________________
જીવવા કરતાં મરવું બહેતર છે.
(૧૯૧) ના મુવા ના મર ગયા, નહિં આવે નહિં જાય;
એ ચરિત્ર કરતારકા, ઉપજે ઔર સમાય. આત્મા જે પોતે ખરે માણસ છે, તે કાંઈ મરતો નથી, ને તે કદી પણ નાશ પામતો નથી; તે આવત પણ નથી ને જતો એ નથી, પણ તેનું ચરિત્ર એવું છે કે તે જાહેર થઈને પાછો પોતામાંજ સમાઈ જાય છે.
' (૧૯૨) જેય મરે સો જીવ હય, રમતા રામ ન હોય,
જન્મ મરણસેં ન્યારા હય, સાહેબ મેરા સેય,
જે મરે છે તે તો માણસનું નીચલું ભાન છે, પણ આત્મા કાંઈ મરતે નથી; તે તે જન્મ-મરણની પેલી મેર છે યાને તેને મરણ યા જન્મ જેવું કાંઈ નથી.
(૧૯૩) હહિ મરિ છે, તો હમ હું મરિ હું,
હરિ ન મરિ હે, તે હમ કાહે મરિ હું?
જે ઇશ્વર મરતે હોય તે પછી હું (કબીર) પણ મરવાને, પણ જે ઇશ્વરને મરણ જેવું હોયજ નહિ યાને તેને નાશ નથી, તો પછી કેમ મરૂં યાને મારે નાશ કેમ થાય? અર્થાત પરમેશ્વર હંમેશગીને છે, અને માણસને આત્મા તેને ભાગ છે, ત્યારે તે પણ અમર હોવાથી તેને મરણ જેવું કશું નથી.
' (૧૯૪) જબ તક આશ શરીરકી, નિર્ભય ભયા ન જાય,
કાયા માયા મન તજે, ચપટ રહા બજાય. - જ્યાં સુધી શરીરનું મમત્વ છે યાને શરીર તે “હું છું” એવો ખ્યાલ રહે છે, ત્યાં સુધી કઈ પણ માણસ નિર્ભય થઈ શક્તો નથી, યાને કાળના ભયમાંથી છુટ થતું નથી; જ્યારે મનમાંથી શરીર વિષેની ઇન્તજારી અને જગતની માયાને વિચાર છુટી જાય, ત્યારે તે માણસને માટે સઘળાં બજારે યાને રસ્તાઓ ખુલ્લા થાય છે, અને પછી તેને કોઇપણ જાતને ભય રહેતો નથી.
