________________
૨૧૪
મંત્રવિજ્ઞાન માત્ર કરવાની ખાતર જે કાર્ય કરીએ, તેમાં રંગ જામત નથી અને તેનું પરિણામ સુંદર આવતું નથી. આપણું
જિંદા વ્યવહારમાં તથા પ્રવૃત્તિઓમાં તેના દાખલા અનેક જોવામાં આવે છે.
વળી એ પણ ખ્યાલમાં રાખવા જેવું છે કે એક કાર્ય ખરેખર કઠિન હોય, પણ તે અંતરના ઉલ્લાસથી કર્યું હોય તે કઠિન લાગતું નથી, જ્યારે એક કાર્ય ડું કઠિન હેય પણ અંતરના ઉલ્લાસ વિના કર્યું હોય તે એ વધારે કઠિન લાગે છે. તેથી જરૂરનું એ છે કે મંત્રસિદ્ધિ માટે પૂજા, ધ્યાન, જપ આદિ જે કંઈ કરીએ, તે ભાવળદ્ધિપૂર્વક જ કરીએ.
ભાવશુદ્ધિને બીજે અર્થ મનશુદ્ધિ થાય છે, તે પણ અહીં વિચારણીય છે. મનઃશુદ્ધિ એટલે મનની પવિત્રતા. તેનું સંપાદન કરવા માટે મલ અને વિક્ષેપ એ બંને દો દૂર કરવાની જરૂર રહે છે. મલિન વિચારે તથા મલિન લાગણું એથી રંગાવું તે મલદોષ કહેવાય છે અને ચિંતનીય વિષય બદલાયા જ કરે તે વિક્ષેપ કહેવાય છે. તાત્પર્ય કે મંત્રસાધકે જપ કરતી વખતે મનમાં કોઈ પણ મલિન વિચારને પેસવા દે નહિ કે તેને અન્યાન્ય વિષયમાં ભટક્ત રાખવું નહિ. ' એક મંત્રસાધક મિત્ર કહે છે કે આમ તે મનને ઠીક ઠીક કાબૂમાં રાખી શકાય છે, પણ જ્યાં પૂજા, ધ્યાન કે જપમાં બેસું છું ત્યાં કોણ જાણે કેમ! પણ ન આવવાના
