA anna le, tAhi samAtA cira; adhikahi saMgraha nA kare, tisakA nAma phakIra. je peTa purAya eTaluMja anna mAMgI le che ane aMga DhaMkAya teTalAM vastranIja kALajI rAkhe ane ethI vadhu meLavavAnI je AzA karato nathI, teja khare phakIra che. phakIra zabda phArasIne cAra akSarane baneluM hoya che, jenA dareka akSarane guhya artha thAya che. phe" eTale "phAke ane gama khAI javuM, daragujara karavI, athavA sahanazilatA rAkhavI. "kApha" eTale "kanAata" yAne saMtoSa rAkho. Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 100 kabIra vANI. "e" eTale "yAde ilAhi" yAne paramAtmAnuM nAma-smaraNa haMmezAM cAlu rahevuM. "" eTale "rIyAjhata" yAne ai parahejagArI, eTale tananI, mananI ane kAryanI pavitrAI. ' e cAra uttama guNe jenAmAM hoya te ja kharo sAdhu yA phakIra kahevAya. (626) cAha gai ciMtA gaI, manavA be paravAha jInake kachu na cAhiye, se zAharapati zAha, ikienA bega bhegavavAnI icchA jenI jatI rahI, tenA mananI ciMtA paNa dUra thAya che, ane manamAM ciMtA nahi eTale mana zAMta thaI jAya che, ane jene kAMIe joituM nathI, ane jene kazAnI garaja cheja nahi, te mANasa rAjAethI paNa maTe che. (0) 0 Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMteSa viSe. (627) gaudhana gajadhana gepIdhana, ora ratanadhana khAna; para jahAM Ave saMtoSadhana, te saba dhana dhula samAna ghaNAM gAya herane dhaNuM hoya, ghaNuM hAthIo rAkhanAra (rAjA) hoya, ghaNuM strIone dhaNuM hoya, ane javAherAnI khAnane mAleka hoya, paNuM jenI pAse satAra dhana che tene upaluM sarva kai dhuLa samAna che, yAne je koI saMtoSI che ane game te hAlatamAM saMtoSa rAkhI jANe che, tene jevo sukhI bIje kaI nathI. (28) mArIye AzA ApanI, chane DaspA saMsAra, tAkA ekhaDa ()toSa haya, kahe kabIra bicAra. A saMsAramAM aneka jaMjALe lAgelI hoya che, ane te ja jALe naSTa karavA mATe ekalo ilAja mAtra roSa che-arthAta-managamatI vastuo nahi maLavAthI ane icchAo pAra nahi paDavAthI je duHkha thAya te duHkha dura karavA, je mANasa tatpara hoya tene saMtoSI thavuM. (629) , kabUka maMdira mAliyAM, kabUka jaMgala khAsa sabI kera sehAmaNAM, je hari heya pAsa. jenI seDamAM paramAtmA che ane jenuM mana Izvara tarapha lAgeluM hoya che, te game te rAjamahelamAM vase cA jaMgalamAM vase, paNa tenuM mana saMtoSI hovAthI ane paramAtmA tarapha lAgeluM hovAthI, dareka jagyA tene sarakhI lAge che cAne paramAtmAthI bharapura ane zebhAyamAna che evuM tene dekhAya che. Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kabIra vANuM. (630). sAheba mere muke, lukhI roTI de, bhAcha mAMgata meM DarUM, ke lukhI china na le. kabIra kahe che ke, o paramAtmA, mane lukhI jeTalIja ApyA kara, te upara bhAjI mane joItI nathI, ane te mAMgatAM bIhuM chuM ke rakhene sukI jeTalI paNa jatI rahe, arthAta-mANase sAdI sukhavAsI jIdagI mATeja kALajI rAkhavI, kAraNa ke vadhu mAMgatAM ApaNane vadhAre jaMjALa bhogavavI paDe che. . (631) sAta gAMTha gepinakI, manamAM na rAkhe zaMka; nAma amala mAtA rahe, gaNe iMdraka ki. je khara saMtoSI che ane jenuM mana izvara sivAya bIjA kazAne mAMgatuM nathI, te mANasa mATe kabIra kahe che, ke tenAM AMga upara mAtra laMgaTI heya ane tene paNa sAta ThigarAM mArelAM hoya chatAM, te pitAnAM manamAM eTale saMtoSI hoya che ke idra jevA rAjAne to potAthI garIba samaje che, eTale ke iMdranAM rAjapAtathI paNa te lalacAto nathI. ( ) Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ja ) 4 mATa! dhIraja viSe. (632) kabIra! dhIraja ke dhare, hastI savA mana khAya, eka hakake kAraNe, svAna ghareghara jAya. e kabIra! hAthIne dhIraja rAkhavAthI savA maNa jeTaluM khAvAnuM maLI zake che, jyAre kutara adhIre hovAthI eka TukaDAne khAtara ghare ghara pharato phare che cAne hADamAra thAya che. (633) dhIre dhIre re manAdhIre saba kachu heya mAlI siMce kevarA, para rUta A phaLa joya. mATe tuM dhIraja rAkha, dhIrajathI badhuMe thaI zake che; kavare repI, mAlI dhIraja dharI bese tyAre rUtunA bahAramAM tenuM phaLa pAme che, tema dareke mehenata karI tenAM phaLa mATe adhirA nahi thatAM dhIraja hara haMmeza rAkhavI. (634) bahAta gai charI rahI, yAkula mana mata heya . dhIraja sabake mitra haya, karI kamAi mata beya. ghaNIka mehenata kIdhI have thoDIkaja bAkI rahI, tyAre adhIre thavAmAM sAra zo? dhIraja sarvane mitra che, mATe dhIraja rAkhI adhIrAI choDavAthI ke badhI mahenata phekaTa jatI bacaze, ane sarva kAma saphaLa thaze. Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 194 kabIra vANu. (635) dhIraja bAdha taba jAnIye, samaje sabakI ti; unakA avaguNa Apame, kaba na lAve mIta. khare dhIrajavaMta akakalane mANasa teja ke je sarvanI Adata samajI sarvane svabhAva saMbhALI le, paNa te kadI paNa adhIre thAya nahi athavA sAmAne avaguNa pitAmAM lAve nahi. arthAta-sAmA dhaNInI sthiti joIne vartavuM yAne sAme dhaNuM gusso kare, paNa pote kadIe gusse thavuM nahi...paNa mananI zAMtI jALavI rAkhavI. (636) sAhebakI gata agama haya, tuM cala apane anumAna dhIre dhIre pAuM para, pahecegA pramAna. sarvene samaja paDatuM nathI ke jagatane paramAtmA kema calAve che, mATe tArI zakti mujaba cAlyA kara, ne dhIre dhIre paNa makakamapaNe paramAtmApara vizvAsa rAkhIne cAlaze, te jarUra te sukhI dhAme (paramAtmAnI najIka) tuM pugI jaze. Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ciMtA viSe. | (637) ciMtA mata kara naciMta rahe, purabahAra samartha jala Thalame je jIva haya, unakI gAMTha kayA gatha? tuM ciMtA nA kara, naciMta rahe! kAraNa ke paramAtmA tArUM purUM karavAvALe che, ne te mahA baLavAna che; pANImAM ke jamIna upara je sarva chevo che teonI pAse kaMI paisA nathI, to paNa tenuM poSaNa thAya che, tema tArUM thaze. (638) ciMtA sI DAkanI, kATa kalejA khAya; vaida bicArA kyA kare, kahAM taka davA lagAya? ciMtA evI DAkaNa che ke te mANasanuM kaleju kerI khAya che; jenA manamAM ciMtAe ghara kIdhuM hoya tene vaida bicAro zuM karI zake? kyAM sudhI tene davA ApyA kare ? arthAta-jyAM sudhI manamAMthI ciMtA jAya nahi tyAM sudhI zarIranuM duHkha ochuM thatuM nathI. (639) sarajanahAre sarajIyA, AtA pAnI lona; nehArA deta haya, mitanahArA kena? te pedA karanAra sAhebe, ATe pANI mIThuM vagere sarakyuM che, ane te ApavAvALe che te pachI chInavI lenAra keNa che ? Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 196 kabIra vANI. (640) kaheke talapata kira, kAhe pAve duHkha? pahele rajaka banAyake, piche dine mukha. zA mATe tuM talapa phare che, ane zA mATe duHkha pAme che? pahellAM tAre mATe khorAka taiyAra karIne pachI tene khAvAne mohoDuM ApyuM che. aba tuM kaheke Dare, sirapara harikA hAtha; hastI caDha kara Deliye, kuMkara bharse je lAkha. jyAre tArAM mAthAM upara te sAhebane hAtha che tyAre tuM have zA mATe bIhe che ? hAthI upara caDIne beThA hoIye ne lAkha kutarA bhasatA (karaDavAne) Ave te paNa ApaNe te naciMtAIthI DeLA khAyA karIe tema, jyAM paramAtmA ApaNAM mAthA upara hoya tyAM pachI ciMtA zAnI rAkhavI? (64ra) racanahArake cina kara, kayA khAve re dila maMdIrameM paiTha kara, tAna picheDI seya. khAvA pivAne zuM raDavA beTho che? bAharanI badhI vastu upara pIchoDI DhAMkI te tuM bhulI ja, ane jagataktane tArAM haiyArUpI maMdIramAM dAkhala thaIne je. (643) * sAhebase saba kachu bane, baMde kachu nAya; rAike paravata kare, aira paravata rAI mAya. te sAhebathIja badhuM bane che, ApaNAthI kAMI thaI zake nahi; te sAheba cAhe te rAIne pahADa kare, ane pahADane rAI je bArIka karI nAMkhe. arthAta-je kAMI thAya che te paramAtmAnI AjJAthI bane che, ApaNu mANasanI marajIthI kazuM thatuM nathI. Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 197 ciMtA karavAthI kAMi sudharatuM nathI. 10. (644) ciMte te hari nAmakI, era na citave dAsa; jo keI citave nAmabina, sehi kAlakI pAsa. paramAtmAnuM nAma japavAnI ja ciMtA kara, kAraNa ke te sivAya bIjI vastu viSe tuM ciMtA yAne vicAra karyA karaze to te jamane hastakaja che, cAne paramAtmA sivAya bIjI badhI vastuo nAzavaMta che, mATe te viSe kIdhelI ciMtA phekaTanI che. (645) kabIra meM kayA citavuM, hama citave kyA hoya? hari Apahi ciMtA kare, je mATe ciMtA nA heya. kabIrajI kahe che, ke huM zA mATe ciMtA karUM! mArA ciMtanathI zuM thavAnuM che? jo huM ciMtA nahi karuM toye paramAtmA mAre mATe pote ja ciMtA rAkhaze. (646) mere cele hara nA kare, kayA karUM meM cita; harake citye hara kare, tA para rahuM naciMta. mArUM dhAreluM paramAtmA karato nathI, tyAre zA mATe vagara phekaTanI ciMtA karUM! paramAtmAnuM dhAreluM teja paramAtmA kare che, tyAre tenI upara vizvAsa rAkhI, huM naciMte besuMnI? . (647) rAmahi kyiA so havA, rAma kare se heya; rAma kare se hayagA, kAhe kapi keya? paramAtmAe kIdhuM te thayuM cAne bhutakALamAM paNa paramAtmAnuM ja dhAreluM thayuM; hAlanA vartamAna kALamAM paramAtmA kare che te ja thAya che ane bhaviSyamAM paNa paramAtmAnuM ja dhAreluM thaze, tyAre ApaNe zA mATe ciMtA karavI ? Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 198 bIra vANuM. (648) mukhase rahe so mAnavI, maname rahe deva; surate rahe se saMta, isa bidha jAne bheva. je mehaDethI khAlI belIne mAtra raheto hoya, te sAdhAraNa mAnavI che, je haMmezAM potAnAM manamAM uMca prakAranA vicAra karyA karatA rahe te devatA jevo che, paNa jenAM dhyAnamAM harapaLe izvarane ja khyAla rahete heya, te mANasa sAdhusaMta che. mANasanA guNa pArakhavAne e bheda che. (649). kabIra kabIra yA kare, je A5 zarIra je ye pAMce vaza kare, to Ape dAsa kabIra.. kabIra, kabIra, zuM karyA kare che? jo tame tamAruM zarIra tapAse, ane A pAMca indrione tAbAmAM rAkhe, to tame pote ja kabIradAsa banI jaze. ane jema kabIrajIe manane kAbumAM laI, iMdrio upara jIta meLavI che, tema dareka mANasa kare to te paNa paramAtmAne bhakta thaI zake. Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ S V jaba vizvAsa. (650) aisA kena abhAgyA, je vizvAse era; rAma binA paga dharAku, kahe kahAM haya Thera? paramAtmA vinAnI eka paNa jagyA evI bAkI che ke jyAM paga mukI zakAya? tyAre e koNa abhAge hoya ke paramAtmA zivAya bIjA koI upara bharoso rAkhe? (651) kiyA binA mAge binA, jAna binA saba Aya; kahe ke mana kIye, seheja rahe samAya? jyAre ApaNuM vagara kIdhe, vagara mAMgave ane vagara jANave sarva thAya che ane Ave che, ane jyAre evuM sahelAIthI banI zake che tyAre ApaNe mANasajAte zA mATe kalpanA ane citavana karavuM ? (upara) dAtA nadI eka sama, saba keIke deta; hAtha kuMbha jIsakA jaisA, taisAhI bhara leta. paramAtmA eka nadI samAna che, je sarvene ghaTatuM Ape che; jevuM jenuM (nAnuM yA moTuM) vAsaNa hoya tevuM ane teTaluM pANuM te nadImAMthI bharI le che temaja paramAtmA paNa darekane tenI lAyakAta mujaba A jAya che. Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 200 kabIra vANI. (53) murabI detA haya, kapaDA lattA Aga, jIvata nara cIMtA kare, vAke baDe abhAga. darekane tenAM maraNa bAda zarIrane kaphana, Aga, pANuM vagere te (paramAtmA) pihoMcADe che, te pachI jIvatA jIvata je mANasa potA mATe ciMtA kare tene khareja abhAcApaNuM lAgeluM hovuM joIe? (654). AzA te eka rAmakI, dujI Aza nIrAza nadI kInAre ghara kare, kachu na mAre khAsa, paramAtmA zivAya bAkI sarve vastuonI AzA kIdhelI phekTa che; nadInI pAse rahetA hoya teo kadI paNa tarase maratA nathI, tema je paramAtmA upara vizvAsa rAkhe che, te kadI paNa nirAza thatA nathI. (655) piche cAhe cAkarI, pahele mahInA deya; tA sAheba sIra sapate, kayuM kasakatA haya deha je dhaNI pahallAM pagAra Ape ne te pachI ApaNu pAse cAkarI (bhakti) mAMge evA mahAna sAhebane tAruM mAthuM ApavAne kAM tuM bihe che? tenI upara bharose rAkha. (656) ciDIyA pyAsI samUdra gai, nira na ghaTayA jAya; esA bAsana na banA, jAme samudra samAya. cali tarasI thaIne samudranuM pANI pIvA gaI, tethI kAMI samudranAM pANI ghaTI jatAM nathI, kAraNa ke evuM ke I meTuM vAsaNa nathI ke jemAM saghaLuM pANI samAI jAya; tema paramAtmA evo meTe dAtAra che ke te sarve koIne ApyA kare chatAMe tenuM kAMI ghaTI jatuM nathI. Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paramAtmApara bhareAsA rAkha. (657) ajagara kare na cAkarI, paMkhI kare na kAma; dAsa kazmIrA yu kahe, sabakA dAtA rAma. ajagara kAMi nokarI karatA nathI, ne paMkhI kAMi kAma karatu nathI, paNa, huM kakhara kahuM chuM ke sarvane ApanAra paramAtmA beThA che. ( 658 ) rAma nAmase dila milA, jaya hemapara kharAca; sAhe bhAsA iSTakA, ma~dA na na jAya. khIra huM che jenuM aMtara paramAtmA sAthe maLI gayuM hoya, ane te mANasapara jama AvI lAge, paNa jo tene paramAtmApara pAkA bharesA hAya, te| te mANasa kadI naImAM javAne nathI. ( 6 59 ) bhajana bharese Apake, magahara tA zIra; teja puja prakAme, pahoMce krAsa kabIra. 201 * kabIra kahe che ke meM paramAtmApara pura vizvAsa rAkhyA, ne tenuM nAma letAMja, meM magahara gAmamAM mArUM zarIra cheDayuM, ane jevA deha cheDayA ke huM (kabIra) turataja te prakAzanA jaththAmAM jai puA cAne paramAtmAmAM maLI gayA--kabIrajInuM maraNu magahara gAmamAM thayuM hatu ane te mATe kahe che ke dehu cheADatI vakhate paNa izvaranAMja dhyAnamAM cakcara hatA, tethI jevuM A nArAvata zarIra paDyuM ke izvaranAM sAkSAta darzana temane thayAM.) Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nasIba viSe. (66) purakhA ravi pazcime, gara je ume prabhAta; likhA miTe nahi nasIbakA, likhA je harike hAtha. kadI sUryanI cAla pheravAya, ne pUrvamAM ugato ravI keI sahavAre pazcime paNa uge (e nahIMja banavAjoga vakhate banavA pAme) paNa karmanA lekha lagAre pheravAya nahi, ke je lekha paramAtmAe potAne hAthe lakhyA che. (661). buMda paDI jA palame, vaha dina likhA lekhaka mAsA ghaTe na tala bahe, je sira kare aneka je ghaDIe mAtAnA peTamAM jIva paDe, te ghaDIe (karmanA) lekha lakhAI cukyA; ane temAMthI eka aradhe tela ochA, yA ratIbhAra vadhu game evuM mAthuM kuTe te paNa, pheraphAra thavAne nathI. (662) jayAM e jIvarA paga dhare, bakhta barAbara sAtha; je yeha likhA nasibame, te cale na avicaLa bAta. jyAM paNa te jIva (mANasa) jaze, tyAM tenI sAthe e nasIba cAlyA karavAnuM, ane je kAMI nasIbamAM lakhyuM haze teja banavAnuM, tethI tenI sAme thavAmAM kazo phAyado thato nathI. Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chaThThinA lekha lakhAyA, teTaluM ja thavAnuM. 20 203 jAke jItanA nirmAta kviA tAke titanA haiya; mAsA ghaTe na tala ahe, je sira kuTe koya. jeTaluM jene nirmANa thayuM hoya, teTaluMja tenI jIMdagImAM banavAnuM, temAMthI ratIbhAra chuM ke vadhatuM thavAnuM nathI, pachI mANasa game eTaluM mAthuM kuTe te zuM thayuM? prArabdha pahele banA, piche banA zarIra, kabIra, acaMbA ye haya, mana nahi bAMdhe dhIra. pahellAM mANasanuM nasIba baMdhAya che, ne te pachI tene janma maLe che cAne tenuM zarIra bane che ane evuM kudaratamAM banatuM hovAthI kabIra kahe che ke, mane e ajAyabI lAge che, ke mANasanuM mana kema dhIraja rAkhatuM nathI ! (5) kabIra! rekhA karamakI, kabU na miTe rAma, medanahAra samartha haya, para samaja yiA haya kAma. o kabIra! paramAtmAe je karmane kAyado banAvyo che, ane te karmanA AdhAre je nasIba baMdhAya che te, paramAtmA sivAya bIjA koInA hAthe pheravAtuM nathI; tene pheravanAra, paramAtmA purate sAmarthavAna che, paNa e karmane kAyade, teNe DahApaNu vAparIneja banAvyuM che, tyAre mANasanA bhalAM artheja kIdhe che. bakhta kahe bhAga kahe nasIba kahe niradhAra; hajAra nAma manake dhare, manahi sarajanahAra, ene (karmane) bakhta kaho, bhAga kaho athavA kAMI paNa AdhAra vagaranuM nasIba che ema hajAre nAme, e viSe manamAM ka, paNa e nasIbane banAvanAra mANasa poteja che. Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 204 kazmIra vANI. (667) khAhera sukha duHkha detA, hukama kare mana mAMya; jakha ke mana khakhtakA, mAhera rUpa dharI Aya. peAtAnI khAhera amuka sukha yA du:kha Ave te mATe pehelAM mANasanAM manamAM heAkama (vicAra) thAya che, ne jyAre mana-nasIba pAkata thayuM, tyAre tenA AkAra khAhera paDe che. arthAta-sathI pehellAM mANasanA manamAM icchA ke vicAra utpanna thAya che, ke mArI AsapAsa amuka jAtanAM sogA ane; e rIte vicAra karatAM karatAM, jyAre te vicAro pUrA majabuta ane pAkTa thAya ke tee amuka AkAra lai khAkI bhuvana upara jAhera thAya che, ane tenu' amuka jAtanuM nasIba (hAlata) maMdhAya che. TuMkamAM mANasanI je hAlata banI heAya cA banavAnI hAya teneA banAvanAra tenuM mana yAne te poteja che. Mind is the master power that moulds and makes, And man is mind, and evermore he takes The tool of thought, and shaping what he wills, Brings forth a thousand joys, a thousand ills. He thinks in secret and it comes to pass, Environment is but his looking glass.-(James Allen) a--mANasanuM mana e mahA baLavAna zikta che ke je AkAra dhaDe che ne batAve che; mANasa te manaja che, jema jema te vicAranuM hathiyAra vApare che, ane icchA kare che. tevA AkAra mana banAve che, ane temAMthI pachI hAra jAtanAM sukha ke hajAra natanAM du:khA te upAve che; te (mANasa) chupI rIte (mananI aMdara) vicAra kare che, paNa te khAhera jAhera thAya che, ane tenAM saMjoge te mAtra tenI ArasI che, yAne bAheranA saMjoge te tenA peAtAnAja kIdhelA (vicArA)nuM parINAma che. Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 205 tAruM nasIba te pote banAvyuM che. 205 (18) khakhata bale bhavajala tare, nirbaLa bhayA bikAra ye saba kyiA nasIbakA, rahe nizcaya niradhAra. bhAgyanAMja jere mANasa A bhavasAgaramAMthI tarI jAya che, ne tenAM vikAro nabaLA paDe che, yAne tenA durgaNe maTe che te paNa upara kahyA pramANe tenAM nasIbanAMja nere yAne tenIja mahenatathI thAya che, evI rIte sarva je mANasanA hakamAM bane che te badhuM, tenuM potAnuM ja banAveluM (nasIbI che, ane bIjA keIthI te banatuM nathI, e tuM nakakI mAnaje. (669) karama a5nA parakha le, mana nahi kije rI; hari likhA se pAIye, paththara pheDe sisa. (mATe) tArUM kIdheluM teja, (tArUM nasIba) banyuM che ema mAnI laI tArA manamAM baLApo kahADI nAMkha, kAraNa ke paramAtmAe kamano kAyado evo kIdho che ke sarva potAnI karaNInuM pariNAma (sukha yA duHkha) meLave che, ane temAMthI kadIpaNuM chuTI zakato nathI, pachI game te patthara laIne te mAthuM kAM na pheDe. (670) kine binA upAya kachu, deva kaba nahi deta; kheta bija vAve nahi, te kayuM jAme kheta? tArA pitAnAM kIdhelA kAryonuM phaLa sivAya bIjuM kAMi paramAtmA tane Apato nathI; kAraNa ke khetaramAM bIja vAve nahi, te tyAM pAka kema pedA thAya? (671) dAkha lene jAve nahi, A AcA butha sukhakA hirA heyagA, taba duHkha karegA kuca. duHkha (uchIku) levA kaI jato nathI, paNa acAnaka (AgaLI karaNanAM phaLa tarIke) AvI ubhuM rahe che; temaja jyAre sukhano vakhata AvI lAgaze, yAne naThArA karmo purAM thaze, tyAre duHkha potAnI meLe cAlyuM jaze. Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 206 kabIra vANa. . (67ra) hine padArtha heta haya, bisara jAna saba zuddha sI likhI nasIbame, taisI ukalata buddha. je bhAgyamAM lakhyuM hoya, teja banavAnuM ane te banavAnuM eTale mANasanI badhI akkala haziyArI jatI rahe che, ane jevuM bhAgyamAM banavAnuM hoya te prakAranI akkala tene sujha paDe che, ane bananAra banAvane anusaratuM ja kArya te kare che. (73) anahenI heya nahi, henI heya se haiya; rAmacaMdrajI banaku gaye, sukha achata duHkha heya. je bhAgyamAM lakhyuM na hoya, te kadIpaNa banavAnuM nathI, paNa je kAMI banavA kALa hoya teja bane che ne banavAnuM. rAmacaMdra jevA moTA rAjAnAM karmamAM vanavAsa levAne hatA, tyAre pote rAjapATane sukha choDIne vanavAse gayA. arthAta-je kAMI kAraNe ApaNe upajAvyAM heya, tenAM pariNAma ApaNane AvI maLe che. (674) e mana bhAyaga bhula mata, je AyA mana bhAga; se terA TaLatA nahi, nizcaya saMzaya tyAga. mATe e mAnavI, tuM bhAgyane bhulI jate nA, kAraNa ke je kAMI tArAM bhAgyanuM haze teTaluM ja tane maLavAnuM ane te kadIpaNa maTavAnuM nathI, mATe dilamAMnA vehamane dura kara, ane paramAtmApara bharoso rAkhI besa. (675) manakI zaMkA seTa kara, nizaMka rahe niradhAra; nizcaya hoya se hayagA, je karasI kiratAra, manamAMnA vehamene dura kara, ane bIjI vastuo para bharose rAkhavAnuM mukI de, paNa paramAtmApara vizvAsa rAkhI te je kare te ja kharuM che, evuM khAtarIthI mAnato rahe. Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nasIba ApaNI sAtheja che te bAherathI AvatuM nathI. 207 (676) terA verI keI nahi, te verI phayela apanA kiyela miTA le, phira galI galI kara sahela, tArA kai zatruo nathI, paNa tArAM duHkhanuM kAraNa te tArA pitAnA durgaNe che, jene tuM mArI haTADa, te pachI tuM jyAM jaze tyAM tane sukha maLyA karaze. (677). duniyA kahe meM doraMgI, pala palaTI jAuM, sukhame je se rahe, vAke dukhI banAuM. A duniyAM deraMgI che, je paLavAramAM pheravAI jAya che, ane te ema kahe che ke je sukhamAM nabharavasa thaIne paDI rahe che, yAne paramAtmAne yAda karatA nathI, paNa pitAnI mejamAM cakacura rahe che, tene huM duHkhI banAvuM chuM. (678) kabIra! ghaTIme rAma haya, rajaka mata chava sAtha; kahAM cArA manuSyakA, kalama dhanIke hAtha? e kabIra ? paramAtmA A zarIramAM rahelA che, ne tenI sAtheja ApaNuM rajaka, maraNa ne jIvana raheluM che, ane jyAre te sAhebanA hAthamAM ApaNuM nasIba (lakhavAnuM) raheluM che, te pachI ApaNa mAnavIne zuM IlAja ? (679) AtAla jA pAtAla jA, ke pheDa jA brahmada; kahe kabIra nA miTe, deha dharekA daMDa. game te AtAla yA pAtAlamAM bharAI jA, yA AkhuM brahmAMda pheDIne bAhera nikaLe, te paNa kabIra kahe che ke, A deha dhAraNa karavAne je daMDa che Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 208 kabIra vANI. te ApyA vinA insAna mAtrane kaze cAre nathI, arthAta-karmanA kAyadAnI cuMgALamAMthI kaI bacI zakatuM nathI, paNa jevuM je kare, tevuM tene bharapAI karavuM paDe che. (680). likhA miTe nahi nasIbakA, gurU kara bhaja harinAma! sidhe mAraga nita cala, dayA dharama vizrAma. sevaTe kabIra kahe che ke, nasIbamAM lakheluM jyAre maTatuM nathI, tyAre tene pheravavAnI kezaza karavAne badale gurU zaraNe jaI paramAtmAnuM nAma japavAnuM tenI pAse zikha, ane nekIne raste cAlI haMmezA dayAnAM ane dharmanAM kAmo kara, jethI kharUM sukha prApta thAya. Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrama viSe. (681) zrama hite saba kachu ane, bina zrama mile na kAMI; sidhI aMgulI dhI janmyA, hu nikaLe nAhi. mehenata karyAM zivAya kAMi banatuM nathI, mehenata vagara kAi vastu prApta thatI nathI; vAsaNamAM dhI jamI gayu hoya te paNa vAMkI AMgaLI kIdhA vinA cAne mehenata vagara nikaLI zakatu nathI. (682) paisA para samatha hA, bina udyama duHkha pAya; nikaTa asana aina kara cale, Daise sukhame jAya! game eveA baLavaMta mANasa paNa udyama nahi kare teA duHkha pAme che; pAMca AMgaLAM lIdhA vinA khArAka mehADAMmAM jai zakatA nathI tema, mehenata karyA vinA kazuM banI zakatuM nathI. (683) zrama hite saba hota haya, thamate khodata gupa yu., jo mana rAkhe dhIra; lame pragaTe nIra. mana dhIraja rAkhe ane mehenata kare teA sava banI zake che; mehenata karI khAdakAma kare che tyAreja jamInamAMthI pANI nikaLI tenA kuvA baMdhAya che tema, mehenata karyAMthIja phaLa prApta thAya che. (684) krime khitA kare khinA, deva jI nA deta; kheta bija vAve nahi, tA cu' jAme khetI mehenata karyAM vinA paramAtmA kAMi paNa (amastu') ApatA nathI; khetaramAM khIcAM vAve nahi tA pAka kayAMthI thAya ? Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hiMsA na karavA viSe. (685) jIva jana kezu mata mAre, bhakita karI dayA ura dhArI; sAdhu deva bhakSa aMkura Aya, sina madda mAMsa rAkSasa khAya. pazu pakSI (jeene ApaNa mANasanI peThe jIvavA game che) tene nA mArA, ane jIva hatyA nA leve, paNa paramAtmAne yAda karI sarva (ve) upara dilamAM dayA rAkhA. sAdhu purUSA ane devatA leAkAnA khArAka vanaspati, phaLa, phaLAdIneAja che, mAtra rAkSasa lokoja mAchalI, dArU ane mAMsa khAya che. (686) mAMsa kurake khAne haya, manuSya deha kayu' khAya; ratI eka ghatame saMcare, seheja na le jAya, mAMsa, kutarA ane jaMgalI janAvarane khAvA mATe che, mANasanAM zarIrane te bina anukula che, mATe mANase te zA mATe khAvuM? kAraNa eka ratIbhAra paNa mAMsa, zarIramAM jAya te mANasa avazya narkamAMja jAya. ( 687) mAMsa ahArI mAnavi, pratyakSa rAkSasa jAna, tAkI saMgata mata karI, hAya bhajaname hAna. je mAnava mAMsa AhAra kare tene, rAkSasaja jANavA, ane tevA mANasanI saMgata karavI nahi, kAraNa ke tethI paramAtmAnuM bhajana karavAmAM harakata thAya che. Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ badhA jIva ekasarakhA che, mATe jIva nA mAra. 211 (688) rAika bAravA hissA, mAMsa muvAke khAya; keTa janama svAna avatare, paDe rAsI mAMya. rAInA bAramA bhAga jeTaluM paNa thoDuM, muvelAM janAvaranuM mAMsa je kaMI khAya, te karaDe janama kutarA tarIke avatare ane corAsI pherAmAM te paDe. (689) baDA pA5 haya hiMsA, tehi samAna na keya; dharmarAya jaba lekhA mAMge, taba saba taikhata heya. jIva levo, tenAM jevuM moTuM pApa eke nathI; jyAre maraNa pachI jIvane inasApha thAya ane dharmarAjA (ra rAsta) karaNane hisAba mAMge tyAre . (jIvahatyA) pApanI zikSAnAM duHkhanI vAta tene khabara paDe. (690) jIva mata mAre bApurA, sabakA ekahi prAna, jIva hatyA nahi chUTatI, kareDa gau de dAna. mATe kabIra kahe che ke tuM garIba prANIone kApI kapAvIne jIva nA le, badhAnA jIva ekasarakhA che; jIvahatyA karavAnuM pApa eTaluM te kharAba che ke karoDa gAyanuM dAna ApavAthI, ane game evuM moTuM dAna yA dharmanAM kAme karavAthI, te pApa dhovAI zakAtuM nathI. (691) dayA dilame rAkhiye, tuM karyuM nirdaya heya sabahi jIva haya sAMikA, kikI kuMjara sAya. tuM badhAM para dayA rAkha, ne ghATakI nA thA, kAraNu badhA cho paramAtmAnAja pedA kIdhelA che, ane sarvamAM paramAtmAne ja jIva rahelo che, ane sarvane tArI mAphaka jIvavA game che. Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 212 kabIra vANuM. (692) jIva jIva saba eka haya, chavakA kare bicAra; bina sAMsAnA jIva haya, tAkA kare ahAra. jIva mATe tuM vicAra kara, nAnA moTA badhA jIvo ekaja che. ane (eka) izvaranAja te bhAga che; je jIvamAM (vanaspati phaLaphaLAdI) mAM zvAse zvAsa (breathing progress) yAne dama levAnuM kArya cAlatuM nathI, teone ahAra kare ane te vastuo tuM khAvAmAM le. (693) dayA dayA saba kei kahe, marma na jAne keya, jAta chavakI jAne nahi, dayA kahAMse heya? dayA dayA karI sarva bele che kharA, paNa tene marma zuM? yAne dayA zA mATe karavI, dayA zuM che te kaI samajato nathI, temaja jIva zuM che tenI jAta, te kayAMthI Avya vagere jyAM sudhI mANasa samaje nahi te pachI tene dayA kayAMthI Ave ? (694) muraghI mulAse kahe, tuM jaleha karatA haya he sAheba jaba lekhA mAMge, taba saMkaTa 5hasI tahe. maradhIne jabeha kare che tyAre te mullAne kahe che ke tuM zA mATe mane mAre che? paramAtmA tAro hisAba mAMgaze tyAre tArI para je saMkaTa Avaze, tene kAMI vicAra kare che ke nahi? (65) galA kaTa kalamA paDhe, mukhase kahe halAla; sAheba ke darabArame, hegA ke halAla? eka bAju tuM mAruM gaLuM kApato jAya, ne bIjI bAju paramAtmAnA nAmane kalama paDhe yAne paramAtmAnuM nAma laIne halAla kare, te evAM juThAMpaNAM mATe, sAhebanI darabAramAM tuM jaze, tyAM koNa halAla thaze? Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ janAvarane kApe che tyAre zuM kahe che? 213 (696). sAhebake darabArame, kyuM kara pAve dAda; paheluM kAma burA kare, bAda kare phariyAda. hamaNAM tuM gaLuM kApI bIjAne duHkha de, ne pachI jyAre tame tene badale dukhamAM Ave, tyAre tuM paramAtmA pAse phakyAda kare che ke e paramAtmA mane bacAva! to tArI dAda koNa sAMbhaLaze? (697). galA gussA kAta, miyAM keheraku mAraka pAMca bakarI jubA kare, taba pAne didAra. tArA gussAnuM gaLuM kApa, tArA dIlamAM kone kapaTa mArI nAkha, ne tArI pAse bakarIo yAne pAMca iDhio je pApa kare ne karAve che teone katala kara. tyAreja tuM paramAtmAnuM nAma leze te paramAtmA tane maLaze. (698). je jAke kATe, se phira tAhe mATe, kahe kabIra nA chuTe, sAma sAmI sATe. je kaI bIjAne kApe, ane tenI vehecaNI kare, te sAmA sAthe "Apa-le"nuM sATuM kare che, ane hamaNuM tene levAne dAva che, te have pachI tenI ApavAnI vArI Avaze. (699) jIlyA chane vaza karI, tine vaza kiyA jahAna, nahi to avaguNa upaje, kahe saba saMta sujAna. * jeNe potAnI jIbhane vaza kIdhI, te AkhI jehAnane vaza karI zake, paNa je jIbhane vaza nahIM kare, ane game tevuM khAyA kare yAne jIbhanA "svAdamAM"ne pikhyA kare, te mANasanAM zarIrane vyAdhIo thAya, evuM sAdhupurUSenuM kahevuM che. Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 214 kabIra vANI. (700) makhkhI guDase gaDha gai, pAMkha rahi lapaTAya; sIsa paTaka kara ghase, svAda dehi gumAya. mAkhIne gALa bhAve che tethI te gALanA rasapara bese che tyAre tenI pAMkhA temAM lapaTAi jAya che ne temAMthI mAhera nikaLavAne mAthuM paTakI marI jAya che tAye chuTI zakatI nathI; ane jIbhanA svAdane lidhe peAtAnA jAna gumAve che temaja mANasa paNa jIbhanA svAdane lIdheja pApA kare che ane peAtAnI dehane nukasAna kare che. (701) AdhI Ara sukI bhalI, sArI sukha saMtApa; jo cAhegA cAparI, te mahAta sahegA bApa. aradhI ane sukI (sAduM jamaNa) roTalIja ApaNe mATe ThIka che, kAraNa ke ghaNuM khAvA jatAM du:kha Ave che, mATe tuM je svAdanAM, pakavAna mAMgyA karaze teA pachI " e khApAre" "e bApAre" evI bumeA mAravI paDaze. arthAta-sAdA sutaro khArAka levAmAMja zarIranI tanadAstI jaLavAya che, paNa je mAtra jIbhanA zAkhane khAtara tarehavAra vastu khAya che tene zarIranAM du:kho utpanna thAya che, ane tyAre tene pastAvA thAya che. (702 ) khATAM miThAM dekhakara, jIlyA dhara le nIra; takhalaga ane pAkA nahi, kAcA nipaTa kaMThIra. khATu miThuM joine, mehaDAmAM pANI chUTe tyAre jANavuM ke, mana hajI pAkaTa thayuM nathI, paNu kAcuM cAne ajJAna che, yAne ApaNane tanadAratInA kAcadAnI khabara nathI Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIbhanA svAdane lIdhe mANasa dayAviNa bane che, ne pApa kare che. 215 (703). khATA mIThA khAya kara, kare idrikA bhega; se kese jA pahoMce, sAhebajI ke loga? khATuM miDuM khAyA karI, idvionA viSayanA bhoga bhegavyA kare, te pachI te mANasa paramAtmAne kema jaI puge? kAraNa ke mANasanuM mana iMdrionA svAdathI cakabhama thaI jAya che, tethI tene khAvuM pIvuM e sivAya bIjuM kazuM jaMdagImAM karavAnuM che evuM bhAna thatuM ja nathI. (704) dekha parAi pare, mata lalacAe che ' lukhA sukA TukaDA, era ThaMDA pAnI pI. baheranI svAdAra vastuo joI, tuM lalacAI na jA, paNa je tuM ema mAMgatA hoya ke tArUM zarIra nirogI rahe ne tane sukha maLe te lakhuM sukuM cAne sAduM sutarUM khA, ne pIvAmAM mAtra nirmaLa pANe vApara. (705) dayA dharma ke muLa haya, pApa muLa abhimAna; kabIra, dayA na cheDIye, jaba laga ghaTIme prAna. dayA eja dharmane mULa pAyo che. je dharmamAM dayA nathI, te dharma che ja nahi, ane je mANasamAM dayA na hoya te mANasa dharmi kahevAya ja nahi; pApanuM mULa abhimAna che. je ema kahe ke huM maTe chuM athavA janAvarane mArI khAvAne mane haka che, te mANasa abhimAnI che, ane tethI ja te pApa kare che; mATe kabIrajI kahe che ke je tuM khare sukhI thavA mAMgato hoya, te jyAM sudhI tArAM zarIramAM prANa che tyAMsudhI kadI paNa tuM dayA choDato nA, yAne haMmezAM badhApara dayA rAkha, ke jethI paramezvaranI dayA tArA para utare. Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 kabIra vANuM. (706). dayA sabahi pa2 kijIye, tuM karyuM nirNaya heya jAkI buddhi brahAme, se kayuM khunI heya? tuM badhApara dayA rAkha, zA mATe nirdaya thAya che? jenI buddhi paramAtmAmAM che yAne paramAtmA mATe jene prema hoya te kadI paNa khunI thato nathI. (707) puna barA upakAra haya, sabake upara bhAkha jIva dayA citta rAkhIye, beda purANa zAkha. kaI paNa jAtane upakAra karavo e sArI vAta che, paNa sarve prakAranA upakAra karatAM, jIva dayAne upakAra sarvathI uttama che. maratAne bacAvavuM ane koI paNa prANune duHkha devuM devADavuM nahi enAM jevuM pUnya bIjuM eke nathI je mATe, veda purANa (badhAM dharmazAstro) sAhedI pure che, tyAre sarve dharmo zikhave che ke jIva para dayA rAkhavI. Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ahaMkAra viSe. (708) kiyA karAyA saba gayA. jaba sAcA ahaMkAra keTa karama lAge rahe, eka ahaMkArakI lAra. jyAre mANasane ahaMkAra Ave che, ane pote ghaNe bheTe che e "huMpaNane" bhAsa vadhI jAya che tyAre tenuM kIdheluM kAraveluM badhuM dhula maLI jAya che, kAraNa ahaMkAra e buro che, ke tenAthI mANasa kareDe pApa kare che, ane pApathI tene nAza thAya che. (709) ahanA na Aniye, je hari siMhAsana de, je dila rAkhe dinatA, sAMI apanA kara le. tethI kabIra kahe che ke, agara paramAtmA rAjagAdI ApI tane rAjA banAve tepaNa tuM kadI magarUra thate nA, paNa je tuM namanatAI rAkhaze te paramAtmA paNa tAro thaI jaze, yAne paramAtmA tane pitAne karI leze. (710) laghutAie prabhutAI haya, prabhutAise prabhu dUra kiDI he misarI cuMge, hAthI sira DAre pUra. namanatAmAM ja moTAI samAyelI che, jyAre moTAI dekhADayAthI yAne "huM chuM" e garva rAkhyAthI, mANasa paramAtmAthI dura thatuM jAya che. dAkhalA tarIke, kiDI jamIna para hovAthI te khAMDane uMcakI zake che, jyAre hAthI uMco hovAthI pitAne mAthe, khAMDane badale dhuLaja nAMkhyA kare che. Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 218 kabIra vANuM. (71) baDi bipata baDAI haya, nAnA karamase dUra tAre saba nyAre rahe, graha caMdra Ara sUra. baDAI karyAthI, mANasane ghaNuM veThavuM paDe che, paNa nAnA mANasane cAne je pitA mATe baDAI rAkhato ke mAMgatA nathI, te ghaNI jAtanAM pApa karavAthI bacI jAya che, tethI tene ghaNuM ochuM duHkha hoya che. jema sUrya ane caMdramAM je moTA che teo uparaja grahaNa Ave che, paNa tArA je nAnA che teone grahaNanI kazI asara thatI nathI, tema moTA thavAmAM ghaNuM duHkha samAyelAM hoya che. (712) kabIra! garva ne kijIye, raMka na hAsaye keya ajahu nAva sAme haya, nA jAnu kayA heya. e kabIra ! tuM aTuMkAra jarAe karato nA, ane tArAthI je garIba dekhAya tene hasI kahADa nA, kAraNa ke tArI hoDI paNa hajI samudramAMja che, ane kinAre gaI nathI, tyAM tuM sahisalAmata pahoMcaze ke nahi te tuM jANato nathI arthAta-Aje tuM maTe dekhAya che, paNa kAle tuM kevo raheze te kAMI tane khabara che ? (713) uMcA pI nA dika, nicehi kahe, nicA heya se bhara piye uMcA mAsA jAya. ucI jagyA para pANI rahI zakatuM nathI, nice Ave che tyAre ja te TharIne rahI zake che; ane mANasa vAMke vaLe tyAre ja te pANI pI zake che, ubhA rahenAra te pI zakatA nathI, paNa tarase rahe che tema, je garva kare che te nicoja paDe che ane namatAI rAkhe che te ja sukhI thAya che... Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ahaMkArathI mANasa nIce paDe che. 219 (714). uMca kula janame kahAM, dehi dhare arayUla; pAra prahAke nA caDhe, basa bihenA phUla, tAruM zarIra haMmeza TakanArUM nathI, tyAre tuM zA mATe baDAI le che ke "huM uMcA kuLamAM janmayo chuM" ema te vAsa paNa uMce tAra jevo vadhI jAya che, paNa vAMsane kAMi kula hatAM nathI, ke tene paramAtmAnA paga AgaLa caDhAvavAmAM Ave, tema potAnA kuLanI khAlI baDAi levAthI kAMI uMcuM thavAtuM nathI. (715) uMcA kula kaDA kijIye, je karaNI uMca na hoya? kanaka kalezame mana bharA, rAMti nidiyA soya. je karaNI uMcI (neka) na hoya te evAM (amasthAM) uMcA kuLane zuM kare? game evAM uMcAM khAnadAnane chokaro hoya, paNa je mana paisA meLavavAnA kAvAdAvA karavAmAM rokAyA kare ane tema karatAM, bIjA neka mANasanuM dila duHkha te evuM uMcuM kuLa zA khapanuM? (716) uMcA dekha na rAci, uMcA peDa khajura; paMkhI na beThe chAMyaDe phala lAge pana dura. evAM mAtra nAmanAM uMcA kuLa jeIne rAjI thavuM hoya te, khajuranuM jhADa paNa uMcuM che, paNa tenI upara kaI paMkhI besI zakyuM nathI, ane tenuM phaLa ghaNuM dUra hovAthI te keInA hAthamAM AvatuM nathI, tethI kabIra kahe che ke evI bAharanI uMca dekhAtI hAlata mATe manamAM madhana nahi thavuM. (717). uce kulake kArane, khAMza baDA ahaMkAra, rAma bhajana hirade nahi, jA saba parivAra "huM ucA kuLane chuM" ema vAMsane paNa ghaNe ahaMkAra thAya che, paNa vAMsane mATe kahe che ke temAM agni tatva vadhAre che, tethI ghaNuka vakhate vAse Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 220 kabIra vANI. vAMsa ghasAvAthI agni pragaTa thai AkhAM jaMgalanAM jaMgala bALI nAkhe che, ane pote paNa sAthe baLI mare che, jethI "patAnAM kuTuMba parivAra bALyAM" evuM tene mATe kahevAya che, eja rIte je mANasa potAnAM uMcA kuLa mATe abhimAna dekhADyA kare paNa karaNuM uMcI na kare te pote duHkhI thaI AkhAM kuTuMbane pAyamAla kare che. (718) kabIra! tahAM na jAIye, jahAM kulake heta; sAdhupane jAne nahi, nAma Apake leta. e kabIra! je mANasa potAnAM kuLa mATe khAlI baDAI mAryA kare ane vAraMvAra potAnAM vaDIlanuM nAma lai potAnI moTA dekhADayA kare ke huM phalANa khAnadAnane dikaro chuM." paNa je pitAnI karaNI neka karato nathI, te mANasa pAse tuM ja ne. (719) baDe baDAI na kare, baDA na bele bela; hirA mukhase nA kahe, lAkha hamArA ela. hire amUlya hovA chatAM, potAnI kIMmata lAkha rUpiyA che evuM moDethI kahetuM nathI tema, (jJAnI) purUSa potAnI moTAInI DIMga heDethI kadI mAratA nathI ane potA mATe jarAe abhimAna dharAvatA nathI. (720) nA muMja chAI na chAparI, nA muja ghara na gAma; je kaI puche ke haya? nA muja jAta ne ThAma. kabIra kahe che ke mArI te nAnI jhupaDI paNa nathI ane ghare nathI ane nathI mAruM potAnuM gAma; mane kaI puche ke "tuM koNa che?" te mAre javAba e ke, mArI to jAta paNa nathI ne mAruM kaMi gharabAra paNa nathI, paNa huM to paramAtmAne bhakta chuM. sArAMza ke dunyAmAM kaI paNa vastu ApaNI cheja nahi, tyAre amasthI baDAI zA mATe karavI? Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyAM "huM paNuM" nahi tyAM paramAtmA hoya. 221 (721) merA mujane kachu nahi, jo kachu hoya te terA terA tuja sepate, kayA lagegA merA? mArUM (jevuM) te kAMI che ja nahi, je paNa che te tArUM (paramAtmAnuM) che, ane te badhuM tene havAle karavAnuM, eTale bAkI rahyuM chuM ke te ApaNuM kahevAya? (722) choDe jaba abhimAnake, sukhI bhayA saba jIva bhAve kaI kachu kahe, mere hRdaya nija piva. peluM to mAruM che, A vastuone dhaNu huM chuM evuM evuM (hara tarehanuM) abhimAna jyAre choDe, tyAre ja te jIva khare sukhI thAya che, ane e rIte je namra thAya che, tenA haiyAmAM paramAtmA vAsa kare che, paNa namra thavAthI, kabIra kahe che ke je kaI tArI mazakarI kare to tAre tenI ciMtA karavI nahi, kAraNa ApaNuM haiyAmAM Izvara hoya to pachI ApaNe bIjA keInI zI paravAha che? (723) timmara gayA ravi dekhate, kubuddhi gaI gurU jJAna, subuddhi gaI kachu lobhase, bhakita gaI abhimAna. sUrya ugavAthI jema aMdhArUM jatuM rahe che tema gurUe ApelAM jJAnathI mANasanI duSTa mati dura thAya che; lebhathI jema mANasanI sad budhdhi nAza pAme che tema abhimAna karavAthI paramAtmA taphanI bhakti jatI rahe che, ane jyAM pitAneja vicAra rahe eTale ke "mane sukha maLe, mane sAruM thAya, huM eATe thAuM e prakAranA huM paNunA khyAlo manamAM rahe tyAM paramAtmAne vicAra kema samAya? Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 222 kabIra vANI. (24) Ape sabahi jAya, yiA karAyA sAya; Apa taje harine bhaje, lAkhAme biralA keya. "huM huM" karyAthI yAne abhimAna dekhADayA kIdhAthI mANasanAM kIdhelAM kAravelAM (sArAM kAryo) sarve phekaTamAM jAya che, paNa kabIra kahe che ke e pitAne vicAra choDavAvALo, ane mAtra paramAtmAne ja bhajavAvALo mANasa, te lAkhamAM ekAdaja koI virala hoya che. (725) bharama gayA taba jAniye acaraja lAge na koya; e lilA haya rAmakI, nirakhe ApA beya. mANasanA veha ane (khoTA) bhrame tyAreja gayelA kahevAya ke jyAre tene koIpaNa vAvanI ajAyabI lAge nahi, paNa e tyAre thaI zake ke jyAre mANasa potAnuM huMpaNuM choDe, tyAre ja te joI zake, ke A badhuM (jagata) je che te paramAtmAnI ja lIlA che, yAne sarvemAM paramAtmAja samAyelA che. Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vAdavivAda viSe. (726) vAdavivAda nahi kara, kara nIta eka bicAra rAma samara cita lAyake, saba kanimeM sAra. vAdavivAda cAne takarAra karavAnuM tuM mukI de, ne hara vakhate evo vicAra karyA kara, ke e paramAtmA, mArUM dhyAna tArI uparaja rAkhuM, tArI sevA karato rahe ane satyanA mArge cAlyA karUM kAraNa ke eka karaNImAM sarve sAra che. (7ra7) belata hibiSa vAda hatha, puchata hi haya vAda; ese maname samaja kara, cupa rahe se sAdha. amathuM belavAthI jheherI takarAra thaI paDe che, ne puchatAM puchatAM paNa takarAra ubhI thAya che e vAta, jeo manamAM samaje che teo muMgAMja besI rahe che, ane kadIpaNa takarAra karatA nathI, ane teo sAdhupuruSe kahevAya che. (728) vAda kare se janiye, nivAreka vaha kAma, saMta kurasada kahAM pAve, sumarana karatAM rAma? phekTanI takarAra karavI, e kAma navarA mANasanu che; sAdhupurUSone paramAtmAnuM smaraNa karatAM, vakhataja kyAM maLe che ke teo takarAra karavA bese? Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 224 kabIra vANuM. (729) kaheta ke kahe jAne re, gurUkI zikha tuM leya; sAkuMtha eka sthAnake, phera javAba na deya. gurUnI zikhAmaNa evI che ke, tArI sAthe koI takarAra karavA bese, athavA tane gALa paNa diye, tene tema karavA de, paNa kaIka bhasatA kutarA misAla AMgapara takarAra karavA Ave tenI sAthe tuM sAmasAmI takarAra karavA besate nahi. (730) Avata gAIi eka haya, ulaTa heya aneka; kahe kabIra nA ulaTIye, vAhi ekakI eka tane te eka gALa Ape, ane tuM pAchI vaLatI gALa tene diye, te temAM vAta vadhI jAya, mATe tAre pAcho uttara Apavoja nahi. jethI gALa teneja lAgaze. (731) gArIhi upaje, kaleza kaSTa era thi hArI cale sAdhavAM, lAgi mare se nica. gALAgALI karavAthI kajIye kaMkAza vadhe che ane mANasane duHkha ane dalagIrI upaje che, mATe je kaI gALAgALI karavAthI hArI jAya tyAre nahi kare te mANasa sAdhupurUSa kahevAya, ane tene duHkha AvatuM nathI, paNa je kaI jarAjarAmAM utarI paDe, te mANasa halake kahevAya ane tene duHkha AvyA karavAnuM. (732) gArI meTA jJAna haya, je recaka urameM ja; kerI savAre kAma, berI ulaTA pAya pa. gALa gaLAca yAne beTI takarAre karavI emAM keTale geralAbha che e viSe jene jJAna thayuM che, te mANasa evI rIte kAma calAve che ke tenAM (kareDa) kAma saphaLa thAya che, ane tene verI sAme tene page paDate Ave che. Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vAdavivAda (takarAra karavAnuM) choDI de. 225 (733) baheteke bahe jAne re, mata pakaDAvo Thera; samajAyA samaje nahi, de dhakkA de Ara. je mANasa haThIlo hoya ane amuka (ADe) mArge jayA karato hoya, tene sIdho banAvavAnI kezaza karato nA, kAraNa ke jemAM tene samajAvIzuM tema tema te ulaTe vadhu ADe phATaze, mATe tene tenA raste javA de. (734). baheke mata bahena de, cahI pakaDa Thera; kahyuM suniye mAne nahi, zabda kahe ke era. je ADe mArge jato hoya tene khare mArga dekhADavAnI kezeza karaje ane ekavAranuM kaheluM nahi mAnyuM te bIjIvAra tene (bIjI rIte) samajAvavAnI kezaza karavI. (735) atI haTha mata kara, haThe Ata na hoya; puM kyuM bhIMje kAmarI, huM huM mArI heya. kaI sAthe paNa ghaNuM haTha karavI nahi, kAraNa ke takarAra karavAmAM kAMI phAyado thato nathI; dhAbaLI (garama kapaDAM) jema jema pANImAM bhIMjAya tema tema, vadhu bhArI thatI jAya che, tema, haThilA mANasa joDe takarAra karavAthI tenI haTha vadhatI jAya che, ane te vadhu takarAra kare che. (736) sabase hilIye, sabase mile, sabakA lijIye nAma; hAjI! hAjI! sabase kahiye, basIye apane ThAma. sarve sAthe haLI maLIne rahevuM, sarvenuM nAma sAthe levuM ane sarvene "hAjI hAjI" kahevuM, paNa ApaNane jema ThIka lAge tema cAlavuM-arthAta; keI sAthe paNa tarachoDa ke takarAra karavI nahIM, paNa sarvanI sAthe miThAza ane Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kabIra vANI. kr paNa naramAzathI vartavu', tenu kheleluM ApaNane pasaMda na paDe tApaNa temane kaDavA sakhune kahevA nahi, paNa "tamArU mata tameAne mubAraka" ema kahI miThAzathI javAba ApavA, ane ApaNane je vAjabI lAge tema karavu', tene khATA pADavAne catna na karavA. 226 (737) ati bhalA nahi melanAM, ati bhalA nahi grUpa; ati bhalA nahi kharasanAM, ati bhalA nahi dhUpa. jema, ghaNA varasAda paDe te sArU nathI, ane ghaNA taDakA paDe te paNa sArU nathI tema, dhaNuM khelavuM yAne meheDAMneA paTapaTAro ryAM karavA te paNa sAre| nathI, temaja vaLI taddana cupakIdI rAkhavI yAne jyAM kheAlavA ghaTatu hAya tyAM nahi kheAlavuM e paNa sArU' nathI. (738 ) vAdavivAda mata kara, kara nita apanA kAma; gurU caraNe cita lAyake, bhaja le kevaLa rAma. kabIra kahe che ke takarAra karavAnuM cheADI dai tArUM peAtAnuM kArya nitya karatA rahe ane tArU dhyAna gurUnAM caraNa AgaLa dharI, paramAtmAnuM stavana kariyA kara, yAne tenI bhikatamAM rAkAcalA rahe. (739) jhagA nitya kharAiye, jIMgA bhUrI alAya; duHkha upaje ciMtA he, jhagarAme ghara jAya. tu haMmezAM kayA dura karaje, kAraNa ke jhagaDA e meATI khaLA che, tethI mANasane duHkha upajI ciMtA vadhe che, ane sevaTe tenuM dhara paNa nAza pAme che, cAne tenI mAla milakata vagere nAza thAya che, eTaluMja nahi paNa pe te paNa jIvathI jAya che. Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ '. ' G : niMdA-kapaTa viSe. (740) kapaTI mitra na kIjIye, paTa peka budha letA Age rahA dIkhAyake, pi che dhakkA deta. wTI mANasa hoya tene mitra karate nA, kAraNa ke te tArAM peTamAM bharAine tAro badho bharama leze, ane tArAM mahiDAM upara miThe thaI tArI pITha pAchaLa niMdA karI tane nukasAna karaze. (741) kapaTIke mana kapaTa base, sAdhake mana rAma, gaMDu loka te bhAga cale, surAke saMgrAma. kapaTI purUSanAM manamAM haMmezAM verabhAva hoya che, jyAre sAdhu cAne neka purUSanAM manamAM paramAtmAnI ja vAte cAlyA kare che; evA neka purUSanI sAme hicakArA kapaTI mANaso ubhAM rahI zakatAM nathI, paNa tyAMthI teo nAsatA phare che. (742) nidA hamArI je kare, mitra hamAre sAya bina sAbu bina pAnIeM, ela hamArA dheya. kabIra kahe che ke je mArI niMdA kare tene huM mAro mitraja lekhuM chuM, kAraNa ke te vagara sAbu ane vagara pANae mAre mela dhuve che tyAre mArAM pApane jonAre che. Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 228 kakhIra vANI. (743 ) kAsI tare kAMdhI tire, leAlIkI gata hoya; salIla bhagata saMsArame, tirA zake na kAya. kAmI yAne strinAM chaMDamAM paDelA purUSa, kreAdhI cAne gussAvALA ane lebI mANasa, e avaguNA dharAvanAra purUSA kAika vAra tarI jaze. paNa nidAkhAra purUSa te A saMsAramAMthI kadI tarI zakatA nathI ane kadI paNa sukha pAmatA nathI. kabIranu kahevuM che ke niMdA sa`thI jakhuna yApa che. (744) phAhukA na ni dIye, sabako kahiye saMta; pharanI apanIse' tire, mila bhajIe bhagavaMta. kAinI paNa niMdA karavI nahi. sanI khubI pichANI te bhalA che ema kahetA rahe, kAraNa sarva peAtAnI karaNIthIja taraze, mATe tuM sanI sAthe haLI maLIne rahe ane paramAtmAnuM bhajana karyAM kara. (745 ) ApanakA na saharAie, era na nidIye kAya; ahu lAMbA phAla haye, nA Lanu kayA hAya. tuM pAtA mATe mATI meATI vAta karavAnu cheADI de, ane bIjAonI nidA nA kara; kAraNa ke hajI teA ghaNA lAMbA vakhata leve che, ane kAle zuM thaze te ApaNe jANatA nathI. arthAta-'amuka tA AvA che, pelA tA Ama kahe che,' ema bIjAonI nidA karI, pote keveAka samajI ane vidvAna heAya tema peAtAnI tArIpha karavI, cA khInnanI khADa khAMpaNa kahADayA karI, peAtAnA avaguNe bhulI javA e paNa niMdAja che. ethI kakhIra kahe che ke tuM koipaNa viSe khurU' khelavAnu` mukI de. Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ niMdA kapaTa viSe. (746) OM'canako tajavA sehela, sehela haya trIyAkA neha; nidA khela tyAgavA, are kaThINu hraya caihu. seAnAne leAbha lAgyA heAya te cheDavAnu kAma seheluM che, strIne nAda lAgyA hoya te paNa cheDavuM sahela che, paNa niMdA karavAnI Teva paDI hoya te cheDavI bahu muzkela che, kAraNa niMdA sa thI burI che. (747) aMtara taranI jIlyA rasa, nainAM upanA neharu tAkI aMgata rAmajI, svapanehi mata deya. 229 baherathI meheADAMne miThAza ane AMkhAnA khATA camakArA karI, huM mitra chuM evu' dekhADe, paNa jenAM bhittaramAM (kapaTanI) kAtara rahelI heya, tevA purUSanI saMgata, e paramAtmA, tuM mane svapnAmAM paNa nA ApatA. (748) hirade kataranI jIlyA rasa, sukha elanakA raMga; Age bhalA pi surA, tAkA taye saMga. jenAM haiyAmAM (kapaTanI) kAtara hAya, paNa bAherathI mehADAMe miThuM miThuM le, ane je mehaDAMpara ApaNI tArIpha karI pITha pAchaLa jIrUM le, tevA mANasanI sa`gata cheADI devI ane tenI dostI karavI nahi. (749) neharu jAna khujI sAcaku, kare juTho kAi usakI saMgata rAmajI, mAhe kahyu na de. jANI joine, sArAM mANasanI sAthe, je jIDI dostI kare, athavA jANI mujIne je sAcAnuM jIThuM' kare, tevA mANasanI de|stI paramAtmA koine nahi dekhaDAve. Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kazmIra vANI. (750) juTAkA juTA mile, adhikA maDhe sneha; juThekA sAcA mile, tAhi tuTe neha. gapIdAsane gapIdAsa maLe tyAreja tenI dostI vadhu majabuta thatI jAya che, kapaTI, ane niMdAkhArane tevA ni dAmAja mANasA bhAve che; paNa jyAre eka jIDA ne khIjo mANasa sAcA heAya tyAM phATaphuTa thAya che, ane teo mitra tarIke nIlI zakatA nathI. 230 (711 ) kapaTI kadI na Adhare, sA sAdhanakA saMga; suja pakhAle gaMgame, yu bhaje tuM raMga. kapaTI mANasa, game evA bhalAM mANasa sAthe bese, paNa tenAmAM kapaTa bhareluM heAvAthI, kadI paNa te sudharavAneA nathI, kAraNa garama dhAbaLIne jema jema pANImAM lIjanye tema tema te bhArI ne bhArI thAya che tema jenAM haiyAMmAM kapaTa hAya che te mANasa, khInna bhalAM mANasAnI bhalAi joine, vadhu TI bane che. (712 ) kabIra! yahAM tA rAma haya, naMdaveke kachu nAhi; kisa dha gAviMda seviye, rAma ase sakha mAMhi. A kakhIra! hayAM tA paramAtmA che, ane niMdA karavAnuM kAMi cheja nahi; sanI aMdara paramAtmA rahelA che mATe koi paNa rIte paramAtmAnI khukhI gAyA kare.. Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nArI viSe. (753) nArI disA na dekhI, dekha na kije dera dekhatehi bina caDhe, mana gyAe kachu era. mArUM (kabIranuM) kahevuM e che ke, je tarapha strI hoya te tarapha tArI najara pheravate nA, ane tene joI (athavA jevA mATe) deDA-doDI karato nA, kAraNa ke, strIne levAthI maradane jhera caDe che, ane tenAM manamAM tarehavAra (burA) vicAra Ave che. (754) nArI kAlI ujalI, neka vimAsI joya; sabahi DAre , nica liye saba keya. strI kALI hoya yA ujalI hoya, paNa jo tuM sArI rIte yAne uMDANathI vicAra karI deze te, tane mAlama paDaze ke, kALI cA gerI badhI, ekaja sarakhI rIte, maradane phadAmAM utAre che, ne tenuM sarvasva nicavI le che. (755) nArI satI neha, buddhi viveka saba hare; kAya gumAve deha, kAraja kei nA sare. maradanI najara, buddhi ane maryAdA sarva stri harI liye che, tethI kabIra kahe che ke tuM tenAM (strInAM) laMpaTamAM paDI tArI deha kAM gumAve che, kAraNa ke tethI tAruM kAMI paNa saphaLa thavAnuM nathI. Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra3ra kabIra vANI. (756) nAza gumAve tina sukha, je nara pAsa hoya; bhakita mukita nija jJAnameM; peTha zake na kAya. maradanI pAse strI rahevAthI, maradanAM traNa (uttama) sukha jatAM rahe che; je strInI pAse ja rahyA kare che tenAthI paramAtmAnI bhakti thaI zakatI nathI, ane mukti maLavAne je kharo jJAna-mArga che temAM tenAthI dAkhala thai zakAtuM nathI. (757). biSaya pyArI pritaDI, jaba hari aMtara nAhi, jaba hari aMtarae baseM, taba biSayase prIta nAMhi. jyAre mANasanA dilamAM paramAtmA hato nathI tyAre tenuM mana iDhionAM bhega bhegavavA upara jayA kare che, paNa jyAre aMtaramAM paramAtmA vista thaye, ke te mANasanuM mana (iMdrionA) viSaya upara lAgatuM nathI. (758) kabIra! para nArI jherI churI, mata keI lAve aMga; rAvanake dasa zIra gaye, para nArIke rAMga. e kabIra! pArakI strI eka charI samAna che, mATe tene tuM tArAM Aga sAthe lagADato nA, kAraNa ke rAvana jevAnAM daze mAthAM pArakI strIne mATe kapAI gayAM to tArI zI bizAda ke tuM bacI jAya ? (759) paranArI pratyakSa churI, jANe biralA keya; nAhina peTameM mArIye, gara sone kI heya. pArakI strI eka dekhaitI charIja che, evuM je kaI vIrale purUSa che te samaje che, te charI senAnI hoya to paNa kadI te pitAnAM peTamAM bhArate nathI, kAraNa ke charI mArI to peTa kapAI ja jAya. Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 236 nArI viSe. (760), paranArI rAtA kira, cerI baMda te khAya; divasa cAra sara phire, aMta samUla jAya. je parastrInA nAdamAM paDe che, tene corI chupaithI rahevuM paDe che, ane kadAca cAra divasa aghaTita majAha bhagave paNa aMte tene samULage nAza thAya che. (761). para nArIke rAcana, jasI lasanakI khAna; khune paMDI khAiye, pragaTa heya nidAna. parastrInAM nAdamAM paDavuM ne lasana khAvI barAbara che, kAraNa khuNemAM besI khAvA chatAM paNa lasanane vAsa chupa raheto nathI ane pragaTaja thaI Ave che tema, parastrInAM viSayamAM je purUSa paDaye hoya te game e chupAIne rahe te chatAM parakhAI Ave che. (762). eka kanaka zarU kAmInI, zikhyA phALake pAya; dekhatahi bina caDhe, khAye se mara jAya. paise ane strI, e be viSayanI puDe je jAya che te, jheharI phaLa ja meLave che, kAraNa ke te phaLane jotAMja mANasane jhehera cahaDe che ane te khAdhAthI mANasa maraNa pAme che tyAre tene nAza thAya che. (763) nArI madana talAvaDI, bhavasAgarakI pAla; nare machA ke kArane, vAta mAMDI jAla.. nAma (jAtI) te pyAranI talAvaDI che ke je A bhavasAgaranI pALa kahevAya che ane te upara ubhI rahIne, nara mAchalAM mATe jALa nAkhI teone jIvatAM pakaDI le che. Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 234 kabIra vANI. arthAtastrI tarapha je kheMcAyA kare che te mANasa A duniyAnI mAyAmAM phasI paDe che, jemAMthI bAhera nikaLavuM bahu muzkela thaI paDe che. (764) kAmI amRta na bhAvahi, zikhyA linI zedha, janama gamAye khAdhame, bhAve huM paramodha. indrionA viSaya uparaja jenuM mana jayA kare che tene naruM amRta gamatuM nathI, paNa te te tarehavAra viSaneja zedha phare che ane game tema karI, teone bhegava bhegava karavA mAMge che, ane ema karI pitAne janma temAM barabAda kare che. (765) kAmI lajyA na kare, mana mAne meM lADa; niMda na mAMge sAkare, bhUkha na mAge ravAda. jene uMgha AvatI hoya tene, ozIkAMnI garaja hatI nathI, ane jene bhukha lAgI hoya te bhejano svAda jete nathI tema, strInA aMDamAM paDelo purUSa, maryAdAnI kAMi darakAra karatA nathI, paNa mana bhAve tema lADa karyo jAya che ane bhAve tema lAja vinAne rahe che. (766) kAma jahAM tahAM rAma nahi, rAma tahAM nahi kAma; dene eka ja kyuM rahe, kAma rAma eka ThAma. jenAM manamAM kAma vAsanA (bhAga bhagavAne) ja khyAla rahetA hoya, tyAM paramAtmAne vAse heta nathI, kAraNa ke jema eka jagyAmAM be vastu ekI veLA rahI zaktI nathI tema kAma ane rAma (viSayavAsanA ane paramAtmA) sAthe rahI zake nahi. kAraNa bane parasapara virUddha che, jyAre, kAmanI saMpUrNa gerahAjarI hoya tyAre ja svargane mArga paramAtmA dekhADI zake Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paranArInI saMgatathI thatA geraphAyadA. 25 ra35 (767) bhakita bigADI miyAM, Iddhi kere svAda janama gamAyA khAdha, hirA kheyA hAtha. iDhionI moja majAhamAM paDavAthI, paramAtmA taraphanI mANasanI bhakti jatI rahe che, tethI te pitAne janma temAMja gumAve che, ane khare hire (paramAtmAne) hAthamAMthI khehI bese che. (768) kabIra! mana marataka bhayA, iddhi ane hAtha; teya kabU ne kijIye, kanaka kAmanI sAtha. mATe e kabIra! tAruM mana marI gayuM hoya, ane tArI idri tArA hAthamAM rahelI hoya, cAne mana ane idrie tuM kabajAmAM rAkhI zakato hoya, topaNa tuM strI ane paisA sAthe dila lagADIza nahi kAraNa e mahA mAyArUpI vastu che, jethI mANasanuM mana turata pharI jAya che, ane temAM teo vIMTaLAI jAya che. (769) jahAM jalAi suMdarI, tu mata jAya kabIra; bhasamI he kara lAgasI, senA samA zarIra. mATe e kabIra ! jyAM suMdarI (strI) hoya tyAM tuM kadI jAta ne yAne strInA chaMdamAM tuM paDato nA, kAraNa ke tenuM zarIra sanAM jevuM tane dekhAya topaNa te agrInI mAphaka (bALI) bhasma karI nAkhaze. (770) nArI te hamahi karI, jAnA nahi bicAra, jaba jAnI taba para harI, nArI baDe bikAra. kabIra kahe che ke strI te meM paNa kIdhI, ane te veLAe meM vicAra karyo hato nahi, paNa jyAre meM vicArIne joyuM tyAre ja jANyuM ke nArI te Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 236 kabIra vANI. pArakuM dhana che ApaNuM nathI, ane te (nArI) pAse rahevAthI maradane ghaNuM vicAre (jussAo) upaje che. (771). jesA prema para nArIoM, aisA hase heya; sAMIyAM ke darabArame, palA na pakaDe keya. jevo prema eka marada pArakI strI mATe rAkhe che, te prema je te paramAtmA mATe rAkhe, te te paramAtmAnI darabAramAM evo saDasaDATa pahoMcI jAya, ke tene koI paNa aTakAvI zake nahi. . (772) kAmakA gurU kAmInI, lemika gurU dAma kabIrakA gurU saMta haya, saMtanakA gurU rAma. strInAM chaMdamAM paDelA purUSane gurU strI che, lebI mANasane gurU pisA che, paNa kabIra kahe che ke mAre gurU te saMta purUSa che ane saMta purUSone gurU paramAtmA che. arthAta-jenuM je para dila lAge che te tene gurU thaI lAge che, mATe paramAtmApara dila lagADe te paramAtmA tene gurU thAya ane te A bhavasAgaranI pele pAra pugI jAya. (773) nArI naraka na jAnAhi, saba saMtanakI khAna, jAme harijana upaje, sehi ratanAgarakI khAna. strI (jAta) naka samAna che evuM tuM samajate nA, paNa te (strI) te badhA saMta purUSathI bharelI eka khANa che, ke jemAMthI harIjane jevA nara pedA thAya che te ratnAgaranI (ghaNIja amUlya) khANa che. Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmAnI najarathI jotAM nara ke nArI jevuM kAMI nathI. 237 (774) nArI purUSa keI nahi, suna gata gurUkI zikha biSaya phala baheta ane pa haya, mata kaI dekhe cikha. gurU pAse tuM zikhe ane te jJAnanI najare tuM jAya te mAlama paDe ke nArI cA purUSa jevuM (kharekharUM) kAMi paNa nathI, mAtra temAM rahelo viSaya ja che, ke jenAM phaLa atI besvAda yAne khoTAM che, mATe mArUM kabIranuM kahevuM e che ke temAM tAruM dila nA lagADI rAkha. (775) mAMsa mAMsa saba eka haya, kayA haranI kayA gAya, nAra nAra saba eka haya, kyA meherI kyA mAya. jema haraNa ke gAya e sarvanuM mAMsa eka sarakhuM ja che tema dareka nAra pachI te mAtA hoya ke strI hoya te badhAM sarakhAM ja che. mAtra bAheranA dekhAvathI mANasa bhulAya che, ane kahe che ke amuka nAra khubasurata che ane amuka basurata che. paNa aMtaramAM te sarva ekaja che. (776) jo mana samaje jJAname, te jJAna heya sahAya te phira tokuM nA rUce, jAku tuM kahe mAya. je tArUM mana jJAnamAM samajIne besI jAya che te jJAna tArI madada Ave ane tyAre (777) pahele mAM khasama bhayA; pi che bhayA haya pUta aMtara gata samajake, choDa cale saba dhuta. pahellAM mAne dhaNuM thayuM, te pachI tene dIkaro thaye, paNa e badhA bAharanA dekhAvanI aMdara kharUM tatva zuM che, te je samaje che, te badhA jaiupaluM pada bahu guhya artha dharAve che je sAdhAraNa rIte samajAvI zakatuM nathI. Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 238 kabIra vANI. baheranA pheraphAro upara lakSa ApatuM nathI, paNa temAM rahelAM viSane choDI cAlato thAya che. (778). khasama ulaTa beTA bhayA, mAtA meherI heya; murakha mana samaje nahi, baDA acaMbA meya. dhaNI hatuM te pheravAIne dikaro thayo, ane mAtA hatI te strI thAya che, evA je bAheranA mAtra mAyA rUpI dekhA (pUnarjanmanA kAyadA mujaba) thaI rahyA che, te mANasanuM mUkha mana samajatuM nathI, tethI kabIra kahe che ke mane ghaNI ajAyabI lAge che. (779) samajanakA ghara era haya, airakA ghara era; samaya piche jAniye, rAma baneM saba Thera. jJAna maLyuM che, teonI duniyAne samajavAnI rIta judIja che, jyAre aNasamajI lekanI vAta bIjIja che, kAraNa jyAre mANasane jJAna thAya tyAre te samaje che ke paramAtmA sarvemAM sarvatra thaIne rahelA che, cAne dareka vastu, AkAra, ke mANasamAM kharuM tatva te paramAtmA che. (780) . sAheba terI sAhebI, saba ghaTa rahI samAya; jayuM mehaMdIke pAtame, lAlI lakhI na jAya. jJAnI purUSa samaje che ane tethI te kahe che ke, paramAtmA, tArI hAjarI sarva ThekANe che, sarva AkAra ke vastuomAM tuM rahelo che, paNa jema mehedInAM pAtarAMmAM rahelo ratAza ApaNuM Akhe dekhAtuM nathI, tema baherathI paramAtmA A khAkI najarathI dekhAtuM nathI. paNa jene AtmajJAna meLavyuM che te tene joI ke jANI zake che ane tyAre te samaje che ke duniyAmAM nArI purUSa jevuM kharekharUM kAI nathI. paNa je che te paramAtmA ja che. *upaluM pada bahu guhya artha dharAve che je sAdhAraNa rIte samajAvI zakAtuM nathI. Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prita viSe. (781) tuma mata jAnA bichuro, sajjana prIta ghaTAya; mepArIkA myAja jyuM, dina dina duna khaDAya. tuM ema nA samajatA ke eka bhalA purUSanI prIta kadI ochI thaze, ane te tArAthI chuTA thaze, paNa jema vepArInuM vyAja tenAM (cakravadhI) vyAja sahita dina para dina vadhatuM jAya che tema, sadaguNInI dAstI divase divasa vadhatIja jAya che, ane kadI paNa ochI thatI nathI. (782) dheherI prIta sujAnakI, mahaMta ahata ahaM jAya; AchI prota ajAnakI, ghaTata ghaTata ghaTa jAya. bhalAM mANasanI prIta dhADI heAya che, ane te nira Mtara vadhatIja rahe che, jyAre ajJAnInI dAstI nakAmI heAvAthI te divase divasa ghaTatI jAya che. (78) kabIra surata mitrakI, dina dina cahe citta; tana nA mile teA kayA layA, mana tA milatA nita e kabIra! bhalA purUSanAM manamAM rAja rAja peAtAnA mitranI cAda AvyA kare che ane tenAthI (jAte) deAstane maLAyuM na heAya tAye tenuM mana tA rAja tene maLyA kareja che? arthAta-mitrane maLyAthIja kAMi kharU heta che, evu' puravAra thatuM nathI paNa manamAM cAda rAkhavAthI yAne tenAM mATe ha MmezAM Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ khIra vANI. bhaluM icchavAthIja kharA mitra kahevAya che, tethI kabIra kahe che ke, aMgata mitranI mulAkAta nahi thatI hoya te paNa tenI yAda manamAM rahyA karatI hAya tA te puratu' che. 240 (784) jo mile seA prItame, thAya mile saba kAya; manahi mana milA binA, deha mile kathA hoya. kabIra kahe che ke mitrA eka bIjAne maLe che tyAre doDatA ke jaine bheTe che, ke bagalagIrI kare che, paNa jo ekamekanAM manamAM premanI lAgaNI na hAya te evuM mAtra mAheranuM zarIrathI maLavuM athavA hAtheA meLavavA te zA khapanuM? (785) sA kASa sajjana ase, jAnu hiradA sAra; gusnehi ghara AMgane, jAnu` dariyA pAra. kharA premavALA mitra hAya, ane te ApaNAthI seA kArA dura hAya, tApaNa te ApaNAM haiyAmAMja beThA che ema samajavuM jyAre eka kapaTI (meAhaDAMneA) mitra, ApaNAM ghara AgaLa (pAse) chatAM te samudranI pelI pAra rahelA che cAne duraja che ema jANavuM. (786) jaLame' khase. medanI, caMdA khase' AkAza; jo jAke hirade khase, se tAhike pAsa. kameAdanI nAmanuM eka prANI je haMmezAM caMdra AkAza para hoya che tyAre pANI upara AvI caMdrane nihAlyA kare che. e bannenI dostI mATe kabIra kahe che ke, kamAdanI joke pANImAM (nice) rahe che, ane cadra AkAza para hAvA chatAM bannemAM paraspara kheMcANa raheluM heAya che. te mujaba jenAM haiyAMmAM sAmA mATe kharI lAgaNI hoya te te mANasa tenI najIkaja (rahelA) che ema tene lAga che. Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAcI ane jIDI prita (mitrAcArI) kevI hoya. ra41 (787) svArthaka saba ke sagA, juga sArahi jAna; bina vArtha sagapana kare, se hari prIta pichAna. A duniyAMja AkhI svAtha che, ne sarva pitAnA svArtha mATe sagAM vahAlAM thAya che, athavA dastI kare che; paNa je svArtha rAkhyA vinA mitra rahI bIjAne madada karato hoya tene prema te khare izvarI prema che. (788) je kaI kare se svArthI, arasaparasa guna leta; bina kriyA kare se suravA, paramAratha heta. je paNa sAmAnuM koI kAma kare che te pitAne svArtha hevAthI ja kare che ane ema paraspara cAlyA kare che, paNa sAmA taraphanI kAMI paNa AzA vagara, mAtra kharI lAgaNIthI ne madada karavAnAja hetuthI, kArya karatA hoya te ja khare paramAthI mANasa kahevAya, ane tene ja prema binasvAthI ane izvarI che. (789) sukhake saMga haya svArthI, dukhame rahe che dUra, kahe kabIra paramArathI, duHkha sukha sadA hajUra, svArthI loke ApaNAM sukhanI vakhate pAse rahe che, paNa duHkhanI vakhate ApaNuthI dara mAse che, paNa paramAthI mANasa to ApaNuM sukha yA duHkha ane veLAe ApaNI najIka rahI madada kare che, balake duHkhamAM vadhu bhAga le che. (790) prIta nAse kijIye, jAkI jAta majITha, prIta kasaba ne kijIye, bhiDa paDe ke pITha. kabIra kahe che ke jenI jAta pAkkI heya cAne je jAtavaMta hoya tenI. dastI karaje, paNa je koI saMba jevo kAco hoya, ne aDibhiDIe ApaNAthI pITha pheravIne nAse, tevA mANasanI dastI karate nA, arthAta-kAcA Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24ra kabIra vANI. raMgano lAla ke saMbe garama pANImAM nAkhyAthI kAcuM paDI pitAne raMga behI de che, tema svArthI mitranI kaseTI ApaNAM duHkhanI veLAe thAya che, tyAre te kharo che yA che tenI kaTI te veLAe jaNAI Ave che. (791) sajajana esA cAhiye, dulyA ke nahi deSa bediyA bhedayA dukha diyA, madhurA bele bela. mitra te evo joIe ke je ApaNane kadIpaNa Thapake ke tANe mAre nahi, paNa game evuM ApaNA taraphathI kaMTALe e duHkha maLyuM hoya chatAM, miThA bele belI ApaNane rIjhave. (792). sajana snehi baheta haya, sukhame mile aneka; bipata paDe duHkha bAtiye, se lAkhanAme eka ApaNI cahaDatI ane sukhamAM te ghaNAe sto maLe ane thAya, paNa duHkha Ave tyAre ApaNI pAse ubhe rahe tevo mitra te lAkha mANasamAMthI kaI ekAdaja nikaLI Ave che. (793) balihArI usa kulakI, jAme dunI basa apanA tanamana sopake, he gayA purAnA ghAsa. kharI meTAi te te kulanI che je bIjAne sugaMdha ApavAne mATe potAnuM tana mana ApI daye che, ane pote sukAIne ghAsa jevuM thaI jAya che. (794). neha nibhAvana kaThana haya, sabase nibhata nAhi, thata ema turagape, calo pAvaka mAhi. dostI nibhAvavI e bahu kaThaNa kArya che. badhAthI te nibhAvI zakAtI nathI, kAraNa ke dastI karavI te mINanA ghoDA para besI agnimAMthI pasAra thavA barobara che. Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dastI keNanI karavI. 243 (795) prema prItase je mile, tAke milIye dhAya kapaTa rAkhake je mile, lAse mile alAya. kabIra kahe che ke, ApaNane kharA prema bhAvathI maLe tene ApaNe deDhatA ke maLavuM joie; paNa je peTamAM kapaTa rAkhI, mAtra mohaDAMthI miThe thaI maLavA Ave, tene te mArI baLAbI nahi maLe, temaja tevA mANasa sAthe kazee vehevAra rAkhavo nahi. (796) dila para dilase je mile, jA dila dagA na hoya; se dila kabUna bisare, keTIka kare che koya. jenA dilamAM dago nathI, paNa je kharA dilathI maLato hoya te mANasa game tevuM thAya tyAM game te kaI kahe tepaNa kadI paNa ApaNAthI chuTa thata nathI, ane te potAnA dostane haMmezAM cahAtA rahe che. (797) prItama prIta bahAyake dura deza mata jAya, hamatuma eka nagara ba, je bhikha mAga nita pAya. te prakArane kharo mitra te pitAnA mitrane kahe che ke, e mArA bhAI, tuM mArethI judo paDI bIje keDe jaiza nahi, tuM mArI pAse rahe, ane je mane maLaze cA tAre mATe bhIkha mAgavI paDaze toye te karIza, ane temAMthI tAre bhAga karIza. (798). eka draSTa de naina haya, eka zabda ke kAna, hama tuma eka paTaMtarA, de ghaTae eka prAna. ke ApaNuM be AMkhe che, to ApaNuM najara eka ja che, ApaNuM be kAna chatAM ApaNe eka sarakhA zabda sAMbhaLe chIe, ane ApaNuM zarIra be judAM che chatAM ApaNe prANa ekaja che-kharA mitranI e sthiti che. Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ izvarI prema viSe. (799) kaThana galI haya premI, hirade Ave rAma; ravi sanaka Adi maghana bhaye, aisA haya harinAma. je premathI paramAtmA ApaNuM haiyAMmAM AvI jAya evI je premanI galI che temAM pesavuM e kAma bahu kaThaNa che; paraMtu kabIra kahe che ke paramAtmAnuM nAma japavAthIja ravI, sanaka vagere moTA thai gayelA purUSA, izvarI AnaMda meLavI gayA che. (800) premI hUMData meM phire, premI mile ne keya premake premI mile, taba bhakita draDha heya. evA premavALA mANasane, huM (kabIra) zadhata karuM chuM, paNa mane tevo premavALo mANasa maLato nathI; jyAre evA premavALAne bIje sAme paNa premathI bharapUra thayelo mANasa maLe che tyAre ja teonI paramAtmA taraphanI bhakti vadhu majabuta thAya che. (801) jAke hirale prema base, tAke saba jaga dAsa prema binA bhakita kare, mAMne kAMTA ghAsa. jenA hRdayamAM (IzvarI) prema hoya che tenA, sarva dAsa thaI jAya che, paNa je prema vinA bhakti kare che, te mAtra kAMTAvALA ghAsa jevo che. Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paramAtmAnA prema viSe. 245 (premathI dhyAna ane dhyAnathI jJAna Ave che jenAM haiyAmAM paramAtmA upara prema hAya tenuM dhyAna vagara mehanate niraMtara paramAtmApara lAgeluM rahe che, ane dhyAna sa`pUrNa lAgeluM rahe tyAre paramAtmA dekhAyA kare; paNa jenAM haiyAmAM paramAtmA upara prema nathI, tenuM dhyAna paramAtmApara lAgatu' nathI; ghAsa ane kAMTAvALI jamIna upara cAlatAM jema paga sarakI jAya, tema aMta:karaNapUrNAMka lAgaNI vinA je dhyAna karavA jAya tenuM dhyAna adhurU ja gaNAya.) (202) prema chupAyA na chupe, jA ghaTa umaLyAM hoya; jadipa mUkha mAle nahi, naina deta haya rAya. jenAM haiyAmAM kharA izvarI prema hoya te kadI paNa chupA rahetA nathI; kadAcIta te meheDethI kheAlIne dekhADatA na hAya, chatAM tenI AMkho te premane pradarzita karI ApatI rahe che. (803) ghaDi caDha ghaDi utare, vAha tA aghaTa prema hirade khase, prema prema na hAya; kahiye sAya, DimAM caDhe, ane DimAM utarI jAya, tevI lAgaNI kAMi kharo prema nathI, paNa je kadIpaNa haiyAMmAMthI khase nahi, ane nira Mtara cAlu rahe te khare| prema kahevAya. (804) jA ghaTa prema na saMcare, sA ghaTa jAnuM sAna; jaise mAla luhArakI, zvAsa leta khina prAMta, jenAM haiyAmAM (paramAtmA tarapha) prema hAtA nathI, te mANasanuM zarIra, (jIvatAM jIvata) eka zmazAna jevuMja che, ane jema leAhAranI (cAmaDAMnI) dhasmaNa (mAtra havAthI) upara nIce (krama letI hoya tema) thayA kare che, paNa Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 246 kabIra vANI. temAM zvAsa ke prANa heto nathI tema, paramAtmAne prema vagaranA mANasanuM zarIra jIvatuM (dama levA) chatAM, muvelAM samAna che. . (805) piyA cAhe prema* rasa, rAkho cAhe mAna; ke khaMDa eka eNname, dekhA sunA ne kAna. izvarI prema pivA mAMgatA hoya ne pitAnuM mAna paNa rAkhavA mAMge te kema bane? eka myAnamAM be talavAra rahI hoya evuM to meM joyuM tyA sAMbhaLyuM nathI. jAya ane potAnA tane prema ha karaNamAM kAMi (806). prema piyAlA se pive, ziza dakSinA de, lebhi ziza na ke zake, nAma premakA leya. je pitAnuM mAthuM Ape tenAthIja premanuM pyAluM pivAI zakAya; je lebhI hoya ane pitAnA svArthane khyAla rahelo hoya, ane je potAnuM sarvasva ApavAne rAjI nathI, tene prema draDha hato nathI, te te mAtra mehaDethI premanuM amacchu nAma le che, paNa tenAM aMtaHkaraNamAM kAMI zuddha prema heta nathI. (87) prema binA dhiraja nahi, birahe binA bairAga; sadagurU bina miTe nahi, mana manasAke dAi. jyAM sudhI mANasanAM haiyAMmAM khare (binasvAthI) prema Avo nathI tyAM sudhI tene dhIraja rahetI nathI ane paramAtmA taraphano prema lAgato nathI, tyAM sudhI tene vairAgya AvatuM nathI, ane dunyavI lAlace uparathI tenuM mana khasatuM nathI; teja pramANe jyAM sudhI mANasane sagurU maLatA nathI, tyAM sudhI tenA mananA vikAro ne jussAo maTatA nathI. Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zuddha prema aMtakaraNamAM ja hoya che! 247 (808). jahAM prema tahAM nema nahi, tahAM na buddhi vihAra prema magana jakha mana bhayA, kena puche tithI vAra? binasvAthI prema hoya tyAM pitAne mATe kAMi paNa nema hatI nathI, ane tyAM svAthI vahevAra heta nathI ane "Apa lenA" sadA jevI vAta thatI nathI; kAraNa ke jenuM mana IzvarI premathI saMtoSI thayeluM hoya te tithI ne vAra zuM thAya che te puchatuM nathI. (809) prema binA nahi bhera kahu, nAhaka kare se bAda prema bhAva jaalaga nahi, tabalaga bheSa saba bAda. haiyAMmAM kharo prema Ave nahi tyAM sudhI bAheranA svAge paherI dekhAva karavA, te sarve phekaTanA che, kAraNa khare prema AvatuM nathI tyAM sudhI bAheranA dekhAva karyAthI kazu sArthaka thatuM nathI. (810). prema jagAyA viraha, viraha jagAye piva piva jagAye jIvIke, hiya piva heI jIva. premaja, mANasanA viraha yAne paramAtmA taraphanI lAgaNIo jagADe che, ane viraha tenAM pIyune jagADe che. ane pIyu jyAre te jIvane duniyAnI mAyAmAMthI jagADe che, tyAre te jIva ne pIva bane eka thaI jAya che arthAtamANasanAM haiyAMmAM (paramAtmA taraphI prema ubhare che tyAre tenI lAgaNIo te tarapha deDe che, ane tenuM nicaluM mana tenA AtmA tarapha jAya che, ne sevaTe te ane tene AtmA eka thai jAya che. Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 248 kabIra vANI. (811). jabalaga jAtA jAtaka, tabalaga bhagata na hoya; nAtA tere hari bhaje, jagata kahAve se. mANasanAM manamAM nAtajAtanA taphAvatane vicAra raheluM hoya tyAM sudhI tenAthI bhagata thaI zakAtuM nathI, paNa jyAre tene e khyAla ja rahe ane sarva mANasene, janAvarone ane sarvene ekasarakhI najarathI juve, tyAre ja te khare (paramAtmAne prema) bhagata thayo che ema kahevAya. arthAta-jyAM sudhI mANasane pitA viSe athavA pitAnI nAta viSe vadhu lAgaNI thAya ane pitAnI varaNu uMcI ne bIjI utaratI e khyAla rahelo hoya te mANasathI paramAtmAne pUre bhagata thaI zakAtuM nathI. paNa kula sRSTinI pedAzane te eka samAna cahAta thAya, ane sarvamAM paramAtmAja rahelo che evuM bhAna tene thAya, dareka jAnadAra athavA kahevAtI binajAnadAra pedAzane ekasarakhe athavA kaho ke pAtA samAna cahAto thAya, tyAre ja te paramAtmAne khare bhagata thayuM che ane paramAtmA sAthe ektAI meLavI che ema kahevAya. Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Apa-lega viSe. (812) sure caDhe saMcAgake, bAnAM pahelA aneka sAMIyAM ke mukha sAmane, muvAja ke eka kahevAtA zuravira purUSa tarehavAra hathiyAra sajIne laDAI karavA cahaDI jAya che kharA, paNa dhaNInI sAme (laDatAM laDatAM) muvo hoya e (khare zuravira) te koIkaja hoya che. arthAta-jema sipAha baccAo laDAI karavA jAya che, paNa jyAre tyAM jIva javAnI vAta Ave che tyAre sarva pitAne bacAvavAnI koziza kare che ane keIkaja e mAne pUta hoya che ke je potAnA mAlekane khAtara jIva ApI de che, tema jeo paramAtmAnA mArgamAM dAkhala thavA mAMge che yAne duniyavI lebha lAlaca upara phatteha meLavI minaI mArgamAM jAya che temAMthI keIkaja e bahAdura nara hoya che ke je duniyavI hareka prakAranA lebhalAlaca-havasa choDI chellI ghaDI sudhI TakI rahe che ane nekI mATe Apabhega ApavA ane pitA upara game evuM dukha Ave ane maraNa nipaje te paNa khuzIthI sahana karavA taiyAra hoya. (13) surA sehi jAnIye, laDe dhanIka heta; purA purajA he rahe, teu na choDe kheta. khare zuro te teja gaNAya ke je pitAnA mAlekane (paramAtmAnA) cAhane khAtara ja laDate hoya ane nahi ke potAnA svArtha mATe, ane je tema (paramAtmAne khAtara) laDato hoya te pitAnAM zarIranA kakaDe kakaDA thaI jAya te paNa laDAinuM medAna kadI cheDato nathI. Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 250 kabIra vANI. (814) kheta na choDe suravA, je dou dala mAMhi, AzA jIvana marakI, maname Ane nahi. khare zuravira purUSa kadI paNa laDAInuM medAna choDatA nathI paNa bane lazkaramAMthI laData AgaLa vadhe che, kAraNa ke tenAM manamAM jIvavAnI AzA ke maravAne bhaya jarAe raheto nathI, paNa tenAM vicAra mAtra pitAnA mAleka mATe laDavAnA dharma (pharaja) uparaja rahelA hoya che. sArAMza-ke je paramAtmAnI rAha upara cAle che te kadI paNa pitA viSe kAMI paNa vicAra rAkhatA nathI. (815) bhAge bhalA na hayagI, meM mArI ghara dUra zira sAheba saMpa, saca kaheke sUra. zuravira purUSa jANe che ke medAnamAMthI nahAvAthI tenuM bhalu thavAnuM nathI, temaja tene bhaya hoya che ke mAruM (paramAtmAne puravAnuM) ghara ghaNuM dura che, ane pitAnuM mAthuM te paramAtmAne seMpavAnuM cheja. tyAre te zure zA mATe anya vicAra kare? (816). je zira sapA sAMike, vaha zira bhayA sanAtha, kabIra ke ubarana bha, jAkA tAke hAtha jeNe mAthuM paramAtmAne sepyuM teNe, potAnAM mAthAne baLavaMta dhaNunA hAthamAM ApeluM kahevAya; kAraNa ke mAthuM te mAlekanuM ja (ApeluM) che tyAre tene havAle karI meM (kabIra) te mAruM kalyANa karI lIdhuM che. Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ khare zuravira kezu? 250 251 (817) je muvA hI hatame, kaI na buje sAra harijana harisA he rahA, mAyA rahI zira mAra. je paramAtmAnA prema arthe mare che, tenI kadara kaI paNa duniyavI mANasa bujato nathI, kAraNa ke duniyavI loko samajatAM nathI ke paramAtmAne baMda duniyAmAMthI mu te paramAtmA pAse pugI gayo ane mAyAnAM baMdhanamAMthI te chuTa , tethI mAyA pitAnuM mAthuM kuTavA beThI che. (818) : : kabIra! yA ghara prema, khAlAkA hAra nahi ziza utAre hAthasuM, so ghara peThe ghara mAMhi. A kabIra! A premanuM ghara che, te kAMi tArI mAsI (mAyanI bena)nuM ghara nathI ke tyAM tuM lADa karato sahelAIthI jaI zake e prema (meLavavA)nA gharamAM te, jyAre tuM tAruM mAthuM potAnA hAthe utArI nice muke tyAre ja pesI zakAya. (819). surA sehi jAnike, pAMva na piche paMkha Age calA pijhA phire, tAkA sukha na dekha. khare zure mANasa tene jANavo ke je potAnA paga pAchaLa haThADeja nahi; je AgaLa cAlI pAcho haThe te mANasa khare zure nathI ane tenuM meha jevuM nahi. (20) ghAyalakI gata era haya, eranakI gata ora, khAMnaja lAgA premikA, rahA kadIza Thera. ghAyala thayelAnI bAbada judI ja che, jyAre bIjA sarvenI bAbada kAMi oraja che. mane kabIrane premane te bAna lAge tethI huM izvarI mArgamAM draDha thayo chuM. Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 252 kabIra vANuM. (821) surAla te dala nahi, caMdanakA bana nahi saba samUdra matI nahi, yuM harijana jaga mAMhi. lazakara kAMI sarve zurA purUSanuM ja (baneluM) hotuM nathI, phakta eklAM caMdana (sukhaDa)nAM jhADathI vana baneluM hotuM nathI, ane badhAja darayAmAMthI motI nikaLatAM nathI, tema jagatamAM harijana (DAkaja) hoya che. (822) sArA zuza bahu mile, ghAyala mile na kayA ghAyala ghAyala mile, taba (rAma) bhakita draDha heya. laDAInA ghA khamyA vagaranA kahevAtA zuravire te ghaNAe dise che, paNa kaI khare ghAyala (zuravira) maLatuM nathI; jyAre ghAyalane khare ghAyala purUSa maLe tyAreja paramAtmA taraphanI teonI jAnaphezAnI majabuta thAya. (823) karadI dhAtha rAmakI, kAcA Tike na keya zira sepe sidhA kare, zurA kahiye soya. paramAtmAne maLavAne mArga bahu kaThaNa che, jemAM kAcA purUSo TakI zaktA nathI; paNa je pitAnuM mAthuM ApI khaDe ubho rahI laDI zake teja mANasa AgaLa vadhI zake che, ane tene ja khare zuravira kahevo. (24) pahele dAtA meM bhayA, harike eNpa ziza piche dAtA hari bhayA, kAha karUM bakSiza? kabIra kahe che ke, pahellAM huM ApanAra thayo ane meM mAruM mAthuM paramAtmAne soMpyuM. te pachI, paramAtmA dAtA yAne ApanAra thayA tyAre have huM tene zuM ApI zake ? arthAta-tana, mana, sarvasva paramAtmAne meM arpaNa karI dIdhuM eTale have bAkI rahyuM chuM ke te huM ApuM? Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 25 Apabhega Ape e khare zuravira ke? (825) dekhA dekhIsuM caDhe, marma na jAne kAya; sAMIyAM kAraNa ziza , zurA jANuM seya. eka bIjAne joIne je kazuM karavA jAya te, khare bheda pAmI zakatA nathI, paNa je kevaLa paramAtmA mATeja pitAnuM mAthuM arpaNa kare te mANasaja khare paramAthI purUSa che. (826). zira sakA khela haya, se zuranA kAma; pahele maranAja AgAme, piche kahenA ma. mAthAne saTTo ramavo e kharA zuravira purUSanuM ja kArya che, kAraNa ke tyAM pahelAM AgamAM javA pachI paramAtmAnuM nAma levAI zakAya che. arthAta-paramAtmAne maLavuM e kAMI seheluM kAma nathI, dareka pitAne svArtha choDI devAne draDha TharAva amalamAM muke teja e mArgamAM dAkhala thai zakAya che. (827) sAMIyAM zIta na pAIye, Ato mile na koya; kabIra saidA rAmasuM, zira bina kabU na heya. mehaDAMnI khAlI vAtothI paramAtmAne maLI zakAtuM nathI paNa paramAtmA sAthe sATuM karavuM hoya ane paramAtmAne maLavuM hoya te jyAM sudhI sadvartana rAkhI potAnuM mAthuM tene havAle karato nathI tyAMsudhI tenAthI tene (paramAtmAne) pugAtuM nathI. Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 254 kabIra vANI. (828) harikA guna kaThana haya, UMcA bahu astha zira keTI paga tala dhare, taba aa pahoce hatha. izvarI guNa meLave e bahu muzakela che, ane te eTale bhAre praga che ke tene vicAra hoTethI belI zakatAja nathI, paNa tyAM pahoMcavAne mATe jyAre mANasa potAnAM karoDe mAthAMo paga nIce muke, yAne potAnI khudane kacaDI nAMkhe tyAre tyAM pugI zakAya che. (829) uMcA taravara gagana phaLa, paMkhI muvA saba jAra; baheta ziyAne paca gaye, phaLa lAge para dUrae jhADa ghaNuM ucuM che ane tenAM phaLa cheka AsamAne lAgelAM che, ane te meLavavA jatAM paMkhIo badhAM purI kare che, ghaNuMka kahevAtA paMDIta purUSo te levA gayA, paNa te phaLa teothI dUra ane dUra ja rahyuM. (830) dUra bhayA te kayA bhayA, zira de neDA hoya; jabalaga zira sepe nahi, cakha zake ne ke. kabIra kahe che ke -te phaLa ghaNuM dura che te zuM thayuM ? tuM je mAthuM Ape te te tArI AgaLa Ave kAraNa ke jyAM sudhI tuM mAthuM Ape nahi tyAM sudhI te cAkhI zakAtuM nathI. (831) e rana mAMhi paiTha kara, piche rahe na zura sAhebake sanamUkha rahe, dhara de ziza hajUra. je zure purUSa paramAtmAnA mArgamAM ekavAra dAkhala thayA , pachI te kadI paNa pAchaLa haThata nathI, paNa paramAtmAnI samakSa ubho rahe che, ane pitAnuM mAthuM tenA paga AgaLa hAjara kare che. Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ khare| rivara kANu (832) lAgI lAgI hA kare, lAgI nahi lagAra; lAgI tamahi jAnIye, nisa jAya / sAra. "mane prema lAgyA che," evuM mAtra maheADethI amastuM zuM kholavu? hu' (khIra) kahuM chu ke meheDethI je A pramANe phakata khelyA kare tene prema lAgyAja nathI, paNa jyAre aMtara paramAtmApura lAge ke e sAra (duniyavI hareka prakAranAM AkaSa Na) nikaLI jAya che ane te veLA te mANasanI hAlata taddana badalAi jaya che. (833) kAcA mAha kamAna kara, pAMca tata kara tAna; mArA tA mana saraghelA, nahi tA saccA jAna. 255 ema kAMi prema lAgatA nathI, paNa jyAre tuM tArI kAyAne kAMna pere vALe, tArI pAMce chidranI tAMna banAve, ane tArAM bhaTakatAM manane mArI mArI zAMta kare, tyAreja te rastA hAtha Ave nahi teA badhuM phAkaTa che. (834) zizna utArI bhu dhare, upara dhara de pAca; dAsa kabIrA yuM kahe, esA hai| tama Aya. mAthuM utArI jamInapara muke, ane tenI upara paga muke tyAreja, huM dAsa kabIra kahuM chuM ke te mANasa paramAtmAne pugI zake, nahi teA kadI paNa nahi. (835) jakha laga dhaDapara ziza haya, suza kahiye nAhi; mAthAM tuTI paDa laDe, jhurA kahiye tAhi jyAM sudhI dhaDa upara mAthuM raheluM heAya tyAM sudhI kAi paNa zurA kahevAya nahi, paNa mAthuM nice tuTI paDe ne zarIra laDacA karatuM rahe, tyAre te khare| zuravira kahevAya. Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 256 kabIra vANI. (836 ) kabIra sAcA suravA, kaba na pahere leha janake baMdha khelake, choDe tanakA meha o kabIra! khare zuravira purUSa kadI paNa loDhAnuM bakhtara paherate nathI; te pitAne aMgarakho paNa kahADI nAMkhI laDe che, arthAta-pitAnAM zarIra mATe kAMi paNa darakAra karatA nathI. " (837) kaThanAI kachu nahi, je zira badale leha rAma nAma nahi chAMDIye, je zira karavata deya. muzkelI kaI paNa nathI, mAtra manane reha badalavAne che, te e ke, game e thAya te paNa rAma (paramAtmA)nuM nAma choDavuM nahi, mAthA para karavata kAM na pharatI hoya te paNa paramAtmA upara jenuM dila lAgyuM che te kadI paNa pharato nathI, e rIte jenAM mananI leha badalAI yAne mana paramAtmA tarapha rahetuM thayuM te pachI paramAtmAnA mArgamAM AgaLa vadhavAne kAMija muzkelI nathI-mATe kabIra kahe che ke tuM te (paramAtmAnuM) nAma choDate nA. Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ birahA viSe. (232) birahA khurA haya jana kahe, birahA haica sulatAna; jA ghaTu hari birahA nahi, sA ghaTa sadA masAna, birahA cAne mANasanAM aMtaHkaraNamAM (sarva khAkhada mATe) majabuta thatI jatI icchA athavA sAdhAraNa bhASAmAM kahIye teA kheMcANa thatI e lAgaNI mATe leAkA kahe ke te kharAba che, paNa kabIra kahe che ke e (premanI) lAgaNI uttama che; paraMtu jenAM aMtaramAM e khe'cANa paramAtmA tarapha thatuM nathI, paNa jenuM mana bhalatIja duniyavI vastu upara lAgeluM hAya te mANasanuM zarIra saTTAnu masAnaja che. arthAta-mANasane jIva ane paramAtmA vacce je jIdAi thai che tenu pAchuM joDANa athavA ekatra thavuM, ane e mATe jIvatuM talavuM, te birahA che. tethI kabIra kahe che ke jenAM aMtaramAMja e lAgaNI thatI nathI te mANasanuM zarIra jIvatuM hAvA chatAM masAna kahevAya. (839) birahA AyA dudhasA, kaDavA lAgA kAmaka kAyA lAgI kALasi, miThA lAgA rAma. je mANasanAM hRdayamAM e lAgaNI ekavAra draDha pedA thai tene chidranI meAja bhAgavavAnuM dADhu jhehera jevu' lAge che, ane zarIra je paramAtmA sAthe melApa karatAM vacce aDacaNa karyAM kare che te akArU' thai paDe che, ane 7 paramAtmAnIja vAteA pasaMda paDe che, ane khIjuM kazuM bhAvatu' nathI. Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 258 kabIra vANI. (840) ja tame birahA base, tA tana lehu na mAMsa itanA bahena hi ubarA, hADa cAma ora zvAsa. jenA hRdayamAM paramAtmA tarapha prema prakAzato thayo te mANasanAM zarIramAM lehI ane mAMsa ghaNuM nahi hoya, tenI kazI cintA nathI; tenuM cAmaDuM, hADakAM ane zvAsa (prANa) cAlatuM hoya eTaluM ja basa che. arthAta-paramAtmAnI rAha para cAlatAM mANasane duHkha Ave athavA tenuM zarIra nabaLuM paDI jAya, tenI koI ciMtA karavI nahi; kAraNa A zarIra to ekavAra paDavA (maravA)nuM ja, ane jyAre duniyavI lobha lAlaca mATe, mANasa phekaTanI jaMjALe uThAvI pitAne kaSTa Ape che, tyAre paramAtmAnI rAhamAM cAlavAne ane paramAtmAne meLavavA mATe, ApaNuM zarIrane kaSTa ApavuM temAM zuM khoTuM che? paise Take mANasane sukha ApI zakatA nathI, jyAre paramAtmAnA melApathI te amara (haMmezanuM) sukha prApta karI zakAya. (841) birahA kuMDI bhuMDa paDe, darazana kArana rAmanuM jIvata darazana nA diye, khuve nahi kAma. kabIra kahe che ke paramAtmAnAM darzana karavA mATe zarIra upara seMkaDo dukha AvI paDe to paNa tenI paravAha karavI nahi, paNa bhakita eja karavI ke o paramAtmA! jIvatA jIvata tArI sAthe meLApa thAya; muvA pachI tArAM darzana thAya evuM huM mAMgate nathI. (84ra) mu piche mata bhilo, kahe kabIza rAma; lohA mATI mila gayA, taba pArasA kayA kAma? e paramAtmA! maraNa bAda huM tane jovA mAMgatA nathI kAraNa ke loDhuM kITAine maTI thaI gayuM pachI pArasamaNunI zI jarUra ? arthAta-mANasane A Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chavapara sakhta karyA vinA paramAtmAne pugAtuM nathI. ra59 (khAkI) duniyAmAMja paramAtmA sAthe ekatA meLavavAnI che, ane A jIvanamAMja je paramAtmAne nahi meLavI zake te muvA bAda tenAthI kAMI thaI zakavAnuM nathI. (843). galuM sumAre nAma, jaryuM panIe lona; aisI birahA paThAyake, nita dukhAve che? pANImAM mIThuM nAkhavAthI te jema aMdara gaLI jAya che, te pramANe paramAtmAnAM nAmamAM huM (kabIra) badho gaLI gayo chuM, ane e rIte (gaLI jaIne) paramAtmAne khAtara potAnA zarIrane haMmezAM kaSTa ApavAne keNa taiyAra che? (844) dekhatahi saba dina gayA, nizabI nirakhata jAya; birahana piyuM pAve nahi, jIvaDA tala jAya. paramAtmAne jotAM jotAM (yAne jovAnI AzAmAM) mArA divasa ne rAta vahI gayAM, jyAM sudhI mAre priya mAleka maLyo nahi tyAM sudhI mAre jIva talavA karato hato. (845) nenA hamAre jala gaye, china china leTe tuja . na tuM mile meM sukha, aisI bedanA muja. dareka paLe tane nirakhavAnI AzAmAM mArA oLA jI gayA ne jyAM sudhI mane tuM maLe nahi tyAM sudhI sukha thAya nahi, e prakAranuM asahaya du:kha mane thaI lAgyuM che. Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 260 kabIra vANI. (846) isa tanakA davalA karUM, khAtI DAluM jIva lehi sIMcuM tela puM, kaba mukha pAvuM pIva. A mArAM tananI battI karuM ne temAM A (mArA) jIvane kAkaDe banAvI meLa, ne telane jage mAruM lehI aMdara sIcuM ke jyAre mArA pIyunuM (paramAtmAnuM) darzana thAya. arthAta-iDhio ane mana sarva paramAtmAnAja vicAra ne vamAsaNamAM kabara rAkhatA hatA. (847) mAMsa gayA piMjara rahA, tA ne lAge kAga; sAMI ajahu na saMbhAryA, maMda hamArA bhAga. (e viyogamAM) mArA zarIranuM mAMsa gaLI gayuM, ne hADapIMjara jevuM thaI gayuM ke te upara kAgaDA paNa AvIne bese nahiM, eTaluM chatAM hajI paramAtmA mane maLyA nahi eTale mAruM nasIbaja abhAgyuM. (848) kabIra! hasanA dara kara, povana para dhara cita bina reve kayuM pAIye, piyu purabalA mita. o kabIra! paramAtmAne maLavuM te kAMI (sAdhAraNa) hasavA sarIkhuM kAma nathI, mATe tuM hasavAnuM mukI de, ane raDavA para ja dhyAna lagADa, kAraNa ke vagara rahevuM, ane bhAre kaSTa bhagavyA vinA paramAtmA maLI zake nahi. (849) hasuM to duHkha na bisare, revuM te baLa ghaTa jAya; manakA maname bisaranA, jaryuM dhuna kAku khAya. kabIra kahe che ke hasavAthI duHkha bhulAtuM nathI, ane raDyA karuM chuM te mArUM baLa ghaTatuM jAya che. (tyAre karavuM zuM? tene pAcho javAba Ape che ke) tuM manamAM ane manamAM ja badhuM visaravAnI koziza kara, jema culAmAM baLatuM thayA vagara mAtra dhumADAthIja lAkaDuM khavAI jAya che tema, duHkhane dekhAva bahArathI karyA vagara, aMtaramAM ja visArI mela. Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paramAtmAne maLavA mATe kabIrajInI vinaMtI. (850 ) pahele agana rahekA, piche prema pyAsa; kahe kabIra tama jAnIye, rAma milanakI zAsa. paramAtmA tarapha prema upajyA Agamaca pahelAM du:kha Ave ane te pachI paramAtmAnAM premanI tarasa lAge, tyAre (kabIra kahe che ke) paramAtmA maLavAnI AzA che, ema jANavuM. arthAta jyAre mANasane duHkha AvI paDe che tyAre te du:khathI paramAtmA tarapha kheMcAya che, ane tyAreja paramAtmA tarapha tene prema bhAva thAya che, ane kabIra kahe che ke darekane e sthitimAM paramAtmA maLavAnI AzA rahe che. (851) jItanA gunAha me kIyA, titanA kare na koya; kAlA huvA sukhaDA, dhA na zakuM bharAya. 61 paramAtmAne maLavA mATe jeTalAM du:kho meM veThayAM teTalAM kAi veThaze nahi. du:khathI mArU` mehuDu' evuM tA kALuM mArI gayu` ke game eTaluM raDavAthI te dhAvAtuM nathI. ( para ) birahenI mara jAyagI, Atura hAla zarIra, megI duna diye, tA jIve dAsa khIra. eka strI khIjA maradapara prasanna thayalI heAya tene jovAne mATe Atura hoya che, tema kabIra kahe che ke e paramAtmA! hu tane jovAne mATe AturatAthI rAha jou' chuM mATe mane tArAM darzana jaladIthI dai de, tAja huM jIvI zakuM'. (853) bahenI deta saMdezA, sunA hamAre sujAna; megI tuma A zilA, nahi tA taLyA prAna. jema eka strI peAtAnA vahAlA upara peAtAne maLI javA mATe sadeze mekale che tema, kakhIra kahe che ke je paramAtmAne Azaka bane che te paramAtmA Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 262 kabIra vANuM. tarapha pitAnA aMta:karaNane avAja maLe che ane kahe che ke e paramAtmA! tuM mane jaladIthI AvI maLa, nahi te A prANa choDI daIza. (854) sAMiyA tuma mata jAniye, ke prIta ghaTe kavacita; maruM te tuma sumarana marUM, te sumarUM nita. e mArA mAleka! tuM ema ne samajato ke tArI taraphanuM mAruM vahAla kadI paNa ghaTaze, nahi kadI nahi, kAraNa ke mArA hRdayamAM tuM niraMtara vaseluM che tethI mArAM avasAna veLA paNa huM tArI ja yAdamAM marIza, ne jIvato rahIza te niraMtara tAruM smaraNa karyA karIza. (855). meM divAnI rAmakI, divAnI kahe saba keya meha divAnA A mile, taba baMdI caMgI heya. huM to rAma (paramAtmA)nI divAnI chuM, ane bhale mane badhA (duniyAnA) leke divAnI kahe tenI huM darakAra karatI nathI, paNa mane mAre divAne (Azaka yAne paramAtmA) kyAre AvI maLe tenI huM rAha jouM chuM. te jyAre mane AvI maLaze tyAre ja mAruM divAnApaNuM jatuM raheze ne sAvadha thaI jaIza. (856) papaiyA piyu piyu kare, nizadIna premakI Aza; paMkhI viraha nA chAMDahi, te kayuM chaDe nija dAsa. bulabula jevuM pakSI te mAlekanA premanI AzAmAM "pIyu pIyu" karatuM rAta divasa pikAra kare che ane jyAre tenA jevuM eka nAnuM prANu tenI (paramAtmAnI) chakkara mukta nathI to huM ke je paramAtmAne baMde (mANasa jAta) chuM te kema te mAleka (maramAtmA)nI yAda bhulI jAuM yAne tenI jIkara karavAnuM mekupha rAkhuM ? Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paramAtmAne meLavanAranI thavI joItI hAlata. 263 (857). ATha pahora esaTha ghaDI, lAgA rahe anurAga hirake palaka nA bisare, taba sAcA pairAga. kabIra kahe che ke divasanAM AThe pahera ane dareka paheranI seMsaTha ghaDi che , te dareka ghaDie mANasanuM citta jyAre paramAtmAmAM lAgeluM rahe, ne tene (paramAtmAno) khyAla haiyAmAMthI visarAyaja nahi, tyAre jANavuM ke te mANasane khare vairAgya upaje che, ane tenuM mana duniyavI mAyAparathI uThI paramAtmApara lAgyuM che. (858) nyuM merA mana ajameM, meM terA mune hoya; tAlA lehA dhuM mile, sAMdha na lakhe keya. kabIra kahe che ke e paramAtmA! jema mAruM mana tArAmAM bharAI rahyuM che tema tArUM mArAmAM bharAya, evuM huM mAnuM chuM. jema garama kIdhelA lokhaMDanAM kakaDAne sAMdha kare che tyAre te sAthe maLI jAya che, ne tenI sAMdha ke pArakhI zatuM nathI te mujaba ApaNe banne sAthe maLI eka thaI jaIe. - (859) kapha kAyA cita cakamakA, jhAli vAraMvAra tina vAra dhuMvA uke, ceka pare aMgAra. jyAre A melAM (khAkI) zarIrane temaja mArA manane vAraMvAra jhALyuM yAne mArI raheNI-karaNI sudhArI mArA manane zuddha vicAramAMja rokyA kIdhuM toye) traNa vAra temAM dhuMvADe thayo, ane ethI vAre temAM agni pragaTa thayuM. (860) pAnIkI mAchalI, caDhI parabate gaI; agni piyA puSTa bhaI, jala piyA mara gaI. (ema karatAM karatAM) te pANImAM rahelI mAchalI (jIva) cheka pahADane mathALe pugI ane tyAM teNue agni pIdhe, tyAre te majabuta thai, (ethI ulaTuM) jyAre te pANImAM ramatI hatI tyAre maraNa pAmatI hatI. Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 264 kabIra vANI. athata-mAchalI te mANasane jIva yAne mANasa, je A nicalI (khAkI) duniyAmAM ja ramyA karato hato cAne iDhionI bhegavAtAM sukhamAMja meja che evuM mAnyA karatuM hatuM tyAM sudhI tenuM maraNa nipajyA karatuM hatuM paNa jyAre te A utaratA prakAranI IcchA kahADI nAkhe che, ane paramAtmAne maLavAnI icchA rAkhe che, ane jyAre uMca bhAnamAM rahete thAya che tyAre ja te majabuta thatuM jAya che ane maraNanA pherAmAMthI bacavA pAme che. (81). samudra lAgI Aga haya, nadI jala keyalA bhaI; jAga kabIra dekha le, machIyAM taravara caDha gaI. samudramAM Aga lAgI, ane nadI baLIne keyelA thaI gaI. have e kabIra! tuM jAgRta thaI je, ke pelI mAchalI (paravatane mathALenAM) jhADa para cahaDI gaI che. arthAtasamudra te mANasanuM zarIra, nadI te mANasanuM nicaluM bhAna, zarIramAM lAgelI Aga, te paramAtmAnA premanI Aga, je nadI yAne nicalAM manane bALIne koyalA kare che, tyAre tene duniyAnI mAyA parathI kheMcI kADhe che, e rIte jyAre mANasanuM mana pavitra thAya che, ane duniyavI vastuo parathI mananI icchAo nikaLI jAya che, tyAre te mAchalI yAne jIva te jhADa para yAne uMca bhAnamAM jaI zake che. (862) sabake birahana huMbalI, tuM karyuM birahana lAla! paracA pAyA piyukA, yuM hama bhAi nehAla. jenAM aMtaHkaraNamAM premanI Aga saLagI hoya che, te mANasa dubaLe thaI jAya che, tyAre e premanI agnithI baLatI suMdarI! tuM kema evI (lAlamalAla) tanadosta lAge che? (javAba maLe che ke) e bhAI, mane mArA piyune patte maLyo tethI have huM nehAla thaI gaI chuM. arthAta-kabIranuM kahevuM ema lAge che ke je izvarI mArgamAM cAlavA mAMDe che tene pahelAM ghaNI Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paramAtmA maLyA pachInI hAlatanuM khyAna. karI bhogavavI paDatI hovAthI, yAne pitAnA darzane mArI haThAvavA, dvionI moja majA choDavI vagere kozeza karatAM tenAM zarIrane pahelAM duHkha thAya che, ane te nabaLuM paDI gayeluM dekhAya che, paNa tenI darakAra karatAM, makkamapaNe ane hiMmatathI, pavitrAmAM AgaLa vadhatuM jAya che, ane ekvAra teNe pitAnI idri ane mana upara saMpUrNa kAbu meLavyo, te pachI tenuM zarIra pAchuM AsuduM ane kharUM tanadosta bane che. pagamabara jIsasa krAIsTa kahe che ke - Seek ye first the Kingdom of Righteousness, and all these things (of the world) shall be added unto ye ya usai sel bhegavI tuM pavitrAI (azoI) nuM rAjya meLava, ke jethI pachI tane (duniyAnI) sarve cIne AvI maLaze. (863) sAcA pAyA sukha upanA, dila dariyA bharapura sakaLa aMdherA miTa gayA, jaba sAMi milA hajura. je sata hatuM te maLyuM tyAre mane kharuM sukha uparyuM, ane mAruM mana sukhanA samudra jevuM bharapura thaI gayuM, ane jyAre mAro dhaNI (paramAtmA) mArI sanamukha AvI ubhe, tyAre sarve prakArane aMdhakAra jato rahyo ane mAruM ajJAnapaNuM dUra thaI, mAre lagatA ane AkhI jehAnane laLatA bhedanI mane samaja paDI gaI. (864) kabIra, cala jAya thA, pucha liyA eka nAma calatA calatA tahAM gayA, gAma nAma nahIM ThAma. huM paramAtmAnI rAhamAM cAlyo jato hato, cAlatAM cAlatAM eka rAhadArIne paramAtmAnuM nAma puchI lIdhuM. pachI te nAma japate japate AgaLa ane AgaLa cAlyA kIdhe, tyAre Akhare jyAM koI gAma nahi maLe, kAMI rahevAnuM nahi maLe, ane koinuM nAma nizAna nahi maLe tyAM huM jaI pahoMcyA. Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kabIra vANI. (85) ketaka dekhA deha bina, ravi sasi bina ujAsa sAheba sevArze rahe, paravAhi dAsa eka ajAyaba jevo mAro ja dekhAva zarIra vinAne meM joye. mArI iDhio ane mana adraSya thaI gayelAM hoya, tevI hAlatamAM meM A ajAyaba jevo dekhAva je. vaLI e dekhAva jovA mATe sUrya caMdranuM ajavALuM paNa tyAM nahi hatuM, pachI huM eka nekara mAphaka mArA mAlekanI sevAmAM rahevA lAge, ane A duniyAnAM sarve karyo ane bramo viSenI mArI ciMtA maTI gaI. (866) gharati gagana pavana nahi, nahi tumbA nahi tAra; taba harike harijana thA, kahe kabIra bicAra. jyAre pRthvi, pavana, AsamAna kAMI nahi hatuM ane tuMbaDuM ke tene tAra kAMIe nahi hatuM, tyAre mAtra paramAtmA ke paramAtmAne bhagata te hAja evuM mAruM kahevuM che, je mATe te vicAra kara. (67) dekhA eka agama dhanI, mahimA kahI na jAya teja puMja pragaTa dhana, maname rahA samAya. meM te sAhebane che, jene iDhio pahoMcI zaktI nathI ane tene mahimA yAne meTAinI vAta moDethI kahevAI zakAtI nathI, te prakAzane jaththA hRdayamAMja samAI rahyo, eTale ke te mAtra anubhavamAMja rahe che, yAne je koI anubhave teja jANI zake. Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paramAtmA banyA pachInI hAlatanuM khyAna. 267 (868) dipaka dekhA jJAnaka, paMkhA aparama deva; cAra vedake gama nahi, tahAM kabIrA seva. jene jovAthIja sarve bhrame ane vAta samajAI jAya che, te dipakane meM dIThe; ane kazAM sAthe sarakhAmaNI nahi thAya evA paramAtmA tarIke meM tene pichA, ane cAre vede jenI vAta samajAvI zaktAM nathI, evA te mAlekanI sevAmAM huM khaDe rahe. (869) aikutha upara basata haya, erA sAheba saha, jAke rUpa na rekha heya, se aMtara milyA mohe. vaikathanI pele pAra (jene jaraztIomAM garothamAna kahe che, tenI pele pAra) mAre sAheba rahe che, jene AkAra lITI ke AkRti kAMIe nathI te paramAtmA mane mArAM aMtaramAMja maLe. (870) hari saMpata zitaLa bhayA, miTA meha tana tApa; niza bAsura sukha upajA, jaba aMtara pragaTa Apa. A izvarI khajAne maLe tyAre mArA manane zAMtI thaI ne duniyavI vastuo paranI mArI (khoTI) bhAvanA dura thaI, mArAM zarIrane lagatI moha mAyAne tApa yAne durguNo sarve nikaLI gayA, ane jyAre paramAtmA mArAM aMtaHkaraNa (haiyAM) mAM pragaTa thayA, tyAre ja mane haMmezanuM sukha prApta thayuM. (871), kabIra! dila sAta bhayA, hari beThA daradhe Aya; jIva brahmA milA huvA, aba jIva kahAM na jAya. kabIra! jyAre tArUM aMtara pavitra thayuM ne tArUM cakIna paramAtmApara majabuta thayuM ane paramAtmA jevuM sukha bIjuM nathI e tane saMpUrNa Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 268 . kabIra vANuM. vizvAsa Ave tyAre tAro jIva ane paramAtmA eka thayA, ane jIva ekavAra paramAtmA sAthe maLe ke pachI pAche duniyavI vastu para kheMcAvAne nathI. (872) mana sarevara subhaka jala, haMsA kela karAya mugaTA phaLa nizadina cuMge, aba uDI aMta na jAya. sarovaranAM pANI samAna mana zAMta paDe che tyAre temAM haMsa pakSI ramavA mAMDe che (jIva uMcI hAlate jaI puge che) ane tyAM tene rAta ne divasa metI phaLa khAvAne maLyAthI, te kadI paNa bAhera javA mAMgato nathI, sArAMza ke paramAtmA maLe tene AkhI jahAna maLe tyAre bIjI kaI vastu mATe te Atura heya? (873) kabIra hame jaba gAvate, taba harijaniyA nahi aba hama dilameM pekhIyA, taba gAku kachu nahi. huM (kabIra) jyAre paramAtmAnI tArIpha yAne bhajana (ama) heDethI gAyA karatA hatA, tyAre paramAtmAne pichANu hatuM nahi; have jyAre meM tene (paramAtmAne) mArAM aMtaramAM oLakhe, cAne mane paramAtmA maLyA tyAre have mane (heDethI) gAvAnuM kAMi rahyuM nathI, yAne bAharanI kriyAo mAre mATe karavAnI rahI nathI. (874) kudarata pAyA khabarasu, sadagurU diyA batAya bhamarA valabhA kamalasu, aba uDI aMta na jAya. mArA sagurUe mane jJAna ApyuM, te jJAnathI mane kudarata viSenI badhI khabara thai gaI, ane jema bhamarAne kamaLa kula maLI jAya tyAre te bIje ThekANe bhamato nathI tema, jIvane jyAre uMca jJAna maLe che, tyAre te (duniyavI) mAyA ke havasa mATe darakAra karato nathI. Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paramAtmA maLyA pachInuM hAlatanuM khyAna. 269 (875) hama vAsI vahAM dezake, jahAM avinAzIkI Ana, sukha dukha tahAM vyApe nahi, saba dina eka samAna. huM te dezane rahevAsI thaI gayo, ke jyAM amagI rahelI che, ane jyAM nAza che ja nahIM. tyAM sukha ane duHkha (je A nicalI jahAnamAM mANasane lAge che) tevuM kAMIe nathI, paNa badhA divasa ekasamAna hoya che, ane sarvatra (sukhI) hAlatamAM chava rahelo hoya che. (876). hama vAsI vahAM dezake, jahAM bAre mAsa bilAsa; prema kare bikase kavala, teja puMja prakAza. huM te dezane rahevAsI thayuM ke jyAM bAre mAsa yAne niraMtara sukha ja che, ane jyAM premane jharo vahI temAMthI miThuM amRta nikaLe che, ane jyAM niraMtara jhaLatI rozanI (prakAza)ne jaze mAtra rahelo che. ' (877) hama vAsI vahAM dezaka jAta varaNa kula nAhi; zabda milAvA che rahA, para deha milAvA nahi. huM te dezane rahevAsI thaI gaye, ke jyAM jAta-varaNa ke kuLa jevo kAMI (aMtara) hoto nathI, paNa jyAM (te gupta) zabdathI ja maLI zakAya che, paNa A zarIrathI tyAM maLI zakAtuM nathI. arthAta-A dehathI huM alaga thai gaye. (878) hama vAsI vahAM dezake rU5 varana kachu nAhi, sena milAvA che rahA, sabda milAvA nahi. (te pachI) evI hAlata thaI ke jyAM AkAra ke raMga jevuM paNa kahyuM rahyuM nahi-tyAM zabdanuM paNa kAma rahyuM nahi, paNa tyAM mAtra izArAthIja Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 270 kabIra vANuM. jyAM AkAra ke raMgane maLI zakAya che. e hAlata evI che ke paNa heta nathI. khyAla (079) hama vAsI vahAM dezake, pIMDa brahmana kachu nahi, Apa para dou bisarA, sena milAvA nahi. (te pachI) evI eka hAlata AvI ke jyAM, huM pote ane Izvara judA hoya, evuM paNa jatuM rahyuM. jyAM isAre karavAnuM paNa kAMi rahyuM nahi. paNa te hAlata evI che ke jyAM "huM paNuM" paNa "huM chuM" evuM bhAna jatuM rahe che, eTale paramAtmA maLe tyAM "ba"ne khyAla hotuM nathI, ane jenAra eka, ane jovAnuM bIjuM evuM "bepaNuM" tyAM hotuM nathI. (880). teja puMja deharA, era teja puMjakA deva, teja puMja jharamara jhare, tahAM kabIrA seva. tyAM puMjavAnuM deheruM hatuM te paNa prakAzaja hatuM, ane deva te paNa prakAzaja hate; jyAM sarvatra prakAza jharamara jharato hato tyAM kabIra jaI lAge. (881) sunya maMDaLame ghara gayA, bAjA zabda rasAla; rema rema dipaka jhare, pragaTA Apa dayAla, mArUM rahevAnuM sucamAM thaI lAgyuM, ke jyAM mAtra te (gupta) zabdane ja avAja thayA karato hato, ane jyAre Apa cAne paramAtmA mArAmAM jAhera thayA, tyAre mArAM rUve rUve prakAza prasarI rahyo ane tyAM prakAza zivAya bIjuM kAMija rahyuM nahi. Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paramAtmA maLe tyAre kevI hAlata hoya ? 27 (882) agama agocara gama nahi, jahAM jhilamile jeta; tahAM kabIrA rama rahA, pA5 puna nahi chota. jyAM te jeta prakAze che tyAM kAMI dizA ke hada cA jagyA jevuM kAMi nathI, jyAM kazuM ( khe) levAnuM cheja nahi, ane jene vicAra paNa thaI zakatuM nathI te hAlatane huM kabIra thaI gayo, ke jyAM pApa pUnya kazuM raheluM nathI. (883) pAra brahma ke tejake, kaisA hatha anumAna kahevekI zabhA nahi, dekhA hi pramAna. e nirAkAra (AkAra vagaranI) hAlata viSe manamAM anumAna ke tarka karavo e sarva phekaTa che; tenI vAta meheDethI kahevAmAM sAra nathI, kAraNa ke te hAlatane anubhava te mAtra sAkSAta darzanathI ja thaI zake, yAne je te hAlata anubhave tene ja samaja paDe che. (884) mana madhura pikara bhayA, kiyA niraMtara khAsa kamalaja kula nira banA, kei pekhe nija dAsa. tyAMnI vAta viSe kahI zakAya te eja ke tyAMne miThAsa pIdhAthI mana zAMta ne sukhI thaI jAya che, ane te ekaja (sukhI) hAlatamAM mana haMmezAM rahe che-kamaLa kula pANu thaI jAya, tene keI khare paramAtmAne bhakta hoya teja pArakhI zake. (885) khAlA nAlA hima jaLa, se phira pAnI hoya ja pAnI te motI bhayA, se phira nira na hoya. ThaMDIthI nALAMnuM pANuM, barapha thaI gayuM hoya tenuM pAchuM pANI thaI zake che, paNa je pANInuM ekvAra metI baMdhAI gayuM te pAchuM pANuM thaI Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 272 kabIra vANuM. zatuM nathI. sArAMza ke, paramAtmAnAM darzana karavAM te ghaNuM ja uMca hAlata che, ane je te hAlate puge te hAlatane A nicalI hAlatamAM lAvI zakatuM nathI, yAne te uMca hAlatanuM varNana zabda mAraphate darzAvI zakatA nathI. (886) kabIra, mAraga agama hatha, saba munIjana beThe ThAka, tahAM kabIrA cala gayA grahI sadagurUkI zAkha. o kabIra! te mArga nahi jANI zakAya evo che, ane te jANavA mATe ghaNA munI lake ThokIne beThA che, te hAlatamAM huM kabIra jaI lAge kyAM mArA sadgurUnI sAkSI (hAjarI) rahelI hatI. (887) sura nAra Thake munIjanAM tahAM kei na jAya moTA bhAga kabIrakA, tahAM rahA lelAya. * jyAM pahoMcavAne mATe ghaNA ghaNA zuravIra ane moTA kahevAtA munIoe phAMphAM mAryA che, paNa tyAM purI zakyA nathI tyAM mAruM nasIba moTuM ke huM jai zake. (888) pAnI hiMse pATalA, dhuMvA hise chana; pavana biga utAvaLA, se ded kabIre kIna. je pANI karatAM paNa pAtaLuM che, dhuMvADA (gesa) karatAM paNa halakuM (ochA vajananuM) che ane pavana karatAM paNa jenI jhaDapa vadhAre che, tenI dekhI yAne oLakha kabIrane thaI gaI. Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paramAtmA maLe tyAre kevI hAlata hoya? 276 (889) dekho karama kabIrakA, kachu pUrabalA lekha; jAkA mehela na munI lahe, se dosta kiyA alekha. mArUM (kabIranuM) nasIba kevuMka moTuM bhAgyavaMta hovuM joIe, ane mArA karmanA lekha kevAka jabarA hovA joIe, ke je mahelane mAtra jevA mATe moTA moTA munIo talapI rahyA topaNa te mehela joI zakyA nahi jyAre mane te mahelanI aMdara rahenAra dhaNuM (paramAtmA)nI mulAkAta thaI gaI. (890) pIMjara prema prakAzayA, hire liyA ujAsa caMdra surya ke gama nahi, tahAM darazana pAve dAsa. jyAre A zarIramAM IzvarI prema prakAzato thaye tyAre te mahilA hIrA (jIva)ne ujAza maLe ane te jhaLakavA lAgyo temaja jene sUrya ke cadra paNa pugI zaktA nathI tene huM (kabIra) dekhAvA lAgyo ane mane paramAtmAnAM sAkSAta darzana thayAM. (891) mana lAgA una munisuM, gagana pahetA jAya caMdra bihunAM cAMdanAM, jahAM alakha niraMjana rAya. jyAre tamArUM) mana te sAheba sAthe maLI gayuM, tyAre te AkAzamAM pugI gayuM, ke jyAM caMdra vinA ajavALuM paDayA kare che, ane jyAM nahi pArakhI zakAya te haMmezagIne sAheba rahelo che. (892). mana lAgA una muniseM, una mUni manahi bilaga; lona bila gaye pAnIe, pAnI lena khilaga. jema pANImAM mIThuM (namaka) paDavAthI teo banne eka thaI jAya che tema, mArUM mana te sAhebanAM mana sAthe maLIne eka thaI gayuM. Page #291 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 274 kabIra vANuM. (893) pAnI kerA hima havA, hima gayA bahelAya; kabIra je thAse bhayA, aba kachu kahAM na jAya. jema pANInuM barapha thaI jAya che, ne barapha pigaLI pANI thai jAya che, tema huM (kabIra) je asalamAM hato te pAcho thaI gaye, tyAre mane bIjI tarapha javAnuM rahyuM nathI. sArAMza ke je asala pavitra hAlatamAMthI mana nikaLyuM hatuM tevuM pAchuM thaI gayuM ne moTAM pavitra manane maLI gayuM eTale te pAchuM duniyavI cIjo para jatuM nathI. (894). pAMca sagI piyu piyu kare, chaThThA sumAre mana; Ai surata kabIrakI, pAyA rAma ratana. mArI pace idri paramAtmAne pikAra karavA lAgI, ne chaDuM mAruM mana te paNa paramAtmAmAMja bharAyuM tyAre mAruM je asala svarUpa hatuM te ( bu) svarUpa thaI gayuM, ane mane izvarI khajAne maLI gaye. (895). thA5na pAcha mana thIra bhayA, sadagurU dinI dhIra; kabIre hirA banAjhIyA, mAna sarovara tIra. jyAre manane A thApaNa maLI gaI tyAre te tadana zAMta thaI gayuM, ne tyAre sadgurUe mane dhIraja ApI. te pachI meM (kabIre) te hIre (paramAtmA) jhaDape ke je mane mAna sarovara upara jaDa. (896). paMkhI uDA gagana, dhaDa rahA paradeza pAnI pive cAMca bina, bhulI gayA tyAM deza. te pakSI AsamAna upara uDI gayuM, paNa tenuM dhaDa yAne zarIra te paradezamAM ja rahI gayuM, te pakSInI cAMca nahi hatI, chatAM teNe tyAMnuM pANI pIdhuM, ne pidhAthI potAne nIcalo deza (daniyavI bhAna) bhulI gayuM. Page #292 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paramAtmA maLyAnI vAta samajAvI zakAtI nathI. 275 sArAMza ke paramAtmAne maLavA mATe me' dehanu' bhAna cheDayuM. cAne deha rahita (jIva) thayA, tyAre te u`cI hAlatamAM jai puLyA ke jyAM nIcalI duniyAne kAMipaNa bhAsa rahetA nathI. (897) dekhana sarIkhI Ata haya, kahena sarIkhI nAhi; aisA adabhUta samajake, samaja rahe ana mAMhi. nirAkAra paramAtmAne maLavAne lagatI vAta, pAte joya tAja samAca ane bIjo samAve teA nahija samajAya, evI ajAyaba jevI che, mATe tuM ene anubhavaje, ne tArA anubhava tArAja manamAM rAkhaje, te khInna koine kahetA nahi. (898) khina dharatikA gAma haya, bina paMthakA deza bina piMDakA purUSa haya, kahai kabIra upadeza. mArU' kabIranuM kahevAnuM e che ke A jahAMnanI cIjonI sarakhAmaNIe vaDe paramAtmAne lagatI vAtA kheAlI zakAtI nathI. dAkhalA tarIke, mANyuM jyAM rahetAM heAca te jagyAne ApaNe "gAma" kahIe, paNa paramezvara (jyAM) rahe che te jagyAne mANasanAM raheThANanI sarakhAmaNI karIne "gAma" kahevAya nahi; kAraNa jyAM pRthvija nahi tyAM "gAma" kema heAya? eka dezathI khIje deza jaie tyAre teA kAi raste thaine jaiye chIye, paNa paramezvara (jyAM) rahe che, tene mANasanAM raheThANanI sarakhAmaNI karIne "deza" kahIe te te deza javAne kAMi rastA nathI. eka mANasa che ema ApaNe kahIe tyAre tarata tenu zarIra ApaNAM lakSamAM Ave che, have eja rIte ApaNe khelavA jaiye ke "paramezvara" che, tA loko ema samaje ke tene zarIra haze, jyAre tene zarIra tA cheja nahi. Page #293 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 276 bIra vANuM. (899) meM thA, hari nahi thA, aba hari haya meM nahi, sakaLa aMdherA miTa gayA, dipaka dekhA mAMhi. "huM phalANe mANasa chuM" evuM jyAM sudhI mane dekhAtuM hatuM, tyAM sudhI mane paramAtmA dekhAtA nahi hatA. hAla jyAre mane paramAtmA dekhAya che tyAre "huM phalANuM mANasa chuM, evuM mane dekhAtuM nathI. paramAtmA rUpI dipaka mArAM haiyAmAM prakA tyAre pitAne lagatA ane sArI jagatane lagatA koIpaNa viSaya mATe ajANapaNuM rahyuM nahi. (900) karatama karatA nA hatA, nA hatA hATa na pATa, jA dina kabIrA rAmajana, dekhA aighaTa ghATa. jyAre huM kabIra paramAtmAne sevaka thaI acaLa padane pAme ane kadI nAza na pAme evAM sthAne puge, tyAre hATa ane pATa tathA kartA ane karma saghaLuM mArAmAMthI cAlI gayuM. arthAta-jyAre AtmAnI bheTa thAya che tyAre tene bAherane saMsAra tathA kartA kama saghaLuM maLe nahIM thaI jAya che, eTale ke jenAra "huM" jude, ane jovAnI vastu bIjI sAme heya evuM kazuMe tyAM hetuM nathI. (901) guna iMdri sehe je gaI, saddagurU bhaye sahAya ghaTameM brahma birAjayA, baka baka mare khalAya. paramAtmAnI sAthe sAkSAta melApa karAvI zake evA gurUe jyAre mane madada kIdhI tyAre, mArA sarva tamoguNo, sarva rajoguNa, ane sarva satvaguNe, paNuM (kAMika aMze) guma thaI gayA, tethI mArI chae iMdrio naSTa thaI gaI, ane e sarva je thaI gayuM, te mArI kazI zezathI nahIM paNa Apa-meLeja thaI gayuM. sarve guNe ane sarve indrio vinA haiyAmAM paramAtmA birAjelA dekhAyA, temanI sAthe rUbarUmAM melApa thaye, tyAre have paramAtmA AvA che, ane AvA nathI, evo bakabakAre huM zA mATe karUM? Page #294 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paramAtmAne jIva ekaja che (be judA nathI). 