________________
૮૨
મંત્રવિજ્ઞાન તેમની સાથે એ પ્રકારનું વર્તન કર્યું, તે મંત્રસાધના નિષ્ફળ જવાની, એટલું જ નહિ પણ ભવિષ્યમાં દુર્ગતિ પ્રાપ્ત થવાની.
જે મનુષ્યો મંત્રને દેવાધિષિત એક પવિત્ર વસ્તુ માનવાને બદલે માત્ર અક્ષરેને સમૂહ માને છે અને એ રીતે તેના પ્રભાવ વગેરેની ઉપેક્ષા કરે છે, તેમની અવસ્થા પણ આવી જ થવાની; અને જેઓ દેવપ્રતિમાને દેવત્વને સાક્ષાત્કાર કરાવનારી એક મંગલમય પ્રશસ્ત વસ્તુ માનવાને અદલે પથ્થરનું પૂતળું માની તેને ઉપહાસ કરે છે કે તેના પ્રત્યે આદર ધરાવતા નથી, તેમની હાલત પણ આવી જ થવાની.
તંત્રગ્રંથમાં ગુરુનું મહત્વ દર્શાવતાં કહ્યું છે કે – गुरुः पिता गुरुमाता, गुरुर्देवो गुरुर्गतिः। शिवे रुष्टे गुरुत्राता, गुरौ रुष्टे न कश्चन ॥
ગુરુ પિતા છે, ગુરુ માતા છે, ગુરુ દેવ છે અને ગુરુ જ ગતિ (Moving force) છે. જે શિવ અર્થાત્ દેવ નારાજ થાય તે ગુરુ રક્ષણ કરે છે, પણ ગુરુ નારાજ થાય તે કોઈ રક્ષણ કરવાને સમર્થ નથી.
તાત્પર્ય કે દેવ કરતાં પણ ગુરુની પ્રસન્નતા વધારે મહત્વની છે. જે ગુરુ પ્રસન્ન ન હોય તે મંત્રનું રહસ્ય ખેલે નહિ કે વિધિનું જ્ઞાન આપે નહિ. આ હાલતમાં સાધકની સ્થિતિ ઘણી જ કોંગી થાય તેથી શ્રેયસ્કર એ છે કે તેણે ગુરુને જ દેવતા માની તેમને પ્રસન્ન રાખવાને પ્રયત્ન કરી જોઈએ.
