________________
મંત્રવિજ્ઞાન "• • “મંત્રજપ કયાં કરે?? તેને ઉત્તર એ છે કે મંત્રસાધના માટે જે અનુકૂળ સ્થાન પસંદ કર્યું છે, ત્યાં રહીને મંત્રજપ કર. તે અંગે સાધનાસ્થલ નામના પ્રકરણમાં વિસ્તારથી ચર્ચા કરેલી છે. આમ છતાં અહીં કુલાર્ણવતંત્રને નિમ્ન શ્લેક યાદ કરે ઉપગી લેખાશેઃ
गृहे शतगुणं विद्याद् गोष्ठे लक्षगुणं भवेत् । - कोटिदेवालये ' पुण्यमनन्तं शिवसन्निधौ ॥
“ઘરમાં જપ કરવાથી સગણું, ગોશાળામાં જ કરૂ વાથી લાખ ગણું, દેવાલયમાં જપ કરવાથી કટિ ગાશું અને શિવ (અથવા ઈષ્ટદેવતા) સમક્ષ જપ કરવાથી અનંતગણું પુથ પ્રાપ્ત થાય છે
મંત્રજપ કયારે કરશે? તેના ઉત્તરમાં મંત્રવિદોએ જણાવ્યું છે કે “મંત્રજપ કરવાને ઉત્તમ કાલ સૂર્યગ્રહણ અથવા ચંદ્રગ્રહણ છે. દક્ષિણાયન (કર્કસંક્રાંતિ) અથવા ઉત્તરાયણ (મકરસંક્રાંતિ) એ મધ્યમ કાલ છે અને આદિત્યવાર (રવિવાર), અમાવસ્યા આદિ કનિષ્ઠકાલ છે. આ પર્વકાલમાં મંત્રનું અનુષ્ઠાન કરવાથી ત્વરિત મંત્રસિદ્ધિ થાય છે. અહીં એટલી સ્પષ્ટતા જરૂરી છે કે આ વખતે નદી અથવા તળાવમાં કમ્મર જેટલા પાણીમાં ઊભા રહીને મૂલ મંત્રને ૧૦૮ વાર જપ કરવાને સંપ્રદાય છે. '
નિત્યનિયમિત જપ કરવાને સામાન્ય વિધિ એ છે કે પ્રાતઃકાલમાં સ્નાન કર્યા પછી ડિશ (૧૬) પ્રાણાયામ
