________________
૨૩
જપ સંબંધી વિશેષ વિચારણું જેવું ગાળ હોય, આંખે અંબુજ પાંખડી જેવી મનહર હાય અને કયાળ અનેરી આભાથી ચળતું હોય, પણ નાક નંદવાયેલું હોય, એટલે કે તેનું ટેરવું છેદાઈ ગયેલું હોય તે એને સુંદર કહી શકાશે ખરું? તાત્પર્ય કે જેની જેમાં આસ જરૂર હોય, તેના અભાવે તે શુદ્ધ, સુંદર કે પ્રશસ્તની ગણનામાં આવતું નથી.
મંત્રવિશારદ મહાપુરુષોએ કહ્યું છે કેबहुजापात् तथा होमात् कायक्लेशादिविस्तरैः। જ માન વિના ચિત્ર-મન્ના થતા
“બહુ જાય, ઘણા પ્રકારના હિમ તથા અનેક પ્રકારના શારીરિક કષ્ટો વેઠવાથી શું ? જે ભાવ ન હોય તે દેવ, યંત્ર કે મંત્ર ફલપ્રદ થતા નથી.'
વળી એમ પણ કહ્યું છે કે– भावेन लभते सर्व, भावेन देवदर्शनम् । भावेन परमं ज्ञानं, तस्मात् भावावलम्बनम् ।।
ભાવથી સર્વ પ્રકારના લાભ મળે છે, ભાવથી દેવતાનાં દર્શન થાય છે અને ભાવથી. પરમ જ્ઞાન મળે છે, તેથી ભાવનું અવલંબન લઈને કાર્ય કરવું જોઈએ.’ * ભાવ એટલે અંતરને ઉલ્લાસ, ઉમંગ, ઉત્સાહ, રસ એ બધા તેના પર્યાયશખ્યો છે. જે કાર્ય અંતરના ઉલ્લાસથી કરીએ તેમાં રંગ જામે છે અને તેનું પરિણામ સુંદર આવે છે, જ્યારે અંતરના ઉલ્લાસ વિના શુન્ય હૈયે-શૂન્ય મને,
