________________
[૮] મંત્રના પ્રકારે
મંત્રનું સ્વરૂપ સમજવા માટે તેના ભેદ કે પ્રકારથી પરિચિત થવાની જરૂર છે, તેથી પ્રસ્તુત પ્રકરણમાં મંત્રના પ્રકારે અને કેટલુંક વિવેચન કરવામાં આવ્યું છે.
અપેક્ષા કે દષ્ટિ અનુસાર પ્રકારનું નિર્માણ થાય છે અને આવી અપેક્ષાઓ કે દષ્ટિએ અનેક હેવાથી પ્રકારમાં વિવિધતા આવે છે, પરંતુ તેથી સાધકે જરા પણ મુંઝાવાનું નથી.
બે પ્રકારે મંત્રસમુદાયના “આગ્નેય અને સૌમ્ય એવા બે પ્રકારે છે. તેની નેંધ મંજવ્યાકરણમાં નિમ્ન શબ્દ. વડે લેવામાં આવી છે आग्नेयाः सौम्या इति, मन्यन्ते ते पुनर्द्विधा मन्त्राः । पृथ्व्यग्नि-वियत्प्राया ये ते मन्त्राः स्युराग्नेयाः ॥
