________________
[ ૧૩ ] મંત્રનિર્ણય
સાધકે ક્યા મંત્રને જપ કરે? એ બહુ સમજવા-- વિચારવા જે પ્રશ્ન છે, કારણ કે એક જ વસ્તુ પરત્વે અનેકાનેક મંત્રની રચના થયેલી છે અને વ્યક્તિ પર તેનું કુળ જુદું જુદું હોય છે. વધારે સ્પષ્ટ કહીએ તે જે મંત્રનો જપ કરવાથી એક સાધકને ઘણું લાભ થાય છે, તે જ મંત્રને જપ કરતાં બીજા સાધકને કશે લાભ થત નથી અને ત્રીજા સાધકને નુકશાન સહેવું પડે છે. વળી. બધા મંત્રની સિદ્ધિ સમાન કાળ થતી નથી. એક સાધકને એક મંત્રની સિદ્ધિ શીવ્ર થાય છે, તે બીજાને વિલંબ થાય છે અને ત્રીજને તે થતી જ નથી.
*તંત્રશાસ્ત્રમાં મંત્રની સંખ્યા સાત કેટિ એટલે સાત ક્રેડની માનેલી છે. કાલિકાગમમાં એવો ઉલ્લેખ છે કે “સપ્તરિHRા મળે
વિવારક ' લલિતાસહસ્ત્રનામમાં સર્વેશ્વરી, સર્વસયી, સવમંત્રસ્વરૂપિણી વગેરે શબ્દો આવે છે. તેની વ્યાખ્યા કરતાં શ્રી ભાસરાનંદનાથે કહ્યું છે કે સર્વે સપ્તર્લિયામુત્ર -- મસાજ તેમ જ ગોપાલસહસ્ત્રનામમાં જણાવ્યું છે કે “ત-- कोरिमन्त्रशेखरो देवः शेखर इति ।'