277 (92) hasa kara keI na pAiyAM, jIne pAyA se hoya; hasanemeM jo hari mile, te kena dehAgana heya? kabIra kahe che ke, hasatAM khelatAM yAne sahelAIthI koIe paNa paramAtmAne meLavyuM nathI, paNa jeoe tene (paramAtmAne) meLave che, teoe raDIne ja (mahA kaSTa khamI-havasa-lobha-lAlaca choDIneja) meLavyuM che, kAraNa ke ema je hasatAM ramatAM paramAtmA maLatA hate to kaNa verAgI yA jagana thatuM? (903) hAMsI khele hari mile, te koNa saha khurasAna? kAma ke taje, tAhi mile bhagavAna je hasatAM hasatAM paramAtmA maLI jatA hate to, te mATe koNa veTha uThAvate? kabIra kahe che ke ema nathI maLatuM, paNa jyAre mANasa idrinA viSa bhegavavAnI icchA cheDI de, potAnA jussA ane havasane dAbI de, ane sarva prakAranAM (ikriothI bhegavAtAM) sukha meLavavAnI tenI tarasa sadAbarI maTI jAya tyAre ja tene paramAtmA maLI zake che. (904). kabIra, hadakA gurU haya, behadakA gurU nAhi; behada Ape upaje, anubhavake ghara mAMhi. kabIra kahe che ke hada choDAvavA mATeja gurUnI jarUra che pachI behadamAM garanI jarUra rahetI nathI, behada potAnI meLeja pitAnA AtmAnubhavathI prApta thAya che. (95). nirAdhAra. so sAra haya, nirAkAra nija rU5 nizcala jAke nAma haya, aisA tatva anu. te pite nira-AdhAra yAne kAMipaNa AdhAra vagarane hovA chatAM, sarvane te AdhAra che; pite nira-AkAra yAne kAMipaNa AkAra ke rUpa vagarane che, Page #295 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra78 kabIra vANuM. chatAM sarva AkAra ke rUpa (jagatamAM jAhera thayelA)ne te AkAra ApavAvALe che, jenuM nAma haMmezanuM che. evuM te tatva che ke jene tatvanI upamA ApI zakAya tema nathI, ane jAhera thayelI sRSTimAMnI sarva vastuomAM evuM kAMI paNa nathI, ke je sAthe paramAtmAnAM nAma ke agAdha zaktinI sarakhAmaNI thaI zake. (906) surata surata khase, muratame eka tata; tA tata sata bicArayA, tat tat se tA. zuddha thAna athavA samAdhimAMja paramAtmAnI kharI mUrti dekhAya che. e mUrti evI che ke tenuM vANIthI kAMI varNana karI zakAtuM nathI. tethI tene "tata"nuM nAma ApavAmAM Ave che. te "tata"ne vicAra karatAM ema pUravAra thAya che ke A AkhA vizvanuM muLa te "tataPja che ane je tatva dekhAya che te mAtra teja "tatanAM rUpAMtara che. Page #296 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kabIrajInAM trisa (30) jaMtro. dharmadAsa nAmanA eka zrImaMta hiMdu vANiyA, je kabIrajInAM celA thayA hatA temane A aMge kabIrajIe kahyAM hatAM, je mATe dharmadAsa kahe che ke - sei rahe nita mehanizA, jAna pa nahiM rAma piyAre janama aneka gaye 5naMtara, ekahu bhAra na jAgRta dhAre. artha-jyAM sudhI (mArA) chava A saMsAranI mAyAnI kephamAM paDI rahyo hato tyAMsudhI meM paramAtmAne pichANyA hatA nahi; ane evA aneka janma svapanA samAna cAlI gayA, paNa (mAre) java ekavAra paNa jAgRta thayo nahi-cAne huM keNa chuM? kyAMthI Avyo? izvara kayAM che? tenI sAtha mArA (jIva) saMbaMdha zuM che, vagere vAta meM jANuM nahi. Ada gurU taba dekhI dayA karI, visA = zabda uccAre, cAra bheda purAna ahAra, zodhI kahyA e tatva biyAre. (mArA) jIvanI A hAlata joi dharmadAsa kahe che ke, gurUe mArA upara dayA lAvI mane A trisa ja kahI saMbhaLAvyAM je cAra veda ane aDhAra purANa (badhAM zAstra)mAM kahelAM vyAkhAnenA arka samAna che, je A trisa ja mAM samAyelAM che. chara kRtArtha kArane, bhAkhA kina bicAra visA je bujha, nara utare bhavajaLa pAra. je mANasa potAnA jIvananuM sArthaka karavAno vicAra rAkhatA hoya te mANasa A trisa jamAM kahelI zikho dhyAnamAM rAkhe, te upara manana kare, ane temAM samAyelA baMdha mujaba aMdagInuM sArthaka kare, te mANasa A bhavasAgaranI pele pAra utarI jAya ane mukti meLavI zake. Page #297 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vAcaka vargane vinaMti. vAMce !!! vicAre!!! vaheM !!! pustaka e prakAranuM vAMcavuM je satsaMganI garaja sAre koI paNa pustaka mAtra vAMcI javuM e puratuM nathI, paNa tenAM vAkya vAkya upara, balka ke zabda upara manana karavuM joIe. vicAra karIne ja aTakavuM nahi paNa te pramANe vartana karavA ane jaMdagIne deravavA prabaLa prayatna karI joIe te ja te pustaka upayogI thaI zake. ApaNe eka varSamAM bhale ekaja pustaka vAMcIe, pachI te game evuM nAnuM pustaka hoya, paNa je upalI bhalAmaNa pramANe vAMcIe te te ekaja pustakanAM vAMcaNathI ApaNI jIMdagImAM ghaNe sudhAre karI zakAya. tyAre, mahAtmA kabIrajInAM A trisa je, je temanA zikSaNanA arka samAna che te sarvane vAMcavAnuM vicAravA, tathA te pramANe vartana karavA jevA che. jema AjanA vijJAnazAstrIo (Scientists) kudaratanA aneka kAyadAo zedhI samajI te anusAra kAryo karI ApaNuM sanamukha heratabharyA pariNAmo mukyA jAya che, te ja rIte mahAtmA kabIrajIe ApaNuM Atmika (mineI) unnatI mATe zuM karavuM? e badhue A trisa jemAM dekhADyuM che, te pramANe ApaNe vartavA prayatna karIzuM to ApaNe ApaNuM jIvana kharekhara sudhArIzuM, De aMze ApaNe paNa nAnA jevA kabIrajI banIzuM ane antarAtmA (Izvara) ne sAce AnaMda prApta karIzuM. tyAre, A aMgenA vAcakone paramAtmA tenA para zAntithI vicAra karavAne tathA te mujaba vartana karavA draDha saMkalpa (majabuta IcchAzakti) Ape!!! eja antIma prArthane che.. Page #298 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kazmIrajInAM khAsa jA. jaMtra 13, jagAiye kayA tA kahe prema. prema jagAye virahaku, viraha jagAye piva; piva jagAye jIva, vAhi piva vAhi jIva. jIvanuM kalyANa karavA mATe sathI pahelAM zuM karavu, te kahe ke premanI lAgaNI tArAmAM jAgRta kara. premanI lAgaNI mANasanA virahane eTale tenAmAM pAi rahelI athavA maMda paDelI paramAtmA taraphanI je lAgaNI tene jAgRta kare che, ane te (viraha) lAgaNI tenA piyu eTale mAleka ane antara AtmA je tenI aMdara rahelA che tene jagADe che, ane pachI jIva ane pyu ane ekaja thai jAya che. 281 arthAta-mANasanA jIva A duviyAnI mAyAmAM eTalA teA lapaTAi gayA hAya che ke iMdriothI je sukhA bhAgavI zakAya temAMja peAtAnI kharI jIMdagI samAyalI che evu' mAnatA heAya che ane ema thavAthI tenAmAM chupAi rahelI izvarI zakti marda thAya che; tethI kakhIranu' kahevu che ke jema jema tenAmAM bIjAne mATe prema jAgatA thAya tema tema, e viraha ane paramAtmA taraphanA bhAva tene vadhate jAya che, ane paramAtmA tarapha tenu mana jatu' thayuM ke nicakSu duniyavI bhAna echu' thayA kare che ane ema karatAM karatAM jyAre tenu mana tenA aMtarAtmA (jaratheAstI pramANe tenI *viSe) mAM purUM rahetuM thayuM ke pachI jIva ane AtmA banne ekatra thai jAya che-kabIra kahe che ke, paNa e sarva jyAre mANasanAM haiyAMmAM (binasvA)i prema utpanna thayA che tyAreja banI zake. jaMtra 2 jI. kijIye kayA? te kahe pUjA. pujA gurUkI kiye, sakha pUjA jehi mAMya; jaba laga siMce mukha tarU, sAMkhA patra aghAya. tyAre karavuM zuM? teA kahe ke pUnna kara. tuM gurUnI pUjA kara, eTale temAM badhIe pUjA AvI jaze; jema jhADanAM mULane pANI sIpavAthI tenAM DALa, Page #299 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 282 kabIrajInAM khAsa ja. DAMkhaLAM, pAMdaDAM vagere pikhAya che tema, pitAnA gurUnI pUjA karavAthI, badhI pUjA thaI jAya che ane sarva temAM samAI gayuM hoya che. , arthAta-gurUnI pUjA je kare, te gurUnI AjJA pramANe cAle ane gurUnI AjJA evI ke kaIne duHkha na devuM, paNa sarva upara dayA rAkhavI. TuMkamAM pitAne svArtha bhUlI jaI paramArtha kare; tyAre gurUnI AjJA pramANe je amala kare te dharmanI badhI kriyA karyA vinA raheja nahi ane dharma pramANeja pitAnI jaMdagI derave ane je mANasa pavitra aMdagI gujAre tene paramAtmA maLe ane paramAtmA maLe tyAre badhuMe maLI jAya. ja 3 jI. parakhiye kayA?--te kahe zabda. pa dvArA zabdaka, je gurU kahe bicAro binA zaba kachu nA mile, dekhe nayana nihAra. gurU je zabda vicArI tane sikhave te zabdane rahasya samajavAnI tajavIja kara; e zabda vagara kAMI paNa hAtha AvavAnuM nathI, mATe tene tArI (mananI) AMkhe khullI karIne je. jaba 4 thuM. karIye kayA?-te kahe saMtasaMga karI nita sata saMgake, badhA sakaLa miTAya; aisA avasara nA mile, ke durlabha nara tana pAya. karavuM zuM? te kahe ke, tuM sata purUSonI dastI kara. haMmezAM sata purUnI dostI tuM karato rahe. ke tArAM badhAM (mAyAnAM) baMdhaNe teo maTADe; jema mANasane avatAra, ane temAM nara jAtIno avatAra ghaNe kaThaNa che, ane te bhAgyavaMta janma kAMI vAraMvAra maLatuM nathI tema, sata purUSonI dostI kAMI haMmezAM maLI zaktI nathI, mATe tene tevI taka maLI jAya te te takane lAbha jeTalo levAya eTale levAne tuM cukto nA. Page #300 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kabIrajInAM khAsa ja. arthAta-mANasa jevI saMgata kare, te tene svabhAva ane AcAra vicAra baMdhAya che. eka purUSanI saMgatathI mANasa neka bane che, ane burA lokenI saMgatamAM rahevAthI, te bura thAya che tethI kabIranuM kahevuM e che ke sarvee eka purUSanA samAgamamAMja rahyA karavuM. jaba 5 muM. lIe kayA-te kahe ziThA. miThA sabase beliye sukha upaje kai era; ehi vazIkarana maMtra haya, hajIye bacana kahera, je zAde kakha nA lage, sehi zabda uccAra tapta miTI zitala bhayA, sehi za tata sAra. sarva sAthe mIThuM mIThuM bola, mIThAM (neka) vacanathI kAMI ajaba jevuM sukha upaje che, kAraNa ke te eka evo maMtra che ke tenAthI badhAMnAM dila chatAya che mATe tuM kaThaNa zabdo bolavAnuM choDI de. je belothI sAmAnuM dila na khAya evA zabdo tuM belate rahe; je zabdathI kajiyo kaMkAza dura thAya ane badhe zAMtija rahe evA bela balavAmAMja kharo sAra che. jatra 6 ThuM, barAIye kayA?--to kahe jhagarA. jhagarA nitya kharAIye, jhagarA burI balAya; dukha upaje ciMtA dahe, jhagarAe ghara jAya. maTADavuM zuM? te kahe, jhaghaDo yAne takarAra (kajiyo kaMkAza) dura karI nAMkha. haMmezAM kajiyA kaMkAzane bALI nAMkha, kAraNa ke kajiye kaMkAsa e eka maTI baLA che. jethI mANasane ciMtA vadhI dekha upaje che, ane sevaTe tenuM ghara paNa nAza pAme che, ane jIvathI jAya che. Page #301 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 284 kabIrajImAM khAsa ja. jaMtra 7 muM. khAiye kyA?-- kahe gama. gama samAna bhajana nahi, je kaI gama khAya; amarIkha gama khAiyAM, duravAsA vira lAya. khAvuM zuM? to kahe gama (gu ) khAI jA. je gama khAI jANatuM heya, tenA jevuM bhejana eke nathI; daravAsA munie aMbarISa rAjA upara gusse thaI tene mArI nAMkhavA mATe paNa vicAra karyo, tene aMbarISa rAjA gama khAI gaye, jethI aMte duravAsAneja khamavuM paDayuM ane aMbarISa rAjAne sukha maLyuM. je mATe kahe che ke - aMbarISa rAjA viSNunA moTA bhakta hatA, teo ekAdazInuM vrata karatA hatA, eTalAmAM eka vakhata duravAsA muni bArasane dahADe sahavAramAM temane tyAM AvI caDhayA. daravAsA muni nadIpara snAna karavA gayA, tyAM ghaNe vakhata snAna saMdhyA karatA beThA, eTalAM bArasane dahADe ekAdazInAM pAraNu karavAne vakhata pure , te vakhata pure thatAM pahelAM pAraNuM na kare to ekAdazInuM vrata bhaMga thAya, teTalA mATe aMbarISa rAjAe daravAsA munine jamADavA pahelAM pAraNuM (bhajana) nahi karatAM mAtra tulasInuM pAMdaDuM khAdhuM, tathA Acamanabhara pANI pIdhuM, eTalAmAM daravAsA muni snAna karIne AvyA, ane aMbarIze tulasIpatrathI paNa teo (duravAsA)nAM pahelAM pAraNuM karyuM, teTalA mATe gusse thayA ane aMbarISa rAjAne bALI nAkhavA mATe kRtyAnaLa agni rAkSasa utpanna karyo, ema chatAM paNa aMbarISa te hAtha joDI zAMta ubhA rahyA, eTalAmAM viSNunuM sudarzana cakra AvyuM ane teNe te (kRtyAnaLa) rAkSasane mArI nAkhe, ane te pachI daravAsAne mAravA mATe duravAsA muninI pachavADe te cakra lAgyuM. te cakathI potAne bacAvavA mATe duravAsA brahmA, viSNu ane mahAdeva pAse gayA, paNa koI tene bacAvI zakayuM nahi, paNa devonA kahevAthI te duravAsA) aMbarISa rAjA je bhagavAnane bhakta hatA tene zaraNe AvyA, tyAre bacI Page #302 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kabIrajInAM khAsa je. 285 zakyA ane jyAre aMbarIze tenI prArthanA karI tyAre sudarzana cakra pAchuM viSNu lokamAM gayuM. e rIte jyAre daravAsAne bacAvI laI aMbarISe sAmI tenI sevA kIdhI tethI daravAsA ghaNuM pastAyA ane aMbarISa rAjAnI mAphI mAgI. jaMtra 8 muM. pichale kayA?--te kahe tAmasa. tAmasa pi zitala bhayA, phira kachu rahI na pyAsa bhUgamuni mArI lAtA~, prabhupada grahe kyuM dAsa, kSamA khaDeke cAhiye, era cheTe utpAta; kahAM miNuMke ghaTa gaye jo bhUgamuni mArI lAta. pitAne gusse gaLI jAya, ane game evuM apamAna thavA chatAM te khamI jAya ane pitAnAM mananI zAMtI jALavI rAkhe te mANasane pachI bIjA kazAnI tarasa rahetI nathI. bhUgamuni moTA tapezvarI hatA, teoe gusse thaI viSNujIne lAta mArI te viSNujI tethI kopAyamAna thavAne badale saMpUrNa zAMtI rAkhI, ghaNAja vahAlathI belyA ke "e mahArAja, tamArA pagamAM vAgyuM haze mATe mane te dAbavA de." bhUgamuni eka moTA tapezrI hatA, jeoe ghaNAka lAMbA kALa sudhI bhagavAnanuM tapa karyuM hatuM ane idrAsana (yAne svarganI gAdI) paNa meLavI hatI, paNa temane potA viSe evo garva cahaDI gayo hato ke "huM Ave mATe mANasa ne viSNujIe mane mAna na ApyuM?" gussAmAM AvI temaNe viSNujIne chAtImAM lAta lagAvI, paNa viSNujI tethI jarAe gusse na thatAM, bhRgumunine paga ghaNuja vahAlathI pakaDIne te dAbavA lAgyA ane belyA ke "o mahArAja! tamArA pagane vAgyuM haze ?" A prakAranI sahanaziLatA joI bhUgamunine bahuja pazcAtApa thayo ane viSNujIne page lAgyA ke "mahArAja mane mApha kara." kabIra kahe ke bhUgamunie Page #303 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kabIrajInAM khAsa je. gusse karI viSNujIne lAta mArI temAM viSNujInuM zuM gayuM? sAmA bhugamuninAja pagamAM vAgyuM, ane aMte temane bhAre pastAvo the. moTAM (dilanAM) mANase tyAreja thavAya ke jyAre tenAmAM kSamA (sAmAne mApha) karavAnI zakti ane mana moTuM hoya, bAkI jene sehaje utpAta thaI Ave ane gusso cahaDe te mANasa te nAne (sAMkaDAM manane) ja kahevAya. jatra 9 muM. cheDIye kayA?-- kahe abhimAna. cheDe jaba abhimAnake, sukhI bhayA taba jIva bhAve kaI kachu kahe, mere hRdaya nija piva. ahantA na Aniye, je hari siMhAsana de, je dila A dinatA, te sAMI apanA kara le. choDavuM zuM? te kahe tAruM abhimAna choDI de. chava (mANasa) magarUrI karavAnuM ane moTA dekhADavAnuM mukI de, tyAre ja te khara sukhI thAya-kabIra kahe che ke moTA dekhADavAnuM ApaNe choDI dIdhuM, tethI lake kAMi le ke ApaNuM majAka kare te tenI paravAha. karavI nahi, kAraNa ke ApaNuM haiyAmAM te khare sAheba (paramAtmA) beThele che, eTale ApaNane bIjI darakAra zA mATe karavI joIye? paramAtmA tAja ane takhta ApI rAjagAdI baze, te paNa jarAe magarUrI ke huM paNuM" karavuM nahi, paNa je namanatAI rAkhI ane "huM kaI cIja nathI" e manamAM khyAla karazo to paramAtmA pitAne karI leze. kAraNa ke jyAM pitAne vicAra na hoya tyAM paramAtmA rahelA hoya paNa jyAM pitAja vize ane "huM ane mAruM evo vicAra rahelo hoya tyAM abhimAna AvyA kare che, ane mANasa paramAtmAthI dura ja rahe che. Page #304 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kabIrajInAM khAsa je. 287 jaMtra 10 muM. . tyAziye kayA?te kahe saba kachu. tyAga te aisA kijIye, saba kachu ekahi vAra saba prabhukA-merA nahIM, e nizcaya bicAra. merA mujameM kaI nahi, jo kachuM heya se terA terA tujake sapane, kayA lagegA merA? ' artha-tyAgavuM zuM? to kahe ke badhuMe tyAgI de. tyAga to e karavo, ke badhuMe ekI veLA choDI devAya, te mATe manamAM e majabuta vicAra karavo ke A badhuMe je che te "mArUM nathI" paraMtu "paramAtmAnuM ja che." dhana, delata, mAla, khajAno bALabaccAM sarva te sAhebanuM ApeluM chetenuM (paramAtmAnuM) che. ApaNuM kAMie nathI. o paramAtmA! mArI aMdara "mArUM" ane "mArI jAtanuM pitAnuM hoya evuM kAMI nathI, je kAMi che te badhuM tAruM che, ane te tane pAchuM havAle karUM, "mAruM" temAM zuM jatuM rahevAnuM? mAruM hatuM zuM ke te jatuM rahyuM? ane mAruM kAMipaNa jatuM rahetuM nathI. ' arthAta-zAMtIthI manana karIzuM te mAlama paDaze ke A khAkI zarIra jene mANasa "huM chuM" evuM samaje che te paNa mANasanuM potAnuM nathI! kAraNa ke AjanI vidyA puravAra karatI Ave che ke mANasanAM zarIramAM rajakaNe hara paLe badalAya che, ane ema thatAM sAta varasamAM te zarIra AkhuM navuM thAya che, ane e pramANe banatuM hovAthI koNa kaheze ke A zarIra mArUM che! ane je zarIra ApaNuM na hoya te pachI bIjI AsapAsanI vastuo te ApaNI kyAMthI thaI zake? e upara je kaI pukhta vicAra kare tenuM "huM paNuM" ApoApa nikaLI jAya. - tyAgI banavuM eTale ema na samajavuM ke duniyavI kAmakAja karavAM choDI devAnAM. hAM kabIrajInuM kahevuM ema lAge che ke mANase dareka kAma yA pharaja Page #305 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 288 kabIrajInAM khAsa je. banAvavAnI che, paNa te bajAvatI vakhate, manane vicAra evo rAkhavo joIe ke je paNa kAma karuM chuM (nekarI cAkarI paiso meLavavo vagere sarva kAma) te badhuM (paramAtmAnuM) ja kAma karuM chuM eTale ke kAryonI sAthe, pitAne vicAra ane "huM ane mArUM" "mane A maLe" "huM maTe thAuM" vagere je "huMpaNane" bhAsa sAdhAraNa rIte ApaNuM manamAM rahe che, jethI mANasa te vastuo sAthe baMdhAI jAya che, "huMpaNAnuM" joDANa na rAkhIsaghaLAM kAryo karyA javuM. hIMdu zAstramAM temaja chaMda avastAmAM kahyuM che ke "tu khA pI, paisA meLava, badhuM e kara." paNa tArI pharaja bajAvatI veLAe "mArUM (paramAtmAnuM) nAma" tuM leyA kara, ane kAryomAMthI amuka phaLa mane maLe evo vicAra kahADI nAMkha, paNa te kAryonAM phaLe mane (paramAtmAne) arpaNa kara, te pachI tuM duniyAmAM rahevA chatAM, te vastuo tene baMdhaNa karaze nahIM--e rItane manane raha rAkhavo te khare tyAga che, bAkI mAtra bAherathI (kArya) karavAnuM mukI dIdhuM hoya ane verAgI thayo hoya, te ane manamAM te sarvenAM khyAla ane IcchAo rahelI hoya te mANasa kAMI kharo tyAgI kahevAya nahi--e viSe - "Light on the Path" 2140 24444 145Hi Reid Rifle ApatAM gurU kahe che ke - Kill: out ambition, Kill out desire of life (of senses) Kill out desire of Comfort artha_"huM moTe thAuM" evI manamAM thayA karatI IcchAne mArI nAkha. "huM jIvato rahu" ane indriono bhAga bhagavyA kare ane "mane sukha thayA kare," e icchAone mArI kahADa, chatAM jeo, kAMika meLavavAnI umedathI kArya kare che, teonI peThe ja tuM paNa umaMgathI kArya bajAvate rahe-jeo jIvavA mAMgyA kare che teo, jema jIMdagInI darakAra kare che, tevI ja darakAra tAre paNa rAkhavI. jeo idrinAM sukhane (khAvA pIvAne) mATeja jIve che, ane te meja maLyAthI jema rAjI che, tema tuM paNa rAjI rahe. Page #306 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kabIrajInAM khAsa je. 89 ja 11 muM. suniye kayA?te kahe guNa. suniye gunakI bAratA, avaguNa lijIye nAhI haMsa kSirakuM cahata haya, nira se tyAge jAya. kAma kathA suniye nahi, sunake upaje kAma; kahe kabIra bicArake, khisara jaya hari nAma. artha-tuM jyAM paNa hoya, tyAM tArA sAcA lAbhane lagatI je paNa vAta hoya teTaluM ja sAMbhaLyA kara, yAne phAyadAkAraka je hoya te tArAM manamAM utAra; bAkI bIjI vAtone paDatI nAkha. hasa pakSIne mATe kahe che ke tene dudha ne pANI sAthe bheLIne ApyuM hoya temAMthI mAtra dudha pI jaze, ne pANIne rahevA deze tema, game evI saMgatamAM ApaNane javuM paDe chatAM tyAMthI je paNa vicAre ApaNane nukasAnakAraka hoya tene paDatA meLavA ane je phAyadAkAraka hoya teja levA. kAma kathA cAne iDhione-kheMcANa thAya evI vAto thatI hoya te sAMbhaLavI nahi, kAraNuM tethI dilamAMnA jussAo, havase uzkerAze, ane te vicAre manamAM AvyAthI te bhAge bhegavavA mana lAgaze ane zarIrane te mujaba kAme lagADayAthI paramAtmAnI yAda dura jaze. ja 12 muM. sAMdhIe kayA?--to kahe iDhiyAM. sAdhe Ikiya prabalaku jeise uThe upAdha; mana rAjA behekAvate, pAMce baDe asAdha. pAMca iddhi chaThThA mana, sata saMgata sucaMta, kahe kabIra jama kayA kare, je pAMce gAMTha nicaMta? bAMdhI zuM rAkhIe?--to kahe tArI Idrione bAMdhI rAkha. artha-mANasa jema jema iDhionA bhoga bhogavyA kare tema te iDhio vadhu baLavAna thAya che ane mana ke je tene (iTione) rAjA che te dvione bahekAvyA kare che, tethI te ghaNu naphaTa thai jAya che, mATe kabIra kahe ke indrio upara majabuta kAbu rAkha. Page #307 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 290 kabIrajInAM khAsa ja. je manane ane pitAnI pAMca iDhione satasaMgatamAM rokelAM rAkhe ane bhalA vicAra ane kArya karavAmAMja teone vApare ane e rIte jenA e pAMca daravAjA baMdha thaI naciMta paDyA te mANasane kabIra kahe che ke jama zuM karI zakavAne hatI ? hiMdu zAstramAM kahyuM che ke mANasanuM zarIra te eka gADI che, tene joDelA ghaDAo te tenI pAMca iDhio che; te gADIne calAvanAra ghoDAvALe te mana che ane gADImAM beThele mAleka te jIva ane mANasa pote che. jema gADIne honAra ghoDAone kAbumAM nathI rAkhate, tyAre ghoDAo mastAna thaI, gADI game tyAM ghasaDI laI jaI gADIne temaja aMdara beThelA mAlekane nukasAnamAM nAkhe che, tevI ja hAlata A zarIramAM beThelA jIvanI che. viSayanA bhoga bhogavavAnA ane moja majAhanA manamAM dAkhala thatA vicAro ane kalpanAothI, idri "uDa uDa" thayA kare che ane teo manane te viSaya tarapha ghasaDI jAya che ane jema gADI ne ghoDAe nukasAnamAM lAvI muke che tema, A idvio uparano kAbu gumAvavAthI jIvane ane (AkhA) zarIrane Akta ane duHkhamAM lAvI nAkhe che-tethI kabIranuM kahevuM che ke mANasa, pitAnAM mana para kAbu rAkhI iDhione roka roka karato nathI, tyAM sudhI te dukhamAMthI ane kALanA hAthamAMthI chuTI zakti nathI. jatra 13 muM. mArIe kayA-te kahe AzA. mArIe AzA ApanI, ane hasyA saMsAra; tAkA auSadha (saM)Sa haya, kahe kabIra bicAra. sAta gAMTha gepInakI, manamAM na Ane zaMka; nAma amala mAtA rahe, gaNe ike raMka. zAne mAriye? te kahe ke tArI AzA (umeda) ne mArI kahADa. artha-A saMsAramAM rahelI mAyAnI AzA ume lAgI rahI hoya teNe, te AzAone mAravI joIe ane tene (AzA mAravAne) mArga ekaja che, je saMtoSa che ane teNe saMtoSI banavuM. Page #308 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kabIrajInAM khAsa jo. 291 mANasa kharo saMtoSI che ema tyAre kahevAya ke jene laMgeTIne sAta ThIMgarAM hovA chatAM ane te tadana garIba sthitimAM hovA chatAM, potAnA manamAM jarA paNa zaka ke vicAra lAvato nathI ke huM garIba chuM, kAraNa te paramAtmAnAM nAmamAM evo masta (cakacura) hoya che ane badhI rIte e saMtoSI banya hoya che ke idra jevA rAjAne te (pitA karatAM) garIba samaje che. arthAta-mANasa AzAo rAkhe che jevI ke "hu mATe thAuM? "mane phalANuM maLe e AzA che ke pragaTIkaraNanA zarUAtanA tabakkAo upara rahelA mANaso mATe ThIka che, kAraNa ke te AzAthIja AgaLa vadhI (ugI banI) zake che, paNa je te tabakake pasAra karI gayo che ane jene paramAtmAne maLavAnI icchA ja rahelI che ane je minei mArga para cAlavAnI kezeSa karI rahyo che tene mATe upalAM zikSaNe che. sAdhAraNa duniyavI bAbada viSe paNa je ApaNu lAMbo vicAra karIzuM te mAlama paDaze ke IcchAo rAkhavAthI mANasane puro saMtoSa ane khare (haMmeza kanAre) phAyade te thataja nathI. dAkhalA tarIke amuka vastu meLavavAnI icchA kIdhI ane te maLI, eTale mANasane vadhu ane vadhu icchA thAya che, kAraNa IcchA purI pADayAthI kAMI te narama paDatI nathI ane haMmezAM kAMI ApaNuM icchA pUrNa thatI nathI, ane jyAre IcchA purI paDatI nathI tyAre mANasane duHkha Ave che, e rIte bane taraphathI, jIta meLavatAM temaja nAumeda thatAM, ane vastu maLe tyAre paNa ane na maLe tyAre paNa mANasane duHkhaja AvyA kare che, tethI jJAnIonuM zikSaNa e che ke je koI pitAnI hAlatamAM saMtoSI hoya ane je duniyavI vastuo meLavavAne icchA karato nathI, paramAtmAne maLavAne mATeja AzA karate heya, ane te potAnI bAheranI badhI pharajo bajAvato jaI potAnI IcchA mAtra paramAtmAne mATe rAkhatA hoya te ja mANasa khare sukhI thAya. Page #309 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 292 kabIrajInAM khAsa jaM. java 14 muM. ' rakhiye kyA?--tA kahe dharma apane apane dharmameM, saba draDha haya saba kAla; nija dharma je Apane cahe, seheje bhayA nehAla. rAkhavuM zuM?-te kahe ke tArA dharmanuM pALaNa kara! dareka mANasa ke saMjoga potAnI asala hAlatamAMja majabuta rahI zake che ane TakI zake che tema, je potAnA dharma upara saMpUrNa AsthA rAkhe te khare sukhI thAya. arthAta-kabIrajInuM kahevuM ema lAge che ke je potAne dharma sAcavI rAkhe, ane te mANasa pote pragaTIkaraNanA kayA tabakkA upara che te samajI pitAnI hAlatane anusAra aMdagI gujAre, ane potAnI dareka saMsArI temaja dharmanI sarve pharajo sArI rIte banAve te mANasa kharo sukhI thAya. jatra 15 muM. dhariye kyA?--te kahe dhIraja dhIraja buddha taba jAnike, samaje sabakI rIta; unakA avaguna Apame, kachu na lAve mIta. gharavuM zuM?-te kahe ke (dareka kAmamAM ane hara haMmeza) dhIraja dhara, artha_eka mANasa (kha) dhIrajayaMta buddhine thayo che ema tyAre ja kahevAya ke jyAre te sarvanI rItabhAta samajate thAya ane sarvane svabhAva saMbhALI lIye, ane teonA avaguNe kadI paNa pitAmAM AvavA de nahi. jaMtra 16 muM. keherAiye kayA?--te kahe mana. mana kaherA taba jAniye, anasuja sabe sujAya ryuM aMdhiyAre bhavanameM, dipaka bAra dekhAya. TheravavuM zuM?- kahe ke tAre mana Therava. mANasanuM mana, ahiM tahiM bhamatuM baMdha paDI zAMta thayuM tyAreja jANavuM ke jyAre nahIM samaja paDe tevI vAta samaja paDI jAya. jema aMdhArI jagyAmAM Page #310 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kabIrajInAM khAsa ja. 297 dIvo bALyAthI tyAMnI sarve vastu dekhAI Ave che tema mana zAMta thayAthI sarve (muzkela) vAto samaja paDI jAya che, mATe kabIranuM kahevuM e che ke manapara kAbu rAkhI tene bhamatuM aTakAvI zAMta rAkhavAthI sarve bAbAnI sahelAIthI samaja paDI jaze. jatra 17 muM. misAIe kyA?--te kahe brama. bhama mITA taLa jAnIye, araja lage na keya, e lIlA haya rAmakI, nIra ApA kheAya. maTADavuM zuM?-te kahe ke tArA (mananA) vahemene maTADa. artha-mANasanA vahemo ane beTA bhrame jatA rahyA ema tyAre ja jANavuM ke jyAre tene koipaNa vAta viSe ajAyabI lAge nahi ke "amuka te kAMI thatuM haze?" dAkhalA tarIke dharmamAM je mineI bAbarane lagatuM rahasya mANasane te mATe zuM karavuM che, ane AgaLa gayelA ane A jamAnAnA jJAnI purUSe je kare che ane kahe che te sarva mATe mANasane vahema jevuM lAge che, kAraNa ke te ema samaje che ke A khATI AMkhethI je joI jANI zakAya eTaluM ja kharUM che, te sivAya bIjuM kAMI nathI, evA beTA khyAla rahelA hoya che, tethI kabIra kahe che ke jyAre tenA e beTA vicAre nikaLI jaze, ane te minaI mArga para cAlaze jethI tenuM AgaluM "huMpaNuM" ane "jagata ane huM juduM chuM," "mArUM te mArUMja che." tuM ane huM judA chIye" evI je judAinI lAgaNI khoTA vahemone lIdhe thayA karatI hatI te jyAre dUra thaze tyAre ja tane samajAze ke A badhI lIlA che te paramAtmAnI ja che, balake badhe "paramAtmAja" rahe che ane te sivAya bIjuM kAMi nathI evuM te anubhavaze. Page #311 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 294 kabIrajInAM khAsa je. jaba 18 muM. baDA puna kyA-te kahe dayA punya baDA upakAra haya, sabaka upara bhAkha, jIva dayA cItta rAkhIye, beda puzana zAkha. meTuM pUnya karyuM ?--te kahe ke dayA. koIne kAMI ApavuM, ane khuzIthI dharmadAna kare e meM upakAra che. mATe tuM sarve para upakAra karato rahe, paNa e sarva prakAranA upakAramAM je che mATe dayA rAkhe, ane jIva bacAve tenA jevo upakAra eke nathI, evuM badhA veda-purANa sAkSI Ape che ane dharma zAstramAM evuM zikhavyuM che ke jIvadayAnA jevuM pUnyavaMta kAma bIjuM eke nathI. jaMtra 19 muM. baDA pApa kayA--te kahe hiMsA. baDA pApa haya hiMsA, tehI samAna na keya; dharmarAya jaba lekhA mAMge, taba saba nibata heya. sarvathI moTuM pApa karyuM?-te kahe ke te artha-jIva levo ane pazu pakSIne mAravAM marAvavAM, enA jevuM meTuM pApa bIjuM kaI nathI--ane e pApanuM parINAma kevuM che tenI kharI khabara mANasane jyAre te A deha choDI jAya che tyAre paDe che ane (khAkI) maraNa pachI jyAre te minaI duniyAmAM jAya che, tyAM tenAM karmo (bhalAM burAM karatuko)ne nyAya dharma rAjA (jaratI dharma pramANe "rane rAsta") karavA mAMDe che tyAre tene mAlama paDe che ke jIva haiyAnA pApane jokhama keTale sakhata che-tethI kabIrajInuM kahevuM e che ke tuM ja mAravAthI pachAta rahe, paNa jIvatadAna ApIne moTuM pUnya hAMsala kara--kAraNa ke paiseTake Apavo ane bIjuM sarve dharmadAna karavuM enA karatAM eka aMdagI bacAvavI, yAne jIvatadAna ApavuM tenA jevuM mahAna pUnyanuM kAma bIjuM eke nathI-mATe kabIrajI kahe che ke - Page #312 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kabIrajInAM khAsa jatrA dayA dIlame rAkhIye, tu' kyuTa ni ya hoya; sahi chatra haya sAMIkA, kiDI gujarasAya. tuM dilamAM dayA rAkha, ne ghATakI nA thA, kAraNa ke sarve jIvA kIDIthI te hAthI sudhI sa` paramAtmAnAja jIve che, te sarvane jIvavA game che ane mANasa ekaleAja kAMi jIvavAno haka dharAvatA nathI, paNa sarvene paramAtmAe jIva baDhyA che, tethI sarve jIvavA mAMge che, tyAre tenA jIvavAnI vacce AvavuM cA kApI kayAvIne teone nAzakariye te janAvara zrApa de che, je mATe vaLI kakhIrajI kahe che keH meM jAkA phATe, phira vAkA mATe; kahe kabIra nA chuTe, sAmA sAcI sATe 295 cAne je jene kApe, ne tenA bhAgalA karI vahece tenA teja rIte bhAgalA thavAnA, kAraNa te sAmAsAmI eka jAtanuM Apa-lenuM sADhu kare che tethI je lIdhuM hAya te ApyA zivAya sATuM rada thai zakatuM nathI. jaMtra 20 muM diye kyA--tA kahe.dAMna bhukheka kachu diye, yathA zakti jo hoya; tA upara zitala acana, lakhe| AtmA sAya. koi paNa bhUkhyo pAse Ave tene tArI zaktinA pramANamAM tArAthI khane eTaluM Apa, ane te madada ghaNAja miThA vacaneA khelIne Aya, kAraNa tenAmAM paNa tArI mAphaka izvara rahelA che, tethI te bhUkhyAne ApyuM te izvaraneja ApyuM (aNu) kIdhuM ema gaNAya che. Page #313 -------------------------------------------------------------------------- ________________ raha6 296 kabIrajInAM khAsa ja. ja 21 muM. - khuzaLa kayA te kahe jaze. khuzabaI jazakI bhalI, phayala rahI cau era milyA girI sugaMdha, pragaTa saba jaga sera. - (kharI) khuzabaI kaI?