Book Title: Hriday Nayan Nihale Jagdhani Part 01
Author(s): Anandghan, Muktidarshanvijay
Publisher: Matunga Shwetambar Murtipujak Tapagaccha Jain Sangh
Catalog link: https://jainqq.org/explore/005855/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hRdayanA UsiNamAMthI jharela re 'la bAgamarasa ane Atamarasa, bhAga 1 hadaya nayana nihALe jagadhaNA (AnaMdaghana stavana covIzI vivaraNa) Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5. 8La labdhi I. jAnahALaze re, e AzA jAthA ava' Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A pustaka jJAna dravyamAMthI nirmANa thayeluM hovAthI koI gRhastha enI mAlikI karavI nahIM. hRdaya nayane nihALe jagadhaNI (AnaMdaghana stavana covIzI vivaraNa) stavana racayitA . yogIrAjazrI AnaMdaghanajI vivaraNakartA . paM. pra. muktidarzana vijayajI saMyojana sahAyaka . sUryavadana ThAkoradAsa javerI prakAzaka . zrI mATuMgA zvetAMbara mUrtipUjaka tapAgaccha jaina saMgha Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustakanuM nAma hRdaya nayana nihALe jagadhaNI (AnaMdaghana stavana covIzI vivaraNa) bhAga 1 prakAzaka : zrI mATuMgA zvetAMbara mUrtipUjaka tapAgaccha jaina saMgha AvRtti: prathama saM.2064 I.sa.2008 nakala : 1600 + 400 jJAna khAtAnI mudraNa : malTI grAphiksa 18, khotAcI vADI, vardhamAna bilDIMga, 3je mALe, prArthanA samAja, vI.pI. roDa, muMbaI - 400 004. phona : 2387 3222 | 2388 4222 ... mulya: 400/- (traNa pustakanA seTanI kiMmata) . prApti sthAna malTI grAphiksa 18, khotAcI vADI, vardhamAna bilDIMga, 3je mALe, prArthanA samAja, vI. pI. roDa, muMbaI - 400 004. phona : 2387 3222 | 2388 4222 zrI sUryavadana ThAkoradAsa javerI 802, skAya hAI TAvara, zaMkaralena, malADa (vesTa), muMbaI - 400 064. phona : 2806 7787 lAvaNyazrIjI jaina upAzraya 003 sRSTi epArTamenTa, saMjIvanI hospiTala pAse, navA zAradAmaMdira roDa, pAlaDI, amadAvAda - 380 007. Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ scocco DERAD DEEEEEEEEEEEE Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Wu - - Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ alagArI avadhUtayogI AnaMdaghanajInI AnaMdaghana svarUpe thaI gayelI yogathamavRtirU5 - stavana racanA upara AnaMdaghana bhatasvarU5 sahajarUpe thaI gayelI kalyANakArI vivecana AtmayogInA karakamalamAM atyaMta bhaMshsabhara haiyAnA vaMdana saha sAdara samarpaNa ' . mukitadarzadvajaya. Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAcchathaLa pU. yogIrAja AnaMdaghanajI mahArAjAe potAnI A stavana covIzImAM te te paramAtmAnA nAmane anurUpa stavanA karavA dvArA potAnA aMtaramAM adhyAtmarasanA ghUMTanA ghUMTa pIdhA che ane jagatane adhyAtmarasanuM pAna karAvyuM che. potAnA aMtaramAM vizuddhino vyApa vadhatAM sahaja rIte paramAtmabhakti karatA sarI paDelA, nAbhimAMthI uccArAyelA A hRdayanA udgAro che eTale temAM adhyAtma, adhyAtma ane adhyAtma sivAya bIjuM kAMI ja jovA maLatuM nathI. e mahApuruSanA hRdayamAM rahelA ati gaMbhIra bhAvone kholavA te bahu ja kaThina che. TabAkAra jJAnI mahAtmA jJAnasArajIe pharamAvyuM che te mujaba "Azaya Anandaghana taNo, ati gaMbhIra udAra, . bALaka bahu pasArI, jima kahe udadhi vistAra." . chatAM zakti, kSayopazama, pramANe tenA bhAvone kholavA mATeno yathAzakti prayatna tathA-prakAranA saMyogone pAmIne, tathA-prakAranI bhavitavyatAnusAra amArA dvArA thaI gayo che, temAM kSati na ja rahI gaI hoya evo amAro dAvo nathI. tema chatAM je koI AtmA taTastha vRtti ane guNagrAhI dRSTi apanAvI yogIrAja AnaMdaghanaracita stavanonA AlaMbanane pAmIne A graMthamAM kholavAmAM AvelA bhAvone hRdayamAM AtmasAt karavA prayatna karaze; tenA hRdayanayana dhIre dhIre khUlatA jaze ane tema tema te potAnA karUNApUta hRdayamAM jagadhaNI evA paramAtmAne nihALaze; temAM koI zaMkAne sthAna nathI. adhyAtmanA samagra AkAzane mAdhyastha vRttithI jonArA alagArI yogIrAjazrI AnaMdaghana prabhu pAse ApaNe AnAthI vadhu AzA rAkhI zakIe nahi. mATe he bhavyo! "hRdayanayana nihALe jagadhaNI" e paMktine tame caritArtha karavA IcchatA ho to; sarva vikalpone choDIne mAdhyastha vRtti ane guNagrAhI dRSTi apanAvIne A graMthamAM rahelA bhAvone AtmasAta karI AtmakalyANa sAdho, e ja ekanI eka sadAnI zubhAbhilASA ! "jyAmaraMtu !" - AnaMdaghanacAhaka paM. muktidarzanavijaya gaNi Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ { Udha tahInayAnI. zrImad AnaMdaghanajI mahArAja Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImad AnaMdadhane viSe prApta jy AJJUto (1) zrImad AnaMdaghanajInuM dIkSAsamayanuM nAma lAbhAnaMdajI hatuM (2) tapagacchamAM dIkSita thayA hatA (3) janmasthaLa, gAma ke pradeza, janmatithi ke saMvatu saMbaMdhI lekhita hakIkata prApta thatI nathI (4) teonA najIkanA ane sAthenA-munivaryoe paNa lakhelA granthomAM A hakIkata jovAmAM AvI nathI tema padono grantha ke pAnAM te samaye lakhAyelAM upalabdha thatAM nathI (5) covIzI ane pado upara te samayanA vidvAno ane munirAjo taraphathI saMpUrNa rIte TabA purA jaNAyA nathI. (6) zrImad satyavijayajI paMnyAsa ane zrImad yazovijayajI upAdhyAyajIno teozrI sAtheno saMbaMdha tathA zrImad yazovijayajI upAdhyAyajIno DabhoImAM thayela svargavAsa tathA tyAMnI pAdukA uparanA lekhathI samakAlIna samayanuM ane upAdhyAyajIthI thoDA varSa pUrve janma hovAnuM thatuM anumAna. (7) bhImasI mANeke chapAvela bahoMtarImAM chapAvela padonA anukrame anukrama (8) zrImad yazovijayajI upAdhyAyajI, zrI vinayavijayajI, zrI satyavijayajI paMnyAsa, zrI jJAnavimaLasUri, zrI lAvaNyavijaya gaNI, zrI mAnavijayajI upAdhyAya, zrI vijayadevasUri, zrI vijayasiMhasUri, zrI vijayaAnaMdasUri, zrI jinaharSa gaNi, zrI rAjasAgara sUri, zrI vijayaratnasUri Adi paMDita sAdhuo zrImad AnaMdaghanajInA samayamAM hatA tathA banArasIdAsa, rAmadAsa, tukArAma, tulasIdAsa, gurU goviMda, kabIra, mIrAMbAI Adi bhaktapurUSo paNa te samaye hatA. (9) zrI yazovijayajI upAdhyAya pote adhyAtma viSe je vivecana karatA tethI adhikapaNe zrImad AnaMdaghanajIne karatA joi, zrImad AnaMdaghanajInA yoga ane adhyAtmajJAnanA vicAronuM anukaraNa savizeSa karyuM tathA vairAgya ane niHspRhatA. Adi uMcA guNo joI aSTapadI banAvI-zrI AnaMdaghanajInI stuti karI- tathA kaMI siddhi meLavavAnI jijJAsA thai ane niSphaLatA maLatAM zrImanI niHspRhatA viSe vadhu khAtrI thai. (10) zrImad te samayanA sAdhu samudAyanI viSama sthitinA anubhave gacchamohathI virakta chatAM gacchanI upekSA nahI karatAM saMvegapakSe sAdhu veSamAM rahetA ane vyavahArano jarA paNa lopa karyA vinA vizuddha mArga para cAlatA, tathA pratimApUjananuM saMpUrNapaNe pratipAdana karatA (11) kiMvadaMtI-daMtakathA ityAdivaDe niHspRhatA mATe upAzraya tyAganuM, upAzrayanA adhikArI zeThanuM tathA aNamAnItI rANI ane rAjAnuM draSTAMta tathA eka zeThanI vidhavaputrI agnimAM baLI maratI hatI te vakhate RSabhadevanI stutivaDe Apela bodhanuM dRSTAMta (12) meDatAmAM teozrInI aMtima avasthAmAM thayela sthiratAvaDe teonA nAme oLakhAto upAzraya tathA tyAMja thayela dehavilaya ane stUpanuM banavuM. Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakAzakIya nivedana mATuMgA jaina saMgha yAturmAsanI aTArIethI tIrthaMkara paramAtmA ane caturvidha saMgha jemanA mAthe che, jeonI dRSTi satata potAnA AtmA tarapha rahelI che, samyag AcArone AcaravA je sadA kaTibaddha che, jemanI vANI ApaNane zuM karavuM ? ne zuM na karavuM ? tenI spaSTa samajaNa Ape che; evA parama tAraka, zAsana prabhAvaka paM.muktidarzana vijayajI mahArAje Apharina thai javAya tevuM arthaghaTana yogIrAja AnaMdaghanajI racita stavana covIzI upara karyuM che. amArA sahunI jiMdagImAM, vizeSa prakAza pAtharanAra evA, teozrInuM vi.saM. 2062mAM thayela dharmaprabhAvaka cAturmAsa; mATuMgA zve.mUrtipUjaka tapagaccha saMgha mATe aitihAsika ghaTanA hatI. siddhAMta divAkara, parama gItArtha, sakala saMghahitaciMtaka, gacchAdhipati AcAryadeva zrImad vijayajayaghoSasUrIzvarajI mahArAjAne, amArA zrI saMghe cAturmAsa mATe vinaMtI karela ane ati upakArI evA gurubhagavaMte temanA AzAvartI zAMta, saraLa svabhAvI paM. muktidarzanavijayajI Adi ThANA traNane, cAturmAsa mATe anumati ApI, amArA zrIsaMgha upara anahada upakAra karela hato. ati pavitra evI zubha paLomAM pUjyazrIe, yogIrAja AnaMdaghanajInA stavano upara savAranI vAcanA ane vyAkhyAna dvArA jinavANIno askhalita dhodha vahAvyo hato. ati gahana padArthone saraLa zailimAM mUkIne adhyAtmarasanuM pAna karAvyuM hatuM. eka vakhata zarU thayela rasadhArAmAM bhaMga karavAnuM mana na thAya, tevuM vAtAvaraNa hatuM. vAcanA ane vyAkhyAna baMne samaye, upAzraya Atmarasika zrotAothI bharacaka thaI jato . Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hato. AjubAjuthI temaja dUradUrathI paNa niyamita AvanAra varga ghaNo moTo hato. amane ajJAnarUpI aMdhakAramAMthI bahAra lAvavA gurUbhagavaMta askhalitarUpe varasyA hatA. amArA hRdaya nayanane kholavA zuddha bodharUpI jaLano anarAdhAra dhodha varasAvyo hato. adhyAtmanA mArge AgaLa vadhavA eka eka mAIla sTona kema pasAra karavA ? tenI samyag samajaNa ApavAmAM AvI hatI. viziSTa jJAnI bhagavaMtane ApaNe pahelA sAMbhaLyA haze ke nahIM tenI khabara nathI paNa temanI vANI cokkasa evA prakAre ja haze evI anubhUti thayA vagara rahetI na hatI. AnaMdaghana covIzI upara temanA dvArA lakhAyela vivecana, ''hRdaya nayana nihALe jagadhaNI bhA. 1-2 ane 3'' aneka lokonA jIvanamAM samyagdarzananI prApti mATe dIvAdAMDI samAna banI raheze. amArA zrIsaMgha dvArA tenuM prakAzana thaI rahyuM che ane vimocana samAroha paNa amArA zrIsaMghanA AMgaNe ujavAI rahyo che, tyAre teno zrIsaMghane anero AnaMda hoya; emAM koI zaMkAne sthAna nathI. AMtaradRSTine kholanAra, divyadaSTine ApanAra, yogadRSTine TaMkotkIrNa karAvanAra, A pustakanA prakAzanamAM aneka paribaLono sahiyAro phALo che. e phALo AtmArthe lAbha lenAra puNyAtmAonI sUci, RNa svIkArarUpe atre Apela che. A prakAzana sahunA bhavabhramaNane maryAdita kare ane sau koI AtmA sAcA arthamAM prabhuvIranA vArasadAra banI bhavano nistAra kare; eja eka maMgala kAmanA..... li. zrI mATuMgA zvetAMbara mUrtipUjaka tapagaccha jaina saMgha, mATuMgA Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'I 38 hI svarUpadAyinI kamalAsanI sarasvatI mAtAne namaH | ) Whilli ' ! QjI Tilly ///// Saraswati Mata Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ OM maMgalAya che ahamityakSara brahmavAcakaM parameSThinaH / siddhacakrasya sadbIjaM sarvataH praNAmyaham / / carama tIrthapati vartamAna zAsanapati _// zrI mahAvIra svAmIne namaH // jaMbudvipa mahAvidehe pukhtalavaI vijaye vartamAne viharamAna bhAvajinezvara _/ zrI sImaMdhara svAmIne namaH | prabhu vIranA paramavinIta prathama ziSya amArA paramagurU // zrI gautama svAmIne namaH paMcama gaNadhara amArA AdyagurU // zrI sudharmA svAmIne namaH | // zrI jaMbusvAmI pramukha sarva kevaLI bhagavaMtone namaskAra // - prabhava svAkhyAdi // sarva zrI zrutakevali bhagavaMtone namaskAra // | AgamajJa gurUbhagavaMtone namaskAra // - zAsanaparaMparAvAhaka zAsanadhUrAdhAraka // sarva zrI sUribhagavaMtone namaskAra // // jJAta ajJAta sarva upakArI sagurU bhagavaMtone namaskAra // zramaNapradhAna zrI caturvidhasaMghane namaskAra'' | || |mo tirthI II // ajJAnatimirAndhAnAM, jJAnAMjana zalAkayA; netramunmilita yena, taai zrI gurave namaH | / omakArabindusaMyukta, nitye dhyAyanti yoginaH; kAmadaM mokSada caiva OMkArAya namonamaH // Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ODHOL RS W (9 i K A AR qlse Arthika sahayoga 1) zrI mATuMgA zvetAmbara mUrtipUjaka tapAgaccha jaina saMgha jJAnakhAtA nakakSa 250 2) eka sAthe taraphathI - mATuMgA. 3mAthI nirmaLAbena nagInadAsa jagajIvanadAsa mahetA hataka jayazrIbena, vijayabhAI, jaya - mATuMgA.. 4), zrIyut haribhAI gaNapatabhAI gagubhAI zANe parivAra - pA. pa) zrIyut raja patinabhAI zAha hastaka aratIbena - beMglora. 6) eka sAtha taraphathI - parela. 9) zrImatI dakSAbena zaileSabhAI parIkha parivAra - sAMtAkrujha. Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI nItisUrisannurUbhyo namaH -yaTamanI prAtinuM thAya paramanI talapavALA yogIrAja zrI AnaMdaghanajI ma.sA. nI parAvANIne ApaNA sudhI pahoMcADanAra A graMtha, sAdhaka mATe mUlyavAna pAtheya banI raheze; e nirvivAda hakIkata che. prastuta graMtha; sAdhaka, sAdhana, sAdhyanuM svarUpa spaSTa batAvanAra hoI tenuM mulya vadhI jAya che. paryAyanI vizuddhimAM tathA labdhinI prAptimAM na aTavAtA ghuvatattvanuM AlaMbana levA mATe sAdhakane susajja banAvato A graMtha che. to bIjI bAju utsarga-apavAda; nizcaya-vyavahAra; jJAna-kriyAnuM yathArtha sAyujya karI sAdhanAne saMvAdI banAve che. zuSka nizcaya tathA jaDa vyavahArane javAba Apato A graMtha che. graMtha dvArA eTaluM spaSTa thAya che ke, nizcayanayathI svadravya ja svaparyAyano kartA che paraMtu vivakSita dravya Itara dravyanA paryAyanuM karaNakAraka avazya che ja. tethI upacAsthI kartA che. vyavahAranaya paNa satyAMzagrAhI che. sIdhe sIdhA upAdAnamAMthI kArya niSpanna thatuM nathI paNa nimittAdi sahakArI kAraNothI lavAyo che bhAvano atizaya jemAM te upAdAna, kArya mATe samartha bane che. ' upAdAna + nimittano yoga thatAM saMskAronuM AdhAna kAlAnukrame thatAM kArya taiyAra thAya che. kAryane nikaTa thavAnI pariNati upAdAnamAM nimitta dvArA tatsamayanI paryAyanI yogyatAe Ave che. vaLI sAdhaka jyAre hatAza thaI jAya, tyAre A graMtha pITha para hAtha pasavArI sAMtvana paNa Ape che, ke kAryAbhimukha pariNati hoya tyAM vilaMba, e vilaMba nathI paNa sahakArI che, pratibaMdhaka nathI. Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ utsarga-apavAda e be kriyAnayanA bheda hovA chatAM, utsarga sApekSa vyavahAra eTale AjJA sApekSa vyavahAra na hoya to, sAdhanA lokasaMjJAmAM taNAvA rUpa paNa banI zake che. nizcayanI sAdhyazuddhi tathA vyavahArathI sAdhanazuddhi para bhAra mUkato jJAnanaya kahe che; jo sAdhyazuddhi nathI to sAdhanA konI karavAnI ? vartamAnakALe sAdhana ane sAdhanA paranuM tIvra valaNa dharAvanAra mATe sAdhyanI dIvAdAMDI batAvI ApanAra A graMtha, samayocita sarjana gaNI zakAya. sAdhakane hetu tathA amRta anuSThAnanI bakSIsa ApavAmAM, graMthanuM gaurava mukhya banI rahe tema che. savAso gAthAnA stavanamAM 5. pU. mahopAdhyAya zrI yazovijayajI ma. sA. kahyuM che. adhyAtma viSNu je kriyA te to tanumala tole, mamakArAdika yogathI, ema jJAnI bole... A adhyAtama zabda AtmapariNAmanI uttarottara vizuddhi svarUpa che. tene sAta nayathI vicAratAM sAdhakane sAdhanAno tALo maLI zake tema che. 1) sAmAnyagrAhI naigamanayanA mate, AhAra, bhaya, maithuna, parigraha, krodha, mAna, mAyA, lobha, ogha, loka, sukha, duHkha, moha, jugupsA, zokanA kSayopazamarUpa AtmAnA zuddhAzuddha pariNAmane, adhyAtma samajavuM. ba) vizeSagrAhI naigamanayanI apekSAe-maitrI, pramoda kArUNya ane mAdhyastha bhAvanAsvarUpa AtmapariNAmAdine, adhyAtmapariNAma jANavo. 2) sattAgrAhaka saMgrahanayanA mate zama, saMvega, nirveda, anukaMpA ane AstiyAdi bhAvarUpa AtmAnA samyaktva guNanA lakSaNarUpa AtmapariNAmane, adhyAtma jANavuM. = 3) loka prasiddha arthane grahaNa karanAra vyavahAranayanI dRSTiehiMsA, jUTha, corI, maithuna ane parigraharUpa pAMca AzravabhAvanI viratinA pariNAma tema ja pravRtti rUpa AtmapariNAmane, adhyAtma gaNI zakAya. 4) vartamAnagrAhI RjusUtranayanI dRSTie- bAdhakanA tyAgapUrvaka, AtmArthasAdhaka upayogapariNamanane, adhyAtma kahI zakAya. 5) zabdArthagrAhI zabdanayanI dRSTie - zAstrasApekSa heyopAdeyatAmAM Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (vidhi-niSedhamAM) yathArtha avirUddha pariNAma-pravRttirUpa AtmapariNAmane, adhyAtma kahI zakAya. 6) vartamAna viziSTaparyAyagrAhI samabhirUDhanayanI apekSAe uttarottara guNasthAnaka kramArohaNa karavA svarUpa AtmAnA vizuddha pariNAmane, adhyAtma jANavuM. 7) saMpUrNa arthakriyAkAritvano svIkAra karanAra evaMbhUta nayanI dRSTiepotAnA parama zuddha kSAyika bhAvamAM pariNAma pAmavArUpa AtmAnA anaMta, akSaya, zuddha pariNamanane adhyAtmapariNAma jANavo. pariziSTamAM ApelA baMne lekhomAM mukhya phALo jemano che tevA . siddhAMta pAkSika zrI zAMtilAla kezavalAla taraphathI nayadaSTi vize mane ghaNuM jANavA maLyuM che. adhyAtma saMbaMdhI jayonI vicAraNA je lakhI che temAM . teozrIno ja mArA para upakAra che. adhyAtmathI tarabatara A graMthanuM parizIlana ApaNane uttarottara vizuddha : bhUmikAe pahoMcADavA sakSama che. vAcakane graMthanA abhyAsa dvArA pratIta thaze ke satyanA grAhI-khojI, guNAnurAgI, zAsanapremI, niHspRha, ciMtanazIla sAdhaka evA lekhakazrIe pU. AnaMdaghanajI mahArAjanA hArdane pAmavA mATe athAga puruSArtha karyo che. graMthasarjanamAM uttarasAdhaka banI rahelA jJAnapremI zrI sUryavadanabhAInA upakAranuM smaraNa ahIM aprastUta nahIM gaNI zakAya. prAMte paramanA prasAdathI prApta thayeluM prastuta pAtheya, saune ahobhAvathI zarU thatI yAtrAne dhruvapadarAmInI maMjIle pahoMcADavA samartha bane e ja maMgalakAmanA !!! jainam jayati zAsanam li. pa.pU.A.de. zrImadvijaya arihaMtasiddhasUrinA AzAvartI pa.pU.A.de. zrImadvijaya hemaprabhasUri ma.sA.nA nizrAvartI pa.pU.zrI mayUrakalAzrIjI ma.sA.nA ziSyA naMdIyazAzrI mA.va.2, viM.saM. 2064 banAsakAMThA jaina yAtrikabhuvana pAlItANA, saurASTra. Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - zrI AnaMdaghanajI 2 AtmAnI nirmaLatAnuM sahaja spaMdana pragaTAvanAro zabdapiMDa... AbunI parvatamALAmAM guMjato prabhune pAmavAno pokAra.. Aje sabdasvarUpe zrI saMghanA caraNomAM arpaNa thAya che... e utsavasvarUpa che... hadayanayana nihALe jagaghaNI e yogIrAja AnaMdaghanajInA ja stavananI eka paMktinA zIrSaka heThaLa AtmAnA zuddhasvarUpane spaSTa karatI... ane paramatatvane pAmavAnI abhipsAne AkAra ApatI. A anubhavavANI aneka sAdhakonA AdhArarUpa ane sAdhanA pathanI mArgadarzikAsvarUpa che. 'RSabha jinesara prItama moharo'nA premanA utkaTa bhAvothI AraMbhAtI. A anubhavadhArAmAM eka pachI eka jinezvaronA stavanonA mAdhyamathI sAdhanA mAnA AkhA kramane jANe sahajatAthI pragaTa karavAno anubhava thAya che... pUjya panyAsajI bhagavaMta zrI munidarzanavijayajInuM aMtarmukha vyaktitva e emanI lAkSaNikatA che. AtmA sivAyanI vibhAvadazAthI dUra rahevA mathatAM teo satata jJAnanI ghAramAM potAnA AtmAne ane sakaLa zrI saMghanA je je kSetramAM rahelA yogya jIvo ne saMyama yAtrA daramyAna paghAre tyAre enA mIThA rasapAna karAvI rahyAM che. enA ja maghurA pariNAma rUpe A mUlyavAna vacano enA vividha artho saha ApaNI vacce padhArI rahyA che. Ila aMdherI zrI zreyaskara jaina saMgha, govAliyA TaeNka zrI zaMkhezvara pArzvanAtha ArAdhanA bhavana tathA zrI vAsupUjya jaina saMgha mATuMgA.... AnA sejiMdA pravacanonA prasAdathI raLiyAta banyo che.... Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viduSI sAdhvIjI bhagavaMta zrI naMdiyazAzrIjInA nirmaLa cAritra ane jJAna sAdhanAno paNa sparza A vivecanane maLyo che. enAthI vAcakane anubhUtinA vistAro.... vadhu UMDANathI avalokavAno lAbha maLaze.... AtmAnA anaMta guNamaya svarUpanA satata sAnidhyanI sahaja jhaMkhanAmAM rata zrI panAbhAI jagajIvanadAsa gAMdhInA kRpApAtra zrIsUryavadanabhAIno svAdhyAyaprema paNa, A rasamaya pradezane vadhu rasALa banAvavAmAM sahAyaka banyo che. bAvIsamAM tIrthapati dAdA nemInAthanA stavananA bhAvapUrNa arthe yoganA abhyAsu ane digambara paraMparAnA sAhityano UMDo abhyAsa gharAvanAra zrI guNavaMtabhAInA jJAna parizIlanano sparza pAmyA che... Ama prabhunA mArga upara cAlanArA vividha rUci ane kSamatAnA sAdhako dvArA yogIrAjanA vacananI bhAvapUrNayAtrA vAcakane acUka AMtaravRtino ahesAsa karAvaze. vividha padArthonA rahasyone pragaTAvatI A vANImAM anAdikAlathI jena viraha che.. enI cIsa che... to kayAMka enA darzanano harSollAsa che... sakaLa zrI saMghanA ArAdhakone avadhUta AnaMdaghanajInI cidAnaMda mojanI mIThI chAlakano anubhava karAvatI A AdhyAtma yAtrAnI maMjila ja majAnI nathI... Akho mArga paNa chalochala AnaMda thI sabhara che.. pUjayazrI pratye AvA nirmaLa jJAnavardhaka puruSArtha badala ahobhAvanI dhArA pragaTe che. AtmAnA asIma sauMdaryane pamADavAmAM nimita bananArI A parAvANI pratyeka vAcakanA hRdayamAM svarUpanI jhaMkhanAne sAkAra karanArI banI raho. evI aMtaranI zubha kAmanAo sAthe A samagra saMpuTane sAkAra banAvanArA sahunA pratye kRtajJatAnI lAgaNI prakaTa thAya che.... avadhUta AnaMdaghanajInA A hadayodgAra nA bahumAnapUrvaka vadhAmaNA.. dipaka dinezacaMdra zAha (bAraDolI) amadAvAda. Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ neveluM najarANuM Azaya AnaMdaghana taNo, ati gaMbhIra udAra, bAlaka bAMha pasArI, kahe udadhi vistAra. jaina jagatamAM covIzI sAhitya khUba ja pracalita che ane prasiddha paNa che. te bhaktimArganuM amIjharaNuM che. prabhubhakti mATe keTalAya mahAtmAoe uttama prakAranI covIzIo racI che, te paikI keTalIka bhaktibhAvavALI to keTalIka jJAnapradhAnabhAvathI bharelI che, to keTalIka covIzIo to jJAna ane bhakti baMne bhAvathI bharelI che. AnaMdaghana stavana covIzI paNa baMne bhAvathI sabhara che. temAM nizcaya ane vyavahAra ema baMne nayanI pradhAnatA che. tethI te tattvajJAnanA kSetre adhyAtma ane dravyAnuyoganuM eka lokabhogya bhaktirasajharaNuM banI gayela che. saghaLI covIzIomAM, A covIzI jainajagatane eka aNamola najarANuM che. AvIja rIte zrIdevacaMdrajI covIzI paNa eka ziramora covIzI che, je dravyAnuyogathI bharelI che. stavana covIzI, e bhAvabhaktino kAvyamaya prakAra che, padya che, geya che ane tethI te AlhAdaka che, manohara che, adbhUta che. * AvI gahana ane gaMbhIra AnaMdaghana covIzI upara rahasyamaya ciMtanakarI vivecana karavuM te ghaNuM kaThina ane kaparU kAma che. tenI aMdara rahelI aneka gaMbhIratAone pragaTa karI batAvavI te kArya mahAsAgaranA marajIvAnI jema, tenA atala UMDANamAMthI mahAmUlA motI zodhI lAvavA jevuM che. AvA kaparA dIsatA kAryanuM bIDuM jhaDapIne sAhasa karavAnuM kAma paMnyAsa pravara zrImuktidarzana vijayajI mahArAja sAhebe, je rIte karyuM che te kharekhara dAda mAgI le tevuM che. bhautikavAdanI bolabolAthI dUSita thayelAM huMDA avasarpiNInA A paMcamakALamAM adhyAtmanA ajavALAM karavA, te saharAnA raNamAM khetI karavA jevuM che ane loDhAnA caNA cAvavA jevuM bhAre kAma che. adhyAtmanA viSayamAM mAhera evA pUjyazrIe, je joma ane jozathI, khaMta ane ullAsathI, UMDANa ane aMtarathI AlhAdaka rIte A kAryane pAra pADIne, Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A AnaMdaghana covIzI ne khUbaja UMcAI upara lAvIne tene yathAyogya sthAna Apela che ane tenA dvArA jainajagatamAM eka navA ja prakAranI keDI kaMDArI che. AnaMdaghana covIzIne rozana karI che, te badala pUjyazrInI huM bhUribhUri anAmodanA karU chuM, vaMdu chuM ane abhinaMdu chuM ! Aja paryata thayela A viSayanA vivecanomAM pUjyazrI e karela vivecane jainajagatamAM temaja covIzI sAhityamAM anerI bhAta pADela che te nirvivAda hakIkata che. A covIzImAM pUjyazrIe stavana 15 thI 21 temaja 24mA stavananuM vivecana utkRSTa prajJAthI ane uttama anuprekSA dvArA karyuM che; te meM anubhavyuM che. prastuta graMthamAM zrutasAgaranuM maMthana karI aneka ciMtana ratno ThAlavavAmAM AvyA che, manananA motIo TheraThera veravAmAM AvyAM che. te temanA Aja sudhInA jIvana daramyAna karela svAdhyAya, sAdhanA, saMzodhana ane svAnubhavanuM darzana karAve che. agara to tenuM ja A pariNAma che ema kahevAmAM Ave to te khoTuM nahi kahevAya. pUjyazrI AjanA samayanA nUtana AnaMdaghana avatAra samAna che. stavanomAM pUjyazrIe AnaMdaghanajInA bhAvone jANyA ane mANyA che ane te bhAvone adhikAdhika pAmavA mATenI je mathAmaNa karI che te jotAM pUjyazrIne A viSayamAM je rasa ane tallInatA che, je utsAha ane ullAsa che, je khaMta ane mahenata che, je prayatna ane prayAsa che te Aje saphaLa thayo che te hakIkata che ema mane lAge che ane A che temanI kharekharI svAdhyAya ane sAdhanAnI siddhi. A pUrve paNa pUjyazrIe AnaMdaghana pada saMgraha paNa "paramapadadAyI AnaMdaghana padareha" zirSakathI prakAzita karela che je temanA AnaMdaghanajI pratyenA bhaktibhAvanuM ghAtaka che ane temanA anurAganuM ja kAraNa che. AnaMdaghanajI temanA prItipAtra che ane bhaktinuM bhAjana che. pUjya paMnyAsajI jevA jJAnI che tevA ja udAra paNa che te vAta A stavana covIzInA temanA sahayogIo dvArA jANavA maLe che. teo mahAtmA che, jJAnI che chatAM yogya abhyAsIono yogya rIte sahayoga laIne A stavana covIzIne UMDA ane UMcA ciMtano ApI gauravavaMtI banAvI zake tevI vyaktione A jJAnayajJamAM samAvIne-sAmela karIne temanI udAratAno ane uttamatAno sAco paricaya Apyo che. temanA jJAnayoga ane jJAnayajJanA parivArajano, paikI evA ja eka vidvAna Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhyAsI, paMDitavaryazrI panAlAlabhAinA kRpApAtra zrIsUryavadanabhAI che. jeoe A covIzInA 1 thI 14 stavanonuM ciMtanapUrvakanuM vivecana karela che. jemAM dravyAnuyoganA gaMbhIra padArthonuM rahasya pragaTa karI, covIzIne mahimAvaMta banAvI che. teo saraLatAthI ane sahajatAthI A kAryamAM joDAyA che, sahayogI banyA che. kharekhara teo pUjyazrInA premI che, Adara pAtra che ane adhyAtmanA abhyAsI che. huM temanA kAryanI anumodanA-prazaMsA karU chuM. have A yajJamAM ethIye adakerA bhAIzrI guNavaMtabhAI che, ke jeo adhyAtmanA raMge raMgAyelA UMDA ciMtaka ane sAdhaka che. jeo saraLa ane zAnta che. mArA junA khAsa paricita mitra che. jJAna ane adhyAtmanA kSetre UMcAgajAno AtmA che. sAdhanA dvArA siddhinA sopAna jemaNe sara karyA che; temano paricaya 22mA zrI neminAtha bhagavaMtanA stavanamAM karela rahasyamaya vivecana dvArA thayA vinA raheto nathI. temanuM suMdara, uttama, gahana vivecana vAMcavuM e jIvananuM saubhAgya banI rahe tema che. tethI temanI anumodanA karyA vinA rahI zakAya tema nathI. amArI goDIjI pAThazALAnA parivAranA hovAthI temane mArA aMtaranA AzIrvAda pAThavuM chuM. teo AgaLa jaIne vadhu ne vadhu AtmAnI ujjavaLatAne vare tevI zubhakAmanA vyakta karu chuM AjanA kALamAM AvA uttama zrAvako ane sAdhako maLavA durlabha che. pUjyazrIe temane barAbara pArakhIne A kAryamAM joDyA che; te badala khUba harSavibhora thaI javAya che.' . aMtamAM A jJAnayajJamAM sAmela thanArA pUjya sAdhvIjI zrInaMdIyazAzrIjI che. - jeo ghaNAja vinIta che, saraLa che, abhyAsI che. jemaNe 23mA zrI pArzvaprabhujInA stavananuM zreSTha vivecana karI potAnA jJAna-dhyAnanA abhyAsane prakAzyo che. teozrI sAdhvIjI jagatanuM navaluM najarANuM che. amArI goDIjI pAThazALAnA eka e vakhatanA teo vidyArthInI hatA, tethI amArA mATe to teo gauravasamA che. jaina zvetAMbara AmnAyamAM, eka navIja bhAta upasAvanAra A mahAkAya, vizALa, daLadAra graMtha uttama ane gauravavaMto bane, jaina zAsanamAM jhaLahaLato rahe, anekAneka bhavyAtmAone adhyAtmanA dvAra kholI ApI preraNA Apato rahe temaja paramapadanApaMthe prayANa karavAmAM dIvAdAMDI samAna nIvaDe; evIja eka zubhabhAvanA. paMDita punamacaMda ke. zAha tulasI TAvara, 1702, bI-vIMga, sITI senTaranI pAchaLa, esa.vI.roDa, goregAma, muMbaI - 400 062. phona : 2872 1697 Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hRdaya nayana kholo... gaMdhaNIne nihALo... bhArata varSanI bhUmi e AryabhUmi che, e hajAro-lAkho varSothI adhyAtmadhArAthI pallavita che. 25-50-100 varSanA aMtare, koika ne koika yugapuruSa thAya che, je lokamAM rahelI suSupta cetanAne, potAnA AdhyAtmika sparzathI navapallavita karIne AdhyAtmikadhArAnA pravAhane vaheto rAkhavAnuM punita kArya kare che. AjathI 250-300 varSa pUrve thayelAM yogIrAja AnaMdaghanajI mahArAjA paNa eka evA avatArI puruSa thai gayA, ke jemaNe potAnu samagra jIvana adhyAtmanI sAdhanAmAM ja pasAra karyuM. kSaNa-kSaNano upayoga AtmAnI sAdhanA kAje karIne bhItaranA UMDANamAM eTalA badhA cAlI gayA ke, temaNe anubhUtinA dvAra kholI nAkhyA. yoganI chaThThI STi ane chaThThA-sAtamA guNaThANA sudhInI vizuddhine teo pAmyA ane temanA mAdhyame je parAvANI nIkaLI, te ApaNane Aje AnaMdaghana stavana covIzIrUpe temaja AnaMdaghana padarUpe upalabdha thAya che. temanA eka eka stavanamAM, eka eka padamAM agAdha marma samAyelo che je, enA uparanI gahana anuprekSAthI ja hAtha lAge ema che. emanA sAhityamAM dvAdazAMgIno arka bharyo che. jaina zAsanamAM janmelAM AtmAonuM e parama sadbhAgya che, ke Aje pU. devacaMdrajI mahArAjA, pU. AnaMdaghanajI mahArAjA ane pU. upAdhyAya yazovijayajI mahArAjAnA gujarAtImAM lakhAyela padya sAhityathI paNa jinAgamonA marmo pAmI zakAya che ane jIvanane, sAdhanAmaya-upAsanAmaya banAvI zakAya che. AtmA enA svarUpamAM akartA che'' e jainadarzananuM parAkASThAnuM Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAmacandrasUrijI jayaghoSasUrijI premasUrijI bhuvanabhAnusUrijI upakArIone dThanA - 5. muktidarzana vijaya Page #26 -------------------------------------------------------------------------- Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgavuM AtmavizleSaNa che. anAdi anaMtakAlathI para-padArtha pratyenI kartA-bhoktApaNAnI buddhinA mULiyAM, prANImAtramAM eTalA UMDe sudhI phelAyelAM che, ke jethI dharmanI ArAdhanA karavA chatAM adhyAtmano mArga-mokSano mArga hAtha lAgato nathI, AnI vedanA yogIrAjajIne eTalI tIvra hatI, ke te vedanA temaNe bIjA ane trIjA bhagavAnanA stavanamAM ThAlavI che. potAne svarUpa-prAptinI tIvra jhaMkhanA hatI ane yoganI chaThThI dRSTi sudhI pahoMcavA chatAM, upara-uparanI dRSTinI sparzanA karavAno talasATa hato, te mATe tIvra vairAgya hovA chatAM, prakRSTa audAsInya bhAva hovA chatAM, ghora sAdhanA hovA chatAM, jyAre bhItaramAM paDelAM abuddhipUrvakanA kaSAyo, temane AgaLa uparano mArga pAmavA detAM nathI, tyAre teo aMte, kALalabdhinA paripAka dvArA ja, AgaLa uparano mArga zodhavAnI vAta kare che. AnaMdaghanajI mahArAjanI "kALalabdhi laDI paMtha nihALazuM' e paMkti bebhAna ane gumarAha banelAM evA ApaNane e vAtano aMgulinirdeza kare che ke jene zIdhra AtmakalyANa sAdhavuM hoya, tene gaLiyA baLadanI jema paga pasArIne besI na rahetAM ghora sAdhanAnA mArge Daga mAMDavA joIe ane tema karatAM je phaLa maLe teno upabhoga na karatAM, tene potAnuM na mAnatAM, prabhukRpA mAnI, vAraMvAra prabhu upara ahobhAva ane bahumAnanI choLo uchALavI joIe. enA dvArA upAsanA yogane upAsavo joIe ane AgaLa uparanA phaLo, ke je hAlamAM pAkavA zakya nathI tene kALalabdhinA paripAka para choDI, AzvAsana levuM joIe ke eka divasa jarUra huM paNa, prabhu jevI prabhutAne nizcitapaNe mArI paryAyamAM pragaTa karI zakIza. Ama sAdhanA ane upAsanAnI yugalabaMdhI sAthe, kALalabdhinA paripAkane AzvAsanarUpe joDIne sAdhake mokSamArga kApavAno che ane bhavAMta karavAno che. sAdhanAmArganA giri-zikhare ArohaNa karatA, ghaNA kaparA saMyogomAMthI pasAra thavuM paDe che. pAMca indriyonA viSayomAM bhaTakatAM skUla-upayogane, tyAMthI uThAvI laI bhItaramAM laI jatAM, sAdhaka, audArika zarIrathI bhedajJAna karI, tejasa-kAzmaNa zarIra sudhI sUkSma upayoganA mAdhyame pahoMce che. te vakhate mana eTaluM badhuM zAMta thaI gayu hoya che, vicAro zamI gayA hoya che, vikalpo paNa eTalA sUkSma thaI gayA hoya che ke, A sthitie Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIvane apUrva zAMti-samAdhi anubhavAya che, huM deha nathI evuM lAge che. anyadarzananA sAdhako, sAdhanA dvArA, ahiMyA sudhI AvIne tene ja prAyaH karIne AtmA mAnI le che. cittanI apUrva zAMtine AtmAnuM svarUpa mAnI le che. SacakranA bhedana dvArA kuMDalinI zaktinuM utthAna thatAM A sthiti prApta thaI zake che. anya darzanamAM rahelAM yogIo ke jemane naya, nikSepa, pramANa, saptabhaMgI, syAdvAdathI AtmAnuM samya-yathArtha svarUpa nathI lAdhyuM, teo A dazAne ja, AtmAnI nirvikalpa dazA mAnI, AtmasAkSAtkAra thaI gayo, evuM mAnI le che paNa A bhrAMti che. haju ahiMyA graMthi bhedAi nathI. tejasa-kAryaNa zarIrane paNa bhedIne upayoga sUkSmAtisUkSma banI, svarUpa sAthe ekatA pAme che tyAre ja, anya darzanakAro jene AtmasAkSAtkAra kahe che te pAramArthika samyagdarzana pamAya che. anya darzananA yogIonI upara batAvela, cittavizuddhithI pragaTela, apUrva zAMti-samAdhinI dazA, e sarvajJanA mate vicAra-sthagitatArUpa nirvicAra-dazA che. jemAM mana che paNa tenuM kArya nahivat che. jyAre jainadarzananA mate, nirvikalpa dazA e AtmAnI anubhUti che jemAM mana taddana bAjupara khasI gayu hoya che ane upayoga sIdho ja, AtmA sAthe bhaLIne pote potAnAmAM AnaMdavedanane nirvikalpapaNe vedI rahyo hoya che. A svamayatArUpa abhedadazA che. jemAM bIjuM kAMI ja na hoya evI adbhutadazA che. Aja vastunuM samarthana karatA upAdhyAya 'yazovijayajI mahArAjA sajjhAyamAM lakhe che ke, "jogI-jaMgama atithi saMnyAsI, tuja kAraNa bahu khoje, tuM to sahaja zaktizuM pragaTe, cidAnaMdakI moje.'' uparokta dazAmAM, sAdhanA karavA chatAM, ApaNe aTavAi na jaie ane bhrAMtimAM na rahI jaIe, te mATe ja yogIrAja pAMcamA stavanamAM AtmAnuM svarUpa batAvatA lakhe che ke, jJAnAnaMde ho pUraNa pAvano, varjita sakala upAdhi, atIndriya guNagaNa maNi AgarU, ima paramAtama sAdha-sujJAnI. Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tAruM svarUpa nirvikalpa jJAna ane AnaMdathI pUrNa che. tArA svarUpamAM para-padArthanA saMyogarUpa leza mAtra upAdhi nathI. vikAro ane vikalpothI rahita tuM caitanyamaya AtmA che. atIndriya guNonA samuharUpa maNinI khANarUpa tuM che. A tArA svarUpane vAraMvAra yAda karI, tAre tArI paramAtmA dazAne sAdhavAnI che. vicAra ane vikalponA dhUmADA nIkaLI jatAM, je nidhUma jyoti pragaTe che, te paramAtmA che. e paramAtmadazAne kevI rIte sAdhavI teno paNa upAya batAvatA 21mA bhagavAnanA stavanamAM lakhe che ke, "jina svarUpa thaI jina ArAdhe. te sahI jinavara hove re." jo tAre paramAtmA banavuM haze to tArI mAnyatAmAM "huM paramAtmA ja chuM!" "huM nizcaya nirNayathI paramAtmA ja chuM !" ema jaDabesalAka besADavuM paDaze ane te mATe, prakRtirUpe rahelI tArI jAtane bhUlI javI paDaze. arthAt karmanA saMyogathI ubhA thayelAM tArA nAma ane rUpa upara cokaDo mUkI, tAre tArA nAmadhArI ane rUpadhArIpaNAne daphanAvI devuM paDaze. jANe ke "e che ja nahi!" ema mAnIne tAraka tIrthaMkara-devonA sAdhanAkALa jevI sAdhanA karavI paDaze. * * tArA nAma ane rUpane, tArA mAnI-mAnIne, teM tArA ane khUba puSTa karyo che. parano kartA-bhoktA banIne, cAragatimAM tuM rUlyo che-rakhaDyo che. tAre duHkhathI mukta thavuM hoya to, prakRtie Apela tattvane bhUlI javuM paDaze. - prakRti dvArA maLela, rUpIpaNuM ane nAmIpaNuM, tane bheTaNArUpe maLela che, te eTalA mATe maLela che ke jenA dvArA, tArA asaMkhyabhavonA karmonA deNAne cUkavI daI, RNamukta thaI jAya ane tArA leNAne tuM bhUlI jAya. tArA je deNA che, teno samabhAve nikAla karIne tAre tAruM devuM cukate karI devAnuM che ane RNatvathI mukta evA tArA ghanatvane tAre prApta karavAnuM che. anaMta-anaMta bhavothI, tuM iMdhaNarUpa, kAmaNa zarIrano kothaLo ane tejasa zarIranI sagaDI sAthe laIne pharyo che. enA bhArathI mukta thaI anRNI thavA mATe karmasattAe maherabAnI karI, tane A mAnava zarIranuM Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ khoLiyuM ApyuM che. tenAthI sAdhanA dvArA, tAre kAzmaNa zarIranA IMdhaNa rUpI kothaLAthI ane tejasa zarIranI sagaDIthI chUTI jaI, AtmAnA paramAtmasvarUpane paryAyamAM pragaTa karavAnuM che. te mATe, AtmajJAnI gurune zodhIne tenA upadezamAM ahobhAve tarabatara thatAM, jo pravacana-aMjana thAya arthAt puruSa ane prakRti vaccenuM bhedajJAna thAya, to tArA hRdaya nayana khUlI jaze ane tArA aMtaramAM tuM, jagadhaNI evA paramAtmAne nihALIza. A prastuta stavana covIzI upara sahejAsateja thaI gayela, mArmika vivecanA, e hRdaya nayanane kholavA dvArA, bhItaramAM rahela jagadhaNI paramAtmAne nihALavA mATeno eka namra prayAsa che. prastuta kAryanA nirmANamAM, zrIyut sUryavadanabhAI javerIno phALo sAro evo che. covIze bhagavAnanA stavano upara traNa comAsAmAM pravacana ApavAnuM kArya, lekhaka dvArA thayela hovA chatAM 1 thI 14 bhagavAnanA stavana uparanuM lakhANa temanI kalame kaMDArAyeluM che. teozrI adhyAtma-sAgaranA anokhA kheDU che. dravyAnuyoganA jJAtA, pannAlAla jagajIvanadAsa gAMdhInI, temanA upara agaNita kRpA lAdhI che, mATe eka siddhahasta lekhakanI jema, temanI kalamane calAvI zake che. 22mA bhagavAnanuM stavana, e anuprekSApUrvakanI AdhyAtmika vivecanA che, jemAM sarvajJa paramAtmAnA siddhAMtonI samajaNa, yogIrAjajInA stavananA mAdhyame ApavAmAM AvI che. mumukSuonI AtmacetanAne jagADavAnA hetune lakSamAM rAkhIne te kAryane saMpanna karavAmAM nimitta vAkolA-sAntAkrujha (pUrva)nA nivAsI, zrIyut guNavaMtabhAI sI. zAha banyA che. temanA namra prayAsathI A kArya pAra paDela che. jema-rAjulanA vilApanA saMvAdanuM AdhyAtmika arthaghaTana karIne teozrIe AdhyAtmika jagatamAM eka abhUtapUrva siddhi hAMsala karI che. jaina jagatanA ItihAsamAM nema-rAjulanA saMvAdamAMthI AvuM arthaghaTana koI ja kADhI zakyuM nathI mATe adhyAtmanI tIvrarUcivALA jIvo mATe te arthaghaTana kharekhara mANavA yogya jaNAya che. prastuta graMthamAM bAvIzamA bhagavAnanuM vivecana e vairAgyarUpI zikharanA zikhAmaNinI jema dIpI uThyuM che. Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ trevIsamA pArzvaprabhunuM stavana kholavAmAM mahad aMze phALo viduSI sAdhvIjI zrI naMdIyazAzrIjIno che. dravyAnuyoga, karmasAhitya temaja devacaMdrajI stavana covIzI upara temanuM prabhutva ghaNuM ja suMdara che. pratisamaye jhaLahaLatAM viveka, gurUbhaktithI te AtmavikAsa sAdhI rahyA che. teozrI jJAnathI garima che, AcArathI mahimA che to paropakArakaraNathI bhavataraNazIla paNa che. - kavi nAnAlAla lakhe che ke, jJAna, darzana, cAritranA tribheTe rahela, jaina sAdhvIo, Adhi-vyAdhi ane upAdhinA trividha tApathI saMtapta thayela bahenone, AzvAsana ane sAMtvana ApavA dvArA zItaLa nadInA ghATa samAna che, gheghUra vaDalAnI chAyA samAna che, te atre temanAmAM jovA maLe che. teozrI vartamAna gacchAdhipati A.deva zrImad vijaya arihaMtasiddhasUri mahArAjAnA samudAyanA che ane sAdhvIjIzrI lAvaNyazrIjInA vaMdanA sAdhvIjI zrImayUrakaLAzrIjInA ziSyA banI, temanA samudAyanuM temaja temanA gurUNInuM - gaurava vadhArI rahyA che. prastuta stavana covIzInA, samagra meTarane teoe bArIkAIthI tapAsI Apela che, temaja ucita sudhArA-vadhArA karavA sUcavela che, te badala ame teonA dharmakAryanI anumodanA karIe chIe. A prastuta stavana covIzI upara suMdara prastAvanA lakhanAra, paMDitavarya zrIyut punamacaMdabhAI, zAsanapremI zrIyuta dipakabhAI bAraDolIkara temaja sAdhvIjIzrI naMdIyazAzrIjIe graMthanI upayogitAmAM vadhAro karyo che, mATe teo abhinaMdanane pAtra Thare che. temanA te suMdara prayAsane ame hRdayathI AvakArIe chIe. - pUrvabhavanA saMskAra ane svaccha puNyanA udaye saMskArI jainakuLamAM mAro janma thaMyo. saMskArI mAtA-pitA dvArA, skUla ane kolejanA zikSaNa sAthe mAruM suMdara saMskaraNa thayuM, sAthe saMskArI evA moTAbhAI kirITabhAInI sahAya maLI. temaNe gharanI badhIja javAbadArI upADI lIdhI, tethI A tyAganA mArge AvavAnuM mArA mATe khUba saheluM thaI gayuM. temanI sahAya na hota to A mArge AvavAmAM mane ghaNI muzkelI paNa paData. paNa puNyanA udaye badhuM sacavAI gayuM. A siddhAMta mahodadhi A. vi. premasUrijI ma. sA.nA samudAyamAM mAro Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ janma thayo. vyAkhyAna vAcaspati A. vi. rAmacaMdrasUrijI ma. sA.nA hAthe temanA ziSya tarIke dIkSita thayo. tyArabAda prasaMgopAta vardhamAnataponidhi A.vi. bhuvanabhAnusUrijI ma.sA.nA samudAyamAM AvavAnuM thatAM, siddhAMta divAkara A.vi. jayaghoSasUrijI ma.sA. dvArA mAruM sthirIkaraNa thayuM ane pachI pratyakSa ke parokSa, AtmajJAnI puruSonA sAMnidhyamAM AvatAM, bhItarano ughADa thato gayo. nizcaya-vyavahAra garbhita mokSamArga samajAyo, ekAMta, mauna, sthirAsana ane dhyAna dvArA asaMgayoga sAdhavAnI rUci jAgI, jenA pratApe, A stavana covIzI-para anAyAse ja pravacano apAyA, temaja lakhANa thaI gayuM jene, "vAcaka paramAtmA"nA karakamalamAM mUkatAM kRtakRtyatA anubhavIe chIe. prastuta kAryamAM aMtevAsI tarIke sevAdharma bajAvanAra jJAnapremI zrI sthita prajJavijayajI, atyaMta saraLa svabhAvI ane sevAbhAvI zrI sohamadarzanavijayajI tathA sahaja vinayI-parama vinayI zrI prazamarativijayajI ma.sA.no sahayoga paNa mane ati-upayogI nIvaDyo che. prastuta jJAnayajJanA A kAryamAM temanA sahakAra vinA cAlI zake tema na hatuM. temanA te sahayogane paNa huM bhUlI zakuM tema nathI. svAnubhUti saMpanna, sva. zrIyut khImajIbApAnA, stavana covIzInA lakhANamAMthI paNa, koI koI padArtha upayogI jaNAyo te ame amArA graMthamAM lIdhela che, jethI graMtha racanA suMdara banavA pAmI che. prastuta stavana covIzImAM paMdaramAM dharmanAtha bhagavAnanuM stavana, temAM paNa trIjI kaDI ane temAM paNa trIjuM caraNa "hRdaya nayana nihALe jagadhaNI" e mane atipriya hovAthI graMthanuM nAma paNa te ja ApavAnuM nakkI karyuM ane te mujaba ja thayuM te AnaMdanI vAta che. TIkAkAra AtmAone prastuta vivecanamAMthI TIkA karavI haze to tene TIkA karavA mATenA pUratA kAraNo maLI raheze paNa je zraddhAvAna che te to AmAMthI rasa ja lUMTaze. jene pAmavuM che tene AmAMthI ghaNuM ghaNuM maLI raheze evo amAro AtmavizvAsa che. yogIrAjazrI AnaMdaghanajInA pado ane stavano viThThalmogya ja che Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ane temAM paNa samagra lakhANa AdhyAtmika-zailimAM, mokSamArga pAmavA ane pamADavAnA hetuthI, lakhAyeluM hovAnA kAraNe vidvadbhogya ja banyuM che. tene game teTaluM saheluM karavA prayatna karIe to paNa, adhyAtmanI paribhASA to temAM Ave ja. mATe adhyAtma-zailithI aparicita AtmAo AmAMthI rasa nahi lUMTI zake. teo paNa rasa lUMTavA mAMgatA hoya to sau prathama yogadaSTinA ajavALAnA traNa bhAga hRdayastha kare tyAra bAda paramapadadAyI AnaMdaghanapada rehanA be bhAga AtmasAt kare ane pachI A traNa bhAgane atyaMta zAMta vAtAvaraNamAM, zAMta-citte eka-eka paMkti, dhIme-dhIme, samajI-samajIne, vAgoLI-vAgoLIne, ghUMTI-ghUMTIne, AgaLa-pAchaLano saMbaMdha joDI joDIne vAMcaze, ekanuM eka stavana aneka vakhata vAMcaze to jarUra, teonA divyacakSu khulaze, pravacana-aMjana thaze ane potAnA hRdayakamaLamAM jagadhaNI evA paramAtmAne nihALaze temAM koi zaMkAne sthAna nathI. sahu koI AtmAo, A vivecanAnA mAdhyamathI, potAnA hRyunayana khole ane ja dhaNI evA paramAtmAne nihALe e ja ekanI eka sadAnI zubhAbhilASA.... jinAjJA..viruddha..kAMI..paNa..lakhAyu..hoya..to..kSamA..yAyuM..chuM.. vi.saM.2064 mRgazIra zuklA saptamI, saMta caraNopAsaka paM. muktidarzanavijaya gaNi navajIvana sosAyaTI, jaina upAzraya, muMbaI-7. Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAsaMgika prAptavya je kAMI jevuM paNa nirmANa thayuM che, te sahaja ja anAyAse thai gayuM che. nirmANanA mULamAM kacchanA vatanI svAnubhUti saMpanna vasai nivAsI zrIkhImajIbApA che ke jemanI AjIvana tapasyA AnaMdaghanakRtine AtmasAt karavAnI hatI. emanI adamya icchAnA prabhAve ja '"paramapadadAyI AnaMdaghana padareha'' nA anusaMdhAnamAM prastuta graMtha "hRdayanayana nihALe jagadhaNI''nA zIrSakathI AnaMdaghanaracita stavana covIzInuM vivaraNa prakAzita karavAnuM sAhasa thai gayuM che. Ama to AnaMdaghana stavanacovIzI upara anya nimna likhita vivaraNo upalabdha ja che. 1)|zrI AnaMdaghana covIzI 2) zrI AnaMdaghana covIzI 3)|zrI AnaMdaghana covIzI 4) prazAMta vAhitA 5) zrI Anandaghana caubIsI 6) zrI AnaMdaghanajIkRta covIzI sArtha temaja zrImad devacaMdajIkRta vartamAna covIzI 7) anubhavadhArA 8)|zrI AnaMdaghana covIzI 9) mAraga sAcA kauna batAve paMDita prabhudAsa becaradAsa pArekha zrIyut motIcaMda gIradharalAla kApaDiyA zrImad satsaMgIzrI mANekalAla ghelAbhAi pU.A.zrI vijaya bhUvanaratnasUrIzvarajI yugapradhAna zrI sahajAnaMdaghanajI ma. siddhAMtapAkSika paMDita zAMtilAla kezavalAla DaoN. jazubAi mahAsatIjI pU.A.zrI kuMdakuMdavijayajI pU.A.zrI vijaya bhadraguptasUri I.sa.1957 I.sa.1970 I.sa.1938 I.sa.1983 I.sa.1989 I.sa.2005 (bIjI AvRtti) I.sa.2006 ATalA upalabdha sAhityanI vacce paNa prastuta prakAzana karyuM che kAraNa te khAsa karIne pAMcamA, dazamA, bAramA, caudamA, paMdaramA, soLamA, aDhAramA, ekavIzamA, bAvIzamA ane trevIzamA stavananA viziSTa vivaraNathI badhAmAM anokhI, anuThI bhAta upasAve che. dravyAnuyoga, bAra bhAvanA, anekAntavAda Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ syAdvAdavicAraNA, nayavicAraNA, trIjA ane pAMcamA stavanamAM upanaya sahitanA keTalAka dRSTAMto ItyAdi sAmagrIthI prastuta prakAzana alaga prakAza pAtharanAra banI rahe ema che. AnaMdaghana pada vivaraNamAM zrIyut khImajIbApAnI hastalikhita noMdhanuM AlaMbana hatuM. paraMtu stavananA vivaraNanI emanI noMdhamAM Agavu viziSTa UMDANa na jaNAtA, jyAM jyAM emanA vikalpo lIdhA che tyAM tyAM eozrInA nAmano ullekha avazya karyo che. bAkI prastuta nirmANanuM sahajAsahaja kartRtva, netRtva ane digdarzana pa.pU.paM. pravara gurUdevazrI muktidarzanavijayajInuM ja che. eozrInA netRtva ane mArgadarzana heThaLa prathama cauda stavanonA vivaraNamAM mAruM eTale ke sUryavadananuM yogadAna che. stavana aDhAranI prathama cAreka kaDI tathA stavana bAvIzanA vivaraNamAM yogagraMthonA abhyAsI sAntAkrujha (pUrva) nivAsI zrIyuta guNavaMtabhAi sI. zAhanuM yogadAna che. stavana trevIzanA vivaraNamAM viduSI sAdhvIjI bhagavaMta pU. naMdIyazAzrInuM yogadAna che ke jemaNe saMpUrNa vivaraNa cakAsI ApI jarUrI sudhArA vadhArA sUcavavAnI jahemata paNa lIdhI che. mArA potAnA vivaraNanI pArzvabhUmikAmAM mArA upakArI AtmajJAnadAtA * brahmazrotrIya svarUpaciMtakazrI panAlAla jagajIvanadAsa gAMdhI che. keTalAka patrAMte TAMkela vicAraNIya vicAra emanA ja ciMtananuM dohana che ke jenA uparathI emanA gahanaciMtananI AchI jhalaka maLaze. uparAMta stavana nava ane ogaNIsanI pUrvabhUmikA tathA stavana dazamAMnI paMca kalyANaka viSenI parikalpanA, vartamAnanA parama ArhatopAsaka jJAnI bhaktayogI zrIyut girIzabhAI tArAcaMda mahetAnI che. chaThThA stavanamAMnI karmaviSayaka vAto, agiyAramAM stavanamAMnI karmadhArAjJAnadhArA, viveka, nAstikatA-AstikatA-dhArmikatA, nikSepA, icchAkAma-madanakAmasaMdhIkAmanI parikalpanA viduSI sAdhvIjIbhagavaMta pU. naMdIyazAzrIjInI che. mArA potAnA lakhANane saMskArita karI opa ApavAnuM kArya pUjya gurUdevazrIe karela che. lakhANa bArIkAithI cakAsI ApavAnuM zramadAyI kArya pU.munirAja prazamarativijayajI ane pU. sAdhvIjI naMdIyazAzrIe karyuM che. Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ TUMkamAM nirmANa sahiyAruM che. kevaLajJAnI bhagavaMtoe emanA kevaLajJAnamAM amArA thakI je jevuM thavAnuM joyuM, te tevuM, eozrIna dekhyA pramANenuM tathA bhavyatAnusAra thayuM che. e kevuM thayuM che ? uttama, uttamottara, uttamottama ke anyathA e to jJAnIja jANe ane jJAnI je mUlya AMke te sAcuM ne svIkArya che. nirmANanuM mAdhyama banavAnuM saubhAgya sAMpaDyuM che te amArA ahobhAgya! kALakrame banavAkALa je banavA nirmAyuM hatuM te tevuM ja jJAnIe dIThuM thayuM che. emAM mAtra mAdhyama-nimitta banavA sivAya ame kAMI ja karyuM nathI. A nirmANa sahabhAgI banavAmAM mane potAne to AtmikalAbha sAthe Atmika AnaMda ja sAMpaDyo che. prApta svasamayano dharmadhyAnamAM sadupayoga to thayo ja che paNa sAthe sAthe prApta mAnava avatAra yatkiMcit sArthaka thayAnI lAgaNIya anubhavAI rahI che. alagArI avadhUta yogIvarya kavirAjazrI AnaMdaghanajI mahArAjA dvArA racAyelA A stavano to, paramAtmAstavanAnI sAthosAtha AtmajJAna che, je paramAtmasvarUpanI dhUna jagAvIne pAThaka AtmAne paraMparAe svayaM paramAtmA banAvanAra che. yogIrAjajInA stavano eTale mAnavInI bhItaramAM bhaMDArAyela aizvarIya saMbhAvanAne ujjAgara karanAruM alagArI gAna ! 'AnaMdaghana covIzI e mAtra jinastavanA nathI. e to mastaphakIra alagArI avadhUta yogIrAjazrI AnaMdaghanajI mahArAjAnI paramapadane pAmavAnI utkaTa lagana che ane te laganamAMthI ja hRdayaguhAmAMthI udgamelI parama pavitra gaMgAsvarUpa parAvANInI saravANI che ke je bhedamAMthI abheda tarapha vahI jatI jJAnasaritA che. pU. yogIrAjajI rAgarAgirinA jANakAra hovAthI pratyeka racanA niranirALA nizcita rAgamAM kaMDArAyelI che ane tethI te geya che, karNapriya che temaja dilane AlhAdaka bhAvavAhI che. bhASA uparanA prabhutvane kAraNe prAsAnuprAsamAM racAyela hovAthI pratyeka racanA hRdayasparzI banI che. vaLI te te bhagavAnanA nAmanA bhAvane anurUpa racanA che. kramAnusara vAMcana rAkhavAne badale Apane manapasaMda stavanane cUMTI kADhIne ke pachI Apa jyAM pUjAbhakti karatA hova te jinamaMdiranA mULanAyaka bhagavaMtazrInuM stavana pasaMda karIne tenA artha bhAvanI svataMtra rIte vicAraNA karyA pachI prastuta stavananA A prakAzanamAM apAyela vicAraNAnA mAdhyame UMDA utaratA javAnuM Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAkhazo. ema karavAthI je samaja, je bhAva, prApta thaze; te bhAvathI pachI pachInuM ApanuM stavanagAna hRdayagAna banI raheze, je dhvani udbhavaze te nAbhimAMthI udgamato hRdayaMgama AtmanAda-brahmanAda banI raheze ane te hRdayanayanane ummilita karI jagadhaNInA darzana karAvavAvALo thaze. mArA dvArA ATaluM paNa kaMIka je yogadAna thayuM che, temAM parivAranA saMskAro, pa.pU.paM. pravarazrI caMdrazekharavijayajInI zrIpALanagara vAlakezvaranI jJAnazibira, jJAta ajJAta gurUbhagavaMto, AdhyAtmika graMthonuM vAMcana, jinavANI zravaNa, vyavahArika zikSaNa Adino amulya phALo che. e sarve pratye kRtajJatAnA bhAvapUrvaka e sahunuM RNasvIkAra sahita RNasmaraNa karuM chuM ! A tabakke pU. paryAya sthavira munirAjazrI jayacandravijayajIne kema bhUlI zakuM? emano anAyasa ja mArA upara upakAra thayo che ke, emaNe I.sa. 1978mAM pU. panAbhAI ane I.sa. 1980-81 lagabhagamAM pa.pU.paM.pravarazrI muktidarzanavijayajI jevI virala vibhUtiono saMyoga karAvI Apyo. aMte pU. gurUdevazrI tathA upakArI pU. panAbhAIne vaMdana karavA pUrvaka nIcenuM saMskRta subhASita TAMkIne prAstavya pUrNa karuM chuM ! kITospi sumanaH saMGgAdArohati satAM ziraH / azmApi yAti devatvaM mahadabhiH supratiSThitaH / / kITaka (jaMtu) paNa sumana (pUSpa)nA saMgAthamAM saMto sajjanonA zire caDhe che ke, jema mahAjano vaDe susthApita karAyela paththara paNa deva banI jAya che. pUrNa thayAM nathI ane sarvajJa banyA nathI, tyAM sudhI sarAgI chadmastha chIe. tethI karIne bhUlacUka thavAnI pUrepUrI saMbhAvanA che. bhUlacUka thaI gaI hoya ke pramAdavaza karAI gaI hoya to svIkArya che ane sudhArI levAnI taiyArI che. jaNAvazo to upakAra thaze. jANatA ajANatA pramAdavaza jinavacana viruddha kAMI kathana thaI gayela hoya to te badala micchA mi dukkaDaM ! aNu paramANu ziva banI jAo ! AkhA vizvanuM maMgaLa thAo ! vi.saM.2064, mAgasara vada 11, zukravAra, tA. 4/1|2008 malADa (5.), muMbaI - 400 064. sarve jIvo mokSe jAo ! arha maiyA amara to-jaina zAsana jayavaMtu varta sUryanadana ThAkoradAsa javerI Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anurmANas stavana kramAMka kaDI saMkhyA dhruva paMkti pradhAna sUra vivaraNa 'patrAMka RSabha jinesara prItama mahAro re... | kapaTarahitatA pUrvakanI prIti-bhakti paMthaDo nihALuM re bIjA jinataNo re.. ajita ajita guNadhAma... paramAtma paMtha-mokSamArga nirIkSaNa 37 3/6 | saMbhavadava te dhUra sevo save re... yoganI pUrvasevArUpa Atmazuddhi vicAraNA | 79 upAdAna-nimitta kAraNa samIkSA | abhinaMdana jina ! darisaNa tarasIe... | | 121 darisaNa taDapana jJAna-bhakti tathA sAdhanA-upAsanA jugalabaMdhI sumati-caraNa-kaja Atama arapaNA... paramAtmA-aMtarAtmA-bahirAtmArUpa . [ 161 trividha AtmasvarUpa vicAraNA sAdhanA-upAsanAnA tANAvANA padmaprabha jina ! tuja muja AMtaruM re... | paramAtma svarUpathI AtmAne AMtaruM pADanArA karma viSenI vicAraNA 7/8 | zrI supAsa jina vaMdIe... 2 31 paramAtmatva nirdezaka paramAtma svarUpa nAma-guNa nidhAna ahama aizvarya darzana 8/7 271 dekhaNa de re, sakhI ! mune dekhaNa de, | darzana durlabhatA aMtargata jIvavicAra caMdraprabha mukhacaMda... 9/8 suvidhi jinesara pAya namIne... * | 295 aMgapUjA-agrapUjA-bhAvapUjA-pratipatti pUjA vidhi vicAraNA 10/6 | zItaLa jinapati lalita tribhaMgI... 353 jJAnayoga aMtargata syAdvAdazailie tribhaMgIthI AtmazItaLatA prApti prakriyA 11/6 | zrI zreyAMsajina aMtarajAmI... adhyAtma ane adhyAtmapuruSa parakha prakriyA 393 aMtargata bhAva adhyAtma mahimAgAna 12/6 vAsupUjya jina tribhuvanasvAmI.... karama-karamaphaLa cetanA ane darzana-jJAna | 423 cetanA vicAraNA aMtargata jJAnamayatAnuM gAna 1 3/7 | vimaLajina dIThAM loyaNa Aja... | 457 paramAtmasvarUpa pradAyaka dhIMga dhaNI maLyAnuM khumArIbharyuM gauravagAna | 489 14/7 | dhAra taravAranI sohalI, anaMta catuSka pradAyaka anaMtanAtha dohalI caudamA jinataNI caraNasevA... | caraNasevA duSkaratA Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ stavana kramAMka kaDI saMkhyA kAMka dhruva paMkti | pradhAna sUra pradhAna sUra vivaraNa patrAMka 15/8 tharma jinesara gAuM raMgazuM... 521 dharma mA~daghATana hRdayacakSu-graMthibheda janita samyaktathI paramAtmadarzana 16/15 | zAMti jina eka muja vinati.... 565 zAMti svarUpa prApti prakriyA aMtargata samatva yoga vicAraNA 17/9 | kuMthujina.! manaDuM kimI na bAje.. 635 manane nAthavAnI mathAmaNa manonigraha duSkaratA 18| | dharama parama aranAthano... 689 svasamaya parasamayarUpa AtmadharmanI dravya-guNa-paryAya sApekSa samIkSA 751 19/11 | sevaka kima avagaNIe, ho malli jina ! aDhAra doSa rahita turyAvasthA-ujAgaradazA prApti vicAraNA 20/10 dArzanika vicAraNA 799 munisuvrata jinarAya, eka muja vinati nisuNo. | | aka. 21/11 paTuM darisaNa jina aMga bhaNIe.. 844 aMgI evA sarvAgI jinadarzananA aMga-rUpa padarzana samIkSA | aSTa bhavAMtara vAlaDI re... : 922 satI rAjamatinA mukhethI mukharita thato cetanAno cetana sAtheno saMvAda 23/8 ( dhruvapada rAmI ho svAmI mAharA... 1096 AtmAnA paramAtmasvarUpanI sparzanA pUrvaka agurulaghuguNa gAna 24/7 | vIra jinezvara caraNe lAguM... 1198 AtmAnA vIrapaNAMnA ovAraNA ne vadhAmaNA 25/4 paramAtmamilana talasATa 1 2 2 6 sAmAnya jina stavana niraMjana nAtha mo kese mileMge...... nigodathI nirvANa sudhInI naya sAkSepa yAtrA | 1229 27 dravya-kSetra-kALa-bhAva sApekSa tatva vicAraNA 1241 Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hRdaya nayana nihALe jagadhaNI 1 zrI RSabhadeva jina stavane rAga : mAru ... "karama parIkSA karaNa kumAra cAlyo.." e dezI RSabha jinesara prItama mAharo re, ora na cAhuM re kaMta; rIjyo sAhiba saMga na parihare re, bhAMge sAdi anaMta. RSabha01 prIta sagAI re jagamAM sahu kare re, prIta sagAI na koya; prIta sagAI re nirupAdhika kahI re, sopAdhika dhana khoya. RSabha02 koI kaMta kAraNa kASTha bhakSaNa kare re, milarUM kaMtane dhAya; e melo navi kahiye saMbhave re, melo ThAma na ThAya. RSabha03 koi pati raMjaNa ati ghaNo tapa kare re, patiraMjaNa tanuM tApa; e patiraMjaNa meM navi citta dharyo re, raMjaNa dhAtu milApa. RSabha04 koI kahe lIlA re alakha alakha taNI re, lakha pUre mana Asa; doSa rahitane lIlA navi ghaTe re, lIlA doSa vilAsa. RSabha05 citta prasanna re pUjana phaLa kahyuM re, pUjA akhaMDita eha; kapaTa rahita thaI Atama arapaNA re, "AnaMdaghana pada reha. RSabha06 je dekhAya che e kharekhara nathI ja kAraNake te vinAzI che ane je nathI dekhAtuM e che, kAraNake te avinAzI che. Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ RUSH BH DE B H H py AdimaM pRthivInAthamAdimaM niSparigraham / AdimaM tIrthanAthaM ca, RSabha-svAminaM stuma // // 1 // Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nAma : 1lA zrI RSabhadeva lAMchana : vRSabha rAzi H ghana gaNa : mAnava mAtA : marUdevA ' pitA : nAbhirAjA garbhavAsa : -8aaaaN dIkSA paryAya : 1 lAkha pUrva sarva AyuSya : 84 lAkha pUrva sabhyatva pAmyA pachInI bhava saMkhyA : 13 bhava cyavana kalyANaka nakSatra- sAthe : u. aSADhA jeTha va.4 SabhadevajI 'janma kalyANaka nakSatra sAthe : u. aSADhA phA. va.8 dIkSA kalyANaka nakSatra sAthe : u. aSADhA hRA. va.8 kevaLajJAna kalyANaka nakSatra sAthe : u. aSADhA mahA va.1 1 nirvANa kalyANaka nakSatra sAthe : abhijita poSa va.13 janmanagarI : ayodhyA dIkSAnagarI : ayodhyA kevaLajJAnanagarI : ayodhyA , nirvANabhUmi : aSTApada Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI RSabhadevajI A 2 kavivarya yogIrAjazrI AnaMdaghanajI mahArAjAe vartamAna covIzInA covIze bhagavaMtonI, covIza stavano dvArA stavanA karatAM eka eka stavanamAM eka eka vAta gUMthI laIne bhakta sAdhakane, bhaktiyoganI sAdhanAno mArga, sAdhyanI prApti mATe, kaMDArI Apyo che. A prathama jinezvara bhagavaMta AdinAtha dAdAnI stavanAmAM eozrIe "prItiyoga" ne gUMcyo che. vaLI yogIrAjajIe pratyeka stavanamAM te te tIrthaMkara bhagavaMtanA nAmamAMthI niSpanna thatA bhAvane te te stavanAmAM vaNI lIdhA che ane nAma-sthApanA-dravya-bhAva ema cAreya prakAranA nikSepAthI prabhujInI stavanA karI che. prabhu ane prabhutAnI prAptinA be mArga che. eka sAdhanA ane bIjI upAsanA. sAdhanAno mArga kaSTa sAdhya che. upAsanA-bhaktino mArga saraLa-sahelo che. "daM brahmAMDarima!" - "huM ja paramAtmA chuM!". "analahaka" eTale ke "huM (khuda) ja khudA chuM !" e sAdhanAnA vikalpathI svamAMthI svatvanuM eTale ke paramAtmatvanuM prAgaTya karavAnuM che, jemAM khudanI khudAI karIne khudamAMthI khudAne bahAra lAvavAno che. emAM pote potAnA ahaMne ogALavAno che. jyAre upAsanAmAM huM kAMI ja nathI ane mArA bhagavAna, paramAtmA, e sarvesarvA sarva zaktimAn sarvezvara che; e vikalpathI ene svAmIpade ke pitApade sthApI aiNabhAvathI ke zizubhAvathI samarpita banI rahIne e sarvesarvA che ane enI AgaLa "huM kAMI ja nathI" evA laghubhAve, ahaM rahita thaIne jAtane jagannAthane soMpIne enuM zaraNuM svIkAravAnuM hoya che. A kRpA prApya kAruNya mokSa che to pUrvokta prakAra puruSArthaprApya sAdhanAsAdhita mokSa che. sAdhanAmAMpuruSArthamAM to "huM karuM chuM!" mArAthI thAya che !" evo kartAbhAva rahe abhaya ane varada e be hAtharUpa che ane sugati ne pragati e be pagarUpa che. Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [3 - hRdaya nayana nihALe jagadhaNI che. bhaktimAM-upAsanAmAM to "huM kAMI ja karato nathI !" bhagavAnathI thAya che athavA to mArA mAdhyamathI bhagavAna kare che; evA akartAnA bhAva hoya che. bhaktahRdayInA bhaktahRdayano dhvani to e che ke.. bhagavAnane je maMjUra te ja mane maMjUra !" "bhagavAnanI icchA te ja mArI IcchA !" bhaktane dAsyabhAva-taharibhAva hoya che. sAdhanAmAM upAdAnanI pradhAnatA che. upAsanAmAM nimittanI pradhAnatA che. dravyAnuyoganI apekSAe kathanamAM-vyavahAramAM nimittanI pradhAnatA hoya che. paNa kAryamAM-nizcayamAM upAdAnanI pradhAnatA hoya che. paramAtmAnuM Adhipatya svIkArI enA zaraNamAM rahevAthI pachI yogakSemanI javAbadArI emanI rahe che, je pramANe patnInI badhI ja javAbadArI-yogakSema patie ane bALakanA yogakSema pitAe vahana karavAnA hoya che. RSabha jinesara prItama mAro re, ora na cAhuM re kaMta; rIyo sAhiba saMga na parihare re, bhAMge sAdi anaMta. RSabha.1 zabdArthaH jino (kevaLajJAnI)mAM paNa je Izvara che, evA jinezvara RSabhadeva mArA priyatama che ane emanA sivAya bIjA koIne paNa huM kaMta-svAmI tarIke IcchatI nathI-cAhatI nathI. e mAro sAhIbo prasanna thAya to, saMga-sAtha kyAreya choDe nahi. sAdi-anaMta eTale zAzvatakALa nibhAve evo che. lakSyArtha-vivecanaH jinesaranI jagAe keTaleka ThekANe jinezvara zabda prayoga che. ciMtA konI karavAnI? sAthene sAthe rahenAra AtmAnI ke chUTA paDI janAra zarIranI ? Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI RSabhadevajI A prathama stavanamAM, devAlayamAM sthApanA-nikSepe prANapratiSThita thayela, RSabhadeva paramAtmAne prItama tarIke saMbodhyA che ane enA dvArA dehAlayamAM rahela zuddha-cetanane prItama jaNAvavA sAthe, yogIrAjajIe potAnI cetanAne preyasIrUpe kalpIne; cetana ane cetanAnA rUpaka dvArA sAdhanA ane upAsanAno subhaga sumeLa sAdhyo che. A prItamanA saMbodhana dvArA eozrIe prema lakSaNA bhaktiyoga sAthe prItiyoga gUMthavA dvArA prathama stavanathI upAsanAyoga sahitanA sAdhanAyoganuM maMgalAcaraNa karyuM che. maMdiramAM garbhadvAra eTale gabhArAmAM birAjamAna bhagavAna bhaktane saMkta Ape che, ke jevo "huM bhagavAna chuM evo ja "tuM" paNa bhagavAna che, tArI ja bhItaramAM tuM chUpAyelo che. e tArA bhItaranA bhagavAnane tuM pragaTa kara! - jinapada nija pada ekatA, bhedabhAva nahi kAMI; lakSa thavAne tehano, kahyAM zAstra sukhadAI. premalakSaNA bhaktithI tuM jJAnalakSaNA bhaktine pAma. darzanane pAmIne jJAnane pAma ! A upAsanAyogamAMthI niSpanna thato sAdhanAyoga che. bhagavAnanI bhakti karavI che, to te vyakti prIti vinA kaI rIte saMbhavita bane?. vaLI prIti pUrve, prItipAtranA paricayanI paNa AvazyakatA rahe che. krama evo che ke pahelAM paricaya thAya, pachI paricayamAMthI hRdayamAM cAha eTale ke prIti jAge ane te prIti ja pachI bhaktirUpe abhivyakta thAya. prIti e bhItarI cAhanA che ane bhakti e bAhya dRzyarUpa vartanA che. arthAt prIti e zraddhA che to bhakti e jJAna ane vartanArUpa zarIra e dUghano loTo che. AtmA e ghIno loTo che. kone bayAvazo? kone sAyavazo? Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5 - hRdaya nayana nihALe jagadhaNI cAlanA che. eTale ke darzanamAMthI ubhavita jJAnapUrvakanI jJAna kriyA che. yogIrAja kavivaryanuM hRdaya pokAra kare che. "RSabha jinesara prItama mAro !" jinomAM paNa je Izvara che evo jinezvara RSabha e mAro prItama che. vaLI e prItamanI prIti kevI che? to kahe che... "ora na cAhuM re kaMta !" e mAro prItama che ane enA pratyenI mArI prIti evI che, ke huM enA sivAya koI ora, eTale ke bIjAne mArA pati-nAtha-svAmI-bharathAra-kaMta tarIke cAhatI nathI. are! svapna paNa anya koIno vicAra ke kalpanA karatI nathI. satI strIne eka bhavamAM be bhava na hoya. arthAt eka bhavamAM eka ja pati hoya ane bhavobhava ene ja pAchI pati tarIke IcchatI-cAhatI-prArthatI hoya. A ja to prItanuM sat che ane satInuM satItva che. bhagavAnanA bhakto satIyA hoya che. e vibhAvathI vibhakta thaI svabhAvasvarUpa bhagavAnathI saMyukta thayA che tethI to e bhakta kahevAya che ke je bhagavAna ane bhagavadbhAva-sAthe abheda thavA cAhe che. paramAtmA e jagatanA jIvonuM yogakSema karanAra hovAthI vRSabha samAna che. tethI temane "RSabha'nuM saMbodhana karela che. kaMtha, nAtha ke svAmI nahi kahetA "kaMta' kahela che. kAraNa ke e (ka)=kartAbhAvamAMthI akartAbhAvamAM laI jaI jagatanA jIvonA karavApaNAno (aMta)=aMta lAvanArA che ane akriyapade pratiSThita karanArA che. e evA "RSabha" che ke je AkhIya avasarpiNimAM dharmanI Adi karI, yogakSemano bhAra vahana karanArA che. emanA guNagAna to vede paNa gAyA che ane nAtha saMpradAye paNa emane "AdinAtha'nA saMbodhanathI navAjyA che. eka jJAnIe paNa gAyuM che.. pratyeka banAvamAM samAghAna rahe e ja dharma che. Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI RSabhadevajI "kaMta bane bhagavAna to Ave bhava aMta, saMta bano tame to thAo siddhabhagavaMta." siddhAvasthAmAM akriyatA che. kAMI karavApaNuM hotuM nathI. tethI ja sAdhakane saMta banIne kaMta banavAnI je sAdhanA bhagavAne ApI che te guptinI ane kartA-bhoktAbhAva kADhIne akartA-abhoktA thavAnI ApI che. jJAnIne thavApaNuM ane hovApaNuM hoya paNa kartApaNuM ke bhogavavApaNuM na hoya. tethI ja samavasaraNanI sarvotkRSTa riddhi-siddhinI vacce paNa jinezvara tIrthakara bhagavaMta vItarAga hoya che, je parAkASTAno vairAga - pUrNa vairAga eTale ke vItarAgabhAva che. A upAsanAyogamAM vyakta thato sAdhanAyoga che. vaLI AgaLa kavizrIno nAbhinAda guMjArava kare che.... "rIjhayo sAhiba saMga na parihare re !" je mAro prItama che ane jene huM kaMta tarIke cAhuM chuM, evA RSabhadeva bhagavaMtano paricaya ApatAM kavivarya prItinuM kAraNa jaNAve che. A to zAzvata guNavaibhava evI guNasamRddhine ApanAra mAharo evo sAhibo che. e jo rIjhe eTale ke khuza thAya, to pachI evo to saMga-sAtha nibhAvanAro che ke jhAlelo-pakaDelo hAtha kyAreya nahi pariharanAro arthAt nahi choDanAro bhavobhavano sadAyano sAthI che, arthAt zAzvatakAlIna sAthI che. - AgaLa kALanuM mApa eTale kALano prakAra jaNAvatAM eozrI jaNAve che ke "bhAge sAdi anaMta." bhAMge eTale prakAre. rIjhayo sAhiba sAdi-anaMta kALa saMgane-sAthane pariharanAra nathI. eka vakhatano premasaMbaMdha sthapAyo eTale sadAkALa mATe sthapAyo. e premamAM pachI vahema je gaNIne Ape che ane ApyA pachI gaNe che, te gaNatarInuM ja meLave che. Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 7 - hRdaya nayana nihALe jagadhaNI paNa nahi ane rahema paNa nahi. seIma Same eka sarakho saMdAne mATeno sthAyI prema! saukhya saMbaMdha ! kALanA bhAMgA eTale prakAra cAra che....... 1) anAdi anaMta 2) anAdi sAnta 3) sAdi sAnta ane 4) sAdi anaMta. jenI Adi paNa nathI ane jeno aMta paNa nathI evI abhavi ane jAtibhavyanI bhavasthitino kALa anAdi-anaMta prakArano che. jenI Adi nathI paNa jeno aMta Ave che, tevA bhavyAtmAonI bhavasthitino kALa anAdi-sAnta prakArano che. saMsArI jIvonI karmajanita odayika avasthAo ane sarva dunyavI ghaTanAo, ke jenI Adi eTale ke zarUAta . paNa che ane jeno chevADo eTale ke aMta paNa che, te badhI sAdi-sAnta prakAranI kALasthiti che. jyAre koI eka saMsArI bhavyAtmA jIva maTI ziva-paramAtmA thAya che, tyAre ziva thavAnI Adi hovAthI ane te paramAtma avasthAno pachI kyAreya aMta thanAra nahi hovAthI, te sAdianaMta kALasthiti che. cetana-cetanAno saMbaMdha tattvathI anAdi-anaMta hovA chatAM Aje karmanA udaye temaja ajJAnatAnA kAraNe cetanA enA cetanathI chUTI paDI gaI che ane tethI Aje sAdi-sAnta avasthA anubhavAya che. paNa jyAre cetana potAnA svarUpane oLakhI tenI zraddhA karI pUrNatAne pAme che, tyAre sAdi-sAnta avasthAno aMta Ave che ane cetanathI chUTI paDelI cetanA pharI pAchI cetanamAM bhaLI jAya che. pariNAme cetana-cetanA ekarUpatapa-cipa banI jAya che ane tethI sAdi-anaMta sthitine pAmIne cetana kAlAtIta-akAla banI jAya che. jJAna alpa cAle paNa zraddhA to pUrNa ja joIe. Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI RSabhadevajI AtmA dravyArthika naye anAdi-anaMta hovA chatAM paryAyArthika naye sAdi-sAnta anubhavAya che. kAraNa ke paryAyamAM vikArIbhAvo bhaLelA che. e vikArI bhAvo saMpUrNa nIkaLI jAya che tyAre, parama-zuddha avasthA pragaTe che. te zuddha avasthAnI Adi che paNa te have kAyama mATe TakanAra hovAthI, teno aMta AvavAno nathI, mATe te anaMta che. Ama AtmA dravyArthika nayathI anAdi-anaMta hovA chatAM paryAyArthika nayathI vikAranA kAraNe sAdi-sAnta banela, te vikAro nIkaLI jatAM sAdi-sAnta avasthAno aMta Ave che ane sAdi-anaMta evI siddhAvasthA pragaTe che. 8 Ama saMsAra (jagata). sAdi-sAntapUrvaka anAdi-anaMta hovAnA kAraNe ja sAdi-anaMta evI muktatA anubhavAya che. e muktatAnI Adi (prAraMbha) to che paNa teno aMta nathI mATe muktAvasthA (siddhAvasthA) sAdi-anaMta che. vAta thoDI agharI che paNa jo samajAI jAya to svarUpa AvAmAM khUba upayogI che. jIva mAtra evA ISTa saMyoga saMbaMdhane Icche che ke jenI zarUAta to hoya paNa teno kyAreya aMta nahi Ave. arthAt mAMga-IcchA-cAha nityatAnI che, je mokSa thatAM siddhAvasthAmAM ja pUrI thAya ema che. anya darzanamAM zaMkara patnI umA-pArvatIjI ane kRSNabhakta mIrAnI paNa pukAra hatI ke.... koTi janma lagI 28 hu hamArI, varo zaMbhuM na to rahu kumArI. -pArvatIjI (A raTane kAraNe ja pArvatIjI 'umA' kahevAyA che.) AtmavismRti - paramAtma vismRti eTale bhAva maraNa. Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 9 - hRdaya nayana nihALe jagadhaNI saMsArInuM sukha kAcuM, paraNIne raMDAvuM pAchuM; tene tuccha karIne pharIe re ! mohana mArA; paraNuM to pritama pyAro, akhaMDa evAtaNa mAruM; rAMDavAno Ave nahi vAro re ! mohana pyArA ! mIrAbAi ahIM kavirAja potAnI AMtara-cetanAne aiNabhAvathI bhAvita karIne bhItaramAM cetana je sattAgata paramAtmA-svarUpe rahela che, tene saMbodhana karIne kahe che ke he RSabha ! he bhagavAna AtmA! Apa mArA evA kaMta-svAmI cho ke je kadIya mAro sAtha choDatA nathI, tevA ApanI sAthe Apa jevI thaIne, ApanA jevI banI jaIne eTale ke jevo cetana che - jevuM dravya che, evI mArI paryAyane huM jo zuddha, pUrNa, sthira, akraya banAvI dauM to pachI pAchI kyAreya azuddha, apUrNa na thAuM evA ekarUpa - samarUpa-tatUpa-citUpa saMbaMdhane pAmuM! . stavananI A pahelI kaDImAM kavivaryanuM kahevAnuM tAtparya e che ke devAlayamAM rahela A RSabhadeva ane dehAlayamAM bhItara birAjela bhagavAna AtmA, cetana, e evo bhagavAna che ke jeno paricaya karI, prIti joDIne bhakti karavAthI, e bhagavAna rIjhe to, e sAhIbo evI sukhasAhIbI Ape che ke enA sukhapUrNa sathavArAno kyAreya aMta na Ave tevo sAdianaMta prakArano zAzvata siddhAvasthAno sAtha prApta thAya che. eka kavihRdayI, jJAnI, bhakta jaNAve che ke vinAzInI prItibhakti vinAzI banAve che ane avinAzInI prIti-bhakti avinAzI banAve che. jo vinAzI evA pulanA rAge karIne ke pachI enA abhAva yA viyoge karIne jIvane ArtadhyAna ke raudradhyAna thatuM hoya, to pachI mAnavamAMthI deva banavuM saheluM che paNa devamAMthI mAnava banavuM duSkara che. Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI RSabhadevajI 10 avinAzI evA prabhu paramAtmAnA viyoganI virahavedanAmAM dharmadhyAna ane AgaLa vadhatA zukladhyAnamAM caDhI javAya emAM kAMI navAI nathI. enuM jvalaMta udAharaNa svayaM RSabhadevanA mAtAjI marUdevAmAtA ane vartamAnazAsanapati, prabhu vIranA parama-vinIta prathama ziSya, paramaguru gautama gaNadhara bhagavaMta che. A baMne bhavyAtmAo avinAzI evA bhagavAna mATe raDyAM. raDavuM e sAmAnyathI ArtadhyAna kahevAya che to paNa AzayanI zuddhatA hovAthI athavA to rUdanano viSaya ucca hovAthI teo raDavA chatAMya dharmadhyAnanI dhArAe caDhI zukladhyAnanA zikhare pahoMcyA ane avinAzI banyA. arthAt kaivalyane ane siddhatvane pAmyA ! mATe to jJAnIo kahe che. "vinAzI sAthenuM joDANa vinAzI banAve ane avinAzI sAthenuM joDANa avinAzI banAve.'' "jaDanI prIti jaDa banAve ane cetananI prIti cetana banAve'' prabhubhakti to marUdevA mAtA, gautama gaNadhara, revatI, sulasA, zreNika banIne karavAnI che; jenA mATe caMdanabALA, marudevAmAtA, gautamasvAmIjI jevuM rUdana joIze. zrImad AnaMdaghanajI jevo jhurApo joIze. anyadarzananA caitanya-mahAprabhu ane rAmakRSNa paramahaMsamAM paNa prabhuprAptinI ananya taDapana jovA maLe che. jo anyadarzanImAM AvI taDapana hoya to vItarAga sarvajJanA anuyAyImAM to kaMI gaNI adhika taDapana hovI joIe. saMsAranI eTale ke asatnI rica che, te sat evA paramAtmasvarUpanI rUcimAM palaTAvI joIze. jyAM rUci-gamo che, jenI rUci-gamo che, jevI jene (AtmAne) eka kSaNa bhUlavAno nathI tene AkhA divasamAM eka kSaNa paNa yAda karatA nathI. Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11 hRdaya nayana nihALe jagadhaNI rUci-gamo che, tyAM, tenI tarapha, tevuM gamana thAya che. jyAM gamana che tyAM namana che ane te gamana pramANenuM pariNamana che. dadhi madhuraM madhu madhuraM drAkSA madhurA sudhApi mdhuraiv| tasya tadeva hi madhuraM yasya mano yatra saMlagnam / / prIta sagAI re jagamAM sahu kare re, prIta sagAI ne koya; prIta sagAI re nirupadhika kahI re, sopAdhika dhana khoya. RSabha.2 zabdArtha : saMsAramAM patipatnInA saMbaMdharUpe thaIne putraputrIno vivAha karI sagAI saMbaMdha sahu koI kare che; paNa te rIte karelI sagAI kharekharI prItasagAI nathI. kemake jJAnIo to nirUpAdhika prItasagAIne ja prItasagAI kahe che. sAMsArika prItasagAI to sopAdhika che, ke jemAM AtmaRddhirUpa potAnuM Atmadhana khovAI jatuM hoya che ane khavAI jatuM hoya che. lakSyArtha-vivecanaH jene prItama mAnI kaMta tarIke cAhyo che, je sAhibAnI sAdi-anaMta evI sAhyabI mANavAnA koDa jAgyA che, cAhata jAgI che ane lagana lAgI che, enI sAthe sagAI karavI joIze ane saMbaMdha bAMdhavo joIze. tethI have kavizrI e sagAI kevI hovI joIze enI vAta A bIjI kaDImAM kare che. prItasagAI A saMsAramAM koNa nathI karatuM? sahu koI eTale badhA ja A jagamAM arthAt saMsAramAM prIti kare che. kavizrIne, sahu loka kare che, evI laukika prItasagAInI kAmanA nathI kAraNa ke emAM mAtra sagAIsaMbaMdhanA baMdhano che paNa prIti nathI, tethI te kAMI prIta sagAI nathI. e to AkarSaNa-Asakti che eTale ke baMdhAvApaNuM che. apAkarSaNa hoya to 0 ... - jenAthI yetanA mUrNita thAya te pramAda ! Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI RSabhadevajI A 12 chUTavApaNuM thAya. e badhAM to rAgInA rAganA preryA rAgabharyA pUrva RNAnubaMdha eTale ke pUrva karma anusAranA leNadeNanA saMbaMdho che. e rAgane dveSamAM palaTAtA vAra lAgatI nathI, mATe e bananArA, pharanArA, tUTanArA ane khatama thanArA, chUTI janArA sAdi-sAnta evA vinAzI parAdhIna saMbaMdho che. strI ane puruSa-pati ane patnI game teTalA ekameka mATe maratA hoya to paNa kyAreya abheda thaI zakatA nathI. maraNa emane chUTA pADyA vinA rahetuM nathI ane punarmilana thavAnuM zakya hotuM nathI. to kevAM saMbaMdho hovA joIe? kevI prItasagAI hovI joIze? enA samAdhAnamAM kavirAja kahe che ke A sAMsArika prItasagAInA saMbaMdho to saMsAranI deha dharyAnI eka upAdhi to che ja ane e upAdhine vakarAvanArI, vadhAranArI bIjI upAdhi vahoravA jevAM upAdhi sahitanA sopAdhika saMbaMdho che. AkarSaNa-Asakti thaI-prIta thaI, lagana lAgI - ane lagana karyA to ekamAMthI be thayA ane pachI bemAMthI bAra thayA. jenI sAthe baMdhAIe tenA pUratuM ja kAMI baMdhana sImita rahetuM nathI. enI sAthe baMdhAvAthI e jenI sAthe baMdhAyela che, te badhAM baMdhano paNa enI sAthenA - baMdhanathI koTe vaLage che. pati thavAnI sAthe jamAI, mAsA, phuA, sATu thavuM paDe che ane patnI thavAnI sAthe vahu, bhAbhI, mAmI, kAkI, derANI, jeThANI thavuM paDe che. upAdhinI jALamAM phasAvA jevuM ane navI-navI upAdhi putra-putrI, pautra-pautrI, AdinI UbhI karavA jevuM thAya che. eka evA e AtmAe advaitamAM javAne badale dvaitamAM jaI aneka rUpo dhAraNa karavA paDe che. saMsAra e AtmAnA ajJAnathI Ubho thayela bahurUpIno svAMga che eTale ke veza che, jemAM sva chUpAI gayo che-daTAI gayo chedaphanAI gayo che, jethI emAM potApaNuM ane potAnA Atmika dhana, viSaya, kaSAya, vikathA, nidrA, madyapAna e pramAda che. Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13 - hRdaya nayana nihALe jagadhaNI Atmavebhava, AtmasaMpadA, Atmasukhane khoIne eTale ke gumAvIne, para vastu ane para vyaktinI paLojaNamAM paDavAnuM thAya che. jemAM AdhivyAdhi ane upAdhinI rIbAmaNa che. yogIrAjajIne AvuM Atmadhana jyAM khovAI jatuM hoya, lUMTAI jatuM hoya, tevI sopAdhika prItasagAI ISTa nathI. eozrIne to kAyama mATe, sAdi-anaMta zAzvatakALa mATe karavApaNAnI majUrImAMthI choDAvanArI ane nizcayanA mahelamAM jhulAvanArI akriyatAnI zeThAIsAhebI joIe che. prema to vItarAgatApUrvakano ane vItarAgatA premapUrvakanI vyApaka hoya che. sAMsArika saMbaMdho e moharaMjita moDasaMbaMdhe hoya che ke je mohamAM svArthatA-sImitatA-saMkucitatA hoya che. mohanI vyApakatA ja prema che ane premanI saMkucitatA ja moha che. * sAMsArika sopAdhika saMbaMdhomAM ekamekane arasaparasa apekSA hovAthI te sApekSa saMbaMdho che. jyAre AdhyAtmika-Atmika saMbaMdho, sApekSamAMthI nirapekSamAM laI janArA, lokottara nirUpAdhika saMbaMdho che je apavargane apAvanArA che. zAstromAM mokSane apavarga-apa'varga eTalA mATe kahyo che ke temAM bArAkhaDIno "pa" varga eTale ke pa, pha, ba, bha, ma, va nathI. "pa" eTale pApa, "pha' eTale phIkara athavA phalIkaraNa eTale janma, "ba" eTale bimArI, "bha' eTale bhaya, "ma' eTale mRtyu ane va eTale vRddhAvasthA A cha osya vyaMjana jyAM nathI te apavarga kahetAM mokSa che. A che jyAM che tyAM saMsAra che ane tethI ja saMsAra duHkharUpa che. ane je duHkharUpa hoya te duHkhaphalaka ne duHkhAnubaMdhI hoya ja emAM koI zaMkA karavA jevuM nathI. manuSya gati, manuSya bhava e gharmanI mosama che. Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI RSabhadevajI ka 14 A to potAnA potAnI sAthenA, cetanAnA cetananI sAthenA, paryAyanA zuddha-dravyanI sAthenA Atmika saMbaMdhanI vAta che ke je saMbaMdha niyama nirUpAdhika ja hoya. e to prAptanI ja prAptirUpa che ane tethI te bhAvano bhAva che. sAMsArika sopAdhika saMbaMdhamAM svanuM para prati becANa che je aprAptanI prApti ane abhAvano bhAva che, je kALakrame karIne amAptamAM-abhAvamAM pariNamato hovAthI e sopAdhika che ane emAM je prIti che te aprItimAM pariNamanAra hovAthI e sagAImAM prIti kharekhara che ja nahi. tethI ja to devacaMdrajI mahArAjAe paNa RSabha jinezvaranI stavanA karatAM gAyuM ke... prIta kare te rAgiyA, jinavarajI ho tume to vItarAga; prItaDI je arAgIthI, bheLavavI ho te lokottara mArga. 8.3 prIti anAdinI viSa bharI, te rIte ho karavA muja bhAva; karavI niviSa prItaDI, kiNabhAte ho kaho bane re banAva. 8.4 prIti anaMtI para thakI, je toDe ho te joDe eka parama puruSathI rAgatA, ekatvatA ho dAkhI guNa geha. R.pa sAMsArika laukika prIti kevI jherIlI ane sopAdhika che tenuM jvalaMta dRSTAMta rAvaNanuM che. para evI pArakI jaNasane potAnI karanArA vyavahArakSetre jelanI sajA pAme che ane AdhyAtmikakSetre narakagAmI bane che. je "sva" hoya te kadI "para" thAya nahi ane je "para" hoya te kadI "sva" thAya nahi. kaMdarpane vaza thaI pArakI evI sItAne vaza karavA jatAM rAvaNe yuddha jene jIvatAM AvaDe tene maratAM paNa AvaDe ja. Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15 : hRdaya nayana nihALe jagadhaNI karI aneka mAnavI ane pazuono saMhAra karyo. darpane vaza thaI eka hastinApuranI rAjagAdInA lobhe duryodhane mahAbhAratanuM bhISaNa yuddha karyuM. aDhAra akSauhiNI senAno nAza karyo. AkhA kauravakuLano aMta ANyo ane aMte A baMne rAmAyaNa ane mahAbhAratanA khalanAyako narake sidhAvyA. - pati-patnIrUpe bAMdhelI maryAdAvALI sagAIne jIva prema mAnI samaya pasAra kare che. e saMbaMdhane nibhAvavA rAta di aneka prakAranA sAcA- . jUThA, kuDa-kapaTa, vigere pApakarmo kare che. enA kAraNe anaMtakALa cAle eTalo karmano jaththo bhego kare che. AvuM aneka prakAranuM upAdhimaya jIvana AtmAnA paramAnaMdarUpa khajAnAne udhaInA kIDAnI jema korI khAya che. . mAnavabhavanuM bheguM thayeluM puNya khAlI thatuM jAya che. tethI jJAnI puruSa samAra evA jIvane samajAve che ke - he Atman ! mUDhatAne choDa, pAmaratAne toDa, mAnane moDa ane prabhubhaktimAM tArA premane joDa! rAga ane mohanuM pAtra vastu ane vyakti che te pAtra badala! rAga ane mokanuM pAtra paramAtmAne banAva to rAga anurAgamAM ane moha premamAM palaTAze. tArI nirUpAdhika dazAne zodha. Adhi-vyAdhi-upAdhi e badhI prakRtinI avasthA che. tuM zuddhAtmA enAthI taddana judo che. pudgala vinAzI che ane tuM avinAzI che. "vapu vinAzI tuM avinAzI" "yA pudgalakA kyA visavAsA, he supanekA vAsAre; camatkAra bijalI de jaisA, pAnI bIca patAsA." tAro ane eno kyAMya meLa maLe ema nathI. saMsArI prItamAM prema nathI moha che, cAhe che, mAMga che. premamAM tyAga kAryamAM niSphaLatA maLe to paNa mana bagaDavA nahi devuM ane paramAtmAnI lagana chUTavA nahi devI. Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI RSabhadevajI 16 che, samarpaNa che. sopAdhika prItimAM AtmAnuM saMtoSadhana, samatA-samAdhinuM Atmadhana khovAya che. AtmA guNothI khAlI thAya che. guNo dabAya che ane doSo ubharAya che. sopAdhika prItithI cakravartI brahmadatta ane tenuM strIratna kurUmatI baMne narakamAM gayA che ane Aje tyAM baMne eka bIjAnA nAmanI bUmo pADe che paNa have tyAM upAya zuM? koI kaMta kAraNa kASTha bhakSaNa kare re, milakyuM kaMtane dhAya; e meLo navi kahiye saMbhave re, meLo ThAma na ThAya. RSabha.3 'meLo'nI jagAe 'melo' ane 'kahiye'nI jagAe 'kaIye' evo keTaleka ThekANe zabdaprayoga-pAThAMtara maLe che. zabdArtha : keTalIka strIo doDIne jaldIthI patino pharI meLApa karavA mATe kASTabhakSaNa kare che eTale ke citA para caDhI pati pAchaLa satI thAya che. athavA to cetana sAthenA zIghra meLApa mATe thaIne keTalIka vyaktio kASTabhaMkSaNa karavArUpa paMcAgninA AkarA tapa tape che. paraMtu maLavAnA cokkasa ThAma ThekANA nahi hovAthI e meLo-milApa kadI saMbhavita thato nathI. lakSyArtha-vivecana : bhavAMta karanArA kaMtane pAmavo che. tene mATe keTalAMka kASThabhakSaNa eTale ke paMcAgni tapa tape che, kAzIe jai karavata mUkAve che, gaMgAmAM jalasamAdhi le che, himAlaya jaI hemALe zarIrane gALe che ke jethI dhAyane eTale ke doDI jaIne jaldImAM jaldI kaMtane milasyuM eTale ke maLI zakIzuM. A badhI ajJAnamUlaka, ajJAnasUcaka ajJAna kriyA che. temanI A kriyA emanI 'zarIramAdyuM hatu dharmasAdhanam'' nI vAto sAthe susaMgata nathI. upayogano upayoga che ke upayogano durupayoga che? viyAro? Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17 hRdaya nayana nihALe jagadhaNI maLela saMjJIpaNuM ane pAMceya Indriya paripUrNa mAnava zarIra to AtmadharmaneparamAtmasvarUpane pAmavAne bahu-bahu puNyarAzie prApta thayela sAdhana che. phaLa pAkI jatAM te DIMTAthI ke zAkhAthI ApoApa chUTI jatuM hoya che ema sAdhyanI prApti pachI nirvANa thayethI zarIra to ApoApa sahaja chUTuM paDI jatuM hoya che. zarIrano nAza nathI karavAno. hA! avasara Ave zAstrokta vidhi anusAra vivekapUrvaka anazana karI zarIrano utsarga eTale ke tyAga karI zakAya che. dehamAM ja rahIne dehanA moha eTale ke dehabhAvano tyAga karI videhI banIne nirvANa prApta karI adehI-azarI-ayogI thavAnuM hoya che. AtmAnA paramAtmasvarUpanI prApti dehatyAgathI nathI paNa dehamoha tyAgathI che. eTale ke dehabhAvanA tyAgathI che. deha chUTe te pahelAM dehapaNuM chUTI javuM joIze: - nirvANa thayethI ja kaMta RSabhadeva je siddhAvasthAne pAmyA che, tevI ja siddhAvasthAne pAmIne emano ane ApaNo meLa besADI zakIe ema chIe. bAkI ajJAnakriyAthI koIpaNa kALe bhavabhramaNamAMthI mukti nathI, ThAma ThAma bhaTakavAnuM ja che. svadhAmamAM TharIThAma thayA vinA "kaIye" eTale ke kadIe koI kALe meLa paDe ema nathI - meLApa thAya tema nathI. meLo-bheTo-milApa saMbhavita ja nathI; ema kahIe (kaIye ke kahiye) to cAle ema che. pUrvakALamAM jyAre AtatAyInA AkramaNo thatAM hatA ane vaTALa pravRttinuM bahu jora hatuM tyAre khAsa karIne mogalakALamAM rAjasthAna pradezamAM zIlarakSAnA hetuthI satI thavAno rIvAja hato. tene anulakSIne "kASThabhakSaNa'no artha patinI pAchaLa patnInA satI thavAnI pracalita vAta karIe, to temAMya pati pAchaLa satI thanArane patino pAcho meLa levAthI levAI javAya jyAre ApavAthI chUTA paDI javAya. Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI RSabhadevajI 18 paDaze ke kema te kahI zakAya ema nathI. patinI maratI vakhate zuM mati hatI te jANI zakAya ema nathI. mati pramANe gati hoya che. patinI pAchaLa satI thanArI patnInI mati ane mRta-patinI matino meLa maLe ema nathI. pariNAme patinI gati enI mati pramANe kyAMka thAya che to satI thanArI patnInI gati enI mati pramANe kyAMka anya ThekANe thAya che. eTale banenA ThAma ThekANA judA judA hoya che. bhavabhramaNa karanArA koInA kAyamI ThAmaThekANA hotA nathI, to tene zodhavA kyAM javuM ane kema maLavuM? jenuM koI kAyamI saranAmuM-ThAma ThekANuM hoya, je potAnA svadezamAM svadhAmamAM sthAyI hoya to teno patto lAge ane tene maLI zakAya. bAkI paradezamAM paradhAmamAM ThAma-ThAma bhaTaka-bhaTaka karanAra hoya enI sAthe kadIye bheTo saMbhavita thato nathI. vaLI pati-patnIno saMbaMdha karmanA udayathI joDAyelo ane ajJAnathI Ubho thayelo che jemAM viveka nathI. jina zAsanamAM nizcayavyavahAra, jJAna-kriyA, utsarga-apavAda, dravyArthikanaya-paryAyArthikanaya, dravya-bhAva, ubhaya-pakSIya vicAraNA ane prarUpaNA che. temAM koI mukhya ke gauNa nathI. paraMtu emAM viveka rAkhavo te mukhya che. viveka cUkAya to vibhAvamAM sarI paDAya ane viveka sacavAya to utsarga hoya ke apavAda, te viveka ja vibhupade eTale ke prabhupade pahoMcADe. A mahArAjA zreNIka ane mahArANI cellaNA tathA kRSNa vAsudeva ane emanI ATha paTarANIno meLa kyAM paDyo? ekabIjAnA cAhaka evAM brahmadatta cakravartI ane enI rANI kurumatI Ajeya anukrame sAtamI ane chaThThI narakamAM ekabIjAne mATe valakhe che ane pokAra pADe che. paraMtu maLI zakatA nathI. guNa ja gharma che ane doSa ja adharma che. Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 19 hRdaya nayana nihALe jagadhaNI 5 koI pati raMjaNa ati ghaNo tapa kare re, pati raMjaNa tanuM tApa, e patiraMjaNa meM navi citta dharyo re, raMjaNa dhAtu milApa, RSabha,4 mevADI bhASA anusAre 'raMjaNa' zabdaprayoga che jenuM pAThAMtara 'raMjana' che. 