________________
૪
મંત્રવિજ્ઞાન
હે કુલેશ્વરી ! જે સાધકની ઈષ્ટદેવ પ્રત્યે પરમભક્તિ રહે છે અને જેમ ઈષ્ટદેવ પ્રત્યે પરમભક્તિ રહે છે, તેમ. ગુરુ પ્રત્યે પણ પરમભક્તિ રહે છે, તેને જ અર્થા—પદાર્થો પ્રકટ થાય છે.'
આ કહેલા
આ પણ તત્રવચના છે કે तस्माद् देवं विदित्वा तु गुरुं देवं तु नान्यथा । त्रिकालप्रणिपातेन, ध्यानयोगेन संयजेत् ॥
• તેથી ગુરુને દેવથી ભિન્ન નહિ માનતા દેવસ્વરૂપ જ માનવા અને તેમને ત્રિકાલ પ્રણામ કરવા તથા તેમનું' ધ્યાનચૈાગ વડે પૂજન કરવું.
ગુરુના ત્યાગ વિષે તંત્રથામાં કહ્યું છે કે— गुरुत्यागाद् भवेन्मृत्युर्मन्त्रत्यागाद् दरिद्रता । गुरुमन्त्रपरित्यागी रौरवं नरकं व्रजेत् ॥ ‘ગુરુના ત્યાગ કરવાથી મૃત્યુ થાય છે, મત્રના ત્યાગ કરવાથી દરિદ્રતા પ્રાપ્ત થાય છે અને ગુરુ તથા મંત્ર અનેને ત્યાગ કરનાર રૌરવ નરકમાં જાય છે.’
॥
ગુરુના પ્રકાર વિષે પચ્છિલાતંત્રમાં કહ્યું છે કે गुरुस्तु द्विविधः प्रोक्तो दीक्षा - शिक्षा विभेदतः । आदौ दीक्षागुरुः प्रोक्तस्ततः शिक्षागुरुर्मतः ॥
‘ગુરુ બે પ્રકારના કહેલા છે દીક્ષાગુરુ અને શિક્ષાગુરુ. તેમાં દીક્ષાગુરુ પ્રથમ છે અને શિક્ષાગુરુ પછી છે. તાત્પર્ય કે મ`ત્રદીક્ષા આપનાર ગુરુને શ્રેષ્ઠ માની તેની નિરંતર સેવા-ભક્તિ કરવી જોઈએ.