--te kahe ke jaze. kharI khuzabaI jaza che, je saghaLI dizAe phelAI jAya che, ane jaza maLe eTale sugaMdhane pahADaja maLe, kAraNa ke jema pahADa badhI jagyAthI khullo dekhAI Ave che tema jaza (nekI)nI sugaMdha badhe patharAya che, ne sarvane jAhera thAya che. jaMtra 22 muM. durgadha kayA-te kahe apajaza. apajazameM durgadha haya, nike lage na keya, jaise malake nikaTame, beTha zake ne keya. durgadha yAne sarvathI kharAba cIja kaI?--te kahe apajaza. apajazamAM evI te durgadha samAyelI hoya che, ke tyAM kaI jaI zakta nathI. jema dhIlI jagyAmAM koI besI zakatuM nathI tema apajaza karanAralenAra mANasanI najadIka keI jatuM nathI, paNa tenAthI sarva daraja rahe che, mATe kabIranuM kahevuM e che ke keinuM paNa buruM karI apajaza levo nahi. jatra 23 muM. lakhiye kayA?--kahe (apanA) rUpa. lakhiye apane rUpake, thira bhayA saba aMga; kahena sunata kachu nA rahi, kuMka huM haya saMga. oLakhavuM zuM?--to kahe tAruM (pitAnuM) svarUpa. tuM koNa che te pIchAna! "Man, Know Thyself !" jyAre zarIra zAMta paDI jAya, eTale jyAre sarve idrinA vahevAra baMdha paDe ane mana bhamatuM aTakI pitAmAMja rahevA lAge tyAre mANasa Page #314 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kabIrajInAM khAsa jA. 297 peAtAnuM kharUM svarUpa joi zake ane "huM koNa chuM te tene samajAya che ane jyAre e hAlata thAya tyAreja tene khabara paDe che ke te (mANasa) sadAkALane hatA che ane raheze. jaMtra ra4 su lijIye kayA?--tA kahuM (harI) nAma. nAma milAve rUpakA, je jana khAccha hoya; jaba veha rUpa hirade khase, sudhA rahe nava kAya. levAnuM zuM?--tA kahe ke paramAtmAnuM nAma nitya levu. jo koi zeAdhI jANanAra heAya te paramAtmAnAM nAmamAM evI te khubI che ke te nAma levAthI mANasa pAttAnAM kharAM svarUpane meLavI zake che ane jenA haiyAmAM te svarUpa vasyuM, te mANasa pachI kazAMne mehatAja rahetA nathI, kAraNa ke:-- kabIra nAma no ratI eka haya, Ara pApa jo ratI hAre; eka ratI ghaTa saMcare, jAra kare sama sAra. kAraNa ke paramAtmAnuM nAma jo ke eka ratIbhAra jeTaluM nAnuM jaNAya, ane mANasanAM pApe hajArA ratIbhAra hoya chatAM, e binavajana nAma jenAM haiyAMmAM niraMtara yAda AvyA karatuM hAya, te mANasanAM saghaLAM pApAne bALI bhasma karI nAMkhe che. jaMtra 5 su * dekhiye kayA ?--te kahe AtmarAma. dekhA sabase rAma haya, eka hi rasa bharapu; jaise ukhata sakha anAM, cinI sar gura. jevuM zuM ?----tA kahe ke (sa`tra) paramAtmAne jo. sarve mAM paramAtmAja rahelA che, ane tene (paramAtmAne) ja rasa samAM bharelA che evuM tuM jotAM zikha. jema zAkara, gALa, vagere dareka miThI vastu Page #315 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 298 kabIrajInAM khAsa je. zeraDInA rasathIja banelI hoya che tema, mANasa, janAvara, pazu, pakSI ke pahADa, jamIna dareka vastu, paramAtmAnAja rasathI bharapura thaIne banI che ane sarvamAM paramAtmA che tethI ja te sarve hastI bhegave che kAraNa kabIra bAhera bhittara rAma haya, nainanA abhirAma; jita dekhuM tita rAma haya, rAma binA nahi ThAma.. bAhera ke aMdara, jyAMe juvo tyAM paramAtmA che, evuM jovAmAM AMkhenI kharI khuzAlI samAyelI che. huM (kabIra) jyAM paNa jouM chuM tyAM mane te paramAtmAnAM darzaNa thAya che ane te (paramAtmA) vinAnI koI jagyA khAlI rahelI mane lAgatI nathI. jaMtra ra6 muM. pAie kayA?--te kahe sukha. sukha pAve gurU dayA , thira bhayA mana mora, nirakhe ApA sakhanameM, kevaLa naMda kizora meLavavuM zuM? to kahe sukha meLava. artha-gurUnI maherabAnIthI e sukha prApta thAya che ane gurUnAM ApelAM jJAnathI mANasa jyAre samajate thAya che ane te mujaba jyAre te AcaraNa kare tyAre tenuM mana sthira thaI jAya che ane bhamatuM aTake che. mana bhamatuM aTakyA pachI mANasa jyAre potAnuM bhAna visarI jAya che ane "huM ane mArUM" e khyAla tenAM manamAMthI jato rahe che, tyAre te jIve che ke badhAmAM te ekaja rahe che, ane te zivAya bIjuM kAMI nathI, ane tyAre tene kabIra kahe tema anubhavanuM sAkSAta darzaNa thAya che ke - khAleka bina khAlI nahi, suI dharake Thera; Age piche rAma haya, rAma binAM nahIM era. paramAtmA vinAnI eka paNa jagyA ke jyAM soya jevI nAnI vastu rahI zake eTalI paNa khAlI rahelI nathI, paNa AgaLa pAchaLa (upara nIce) sarva ThekANe paramAtmA ja che ane te sivAya bIjuM kAMI nathI. Page #316 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kabIrajInAM khAsa je. 29 jaMtra ra7 muM. heie kayA--te dAsa. hAya rahe jaba dAsa peha, taba sukha pAve aMta; dekha rIta prahAdakI, dekhIye saba katha. dAsa kahAvana kaThaNa haya, meM dAsana ke dAsa aba te esA he rahuM, ke pAMva talakI ghAsa. thavuM zuM che? ane mAre zuM karavuM ke jethI satima sukha maLe, te kahe ke, tuM dAsa (nekara) bana. . jyAre mANasa, nekara samAna thaI rahe, tyAre te (mahAna) sukha ke jene cheDe ja nathI te sukha tene maLe, je rIte pralhAda nekara banI jagatanuM kalyANa karI sarvanI aMdara pitAnA kaMtha ane paramAtmAne joI zake te rIte je nakara bane te paramAtmAne joI zake--kabIra kahe che ke - pitAne dAsa kahevADavuM, e kAma bahu muzakela che; kAraNa ke dAsa banavuM ane lokahItkArI thavuM, e mATe mANase pitAnuM "huM paNuM" tadanaja cheDI devAnuM che. teNe te, jema ghAsa ApaNuM paga heThaLa ja rahe che tevA nIcAnamAM (atI namratAvALo) thavuM joIe, ane tema thAya tyAre ja te paramAtmAnI hajura jaI zake. jaba 28 muM. hAnI kyA?te kahe hanehAra. anahAnI che nahi, henI heya se heya; rAmacaMdrajI banakuM gameM, sukha achata duHkha heya. thavAnuM zuM? to kahe ke je banavAkALa hoya teja thAya. . artha-nahi banavAkALa je hoya te kadIpaNa banavAnuM nathI, paNa je banavAkALa hoya teja thAya che ane banavAnuM ja, rAmacaMdrajI moTA rAjA hevA chatAM, ane sarva prakAranAM sukha pAse hovA chatAM temanA karmamAM banAvAkALa Page #317 -------------------------------------------------------------------------- ________________ u00 kabIrajInAM khAsa ja. hatuM ke temane vanavAse javuM ane kakha uThAvavuM te teo vanavAsa bhegavavA gayA-kAraNa ke kabIra kahe che ke hane padAratha heta haya, bisara jAta saba zuddha jaisI likhI nasIbameM, taisI ulakta buddha jyAre kAMi banavAkALa hoya che, tyAre mANasa pitAnI akala nehI bese che, ane jevI tarehanuM banavAnuM hoya te ja prakAranuM karma karavAne tene buddhi sujhe che ane amuka parINAma Ave tene anusaratuM ja kArya te kare che. tethI kabIra kahe che ke likhA ziTe nahI nasIbakA, gurU kara, bhaja hari nAma sidhe mArga nita cala, dayA dharama vizrAma. jyAre ApaNuM (AgalAM) karma pramANe parINAma mujaba nasIbamAM lakheluM sukha ke duHkha je AvavAnuM hoya te banyA vinA rahetuM nathI, tyAre tenI sAme thavAmAM kazo phAyado nathI, mATe tuM gurU kara, ne tenI pAse paramAtmAne kema bhajavo te zikha; ane satyatAne mArge nitya vatI dayAnAM ane dharmanAM kAryo karate rahe, arthAta tArA dharma pramANe tArI pharajo bajAvate rahe. jaba 29 muM. mAniye kayA-te kahe sata. mAniye saba kachu sata haya, jo jA ke vahevAra janma maraNa deu banA, thira heya kara bicAra. sata gurU satakA zabda haya, jIne sAta diyA batAya jo sataku pakaDa rahe, te satahi mAMhe samAya. mAnavuM zuM?--te kahe ke satya. artha-je satya ane haMmeza TaknArUM hoya te upara zraddhA ane itabAra rAkha jene je vahevAra hoya temAM je satya ane kharUM tatva hoya te ApaNe Page #318 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kabIrajInAM khAsa naM. 301 mAnavuM kAraNa ke dareka vastumAM janma ane maraNa ane utpatti ane nAza e bane rahelAM che, tyAre te vastumAM kharUM ane haMmeza TakanAruM tatva zuM che te mATe mana zAMta karI vicAra kara ' sazurU ane tAre pegambara te satyane ane paramAtmAne jAhera thayela zabda che, je (pegambara) ApaNane satya ane paramAtmA dekhaDAvI zake che ane tethI je koi te satyane pakaDI rAkhe ane potAnA pegambare dekhaDAvelA satyanA kAyadA pramANe aMdagI gujAre te mANasa satyamAM ane paramAtmAmAM samAI jAya, teja mANasane paramAtmAnI mulAkAta thAya. jatra 30 muM. bicArIe kayA?--te kahe tatva. je e tatva bicArake, rAkhe haiye sAya; - se prANI sukhake lahe, duHkha na darase kAya. zuM vicAravuM - kahe e tatvane vicAra kare - artha--upara (29 ja) kahI gayA te badhAM zikSaNe gekhI temAM je kharuM tatva samAyeluM che te upara je vicAra kare, ane te upara manana karI te pitAnAM haiyAmAM rAkhe, ane te mujaba jIMdagImAM amala kare te mANasa sukha pAme, ane te kadIpaNa duHkha beya nahIM. kabIrane cele dharmadAsa bhAga ja jaba puraNake, taba zrI gurUdeva dayA karI herI, jJAna kabATa UghADa diye taba, meha nizA te mAraga terI. Deme samajAya diye taba, thIra bhaI caMcaLa mata merI; sujha para sabahi ghaTa sAheba, chuTa gaI saba take ghanerI. Page #319 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 302 kabIrajInAM khAsa ja. jyAre nasIba jAgyuM ane mArI zubha ghaDI AvI tyAre mArA gurUe mArIpara dayAnI najara kIdhI, ane jJAnanA bhaMDAranI kabATa uMghADI mArI AgaLa khullI kIdhI, tethI mArI mAyAnI kepha nikaLI gai. DIja vAtamAM mane sarva samajAvI dIdhuM tyAre mAruM caLIta ane bhamatuM mana zAMta paDyuM, ane mane sarvatra paramAtmA (rahelA) che evuM dekhAyuM ane tyAreja mArI sarva prakAranI (AgaLI) mithyA tarko nikaLI gaI, ane paramAtmA kevA che, mANasa keNa che, ane tenuM kharuM kArya zuM che vagere vagere savAla je mane mujhavaNa karatA hatA, ane je mATe huM mithyA tarko karyo karatA hatA, te maTI gayuM, ane badhA vahema ane bhrame naSTa thayA. ( 2) Page #320 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kabIrajInAM bhajaNe - 303 106 che kAyAnAM kartavya viSe jIvane cetavaNI che rAga-AsAvarI. nagunI kAyA terA kyA guna gAvuM, mehela ramya, time rahena na pAvuM dahi dudhasu piMDa je pAle, se tana jAya jaMgala jAle; aisI re suMdara kAyA terI, jalabhalA heyagI bhasmakI DerI-nagunI, bAMdhata pAghaka samArata vAgA tA sIra caMIka mArata kAgA tela kulela lagAlata aMgA, se tana java gayA kASTakeTa saMgAnagunI. jA mukha cAvata pAnakI bIDI, tA mukhame tere saMga kIDI; kahata bIrA samaja mana merA, ehi havAla hayagA terA-nagunI. 1-ThagArI. 2-zarIra. 3--jaLIbhaLIne. 4-pAghaDI. pa-pozAka, 6-cAMca mAre. 7-kAgaDe. 8-lAMkaDAM. Page #321 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 304 kabIrajInAM bhajaze. jIvane cetavaNuM. rAgamAlakeza. dina nIke te jAte haya, rAma nAmake sumarana-dina. sumarana kara le satanAma bhaja, eAra jagatake viSaya kAma taja; saMga na calasA eka dAma, je dete have se pAte haya-dina. lakha corAsI bhrama bhramara Aye, baDe bhAga manasA na pAke hiyAM Aya ka karI kamAI, taba jamasetI paDI laDAI; phira piche pasatAte have-dina. (2)-kena kabIrapa putra parivAra, teM kIsakA haya,era kena nahi tehArA; dhaMdhAme hara nAma misarAya, e dekhanahi ke nAte hama dina jJAnI dhyAnI era viveka vighAnA, karama dharama jAke matamAtA; vAke saMga rahe bhagavAna, e sadA nAma raMga rAte hame-dina. jese pAnI bica batAsA, murakha lage aijakI AzA kahe kabIra zvAsekI AzA, e gaye savAra nahi Ate have.-dina. 1-iDhionI mojamajAha. 2-bhamI bhamIne. -mANasane deha, 4-jama mata sAthe. -strI. 6-sagAI. Page #322 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaNA* 305 kabIrajInAM bhajaze. bacapaNa, javAnI, buDhApe, cAlI jAya che! te Izvara-smaraNa kyAre karaze? rAga kAphI-tAla dIpacaMdI. kaba sumarege rAma, aba tuma kaba amarege rAma, garabha kulIe japa tapa kIne, nIkala huvA beimAna-aba. bAlapane haMsa khela gumAyA, tarUnapanAme kAma, hAtha pAva jaba kAMpana lage, nIla gaye avasAna-aba. juThI kAyA, juThI mAyA, Akhara maita nidAna, kahata kabIrA sune bhAI sAdhu-rahI cheDekI lagAma-aba. pisAnA khela viSe.. ela saba paisekA, sabakucha bAtAM haya pasA. paisA jorU paisA lA pisA bAbA baheno, paisA hAthI ghoDe palAnA, pisA lage nIzAnA-ela. paisA deva paisA dharama-sA saba kucha bhAi, paisA rAjA rAja karAve-paisA kare laDAI-khela. pisA hAthape abuca caDAve-paisA gheDe urAve, eka dIna paisA badala gayA tevA ume lagara parave-ela. paisA gurU paisA celA, paisA bhakita karAve, kahata kabIra suna bhAI sAdhu-paisA jIva cherA-ela. 1-mAtAnA peTamAM hato tyAre. 2-juvAnI. 3-nakI che. Page #323 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 306 to pisAvALAnAM sagAM thavA sarve nikaLe che. te rAga tilaMga-tinatAla. saba sekA bhAi, apanA sAthI nahi koI, khAne pIne paisA heya te, jerU baMdagI kare, eka dIna khAna nahI mile te, phIrake javAba kare-saba. jabalaga apane pallava pisA, tabalaga salAma kare, a5nA paisA nikala gayA te, kaI mIThA na bese.-saba. bhAIbaMdha era bahena sAthe, juThA sabahi pasArA, koI kasIkA nahire pyAre, kahata have dAsa kabIra-saba. A kALa (meta) viSe cetavaNI. kalakA ajaba taDAka be tuM kyA jAne laDakA be-Teka. navabI mara gaye dasabI mara gaye-mara gaye sahastra aThAsI tenIsa keTI devatA mara gaye, paDe kAlakI phAMsI-kAlakA. pIra mare payagambara mare, mara gaye jaMdA negI, japI tapI sanyAsI mara gaye, mara gaye baUdana rega-kAlakA tIna lekapara chatara bIrAje, luTa kuMja bIhAra - kahata kabIrA saha bI mara gaye raiyata kana biyArI-kAlakA. 1-jamarAjA. 2-duniyAnI dolata. Page #324 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 307 dehanA nAza mATe cetavaNa. rAga-pIlu. isa tana dhanakI kena bArAI, dekhata nayaname maTI bhIlAIhADa jale jayasI lakaDekI melI, bALa jaLa jaisI ghAsakI polI-isa. apane khAtara mahela banAyA, ApahI ja kara jaMgala saiyA-isa. kahata kabIra suna bhAI sAdhu, Apa muve pIche Duba gaI duniyA-Isa. saMsAramAM chevaTa duHkhaja che rAma saMbhAravAmAMja sukha che. rAga hamIra-tinatAla. aba tuM gAphela mata rahenA be, janamaka sArthaka karanA bebahu janma sukRta kara pyAre, isa tanaka tuM pAyA, * isame nekI nahIM kIyA te, sArA janama gumAyA-akha. jerU laDake mAla matA, saba keI kahe merA, eka dIna Apa mara gaye te, rahegA juTha pasArA-aba. cAda cekaDI rAjA rAvana, laMkekA bhupatI, saba senekA gAMva jIsakA, mukhame paha gaI maddI-abaaisI dolata jIsakI yAre, sAtha kachu nahIM gayA, rAma nAmase gAphela hekara, Akhera akelA gayA-aba. rAma nAma bina haye saba juThA, aisA samaje bhAI, rAma nAma bina dukha kaTe nahIM kaheta kabIrA julAI-aba. Page #325 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 308 bAheranA juThA dekhAthI izvara maLatuM nathI. rAga-kAphI gajhala.. rAma nAma tuM bhaja le pIyAre, kahe magarUrI karatA haya, kacI mATIkA baMgalA terA, pAna palame DhaLatA haya-rAma. bahamana hekara purAna bace, snAna tarapata karatA haya, sabakAla suzIla rahata haya, meM kyA sAheba milatA haya?-rAma. jogI hekara jaTA baDhAve, hAla masta rahetA haya, dene hAtha zirapara dharake, zuM kayA sAheba milatA haya?-rAma. mAnabhAva hekara kAle kapaDe, dADhI mucha muMDatA haya, ulaTI lakaDI hAthame pakaDI, meM kyA sAheba milatA haya?-rAma. mulAM hekara bAMga pukAre, te kayA sAheba baherA haya, muMgIke pAvane dhuMdhara bAje, habI alAha sunatA haya?-rAma. gaMma hekara lIMga bAMdhe, ghara ghara pherA pharatA haya, zaMkha bajAkara bhikSA mAge, meM kayA sAheba milatA haya?-rAma, kahata kabIrA suna bhAI sAdhu, manakI mAlA japatA haya, je bhAva bhajanase dhyAna dharata haya, unakusAheba milatA haya?-rAma, Page #326 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 309 je mAtra dharmazAstra bhaNyAthIja kaI maLI zakatuM nathI.. kare? rAga-bheravI. paMDIta vAdava se juThA, rAmane kahe jagata gatara pAve, khAMDa kahe mukha miThA-paMDIta. pAvakara kahe pAvaje dAha, jaghara kahe tRSA bujhAi, bhajana kahe bhukha je bhaje, te duniyA tarI jAya-paMDIta. nara ke saMga suvA hari bAle, hari pratApa nahi jAne, je kabahu uDa jaya jaMgala, hari suratadeg na Ane-paMDIta. bana dekhe bina arasaparasa bina, nAma liye kyA heya, dhanake kahe dhanakala jo heya, te nidhana rahAta na koya-paMDIta. sAcI prita viSaya mAyA se, hari bhakatanakI hAMsI, . kahe kabIra thaka rAma bhaje bina, bAMdhe yamapUra jAsI-paMDIta. 1-vAdava phekaTane vAdavivAda yA takarAra. 2-gatI=mokSa mukti. 3-pAvaka=agni. 4-pAva=paga. pa-dAdAjhe, baLe. 6-jaLa-pANI. 7-tRSAktaraza, sesa. 8-suvA=popaTa. -pratApa=mahimA, moTAI. 10-suratayAda. 11-dhanika=dhanavaMta, paisAdAra, 12-nirdhanagarIba, bhikhArI. Page #327 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 (1) huM' paMDItA, tameA pustakA vAMcI phAkaTanI vAdavivAda takarAra karI che te sava khATI che, jema khAMDa-zAkara mhADethI khelyAthI maheDu mIThuM' thatuM nathI. tema "rAma" karI mAtra meAhaDethI kheAlyAthI mukti maLI zakatI nathI. (2) agnI (Ataza) khelavAthI jo paga dAjhatA hAya, pANI mAtra khAlavAthI tarasa maTatI hAya, ane "bhAjaNa" zabdo khAlyAthI bhukha bhAMgatI hoya tA A duniyA (mANasa) saheje tarI naya. (3) ema teA pepaTa paNa mANasAne joi "hira hira" khAle che, puNa hiranA mahimAM zuM te kAMi pApaTa jANatA nathI, ane jo kadI chuTA thai pA jagalamAM jai vase che teA te sadhaLu' visarI jAya che. (4) jyAM sudhI tamA sAdhu saMtAnI saMgatamAM rahI, rAmabhita zuM che te jANeA nahIM tyAMsudhI mAtra nAma lIdhAthI kazuMe sAka thavAnuM nathI--be 'dhana paisA' Ama khelavAthIja dhanavAna thavAtuM hate, tA duniyAmAM koi bhikhArI ke garIba rahevA pAmateja nahIM. Page #328 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tArI viSayavAsnAone kacaDI nAMkha. rAga kAphI-gajala. (dAdA) biSayAse manakA tRpta karanA nahIM acchA, jalatI aganIkA ghIse bujAnA nahIM acchA-khaSayAsa. sukha bhAga rahe jagatake, sabI hoMge nAza mAna, nAkA aDhA chakA phasAnA nahIM acchA-khaSayAse, e svapanakA tamAzA, hraya jI sukA, raMga raMgake khela dekha, lubhAnA nahIM acchA aSayAse. dhana dhAma putra arU kAmanI rUpa jo pAcA, haragIjha garUra inakA haca lAnA nahIM acchA-miSa se. paLa aseLa jAtI haya, kahe` haya kabIra, mAnuSa zarIra sukRta" gavAnA nahIM acchA-biSayAsa. 1-iMdrionA bhAgA bhAgavavAnI icchA. 2-purI karavA. pa-phAkaTanuM. 6-gumAvavuM 4-amUlya. 3-strI. Page #329 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 31ra tArAM manane kAbumAM le, te te paramAtmA sAtha bheTa karAvaze. rAga yAgI--tAla dIpacaMdI. manakI kheAja karI mere bhAi, aMta na chuTe mana kahAM samAi RSI viraMcI nArada suni jJAnI, manakI gata tA unaDuM na jAnI-mana. suta sanAkAdika jahadeva nAmA, bhakita kInI zApa anamAtA dhruva prahalAda bibhISaNa sekhA, ghaTa bhitara mana nahu na dekhA-mana. jo kAI jAne sanaphA levA, ratI eka lIna bhayA zuka devA datta bharata gArakha gopIcaMdA, manaDuM maLakara bhayA haya AnaMdA-mana. bhule manaTu kai samajAve, AThe te ante haMsa kahAve aphaLa arUpI saphaLa zarIra, tApara rama rahe sata kabIrA-mana. 1-zeAya. Page #330 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 313 duniyA sArI dukhI, jeNe mane kahyuM teja sukhI che. che rAga-puvI tinakAla. jahAM e se dukhIyA bAbA, sukhIyA keI nahIM ! jogIbI dukhIyA jaMgama dukhIyA, tapasIka dukha dunA AzA manasA samaghaTa sthApI, ke I mela nahI sunyA-jahAM. rAjAbI duHkhIyA prajAbI dukhIyA, dukhIyA saba vairAgI duHkha kAranase zukadevane, uMdarI mAyA tyAgI-jahAM. sAca kahuM to saba jaga duHkhIyA, juThA kahI na jAya brahmA viSNu zaMkara duHkhIyA, chane ahI jamAi-jahAM. dhUta dukhIyA avadhuta dukhIyA, dukhIyA dhanA reka kahata kabIrA e nahIM dukhIyA, chane mana; chatA-jahAM. Page #331 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 314 jenAM manamAM paramAtmAja rahelA hoya teNe bAharanI che A kriyAo karI na karI e sarakhIja che. rAga-mAlakaSa. jInake manameM zrI rAma ba, ura sAdhana era kiye na -ijInake. chane saMta caraNa raja ke sparza unA tiratha Ara kiye na kiye-jI ke. jInake dilame haya bhUta dayA; une keTIka dAna diye na diye-janake. jInake maname sadabhAva nahi, e deva have chaye na cha-jInake copAI. meza mana samare rAmaku, maname rAma samAya, manahI jaba rAma he rahA, taba ziza namAvuM kAya. 1-kriyA (dharmakriyA). 2-bIjI. 3-page. 4-dhuLa. 5-hAtha lagADe. 6-jIvavALA prANuo. 7-karaDe. 8-bhIkSA. 9-devatA jevo. Page #332 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ha15 kAle zuM thaze tenI tane khabara nathI, te che te paramAtmAne bhajI tArUM sidhdha kArya karI le. rAga-bheravI. jagata khabara nahi palakI. sukRta kara le, prabhu nAma samara le, ke jAne kalakI-jaga. jabalama haMsA ane kAyAe, tabalaga deha saMgalakI haMsA dehi chAMDa calA jaba, taba mATI jaMgalakI.-jaga. tArA maMDaLa ravi caMdramA, sabahi calA calakI dina cArake camatkArameM, khijalI jAya camakIga. mAtA pItA suta kuTuMba kabile, duniyA matalabakI; kAyA mAyA tAra sahi, ete rahI alagI.-jaga. kuMDa 5Ta kara mAyA joDI, kare batAM chalakI, pApakI peTa dhare zira upara, kese heya halakI?--jaga. jagatanI AzA choDa kara, aba yAda rakha rabakI; cerAsIke phere miTe, rahe na bhaya jamakI -jaga. 1-sArAM kAma. 2-jIva. 3- zarIramAM 4-sukhAkArInI. 5-sUrya. 6-chokare. 7-ThagabAjI. 8- bhAra gAMsaDI. 9-corayAzI lAkha avatAre. Page #333 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 316 jagatamAM nuAMpaNAM viSe. A4~A~~-~~ rAga----bheravI. jagata kula racanakA sapanAM, samaja mana kAi nahi apanAM; pharDana sadara lAlakI dhArA, vAhage Ata saba saMsArA,-jagata, ghaDA jakha nirakA kuTA, patA' yu' DAlasepa tuTA; aisI nara haya jIMdagAnI, sarvara cheDa abhimAnI.jagata. na bhulA dekha tana geArA, jagatame jIvanA cArA; tane sada leAla caturAi, rahe nizaMka jagamAi.-jagata, sajana parivAra sutta dvArA, sabase vAha rAja haya nyArA;9 nikasa jaba prANa jAtegA, nahi koi kAma AvegA,-jagata, sadA mata jAna e dehakA, lagAva sat nAmase nehUko; kaTe bhrama jALakI phAMsI, kahai kabIra avinAzI.-jagata, 10 sArA sAra bhuja rAtra eka, rAma karata saba kAma; asaMga raheta haca jagatameM, phamIra kare salAma.jagata. 1-rAtrInAM. 2-magarUrI. 3-kAdavanA ghaDA 4-jhADanu` pAMdaDuM.. pa-DAMkhalI. 6-sarva prakAranI. 7-cheAkarI. 8-bAyaDI. 9-jIMdAja. 10-mAyAnI jALa. Page #334 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 317 A jama (ta)nA hAthathI chuTavAnI cAvI. hari bhajana karUMgA be jamase khuba laDuMgA be-Teka ahamatA1 mArUM mamatAra mArUM-khAnajhAda kahelAvuM mana merA cekasa kara rAkhuM--cIta cetanAme milAvuM-harikA. rAma nAmakA cheDA merA...zIlaka lagAma caDhAvuM chajA pratApe hAtha barachI-sanamukhA lekara nuM zikA. era loka kasabake cAkara--maye hajurA kAjI kAma kolakI garadana mArUM sAheba rAkhuM rAjI-harikA. maye zAhebakA sAcA nekara-merA nAma kabIrA saba saMtanaku ziza namAvuM-je hari parakhe hirA-harikA. 1-huM paNuM. 2-duniyAmAM lAgI raheluM mana. 3-paramAtmAmAM. 4namanatAI. Page #335 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 318 A saMta purUSanI dostI karI tAruM kAma karI le saMgata saMtanakI kara le jamakA sArthaka kachu kara le-Teka. uttama dehI nara pAyA prANu-isakA hita kachu kara le sadagurU zaraNa jAke bAbA-janama maraNa dura kara le-saMgata. kahAMse Ave kahAM jAve-ce kucha mAluma kara le de dinakI jIdagAnI cAre--huzIyAra hekara cala le saMgata. kena kisIke jerU laDake--kena kIsIke sAle jabalaga pallame pisA bhAI-balaga mIThA bele-saMgata. kahata kabIrA suna bhAI sAdhu-bAra bAra nahIM AtA. apanA hita kachu kara le bhaIyA-AkhAra akelA jAnA-saMgata. Page #336 -------------------------------------------------------------------------- ________________ he paramAtmA! basa mane tArAM caraNanIja darakAra che? rAga bheravI-tAla rUpaka. kayA mAguM mere rAma, gheDe jIvaname kayA mAguM? ghara nahIM rahenA amara nahIM kAyA-kAyA. eka lakSa putra savA lakSa nAtI, se ghara nahIM ke dIvA ke bAtI; meghanAda putra samUdra jesI khAI, kuMbhakaraNa vibhISaNa jaise bhAI-kapA. zaMkara sarIkhA pujavA Ave, brahmAjI nitya veda pATha gAve, kayA karUM chapArI era kayA karUM tArI, na jAnuM merI kahAM paDegI mATI-kayA. kayA karUM mahela era kayA karUM TATA, choDa gaye rAvana laMkAke ThAThA; kaheta kabIra saba choDake jAtA, meM te eka tere caraNa; cahAtA-yA. Page #337 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2e. che kharuM dhana te izvara che je kadI jatuM rehavAnuM nathI. rAga kaeNziyA-tinatAla. nidhana ke dhana rAma, hamAre nirdhana ke dhana rAma " cora na leve ghaTI na jAve, dhADa paDe Ave kAma-nidhana. sevata beThata jAgata uThata, japuM hara hara nAma dIta dIna hete heta savAyA hata nahIM eka dAma-nidhana. ThAkora cale nagara dvArA, pAsa nahi beTI badAma kahata kabIra suno bhAI sAdhu, pArasake nahi kAma-nidhana. 1-garIba. 2-savAyuM thatuM jAya. Page #338 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 321 ja paramAtmA tArI aMdaraja che. te bhajaNa rAga-bheravI. tere ghaTameM sarajahAra, tuM khejara mana kAyA nagarI-tere. jayuM paththarameM haya devatA, yuM ghaTameM haya kiratAra; je cAhe didArake, te cakamaka heke jAra-tere. mRgakeka nAme karI, era ThaMData ghAsa phire; kALa pAradhI sirape khaDA, paLame prAna hare-tere. gagana maMDaLame bAjA baje, gurU gAma samaja pa; hasta kamala dvAdasake upara, bhavara gujara kare.-tere. hada hada upara sabahi gayA, behada gayAna keya; para behadake mayadAnameM, rame kabIrA roya-tere. tArA haiyAmAMja paramAtmA rahelo che mATe tArAM zarIramAMja tuM tene zedha- (1) jema paththaramAM agni chupAI rahelo che tema paramAtmA paNa tArAM haiyAmAM rahelo che, ane tenAM (tArA aMtaramAM) darzaNa karavAM hoya te tArAM zarIramAMthI badho mela kahADI tene pavitra kare to paramAtmA dekhAI Avaze- (2) haraNanI TImAMja kasturI hovA chatAM te kasturIne bAhera zodhe che ane tema karatAM tenI pAchaLa zikArI AvI tene prANa le che.-teja rIte mANasa paNa kare che. paramAtmA potAmAMja samAyelo hovA chatAM mANasa tene baheraja zedhavAnI kezesa karI aTavAI mare che-(3) AkAzamAM je izvarI nAda vAgyA kare che te jyAre tuM gurU pAse rahI teno bheda samajaze tyAreja tane saMbhaLAze ane tyAreja tane tAruM potAnuM svarUpa ke je izvara che te tArAmAMja rahelo che tene tuM jaze--(3) sarve mAtra hada upara AvI aTakI rahe che, tenI bIje pALa kaI jatA nathI, paNa je kabIra jevo thAya teja sAmI pALe jaI puge che ane paramAtmA sAthe ekatra thaI jAya che. 1-haiyuM. 2-paramAtmA. 3-dha. 4-haraNa 5-6TI. Page #339 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 322 ArasImAM maheDu' joi harakha nA. tArAM aMtaramAM tu jo "tu kevA che?" sukhaDA kyA dekhe darapaname tere dayA dharama nahIM maname-- jaisI phula rahe phulabArI--khAsa rahe nIja phulase eka dIna esI hai| jAvegI--khAka uDegI tanase mukhaDA. cuvA caMduna abIra agaranI, rAbhe gAre taname dhana jobana DuMgaraDA pAnI, Dhala jAvegA khIname-sukhaDA, vaDI vaDI mAcA joDI--surata rahe nIja dhaname dasa daravAje aMdha rahe tA, rahe gai manakI maname--sukhaDA, pagIyA bAMdhe paga asavAre, leta jIlA jula tanase kahata kabIrA suna bhAi sAdhu, e kayA laga rahI manase?