________________
બીજાફરો અને તેની વિશિષ્ટ સંજ્ઞાઓ
પણું
• અન્ય તંત્રમાં તેની અન્ય સંજ્ઞાઓ નીચે મુજબ જેવામાં આવી છેઃ “વર્તલ, તાર, હંસકારણ, મન્નાઇ, સત્ય, બિંદુ, શક્તિ, ત્રિદેવત, સર્વબીજોત્પાદક, પંચદેવ, ત્રિક સાવિત્રી, ત્રિશિખ, ત્રિગુણ ગુણજીવક, વેદસાર, વેદબીજ, પંચરશ્મિ, ત્રિકૂટ, ત્રિભવ, ભવનાશન, ગાયત્રીબીજ, પંચાંશ, મંત્રવિદ્યાપ્રસૂ, પ્રભુ, અક્ષર, માતૃકાસૂ, અનાદિ અદ્વૈત, મેક્ષદ આદિ.
मायातत्त्वं शक्तिोंकेशो ही त्रिमूर्तिबीजेशः ।। कूटाक्षरः क्षकारो हग्यु पिण्डमष्टमूर्तिर्वा ॥
હીં કાર માયાતત્વ, શક્તિ, લકેશ, ત્રિમૂર્તિ અને આજેશ તરીકે ઓળખાય છે. થાકાર એ કૂટાક્ષર છે તથા દુછું ને પિંડ કે અષ્ટમૂતિ કહે છે? घाणाः पञ्च द्रॉ दीली स इति ठवर्णमखिलेन्दुः । स्वी क्ष्वी हंसः सुरभिमुद्राक्षरमथ वाग्भवश्चैव ॥
“રૉ તી શી રહ્યું છેઆ પંચબાણ કહેવાય છે. ૪ વર્ણને પર્યાય પૂર્ણચંદ્ર છે. “વી ફરી ઇંઃ” આ સુરભિસુદ્રાના અક્ષરે છે અને વારભવબીજ પણું કહેવાય છે
હાથની આંગળીએ આદિની વિશિષ્ટ રચના કરવી તેને મુદ્રા કહે છે. આવી અનેક મુદ્દાઓને મંત્રસાધનામાં ઉપયોગ થાય છે. સર જહેન વુડ્રોકે શબ્દપકુમ અને મહાનિર્વાણુતંત્રના આધારે આવી મુદ્રાએ ૧૦૮ કે તેથી પણ
