________________
૧૨૮
:
કબીર વાણું.
(૪૨૦)
મન પાનીકી પ્રીતડી, પડા જે પટી લેન,
ખંડ ખંડ છે ગયા, બહેર મિલાવે છે? મનની સરખામણું પાણી અને મિઠું (નમક) હોય તેમ છે, અર્થાત પાણીમાં મિડું પડવાથી જેમ પીગળી જઈ તેમાંથી મિડું પાકું નિકળી શતું નથી, તેમ મનને ઇન્દ્રિઓનાં વિષયે તેમજ માહ) માં રાખવાથી તેમાં તે એવું તે દુબી જાય છે, કે બુરી વાસનાઓથી દૂર રાખવાનું કાર્ય બહુજ મુશકેલ થઈ પડે છે.
(૪૨૧) કાગડ કેરી નાવડી ઔર પાની કેરા ગંગ;
કહે કબીર કૈસે તિરૂં, પાંચ કુસંગી સંગ. કબીર કહે છે કે, મછરે કાગજને, ને ગંગા જેવી મોટી નદી પસાર કરવી છે, અને સાથે પાંચ ખરાબ સાથીઓ લાગેલા તે આ ભારે ભાર સાથે પેલે પાર કેમ જઈ શકાય! આર્થાત, માણસની જીંદગીની નેમ ઘણી છેટે છે, અને તેનું શરીર તે થોડા વખતમાં ભાંગી પડવાનું, ત્યારે આ પાંચ ઇંદ્રિઓનાં ખેંચાણમાંજ માણસ રહે, તે, સુખી છેડાએ તે કેમ પુગી શકે ?
(૪૨૨) સાધે ઈદ્રિય પ્રબલકે, છેદ ઉકે ઉપાધિ
મન રાજા બહેકાવ, પાંચે બડે અસાધ, મન ઇતિએને ચલાવનાર રાજા છે, અને મનજ તેઓને બહેકાવે છે, પણ તેના કહ્યાથી ચાને મનમાં વિચાર આવ્યાથી, જે પોતાની ઇન્દ્રિઓને તે મુજબ ચાલવા દે છે તે એ ઇદ્રિએ એવી જડ થઈ જાય છે કે તેઓ માણસને ફાવે ત્યાં ઘસડી લઇ જઇ, પાપનાં કામો કરાવી, દુઃખમાં ને આમાં નાખે છે તેથી કબીરની શિખામણ એ છે કે એ ઇઢિઓને રોક રોક કરતા રહેવું.