--sukhaDA, Page #340 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 323 duniyavI mArga ane izvarI mA e bane ulaTA che. rAga-mAlakoza-tAla dIpacaMdI. duniyA divAnI ke hama divAnA, jAke haya bhAI anahada gAnA-duniyA. duniyA kumAraga harijana ulaTA apane ThaharAve, rAha calAve-duniyA. duniyAku sAhebI hastI ne gheDA, hama haya pAva padamase dehA-duniyA. duniyAku pATa pitAMbara sabakA bhegI, hama haya saheja sarU5 ramatA jogI-duniyA. duniyA pAve sabarasa : pyAlA, hama haya prema magana matavAlA-duniyA. kahata kabIra hama nahIM nAMhI, jIvatA ke saMga muvAke mAMhI-duniyA. Page #341 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 324 che. paramAtmAne divAne thayuM te pachI suvAnuM kevuM. rAga-pIlu. samaja bheja mana ja dIvAne Azaka hekara senA kyAre- AyA he se kara le sedA-pAyA haya se enA kayArejaba tuM A prema galIme, sIsa denAM phIra DaranA kayAre- lukA sukA jamakA TukA-sonA heya se selAnA kyAre- jaba aMkhIyanameM nIMda bhula Ave, takIyA era be chonA kayAre- satagurU pAna galIcA lAgA, ghAyala he kara renA kayAre- kahata kabIra suna bhAI sAdhu-jAdu upara tenA kyAre Page #342 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 325 kamala jevuM maha ApyuM che te paramAtmAnuM bhajaNa gAvA mATe ja che. rAma bhajanaka diyA, kamaLa mukha rAma bhajanaka diyA-rAma. lakha corAsI ke phIrakara, suMdara nara tana pAyA; khAyA piyA sukhasuM sAyA, nAhaka janma gamAyA-kamala. jo mukha niza dIna rAma nAma nahIM, vahAM tuma kachu nahi kiyA; kahata kabIrA suna bhAI sAdhu, AyA vayasAhI gayA-kamala, Page #343 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ka26 kabIranI aMdagInuM TuMka vRtAMta. beddhisatva, tirtha karo, cahAne, brahmajJAnI rUSimunio, sArvajanika paMthanAM mahAna sthApake, TuMkamAM jeone hindu zAstramAM izvarI avatAra kahevAmAM Ave che, evA mahAna purUSonI janmabhumi tarIke vakhaNAyelI A hinda sarajamIna, A pujaniyalakI bhAratakhaMDa, purAtana jamAnAothI tarehavAra rUpe dharmajJAna phelAvanAra, duniyAnI subhAgyavaMta mAtA tarIke gaNatI, temaja tenAM bALagepALathI sadAkALa pUjAtI AvI che. evA mahAna thaI gayelA naremAMnA eka nara, te ApaNe A kabIra che--ke jeno janma hinduonI sethI pavitra gaNAtI jagyA zrI kAzI zeheramAM thayo hato, ema kahevAya che. kabIra paMthIo potAnA, e mahAna sthApaka ane gurU kabIra mATe kahe. che ke-te isvI sana 1398 mAM janmayo hato ane 1518mAM A khAkI deha choDI gaye hato ane e mujaba kabIre 120 varasanI lAMbI jIMdagI kahADI hatI. kabIranuM saMpUrNa janma caritra barAbara maLI zakatuM nathI-paNa atre lakhelI hakIkta, alAhabAda yunivasITInA phelo revaraMDa che. eca vesTakeTa, ema. e. nI kabara ane bIra paMtha nAmanI copaDIne meTe bhAge AbhArI che. A bhalA igrejI grahastha varaze sudhI mahenata karI, judI judI jagyAthI temaja kabIra paMthanA keTalAMka mahanto pAsethI te hakIkata meLavIne, A adabhuta zakita dharAvanAra rAmanA premI bhakta kabIranI aMdagI, temaja tenAM paMthanA AcAra-vicAranA hevAlanuM eka suMdara pustaka sane 1897mAM bAhara pADayuM che jenuM nAma "kabIra eMDa kabIra paMtha" che. jeone kabIra paMtha viSe jANavAnI icchA hoya teone e copaDI vAMcavAnI bhalAmaNa karIzuM. Page #344 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 327 kabIranA janma viSenI daMtakathAo. kabIranA janma viSe tarehavAra hevAleA lakhAyA che. jemAMnAM e atre ApIzuM--kahe che ke eka vAra eka uMca varNanI vidhavA brAhmaNa khAi peAtAnA pitA sAthe, rAmAnaM%0 mahArAjanAM maMdiramAM darzana karavAne gai, jeNInA bhaktibhAvathI rAjI thai gurU rAmana de teNIne 'putrabhavatI' evA AzISa dIdhA-- je sAMbhaLI teNInA pitAe AjejI kIdhI ke "mahArAja, e mArI putrI tA vidhavA thai che tyAre ene putranI vRddhi kema thai zake?" rAmAnaMde javAba vALyo "huM dalagIra chuM ke te meM naNyuM na hatu. sAdhunA rAbtonA AzISa kaMdI phaLibhuta thayA vinA rahetA nathI, temaja mALethI te zabdo pAchA kheMcAi zake ema nathI, paraMtu hu' evuM icchIza, ke teNIne putra AvatAM apavitratAimAM utaravuM na paDe ane te bALakaneA janma teNInA hAthadrAre thAya."--je mujaba kabIrane janma thayA kahevAmAM Ave che, ane tethIja kabIra nAma pADayuM hAyajene artha nIce mujaba karavAmAM Ave che. kara ane hAtha, ane khIra eTale vira, ane hAthamAMthI AvelA viza (chekarA). kabIranA janma thayA pachI, pelI brAhmaNa strIne ThIka lAgyuM nahi, ane leAkalAjane lIdhe, teNI pelAM bALakane eka ekAMta jagyAmAM lai gaI jyAM eka pANInA phuvArA hatA temAM eka kamaLa phulanI heThaNa kapaDAmAM lapeTIne te bALakane mUkyuM. vaLI bIjI krU'takathA evI che ke, eka vAra bhagavAna ane lakSmI vAdavivAda karatAM hatAM ane bhagavAna potAnA bhagatA mATe ghaNI tArIpha karatA, ke mArA kharA bhagatA (A dharatipara) che, te kadiNa mane visaratA nathI ane hamezAM mArAmAMja dhyAna rAkhatA rahe che, je sAMbhaLI lakSmIdevI melyAM ke "mahArAja! tame amasthA tamArA bhagatAnI tArIpha karyAM kare che; kAraNake te ghaNAkharA duniyAnI mAyAmAM lapaTAyalA rahe che. ane jo tame AjJA Ape| tA huM tamArI sanmukha pratyakSa dAkhalA lAvI hAjara karU...." bhagavAne te mAnavAne nA pADI, paNa jyAre lakSmIjI ghaNIja haTha lai beThAM ke "huM pUravAra Page #345 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 328 kabIranI aMdagInuM TuMka vRtAMta. karI ApavA taiyAra chuM, tyAre bhagavAne AjJA ApI ke, "jo tamArethI bane te dAkhalo laI Avo." lakSmIjIe nIce utarI, kAzImAM AvI jyAM sAdhu rAmAnaMda bhakti karatA hatA te jagyA para AvI, rAtorAta tyAM eka suMdara bagIce ubhe kIdhe, jemAM tarehavAra jAtanAM bhAyamAna vRkSa ane sugaMdhI kula, pANInA jharA, kuvArA ubhA karyA ane tyAM tarehavAra jAtanAM belatAM pakSIo mukyAM prabhAtamAM rAmAnaMda potAnI jhuMpaDImAMthI bAhera AvyA, tyAre pitAnI sAme Avo suMdara bAga joI bahu acarata thayA, ane te bAgamAM javAnuM mana thayuM tethI te mAMhe gayA, tyAnAM suMdara jhADe, ane pakSIo joI AnaMda pAmyA. pAchA pharatI veLAe jhADa parathI keTalAka pupe teDI potAnI dhotImAM nAMkhI cAlavA lAgyA, evA vicArathI ke te puSpane harinAM nAmamAM arpaNa karIza. jevAM phulo toDI lIdhAM ke, lakSmI jeNIe eka mAlaNane veza lIdho hato te bAhera nikaLI AvI, ane belI "mahArAja, AvI corI kare che ke ? tame harinA bhagata thaIne rajA vinA pArakAne mAla (phUlo) corI jAo, te zuM bhagatane bhe? lAva mArAM kula." rAmAnaMdane jarAka khoTuM lAgyuM, paNa temanI niSThA te kula cAravAnI hatI nahi, tethI jevA upalA sakhune lakSmI belI rahI che, tarata pelAM kula pelI mAlaNane ApI dIdhAM je teNIe potAnI sADImAM chupAvyA. Avo eka pratyakSa purAvA maLyAthI, lakSmIjI harakhAIne bhagavAna pAse AvyAM ane bolyA ke "jA mahArAja, tamArA bhagatanI cerI pakaDI che, ane pUrAvA tarIke A mArI pAse che" ema bolatAM teNIe potAnI sADIne palle nIce kIdhe ya zuM ke, pelAM phulane badale temAM eka nAnuM suMdara bALaka raheluM hatuM, je joine lakSmIdevI ghaNaja lajavAI gayAM ane manamAM belyAM "are! A zuM mArI vale?" bhagavAna puchavA lAgyA ke "kema devI tamo te ghaNuM jozabhera AvyAM hatAM ane ekAeka evA muDha jevAM kema thaI gayAM, bele zuM che?" - lakSmIjIe karagarIne javAba dIdho, "mahArAja, mane kSamA karo have mArI khAtrI thaI che ke ApanA bhagatanuM mana ApanI taraphaja che ane temanA tarapha ApanI kRpA haMmezAM rahelI ja che." "cAlo tyAre bhagavAne kahyuM, Page #346 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kabIranI jIMdagInuM TuMka vRtAMta. have tameA e khALakane pAchuM pelA khAgamAM mukI Ave." je mujaba lakSmIjI jaine mukI AvI. te bALaka kaMkhIra hatA. e prakAranI ane aneka kathA kabIratAM janma mATe manAya che. 329 A hejhamAMthI pelu' bALaka, eka vaNakara srInA hAthamAM AvyuM nimA ane nirU nAmanA jhulaiyA (musalamAna) AtanA eka purUSa ane tenI strI, jeNI turatanIja paraNI peAtAnA bharathAra sAthe dhare jatI tee banne raste jatAM, lahAra nAmanAM eka taLAva AgaLa AvI lAgyAM, jyAM peluM suMdara bALaka tenI najare paDayuM, je keTalIka rakajhIka thayA pachI nirUe peAtAnI sAthe lIdhu' ane ghare lai gayA. te khALakanuM nAma zuM rAkhavuM te mATe kAchane khelAvavAmAM AvyA jene peAtAnA dhArA mujaba kArAna uMdhADI joyuM, te tenI ajAyabI vacce akabara, krikriyA athavA kamra evAM (traNa) paramAtmAnAMja nAme nikaLyAM. AvAM pavitra nAmeA eka jhulaiyAnA cheAkarAne kema ApI zake te mATe kAjIjI ghaNA vicAramAM paDayA, ane temanI jovAnI kAMika bhula teA nathI tenI khAtrI karavA, he che ke, tyAM bIjA traNa cAra navA kAjIone khelAvavAmAM AvyA; dareka kAjIe peAtAnI kurAna ughADI, teA tenAM teja nAmeA AvyAM, tyAre kAjIjI ghaNA ciraDAi gayA, ke A bALaka kAi setAna che. tethI temaNe pelI khAine kmAvyuM ke A bALakane jIvatuM rAkhavu' sAvAra nathI paNa mArI nAkhavu' joie. kAchanAM A pharamAna sAMbhaLI te khALakane gharanAM a`daranA bhAgamAM lai gayA, ane jevA tene mArI nAMkhavAnA vicAra kIdhA tevAja, kahe che ke, te bALaka nicalA zabdo kholyuM:---- "nahi jaNAyalAM gupta sthaLethI huM AvyA chu. mAyAe duniyAne bhulAvAmAM nAkhI che. hu kANu chuM te koipaNa jANatu' nathI. huM kAipaNa eratane peTa janmayA nathI, paNa eka che.karA tarIke camatkArathI pragaTa thayA chuM. mArU raheThANa kAzInI eka ekAMta jagyAmAM hatuM, te jagyAmAMthI huM A vaNakarane hAtha AvyA kuM. mArA vajIda (zarIra)mAM kAma, lAbha ke sthaLa bhuvananAM khAkI tatvA nathI, paNa mArU' vada 'buddhi' tatvanuM baneluM che. Page #347 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 330 kabIranI jIMdagInu TuMka vRtAMta. A pRthvimAM AvyA chuM te upadeza karavAne mATe, ane mArU nAma (kabIra) te mArI brahmajJAnI jIMdagInI eka AgAhI batAvanArU che." A camatkArathI pelA ajJAna kAjIenI nema udhI vaLI, ane Akhare te khALaka jIvatA rahyA, ane tenuM nAma kabIra pADavAmAM AvyuM. A pramANe 'takathAo kabIrane mATe cAle che, paNa ATalu tA cokkasa che ke, kmIra kAMi A nirU nAmanA jhulaiyAne peAtAneA chekaro na hatA, paraMtu kabIranuM lAlana pALaNa nirUe kyu` hatu` e vAta siddha che, ane sarva kabIra pa'thI te vAta kabula rAkhe che, je vAta kabIrajInAM eka bhajanamAM teNe gAi hoya ema lAge che, jyAM kakhIra jaNAve che ke huM turataja vaNatanuM kAma cheDI dai, harinAM kitanA gAvAmAM macyA rahIza, bIjA eka paTTamAM te jaNAve che ke purva janmamAM te eka brAhmaNa hatA. paNa te bhavamAM rAmabhajana karavAmAM teNe ALasa karI hatI, mATe hAlamAM te eka jhulaiyA tarIke avata hatA saM daMtakathAmAM je pahelI kahI gayA ke, kakhIranI mAtA eka brAhmaNa vidhavA hatI, te vAta ghaNAkA mAnya rAkhe che. kabIranAM bacapaNanI vAtA. kabIra bALapaNathIja zabdoccAra karatA hatA; nahAnapaNamAM eka cheAkarA tarIke paNa kabIra peAtAnA ramatayAla hindu-musalamIna sAthIne phariyAda karavAnuM kAraNa ApateA hateA. ramatAM ramatAM te "rAma rAma" ane "hira hari"nI khumA pADatA hatA, jethI musalamIne tene kAphara kahetA. AnA javAbamAM te jaNAvatA ke "je koi bIjAne nAhaka mAre, juThA veza batAvI jagatane ThaMge, dArU pIe, ane na khAvAnI vastu khAya, pArakA mAla mArI jAya, vagere, vagere, nAlAyaka kAma kare teja kharA kAphara kahevAya," je mATe te khelatA ke-- galA kATa bisamila kare, vAha kAphara ebujha eranakA kAphara kahe, apanAM phara na sujha. Page #348 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kabIranI aMdagInI TuMka vRtAMta. 331 artha-je bIjAnuM gaLuM kApe ane vaLI te kApatAM paramAtmAnuM nAma le, te khare kAphara (apavitra) che. te bIjAne kAphara kahe che, paNa tene pitAnuM nAlAyakapaNuM dekhAtuM nathI. eka dahADo te kapALe tilaka kheMcI gaLAMmAM jaI paherI "nArAyaNa nArAyaNa" karI pokAravA lAgyo. musalamIna vaNakaranAM chokarAnAM A kAryathI, brAhmaNe uzkerAI gayA; teoe potAnA dharmanI hAMsI thatI joi te mATe vAMdho uThAvyA ane bolyA ke "te te Ama karI viSNurUpa akhatyAra karyo che. nArAyaNa nArAyaNa" tathA "goviMda" vagere tuM bele che, te te amAre dharma che. AnA javAbamAM kabIre nIce pramANe kahyuM: merI chagyA biSNu, nenI nArAyaNa hirake base zeviMdA, jamAre jaba puche sababare, taba kyA karege mukaMdA! hama ghara suta, tume nita tAMnA kaMThe, jene tamAre tuma nita khAMcana gItA gAyatrI, geviMda hRdaya hamAre. (3) hama gerU, tuma gavAla gusAI, janama janama rakhavAre, kaba nahi varase pAra carAya, tuma kese khasama hamAre! tuma brAhmaNa, meM kazIka julaiyA, muje merA jJAna tuma nita kheta bhupati rAje, hari saMga dhyAna. arthAta, mArI jIbhaja viSaNu che, mArI AMkho nArAyaNa che ane mArAM haiyAmAM "govIMda" vasele che, paNa tame tamArAM maraNa pachI izvarane zuM javAba deze? * huM vaNakara hovAthI mAre ghara sutaranA tANAthI kapaDAM sadA vaNAya che, ane tame pavitra janoI pahere cho; tame paNa gItA ane gAyatrI (amasthA) moDhethI vAMce che jyAre "geAvIMda" te mArAM aMtaHkaraNamAM vasele che. Page #349 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kabIranI jIMdagInu TuMka nRtAMta huM to dheTA chuM, ane tame brAhmaNa eTale janmAjanmanA gheTAMnAM (mANasa jAtanA) bharavADa ane rakhevALa kahevAvA che, tA tamArI pharaja che ke tene pApamAMthI bacAve, ane nahIM te| tame| amArA svAmI (geAra) kema thai zake!! 332 tame brAhmaNa che ane huM teA kAzInA mAtra eka jhulaiyA (vaNakara) chu, tApaNa tameA mArI vAta sAMbhaLe ke tame nitya veda vAMcavA chatAM dunicavI rAjapATa (mAlamatA) zeAdhatA pharI che, jyAre mArUM mana hira (paramAtmA) mAMja che. A tANAjANIthI kabIra brAhmaNeAne mahAta karatA hatA. kabIre gurU kema meLavyo? hindu ane musalamIna banne vAraMvAra, kabIrane nigurA ane gurU vagarane che kahI pajavatA hatA, eTale A behatAna dura karavAnA kabIre nizcaya karyo. A vakhate jo ke te peAtAnA zrIrAmanA raTaNamAM ekatAra banI, huMmezAM rahetA hatA chatAM peAtAne mAthe koi samartha saddagurU nahi heAvAthI, koi sama sadagurU zeAdhI, peAtAne zIre sthApavAnI tivra icchA tene utpanna thai hatI. kAraNa ke te jANatA hate ke surapati iMdre paNa brahmAjIne gurU karyAM hatA. janaka rAjAe aSTAvakrane ane rAmacaMdrajIe paNa vizaSTane gurU karyAM hatA. zrIkRSNa paramAtmAne paNa gurU karavA paDayA hatA. ema darekane gurU karyAM vinA cAlyuM na hatu`. kAraNa ke te jANatA hatA ke gurU vinA jJAna nathI, jJAna vinA mekSa nathI ane mekSa vinA janma maraNa jItI zakAya tema nathI. ghaNA loko manane gurU mAnI jIvana mukata banavAnI, merU parvatane pele pAra pAheAMcI javA jevI moTI AzA rAkhe che, paNa je japta prasiddha vAta che te teo jANatA nathI ke pArakI mAtAja kAna vISe che. peAte vaidane dhaMdhA karatA hoya chatAM, pAtAnA rAga pAte jANIne maTADI zakatA nathI, paNa khI vaidaja maTADI zake che. mANasathI peAtAnA kharaDAnI karoDa joi zakAtI nathI paNa pArakAja joi zake che. ApaNAM manathI ApaNe game tevu' jJAna prApta karI jIvanamukata banavAnI Aza rAkhIe, paNa ApaNuM mana kayA prakAranA upadezathI keLavAro ane kayuM Page #350 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kabIranI aMdagInuM TuMka vRtAMta. 333 jJAna ApaNuM ajJAna AtraNa dura karavAne samartha thaI zakaze tathA ka rasto pitA mATe anukuLa thaI paDe tema che, te pArake purUSaja jANI zake che mATe darekane mAthe pitapotAne sadgurU hovo joIe, ema kRti rakRti ane cAre vede paNa spaSTa darzAve che. pati vinAnI vidhavAne saMsAra jema suno che, jema pavivRtA strIne vyavahAra ane paramArthamAM pitAno pati saMsAra sAgarathI tAranAra nakArUpa che, tevI ja rIte purUSane tene sadgurU che. pati vinAnI strI jema na dhaNItI kahevAya che, te ja rIte gurU vinAne purUSa te nagara kahevAya che. bArAkSara ane bArAkSarI jANyA vagara ApaNAthI koIpaNa pustaka vAMcI zakAtuM nathI. teja rIte samartha sadgurUne zodhyA vagara yathArtha AtmasvarUpa jJAna prApta thaI zakatuM ja nathI sadgurU vinA potAnA svadharmanuM yathArtha svarUpa samajI zakAtuM nathI. A saMsAra eka bhulavaNuM rUpa che, ane temAM ApaNe sarve bhulA paDelA chIe. A bhulavaNunA banAvanAra nRpati, zrI iSTa paramAtmA che, ane temaNe te bhulavaNInA sthaLAmAM pratyeka sthaLe sadgururUpa potAnA bhomiyAone goThavI dIdhelA che, ke je bhemiyA vagara ApaNe ADe raste jaI luMTAIe chIe. jema kei bhUlA paDelA ghanIka manuSyane, tenuM dhana vIgere luMTI lai, tenI AMkhe pATA bAMdhI kei vikaTa jaMgalamAMnA jhADa sAthe tenA hAtha paga bAMdhI dai luTArAo cAlyA jAya, ane tethI te bhulo paDelo mANasa raDAroLa karI rahyo hoya, eTalAmAM kei dayALu mahAtmA AvI tene jhADa sAthenA bAMdhelA baMdhathI chuTo karI, tenI du:khadAyaka hakIkata sarva sAMbhaLI, tene tenA svadeze jaI pahoMcADI Ave, te ja rIte, A saMsAra rUpa bhulavaNImAM ApaNe je bhulA paDelA chIe, ke jyAM mAyAnA AtraNa rUpI coree ApaNuM jJAna rUpI dhana luMTI laI, ApaNI AMkhe abhimAna rUpI pATA bAMdhI, mamatva rUpI jhADanI sAthe, ApaNane tRSNa rUpI dorAthI jakaDI bAMdhI dIdhelA che; jemAMthI samartha sadgurU rU5 kaI dayALu dharmAtmA AvI, ApaNuM baMdhane toDIne, ApaNuM sva:svarUpa rUpI svadeze laI jaI TheTha pahoMcADe che. mATe je ApaNe mAthe sadgurU na hoya to pelA bhulA paDelA, luTAyelA, ane jhADa sAthe jakaDIne baMdhAyelA purUSanI peThe, raDArola karI TaLavaLIne ja ApaNe aMta Page #351 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 kabIranI aMdagInuM TuMka vRtAMta. AvavAne. A pramANe vicAra karatAM kabIradAsane sazurU karavAnI AvazyaktA samajAI, ane tethI pitAne mAthe evo koNa samartha saddagurU sthApa, tene nizcaya karavAnI ciMtAmAM paDayA. A pramANe ciMtAgrasta banI, kabIradAsa pitAnA AMgaNAmAM tulasI kayArA pAse ekalA ughADe zarIre besI rahyA hatA, tevAmA vRSArUtunuM vadapakSa hevAthI rAtri paDI, cAre tarapha varasAdanuM jora vadhI javAthI ghanaghora aMdhAruM chavAI rahyuM hatuM. mora tathA cakavI sAkSIvata sthira thaI gayAM. tamarAM ane deDakAM bIvarAvavA lAgyAM. vijaLInA bakArA thavA lAgyA; zitaLa vAyunI lahero vAvA mAMDI, cAtaka pakSio piyu piyune uccAra karavo zarU karyo, megharAjAnI padharAmaNanI nebata gaDagaDavA lAgI ke turataja - thoDIvAre mahA gaMbhIra prakAre avAja karatA megharAjA padhAryA ane evA jorathI temaNe vRSTi karavA mAMDI ke moTA moTA pANInA dhedha pRthvI para dhasI AvyA. vanalatAo jhADanI sAthe vIMTaLAI vaLI. surapati idra rAjAe raMga be raMgI cApa caDAvI dIdhuM. vAdaLIo AkAzamAM suryane DhAMkI eka vastrarUpa banI rahI hatI. deDakAM ane tamarAnI zabda rUpI ghugharIo dhama dhama gAjI rahI hatI. meghanA gaDagaDATa rUpI mRdaMgane dhvani kAne paDI rahyo hato, vijaLInA jhabakArA rUpI puSpanA moTA geTAo jANe uparAuparI pheMkAI rahyA hoya tevuM jaNAtuM hatuM, ane jANe vAdaLa rUpI phAnasamAM vijaLI rUpI do thaye heya tevuM A aMdhArI ghora rAtrIe jaNAtuM hatuM. A pramANe navIna jaLa ApanAra varasAda jhaDI baMdha paDI rahyo hato ane pUrvane pavana vegathI vAyA karato hato. ATaluM badhuM chatAM jema merU parvata Dage nahIM te rIte ApaNA premI bhakta kabIradAsa AMgaNumAM bAhera jyAM ughADA dile beThelA hatA tyAMthI eka tasu paNa DagyA na hatA. paNa paramAtmAmAMja jyAre sadagurU prApta karavAno satyamArga sujhADe tyAreja dhImethI uThI gharamAM javuM, evI draDha bhAvanA karyA karatA hatA. eTalAmAM nIce pramANe AkAzavANu thaI: dehe. beTA ciMtA kara nahI, kara gurU rAmAnaMda, cele te karaze tane, TaLaze sahu jaga saM. Page #352 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kabIranI aMdagInuM TuMka tAMta. 335 A zabdo zravaNa paDatAMnI sAthe kabIradAsa uThI gharamAM gayA ke tarataja madhyarAtrI vitavA AvI. prAta:kALa kayAre thAya ane kyAre rAmAnaMda svAmInuM darzana prApta thAya tene mATe adhIrA banI pAchA vicAra vamaLamAM paDI gayA, ane pitAnAM mana sAthe zaMkA karavA lAgyA ke rAmAnaMda svAmI malecchane upadeza ApI ziSya banAvatA nathI to mane zI rIte svikAraze? paNa sAcI vAta mArA rAmajI temane jaNAvaze harakta nahIM mArA prANadhAra sitApatinuM Aje vacana thayuM che, te te kadI kALe paNa aphaLa thanAra nathI, mATe prathama trIjA pahere gaMgAmAM snAna karI svAminA Azrama najIka AvelA ghATanAM pagathIyAM upara besI, prAtaHkALamAM svAmi kathA kare te zravaNa karUM ane kathAnI samApti thave zravaNa karavA AvanAra puravAsIo verAi jaze. pachI upadeza levA saMbaMdhI svAmine araja karIzuM; pachI te senApati kare te kharUM. A pramANe pitAnA mana sAthe nizcaya karI, rAtrI vItI eTale, kabIradAsa satvara uThIne gaMgAmAM snAna karavA cAlyA gayA. gaMgA nadI para AvI jue che te eka kIDI sarakhIne paNa saMcAra thato jaNAto na hato. patitane pAvana karanArI sAkSAta zrI zaMkara bhagavAnanI jaTAmAM rahenArI, ujavaLa kAMtivALI nirmaLa gaMgAmAtA A vakhate maMda pravAhathI vadhe jatI hatI, temAM kabIradAse snAna karyuM ane eluM vastra paherI ghATanAM pagathIyAM upara sute sute hAthamAM tulasInuM smaraNa lai, potAnA rAmajInuM ekAgraha cite aMta:karaNamAM raTaNa karavA mAMDayuM ema karate karate nitya niyama pramANe rAmAnaMda svAmi pitAnI zaiyAmAMthI uThI zaica snAnAdika arthe ghATanAM pagathIyAM utarI, gaMgAmAM jaLa bharavA mATe jatA hatA, tevAmAM lAMbA thaIne ISTa smaraNa karatA pahelA ApaNA kabIradAsane aMdhAruM hovAthI ajANapaNe svAminA jamaNA paganI pAvaDInI Thokara jamaNe kAne vAgI. ekadama "are rAmare! pAvaDI evI sakhata vAgI ke mArA jamaNuM kAnamAMne paDade kuTI gaye" ema kahI kAne hAtha daI kabIradAsa ubhA thaI gayA; ane jANe ghaNuMja vAgyuM hoya tevo DoLa karavA lAgyA. Avo DoLa karavAne kabIradAsane zubha hetu zuM che te vAMcaka vargane sAdhAraNa buddhithI jaNAI Avaze. chatAM jaNAvavuM joIe ke te phakta hetu svAmine upadeza levAne khAtaraja hatA. svAmine, tene daradathI buma pADato joI ghaNI Page #353 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 33 kabIranI jIMdagInu TuMka vRtAMta. dayA AvI, jethI tenA jamaNA kAna AgaLa mukha rAkhI, hAtha pheravI, kuka mAratA mAratA kahevA lAgyA beTA rAma rAma kare, saba miTa jAyagA.' dhAra aMdhArI rAtrI hAvAthI rAmAnaMda svAmi kabIradAsane oLakhI zakayA na hatA. kAipaNa jIvane ajANapaNe vAgI javAthI, dayAjanaka thai javAnA jevA tatvavadi purUSonA kudaratI svabhAva hAya che, tevAja svAbhAvathI ubhA rahI, kakhIradAsane vAgeluM maTADI devAmAM guMthAyA hatA. A pramANe kakhIradAsanA jamaNA kAne svAmie cha TuMka mArI tene kahyuM ke "kayAM beTA, aba kAname kAilI jage darada hAtA haye?' kabIradAsa--gurU kRpALu kAnakA darada te kakhase miTa gayA haya; paraMtu merA aba bhaveAbhavakA du:kha dura huvA haya rAmajI. www rAmAnaMda - kaina mleccha kabIrA! yahAMpara itanA jaldI kayu' sAcA huvA thA? kabIradAsa--gurUdeva, mere rAmakI aisI hI icchA hui ke ApakA zaraNa lenA te Aja ApakI kRpAse prApta huvA, du:kha saba dura huvA, ce kabIrA! aba ApakA tana mana Ara dhanase gulAma huvA, aba ApakA dIyA huvA rAmamaMtra, rAta dIna ApakI sevAme isa zarIra kA rakhake, manameM japuMgA, na tana kALame kAise DarU gA. mere jIvanAna hRdaya kamaLa khIrAchata zrI raSikeza mere rAmakA kakhI na bisarU'gA, aba Apa chAya seA karA; chAya gurU tArA cA mAre. chAya je mujako kara DArA rAmajI, (svagata) rAmajI zrI rAma rAma rAma. rAmAnaMda - beTA kabIrA! hamane teA tujako Ajase beTA manAyA; paraMtu - sArI kAzIpurIme je ajJAna leAka haya, vA jahAMtaka na samaje, vahAMtaka hamAre tumAre ni`dA pAtra unakA banavAyA. kAM ke svataH kAzIrAjA Ara isakI raiyata, jAnatI haya ke kkhIrA mleccha haya, aura usakA brAhmaNa varga kalI upadeza na de zakate haya, balke mlecchakA spa`bhI ki`cita na kara zakate ha!! sle kabIrekA svAmIjIse. rAmanAma kayAM diyA jAya, aisA Page #354 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kabIranI aMdagInuM TuMka vRtAMta. 337 kahA karege aura sabake mAluma haya ke tera tanuM mleccha haya; paraMtu rAmajIkI kRpAse terA lilA vigraha tanu hama jAnate haya, jIse una ajJAnIoeM kevala niDara rahete haya unake samajAyaMge, hara draSTAMta de manAyage. hamane jo tujake Ajase bAlakA banAyA haya, va cArahI jugamai rAmajIne pharamAyA huvA jhAhIra pharamAna haya. chasa vAte hama sabake rAmajIkI icchAne uttara ke ge; paraMtu beTA kabIradAsa! tumahArI rAmanAmakI saccI kamAikI kaseTI aba kAzI rAjA karane ke liye kucha taMtra racegA. je vyakita tumhArI parikSA lene ke vAste agara cAha kara le te Apa bedhaDaka heke barAbara parikSA denA; kaTImeMse kabhI Dara ke bhAganA nahIM. sacce pyAre rAmake aMdara pUrNa zraddhA rakhake iSTamaMtra ke jApa nizadIna karatehI rahenA. te tina kAlameM beTA terA kaI nAma na le zakegA, terA eka bAlabhI kisIseM bAMkA na ha zakegA. jA beTA hamArI Aziza haya hama beparavA masta rAmaka kayA vizvakI darakAra haya. hamAre rAmajI vizvanAtha hamAre para sadA kRpALu rahete haya. hamArI kamAIke jAnate haya." ( A pramANe kabIradAsane rAmAnaMda svAmi ubhA ubhA sabaMdha ApyA karatA hatA. vaLI tene aMtaHkaraNa sahita ajJAna ane jJAnanAM lakSaNo ane tene dharma sArI rIte samajAvyA karatA hatA. jJAnanI pravRti vA nivRtine athe jJAnI Agraha rAkhatA nathI, kAraNa ke tene khabara che ke pravRti ane nivRti e saghaLA mananAja dharmo che. niSkavaLa cinmaya svarUpa sarvadhAthI rahIta che ane jJAnInA jJAnanI parAbhavadhIe "sarva dharmona paritaSa mAmeruM rArA gragaMta." e vAkayathI zrI kRSNa bhagavAne arjunane zrImad bhagavada gItAmAM kahelAM vAkayAnusAra sarva dharmane tyAga ane mAtra eka zrI iSTanuM zaraNuja te jJAnIne rahe che, vigere upadeza kabIrane detAM detAM prAtaHkALano prathama prahara vItI gayA paNa svAmi ubhA rahyA hatA. A pramANe svAmI tathA temanA ziSya kabIradAsa, banne jaNuM ghATanA 2 pagathIyAM upara sAmA ubhA che, svAmI upadezanA vacane kahyA kare che, ApaNA Page #355 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 338 kabIranI aMdagInuM TuMka vRtAMta. premI kabIradAsa eka cite zravaNa karyA kare che; eTalAmAM havAmIe prAta:kALa thavAthI snAnadhyAna darzanAdI kAryo nimIte, lokonI AvajA zarU thaI gayelI joI ane samaya ghaNo vItI javAthI ane hajI snAnadhyAna dhUpa dIpa pujana arcana vagere karavAnuM bAkI rahyuM hatuM tethI, uMcu joi ekadama cukyA, ane kabIrane kahevA lAgyA ke "beTA, hama snAnAdika kAryo karane ke lIye, gaMgAko jAte hai, tumako kathA zravana karanekI icchA have to bAMThe. alI kathAkA prAraMbha kareze." kabIradAsa-bhavabhava havAmI, mere mere rAmajIne baDI nivRti dI haya, baDI kRpA kI haya, ye gulAma te rAtadIna aba Apa sadga samIpa nivAsa karegA. prasAda lenekI rAmajI jaba icchA hogI, taba izvara upara thoDI dera jAke pAyagA; pazcAta satvara A jAyagArAmAnaMda - beTA jaisI terI IcchA! maMdIrame kiyAM AzramameM kuttA na calA jAya dekhate rahanA. hama zAca nAna karake abhI Avata hai. ATaluM kahI rAmAnaMda svAmi vidAya thayA ane temanA ziSya ApaNuM premI kabIradAsa gurU mahArAjanI AjJA mujaba, AzramamAM sarata rahe tevI rIte AzramanI cheka najIka bAhera dvArapALanI peThe pagathIyAM upara besI rahyA. ravAmi snAna karIne AvyA te vakhate kathA zravaNa karavA AvanAra puravAsIo ekaThA thaI gayA hatA, ane dararojanA vakhata karatAM Aje kathAne ghaNIvAra thayelI joI mAhamAMhe tenuM kAraNa zuM haze, te zodhavA lAgyA svAmi rAmAnaMda te AvIne ADo paDado nAMkhI pitAnA ThAkora maMdiranI sevA karavA maMDI paDyA. ThAkarajIne caDAvavAne phulane hAra sAMkaDe hevAthI, bhagavAnanA gaLAmAM AvI zakato na hato, ane je parANe ThAkorajInA gaLAmAM hAra paherAve te ThAkorajInAM mAthAparane mugaTa paDI jAya tevI temane dhAstI lAgatI hatI. rAmAnaMda svAmi bhagavAnanAM gaLAMmAM hAra kevI rIte Aropavo tene vicAra karatAM ThAkorajI samIpa ubhA rahyA hatA. dararoja karatAM kathAne vAra ghaNuM lAgI hatI, ane ThAkora sevAmAM paNa upalAM kAraNane lIdhe vakhata javA lAgyo te je loko ghaNuM akaLAyA. ane kahevA lAgyA ke "svAmijI Aja te. , , Page #356 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kabIranI aMdagInuM TuMka vRtAMta. 