________________
૩૦૯
મંત્રશાસ્ત્ર અને જૈન શ્રમણે શ્રદ્ધા ધરાવે છે, તેથી ગુરુ અને દીક્ષા પ્રાપ્ત થયા પછી જ સાધનામાર્ગમાં આગળ વધવું. સાધનામાં આચાર-વિચારનું સ્થાન
દેશ, કાળ અને પાત્રને જોઈ જે કામ કરવામાં આવે છે, તે જ સફળ થાય છે. સાધકે સાધનામાર્ગમાં પ્રવૃત્ત થયા પછી અમુક બાબતે ધ્યાનમાં રાખવી જોઈએ નહિતર વર્ષોની મહેનતને નિષ્ફળ થતાં વાર નહિ લાગે. લાવારઃ પ્રથમ ધર્મ-આચાર એ પ્રથમ ધર્મ છે, તે પ્રમાણે શય્યા ત્યાગથી શયનકાળ સુધી કાયિક, વાચિક અને માનસિક પ્રક્રિયાઓમાં બાહ્યાચાર અને અભ્યન્તર આચાર ઉપર પૂરેપૂરૂં લક્ષ્ય રાખવું જોઈએ. બીજા શબ્દોમાં બહિગ અને અન્તર્યાગનું જે સૂચન છે, તે સાધનામાર્ગમાં પ્રમુખરૂપે ભજવાના છે. તેથી શય્યાત્યાગ, લવિસર્જન, દત્તધાવન, સ્નાન, વસ્ત્રપ્રક્ષાલન, પૂજાસ્થળપ્રવેશ, આસન, દિશા, સાધનાનુસારી વસ્ત્રધારણ, ગંધ, પુષ્પ, ધૂપ, દીપ, નૈવેદ્ય, ફળ, તાંબૂલ, દક્ષિણ અને ક્ષમાપ્રાર્થના પછી ઉદ્ધાસન આદિ કર્મો કરતી વખતે તે તે આરાધ્ય દેવી-દેવેનું સ્વરૂપ, ચિત્ર, યંત્ર કે પ્રતિમા અથવા તે ગ્રન્થરૂપ ઈષ્ટદેવની ધારણું રાખી ઉભયવિધ પૂજાને વિચાર આવશ્યક માનવામાં આવે છે. જૈન ધર્મમાં પણ આવાં કર્મકાંડ પ્રત્યે શ્રદ્ધા છે અને તે સંબંધી ઘણું સૂચને મંત્રમાં કરેલાં છે. ઉપાસકની કસેટી આવા આચારેનું પાલન તથા દરેક કર્મ સંબંધી આદેશને વિચાર અત્યાવશ્યક છે, કેમકે શાંતિકર્મમાં ઉગ્રકર્મની
