________________
મંત્રસાધકની યોગ્યતા
૧૦૧ પાનથી હર્ષ પામેલા શરીરવાળે અને મહાન ગુણેથી યુક્ત હોય તે દેવીને-મંત્રદેવતાને આરાધક થઈ શકે છે.”
વિષય એટલે પાંચ ઈન્દ્રિયેના વિષયે કે જેને અનુક્રમે સ્પર્શ, રસ, ગંધ, વર્ણ અને શબ્દ કહેવામાં આવે છે. સ્પર્શને જિત એટલે સ્પર્શની લાલસામાં ફસાવું નહિ હાથી સ્પર્શની લાલસામાં ફસાય છે, તે ખાડામાં પડી પરાધીન થાય છે અને જિંદગીભર બંધનમાં સબડે છે. રસને જિત, એટલે સ્વાદની લાલસામાં ફસાવું નહિ. માછલું સ્વાદની લાલસાએ ગલ પરને માંસને ટુકડે ખાવા જાય છે કે તેને કાંટે ગળામાં ભરાય છે અને પિતાને પ્રાણ ગુમાવે છે. ગંધને જિત? એટલે સુગંધની લાલસામાં ફસાવું નહિ. ભમરે સુગંધની લાલસામાં ફસાય છે તે શત્રિ પડવા છતાં કમળમાંથી બહાર નીકળી શકતા નથી અને પ્રાત:કાળે કમળની સાથે હાથીના મુખમાં જઈ પડતાં પિતાને પ્યારે પ્રાણ ગુમાવે છે. વર્ણને જિત, એટલે રૂપની લાલસામાં ફસાવું નહિ. પતંગિયું રૂપની લાલસાએ દીપકની ત ભણી ધસે છે અને તેમાં બળીને ખાખ થઈ જાય છે. શબ્દને જિત, એટલે મધુર વચને કે ગીત આદિની લાલસામાં ફસાવું નહિ. શબ્દની લાલસાએ સર્પ મોરલીનું ગીત સાંભળવા આવે છે અને ડેલવા લાગે છે, પણ પછી તેના શા હાલ થાય છે ? મદારી તેને પકડી લે છે, તેના દાંતમાંથી ઝેરની કથળી કાઢી લે છે અને તેને કાયમને માટે કરંડિયાનું કે ખાનું આપે છે. મંત્રસાધક માટે આ બધાં દષ્ટાંતે અતિ ધદાયક છે.
