________________
દર
મંત્રવિજ્ઞાન રાજાએ કહ્યું ગુલાબસિંહ! જરા પણ ગભરાઈશ નહિ. તું શું કરતે હો? મને સાચેસાચું કહી દે એટલે ગુલાબસિંહે કહ્યું: “મહારાજ! હું મહાદેવીની માનસપૂજા કરતે હતો. મહાદેવી આસન પર બિરાજ્યા હતા અને હું સુવર્ણને કલશ કલ્પીને તેમાંથી વહેતી જલધારા વડે તેમને અભિષેક કરી રહ્યો હતે.”
રાજાએ કહ્યું: “એ વાત હું માનું છું, પણ કલ્પિત સુવર્ણકલશ દેખાય ખરે કે તેને અવાજ થાય ખરે?”
ગુલાબસિંહ સમજી ગયે કે આ તે માતાજી વારે ધાયા અને હું જૂઠો ન પડું તે માટે તેમણે કલ્પિત વસ્તુઓને સાક્ષાત્ કરી બતાવી. તેણે નમ્રતાથી કહ્યું “મહારાજ! અસત્ય બોલવાનું કંઈ પ્રયજન નથી. હું ખરેખર કલ્પિત સુવર્ણકલશ વડે જ માતાજીને અભિષેક કરી રહ્યો હતો, બાકી આપે જે કંઈ જોયું કે સાંભળ્યું તે બધે એને પ્રતાપ છે.”
રાજાએ તેની આ માનસપૂજાની ખૂબ જ પ્રશંસા કરી અને બીજા દિવસથી પગાર દેહે કરી આપે.
તત્વની દૃષ્ટિએ જોઈએ તે મનના શુદ્ધ ભાવે એ માનસપૂજાના ભિન્ન ભિન્ન ઊપચારે છે અને તેનાથી દેવતાની પ્રસન્નતા થાય છે. મંત્રવિશારદેએ તેનું પણ વિસ્તારથી વર્ણન કરેલું છે.
