________________
૨૨૮
મંત્રવિજ્ઞાન
(૩) કૅમ પૃષ્ઠયંત્ર. જેની સપાટી મધ્યમાંથી નીચે ગયેલી હાય કે જેમાં અક્ષરા ખાટ્ટાયેલા હાય તે પાતાલયંત્ર, જેની સપાટી સમાન હોય તે ભૂપૃષ્યંત્ર અને જેની સપાર્ટી કાચબાની પીઠ માફક ઉપરથી ઉપસેલી હોય તે ટ્રૂમ પૃષ્ઠયંત્ર. આ ત્રણ યંત્રામાં પ્રથમ કનિષ્ઠ છે, ખીને મધ્યમ છે અને ત્રીજો ઉત્તમ છે.
યંત્રનું અલૌકિક અપૂર્વ ફળ ઈચ્છનારે તા આ ત્રીજા પ્રકારના યંત્ર જ ઉપયોગમાં લેવા જોઈ એ.
આ સિવાય યત્રપટો પણ બને છે. તે કપડાં કે કાગળ પર ચિતરાયેલા હાય છે અને પૂજનના કામમાં લેવાય છે, એટલે તે પણ એક પ્રકારના પૂજનયા જ છે.
સ્મૃતિ તૈયાર થયા પછી શુભ દિવસે અને શુભ મુહૂતે તેના પ્રાણપ્રતિષ્ઠાવિધિ કરવામાં આવે છે અને પછી તેને મદિરમાં વિધિપૂર્ણાંક ચાગ્ય સ્થાને બેસાડવામાં આવે છે. ત્યાર પૂછી જ તે મૂર્તિ પૂજનને ચેાગ્ય ગણાય છે. તે જ પ્રમાણે પૂજનયંત્ર તૈયાર થયા પછી તેના સંસ્કારવિધિ પ્રાણપ્રતિષ્ઠાવિધિ કરવા પડે છે અને ત્યાર પછી જ તેનું પૂજન કરી. શકાય છે.
યંત્ર સ્થાપિત કર્યાં પછી કોઈ દિવસ અપૂજિત રાખી. શકાય નહિ. તેની ધૂપ, દીપ તથા સુગ ંધી દ્રવ્યે વડે નિયમિત પૂજા કરવી જોઈએ.
પ વિસે યંત્રની વિશિષ્ટ પ્રકારે પૂજા કરવી જોઈ એ.
