________________
કબીરજીનાં ખાસ જે.
૮૯
જ ૧૧ મું.
સુનિયે કયા?તે કહે ગુણ. સુનિયે ગુનકી બારતા, અવગુણ લિજીયે નાહી હંસ ક્ષિરકું ચહત હય, નિર સે ત્યાગે જાય. કામ કથા સુનિયે નહિ, સુનકે ઉપજે કામ; કહે કબીર બિચારકે, ખિસર જય હરિ નામ.
અર્થ–તું જ્યાં પણ હોય, ત્યાં તારા સાચા લાભને લગતી જે પણ વાત હોય તેટલું જ સાંભળ્યા કર, યાને ફાયદાકારક જે હોય તે તારાં મનમાં ઉતાર; બાકી બીજી વાતોને પડતી નાખ. હસ પક્ષીને માટે કહે છે કે તેને દુધ ને પાણી સાથે ભેળીને આપ્યું હોય તેમાંથી માત્ર દુધ પી જશે, ને પાણીને રહેવા દેશે તેમ, ગમે એવી સંગતમાં આપણને જવું પડે છતાં ત્યાંથી જે પણ વિચારે આપણને નુકસાનકારક હોય તેને પડતા મેળવા અને જે ફાયદાકારક હોય તેજ લેવા.
કામ કથા ચાને ઇઢિઓને–ખેંચાણ થાય એવી વાતો થતી હોય તે સાંભળવી નહિ, કારણું તેથી દિલમાંના જુસ્સાઓ, હવસે ઉશ્કેરાશે, અને તે વિચારે મનમાં આવ્યાથી તે ભાગે ભેગવવા મન લાગશે અને શરીરને તે મુજબ કામે લગાડયાથી પરમાત્માની યાદ દુર જશે.
જ ૧૨ મું. સાંધીએ કયા?—તો કહે ઇઢિયાં. સાધે ઈકિય પ્રબલકુ જેઇસે ઉઠે ઉપાધ; મન રાજા બેહેકાવતે, પાંચે બડે અસાધ. પાંચ ઇદ્ધિ છઠ્ઠા મન, સત સંગત સુચંત, કહે કબીર જમ કયા કરે, જે પાંચે ગાંઠ નિચંત? બાંધી શું રાખીએ?—તો કહે તારી ઈદ્રિઓને બાંધી રાખ.
અર્થ–માણસ જેમ જેમ ઇઢિઓના ભોગ ભોગવ્યા કરે તેમ તે ઇઢિઓ વધુ બળવાન થાય છે અને મન કે જે તેને (ઇટિઓને) રાજા છે તે દ્વિઓને બહેકાવ્યા કરે છે, તેથી તે ઘણુ નફટ થઇ જાય છે, માટે કબીર કહે કે ઇન્દ્રિઓ ઉપર મજબુત કાબુ રાખ.
