________________
મંત્રવિજ્ઞાન
કૃત્તિ' મંત્ર એ પ્રકારના છેઃ રૂપ અને અરૂપ તેમાં ઘણા અક્ષરો સાથે જોડાયેલા હોય તેનેા વ્યવાર ફટ તરીકે થાય છે અને બાકીનાના વ્યવહાર અફટ નીકું થાય છે. ફૂટાક્ષર અંગે કેટલુંક વિવેચન પૂર્વપ્રકરણમાં થઈ ગયેલું છે. કેટલાક મંત્રવિદેશ એકથી સાળ સુધીના અને માલાસ ૧ હે છે અને તેથી અધિક અવાળા મંત્રોને ( કપ કહે છે. પરંતુ મોટા ભાગના મંત્રવિદો વીશ અક્ષરથી અધિક અક્ષરવાળા મંત્રને માલામત્ર ગણે છે કે જેનું વિવેચન હવે પછીના પ્રકાર્ડમાં ક્લેઈ શકાશે.
'
કેટલાક મત્રમનીષિએ માને મીજમત્ર અને નામસ એવા બે પ્રકારમાં વિભક્ત કરે છે. તેમાં માત્ર બીજાક્ષરા હાય તેને ખીજમંત્ર કહે છે. જેમકે ૮ ૐ 1 નમઃ' અને ઈષ્ટદેવતાનું નામ ગુંથાયેલુ હાય તેને નામમ`ત્ર કહે છે. જેમકે ૐ નમો મતે ચામુનાય ।'
'
ત્રણ પ્રકારો પ્રત્યેાગસારમાં કહ્યું છે કે—
नवाक्षरान्ता ये मन्त्रा वीजमन्त्राः प्रकीर्तिताः । पुनर्विशति वर्णान्ता मन्त्रा मन्त्रास्तथोदिताः । ततोऽधिकाक्षरमन्त्रा मालामन्त्रा इति स्मृता ॥
.
?
‘ નવ અક્ષર સુધીના મત્રો બીજમંત્રો ' કહેવાય છે, વીસ અક્ષર સુધીના મત્રો મત્રો? કહેવાય છે અને તેથી વધારે અક્ષરવાળા મંત્રો માલામત્રો કહેવાય છે. તાપ
}*
