________________
મંત્રશાસ્ત્ર અને જૈન શ્રમણા
૩૧૫
અતિવિસ્તૃત ટીકા રચી હતી. આજે આ ગ્રંથની માત્ર ટીકાઉપલબ્ધ થાય છે, પણ મૂળ મળતુ નથી.'' ત્યાં યંત્રના ભવ્ય, અતિભવ્ય, સતાભદ્ર અને મહાસતાભદ્ર એવા ચાર. ભેદો કર્યાં છે. મહાસ તાભદ્રની રચના પાંસઠ અંકવાળા પચીશ કેક્ષકો વડે થાય છે અને તેમાં વીશા કે પંદરિયા યંત્રની માર્ક દરેક માજીના સરવાળામાં પાંસઠના સરવાળા આવે. છે અને આ રીતે તે—પંચાતર પ્રકારે પાતાનુ ચેાગફળ પાંસઠ આપવાને લીધે મહાસતાભદ્ર ચત્ર કહેવાય છે. રાવણુકૃત. - તાંડવતંત્ર માં પણુ યંત્ર વિષે અમુક વિશેષતાએ મળે છે.. ચણુ જૈન શ્રમણેાની આ વૈજ્ઞાનિક સાધના સર્વોપરિ કહી શકાય એવી છે. પંચદશી, વીશા, ચેાવીશા, ત્રીશા, ખત્રીશા, ચાલીસા, પાંસયિા, સિત્તરિયા, થતાંક, અષ્ટોત્તરશતાંક અને તેથી પણ વધારે કવાળા યત્રાની ચૈાજનાની સાથે જ આકારભેદથી થનારા ચતુરસ, ત્રિકાળુ, વર્તુલ, ષટ્કોણુ,, પંચશૃંગ, લશાકાર, ત્રિવૃત્ત, સાધત્રિવૃત્ત, અવૃત્ત, કમલાકૃતિ, તાંબૂલ કે પિપલપાંકાર, હસ્તાકાર, અસ્ત્ર-શસ્ત્રાકૃતિમૂળક અને પુરુષાકૃતિવાળા ઘણા યંત્રા આપણને આશ્ચય" પમાડે એવા છે. જૈનધમ ના અતિભવ્ય અને સત્ર પ્રસિદ્ધ નમસ્કાર–ચક્ર, ઋષિમડલસત્ર, કલિડય ંત્ર, વિજચયંત્ર. વગેરે વિવિધ મંત્રાથી વિભૂષિત હોય છે. વિજયપતાકા યંત્રના કેમ્નની ૬૫૬૧ જેટલી સખ્યા હાય છે.
૧૧– કાષ્ટકચિંતામણિ ગ્રંથનું સંપાદન આ પંક્તિના લેખકે કરેલું છે અને તેની પાંડુલિપિ મુંબઈ સ્થિત જૈન સાહિત્યવિકાસ~~ મંડળમાં સુરક્ષિત છે.