339 hada karatAM vadhAre sevAne vAra lAgI, ane darzana na thayAM. mATe kRpA karI jaldI pAra lAvo." A pramANe lokane akaLAyelA joI pagathIyAM uparathI ApaNe kabIradAse ghAMTo pADI kahyuM ke "svAmijI hAra choTA hai, jase Apa soca karate ho, ora kabhI puSpamAlA rAmajIke galemeM Aropane teM to rAmajIkA mukaTa gIra jAnekA Apake bhaya lagatA hai; chase ThADe rahe ho, te ye ApakA kabIrakI araja hai ke puSpamAlA hAya chatanI choTI che, paraMtu usake bIcameseM taDake, kabhI rAmajIke gale, ApaNe te nisaMzaya henA zakege." A pramANe kabIradAse paDadA mAMhenI vAta jANI laI, tene svAmine khulAse karI Ape, jethI svAmie te pramANe ThAkorajIne hAra paherAvI dIdhe; ane AratI vagere karI paDadAmAMthI bAhera AvI badhAM puravAsIonI vacce kabIradAsane kahevA lAgyA ke: beTA kabIrA, nahIM nahIM tuM sarvajJa siddha purUSa hai aisA Aja hamake nizcaya havA. loka sahAya vo kahe paraMtu hamane tujake hamArA parama priya bAlakA manAyA." A prakAranA svAminA vacana sAMbhaLI puravAsIo ekadama coMkI uThI svAmine kahevA lAgyA ke, are svAmi, kabIra te male che ane tene Ape upadeza ApI ziSya banAvyuM, e kAMI ThIka na karyuM. e te Ape dharma virUddha pagaluM bharyuM. lokomAM khoTuM kahevAze ane malecchane upadeza Apyo tethI ane kabIre maleccha thai hindu dharma svIkAryo tethI, tamo banenI hAMzI thaze, pachI Apa jJAnI niMdra purUSa cho eTale Apane amAre vizeSa kahevuM ghaTatuM nathI, kAraNa ke Apa meTA cho." A prakAranA vacane kathAzravaNa karavA AvelA purajane svAmine kahI rahyA che; eTalAmAM kAzI rAjA zalanidhInI svArI nitya niyama pramANe gurU Azrame kathA zravaNa karavA arthe padhArI, ane sai pitapatAnA sthAne viveka sahita besI gayA ane rAmAnaMda svAmi paNa kathA kahevAne potAne Asane barAjyA. rAjA zIlanidhIne paNa rAmAnaMda svAmie kabIrane ziSya banAvyA, e vAtanI khabara paDI hatI, jethI rAjAe paNa lokanI peThe svAmijIne viveka Page #357 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 240 kabIranI aMdagInuM TuMka vRtAMta. sahita Thapake devA mAMDe; paNa rAjA pine ravAmijIne ziSya hatA, jethI vadhAre belI na zake. A saghaLAnuM kahevuM badhuM sAMbhaLI laI. pachI rAmAnaMda svAmi, sarvanAM mananuM samAdhAna karavA arthe pratyuttaramAM nIce pramANe kahevA lAgyA: mahAzaya, kabIra maleccha nahIM hai, paraMtu eka sAMketila lIlA vigraha rAmajIkI IcchAse pragaTa havA tanu hai, vo purUSa hai, so hindu musalamAna done samAna hai tuma aMta:karaNasaha ajJAna AtraNase manake dharmo svayaM AtmAme nire paNa karate ho e hama aMtakaraNase rahIta hake jJAnakI prApti karake manake dharmAko tyAga karake, sarvatra ane AtmasvarUpamehI nimagna rahate hai" jyAre ke sAdhu kabIrane ghare Avato, tyAre hindu rAharasama mujaba pitAnA oTalAnI jagyA pote lIpI karI te sAdhuone besavA ane ArAma mATe sagavaDa karI Apate, ane teo mATe rasoI vagere karI khAvAnuM pUruM pADato ane e rIte sAdhu saMtonI AgatAsvAgatA karavAne te kadI pachAtA paDate hato nahi. jyArathI kabIrane celA tarIke sevAmi rAmAnaMde kabula rAkhyo tyArathI kabIra nitya potAnA guru pAse jate, ane temanA taraphathI jJAna meLavate, temaja tyAM je paMDita rAmAnaMda sAthe vAdavivAda karavA AvatA teone pote javAba Apata. pitAnuM vaNakaranuM kAma paNa cAlu rAkhI temAMthI je kamAI karate temAMthI thoDuMka pitAnI mA (thalI) nimAne Apato, ne bAkI badhuM e sAdhusaMtane jamADavAne ane dAna dharma karavAmAM kharacate kahe che ke kabIra pitAnA gharamAMthI koinI paNa jANa vinA vAraMvAra alepa thaI jato. kabIranI (kahevAtI) strI "leinI hakIkta. kabIranI sAthe eka laI nAmanI strI hatI, te mATe upalI vesTakeTanI copaDImAM evuM jaNAvyuM che ke kabIra jyAre trIza varasanI vayane thayo tyAre ekavAra gaMgA nadIne kinAre pharI eka vanakhaDI vairAgI jhupaDI AgaLa AvI puge. te jhupaDImAMthI e tarUNa vayanI juvAna kumArikA bahera AvI, teNIe kabIrane pUchayuM ke Page #358 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 641 kabIranI jIMdagInI TuMka vRtAMta. "tame keNu cho? ane tamArI jAta zuM che?" vagere, jenA javAbamAM kabIre mAtra ekaja zabdathI javAba vALyo ke "kabIra" je sAMbhaLI pelI kumArikAe kahyuM ke "atyAra sudhImAM ahiMyAM ghaNAM sAdhusaMte AvI gayA che, paNa keIe tamArI mAphaka pitAnuM nAma ane pitAne paMthanuM nAma ekaja ApyuM nathI." kabIre javAba dIdho ke "bAI, tuM kahe che te kharI vAta che. eTalAmAM tyAM bIjA pAMca sAdhuo AvI lAgyA, je saghaLA mATe pelI chokarIe gupaDAMmAMthI dUdha ApyuM ne pAMce sAdhuo pAse akeka daDiyo mUkI chaTha kabIra pAse dharyo. bIjAo pitApitAne daDiye pI gayA, paNa kabIre te na pItAM emaja jamIna para rAkhe, tethI pelI chokarIe kahyuM ke "tame dudha kema nathI pItA?" kabIre javAba vALe ke "nadIne pile kAMThe eka sAdhu che te AvavAno che, te mATe rahevA dIdhuM che." pelI chokarIe kahyuM, "tamo tamAruM pI jAo, tene mATe bIju lAvI ApIza." A sAMbhaLI kabIre nice pramANe kahyuM: "hama zabda ahArI haye" arthAta zabdabrahma eTale paramAtmAnuM nAma laIne ja huM jIvuM chuM. eTalAmAM pelo bIjo sAdhu tyAM AvI lAgyo ane kabIre je daDiyo phAjala rAkhyo hato te mAMheluM dudha te pI gaye. pelI chokarIne sAdhuoe pUchayuM ke "bahena, tArAM mAbApa keNu che ane A ekAMta jaMgalamAM tuM zA mATe rahelI che?" teNue javAba Apyo ke "mArAM mAbApa koI nathI; paNa mane eka sAdhue ucherI hatI, je A jhupaDImAM rahetA hatA, paNa te devaleka thayA che. te eka vanakhaDI verAgI bAvA hatA, je mAtra dUdha pIne jIvatA hatA. jyAre paNa bIjA sAdhuo atre AvI pUgatA tyAre nice pramANe hakIkta kahetA - huM eka dine gaMgAmAM nAhavA gayo, tyAre eka TopalI mane nadImAMthI hAtha AvI, je uMghADatAM mAMhethI eka suMdara bALaka jaNAyuM. te jIvatuM hatuM, je upara mane dayA upajI tethI huM te bALakane atre lAvyA ane meMDhAMnuM dUdha pAIne teNune udhArI. te chokarI jyAre mane hAtha AvI tyAre eka kAmaLImAM viTalAIne rahI hatI, tethI meM Page #359 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 342 kabIranI jIdagInuM TuMka vRtAMta. mA teNInuM nAma leI (eTale dhAbhaLI) rAkhyuM" eTaluM belI te kumArIkA belI ke "te laI te huM" te pachI kabIranI gaMbhIratA joI teNe bolI ke "svAmijI, mane e bodha Apa ke jethI mArA mananI samAdhAnI ane zAMti thAya." tyAre kabIre teNanI pavitrAI joIne khuza thaI kahyuM ke "haMmezAM satanAma japatI rahe ane sAdhusaMtanI sevA kara" teNue kabIra sAthe javA mAMgyuM. je kabIre hA pADavAthI pelI jhupaDI sAdhuone soMpI teNu kabIra jeDe cAlI. . eka strIne kabIranI sAthe AvatI joIne tenI mA nimAe dhAryuM ke kabIra A chokarIne paraNIne lAvyA haze, paNa ghaNAka divaso gayA pachI, teNIne jaNAvyuM ke, A rIte teo vartatA nathI, tyAre kabIrane Thapako daI pUchavA lAgI ke, "tuM zA mATe A cheDIne atre lAvyo?" kabIranA (kahevAtA) chokarA "kamAla" tathA chokarI "kamAlI" viSe cAlatI daMtakathA. ' " kabIranA chokarA "kamAla" mATe paNa evI ja vicitra vAta manAya che. eka veLA kabIra gaMgAnA kAMThe, zekhatAhi karI musalamAna Abeda sAthe pharate hato, e veLA zekhatAhie, eka nAnA chokarAnI lAza taNAi AvatI dIThI te joIne, zekhatAhie kabIrane kahyuM ke A chokarAne tArAM camatkArIka baLathI sajIvana kara. kabIre te lAsane upADI ane tenA kAnamAM kAMIka gupta maMtre bhaNI gaye, jethI peluM cheka sajIvana thaI raDavA lAgyuM je joi zekhatAhi ajaba thaze ane kabula kIdhuM ke kabIrane camatkAra kharo che. te bALaka chokaro khubasurata jaNa. tene potAne ghare laI jaI pitAne tyAM je lai karI strI hatI te bAIne havAle karyo ane tenuM nAma "kamAla" karI rAkhyuM. bacapaNathI laInA hAthamAM rahevAthI, "kamAla" teNIne potAnI mAtAja samajato hato ane laIne khaLAmAM te bALakane ramatuM je loko emaja dhAratAM ke te kabIrane ja putra che ane laI tenI mAtA che. evuM samajI kabIra paraNela che evuM anumAna karatAM. Page #360 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 346 kabIranI aMdagInuM TuMka vRtAMta. eka veLA kabIranI najadIknA eka pADozInI dudhamaLa bALakI maraNa pAmI tyAre kabIra tene ghare gayo ane mAMgI lIdhuM ke A muvelI bALakInI lAzane tenA ghare laI javA devI tenI mAMgaNI kabula thatAM te lAzane pitAne ghara lai jai, kamAlanI peThe teNIne paNa sajIvana karI, ane te bALakInuM nAma "kamAlI" rAkhI teNIne laine hastaka soMpI. banne bALake kabIrane tyAM udharI moTAM thayAM ne kabIranI peThe zAla vaNavAnAM hunnaramAM praviNa thayAM. temaja kabIra pAsathI AtmajJAnanuM zikSaNa levA lAgyAM, jethI kabIranI peThe teone jJAna AvavA lAgyuM. kabIrajI tathA temanA beTA kamAla viSenI hakIkata. kabIrajIne tyAM gharamAM eka mUrti hatI tenI harahameza teo niyamIta puMjApAtrI karI tathA prasAdI arpaNa karI pachIthIja bhojana letA hatA. have kabIrajIne eka vakhata bAheragAma javuM thavAthI potAnA beTA kamAlane tAkIda pharamAvI gayA ke mAre AvatI kAle bAheragAma javuM hovAthI ane mArI atrenI gerahAjarImAM je mujaba huM devInI pUjA pAtrI karuM chuM te mujaba tAre paNa devIjInI niyamita pUjApAtrI karI tathA prasAdI arpaNa karyA pachIthI ja bhojana levuM vigere. e mujaba kamAlane tAkIda pharamAvIne kabIrajI bAheragAma gayA. tyAra pachI jyAre kabIrajI bAheragAmathI pitAne vatana pAchA pharyA tyAre pitAne beTe kamAla devInI puMjApAtrI kevI rIte kare che tenI tapAsamAM rahyA ane devIjIne potAnA banne hAthe bAhera kahADIne beTA kamAlanA hAthamAMnI prasAdI laIne kharekhara khAi jatAM joIne bhAre Azcarya pAmyA. (sababa ke kabIrajInA hAthamAMthI kadI paNa ema devIjI prasAdI laIne khAtAM na hatAM.) temaja beTA kamAlanI devIjI tarapha bhAre bhakitabhAva ane phIdAgIrI joine kabIrajI turata nIcalo ho bolI uThayA: "paththarameM se hIre bhaye, hIrAmese lAla AdhA bhagata kabIra bhaye, pure bhagata kamAla." ane tyAra bAda beTA kamAlane puchyuM ke tame devIjIne prasAdI khavaDAvAne kevI rIte zakitavAna thayA tathA te kema banyuM. tyAre kamAle kahyuM ke pahele divase huM ApanA hukama mujaba devIjInI pUjA pAtrI karI, bhajana levA Agamaja Page #361 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 344 kabIranI jIMdagInuM TuMka vRtAMta. prasAdI arpaNa karavA gaye. tyAre devIjI prasAdI leya nahIM-meM ghaNI Ajucha karIne devIjIne samajAvyuM ke mArA bApane hAthanI prasAdI letA hatA, to mAre zuM kasura che ke mAre hAthanI prasAdI letAM nathI. ema be traNa kalAka bhAre AjIjI karIne devIjIne samajAvyAM, paNa phekaTa. have mane bhukha paNa ghaNI lAgatI hovAthI mAro svabhAva kAbumAM rAkhI zakyo nahi ane bhAre dhamAM AvI devIne khAsaDuM laIne mAravA dhasya ane jaNAvyuM ke zA mATe mAre hAthanI prasAdI letAM nathI ke turataja devIjI potAnA banne hAtha bAhera kahADIne prasAdI laIne khAI gayAM, ane tyAra pachIthI dararoja devIjIe prasAdI laI khAI javAnuM cAlu rAkhyuM che. kabIranA jamAi haradevanI hakIkata. jyAre pelI chokarI kamAlI vIza varasanI thaI tyAre eka roja te kuvA upara jaLa bharatI hatI, tyAM eka hadeva nAme paMDita Avye teNe kamAlIne kahyuM "suMdarI! thoDuM pANI pAIza!" teNue pANI bharI ApyuM je pIne pelA haradeve potAnI tarasa maTADI. te pachI teNe puchayuM ke "tuM keNanI chokarI che." kamAlIe javAba dIdhe, "vaNakaranI." A sAMbhaLI pele paMDita gusse thaye ane belya: "teM mane nItithI hiNa karyo, tyAre mArI jAta vaTalAvI." kamAlIe kahyuM ke: "e huM kAMI nathI jANatI, game te mArA svAmIjI AgaLa cAle?" bane kabIra AgaLa AvyAM. paMDItajI hajI pitAnI hakIkata kahevI zarU kare che eTalAmAM, kabIre badhuM pAmI jaI nIce pramANe (deharAmAM) kahevuM zarU karyuM - paMDita bujhapile tuma pAnI, tumeha chuTa kahAM lapaTAnI-Teka. maracha kacha yA jalame vyAne, 2ta jhera jala bharIyA; khAra palAsa sabhI bahiM Ave, pazu pANume sarIyA. (2) chapana keTI yAdava saMhAre, pare kAlakI ghATI; pIra piTha pagamakhara gADe, tanakI banI je mATI. Page #362 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kabIranI aMdagInuM TuMka vRtAMta. 345 (3) tA mATIkA bhAMDA ghaDayA, tAme bhariyA pAnI; se pADe tuma pAnI pIyA, tume suga kahAMse AnI? hADa jhare jhara mAMsa gare, gara dudha tahAM te Ave; so pAMDe tuma pIvana beThe, kAhe deSa lagAye? bune julAhe tane julAhe, ghAna jalAhe lAI; pAMce ka5De utAra dhare, tuma ghelIe sIMdha pAI? je mAkhI vijhAke bhAkhatI, bhAkhatI dastI dharA; se mAkha uha pAtAla beThI, tAke kare na berA? kahe kabIra sune he pAMDe chaDe manaDe bharamA beda kitAba dou gahi hAre, rahe rAmakI zaranA? (1) artha-pANI pIvA pahelAM paMDitajI A to kahe ke tamane chuTa kayAM kyAM rahI che ne kayAM kayAM nathI ? , A pANImAM to mAchalAM deDakAM, lehI, khAra, saDelI vanaspati ane muvelAM pazuo vagere badhAe paDelAM hoya che. (2-3) kALe (te) kAMi kare manuSyane saMhAra karyo che ane dareka pagale tamo kekanAM muvelAM zarIranI mATI uparaja cAlo che, chatAM eja mATImAMthI banAvelAM vAsaNamAM pANuM pIo che, tethI kema tame abhaDAtA nathI? hADakAM ane mAMsa gaLI temAMthI dudha (gAya bheMsanA zarIramAM) taiyAra thAya che ane te dudha te tame paMDitajI vagara doSe (zA mATe) pIo cho? Page #363 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 346 kabIranI aMdagInuM TuMka vRtAMta. (5) jamatI veLAe tame tamArAM kapaDAM utArI dUra kare che ke rakhe te abhaDAI jAya; paraMtu je dhatimAM tame pote lapaTAo cho te jhulaiyA-vaNakaranA (hAthI) ja vaNelI che tenuM kema? vaLI je mAkhI gaMdhIlI cIje upara besI tene bhakSa karIne ahiM tahiM besI dareka jagyAne bhraSTa kare che, teja tamArAM jamavAnAM ThAma upara paNa besI jamavAnuM abhaDAve che, tene zA mATe nathI aTakAvatA? chevaTe kabIra kahe che ke, e paMDitajI! manane A bhrama (vahema) mUkI da ane rAmane zaraNe rahetA jAo; ane phalANI cijathI (bAherathI) huM abhaDAI jaIza evuM karavAnuM choDI daI paramAtmAne maLavAnI tajavIja kare. A vacana sAMbhaLI pelo paMDitajI zAMta thaI gayo ane kabIra AgaLa pitAnuM mAthuM namAvI, vinaMti karI ke mane vadhu bodha Apo kabIre tene sata-nAmane upadeza Ape, ane kamAlI sAthe tenA vivAha karI ApyA. AmAMthI je saMtAnanI utpati thaI tene "kabIra vaMza" kahe che. kabIranA dharmane lagatA vicAre. kabIra janma musalamIna hato, temaja te sukI paMthanAo sAthe maLela hato ema aneka tarko uparathI mAnI zakAya che. enI moTI umeda hindu ane musalamAna vaccenuM aMta-bheda kahADI nAkhavAnI hatI. AthI ja e eka musalamIna chatAM, kAzI banArasamAM nivAsa karI rAmAnaMdanA paMthIo sAthe bheLA. enA upadezathI junA vicAranA hindu ane musalamIne bahu kacavAtA hatA. AthI A banne taraphanAoe bAdazAha sikaMdara lodI samakSa enA mATe pharyAda karI hatI. phArasI tavArIkhanI eka sattAdhArI "digistAna" nAme kitAbamAM tenA lekhaka "mehasina phAnI" je akabaranA samayamAM thaI gayuM che teNe kabIra Page #364 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kabIranI aMdagInuM TuMka vRtAMta. 347 saMbaMdhI lakhatAM jaNAvyuM che ke te eka vaNakara ane "muvAhida" kahetAM eka izvarane mAnanAra hato. vadhu jaNAveluM che ke AtmajJAnI kheALamAM te musalamIna temaja hinda mahA purUSo AgaLa jato hato, ane chevaTe te rAmAnaMdane ziSya banyo hato. nicenI bAbada paNa kitAbamAM ApelI che. pAdazAha sikaMdara lodI sAthe thayele vAdavivAda. kabIranI chuTI vANI ane dharmamAM kriyA kAMDa taraphanI bedarakArI joI dahADe dahADe tenA duzmane vadhavA lAgyA. AmAMnA eke te veLAnA bAdazAha sikaMdara lodIne pharyAda karI, ane kabIra upara pitAne Izvara kahevADavAne Aropa mUkyo, ane te aparAdha karanArane dehAMtanI zikSA karavAnI araja karI. bAdazAhe turataja kabIrane pakaDI lAvavA mANase mekalyAM; pakaDavA gayelAM mANase sAMja sudhI kabIrane pitAnI sAthe laI javA mATe mAMDa-mAMDa samajAvI zakyAM. kabara bAdazAha sammukha zAMta ubho rahyo. kAjIe buma pADI kahyuM; "bAdazAhane salAmI kema ApatA nathI, kAphara kayAMnA?" kabIre nIce pramANe javAba dIdho: kabIra tejI pIra hai, je jAne parapIDa; je pahapIDa na jAnahi, vaha kAphara pIra. bIjAonI pIDA samajI zake teja "pIra" kahevAya. jeo tema samajI nathI zakatA teo kAphara gaNavA joiye. bAdazAhe puchayuM ke, "ene savAranA belAvavAmAM Avyo hato, te chatAM eNe ATalI vAra kAM lagADI, ane hamaNAM sAMja sudhI e Avyo kema nahi?" kabIre javAba dIdho ke "huM eka tamAze jovAmAM mazagula hata" bAdazAhe puchayuM "e te ze tamAro hato ke je jovAmAM te bAdazAhanA hukamane pALatAM aTakyo hato." kabIre javAba dIdhuM ke "eka e sAMkaDe mArga meM joyo ke jANe secanuM nAkuM. temAM hajAre uMTanI kaTAre jatI meM joI." bAdazAhe kahyuM "keTaluM juThuM bele che." kabIre javAbamAM nice pramANe kahyuM - Page #365 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 348 kabIranI aMdagInuM TuMka vRtAMta kabIra juTha nahi belIye, jaba laga pAra basAya; ne jAne kayA heya, tilaka ceAthe bhAya. kabIra bUda samAnI samudrame, jAnata haya saba keya; samudra samAnA buMdameM, bUjhe bIralA keya. uparakI deu gaI, hIcakI gaI hIrAya; kahe kabIra cAre gai, tAse kahA basAya. bAdazAhe kahyuM, "amArI kema khAtrI thAya?" kabIre kahyuM "zAha. pRthvI ane AkAzane aMtara te tuM je. caMdra surya, jeTalA A cheTAMmAM asaMkhya uMTa ane hAthI vagere aneka jaMtuo AvajAva kare che. A badhA tamArI AMkhanI putaLIthI dekhAya che. have A AMkhanI putaLI seyanI aNIthI paNa bArIka che" bAdazAhe A sAMbhaLI kabIranA kahevAne kharUM mAnyuM, ane tene salAma karI, tene joIe tyAM javA kahyuM. loko AthI nArAja thayAM, ane bAdazAhe teonI pharyAdanI dAda nahi lIdhI karI kahevA lAgyAM. kabIra para paDelI japhAne hevAla. A cukAdAthI kabIranA dumane nArAja thayA, ane teoe kaIka rIte kabIrane herAna karavAnI cA bane te jIvathI mAryo jAya evI yukitao racavA mAMDI. kahe che ke kabIranA camatkArathI ke tenI upara phidA thatAM hatAM ane kabIrane izvarI avatAra kahetAM, ane koI vAra te te paramAtmA ja che ema paNa kaIka bolatuM, AvI vAto samajIne zahenazAha ibrAhima lodInA darabAranA kAjIo tenI upara bahu rIze bharAyA, ane kabIra izvarI dAvo kare che, ane e je kaI (izvarI) dAvo kare tene dehAMta daMDanI zikSA thavI joIe, ema rAjAne bhaMbherAvyuM, jethI rAjAe kabIrane mArI nAkhavAno hukama karyo e hukamathI rAjI thaIne kAjIe lake ThaTha meLavavA kahayuM ane teonI sAme kabIrane mArI nAkhavAnI gaThavaNa karI. pahelAM kabIrane sAMkaLe bAMdhIne eka machavo ke je patharAothI bharapUra kIdhuM hatuM, temAM besADI te machavAne eka bAju para cheDa pADI bhara dariyAmAM DubAvI dIdhe. kahe che ke machavo to hubI gayo paNa kaIka camatkAre kabIra Page #366 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kabIranI aMdagInuM TuMka vRtAMta. 349 pite eka chokarAne rUpe eka cittAnA cAmaDAM para besI kinAre tarate nikaLI Avyo. AthI pAcho kabIrane bIjIvAra pakaDAvI tenA duzamanee tene eka gupaDAMmAM purI tenI AsapAsa lAkaDAM siMcI tene Age saLagAvI mUkayuM. saghaLuM baLI gayA pachI kabIra mAMhethI jevo ane te nikaLe. vaLI trIjI vAre, kabIrane pakaDAvI tene eka masta thayelA hAthInI sAme mUkya, paNa kahe che ke kabIre kAMIka camatkArathI hAthInI sAme, eka siMhane dekhAva ubho karyo je joIne kabIrane kAMipaNa harakta karavAne badale te hAthI ubhI pUchaDIe tyAMthI nATho. A rIte aneka vAra tenA jIva levAne yatna karavA chatAM, kabIra darekamAMthI pitAne sahisalAmata rAkhI zake e joIne, zahenazAha lodInI khAtrI thai ke kabIra keIka mahAna purUSa che, ane nAhakane tene meM raMjIdA karyo, ane tethI pote kabIra pAse mAphI mAgI, pote dIdhelAM dukha mATe kabIra taraphathI kAMI paNa khamavAne rAjI che evuM jaNAvyuM, je uparathI kabIre nicale javAba thA :- je teAku kAMTA buve, teka tuM be kula teku kula kula haya, vAMke kAMTA sula. mArI zikhAmaNa e che ke, je kaI tane kAMTe kI duHkha Ape, tene tuM kula suMghADI sukha Apa, jethI tArI pAse kulaja raheze, jyAre tene kAMTe teneja kAze ane tenuM kIdheluM te bhagavaze. saMsAramAM rahIne paramAtmAne pugAya ke? eka veLAe eka celAe kabIrane puchayuM: A saMsAramAM gRhasthAzramamAM rahIne paramArtha thato nathI e kharUM che ke khoTuM ?" kabIre jaNAvyuM ke "A bAbate javAba huM tamane kAle ApIza tyAM sudhI tamAre mAre ghare rahevuM joIe. bIje dahADe bhara baporanI vakhate sutaranA tANa mAMhenAM tAMtaNA judA karavAnuM kAma teNe gharanI bAhera khullA medAnamAM karavAnuM zarU karyuM. thoDIvAra rahI teNe potAnI strIne dIva lAvavAnI AjJA karI. tenI Page #367 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 350 kabIranI aMdagInuM TuMka vRtAMta. strI patinI AjJA pALI tarata dave lAvI hAthamAM pakaDI tenI najadIka tene kahevA pramANe ubhI rahI. A dIvAnA ajavALe teNe tAMtaNe judA karavAnuM kAma karyuM. khare bapore sUryanuM ajavALuM chatAM divAnI jetathI kabIrane kAma karatA joi pelA mANasane ghaNuM Azcarya lAgyuM, paNa te cupa rahyA. A pachI thoDI vAra rahI teNe kabIrane pitAnA praznano uttara ApavAne vinaMtI karI. kabIre jaNAvyuM ke tenA savAlano javAba zeDA vakhata uparaja meM tene Apyo hato, paNa te upara dhyAna ApeluM jaNAtuM nathI Ama kahI teNe te jaNAvyuM: ' "juo bhara baporanA taDakAMnAM ajavALAthI divAnuM ajavALuM kaMI vadhu hetuM nathI te chatAM tAMtaNa judA karavA meM mArI strIne di karI ahIM lAvavA kahyuM, te mujaba te vagara takarAre gupacupa divo karI lAvI, AthI je A jAtanI strInI anukuLatA hoya teja saMsAramAM rahI paramArtha thaI zake che, e sivAya grahasthAzramamAM tema banavuM mahala che. eka vakhata keTalAka brAhmaNe gaMgA nadInA pANInAM pavitrapaNAnAM mahAbhya gAI rahyA hatA, tevAmAM kabIre nadInAM pANIthI pitAne kAThane gAlo bharyo, ane brAhmaNane te pANI pIvA mATe ApyuM. teo eka halakI jJAtanAM manuSanAM vAsaNamAM pANuM pIvA mATe kaMpI uThayA. A uparathI kabIre kahyuM: je gaMgAnAM pANIthI mAruM kamaMDaLa pavitra na thAya te pachI mArAM pApa e pANIthI dhevAze ema huM kema mAnuM ?". - kabIra khule ane "muvAhida' hato A vAta abulaphajala paNa kabule che. musalamIna "muvAhida" zabda kadI mUrtipUjakane lagADatA nathI. AthI te eka izvarane mAnanAra hato ema sAbita thAya che. kabIrane eka vAra kAjIe puchayuM ke tuM musalamAna zuM kAma nathI thato. kabIre tene javAbamAM nice pramANe jaNAvyuM - kabIra saba ghaTa merA sAIyAM, khAlI ghaTa nahIM keya, balIhArI usa ghaTake, jA ghaTa paragaTa heya. arthAta, sarva ThekANe mAro sAMI kahetAM paramezvara che, e vinA kAMi khAlI nathI. vizeSamAM te balihArI che ke jyAM te pote pragaTa che. Page #368 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kabIranI aMdagInuM TuMka vRtAMta. 351 - eka dahADe keTalAka saMta kabIrane tyAM AvyA, te mAMhelA koIke pUchyuM: "he kabIrajI, tamAruM ghara kasAIvADAmAM che, ema kAM tame rahetA haze ?" A uparathI kabIre nIce pramANe javAba vALyo: kabIrakA ghara bAjAra, gala kaTa ke pAsa, karege se pAeMge, tuma karyo bhaya udAsa? mArUM (kabIranuM) ghara kasAIvADAmAM che te kharUM, paNa huM koI kasAinuM kAma karato nathI, mATe tame zA mATe he sAdhu bhAIo! baLApe kare che? kAraNa ke je karaze te bharaze. : : ' . . " kabIranAM zikSaNane bheda zuM hatuM? kabIre jJAti bhedanI darakAra na karatAM sarvatra bhAIcAro vadhAravAneja bedha haMmezAM Ape che. hindu dharma pramANenA cAra Azramene paNa aMgIkAryA nathI. enuM mAnavuM hatuM ke bhakti vanAne dharma dharmaja na kahevAya, temaja dharmadAna, apavAsa ane tirtha tathA sanyAsa, bhajana vinAnA vyartha ja che. pitAnI rAmAyaNI, zabdo ane zAkhIothI teNe hindu ane musalamInene dharma bodha Apyo hato. bannenA dharmane te samAna gaNato hato, AthIja hindu ane musalamAna bane enA paMthane cahAtA hatA. te nidarapaNe khullI rIte koinI rAkha rakhavATa rAkhyA vinA pitAne je ThIka bhAtuM te kahetoje mATe te nicalo dehare kaheto:- hama kachu pakSapAta nahi rAkhI, saba jIvanake hitakI bhAkhI. yAne, huM koInI paNa taraphadArI ke pakSapAta rAkho ke karatA nathI, paNa badhAMnuM bhaluM cAhIne, je satya che te ja kahuM chuM. - kabIranAM maraNa viSene hevAla. kabIra vRddhAvasthAmAM svargavAsa pAmyuM hatuM. e veLAe enuM zarIra nabaLuM paDI gayuM hatuM. enA hAthamAM rAma nAmanAM kirtana gAvA mATe Trelika pakaDavAnI paNa zakti rahI na hatI, tethI kabIre have kAzI cheDI daI magahara Page #369 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upara kabIranI aMdagInuM TuMka vRtAMta. gAma javAnI IcchA jAhera karI. A sAMbhaLI leke kahevA lAgyA ke "AkhuM AyuSya kAzImAM tame kahADayuM che, ane have magahara gAma javA icche che. A vAta zAstra viruddha che." kabIre temane A jAtanA zaMkAzila vicAre mATe Thapake Apyo ane jaNAvyuM ke "rAmanI sattA zuM eTalIja hadavALI che ke jethI te tenA dasane zivanAM dhAma kAzI sivAya bIje kyAM maratAM mukti ApI na zake ?" magahara gAma javAne jyAre be roja bAkI rahyA tyAre kamAla kamAlI ane "harideva paMDita) kabIrane kahevA lAgyAM: "he svAmIjI! Ape to magahara gAmanI taiyArI karI paNa amAruM zuM thaze ? ame te tamArA Azare amAro gujAre karIe chiye" kabIre javAba vALe "he kamAla! lAla tArAM je saMta thaze te kabIra nAmathI oLakhAze." A kamAlI tarapha pharI kahyuM: "he kamAlI! tArAM saMtAna paNa kabIra nAmathI oLakhAze" kamAlIe A sAMbhaLI kahyuM - "svAmIjI! A baMnenI pichANa kevI rIte thaI zakaze?" kabIre kahyuM : "kamAlanA saMta kabIra paMtha ane tAro vaMza kabIra vaMzanA nAmathI oLakhAze." magahara gAma kAzIthI cha maMjala upara gerakhapura jIllAmAM che. virasiMha vAghele pahelAMthI ja potAnAM lazakara sahita tyAM pahoMcI gayo hato. magahara gAmane navAba bijalIkhAna paThANa nAme hato. teNe jyAre sAMbhaLyuM ke kabIrajI ahiM pitAnI jIMdagInA bAkInA dahADA gujAravA Ave che, ane virasiMha vAghele paNa temane ziSya che tathA te pote paNa temane murIda che. te kabIra sAheba musalamAna hovAthI teNe pote ja temane daphanAvavA ane temanI chellI kriyAo karavAne TharAva karyo, kAraNa sAMbhaLavA pramANe rANAjI emanA zabane bALavA cAhe che, paNa A vAta mudala banavA devI nahi. saMvata 1575, mAha suda ekAdazI ane budhavAre kabIrajI kAzI tajI magahara gAma tarapha gayA. kAzInAM leka kabIranAM javAthI bahu udAsa thaI gayAM ane kahevA lAgyAM ke kabIrajI vinA kAzI sunI jaNAya che. sarva leka pazcAtApa karavA lAgyA ke "amArAM maMda bhAgya, AvA mahA purUSanAM vacana upara ame lakSA na ApyuM. magahara gAma pahoMcatAM eka nAnuM maTha keI saMtanuM hatuM temAM kabIra jaIne beThA. A maTha hAlamAM magahara gAmamAM amI nadI kahevAya che Page #370 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kabIranI jIMdagInuM TuMka vRtAMta. tenA kinAre hatuM. te nadI sukI hatI. peAte kamaLanAM phula ane be cAdara maMgAvI sui gayA ane sane kahyuM keH " daravAjA baMdha karI de" A sAMbhaLI virasiMhe kahyu... "sAheba ! ApanI aMtanI gati kevI thaze ? mArA vicAra che ke huM ApanAM zarIrane agnidAha Apu?" bijalIkhAna paThANe araja karI: "huM kAMi AvI takalIpha tamane nahi ApavA daiza." 353 kabIrajIe A sAMbhaLI pharamAvyuM ke kadi A khAkhamAM takarAra karI hAthe|hAtha thatA nA. mArAM vacana je mAnaze te sukhI thaze. sarve daDavata ane baMdagI karI sarve mana uddAsa thai gayAM. kabIrajIe cAdara mAhaDAM upara eDhI lai kahyuM: "daravAna baMdha karI de." daravAjA adha karatAM eka ajaba dhvani thai, jenI asara badhAMnAM aMtaramAM thai gai. kabIrajI satya lAkamAM sidhAvyA. daravAna kheAlatAM teA phakata kamaLanAM phula ane e cAdara tyAM bAkI paDI rahelI jaNAi. eka cAdara ane ceDAM kulA rANAe upADayAM, ane bIjI cAdara ane kulA paThANe upADayAM. rANAe cAdara phuleAne agni ApyA, ane te upara samAdhI caNAvI. paThANe cAdara ane kulA upara kabara banAvI ekaja maMdiramAM A banne hAlamAM mAmbuda che. mAgasara mahinAmAM tyAM meLA bharAya che. te nadI sukI hatI temAM te dahADethI pANI bharAyAM, ane hAlamAM temAM pANI che. kabIranA chellA zabdo nice pramANe hatAH-- rAga gArI. cAra, dulahanI gAvA saMgala hama ghara Ae rAjA rAma bharathAra tana rata karahu mana rata karahuM, pAMca tatva kharAtI; rAma deva mAre pAhana Age, se jomana madamAtI. zarIra saraiAvara edI karavuM, brahmAva veda ucArA; rAma deva saMga bhAvara leDAM, ni ni bhAga hamArA. Page #371 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 354 kabIranI aMdagInuM TuMka vRtAMta. sura tetI ketuka Ae. munIjI sahasa aThAsI kahe kabIra hama sthAha cale hai, purUSa eka avinAzI. Aja hamArA kuca haya, jamaDA merA gulAma; huvA nagArA saMtakA, baikuMTha karUM mukAma. bhajana bharese Apane, magahara to zarIra; avinAzIkI godameM, bilase dAsa kabIra hama na mari hai, mari hai saMsArA, hamake milA jiyAvana hArA-1 aba na mare marane mana mAnA, temAM mue chana rAma na jAnA-2 sAkuMtha mare saMtAna che, bhari bhari rAma rasAyana pI-3 hari marahe te hamaNu mahi? hari na mari hai, hama kaheke mari - kahe kabIra mana manAhi milAvA, amara bhaye sukha sAgara pAvA-5 (1) huM kAMI mu nathI, paNa A saMsAra have marI gayo che, kAraNake mane te haMmezane jIvADavAvALA (izvara) maLe che. te mArUM mana saMsAramAMthI marI gayuM che, ane bAkI duniyAmAM ja jIvatara che evuM gumAna mArUM nikaLI gayuM che, tethI have mane maravAnuM rahyuM nathI paNa maravAnuM te mANasane che ke jeNe paramAtmAne pichA nathI. Page #372 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kabIranI jIMdagInuM Tuka vRtAMta. (3) ajJAnI mare che, jyAre saMtajana (jeNe paramAtmAne pichANyA) te teA jIvatAja rahe che, ane izvarI AnamAM rasanAM pyAlA bharI pIyA karatA heAya che. 355 (4) te paramAtmA maratA heAya, teA huM (kabIra) paNa mudre; paNa paramAtmA na maratA heAya, teA pachI huM' kema marUM? (5) huM kakhIra kahuM chu ke je koi peAtAnAM manane izvaranAM mana sAthe ekatra karI nAMkhe teA, tene haMmezanuM sukha prApta thAya. samApta Page #373 -------------------------------------------------------------------------- Page #374 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . vIla bI.karAzrI chokarAo phIrojazAha mahetA roDa muMbAI. kiMmata rU. pAMca,