________________
સત્રની વ્યાખ્યા
- {
કહેવાના ભાવાર્થ એ છે કે ગુરુદત્ત મંત્રનું મનન કરતાં મનુષ્યને સમસ્ત સંસારનુ' સ્વરૂપ સમજાય છે અને તેમાંથી છૂટવાની શક્તિ પ્રાપ્ત થાય છે.
દ્રયામલમાં કહ્યુ છે કેमननत्राणनाच्चैव मद्रूपस्यावबोधनात् । मन्त्र इत्युच्यते सम्यगू, मदधिष्ठानतः प्रिये ॥
૩૩
પાર્વતીજીએ પ્રશ્ન કર્યાં છે કે હૈ સદાશિવ ! મંત્ર કોને કહેવાય ?” તેના ઉત્તર સદાશિવ એટલે શ્રીશ'કર ભગવાન આ પ્રમાણે આપે છે : હે પ્રિયે ! મનન અને ત્રાણુથી, મારા સ્વરૂપના અવાધ થવાથી, તેમ જ મારા અધિષ્ઠાનથી તે સમ્યપણે મત્ર કહેવાય છે.’
તાત્પર્ય કે મનન અને ત્રાળ શબ્દો વડે મંત્રશબ્દની વ્યાખ્યા કરવામાં આવે છે તે ઠીક છે, પણ પરમાથ થી તે જેનું મનન કરતાં મારી એટલે પરમ તત્ત્વના માધ થાય અને તેમાં સ્થિરતા થાય, તેને જ મંત્ર સમજવે.’
3
ચેાગીઓ, અવધૂતા, સાધુ, સન્યાસીએ મત્રનું જે સાધન કરે છે, તેમાં આ દૃષ્ટિ જ મુખ્ય હાય છે. લલિતાસહસ્રનામની ટીકામાં કહ્યુ` છે કે पूर्णाहन्तानुसंध्यात्मस्फुर्जन्मननधर्मतः ॥ संसारक्षयकृत्त्राणधर्मतो मन्त्र उच्यते ॥
- જે મનન ધમાઁથી પૂર્ણ અહેતા સાથે અનુસ ધાન
