________________
સમજાવે છે, તથા તેનાં ભવિષ્યને સુંદર ખ્યાલ આપે છે, જે વિદ્યા આ સ્થલ આંખેથી દેખાતી દુનિયામાં જ પોતાના અભ્યાસને રેકી ન રાખતાં મિનેઈ અથવા અદ્રશ્ય દુનિયાઓ, જે આ દુનિયા સાથે ઘણાજ અતલગને સંબંધ ધરાવે છે, તેને પણ અભ્યાસ સાથે સાથે કરી, આખા વિશ્વના નિયમોને અક્કલાનુસાર સમજાવે છે, તે મહાન પવિત્ર વિદ્યા વના બીજ કઈ પણ પાયા ઉપર રચાયેલું માણસની જીંદગીનું, સંસાર વયવહારનું, રાજદ્વારી રચનાનું, ચા ધર્મ સ્થાપનાનું બંધારણ કાચું અને પિકળજ કરવું જોઈએ, અને એથી ઉલટું જે પણ બાબદ પાયો આ પુરાતન બ્રહ્મવિદ્યાના અચળ સત્ય ઉપર નખાયે હેય તે બાબદનું બંધારણ, એક ખડક ઉપર ઉભાં કરેલાં મકાન સમાન મજબુત,
મંદ તથા લાંબી હૈયાતી ભેગવનારું હોવું જ જોઈએ.
આ બ્રહ્મવિદ્યાને જુદી જુદી કેમે જુદાં જુદાં નામથી ઓળખે છે. ખ્રિસ્તીઓમાં તેને માટે “Gnosis" શબ્દ વપરાય છે, જરથોસ્તીનાં લખાણેમાં તેને હનુમ (પરમાત્માને પિછાનવાની વિઘા) તરીકે ઓળખાવી છે, અને મુસલમાન ભાઈએ તેને એલએ-ઇલાહી કહે છે. આ વિદ્યા આ એલ્મ ઉપરજ બધા મોટા ધર્મો રચાયેલા છે, અને તેજ કારણસર મેટા ધર્મનાં મુળ સિદ્ધાંતો ધર્મ અભ્યાસીઓને એક બીજાને મળતાં માલમ પડયાં છે, તેમજ જુદા જુદા ધર્મોનું નીતિશાસ્ત્ર તેઓનાં મુળ સિદ્ધતિ કરતાં પણ વધુ દરજજે એકસરખું જ જણાયું છે.
બ્રહ્મવિદ્યાના અભ્યાસ જુદી જુદી રીતે થાય છે. ધર્મશાસ્ત્રોમાંથી તેના મુળ સિદ્ધાંત તારવી કઢાય છે. હીંદુઓનાં ઉપનીષદ, ભગવદગિતા તથા બ્રહ્મસુત્ર હિન્દુભાઈઓ માટે આ વિદ્યાના અભ્યાસ કાજેનાં ખાસ પુસ્તકે છે. બીજી કેમ માટે પણ આ પુસ્તકને અભ્યાસ તેઓનાં પિતાનાં ધર્મશાસ્ત્ર સમજવા ખાતર ઘણે અગત્યને અને કિમતી મદદ કરનારો છે, કારણ તેઓના સફાઓમાં બ્રહ્મવિદ્યા જે રીતે વિરતારવામાં આવી છે, તેવી બીજે ઠેકાણે વિસ્તારેલી જળવાઈ રહી નથી. પણ આ અભ્યાસ કઈ સહેલ નથી. તે માટે ઘણું તીક્ષણ મનબુદ્ધિની જરૂર છે એટલું જ નહિ, પણ તેને ખરો ભાવાર્થ સમજવા શાચ અથવા પાલવાની ખાસ આવખ્યકતા છે, કારણે બ્રહ્મવિદ્યાના ગુધ સિદ્ધાંતને જવાબ આપનાર માણસમાં રહેલું બુધ્ધિ અથવા બધનું ઉચ તત્વ પવિત્રાઈથીજ પ્રકાશી શકે છે, અને જેટલા પ્રમાણમાં આ બધને પ્રકાશ બહાર પડત