________________
૨૭૪
મંત્રવિજ્ઞાન
આથી છેડા દિવસમાં જ બધા લેકે તેને નફરતની દષ્ટિએ જેવા લાગ્યા અને સલામ કરતાં પણ બંધ થઈ ગયા. ત્યાર બાદ થોડા દિવસે રાજાની સાથે વધુ પડ્યો અને રાજાએ તેને હદપાર કર્યો. આ રીતે ઉચાટનને જે પ્રયોગ થયે, તેને ઉચિત તથા આવશ્યક જ લેખ પડે. બાકી વ્યાપારમાં હરિફાઈ ચાલતી હોય કે સમાજમાં પ્રતિપક્ષી તરીકે ઊભે રહેતે હેય, અથવા કોઈ વાર ગાળ દીધી હેય એવાં શુદ્ધ કારણેએ આ જાતને પ્રવેગ કરે ઈષ્ટ નથી.
જે પ્રગથી મનુષ્યનું મરણ થાય તેને મારક કહે છે. આ અતિ ઉગ્ર કર્મ છે અને અનિવાર્ય સંગે ઊભા ન થાય, ત્યાં સુધી તે કરવા જેવું નથી. આ વાત સામુદાયિક હિતને અનુલક્ષીને કહેવાય છે. પિતાના સ્વાર્થ માટે તે આ કર્મને ઉપગ કરવાનું છે જ નહિ. જે જે મનુષ્ય પિતાના સ્વાર્થ માટે બીજાનું મરણ નિપજાવે છે, તે મહાપાપી છે અને તેનાં અતિ કડવાં ફળે તેને અવશ્ય જોગવવાં પડે છે.
કઈ વાર આ પ્રયોગ જનહિતાર્થે કરવાની જરૂર પડે છે, એટલે તે કરવામાં આવે છે, પરંતુ તેનું પ્રાયશ્ચિત તે લેવું જ પડે છે.
સૌરાષ્ટ્રના એક ગામને આ સાચે કિસે છે અને તે પ્રસ્તુત વિચારણામાં ઉપયોગી થાય તે હવાથી જ અહીં રજૂ કરવામાં આવે છે. - એક ગામ. ખાધેપીધે સુખી હતું. તેની વસ્તી આશરે
