________________
૧૪
મંત્રવિજ્ઞાન ' ગુરુને જોતાં જ પ્રણામ કરવા, તેમને દરેક રીતે માન આપવું તથા તેમની બને તેટલી સેવા કરવી અને તેમને સમર્પિત થઈને રહેવું, એ ગુરુભક્તિનાં મુખ્ય લક્ષણે છે.
અહીં દેવ શબ્દથી ઈષ્ટદેવ સમજવાના છે. જે મનુષ્ય પિતાના ઈષ્ટદેવની ભક્તિ, પૂજા, પ્રાર્થના કે બંદગી નિયમિત કરે છે, તેની મંત્રસાધના જલ્દી સફળ થાય છે. જે કોઈ દેવને માન નથી કે માનવા છતાં તેમના પ્રત્યે ભક્તિવંત નથી, તેની મંત્રસાધના સફળ થવાની કોઈ આશા નથી, સિવાય કે તે દેવના અસ્તિત્વને સ્વીકાર કરી તેને પ્રત્યે ભક્તિવંત બનવાને દઢ સંકલ્પ કરે અને તે પ્રમાણે વર્તવા લાગે.
ગ્રહણ કરેલા વ્રતમાં દઢ રહેવું અને ગમે તેવાં વિદને આવે તે પણ ચલાયમાન ન થવું, એ મંત્રસાધક માટે અતિ આવશ્યક ગુણ છે. બીજા શબ્દોમાં કહીએ તે મંત્રસાધના સફળ કરવા માટે લેખંડી ઈચ્છાશક્તિ (Iron willpower) ની જરૂર છે કે જે કઈ પણ વિનને ગણકારે નહિ, જે કઈ મુશીબતને દાદ દે નહિ કે જે ગમે તેવા મહાન ઉપસર્ગો થાય તે પે જરા ઢીલી પડે નહિ.
આજે મંત્રસાધના શરૂ કરી ને કાલે કંઈ પડછાયે દેખાય કે ચિત્ર-વિચિત્ર અવાજ થયે કે સાધના સંકેલી લેનાર ક્યા મેઢે સિદ્ધિની આશા રાખતા હશે? શાસ્ત્રોમાં તે એવા ઉલ્લેખ આવે છે કે કે મંત્રસાધના ઘણું આગળ વધી હોય તે દેવે જરૂર પરીક્ષા કરે છે અને તે માટે નાનાં-મોટાં સંકટ ઉપસ્થિત કરે છે. જે સાધક તેમાંથી પાર
