________________
૨૧૦
મંત્રવિજ્ઞાન આ જ રીતે છૂટા અક્ષરને ભેગા કરીએ એટલે કે તેને જોડાક્ષર કે સંયુક્તાક્ષર બનાવીએ અને જોડાક્ષર કે સંયુક્તાક્ષરને છૂટા પાડીને બેલીએ તે પણ ઉચાર અશુદ્ધ શ ગણાય છે. વિજયાને બદલે વિજ્યા બેલીએ કે ચરણને બદલે ચર્ણ બેલીએ તે અશુદ્ધ છે અને જેને બદલે દલી કે હી ને બદલે વાણી બોલીએ તે પણ અશુદ્ધ છે.
વિશેષમાં જેને ઉચ્ચાર ધુત કરવાને કહો હોય તેને ઉચાર હુત જ કરવો જોઈએ. ત્યાં દીધું કે હસ્વ ઉચ્ચાર ચાલે નહિ. દાખલા તરીકે શોરૂમ્ લખ્યું હોય તે ત્યાં શોને ઉચ્ચાર સ્તુત કરીને પછી બોલ જોઈએ. ત્યાં માત્ર જો એવું બેલીએ તો એ શુદ્ધ ગણાય નહિ. રૂને અંક હુત ઉચ્ચારણ સૂચવે છે.
હજી આ સંબંધમાં થોડું કહેવાનું છે. કઈ પણ મંત્રાક્ષ માત્ર હેઠ ફફડાવીને બેલીએ એ વૈખરી વાણીને પ્રોગ છે, કંઠમાંથી બેલીએ એ મધ્યમાં વાણુને પ્રગ છે અને નાભિમાંથી સ્વર કાઢીને બોલીએ એ પશ્ચંતી વાણીને પ્રાગ છે. તેમાં પ્રથમ પ્રયોગ કેનિક છે, બીજે મધ્યમ છે અને ત્રીજે ઉત્તમ છે. વાસ્તવમાં આ ત્રીજા પ્રકાર વડે મંત્રોચ્ચાર કરવાથી જ એગ્ય કંપન (Vibrations) થાય છે અને તેનું પરિણામ સુંદર આવે છે.
પાઠશાળાઓમાં કેટલાક મને પાઠ આપવામાં આવે છે, પણ તેનું ઉચ્ચારણ શીખવવામાં આવતું નથી. ધર્મગુરુઓ તરફથી પ્રાપ્ત થતા મમાં પણ મોટા ભાગે આ જ દશા
