________________
જપ સબંધી વિશેષ વિચારણા
૧૧૫
વિચાશ આવી જાય છે અને કોઈક વાર તા તેના હુમલા બહુ માટે હાય છે. આમાંથી ખચવા શુ કરવુ' ? તે સમજાતુ નથી.' આ સ્થિતિ ખીજા પણ ઘણા સાધકોની હાય છે.
ખરી 'વાત તા એ છે કે જન્મ-જન્મના સંસ્કારોથી આપણા આંતરમનમાં વાસનાએના સંચય થયેલા છે, તેના લીધે આપણા મનરૂપી સરોવરમાં જુદા જુદા ભાવા અને વિચારોના તર ંગા ઉઠે છે, તેમાંના કેટલાક અતિ મલિન, કેટલાક મલિન, કેટલાક સામાન્ય, કેટલાક શુદ્ધ તા કેટલાક વિશુદ્ધ પણ હેાય છે. પરંતુ આ ભાવે કે વિચારાને માટે ભાગ મલિન હેાવાથી આપણું મન મિલન થાય છે અને તેની એ મલિનતા દૂર ન કરીએ તેા એ મલયુક્ત કે અપવિત્ર રહે છે. વૈરાગ્ય, સત્સંગ, તપ, જપ, ધ્યાન એ બધા મનશુદ્ધિના મુખ્ય ઉપાયે છે અને તે માત્ર મંત્રસાધકે જ નહિ, પણ અભ્યુદયની ઈચ્છા કે અભિલાષા રાખનારા સહુ કોઈ એ અજમાવવા જેવા છે.
મનના વિક્ષેપ ઘટાડવા માટે તેને એક વસ્તુ પર એકાગ્ર થવાની ટેવ પાડવી જોઈ એ. પાણી પ્રસરણશીલ છે, એટલે કે આજુબાજુ પ્રસરી જવાના સ્વભાવવાળું છે, પણ તેને ઘડામાં રાખ્યું હાય. તા ત્યાં જ પડી રહે છે અને તેની બહાર જતુ નથી, તેમ આપણું મન વિક્ષેપયુક્ત હેવા છતાં જે તેને મત્રાક્ષર કે મ ંત્રદેવતાની મૂર્તિ પર 'એકાગ્ર કરીએ અને ધીમે ધીમે એ અભ્યાસ વધારીએ તે શાંત અને સ્થિર મને મંત્રજપ કરવાને શક્તિમાન થઈ એ છીએ.
