________________
૧૩૬
કબીર વાણી.
(૪૪૫) રાઈ બાતાં બિસવા, ફિર બિસનકા ખિસ,
એ મનવા જે કરે, નહિ મિલે જગદિશ. રાઇને વિસમે ભાગ કરો, ને એ વિસમાંને વિસ ભાગ કરે એ વિસમાંના વિસમાં ભાગ જેટલું નાનું મન જે કઈ કરી શકે, તેને પરમાત્મા મળે, એટલે કે ઇંદ્રિઓના સર્વ વિષયના સર્વ વિચારે જેના જતા રહ્યા હેય, અને એ પ્રમાણે મનનું “મનપણું” એટલે વિચારવાપણું જતું રહ્યું હોય, તેને પરમાત્માની મુલાકાત થાય.
(૪૪૬) મન ગેરખ મન ગેવિંદા, મનહુ ઘટ હોય
જે મન રાખે જતન કર, તો આપે કરતા સેય. મન મહાત્માઓને દરજે પહોંચી શકે છે, મન પરમાત્માને દરજજે પુગી શકે છે; ને મનજ આખી સૃષ્ટિ બની શકે છે, જે એ મનને કઈ સાચવી સાચવીને રાખે તે એ મનજ પરમાત્મારૂપ થઈ જાય.
(૪૪૭) જબ તક આશ શરીરકી, નિર્ભય ભયા ન જાય; કાયા માયા મન તજે, ચપટ રહા બજાય.
જ્યાં સુધી મનને, પોતાનાં શરીરને ખ્યાલ રહે છે, એટલે કે આ શરીર તે “હું છું” એ ખ્યાલ થયા કરે ત્યાં સુધી તે કદી પણ નિર્ભય થતું નથી, યાને શાંત પડતું નથી; જ્યારે મનમાંથી, શરીરના અને માયાના એટલે કે ઇઢિઓના ભેગવવાના વિચારે નિકળી જાય, ત્યારે તે મનને બીજે (ઉંચ) દરવાજો દેખાય છે.
