________________
૧૭૬
કબીર વાણી. થાય, પણ તે સંગતમાંથી જે કાંઈ રૂડું હોય તે ગ્રહણ કરે, તે માણસજ હંસ પક્ષી જેવો ખુબીવંત કહેવાય.
(૫૮૦) કામી, કોબી, લાલચી, ઈનસે ભકિત ન હોય,
ભકિત કરે કેઇ સરવા, જે જાત વરન કુલ ખોય. કબીર કહે છે કે, પરમાત્માની ભકિત ત્રણ જાતનાં માણસેથી થઈ શકતી નથી. એક તે કામી યાને સ્ત્રીના છંદમાં પડેલો પુરૂષ; બીજો ધી યાને જે માણસને પિતા વિષે બહુજ અભિમાન હોય ત્યારે જે જરામાં ઓછું લઈ, ગુસ્સો કર્યા કરે તે; ત્રીજો લાલચુ યાને જેને બધી વસ્તુઓ મેળવવાનો લાભ લાગેલો હોય છે, કારણ કે એ બધા માણસનું મન પોતાને રૂચતી બાબ ઉપર લાગેલું હેવાથી, ઇશ્વર તરફ લાગી શકતું નથી, તેથી કબીર કહે છે કે જે પિતાનાં “હુંપણું”નું ભાન સદંતર કહાડી નાંખે તેનાથી જ પરમાત્માની ખરી ભકિત થઈ શકે.
(૫૮૧) પંડિત એર મસાલચિ, દોને સુજે નાહિં,
એરનકે કરે ચાંદના, આપ અંધેરા માંહિ. પુસ્તક માત્ર ભણીને જે પંડિત થયે હોય તે, અને મસાલચિ એ બન્ને, જે કે બીજાને અજવાળું કરનારાં કહેવાય છે, પણ પિતાને અજવાળું કરી શક્તા નથી, યાને પોતે અંધારામાં જ રહેતા હોય છે.
અર્થાત– મસાલચિ બીજાને ઉજાશ દેખડાવી પિતે અંધારામાં જ રહે છે તેમ પોથી પંડિત, શાસ્ત્રને ભેદ ન પામ્યાથી અંધારામાં જ રહેલો છે.
(૫૮૨) નિપક્ષક ભકિત હય, નિર્મોહિકે જ્ઞાન
નિદીકે મુકિત હય, નિર્લોભી નિર્વાણ,
જે માણસ બધાને એક સમાન જુવે છે અને સર્વને સરખી રીતે ચાહે છે, તે માણસની જ ખરી ભકિત છે એમ કહેવાય; જે માણસ દુનિયાની માયાથી છુટ થયો છે, તેને જ ખરું જ્ઞાન પ્રાપ્ત થયું કહેવાય.
