________________
૧૮૬
કબીર વાણી.
(૧૩) માણસ એજત મેં હિરા, માણસા ખરા સુકાલ;
પર જાકે દેખે દિલ ઠરે, તાકા પરીયા દુકાલ.
માણસે શેuતે હું ઘણે ફર્યો છું અને માણસોના કાંઇ ટેટા નથી, પણ જેને જોઇને આપણું દિલ ઠરી જાય એવા નેક પુરૂષોની મેટી તાણ છે.
(૧૪) દયાકા લક્ષણ ભકિત, ભકિતસે મિલત જ્ઞાન,
જ્ઞાનસે હેવત ધ્યાન, એ સિદ્ધાંત ઉર આન. દયાનું લક્ષણ તે ભક્તિ છે અને દયા તેને જ હોય છે કે જેનું મન પરમાત્મા તરફ લાગેલું હોય છે; ભક્તિમાં મન લાગવાથી માણસને ખરૂં જ્ઞાન આવે છે, અને જ્ઞાનથી તેનું ધ્યાન એકાગ્રહ થાય છે અને પરમાત્માપર પુરું લાગે છે, એ વાત નક્કી યાદ રાખે.
(૬૧૫) બિષય ત્યાગ વૈરાગ હય, સમતા કહિયે જ્ઞાન; - સુખદાઇ સબ જીવસૅ, એહિ ભકિત પ્રમાણુ.
ખરો વૈરાગ્ય આવે, એટલે માણસ દુનિયવી માયામાંથી મોકળો થયે છે એમ ત્યારે જ કહેવાય કે જ્યારે ઇન્દ્રિઓના વિષય ભોગવવાની ઇચ્છાઓ તેના મનમાંથી ગઈ હોય. ખરું જ્ઞાન તેનેજ થયું કહેવાય કે જે માણસ બધી હાલતમાં એકસમાન રહે અને પોતાના મનનું સમતોળપણું જાળવી શકે; દુનિયાનાં બધાં પ્રાણીઓને જે સુખ આપતો રહે, તેનીજ ભક્તિ કીધેલી પ્રમાણ છે અને તે જ ખરી પરમાત્માની ભકિત કહેવાય.
