________________
મંત્રવિજ્ઞાન, સાધનાને એક અર્થ પુરુષાર્થ છે. પ્રયત્ન, પ્રયાસ, કેશીષ એ બધા તેના પચચશબ્દો છે. જે પુરુષાર્થમાં ક્ષતિ આવી, પ્રમાદ થયે કે ઉપેક્ષાભાવ જાગે, તે ધણ્યું સેનું ધૂળ થવાનું! પ્રવાસે નીકળ્યા પછી અધવચ્ચે ઊભે રહેનાર કયાં પહોંચે વારુ?
સતત ઉત્સાહી રહેવું અને પુરુષાર્થ કર્યા જ કર, એટલે એક દિવસ સિદ્ધિની સમીપે પહોંચશે, એમાં જરા પણ શંકા રાખવી નહિ. સસલે દેડવામાં નિપુણ હતો, પણ સૂઈ રહ્યું, એટલે લક્ષ્ય સ્થાને પોંચી શક્યું નહિ. કાચબે ઘણે મંદગતિવાળા હતા, છતાં ચાલતું જ રહ્યો, એટલે લક્ષ્યસ્થાને પહોંચી ગયે.
અમારા કહેવાનો ભાવાર્થ એ છે કે એક વાર મંત્રસાધનાને સ્વીકાર ક્યા પછી, તે માટે જે જે કિચાએ જરૂરી હિય, તે તે અવશ્ય કરવી જોઈએ. પ્રારંભનાં પગલાં બરાબર માંડીએ અને વચ્ચેથી ડૂકી જઈએ તે એ સાધના સફળ થઈ શકે નહિ. અહીં કેઈ એમ કહેતું હોય કે “જપથી સિદ્ધિ થાય છે, જપથી સિદ્ધિ થાય છે, જપથી સિદ્ધિ થાય છે એ વચનને અનુસરીને માત્ર જપ કરવામાં આવે તે મંત્રસિદ્ધિ કેમ ન થાય? તે અમે જણાવીશું કે આ વચન જપની મહત્તા દર્શાવવા માટે બેલાયેલો છે, નહિ કે અન્ય ક્રિયાઓને નિષેધ કરવા માટે. મંત્રની સિદ્ધિ માટે જ તે કરવાનું જ છે, પણ તેની સાથે પૂજ, ધ્યાન, હમ આદિને જે અન્ય વિધિ બતાવે છે, તે પણ કરે જોઈએ અને