________________
કબીર વાણી. કર્યું છે અને મારી મરજી પ્રમાણે નહિ પણ માલેકનીજ મરજી પ્રમાણે રહું છું અને કાર્યો કરૂં છું.
દાસ કહાવન કઠણ હય, મેં દાસનકે દાસ;
અબ તો એસા હો રહુ, કે પાંઉ કલેકી ઘાસ. પિતાને દાસ કહેવાડવું એટલે પરમાત્માને બંદે થવું એ બહુ મુશ્કેલ છે; હું તે તેનાં બંદાઓને નોકર છું અને હવેથી એ થઈને રહું, કે તેઓના પગ હેઠળનું ઘાસ બની જાઉં.
(૩૭) જો દેખા સે તિનેમેં, ચોથા મિલે ન કોય; ચેથે પ્રગટ કરે, હરિજન કહિએ ય. જેબી મેં જોયું છે તે-સત્વ, રજસૂ અને તમસ જે પ્રકૃતિનાં ત્રણ ગણે છેત્રણમાંજ થતું દેખાય છે, અને એ ત્રણની બીજી તરફ જે ચેથી હાલત છે, તે હાલતનો કઇ પણ માણસ અને માન્ય નથી. એ ચોથી હાલતને જે પ્રગટ કરી શકે તેજ ઇશ્વરને ખરે ભગત છે. સારાંશ કે, દુનિયામાં સઘળે ઠેકાણે “હું” “તું” અને “તે એવા ત્રણ પ્રકારે જાહેર થઈ રહ્યા છે એ ત્રણ ઉપરાંત ચાને એ ત્રણેને એક કરી નાંખનારી જે ચોથી હાલત છે તે જ પરમાત્માની હાલત છે કે જ્યાં “હું” “તું” અને “તું” એ જુદાઈને પ્રકાર હસ્તી ધરાવતા નથી અને જે કોઈ, તે હાલત પોતામાં પ્રગટ કરે તેજ હરિજન યાને આત્મજ્ઞાની ગણાય.
(૩૮) જો એક ન જાનીયા, તો બહુ જાને ક્યા હેય;
એકે તે સબ હેત હય, સબસે એક ન હેય. તું તે એકને યાને ઇશ્વરને નહિ જાણે તો બીજું બધું જાણવાથી શું થાય? તે એકમાંથીજ આ સૃષ્ટિની બધી પેદાશ બની છે. તે એકમાંથી જ આ અનેક ઉથતિઓ થઇ છે, પણ તે બધાંથી એક થઈ શકતું નથી