'tanuM tApa'nuM pAThAMtara 'tana tApa che' ane 'citta dharyo' e mevADI bhASA prayoga che jenuM pAThAMtara 'citta dharyuM' che. zabdArtha : keTalIka strIo patinI prasannatA mATe khUba tapa tape che paNa patiraMjana mATe karAto evo tapa e tanatApa eTale ke.kAyakaSTakAyakaleza ja che. evuM patiraMjana karavAnuM meM cittamAM dhAryuM nathI. mAre mana to dhAtu meLApa-vastuthI vastuno meLApa-mULanuM mULathI maLavApaNuM e kharuM raMjana-kharI prasannatA che. 00 lakSyArtha-vivecana : je pati sAthe prIta sagAI karI che, tenI sAthe sAdi-anaMta, zAzvatakAlIna meLa pADavo che. bhakta ane bhagavAnanuM milana karavuM che. cetanAe cetanathI abheda thavuM che. e meLa kema paDe ? e abheda kema siddha thAya ? to e meLa pADavA kavirAja kahe che ke pati raMjana karavuM. patiraMjana karavA koI ati, ghaNo tapa kare che eTale ke ati AkarA tapa tape che. patine kAyama mATe AkarSita karavA eTale ke kheMcAyelo mohita rAkhavA strI-patnI potAnI kAyAne dekhAvaDI khUbasurata rAkhavA mathe che. e mATe khAvApIvAmAM carI pALe che. DAyeTIMga kare che. kAyAnI suMdaratA ane sapramANatA jALavavA garbhadhAraNa karavAnuM paNa TALe che. nIta navanavA sAja zaNagAra, vezabhUSAthI jAtane suzobhita kare che. mekaapa kare che. pAuDara, lAlI, lIpasTIka, maheMdI, AdithI zarIranA guNa-doSathI apAtI dharma-adharmanI samaja sarva grAhya ane sarva svIkRta bane che. Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI RSabhadevajI - 20 raMgarogAna kare che. byuTIpArlaramAM jaI peDIkyora, phesiyala, masAja, AdinA avanavA nusakhAnA akhatarA kare che. vaTa sAvitrI, kaDavA cotha, aluNA, AdinA vrata rAkhe che. patinA bhojana pachI ja patinI thALInuM vadhyuM prasAdarUpe Aroge che. caraNacaMpI, aMgamardana, AdithI patisevA kare che. patinuM manoraMjana karavA gAna, vAdana, nRtyAdi kare che. saMsArInA saMsArakSetre patiraMjananA AvA badhA cALA e mAtra "tanuM tApa' eTale ke tana tApakAyakaSTa ja che. yogIvarya kavizrI kahe che... "e patiraMjaNa meM navi citta dharyo re." mArA citte kAMI AvA prakAre patiraMjana karavAnuM dhAryuM nathI. "raMjaNa dhAtumilApa.mAre mana to raMjana, romAMca emAM che ke jemAM dhAtumilApa hoya. kAyAthI kAyAnuM milana e to daihika milana che. e saMyogAdhIna, karmAdhIna che. emAM to kAyAnA kAmaNa osaratAM-ochA thatAM temAM taratamatA AvavAnI, vikhUTA paDI javAnI ane milApa vilApamAM palaTAvAnI saMbhAvanAo dhaNI che. kAyA kadI evI ne evI rahetI nathI, kAyA roganuM ghara che. eTale kyAre kayo roga UbharI Avaze ane kAyAne paTakaze te kahevAya evuM nathI. vaLI ghaDapaNa AvatA kAyA jarjarIta thaI jaI enuM sauMdarya ane kauvata gumAvI bese che. kAyAthI prApta thatuM saMsArIonuM abrahmanA sevanathI prApta thatuM saMsArasukha e abrahmAnaMda che, je kSaNika, parAdhIna ane asthAyI che. e saMtRpta, pUrNakAma, banAvavAne badale atRptine bhaDakAve che. saMsArI jIva saMsAramAM enI talapanI tRpti mATe jAta-jAtanA tapa tapato ja Avyo che. saMsArIne enA duHkhamaya ke kahevAtA AbhAsI sukhamaya saMsArane calAvavA paNa keTakeTalA ane kevA-kevA jAta jAtanA kaSTo sahana karavA paDatA hoya che. jJAnI to mukta rahIne, mukta rAkhIne, muktapaNe muktinI ja vAto kare. Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 21 - hRdaya nayana nihALe jagadhaNI - dhAtu eTale Root mULa, aMtaratama TImbara. dhAtunuM dhAtuthI, mULanuM mULathI, aMtaranuM aMtarathI, svabhAvanuM svabhAvathI maLavApaNuM ja meLa, milana, milApa che. e maLelAne maLelAM, bhaLelAM, gaLelAM rAkhe che. e ja lagananuM sAcuM galana che. adhyAtmakSetre cetanAnuM cetana sAthe, bhaktanuM bhagavAna sAthe ane karmayogInuM kArya sAthe je milana che, te paNa dhAtunuM dhAtunI sAthenuM milana che ane te dhAtumilApa che. koIpaNa kAraNe vastu enA maulika guNothI yUta thaI hoya tyAre tene dhAtubhraSTa kahevAya che, jema strI AdinA citro joIne ke sAkSAt strInA darzanathI kAmuka thaIne vIryanuM smalana karanAro vIryabhraSTa kahevAya che; dhanano durupayoga karanAro ane dhanane sapta vyasanamAM veDaphanAro. arthabhraSTa kahevAya che. ema niraMtara bhogavilAsamAM cakanAcUra thaI maranAro aMte bhogabhraSTa kahevAya che. tevI rIte potAnI jJAna-darzana-cAritra-tapa dhAtuone vikArIbhAvo sAthe joDanAro guNabhraSTa kahevAya che ane abhakSya-anaMtakAya-mAMsAhAranuM sevana karanAro tapobhraSTa kahevAya che. ' , - A rIte potAnA maulika guNadharmothI yUta thayela vastu pharIthI pAchI potAnA mULabhUta svarUpamAM AvI jAya che tyAre te dhAtumilApa kahevAya che. Avo dhAtumilApa thatAM citta prasannatAne pAme che, je AtmAnaMdanI prAptinuM kAraNa bane che. mATe pratyeka jIvanuM lakSaNa enAmAM rahela jJAna, darzana, cAritra, tapa, vIrya ane upayoga che. jevA bhagavAnanA anaMtadarzana, anaMtajJAna, anaMtasukha, anaMtavIrya ane upayogavaMtatA che; tevA ja jo ApaNA thaI jAya to cetanAnuM cetananI sAthe ane bhagavAnanuM bhaktanI sAthe sAcuM abheda milana thAya. e sAdi-anaMta paryAyamAM cittanI vizuddhi hoya ane svarUpanuM lakSya tIva hoya teTaluM azubhathI bayAya. Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI RSabhadevajI zAzvatakAlIna saccidAnaMdasvarUpa avasthA che. e ja sAco dhAtumilApa, sAcuM AtmaraMjana, AtmAnaMda che. sAMI rIjhe to aMtaranI zraddhA ane bhaktithI rIjhe ema che. aMtara-hadaya maLavAthI maLavApaNuM che. e aMtamilana ja aMtara-dUrI (Distance) dUra karI abhedatAmAM pariName che. e ja pramANe koI mAtra korA kAyatapathI ja patiraMjana karI patimilana eTale ke prabhumilana Icche to te paNa prabhune pAmavAnI rIta nathI. mATe evuM ajJAnamUlaka kAyakaSTa mArA manane mAnya nathI. A bAbatamAM tAmalI tApasanuM ane prabhumilanane cAhatA aSTApada upara tapa tapatA, 1500 tApasanuM kathAnaka, ghaNo sAro prakAza pADe che. svAnubhUti saMpannazrI khImajIbApA A kaDInuM arthaghaTana karatA jaNAve che ke e to lokapravAha che. mAruM kArya parane sudhAravAnuM nathI. prathama to mAre pote mArI potAnI melAza dhovAnI che. huM zuddha thAuM pachI anyanI zuddhinI vAta thAya. e paNa anyamAM zuddha thavAnI lAyakAta haze to ja mArA nimittane pAmI zuddha thaze. dhAtunI zuddhi dhAtunA milApathI ja che, upAdAnanI zuddhithI ja che. tAMbA-pittaLanA bhaMgAra vAsaNone anya dhAtu kalAI sAthe tapAvI ogALI, te baMneno eka pravAhI rasa banAvI, TaMkaNakhAranA kSAra tattvathI banAvela pravAhI reNathI sAMdhI te dhAtunA pAtrane pUrvavat svarUpamAM lAvI zakAya che. badhAne A sAMdho sAMdhavAnI kriyA reNa devAnuM jJAna hotuM nathI. e to enA jANakAra kaMsArAo ja karI zakatA hoya che. gAmaDAomAM bAra-mahine ekAdavAra kaMsAro najare paDe. ema paramAtmA sAthenA tUTI gayelA taMtuone pharIthI sAMdhavAnuM kAma to koI evA AtmajJAnI, AtmadhyAnI, anubhavasiddha, gurU maLe ane AtmAmAM svayaM paNa tevI yogyatA pragaTe tyAre zakya bane. nimittano svIkAra karavAno hoya paNa nimittamAM bhaLavAnuM na hoya. Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 23 hRdaya nayana nihALe jagadhaNI 5 tevA nararatno A kALe pAkavA, emanI sAthe bheTo thavo, te lAbha to koi bhAgyazALI bhavyAtmAne ja maLe. dhAryA pramANe pAmI zakAya evI A vastu nathI. pAmavI ati-durlabha che. sonuM-suvarNa ane tAMbu ekarasa-ekarUpa thAya che tyAre suvarNanA alaMkAra bane che ane dhAraNa karanAranI zobhA vadhAre che. zrImad devacaMdrajI mahArAja paNa mahAvIra stavanAmAM gAna kare che... "Adaryu AcaraNa loka upacArathI, zAstra abhyAsa paNa kAMI kIdho; zuddha zraddhAna vaLI, Atma-avalaMba vinu, tehavo kArya tiNe ko na sidhyo. tAra.'' zuddha Atma zraddhAna, arihaMta bhagavaMtanI zraddhA, samyaktvapUrvakanI kriyAthI ja kArya siddha thAya che. zrAvikAjI revatI ane sulasAnI aDaga zraddhAe ja anukrame siMha aNagArane bIjorApAka vahorI lAvavA ane aMbaDa pArivrAjakane dharmalAbha kahevaDAvavA svayaM bhagavAne preryAM hatA. zreNikanI vIraprabhu pratyenI ananyabhaktie ja tIrthaMkara-nAmakarmano nikAcita karmabaMdha karAvyo hato. ja saMsArI jIva saMsAramAM enI talapanI tRpti mATe jAta-jAtanA tapa tapato ja Avyo che. paraMtu talapanuM, tapananuM zamana Aja divasa sudhI thayuM nathI. tapa to te che je tapananuM zamana kare. tapana-talapa-tANatRSNA-IcchAno aMta ANe. AhArasaMjJAno aMta karI nirIha, vItarAga, pUrNakAma banAvI, aNAhArI pade sthApana kare te tapa che. evuM tapa eTale ja dhAtu-milApa. potAnuM potApaNAmAM na dehanI asara jo mana upara nahi varte-matijJAnanA upayoga upara na varte to samajavuM ke svarUpanuM lakSa sAyuM thayuM che. Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI RSabhadevajI - 24 AvavuM e tapa che. jevA bhagavAna saMtRpta, pUrNakAma, nirI, IcchArahita, nirmohI, vItarAga che, tevI bhaktanI cetanA bane, to te bhakta ane bhagavAnanI samarUpatA che, temaja cetanAnI enA cetananI sAthenI abhedatA che. e ja zeya-jJAna-jJAtA ane dayeya-dhyAna-dhyAtAnI abhedatA che, jevI mahopAdhyAyajI yazovijayajIe vAsupUjyajInI stavanamAM gAI che... "dhyAtA dhyeya dhyAna guNa eke, bheda cheda karazuM have Teke; khIra nIra pare tumazuM mIlazuM, vAcakayaza kahe he haLazuM. sAhibA." e brahmamAM caryAthI prApta thato cirakAlIna sthAyI svAdhIna brahmAnaMda che-saccidAnaMda che. - A to jevA siddha bhagavaMto che, tevA siddha bhagavaMtone hRdayamAM dhAraNa karIne svayaMnA siMddhasvarUpane pragaTa karI siddhazilAe rahelAM siddhonA meLAmAM siddha banIne maLI javAnuM che. A ja dhAtu milApa che-e ja meLo che, je saMbhavita che paNa azakya nathI. koI kahe lIlA re alakha alakha taNI re, lakha pUre mana Asa; doSa rahitane lIlA navi ghaTe re, lIlA doSa vilAsa. RSabha.5 'alakha alakha taNI re mAM pAThAMtare 'lalaka alakha taNI re che. zabdArtha ? koI to ema kahe che ke alakha eTale ke paramezvaranIbhagavAnanI lIlA-kaDA kaLI nahi zakAya evI alakha che. e lIlA lAkho manoratha-mananI AzAne pUranAra che. bhagavAna to doSarahita hoya. evA doSarahitane lIlA-krIDA-ramata karavI yogya nathI kAraNa ke lIlA e to doSa che. vartamAnamAM rahevuM, nimittano svIkAra, paryAyanI vizuddhi ane svarUpanA lakSyanuM satata smaraNa e sAdhakanI sAdhanAnA lakSaNo che. Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 25 - hRdaya nayana nihALe jagadhaNI - lakSyArtha-vivecana koI to ema kahe che ke A upara jaNAvela prIta thavI, enI prItama tarIke cAhanA thavI, kaMta tarIke svIkAra thavo, enI sAthe sagAI saMbaMdhathI baMdhAvuM, e patinA raMjana-AnaMda mATe tapa tapavA; e badhI to lIlA che. e to jIvananA raMgamaMca upara bhajavAtA nATakanA khela che. eTaluM ja nahi paNa pAchA kahe che ke ame to e paramapitA paramezvaranA aMza chIe. e Izvara je kAMI lIlA-krIDA karavA cAhe che, e pramANe saghaLuMya kAMI saMsAramAM ghaTe che. e Izvara lakhI na zakAya, varNavI na zakAya ane jenuM lakSa na karI zakAya ke samajI na zakAya tevA alakha-alakSa che. pAchI e alakhanI lIlA-krIDA paNa alakha che. e lIlA paNa samajI na zakAya ke kaLI na zakAya evI akaLa ne alakha che. e alakha lAkho jaNanI lAkho prakAranI manokAmanA-mananI AzA IcchAonI pUrti karanAra che. "alakha'nA pAThAMtara 'lalaka zabdane laIne arthaghaTana karIe to lalaka eTale lakSa karI zakAya ke kaLI zakAya evA saghaLA ane lakSa karI nahi zakAya ke kaLI na zakAya evA saghaLA manorathane pUrA karanAra che. janasAmAnyamAM evI sAmAjika rUDha thayelI mAnyatA che ke balIyasI kevalam IzvarecchA-IzvaranI IcchA ja baLavAna che, dhAryuM dhaNInuM thAya, enI IcchA vinA eka pAMdaDuM ya hAlI zake ema nathI. A avaLI ajJAna mAnyatAne stavananI pAMcamI kaDInI pahelI paMktimAM, jaNAvavA sAthe, e khoTI bhUlabharelI, mUrkha mAnyatAno cheda uDADatA kavirAja kahe che... "doSa rahitane lIlA navi ghaTe re, lIlA doSa vilAsa." AtmA ane AtmAnA zuddha, maulika, paramAtmasvarUpanI temaja vizvavyavasthAnI sAcI samya samajaNanA abhAvamAMthI UbhI thayelI A vyavahAramAM gALa ApanAro doSita ane adhyAtmamAM gALa khAnAro doSita. Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI RSabhadevajI 26 ajJAna mAnyatA che. koI koInuM kaMIpaNa kema karI zake? ekavAra ema paNa dhArI laIe ke te sarvazaktimAna che ane jagatano kartA (brahmA), dhartA (viSNu) ane hartA (maheza) che. pachI prazna e thAya ke jagatano evo kevo kartA ke koIne sukhI kare ane koIne duHkhI kare? enuM sarjana AvuM citravicitra kema? kRtikAra to enI kRti sarvAga suMdara sarvazreSTha hoya evuM ja Icchato hoya che ane ene mATe ja teno prayatna hoya che. e bhagavAna enA bhaktane kema karIne duHkhI karI zake ane duHkhI joI zake ? bacAvamAM evI paNa dalIla thAya che ke e to enA bhaktanI kasoTI kare che. A dalIlanI sAme pUchavAnuM mana thAya ke zuM e sarvazaktimAna bhagavAna enA bhaktanA bhagavadbhAva jANato dekhAto nathI ke enI kasoTI karavI paDe ? vaLI je enA bhakta nathI, enA astitvane je mAnatA ja nathI tevA nAstiko kema karIne sukhI hoya ? jo e kartAdhartA-hartA hoya to enA mAnanArA karatA ene nahi mAnanArA kema bahumatImAM che? ane jo e kartA hoya to eno kartA koNa che? e pitA hoya to pachI eno pitA koNa? enuM mULa zuM? jo ema samAdhAna ApavAmAM Ave ke e paramapitA che ane eno koI kartA nathI paNa te pote potAthI svayaMbhU che, to have pratiprazna e thAya ke ene lIlA karavAnuM kema mana thayuM? zuM e pote potAthI kaMTALI gayo eTale AvI ramata mAMDI. ke jema vartamAnamAM loko kaMTALo dUra karavA gaMjIphA cIpavA besI jAya che ke pachI cesa, kerama rame che yA to TI.vI., sInemA, nATaka jovA jAya che. potAnuM ja sarjana duHkhI thAya, rIbAya tenI rIbAmaNa ane satAmaNIno zuM e krUra AnaMda mANavA Icche che? A tarkanA javAbamAM pAcho bacAva kare che ke "jevI jenI karaNI tevI tenI bharaNI." "vAve tevuM laNe." "jevA jenA karama tevA tenA janama, jIvana ne maraNa." A bhogave enI bhUla. ApaNA ja bAMdhelA karmonI bhUla ADe Ave che ane ene bhogavavI paDe che. Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 27 hRdaya nayana nihALe jagadhaNI to jIva-kartutva ane jIva-bhokatRtva thayuM. emAM Izvara kartutva kyAM rahyuM? Izvarane to karavApaNuM hoya ja nahi. kAraNa ke jyAM karavApaNuM hIya tyAM kriyA hoya, karma hoya ane kartA hoya. lIlA paNa karma che ane Izvarane karma hoya nahi. kartA banIne karAyela karmanA karmaphaLane sahu koIe bhogavavA ja paDatAM hoya che. A to jIvane ziva thavA mATe jIvano kartAbhAva kADhavA mATe ane ane ogALavA mATe, pUrva RSimunioe bALajIvo mATe UbhI karelI sAdhanA vyavasthA che. e mATe jo Izvarane kartA mAnIe to sArI narasI badhI ja ghaTanAno tene kartA mAnIne jIvanamAM je kAMI sAruM narasuM bane, teno sahaja svIkAra karI levo joIe ane koIne paNa kyAreya doSita nahi jotAM kaze phariyAda karavA javuM joIe nahi. bAkI Izvara kartA nathI. jIva ja jIvanA karmano ajJAnavaza kartA che ane ajJAnavaza karmaphaLano bhoktA che. tethI ja yogIrAja AnaMdaghanajI kahe che ke lIlA to doSavilAsa che. jIve je je guNa-doSa sevyA che te te anusAra puNyakarmanA ne pApakarmanA baMdha thAya che e puNyapApakarmanA udaya pramANe phaLarUpe sukha ke duHkhanA, zubha ke azubhanA, anukULa ke pratikULa saMyogo AvI maLe che. guNa hoya ke doSa, jyAM karavApaNuM che tyAM doSa ja che kAraNa ke karavApaNAmAM Azrava che. sAruM karavA vaDe zubhAzravarUpa puNyakarmabaMdha che to narasApaNAthI azubhAzravarUpa pApakarmabaMdha che. azubhathI bacavA mATe prAthamika bhUmikAmAM bhale zubha Azrava karIe paNa aMte to Azravane sarvathA heya eTale tyAjya gaNI saMpUrNapaNe AzravathI aTakavAnuM che. e mATe saMvaramAM rahIne nirjarA karI, sarva karmabaMdhathI mukta thaIkarmarahita, dhya dIza mI tAra lITI @ bhAva dasa hajI AvI nathI. Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI RSabhadevajI 28 akriya avasthAne prApta karavAnI che. e mATe ja sAdhanA akartAabhoktA thavAnI batADI che. AtmAnA zuddhasvabhAvamAM karavApaNuM che ja nahi. karavApaNAmAM to majUrI che. hovApaNAmAM zeThAI che. vaLI karavApaNA, banavApaNA, thavApaNAmAM kriyA che, je sAdhanA tarIke thAya to hovApaNAmAM avAya. hovApaNuM sAdhanAtIta evI siddhAvasthA che. AtmA enA maulika svarUpamAM akriya che tethI te AtmAmAM-svarUpamAM ramanAra ne jANanAra che paNa karanAra nathI. tIrthanA sthApaka, tIrthaMkara, arihaMta bhagavaMto, tIrthaMkara-nAmakarmanA udaye sarvocca aizvaryanA svAmI hovAthI ane te paramapadaprAptinA mArganA prarUpaka hovAthI teo Izvara jarUra che kemake sarvadarzI, sarvajJAtA, sarvAnaMdI, sarvazaktimAna che paraMtu te jagatakartA Izvara nathI paNa jagataRRSTA Izvara che. e jagatanA banAvanArA nathI paNa jagata jevuM che tevuM tenuM yathArtha svarUpa batAvanArA che. e jagatadRSTA che tethI jIvane potAnA svarUpanI ane jagatane jagatanA svarUpanI yathArtha samaja ApanArA che. ApaNA svarUpanuM eTale ke ApaNApaNAnuM bhAna karAvanAra che. ApaNA upAdAna-kAraNane taiyAra karI ApanAra sarvottama nimitta che. pratyeka AtmA svayaMbhU che ane tethI svataHsiddha arthAt svayaMsiddha che. koIkanA vaDe koIkanA thavApaNAmAM to parAdhInatA che. vaLI koInuM koIka karI detuM hoya che tyAM karI denArAmAM mAlikIpaNAnI ahaMnI bhAvanA hoya che. temaja jenuM karI devAtuM hoya che, enAmAM oziyALApaNAnI bhAvanA rahe che. cittanI nirmaLatA ane svarUpanI tIvratA AtmAnubhUtinA dvAra kholI Ape. Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 29 hRdaya nayana nihALe jagadhaNI " pratyekano AtmA paramAtmA-svarUpa che. tethI ja tIrthakara nirdiSTa mArge potAnI vartamAna karyajanita audayika-avasthAnuM zuddhikaraNa karIne potAnA-paramAtmasvarUpanuM pragaTIkaraNa karI zakAya che. mArga batADanAra hovAthI ane e mArge cAlIne mukAme eTale ke muktidhAme pahoMcAtuM hovAthI mArgadarzaka, tIrthakara bhagavaMta, jarUra Izvara che, tIrthaMkara nAmakarmanA aizvaryathI ya Izvara che paNa te kAMI jagatakartA Izvara nathI. tIrthaMkara upadiSTa mArge to pratyeka jIve pote ja cAlavAnuM che ane potAnA potane eTale ke potAmAM apragaTapaNe rahela potAnA paramAtmasvarUpane pragaTAvIne aMte mukAme pahoMcavAnuM che. AtmA svayaMbhU che mATe svayaMsiddha che. e kAMI paramAtmAno ke Izvarano aMza nathI paNa svayaM, paramAtmA che. pUrNa hoya te pAcho aMzarUpa kema thAya? hA! khAbociyuM sAgaramAM bhaLI jAya to sAgara thAya, tema aMza jarUra prayatnathI vikasita thaIne pUrNa banI zake che. je Izvara-bhagavAna hoya te to doSarahita ane sarvaguNasaMpanna hoya, vItarAga hoya, prema-svarUpa hoya, AnaMda-svarUpa hoya, sarvano jJAtA hoya, sarvadarzI hoya, sarvazaktimAna hoya, nitya, sthira, avinAzI, akhaMDa, abhaMga, akSaya, ajanmA, ajarAmara, agurulaghu, avyaya, ayuta, akriya hoya. Avo je doSarahita akriya hoya tene lIlA karavI ghaTatI nathI. lIlA karavI e to doSamAM rAcavArUpa doSavilAsa che. zrIyut mo.gI. kApaDiyAe pAThAMtare lalaka zabdathI A kaDInuM je arthaghaTana karyuM che te dRSTikoNathI arthaghaTana karIe to lIlA eTale AtmalIlA, AtmakrIDA, AtmaramaNatA, cidvilAsa, svarUpa A AtmA che, je lakSamAM na Ave evo alakSa-alakha che. e alakhanuM jo lakSa prANa jAya to bhale jaya paNa koIne mATe khoTuM viyAruM nahi ane koInuM khoTuM karuM nahi. Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI RSabhadevajI , 30 besI jAya ane enuM ja lakSa rahe to te anubhavagamya hovA chatAM paNa manathI eTale ke matijJAnanA upayoga-svarUpa bhAvamanathI teno Azraya karI zakAya ema che ane enuM lakSa besI jAya ane alakha banI javAya to lAkho eTale ke agaNita, anaMta IcchA AzAo pUrI thaI jAya arthAt eno aMta AvI jAya ema che. alakha zabda uparathI ja ahaleka zabda prayojAyo che ane bhagavAna niraMjana nirAkAra pakaDI zakAya evo nathI tethI "alakha niraMjana"nI Ahaleka ghoSaNA saMnyAsIo jagAvatA hoya che. bAkI saMsAramAM saMsArIonI sAMsArika caryAne IzvaralIlA tarIke ghaTAvavAmAM Ave te to doSavilAsa ja che. je doSarahita hoya te Izvara hoya ane evA doSarahita Izvarane AvI saMsArabhramaNanA kAraNarUpa saMsAralIlA karavAnuM koI prayojana hoI zake nahi. doSarahitane lIlA ghaTe nahi. saMsArI jIva pote A saMsArane nATakarUpa lIlA banAvI de ane emAMthI eno saMsArabhAva-kartAbhAva kADhI nAMkhe to jarUra moDovahelo enA saMsArano aMta ANI che ke jenA phaLarUpe e potAnA alakha evA anubhavagamya paramAtmasvarUpane pragaTa karI zake. citta prasanna re pUjana phaLa kahyuM re, pUjA akhaMDita eDa . kapaTa rahita thaI Atama arapaNA re, "AnaMdaghana pada reha. RSabha.6 pAThAMtare "arapaNa'nI jagAe "ApaNo" che. "ApaNo zabdathI thatu arthaghaTana paNa arthapUrNa che. | zabdArtha : cittanI prasannatA - prazAMtatA e ja bhagavAnanI pUjAnuM phaLa che ane evI ja pUjA akhaMDita che, jemAM kapaTa rahita thaI 'ApaNane je ApaNA mATe pratikULa lAgatuM hoya te bIjAM prati na AyaravuM" e ja hitakara che. Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 31 hRdaya nayana nihALe jagadhaNI AtmAnuM svArpaNa karAya che, tyAre AnaMdaghanapada-paramAtmapada rekhAMkita thAya che. athavA to AnaMdaghana svarUpa-paramAtmasvarUpa pratye dorI jatI padareha-pagathAra-pagadaMDIne pamAya che. lakSyArtha-vivecana devAlayamAM prANapratiSThita birAjamAna RSabha jinezvarane ane dehAlayamAM chUpAyela cetana AtamarAma bhagavAna AtmAne prItama tarIke cAhyo, kaMta tarIke mAnyo ane enI sAthe pratisagAInA sagapaNe baMdhAyA. enA mATe tapa tapyA ane enuM raMjana karI, enI prasannatA meLavI meLa besADavA mathyA. enuM ja lakSa rAkhI enA laze saMsAra krIDA (lIlA)thI dUra rahI doSarahita thavAnA abhilASathI udyamI banyA. to have A badhAnuM phaLa zuM? ane e phaLa maLyuM ke nahi tenuM beromITara zuM? tenI vAta yogIrAja AnaMdaghanajI stavananI A aMtima kaDImAM kare che. prabhu-pUjA e zubha-kriyA che ane emAM zubhabhAva hoya che. e zubhAzravathI puNyakarmano baMdha thAya che. e puNyakarma udayamAM AvethI jIvane anukULa saMyogo Ape che. pUjAnuM A phaLa karmAdhIna hovAthI vAyadethI maLatuM phaLa che. pUjAnuM phaLa tatkALa rokaDiyuM paNa maLe che. kavizrI e tatkALa maLatA phaLane ja Icche che. e phaLa che cittanI sthiratA, prasannatA ane mananI zAMtatA, upazAMtatA ne prazAMtatA. mananI praphullatA ane cittanI prasannatA thavI, e ja pUjA sAcI thayAnI nizAnIrUpa beromITara che. citta zAMta, sthira, prasanna thAya te ja sAcI pUjA che ane ema thAya to ja e pUjA akhaMDita bane che eTale ke bhavobhava avirata cAlanArI, bhavAta karI, bhagavaMta banAvanArI arthAt prasanna citta pamADanArI pUjA ja banI rahe che. 1 thI 4 yoganI daSTi yoganI pUrvabhUmikAo che. pAMcamI daSTie rahela yogI che. chaThThI ane sAtamI daSTine pAmela yogezvara che ane AThamI dRSTi gharAvanAra paramezvara che-paramAtmA che. Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI RSabhadevajI game teTalA UMcA dravyothI prabhupUjA karIe paNa jo citta saMklezavALuM banyuM rahe, to tevI pUjA akhaMDita nathI banatI, balka evI pUjA khaMDita kahevAya che. mahAmahopAdhyAya yazovijayajIe paNa vAsupUjyajina stavanAmAM gAyuM che ke kaleze vAsita mana saMsAra, leza rahita mana te bhavapAra.. nAgaketune pUSpapUjA karatA sarpadaMza thavA chatA cittanI prasannatA akabaMdha rahI to kevaLajJAna pragaTyuM. pUjana daramiyAnamAM thayela cittanI prasannatA pUjAkALa bAda paNa akhaMDita rahe che te ja pUjAnuM sAcuM phaLa che. jJAnIo jaNAve che ke jinamaMdira ane upAzrayamAMthI dharma samajavAno ane meLavavAno che ane ene jIvanamAM jIvavAno hoya che. paramAtmAnI dravya-bhAva pUjA karatA cittaprasannatArUpa phaLa ApaNe sAdhyuM che ke nahi tenuM beromITara ApaNo potAno jIvanavyavahAra che. ApaNA paricayamAM savArathI mAMDIne rAta sudhI je koI paNa nAnA-moTA, sukhI-duHkhI, zrImaMta-garIba, buddhizALI ke abujha, buddhijIvI, zramajIvI, rUpajIvI, arthajIvI, cAritrasaMpanna, guNavAna sajjana ke durjana, je Ave te badhAyane ApaNe, ApaNA udAra mana-vacana-kAyAthI prasannatA pradAna karIe, to ApaNe te AtmAne sanmAnyA-satkAryA kahevAya ane ema karavA dvArA e AtmAnI bhAvathI pUjA karI kahevAya. paramAtmAno bhakta koInA paNa dilane dubhAvI zake ja nahi. tethI ja tevo bhaktajana dAtaNa vecanArI bAI hoya, zAka bakAlu vecanAro kAchiyo hoya, oTorIkSA ke TekSI calAvanAra DrAIvara hoya, kapaDAM dhonAro pahelAM AtmAbhimukhatA che, pachI AtmasankhatA che, * jenA pachI mahAtmA ane aMte paramAtmA che. Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 33 , hRdaya nayana nihALe jagadhaNI $ ke IstrI karanAro dhobI hoya, koI paNa hoya enI sAthenA jIvanavyavahAranI letI-detImAM bhAvatAlamAM rakajhaka karI khoTI rIte kasa lagAvI sAmA AtmAnA hRdayane dubhAvI paisA bacAvavAnI ane khATavAnI khoTI vRttine puSTa kare nahi. kAraNa ke e bhaktane eTalI jAgRti che ke paisA bacAvavAnA lAbha karatAM sAmA mANasanuM hRdaya dubhAya-kacavAya tenuM nukasAna moTuM che. je lAbha thAya che te to jaDano che ane jaDane thAya che. mana khATuM thavAnA duHkhanuM, je nukasAna thAya che te, cetananuM che ane cetanane thAya che. e lakSamAM rAkhavA jevuM che ke vasu (dhana) karatAM vastu, vastu karatAM vyakti, vyakti karatAM viveka ane viveka karatAM vibhu caDhiyAtA che, e bhaktajana saMjJI paMcendriya jIvone to na dubhAve paNa ekendriyAdi jIvono paNa bephAma upayoga na kare kAraNa ke tema karavAmAM avyaktapaNe te AtmAone-jIvone duHkha pahoMce che. paramAtmAnI pUjA karavA je snAna karavAnuM che te mATe vaparAtA pANInA jIvonI paNa manomana kSamA mAMgI tenA vikAsanI zubhecchApUrvaka upayoga karAya to prazaMsanIya che. jaMgala jevA nirjana-kSetramAM bhUlA paDyA hoIe; dAtaNa, phaLAdi toDavA anivArya hoya to AtmasAkSIe manomana anumati prArthIne mAphI mAMgI hRdayane atyaMta kuNuM banAvI te pravRtti karavI joIe. AvI rIte karavAthI potAnI aMdara rahela paramAtmA ane sAmAnI aMdara rahela paramAtmA ubhayanA bhAvaprANonI rakSA thAya che. pethaDazAnI patnI gharethI maMdire prabhupUjA karavA jatAM rastAmAM AvatA yAcakone savA zera eTale ke pacAsa tolA sonAnuM dAna karatA hatA. A rIte yAcakone saMtuSTa karyA pachI pUjA karavAmAM Ave to pUjA dvArA cittaprasannatArUpa phaLa maLe. kartavyanA pAlananI upekSA karIne, koI Akho ya saMsAra anaMtAnubaMghInA rasa upara Ubho thayo che. Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI RSabhadevajI 34 paNa dharmAnuSpana karavAnI prabhunI AjJA nathI. A vAta jIvamAtrae hRdayapaTa upara aMkita karavA jevI che. koIne paNa avizvAsanI najare ke zaMkti dRSTie joIe to uparokta phaLa nAza pAme che. ApaNA badhAMya bhakti-anuSThAnomAM jIvadayAne A hetuthI ja sAMkaLI levAI che. dravyapUjA karatAM karatAM pUjakanI pUjya sAthe je ekAtmatAbhAvAtmakatA sadhAya che, te bhAvapUjA dvArA vizeSe zakya bane che, tenAthI citta prasanna thAya che, mana bAga bAga thaI jaI pulakita thAya che ane ruMvADA khaDA thaI jatAM romAMcita thavAya che. AhUlAdakatA chavAI jAya che. kaMIka karyAno ane kRtakRtya thayAno AtmasaMtoSa thAya che. AvI je ekAtmatA sadhAya che te ja akhaMDitatAmAM pariName che. ApaNo AtmA kapaTarahita niHzalya banI, AzaMsA ane prazaMsA rahita thaI prabhune samarpita thAya che; cetanA jyAre cetanane samarpita thayelI, nyochAvara thayelI rahe che tyAre ja pulakitamanA prasannacitta banAya che. e ja manaH sthiti samasthiti-samarUpatA tarapha eTale ke AnaMdanA nakkara ghanasvarUpa tarapha dorI janArI keDI arthAt padareha-padarekhA evI pagadaMDI banI rahe che. "rehano artha hiMdI zabdakoSa pramANe Ukhara eTale ke khArApATa vALI baMjara bInaupajAu jamIna evo thAya che. reha zabdanA AvA arthathI arthaghaTana karIe to manaHsthiti evI thAya che ke pachI karmanA pAkano phALa nahivat thaI jAya che ke pachI sadaMtara aTakI jAya che. reha'no artha rekhA karIe to te paramapada evA AnaMdaghana svarUpa paramAtmapada upara dorI jatI-laI jatI "rekhA' che. athavA jo 'rekhA'no artha lakSmaNarekhA' (Line of demarkation) maryAdArekhA karIe to prabhupUjAnA vipakSe rAhata tyAM svapakSe samakita arthAta samakitI sahune sAnukULa banI rahe. Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 35 - hRdaya nayana nihALe jagadhaNI phaLa svarUpa prApta thatAM samyagdarzanathI bhavabhramaNanI eka nizcita maryAdAavadhi nakkI thaI jatI hoya che ke have ardha pudagalaparAvarta kALathI adhika bhavabhramaNa nathI ja, evuM paNa arthaghaTana karI zakAya. stavananI A aMtima kaDIne anurUpa tattvArtha sUtra saMskRta kArikAno hojoI javA jevo che... * * *. abhyarcanAdarhatAM manaH prasAdastataH smaadhishc| tasmAdapi niHzreyasaH, ato hi tatpUjanaM nyaayym|| arihaMta bhagavaMtonI pUjAthI mananI prasannatA thAya che. tethI samAdhi prApta thAya che ane tethI mokSa maLe che. mATe teonuM pUjana karavuM, te nyAya saMgata che. * ( aMtimasiddhi je siddhapada che, tenI prAptine anulakSIne aMtima 6ThThI kaDInuM arthaghaTana A rIte paNa hoI zake che ke.. devapUjA-paramAtmapUjAnuM jo koI aMtima phaLa hoya to te cittanI prasannatA che. ahIM citta-prasannatA eTale AtmanaMdItA-sahaja paramAnaMdItAnI prApti evo artha karIe to e sahajAnaMdItAnI prAptithI ja akhaMDitatA, abhaMgatA, avicalatA, akSatatA, avyayatA, amrutatA, agurulaghutA, avyAbAdhatAnI prApti che. AvI je akhaMDitatA sattAmAM prApta ja hatI tenI prApti thavI te ja akhaMDita pUjA che. pUjA akhaMDita eha." evI pUjA kyAre thAya ? pUjAnA e parama-carama-aMtima phaLanI prApti tyAre thAya che ke jyAre ApaNo AtmA kapaTarahita eTale jyAM sarvatra premanuM vitaraNa tyAM vItarAgatAnuM avataraNa. Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI RSabhadevajI 36 kaSAyarahita, niSkaSAya, vItarAga thAya tyAre te vakratA choDI sIdhI lITI-rekhA jevo mAyAkapaTa rahita saraLa AnaMdano nakkara (Solid-Non porous) ghana (piMDa) bane che. emAM anya kazAne pravezane avakAza ja nathI kAraNa ke te chidrarahita nakkara AnaMdaghana che. AvI aMtima siddhi prApta na thAya tyAM sudhI sadA sarvadA sarva paristhitimAM cittanI prasannatA jALavI rAkhI, ApaNo AtmA niSkapaTa bhAve saraLatAthI AnaMdaghana (paramAtma) pada prApti mATe vAMkocUko ke ADoavaLo phaMTAyA vinA sIdhe sIdho (AnaMdaghana pada reha-) bhagavAnanA mArge cAlato rahe te ja pUjAnI akhaMDitatA che. sarpa potAnA daramAM sIdho thaine sarake che. AtmA sIdhI gati kare to tenA AtmagharamAM pravezI zake. arthAt sIdhI gati - siddha gati kare to samazreNie siddhazilA upara lokAgra zikhare siddhapade-paramapade birAjamAna thAya ! sahu koI vakratAno ane jaDatAno tyAga karI Rju ane saraLa banI sIdhA cAlI siddhagatie siddhapade birAjamAna thAya eja abhyarthanA! jyAM guNanI sahajatA-saraLatA-sAtatya tyAM guNakAryanI vyApakatA. Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 37 - hRdaya nayana nihALe jagadhaNI 2 zrI jatanAtha stavane rAga H AzAvarI ... "mAruM mana mohyuM re zrI siddhAcale re..." e dezI paMthaDo nihALuM re bIjA jinataNo re, ajita ajita guNadhAma; je te jItyA re tiNe huM jItIyo re, puruSa kisse muja nAma. paMthaDo01 carama nayaNa karI mAraga jovatA re, bhUlyo sayala saMsAra; jiNe nayaNe karI mAraga joIe re, nayana te divya vicAra. paMthaDo02 puruSa paraMparA anubhava jovatAM re, aMdho aMdha palAya; vastu vicAre re jo Agame karI re, caraNa dharaNa nahIM ThAya. paMthaDo03 tarka vicAre re vAda paraMparA re, pAra na pahuMce koya; abhimata vastu re vastugate kahe re, te viralA jaga joya. paMthaDo04 vastuvicAre re divya nayana taNo re, viraha paDyo niradhAra; taratama joge re taratama vAsanA re, vAsita bodha AdhAra. paMthaDo05 kALalabdhi laDI paMtha nihALaze re, e AzA avalaMba; e jana jIve re jinajI jANajo re, "AnaMdaghana" mata aMba. paMthaDo06 guNanuM pravartana satata-saraLa-sahaja thavuM te ja kevaLajJAnanuM pragaTIkaraNa. Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AJIT NATH BHAGWAN arhantamajitaM vizva-kamalAkara-bhAskaram / amlAna- kevalAdarza - saGkrAnta - jagataM stuve / // 2 // Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nAma : 2 jA zrI ajitanAtha lAMchana : hAthI rAzi : vRSabha gaNa : mAnavI mAtA : vijayA pitA : jitazatru garbhavAsa : 8-25 dIkSA paryAya : 1 lAkha pUrvamAM 1 pUrvAga nyuna | sarva AyuSya : 72 lAkha pUrva , , sakhyatva pAmyA pachInI bhava saMkhyA : 3 bhava cyavana kalyANarka nakSatra sAthe : rohiNI vai. su.13 - ajitanAthajI 2 janma kalyANaka nakSatra sAthe : rohiNI mahA su.8 dIkSA kalyANaka nakSatra sAthe : rohiNI mahA su.e kevaLajJAna kalyANaMda nakSatra sAthe : rohiNI po. su.1 1 nirvANa kalyANaka nakSatra sAthe : mRgazIrSa cai. su.5 janmanagarI : ayodhyA dIkSAnagarI : ayodhyA kevaLajJAnanagarI : ayodhyA nirvANabhUmi : sametazikhara Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI ajitanAthajI prathama RSabhadeva stavanamAM prabhupremanA tathA cetanAnA svarUpano paricaya karI, prIti ane prAptinI vAtane gUMthI che ane tenA dvArA prItiyoga arthAt premalakSaNA bhaktine abhivyakta karI che. have A bIjA zrI ajitanAtha bhagavAnanA stavanamAM prabhuprApti eTale ke cetananI sAthe cetanAnuM milana kema thAya? te mATeno mArga kayo? te vAtane gUMthI che. prathama, maMjila-mukAma eTale ke sAdhyanA svarUpa viSe vicAraNA karyA bAda, have dvitIya stavanamAM sAdhyanI prApti mATe sAdhanAmArganI ane e mArgane abhimukha thavA mATenI vAta yogIrAja jaNAvI rahyAM che. paMthaDo nihALuM re bIjA jina taNo re, ajita ajita guNadhAma; je teM jItyA re tiNe huM jItIyo re, puruSa kiSNu muja nAma? paMthaDo nihAluM re bIjA jina taNo re... vATaDI vilokuM re bIjA jinataNI re. 1. A kaDImAM "nihAluM' nuM pAThAMtara "nihALe che ane "vATaDI vilokuM re bIja jina taNI re." e TekanuM pada ghaNe ThekANe nathI. zabdArthaH aMtaraMga zatruone jItI laI kSAyika-ajita guNadhAma thayA che, evA bIjA jinezvara bhagavaMtano je ajita thavAno mArga che tenuM huM nirIkSaNa karato temanI vATaDIne vilokI rahyo chuM. nAtha! jene jItI Apa arihanta banyA cho, tenAthI jItAyelo-haNAyelo evo huM Aje arihata chuM to pachI mArI jAtane puruSa kema karI kahevaDAvuM? lakSyArtha-vivecanaH "paMthaDo nihAluM re bIjA jina taNo re.." je maMjile pahoMcavuM che ane je sAdhya-dhyeya-lakSane AMbavuM che, tenA mArganI vicAraNAnuM guMjana kavirAja karI rahyAM che. ajJAna paraMpadArthamAM sukha batADe-samajAve, jyAre avirati parapadArthamAM sukha lagADe-gamADe. Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 39 , hRdaya nayana nihALe jagadhaNI 5 A mArga jeozrIe svayaM Adaryo che, ArAdhyo che ane anya bhavyAtmAo mATe upadezyo che, te karUNAkara A avasarpiNInI vartamAna covIzInA bIjA jinezvara che. pote A mArge cAlIne; sarva aMtaraMga duzmano (18 doSa, 16 saMjJAdi)ne haNIne, kaSAyone jItIne, Indriyone vaza karI, rAga ne dveSa upara vijaya meLavIne vItarAga, sarvajJa, sarvadarzI, sarvAnaMdI-pUrNAnaMdI, nirvikalpa banyA che, evA e bIjA` jinezvara bhagavaMtanA prarUpelA sAdhanApatha (paMthaDo)ne huM nihALuM chuM. e bhagavaMte kaMDArelI vATaDI (keDI)ne huM vilokuM chuM eTale ke abhedarUpe tene mArA aMtaramAM pariNamAvuM chuM. mArgathI mArA upayogane judo joto nathI. ahIM ''nihALuM-vilokuM' zabdano prayoga khAsa hetupUrvaka karAyo che. mArga jovAno, nirakhavAno ke e mArge TahelavAno uddeza yogIrAjajIno nathI. yogIrAjajIne to A mArge cAlIne sAdhanA karI maMjilapara pahoMcavuM che-svadhAma siddhazilAe pahoMcavuM che tethI tevA UMcA uddezathI e mArgane nihALI rahyAM che. arthAt mArga kharekhara jyAM pahoMcavuM che tyAM mArga pahoMcADe ema che ke nahi, e mArga saraLa che ke kaThina che, mukAme pahoMcatAM pahelA mArgamAM kayA kayA bhayasthAno Ave che ane kyAM kyAM virAma-visAmo laI zakAya ema che e badhAnuM bArIkAIthI nirIkSaNa-avalokana kare che. ToLAMthI vikhUTuM paDI gayeluM haraNiyuM jema bIjA haraNiyAne maLavA ekITase joyA kare, temaja ASADha mahino AvatA cAtakapakSI jema ekITase-animeSa najare AkAza upara mITa mAMDI rahe, tema prabhune pAmavA yogIrAja prabhunA mAragane nihALI rahyAM che eTale ke potAnA upayoganI sAthe jJAna, darzana, cAritranI ekatA sAdhI rahyAM che. ema ajJAna vastusvarUpane UMghuM batADe-UMghuM samajAve-UMghI dizA pakaDAve - bhramita kare. Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI ajitanAthajI 40 kahIe to cAle ke jANe potApaNAthI vikhUTA paDI gayelAM pote, potApaNAne pAmavAnA mAragane khoLI rahyAM che. anubhavIo kahe che ke sAdhyanI siddhine mATe TheTha TocathI sAyanA svarUpane samajatAM samajatAM, jyAMthI sAdhanAnA zrIgaNeza mAMDavAnA che, e taLeTI sudhI nIce utaravAnuM che. pachI e samajaNanA doraDAne pakaDI pakaDIne tenA AdhAre, taLeTIthI caDhANa zarU karIne zikhare pahoMcIne sAdhyathI abheda thaI sAdhanAtIta siddha banavAnuM che. A che 'nihALuM-vilokuM" zabdanuM hArda. . - jemano paMtha-vATaDI huM nihALuM chuM-vilokuM chuM e bIjA jinezvara devanuM nAma "ajita'-'ajitanAtha' che. || yathA nAma tathA puna: II jevuM ApanuM nAma che tevA ja ApanA guNa che. kAraNa ke A cauda rAjalokarUpa brahmAMDa ane tenI cAre gatiomAM moharAjAnA jorAvara sAmrAjyanI vyApakatA che. e moharAjAnI sAme jaMga mAMDavo ane te mATe potAnI AtmasattAno paDakAra pheMkavo eTale sat evA satyanA Agraha svarUpa satyAgrahanI mAMgaNI mUkavI, e kAyara sAmAnya bhIrU jIvonA to gajA (zakti)nI bahAranI vAta che. tIrthaMkara-nAmakarmano nikAcita baMdha pADavo e mahAmahA parAkrama, zUravIratA che. sAcA kSatriyo ke jemanA mULamAM ja kSAtra bIja che, te ja tevI kSAtravaTa potAmAM pragaTAvI zake che. mULamAM jIvadala ja tIrthakaranuM che. daza koDAkoDI sAgaropama sthitinA kALacakramAM, A bharatakSetranI karmabhUmimAM evA zUravIra, bhaDavIra, kSatriya mahAvIrotIrthakaro phakta covIza ja pAke che. emAM pachI pacIsamI saMkhyAne koI sthAna ke samAvApaNuM che ja nahi, evo vizvano akADhya niyama che. kahevAya che ke e daza koDAkoDI sAgaropamanA kALacakramAM bhArata ane jaNAvuM e jJAnakriyA che paNa jaNAyA chatAM kazuM na thavuM te vItarAgatA che. Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 41 , hRdaya nayana nihALe jagadhaNI $ eravatakSetranI apekSAe mAtra covIza vakhata ja AkAzIya grahonI evI uccaprakAranI goThavaNI thAya che ke jyAre AvA lokottama puruSottamanuM anitala upara avataraNa zakya bane che. vaLI e puruSottamanA avataraNane yathAyogya zuddha UMcA pudgala paramANuo paNa A bharatakSetranI ane eravatakSetranI karmabhUmimAM phakta covIza vakhata upalabdha thAya che. e mATe ja bhaktAmara stotramAM zrI mAnatuMgasUrijI gAya che... hai: zAMtAna-rucimi: paramANumistva, nirmAvitastrimuvanaina-latAmabhUta !; tAvaMta eva khalu te'pyaNavaH pRthivyAM yatte samAna - maparaM na hi rupamasti // jo ke A ajitanAtha bhagavAnano kALa evo utkRSTa hato ke paMdare karmabhUmimAM kula utkRSTA 170 tIrthaMkara bhagavaMtonI vidyamAnatA emanA kALamAM hatI. tIrthaMkaronA AtmAoe pUrvamA bAMdhelI puNyaprakRtinA prabhAvathI prApta thatAM anaMta atula baLanI gaNanA zAstramAM nIce pramANe karelI che. ghaNAM mANasone ekale hAthe pahoMcI zake tevo ekalavIra hoya te yoddho kahevAya. evA bAra yoddhAonuM baLa eka baLadamAM hoya che. evA daza baLadanuM baLa eka ghoDAmAM hoya che. evA bAra ghoDAnuM baLa eka pADAmAM hoya che. evA paMdara pADAnuM baLa eka hAthImAM hoya che. evA pAMcaso hAthInuM baLa eka siMhamAM hoya che. evA hajAra siMhanuM baLa eka aSTApada pakSImAM hoya che. evA daza lAkha aSTApadapakSInuM baLa eka baLadevamAM hoya che. evA be baLadevanuM baLa eka vAsudevamAM hoya che. evA be vAsudevanuM baLa eka cakravartImAM hoya che. evA eka lAkha cakravartInuM baLa eka nAgendramAM hoya che. evA eka kroDa nAgendranuM baLa jJAna adhuruM-apUrNa yAle paNa jJAna avaLuM-UMdhuM-khoTuM-malina hoya te na yAle. Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI ajitanAthajI 42 eka IndramAM hoya che ane evA anaMta IndronuM baLa tIrthaMkara bhagavaMtanI TacalI AMgaLImAM hoya che. bALaprabhu mahAvIranA janmAbhiSeka samaye Indrane zaMkA thaI ke eka karoDa ne sATha lAkha masamoTA devI kaLazono jalAbhiSeka bALaprabhu kema sahana karaze? tyAre avadhijJAnanA baLe bALaprabhu mahAvIre, IndranA manogatabhAvane jANIne indranI zaMkAnA nivAraNa mATe paganA aMguThAnA sparzathI meru parvatane kaMpAyamAna karyo hato. "caraNa aMguThe re meru kaMpAviyo, mocA suranA re mAna...'' AvA nAma pramANenA guNa dharAvanAra, e bIjA jina, jItI nahi zakAya evA ajita che. vaLI pAchA e ajitanAtha bhagavAna, ajita eTale ke kSAyika guNonA svAmI 'ajita guNadhAma' che. - 'akSaya guNadhAma' che. AvA ajitanAtha jinezvara tIrthaMkara bhagavaMta sAthe avadhUta yogI AnaMdaghanajI mahArAjA moDhAmoDha Face to face, Person to person vaiyaktika vAta karatA hoya ema kahe che.... "je teM jityA re tiNe huM jitiyo re, 'puruSa' kizyuM muja nAma?'' he arihaMta ! je aMtaraMga duzmanone teM jItI laI svanAma sArthaka karavAnuM kauvata-puruSatva dAkhavyuM te sarva aMtaraMga duzmano vaDe jItAI gayelo ane haNAI gayelo evo kAyara, ''huM arihata chuM ! dhULa paDI mArA puruSAtanamAM ! muja eTale mAruM 'puruSa' nAma kema kahevAya ? pahelA puruSa ane bIjA puruSamAM A saMvAda che. puruSa to tuM ajita arihanna che. jJAnamAM malinatA darzanamohanIyakarmanA udayane sUcave che. Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 43 - hRdaya nayana nihALe jagadhaNI huM parAjIta arihaMta puruSa kahevaDAvavAne lAyaka nathI. AMtarazatruone jItanArA kALavijetA bane che, je kSetravijetA samrATono paNa samrATa bane che. AtmA ane saMsAra baMne kSetre puruSArtho judA che. sAMsArika puruSArthane karato jIva AMtarazatruothI jItAya che ane tethI teno puruSArtha sArthaka nathI. jIva je nityatA, sthiratA ane pUrNatAne Icche che, te tene AvA puruSArthathI maLatA nathI. pariNAme sukhI thavA Icchato te sukhIne badale duHkhI thAya che. AMtarazatru upara jIta meLavanAra janma-maraNanI jaMjALamAMthI chUTakAro meLave che. e sivAyanA karAtA puruSArthathI to karmanI jaMjIromAM jakaDAvApaNuM ja thAya che. he prabho ! huM tamArA mArge cAlavA to jAuM chuM paNa anAdinA mohanA saMskAro mane mArgamAM AgaLa vadhavA detA nathI ane mane parAjIta kare che. mArI pAse na karavA jevA bhAvo ane kAmo karAve che." Ama kahI yogIrAjazrI AnaMdaghanajI, paramAtmA AgaLa potAnI laghutA, dInatA, anAthatA vyakta karatAM kahe che ke prabho! saMsAra, svajana, gharabAra choDI huM tyAgI tapasvI banyo chatAM karmothI jItAyelo huM karmone paravaza parAdhIna ja chuM. Apa to ApanA anaMtadarzana, anaMtajJAna, anaMtavIrya, anaMtasukhane pragaTa karI mukta thayAM cho - svAdhIna thayAM cho. jyAre huM to karmanI beDIthI jakaDAyelo saMsAranA baMdhanomAM phasAyelo chuM. huM to karmane bhAre bhariyo, teM to prabhu bhAra utAryo. suNo zAMtiniNaMda sobhAgI." AtmAnA guNo AtmAthI kyAreya chuTA paDe nahi paraMtu jo AtmA niSedha baLavAna bane to vidhi prabaLa thAya. Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI ajitanAthajI 44 AtmasvabhAvamAM na rahe to te guNa vikRta thaI vibhAvadazAne pAme che. AtmasvarUpa AvRtta thAya che ane anAtmadazAne pAme che. AtmA ane anAtmAno sAMdho joDAyo che. A baMne vaccenI saMdhI ke gAMTha zodhAyA pachI AtmapariNatithI tene chuTA pADI zakAya che. parvatanI be zilAonI vacce nAnIzI, sUkSma phATa hoya che. paththaranI jarUriyAtavALo, A phATane zodhI, chINI vaDe be zilAone judI pADe ane chedIne chUTI kare to paththara maLe. e mATe khuba zrama karavo paDe je puruSArtha mAMgI le che. AtmAnA jJAna darzanAdirUpa svabhAva sAthe krodhAdi kaSAyabhAvo ane rApadi mohabhAva bhaLI jaI ekameka thayA che tene zodhavAnA che. A AtmabhAvathI anAtmabhAvane judA pADavAthI mokSamArga hAtha lAge. bAkI bAhya tapa, japa, tyAga, kriyAkAMDa, AdithI ekAda bhavanuM sukha ne sadgati maLe. A bhegApaNuM che tyAM judApaNuM karI baMdhanamAMthI chUTakAro karavAno che.. - jJAnamAMthI rAgAdi vikArone chUTA pADavAnA che. te mATe jJAna ane rAganuM svarUpa vicArIne prajJA chINIthI te baMnene judA pADavAnA che. TUMkamAM A prathama kaDImAM yogI kavizrI vinati karI rahyA che; "he prabho ! Ape je pUrNatAnI prApti karI che, evI pUrNatAnI prAptinI mane bhUkha lAgI che. e bhUkhane bhAMgavAno mArga durgama che. potAnA guNaparyAyane je avicala rAkhI zake che, te ja A adhyAtma mArge cAlI zake che. jene potAnA vartamAna guNaparyAyanI malinatAnuM bhAna nathI ane jo koIkane vaLI bhAna hoya to paNa tenI pIDA nathI, evI vyaktio dehatAdAbhya buddhithI vadhune vadhu malina thaI rahI che. ema karIne teo prApta mAnavabhavane veDaphI rahyAM che. AvA loko anaMtaguNadhAmane arthAt - jJAnano samyam udhADa e ja gharma. pUNyano baMgha e gharma nathI paNa zubhakriyAnuM phaLa che. Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 45 , hRdaya nayana nihALe jagadhaNI Wan muktidhAmane pAmavAnA mArgane kema karI vicArI zake, ne te mArge kema cAlI zake ? paraMtu yogIrAjajIe prathama zrI RSabhadeva tIrthaMkara bhagavaMta stavanA dvArA jAtane ane ApaNa sahune AtmAnA paramAtmasvarUpanuM lakSa besADyuM che ane tethI karI A paMktinA gAnathI paramAtmasvarUpa prAgaTyanA paMthanI abhilASA jagAvI rahyAM che. carama nayaNa karI mAraga jovatA re, bhUlyo sayala saMsAra; jiNe nayaNe karI mAraga joIe re, nayana te divya vicAra..paMthaDo..2 pAThAMtare 'carama'nI jagAe 'carma', 'nayana'nI jagAe 'nayaNe', 'jovatAM'nI jagAe 'jovato', ane 'bhUlyo'nI jagAe 'bhUlo' che. zabdArtha : sthULa carmacakSuthI mArgane jovA jatAM saMsAra Akho bhUlo paDI gayo che-bhUlathApa khAI gayo che. je nayanathI mAraga joI zakAya ema che te nayano to divya hovA joIe e tuM jANa. athavA to divyavicAra eTale ke divyajJAnarUpa divya nayanothI ja A mArga joi jANI zakAya tema che. paNa bIjI koI rIte nahi. lakSyArtha-vivecana : paramAtmasvarUpa prAptino sAdhanAmArga jovo che. e jovAne mATe sAdhana joIe. vAstavika, maulika paristhiti to evI hovI joIe ke je jonAro ane jANanAro jJAtA-dRSTA AtmA che, teNe pote potAvaDe eTale ke AtmAe AtmA vaDe jovuM joIe. paraMtu ajJAnanA yoge AtmA enA mULa zuddhasvarUpamAM nathI, tethI vartamAne te zakya nathI. AtmA enA sva-bhAvamAM nathI paNa vibhAvamAM che. e vibhAvamAM hovAthI ene je jovAnuM sAdhana AMkha eTale ke carmacakSu saMsAra paryAyamAM che. mokSamArga ane mokSa paNa paryAyamAM che. Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI ajitanAthajI 46 (carama nayaNa) maLyAM che, tenI madada vaDe ja mAraga jovI paDe ema che. sIdhesIdhuM-Direct AtmA vaDe jovAnuM vartamAnamAM zakya nathI. tethI maLelAM sAdhana carama nayananA mAdhyamathI jovuM paDe ema che. nabaLI AMkhavALI vyakti sIdhesIdhuM-Direct AMkhathI nahi jotAM cazmAnI madada vaDe cazmAnA mAdhyamathI Indirect AMkha vaDe jema jue che; tenA jevI A vAta che. jyAM maulikatA rahI nathI ane koIka mAdhyamathI kAma karavuM paDatuM hoya che tyAM parAdhInatA ane maryAdA Ave che. maLelI cAmaDAnI AMkhathI - cakSurindriyathI kevuM ane keTaluM joI zakAya? enI maryAdA che. dRSTi amuka aMtarathI pele pAranuM joI zakatI nathI. vaLI Eye illusion eTale ke dRSTibhrama paNa thAya che. khUba vegathI doDatI Trenano pravAsI pote sthira hovAno ahesAsa kare che ane bArI bahAranA vRkSo gati karatAM jaNAya che. madhadariye pANI sivAya kazuM ja dekhAtuM nathI tethI badhuM goLAkAra jaNAya che ane dizAbhAna bhUlAI javAya che. parvatanA zikhara uparathI taLeTImAM rahela vastuo nAnakaDI-TacukaDI jaNAya che. pILIo-kamaLo thayo hoya tene badhI vastu pILI dekhAtI hoya che. AMkhe motiyo Avyo hoya ene badhuM dhuMdhaLuM dekhAtuM hoya che. pANImAM rahela vastu trAsI jaNAtI hoya che. cakkara ke tammara AvyA hoya ene badhuM goLa-goLa pharatuM dekhAya che. sUryaprakAza ke anya prakArano koI prakAza hoya tyAre, dRSTimaryAdAmAM jeTaluM AvI zake teTaluM ja joI zake che. Ama maLelA carmacakSunI bahAramAM jovAnI paNa pUrepUrI kSamatA nahi hoya to te bhItara to kema karI DokiyuM karI zake ane dekhI zake? jyAM dRSTimaryAdA ane dRSTibhrama che tyAM sthUladaSTinA kAraNe khoTe mArge caDI jaI bhUlA paDI javAnI saMbhAvanAo ghaNI che. "bhUlyo sayala saMsAra..." sayala eTale ke sakala ane saMsAra saMsAra khoTI-avaLI mAnyatAthI Ubho thAya che kemake jIvanI mAnyatA eka prakArano paryAya che. mATe saMsAra paryAyamAM che. Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 47 - hRdaya nayana nihALe jagadhaNI eTale jagata. jyAM dekhavAnI dRSTizakti ja nabaLI che, dRSTibhramanA kAraNe avaLI, UMdhI, khoTI, mithyA dRSTi che tyAM bhUlA paDavApaNuM che. Akho saMsAra dRSTibhrama eTale bhUlabharelI dRSTithI Ubho thayo che athavA to dRSTibhramanA kAraNe AkhuM jagata bhUluM paDyuM che. vinAzI evA dehamAM huM-paNuM sthApyuM che te moTAmAM moTI bhUla che. .. TUMkamAM kahevAnuM tAtparya e che ke jyAM sudhI avaLI evI mithyAdRSTi che tyAM sudhI bhAva aMdhatva ja che ane e aMdhatvanA kAraNe je samasta saMsAranA loko zivanagaranA paMthe prayANa karavAnA badale saMsAramArge bhUlA paDI gayA che. "jiNe nayaNe karI mAraga joIe re, nayana te divya vicAra." je nayanothI A mAraga joI zakAya che te nayana divyavicAradivyasamaja che. prApta carmacakSuthI eTale ke sthUladaSTithI to A mAraga joI zakAya ema nathI. e carmacakSue dekhADelA mArge cAlavA jatAM to bhUlA paDI javAya evuM che. to pachI kaI rIte mArga joI zakAya? samAdhAnamAM yogIrAjajI jaNAve che ke je nayanothI A mArga joI zakAya ema che te nayana divyavicAra-samyagsamaja-divyasamaja che. bAhya carmacakSuthI dekhAtI dravyakriyA-bAhya vyavahArakriyAne mokSamArga mAnI levAnI bhUla thAya che ane "ame mokSamArga chIe" evA bhUlAvAmAM rahevAya che. e to azubhamAMthI nivRtti ane zubhamAM pravRtti che. e puNyamArga jarUra che paNa niSkarmA thaI akriya banavAno mokSamArga nathI. divyavicAra ke je samyajJAna che-bhedajJAna che, tene vivekacakSu mAnyatA-zraddhA-darzana vagarano jIva koI kALe hoya nahi. Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI ajitanAthajI 48 hRdayacakSu-prajJAcakSu kholI Ape che, te divyavicArathI mAraga joI zakAya che. e divyavicAra eTale ke samyajJAnanA mULamAM samyagdarzana che. samyagdarzana ja matiajJAna ane zrutaajJAnane matijJAna ane zrutajJAnarUpe pariNamAve che. samyagdarzanane sarvaguNAMza kahyuM che kemake emAM AtmAnA sarva svarUpaguNonuM kevaLajJAnInA jevuM ja paraMtu anaMtaguNonA piMDarUpa AtmadravyanuM AMzika anubhavana hoya che. e bhAvimAM pUrNimAno pUrNacandraprakAza bananAra bIjanI caMdrarekhA che. AtmAnA pUrNaguNonI e AMzika anubhUti hovAthI svarUpadarzana karAvaDAvI svarUpadaSTA banAve che. AvI graMthibhedajanita samyagdaSTi ja divyavicAra kahetAM samyajJAnarUpI nayana arthAt svarUpadRSTi che. nava pUrvathI adhika jJAna dharAvanAra zrutamaharSio niyamA AvI samyagdaSTi dharAvatA hoya che. AvA samyagdaSTi AtmAo AtmajJa hovAthI AtmavicArI hoya che, tethI temanA vicAra divyavicAra hoya che. kahyuM che ke "Atama bhAvanA bhAvatAM jIva lahe kevaLajJAna.'' emanI savaLI sAcI samyagdaSTi ja, sAco daSTipAta karI sAco mArga joI zake che ane e svarUpaSTaSTA ja svarUpamArge-mokSamArge cAlavAno samyak puruSArtha AdarI svarUpakartA banI zake che. mokSamArga ane AtmAnaMdano prAraMbha ja avirata samyagdaSTi evA cothA guNasthAnakathI che. graMthibheda karavAthI samyagdaSTinA baLe ja bhedajJAna vaDe bhedano bheda karatAM eTale ke cheda karatA jaI abhedathI abheda thatAM javAya che. doSanuM doSarUpe doSadarzana ane guNanuM guNarUpe guNadarzana karI doSane dUra karatAM jaI guNanI khilavaNI karatAM karatAM guNArohaNa karI zakAya che. AMtaracakSunuM udghATana-unmilana thayA vinA AMtaradarzana thaI zakatuM nathI. tethI ja to AvA AMtaracakSudAtA, samyagdaSTidAtA gurUne vaMdanA karI che ke... upayogathI upayogane pakaDIne upayogamAM rahIe to upayogavaMta thaie. Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 49 hRdaya nayana nihALe jagadhaNI "ajJAnatimirAndhAnaM jJAnAMjanazalAkayA netramunmilitaM yena tasmai zrI gurave nmH|" "binA nayana pAve nahIM binA nayanakI bAta; seve saguru carana, so pAve sAkSAt." | divyavicAra eTale AtmatattvavicAra. huM koNa chuM? huM kyAMthI Avyo ne kyAM javAno? zuM A mAruM svarUpa che? nathI, to mAruM kharuM svarUpa kevuM che? A je saMyoga saMbaMdho vaLagyA che ane enA baMdhane baMdhAyelo chuM, te kema karIne che? kayA ne konA baMdhathI baMdhana che? zuM e rAkhavA-jALavavA-sAcavavA-vadhAravA jevA che? ke pachI pariharavA-tyAjavA jevA che? A AtmatattvavicAra-svazodhanane padyamAM jaNAve che. huM koNa chuM? kyAMthI thayo? zuM svarUpa che mAruM kharuM? konA saMbaMdhe vaLagaNA che? rAkhuM ke e pariharuM? enA vicAra vivekapUrvaka zAMta bhAve jo karyA, to sarva Atmika jJAnanA siddhAMtatattva anubhavyAM. AvA mULane tapAsanArA AtmazodhanarUpa je divyavicAra che, te ja samyagdaSTi eTale divyanayana che, jenA vaDe paMthaDo-mAraga nihALI zakAya che. devAlayamAM prANapratiSThita thaIne birAjamAna bIjA ajitanAtha bhagavAnanA AlaMbanathI, potAmAM rahela paramAtmasvarUpanA darzanathI, paramAtmasvarUpano paricaya thavAthI, enI prIti-taDapana thavI, te ja divyanayana maLavA tulya che ke jenA vaDe mAraga jovAya che. - potAnA jJAnane ja potAnuM zeya banAvI, jJAtA pote potAnA jJAnamAM samAI jAya te mokSa che. Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI ajitanAthajI 50 sAdhupuruSone Agama-zAstracakSuvALA kahyA che. sarva prANI mAtrane cakSu IndriyavALA eTale carmacakSuvALA kahyAM che. devo avadhicakSuvALA hoya che ane siddhabhagavaMto divya cakSuvALA hoya che. kevaLajJAnarUpI divyacakSu to A kALe A kSetramAM che nahi paraMtu e divyacakSune ApanAra divyadRSTi-divyanajara-samyagdaSTi to che, je divyadRSTi maLe to mArga hAtha lAge ema che. A kALe A kSetre e samyagdaSTi maLe ema che ane te meLavavAnI mathAmaNa ahIM vyakta thaI che. ekadama TuMkANamAM vAta karIe to kahevAya ke. : All have eyes but few have vision. AMkho to badhAM pAse che paNa samyam mArge dorI janArI samyagdaSTi bahu juja loko pAse che. puruSa paraMparA anubhava jovatAM re, aMdho aMdha pulAya; vastuvicAre re jo Agame karI re, caraNa dharaNa nahIM thAya..paMthaDo..3 pulaya'nuM pAThAMtare koIka ThekANe pIlAya che ane palAya paNa che. zabdArtha saMpradAyathI cAlyA AvatA pAraMparika anubhava jJAnathI mArgane jovA jAuM to e AMdhaLAnI pAchaLa AMdhaLo pulAto hoya-ThelAto ke dorAto hoya evuM thAya che. ane jo AgamasiddhAMta zAstra anusAra vastutattvanI vicAraNA karuM chuM to, tyAM paga mUkI zakAya ane sthAna grahaNa karI sthira eTale makkama thaI zakAya evuM sthAna nathI. vivecanaH paMthaDo nihALavo che. je divya nayanathI e mArgane nirakhI zakAya ema che, e divya nayana to haju maLyA nathI. carmacakSuthI jJAnamAMthI jJAyakanuM chUTI javuM e jJAtAno moTAmAM moTo aparAdha che. Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 51 - hRdaya nayana nihALe jagadhaNI mArga bhALI-dekhI zakAya ema nathI eTale have yogIrAjajI mArgadarzana mATenA anya upAyo hoya to tenI vicAraNA kare che. parApUrvathI je sAMpradAyika kuLAcAranI praNAlikA-paraMparA cAlI AvI che, te mArge jovA jatAM jANe eka AMdhaLAnI pAchaLa bIjAe paNa AMdhaLA banI dorAvA jevuM thAya che. mAtra paraMparAgata praNAlikAnA AcaraNathI to eka gheTAnI pAchaLa bIjuM gheTu UMdhuM ghAlIne cAle tevuM AMdhaLukiyAM karavA jevuM thAya che. e to aMdhanI pAchaLa aMdha banI kuTAI maravA jevuM ke pIlAI javA jevuM thAya che. yogIrAja AnaMdaghanajI kAMI paraMparAnA virodhI nathI. UlaTuM 21mA nami jina stavananI 8mI kaDImAM paraMparA anubhavanuM samarthana karyuM che ane kahyuM che... cUraNi bhASya sUtra niryukti, vRtti paraMparA anubhava re; samayapuruSanAM aMga kahyAM che, je chede te durbhavya re.. paDa08 eozrInuM kahevAnuM tAtparya eTaluM ja che ke kevaLa bAhya vyavahArathI, "Age se calI AyI'nI nIti pramANe kuLanI rIti mujaba ke sAMpradAyika dhArA dhoraNa pramANe UMdhuM ghAlIne, mAtra karaNI karavI, te aMdha banIne aMdhane anusaravA ane kuTAvA jevuM thAya che. aDhAra pApasthAnakanI pariNatinA ghaTADA vinAnI; je doSadarzana, doSapIDana, doSahanana vinAnI, koIpaNa jAtanA lakSa ke dhyeya-hetu vinA gatAnugatika, anyahetuka athavA ahetuka darzana, caityavaMdana, guruvaMdana, sAmAyika, pratikramaNa, pauSadhAdinI kriyA thAya che, tenI upara ghA mArI prahAra karatAM kavizrI evI paraMparAne AkAza je lokAloka vyApaka che to jJAna lokAloka prakAzaka che. Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI ajitanAthajI 'aMdho aMdha-pulAya' kahe che. amRta anuSThAna bhale na thAya paNa hetu samajIne, hArda jANIne tadbhutu anuSThAna to thavuM joIe ke nahi? ApaNe to saMjJI paMcendriya manuSya chIe to pachI kriyA sampurNima jevI kevI rIte cAle? 52 kriyAmAM karavApaNuM ne cAlavApaNuM che. jJAnamAM dekhaNapaNuM ne doravApaNuM che. dekhanAro hoya te ja doranAro hoya. tethI ja zAstrakAroe 'jJAnayiAbhyAm mokSa:'nuM sUtra ApyuM che. jJAna je dekhI zake che ane gaMtavyasthAnanA mArge dorI zake che, tenA vinAnI mAtra kriyA e ghANInA baLada jevI cakkara mAravA jevI cakragati Tharaze ane kriyA vinAnuM mAtra jJAna phaLavihoNuM-vAMjhaNuM Tharaze. - kriyA puddagalanAM mAdhyamathI thatI hoya che tethI kriyAmAM parAdhInatA ane maryAdItA hoya che. jyAre jJAna e AtmAno bhAvasvabhAva che tethI te svAdhIna ane vyApaka che. mULa jo jJAna AtmAnuM haze to e Atmatattva mATe ja doraze kelaze ane AtmakriyAjJAnakriyA karAvI kevaLajJAnane-paramAtmasvarUpane pamADaze ja! jema bhUkha ja bhUkhyAne bhUkhatRpti mATe prayoje che tema jJAna-samyajJAna ja jJAnakevaLajJAna mATe prere che. A saMdarbhamAM ja / / paDhamaM nALa to vA|| nuM sUtra che. kriyAnA mULamAM jJAna che, jevI rIte karmendriyo (hAthapagAdi)nI kAryazIlatAnA mULamAM mana ane pAMca jJAnendriyo che. e lakSamAM rAkhavA jevuM che ke jema cakSuvALo mANasa paNa teja (prakAza-ajavALAM) vinA joI zakato nathI tema jIva paNa jJAnI hovA chatAM zuddha cAritra vinA mukti pAmato nathI. AtmazreyArthIe to jJAnanA sthAne jJAna ane kriyAnA sthAne kriyA ema banneya nayane svIkArIne Atmazreya sAdhavuM AkAza jo kSetrathI vyApaka che, to AtmA sarva prakAzaka hovAnA nAte jJAnathI sarva vyApaka che. Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 53 hRdaya nayana nihALe jagadhaNI Xin joIe ane te mATe ja vivAdathI so gAu dUra rahevuM joIe. jaDa cetana mizrita dvaita (ekathI vadhAre) avasthA che. e dvaitamAMthI ja advaita (eka) evA parama AtmabhAva-svabhAvamAM javAnuM che. tyAM advaitamAM pahoMcavA mATe ja ate (saMsArI jIve), dvaita evA dravya-bhAva, vyavahAra-nizcaya, apavAda-utsarga, kriyA-jJAna, paryAyAstikanaya-dravyAstikanayano Azraya levAno che. dvaita e to advaitamAM praveza karAvanAruM AMgaNuM che. 'siddha thayA pachI jaDa, pudgalarahita zuddha, mukta, niraMjana, nirAkAra, nirAlaMba, nirapekSa, nirAvRtta cetana ja che ane pachI tyAM koI vyavahAra che ja nahi. deza (kSetra) kALathI para AtmadravyanuM nizcayAtmaka-bhAvAtmaka advaita astitva che. ApaNe syAdvAda darzanamAM janmelA hovAnA kAraNe ApaNAmAM anekAntavAdayukta sApekSa tattvanI vicAraNA hovI joIe, jethI vAdI ane prativAdI ubhaya pakSe kaSAya thAya nahi. paraMparAmAM dharma mAnavA jatAM sva matanA ati AgrahI thaI matAMdha thaI javAya che. tethI anekAntavAdI maTI ekAntavAdI banI potAnA matane sAco TheravavAno je mamata rahe che tene paNa kavivare atre 'aMdho aMdha pulAya' kahI ThapakAryo hovAnI saMbhAvanA che. jJAnapUjAmAM paNa gAyuM che.... "kaMcana nANu re locanavaMta lahe, aMdho aMdha pulAya re; ekAMtavAdI re tattva pAme nahi, syAdvAdarasa samudAya re. jJAnapada bhajiye re, jagata suhaMkaruM.'' TUMkamAM yogIrAjanuM kahevAnuM tAtparya eTaluM ja ke jANyA, samajyA vagara paraMparAmAM paraMpaDA karavA svarUpa AMdhaLukiyA nahi karo ! e paraMparA paNa kevI mahAna che ane e AtmAne mahAtmA ne mahAtmAmAMthI paramAtmA samajaNa pachI AyaraNa. vyavahAramAM paNa jAgaraNa pachI AyaraNa hoya che. Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI ajitanAthajI 54 banAvanArI che; tethI tenI samaja meLavI pUrepUrA Adara, bahumAnapUrvaka paramapadanI prAptinA lakSe ArAdho ane svayaM ArAdhya-pUjya bano ! AgaLa have bIjo vikalpa vicAre che... 'vastuvicAre re jo Agame karI re, caraNa dharaNa nahIM ThAya.'' paraMparAnA mArge doranAro dekhato eTale ke divyavicAravALo na hoya to AMdhaLuM anusaraNa thavAno bhaya rahe che. yogIrAjajI have eka vadhu vikalpanI vicAraNA kare che. je kAMI AgamazAstro ke siddhAMto maLyA che, tenA AdhAre vastutattvano vicAra karIe. zAstracakSu ke AgamacakSunA ke AdhAre mokSamArganI vicAraNA karIe to, je kAMI AcaraNA zAstramAM batAvI che, tevI niraticAra AcaraNA, A vartamAnakALamAM azakya bhale na hoya paNa durArAdhya to che ja ! "ajANyA ane AMdhaLA beu sarakhA.'' evI loka vAyakA che. joI to nathI zakatAM paNa koInA kahevAthI ke koIka jANakAranA jaNAvavA vaDe jANI to zakAya ema che. puruSa paraMparAe jANavA jatAM to AMdhaLukiyA thavAnI saMbhAvanA che. je vizvasanIya zraddheya mahApuruSo che, temane AptapuruSa kahevAya che. AptapuruSonA vacano eTale ke AptavANI je zabdastha ane graMthastha thaI che, tene AgamazAstro-siddhAMta kahevAya che. vastutattvano vicAra have jo AgamazAstronA AdhAre karavA jaIe chIe to, 'zAstro ghaNA mati thoDalI'"nI sthitinuM nirmANa thAya che. zAstro ghaNA badhAM che. jagatamAM jaino nagaNya muThThIbhara ja che, chatAM emanI pAse dvAdazAMgI pramANa mULa jJAnamAMthI hAlamAM bacela 45 jene saMsAramAM khoTa khAtA AvaDe tene aghyAtmamAM napho raLatA AvaDe. Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 55 - hRdaya nayana nihALe jagadhaNI AgamapramANa je khajAno che te paNa vipula che. tattvanI dRSTie to caDiyAto, UMco che paNa sAthe pramANamAM ya khuba vizALa che. - prAyaH badhAM ja darzanonI dArzanika vAto emanA ekAdA bhagavadgItA, bAIbala, kurAnAdimAM samAI jatI hoya che. jaina darzananuM dArzanika sAhitya eTaluM badhuM vizALa che ke tene koI ekAda graMtha pUratuM sImita karI zakAya ema nathI. e to zratano mahAsAgara che. buddhi thoDI che ane AyakhuM alpa che. emAMya zAstrAbhyAsa mATe ja vaparAtI mati ane samaya to ghaNAM ja ochA ne Acho che. sAmAnya buddhithI asAmAnya, gahana ane agAdha AgamazAstronuM pAra kema pamAya? eka zabdano artha ekathI adhika hoya che. vaLI re zabdano prayoga kyAre, kevI rIte, konA anusaMdhAnamAM thayo che e paNa lakSamAM levuM paDatuM hoya che. jJAnI, gItArtha-gurUnA mArgadarzana vinA je zabdano artha paNa sAco pakaDI zakAto nathI to pachI bhAvArtha, lakSyA ane aidaMpartha sudhI to kema pahoMcI zakAya? eTaluM ja nahi paNa jo samyagdarzana na hoya to jJAna paNa mithyArUpe pariName che. badhAM zAstronI vAta bAjue rAkhI zrutakevalI zayyabhavasUrijIe potAnA dIkSita bALapUtra muni manakanA AtmakalyANa mATe racela dazavaikAlika sUtra" ke je Aje paNa sarva sAdhuonA sAdhujIvanano prANa che. te sUtrane ane AgaLa vadhI prathama-aMga "AcArAMga sUtrane kendramAM rAkhI vicAraNA karIe to, te zAstronA AdhAre "caraNa dharaNa nahI ThAya...jevI sthiti che. AvuM yogIrAja avadhUta evA AnaMdaghanajI kahI rahyA che. dehAdhyAsane kAraNe dehayeSTA zIkhavADavI paDatI nathI. svarUpayeSTA zIkhavavI paDe che. Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI ajitanAthajI 56 A huMDA avasarpiNInA pAMcamA ArAnA paDatA kALamAM uparokta AcArasUtromAM varNavyA pramANeno sAdhvAcAra jIvanamAM caritArtha karavo atyaMta duSkara ane durArAdhya che. cAritranI e dharatI upara eTale ke e UMcI bhUmikA upara koIne sthAna nathI. athavA to e zAstromAM jaNAvyA mujabanA cAritradharone avataraNa yogya A dharaNI nathI. ahIM kavirAjano kahevAno bhAva e jaNAya che ke 'uccakoTinA niraticAra cAritra'ne prAyogya je cothA ArAno kALa joIe te nathI. zAstranI 'zramaNa' ane 'muni'nI vyAkhyAne anurUpa cAritradharanA caraNamAM paNa sthAna nathI,* evuM vartamAnanuM bakuza-kuzIla prakAranuM cAritra che. jo badhuM ja zAstrAbhyAsathI ja pAmI javAtuM hota to pUrvadharone bhavabhramaNa hota nahi. eTaluM ja nahi paNa vartamAnamAM je cAritra, je AcaraNA che te, e bhUmikA-e guNasthAnakane anurUpa bhAvayukta AcaraNA-vicAraNA che ke nahi te paNa moTo prazna che. bhagavAna svayaM to prAyaH je bhAva dIkSita hoya eTale ke chaThThA guNaThANAnA bhAvane sparzelA hoya athavA to sparzavAnI saMbhAvanA hoya tene ja dravyadIkSA ApatAM hoya che. upamitimAM paNa AThamA prastAvamAM guNadhAraNa rAjakumArane cAritra levAnA bhAva hovA chatAM ane cAritranI mAMgaNI karavA chatAM nirmaLAcArya utAvaLa karavAnI nA pADe che ane kSamAdi daza kanyAonI sAthe pahelA pANigrahaNa karavAnI bhalAmaNa kare che. A saMdarbhamAM paNa kavirAjanuM kahevuM hoI zake ke zAstrokta rIte vastutattvane vicAratA jo zAstrokta bhAva anurUpa cAritra nathI to 'caraNa dharaNa nahIM ThAya' sAdhu thAya che te siddhapadane pAme che. paMca parameSThinA pAMca padomAM pAyAnuM pAMcamuM pada sAdhu bhagavaMtanuM che, jene "namo loe savva sAhUNaM'' 'huM deha chuM !' e eka ja vikalpa - eka daMDiyA mahela upara saMsAra che. Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 57 - hRdaya nayana nihALe jagadhaNI kahevA dvArA namaskAra karavAmAM Ave che. AkhAya dharmamahelanuM maMDANacaNatara A pAyA upara che. pAyo ja kAco hoya to te mahelano bojo khamI zake nahi ane mahelane DagatA ke kakaDabhUsa thatAM rokI zakAya nahi. "huM siddhasvarUpa chuM !' ane mAre mArA siddha svarUpane pragaTa karavuM che evA saMkalpathI sAdhuveza grahaNa karIne sAdhutAne svIkArI che; te sAdhuveza ke digaMbarapaNAnI kiMmata nathI. kiMmata zuddha cAritranI che. "huM siddhasvarUpa chuM !" nA vikalpanI sAthe sAthe "huM deha nathI!" e vikalpa joIze. to ja dehamo jaze, dehabhAva ghaTaze, videhI-dehAtIta thaI adehI banAze. anya ajJAnI jIvonA mananuM raMjana karavA pravacanono dhodhaM vahAvAya ane aMtaradazA melI hoya to dharmaprasAda DagyA vinA rahe nahi. ratnAkara paccIzInI racanAnuM mULa kathAnaka A ja vastu samajAve che. aMtaracakSu baMdha paDyA hoya ane carmacakSuthI dharma zodhAya to e maLe kema? paMcamapadane dIpAve-zobhAve evI cAritranI dharaNI eTale pRthvI mAtA arthAt aSTa pravacana mAtA ! zuM e dharatI upara ApaNA caraNa maMDAyelA che ke pachI pAyA vagara havAmAM adhdhara laTakIe chIe? vRkSanA jevuM to nathI ne ke mULa mAthuM mULiyA dharatImAM ane paga AkAzamAM phelAyelA hoya? AvuM zIrSAsana hoya to pachI vikAsa kyAMthI thAya? eTale ja kadAca yogIrAja kahe che... "vastu vicAre jo Agame karI re, caraNa dharaNa nahIM ThAya." AkAzanI bahAra jema ApaNe nathI tema paramAtmAnA jJAnanI bahAra ApaNe nathI. Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI ajitanAthajI 58 tarka vicAre re vAda paraMparA re, pAra na pahuMce koya; abhimata vastu re vastugate kahe re, te viralA jaga joya.. paMthaDo..4 pAThAMtare pahuMcenA sthAne pahoMce ke pohace, abhimatanA sthAne abhimate, vastugatenA sthAne vastugati ane jaganA sthAna jagi che. zabdArtha : tarka eTale anumAna pramANanA nyAyamArge vastutattvanI vicAraNA karavA jatAM to vAda vivAdanI paraMparA cAle che ane pachI eno koI pAra-cheDo-aMta ja Avato nathI. je abhimata eTale ke abhIpsita-Icchita vastu che, te vastune vastugate eTale vasturUpe, yathArtha rIte kahenArA ane samajIne samajAvanArA to jagata AkhAmAMthI koIka viralA ja jovAmAM AvatA hoya che. vivecana-lakSyArtha : carmacakSu, puruSaparaMparAgata anubhava, zAstrAdhArathI paMthAvalokana karavAnI vicAraNAnA anusaMdhAnamAM, yogIrAja kavivarya have tarkazAstranA nyAyamArge vastutattvano nirNaya karavAnA vikalpane vicAre che. tarkazAstra Logic nI madadathI tArkika rIte Logically vicAravAmAM buddhi tattvano sahAro levo paDe che. jaina tattvadarzana yuktiyukta tarkasaMgata vaijJAnika darzana che. e akhaMDa saLaMga ane saraLa mokSamArga batADanAra tarkabaddha AtmavijJAna che, chatAM emAM vAda paraMparAmAM sarI javAtuM hoya che, kAraNa ke vAdamAM buddhinI prAdhAnyatA hoya che. buddhi e ahaMkAranA mAdhyamathI Avato jJAnaprakAza che. tethI tarkavAdamAM ahaMnI athaDAmaNa thAya che. paraspara ekabIjAnA (vAdI-prativAdInA) ahaM TakarAya che. pariNAme vAda, saMvAdamAM pariNamIne vastutattvanA yathArtha nirNaya sudhI phATI gayuM che te vinAzIbhAva che. meluM thayuM che te vikArIbhAva-azuddhi che. Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 59 hRdaya nayana nihALe jagadhaNI Xin pahoMcADavAne badale vivAda, vikhavAda ane pachI vaimanasyanuM svarUpa dhAraNa kare che. pratyeka pakSa potapotAno ahaM poSavA ane potAno ja kakko kharo karavA mathe che. pachI satyazodhananI nirAgrahI, subuddhi nahi rahetAM jUThane sAcuM ane sAcAne jUThuM TheravavAmAM heThe utArI pADanArI kubuddhi banI jAya che. A vastusthiti AjanA nyAyanI adAlatomAM suspaSTa jovA maLe che. "hoTha sAjA to uttara jhAjhA'' e uktithI buddhinI laDAinAM dAvapeca ramAya che. eTale ja kahyuM che ke '"taTM apratiSThitaH'' svamata samarthananA mamatamAM upazamatA pAmavAne badale utpAta macAvatA jaNAya che. AtmA e sAmAnya cIja nathI, paNa tattvathI gherAyelI rahasyapUrNa, gUDha, gupta vastu che. te aneka bhedo vacce guMcavAyelI hovAthI teno tAtkAlika nirNaya ke khulAso ApI zake tevA jJAnI ane anubhavI mahAtmAono joga maLavo A kALamAM durlabha che. Agama-abhyAsI mahAtmAo ghaNAM che, vAdalabdhivALA paNa ghaNAM che, tArkika-zaktivALA naiyAyiko ane vyAkaraNazAstrIo paNa ghaNAM che paraMtu AtmajJAnIono dukALa varte che. vAda-vivAdathI dharmanA khaMDa-khaMDa bhAgalA paDI gayAM. mata-matAMtara UbhA thayAM. Apasa-ApasamAM gharSaNa, vaimanasya ane manabheda vadhyAM. niHzaMka, ni, nirvivAda, Atmatattva sudhI pahoMcavAne badale vAdamAM aTakI jaI aTavAI gayAM. vAda, saMvAda arthe che, niHzaMka tattvanirNaya mATe che. tattvasamaja vinA graMthibheda thaI zakato nathI. graMthibheda thayA pachI tattvanirNaya thatAM tattvazraddhAna dRDha banI jAya che je vAstavika samyaktva-samyagdarzana che. e vAda jyAre haThavAdamAM pariName che tyAre jJAnane ajJAna banavAmAM vAra nathI lAgatI. buddhi pote ja jJAnatvano abhAva e ajJAna nahi paNa jJAnanI vikRti te ajJAna che. Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI ajitanAthajI bhedagrAhI che. evI buddhithI graMthino bheda thAya nahi. malina-buddhi vAdasarjaka che. Atmatattvane pAmavA bhItaramAMthI phUTatuM (pragaTatuM) nirmaLa jJAna joIe. tarka ane ahaMnI jugalabaMdhI che, je anaMtAnaMta janmothI cAlI Ave che. baMnenI anyonya bhAgIdArI che. gAMdhI ane vaidyanA jevuM sahiyAruM che. tarkane bacAvavA aham medAnamAM kUdI paDe che to kyAreka ahamanA bacAvamAM tarka medAnamAM utarI Ave che. kyAreka pravacana phlopa (niSphaLI jAya che tyAre ahaMnA bacAvamAM turata ja tarka hAjara thaI kahe che ke Aje tabiyata barAbara nahotI. sAmo mANasa rajuAta karAyelI vAtane khoTI TheravavA mAMge che tyAre paNa aham ghavAya che. te samaye paNa ahamanA bacAvamAM tarka laDAvavAmAM Ave che ane zAstrapaMkti zodhI kADhI, tene TAMkIne vAtane sAcI TheravavAnA zakya teTalA badhAM ja prayatno karavAmAM Ave che. ahaMkAra tarkane kahe che ke AtmA sUtelo ajAgRta che, tene jagADato nahi. e jAgaze to pachI tuM ke huM nahi rahIe. * . bhakti-upAsanAmAM to premanuM mAhabhya hoya che. pakSApakSI matAgraha, kadAgraha, durAgraha, haThAgraha ane gajagrAhanA sthAne tyAM sarvamatrInA premagAna gavAtA hoya che. bhaktakavi to gAya che... "prema binA saba zUnya hai, jAnata nahIM jaDa jIva" zatru mitra samAna citta, sarakhuM kaMcana loha; kahe prItama jJAnI vize, nahIM mamatA mada moha." saddaguru tArka jANie, jAkI AkAzI rIta, sarva upara sarakho sadA, nahIM vaira nahIM prIta." prakRtine eTaleke svabhAvane samaje to vikRti-vibhAva samAya jAya. Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 61 hRdaya nayana nihALe jagadhaNI 5 "kamaThe dharazeMdra ca, svocita karma kurvati; prabhustulya-manovRttiH, pArzvanAthaH zriye'stu vaH'' pakSApakSIthI para nahi thanArA ane vAda-vivAda karI jhaghaDanArAonI ThekaDI uDAvatA kacchanA eka bhaktakavi paNa kahe che... "bhakti taNo jene bheda nA lAdhyo re, mele DhUMsAnI parAna; vAda vadIne re, kADhe che haDAhaDI, A raMga zeno re, bIbe bIjI bhAta paDI'' kacchI kavi kahe che ke dANA uparanA DhUMsA eTale ke photarAmAMthI doraDuM banAvI zakAtuM nathI paraMtu resAmAMthI ja doraDuM banAvI zakAya che. jene bhaktino bhekha lAdhyo nathI tevA ja vAdanI hoDa bake che. e kAMI bhaktino raMga nathI. A to AtmabiMba upara parabiMbanI-pratibiMbanI bhAta upasAvI kAbaracItarA banavA jevuM thAya che. je vAdamAM nikhAlasatA, nirAgrahatA, nirbaMdhanatA, vizALatA, vItarAgatA ane syAdvAdatA nathI te, vivAda, vikhavAda, vaimanasyamAM pariName che. e eka prakAranI zAbdika-vAcika hiMsA ja che. hiMsAthI nirdedra nathI thavAtuM. hiMsA to dvaMdva-yuddhamAM ja pariNamatI hoya che. tarkamAM to tANAtANI-kheMcAtANI gajagrAha ja hoya che. e tANAtANImAM to kheMcAI kheMcAIne tUTI javAtuM hoya che. tethI ja mahAmahopAdhyAya yazovijayajI mahArAjA jJAnasAramAM kahe che... "vAdAMzca prativAdAMzca vadanto'nizcitAMstathA / tatvAntaM naiva gacchanti, tilapIlakavad gatau / / '' parakSetre jJAna jANe ane sva kSetre vede. jJAna jANe te paNa pAchuM aprayAsa-sahajapaNe jANe, svAdhInapaNe jANe, vItaraNa-avikArI bhAve jANe, akramathI pUrNapaNe jANe. Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI ajitanAthajI 62 tala pIlanAro baLada gati karavA chatA teno aMta nathI Avato tema anizcita vAda-prativAdane karatAM vAdIo tattvanA aMtane pAmatA nathI. e vAdavivAda, parigha uparanI, aMtahIna, thakavI nAkhanArI cakragati ja banI rahe che. kendragAmI vicAraNA nahi hovAthI kendra evA gaMtavyasthAna tarapha prayANa thatuM ja nathI. pUrvanA kALamAM jyAre dharma rAjyAMzrita hato ane vAda vivAdanuM ja vAtAvaraNa sarvatra chavAyeluM hatuM tyAre jainAcAryo sAme caDhIne vAda karavA kyAreya gayA nathI. vAda karavAnI pharaja pADavAmAM AvI che tyAre paNa bahulatAe khaMDana karyA vinA svamatanuM maMDANa karyuM che. enuM jvalaMta udAharaNa rohaguptanuM che ane bIjuM dRSTAMta che siddhasenadivAkarasUrIzvarajInA guru vRddha-vAdIdevasUri. evuM ja trIjuM dRSTAMta zvetAMbarAcArya vAdIdevasUri ane digambarAcArya kumudacaMdrasurinuM che. syAdvAda zailine samajelo satyazodhaka, sAdhaka, satyano khojI hoya paNa satyano AgrahI na hoya. kadAca satyano Agraha rakhAya to te bhAva satyano rakhAya paNa dravya satyano nahi. bhAva satyano Agraha paNa potAnA mATe rakhAya; bIjAne mATe nahi. bIjAne to vastu-satya samajAvavAno ja prayatna karAya. e koI sAthe kadI vAda-vivAdamAM paDe niha. jo koI sAmo pUchavA, samajavA ke vAda karavA Avyo hoya, to syAdvAda zailithI, ahaMzUnya thaI vItarAgavANImAM sAmAnI avaLI adhUrI vAtane savaLI karI, tenI trUTInI pUrti karI, samAdhAna karI Ape paNa koIne khoTo che, ema kyAreya nahi kahe. e jJAnI, syAdavAdI samaje ke sAmo sAmAnI bhUmikA mujaba jyAM Ubho che tyAMthI e je eMgala bodha maLe paNa bodhi nahi maLe tyAM sudhI pragati nahi thAya. Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 63 ya nayana nihALe jagadhaNI je dRSTikoNathI vastutattvane jue che te dRSTikoNathI vAta kare che. jJAnI, enA dRSTikoNathI, enI vAta samajIne enI vAta kayA dRSTikoNathI che ane anya dRSTikoNathI vastutattva kaI rIte hoya, te samajAvIne vastutattvano svIkAra sAmAnI sanmati upara choDI daI pote nirAgrahI, mukta, vItarAga rahe. sAmI vyakti khoTI hoya to paNa tene "tuM khoTo che!" ema kahevAya nahi. kAraNa ke tema kahevAmAM tenA bhAvaprANa duHbhAya che ane tethI tema kahevA jatAM tenI bhAvahiMsA thAya che. je jJAnI dravyahiMsAnA pApathI paNa Dare che te bIjAnI bhAvahiMsA kema karI zake? vItarAga, sarvajJa, tIrthakara, mahAvIra-bhagavaMta sAme vAda karavA Avela ane pachI satya samajAtAM zaraNAgata thaI saMpUrNa samarpita banela gautama gotrIya indrabhUti gaNadharano prasaMga A ja vAta ApaNane samajAve che. jJAnI koIno parAbhava kyAreya nahi Icche. e to rAgadveSa jItelAM hoya ane jagatane jItADanArA evA "jiNANe jAvayANa" ajitanAtha bhagavAna jevA premasvarUpa hoya. * . - vartamAna kALamAM to AyuSya alpa che ane pAchI jJAnanI maMdatA che. tarkavitarka ne vAdavivAdanI paraMparAthI koInAthIya pAra pahoMcAya ema nathI. e paLojaNamAM to bhava, hArI javA jevuM ane veDaphI nAkhavA jevuM thAya che. buddhi bhedaka che. (e bhedamAM bheda pADI taDo paDAve che). prajJAAtmajJAna bheda mITAvI abhedamAM laI jAya che. vizeSabhAvamAMthI sAmAnyamAM laI jaI nirvizeSa pade pahoMcADe che. bAra bhAvanAo ane vaLI maitrI, pramoda, karuNA ane mAdhyastha bhAvanAo paNa eTalA ja mATe ApI che ke vAdavikhavAdathI para thaI samabhAvamAM rahevAya ne svabhAvamAM javAya. sAyA khoTAmAM viveka hoya jyAre niMdA-prasaMzA, pratikULatA-anukULatA, sArAM-narasAmAM samabhAva hoya. Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI ajitanAthajI sthULa AMkhathI nihALatAM Akho saMsAra bhUlo paDI UMdhe ravADe caDhI gayo hoya ema lAge che. puruSa paraMparAmAM aMdhanI pAchaLa aMdhanI zreNI, AMkho baMdha rAkhIne gADariyA pravAhamAM cAlatI hoya ema jaNAya che. mAtra AgamadaSTie vastuvicAraNA karavAmAM Ave to paga mUkavAnuM ThekANuM ke cAritra dhAraNa karavAnuM ThAma-sthAna potAnuM nathI ane tarkavicAraNAmAM to cheDo dekhAto nathI. nizcaya thaI zake ane nirNaya karI dRDhanizcayI banI zakAya evuM avalokana prApta thatuM nathI. kAraNa ke... "abhimata vastu re vastugate kahe re, te viralA jaga joya.'' ', 64 ApaNane manogata, abhimata eTale Icchita je vastu che, tene meLavavA mATe prayatna Adaryo che, tevI vastune vastugata dharmanA asala addaloddala svarUpamAM jevI che tevI ja kahe, jaNAve ane samajAve evA rAhabara to A jagatamAM viralA ja jovAmAM Ave che. * vastugata vastunuM darzana eTale vastunA je mULa asala maulika dharma hoya, tene rAgadveSarahita kazAya pUrvagraha vinA mAdhyastha bhAve prakAzavAbatAvavA. AvA zuddhabhASakano Aje dukALa vartAya che. mahAmahopAdhyAyazrI yazovijayajIe paNa sattaramA mAyAmRSAvAda pApasthAnakanI sajjhAyamAM zuddhabhASakanI balihArI batAvatA ane adhyAtmasAra graMthamAM daMbha uparanA prakaraNathI, yogIrAjajInI vAtonuM ja samarthana karyuM che. je jUTho die upadeza, janaraMjane dhare veza; tehano jUTho sakala kaleza ho lAla. mAyA.7 teNe trIjo mAraga bhAkhyo, veSa niMde daMbhe rAkhyo; zuddha-bhASake zama-sukha cAkhyo ho lAla. mAyA.8 - mahAmahopAdhyAyajI jyAM gamo tyAM maro ! jyAM aNagamo tyAM bhaDako ! Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 65 hRdaya nayana nihALe jagadhaNI 5 "abhimata vastu re vastugate kahe re, te viralA jaga joya.'' A ahaMkAranI pRSTha bhUmikAnI kaDI che. sAcI vastune te rUpe svIkAratA ahaMkArI, daMbhI mANasanI jIbha jhalAI jAya che. sAdhunA AcAranI vAta karavI hoya tyAre zAstrokta sAdhvAcAra pramANe kahevuM paDe ke nitya ekAsaNa karavuM joIe. ''T mAM ca moyaLa''nuM vidhAna dazavaikAlika sUtramAM che. paraMtu A kathana karatAM ema vicArIne hicakacAya ke loko mane pUchaze ke tame kema ekAsaNa karatAM nathI? tyAre bacAva kare ke e vacana to sazakta mATe che. azakta mATe navakArazI paNa kahI che. to A zuM thayuM? abhimata vastune abhimatarUpe kahetAM jIbha acakAI gaI. svabacAva mATe zAstramaMktinuM AvuM managhaDaMta arthaghaTana na karAya. A zuddha prarUpaNa karyuM na kahevAya. Ave prasaMge to Avo svabacAva nahi karatAM nikhAlasa bhAve potAnI nabaLAIno gadagada haiye ekarAra ja karavAno hoya. hA! koI jyAre vyaktigata aneka vAra vAparanAranI niMdA badaboI kare tyAre e vyaktino bacAva karavAmAM Ave to te vAta judI che. potA mATe to potAnI nabaLAI svIkAravAmAM prAmANika rahevuM joIe. padmavijayajI navapada pUjAmAM paNa kahe che... "zuddha prarUpaNa guNa thakI je jinavara sama bhAkhyA re...'' prabhuno mArga anekavAra maLyo paNa dRSTirAga, kadAgrahathI niSphaLa gayo. sAdhanAmArgamAM sAdhako arasaparasa maLe tyAre ekamekanI sAdhanAnI anubhUtinI Apa-leno saMvAda sadhAya je ekamekane upara caDhAve. e sAdhako vAdamAM (nIce) nahi utare. cUkyA tyAM paDayA ! sAvagha te sAghaka ! Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI ajitanAthajI 66 vastutatvanI siddhi karavI te mokSamArga nathI paraMtu AtmAnI siddhi karI siddhAtmA, paramAtmA thavuM te mokSamArga che. vastuvicAre re divya nayana taNo re, viraha paDyo niradhAra; taratama jogere taratama vAsanAre, vAsita bodha AdhAra.. paMthaDo..5 pAThAMtare divyanI jaMgAe deva, jogenI jagAe yoga ane AdhAranI jagAe AcAra che. zabdArtha : vastutattvanI vicAraNA mATe divyanayana eTale ke pratyakSa jJAnI evA kevaLajJAnI bhagavaMto, tIrthakara bhagavaMto, gaNadhara bhagavaMto, zrutakevaLI bhagavaMto, pUrvadhara maharSio, AgamajJa zrutajJono nakkI viraha paDyo che. tethI ja vartamAnamAM ochAvattA sAdhano ane ochAvattA kSayopazamavALA jJAnIonA kAraNe ochAvattA saMskAranI gaMdhavALo, je AchApAtaLA sahu-sahunA vyaktigata kSayopazamanA AdhAre taratamatAvALo je bodha maLe che te ja eka mAtra jJAnaprAptino tathA mokSamArga nihALavA mATeno AdhAra che. lakSyArtha-vivecanaH vartamAnanI e durbhAgyapUrNa nakkara vAstavikatA che ke vastutattvanI sAcI vicAraNA karAvI sattattvane pamADe evA divyanayanono viraha paDyo che. divyanayano jenI pAse che tevA avadhijJAnI, mana paryavajJAnI, kevaLajJAnI je AtmAnI AMkhe joI zakanArA pratyakSajJAnI che; temanA AdhAre ja rAgarahita nirvAsita zuddha, sUkSma bodha thaI zake che. cakhudayANa, magnadayANa, saraNadayANa, bodiyANa, dhammadayA, dhammadesayANa vizeSaNothI jene saMbodhI zakAya evA namaskArya svayaMsaMbuddha, arihaMta, tIrthakara bhagavaMtono A kALamAM A bharatakSetramAM ApaNane sAdhanA karavI hoya teNe aMtaraMga duniyAmAM praveza karavo joIe. bahAramAM to jIvadayA, jayaNA ane - brahmacaryanI navavADanI pAlanA samavAya che ke nahi teTaluM ja jovAnuM hoya. Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 67 hRdaya nayana nihALe jagadhaNI Wan viraha paDyo che. eTaluM ja nahi paNa pratyekabuddha ane buddhabodhitano paNa yoga nathI ane prabuddhono paNa joga thato nathI ke jeo ApaNane divyacakSu ApI, mArga batADI mArge caDhAve. A paDato paMcamakALa che, jemAM nAtha vinAnA anAtha nirAdhAra chIe. tethI ja to mahivadehakSetre pukhkhalavai vijayamAM viharamAna bhAva jinezvara bhagavaMtazrI sImaMdharasvAmIne yAda karI duHkha vyakta karIe chIe.... "raMka taNI pare raDavaDyo, niradhaNiyo niradhAra; zrI sImaMdhara sAhibA, tuma viNa INa saMsAra.' bhagavAnanA virahakALanA AvA saMyogomAM paNa paMthaDo nihALavo che. mokSamArga jovo jANavo ne ArAdhavo che. bhagavAnanI gerahAjarImAM muzkelI ghaNI badhI che. sthUla carmacakSuthI eTale ke sthUlaTaSTithI jovA jatAM bhUlA paDI javAya ema che. puruSa paraMparAe cAlavA jatAM aMdha pAchaLa aMdha banI doravAI jaIne athaDAvA kUTAvA jevuM thAya che. zAstracakSue nihALavA jatA zAstrasaMmata suvihita cAritrapAlanAnA deza-kALa, saMyogo jaNAtA nathI. tarkavicAre vicAravA jatAM vastutattva to hAtha lAgatuM nathI paNa UlaTuM takarAramAM paDI javAya che. vastutattvane vastutattvarUpe yathArtha kahenArA, oLakhAvanArA, viralA khalaka AkhAmAM khoLyAM jaDatAM nathI. to have AvI nirAdhAra lAcAra paristhitimAM karavuM zuM? zuM amAre mArga nirIkSaNa, mArga parIkSaNa, mArga vicaraNa, mArga ArAdhana choDI devuM? samAdhAnamAM yogIrAjajI kahe che.... "taratama joge re taratama vAsanA re, vAsita bodha AdhAra. kavizrI kahe che ke bhale bhagavAna nathI, paheluM saMghayaNa nathI, cothA vyaktinA guNagAna gAvA karatAM vyaktinA matanA svIkAranI agatyatA che. vItarAganA zAsanamAM kyAreya vyaktinA baMdhanamAM na AvavuM. Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI ajitanAthajI ArAno kALa nathI, kevaLajJAna nathI, mokSa nathI, yathAkhyAta cAritra nathI paNa haju Ajeya mokSamArga to che ne? carama tIrthapati vartamAna zAsanapati mahAvIrasvAmIjInA zAsananI avicchinna paraMparA to cAlu ja che ne? bhale kevaLajJAnI, mana:paryava jJAnI, avadhijJAnI, zrutakevaLI nathI paNa prabhunA cAhaka ane vAhaka samyajJAnI gurubhagavaMto to che. bhale dvAdazAMgI nathI. paNa 45 Agama to che. taravAne mATe, pAra utaravA bhale jahAja nathI maLyuM paNa hoDakuM ke TakI rahevA pUratuM pATIyuM to maLyuM ja che. mokSamArge aDadhe raste, sAtamA apramatta sarvavirati guNasthAnakanI sparzanA to thaI zake ema che. bhagavAna svayaM bhAkhI gayA che ke ghasAtuM ghasAtuM paNa zAsana 21000 varSa sudhI cAlavAnuM che ke jyAre pAMcamA ArAnA cheDe duSpasahasUri AcAryanA kALamAM mAtra eka sAdhu, eka sAdhvI, eka zrAvaka ane eka zrAvikAno banelo caturvidha saMgha dazavaikAlika sUtranA mAtra cAra adhyayana rUpa zrutajJAnanA AdhAre Takaze. pUrNano joga che nahi. je kAMI joga che te apUrNa che. pUrNa eka bhede hoya. apUrNa aneka bhede hoya. emAM kALanA bhedathI paNa bheda hoya ane vyaktinA bhedathI paNa bheda hoya tethI temAM ektAthI mAMDI madhyamatA, jaghanyatA sudhInI ghaNI-ghaNI badhI taratamatA hoI zake che. kALa-kALe vyaktie vyaktie bodhanI taratamatA vyaktigata kSayopazamanA AdhAre hoya. - Aje vartamAnakALamAM jyAre divyanayana dharAvatA kevaLajJAnI bhagavaMtono viraha paDyo che tyAre mohanIyakarmanA kSayopazamanI vAsanAvALA (saMskAravALA) hoya evA guruono ja bodha maLe che. te bodha vaDe upAdAnanI jAgRti keLavI, maLelA nimittonI vaphAdArI keLavIe to mokSamArgamAM yathAzakya prayANa thaI zake che. vItarAga, sarvajJa, sarvadarzI, rasvapna buddhi e bhramita sAMzayika buddhi che. jAgRta buddhi e niHzaMka buddhi che. Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 69 hRdaya nayana nihALe jagadhaNI Wan nirvikalpa mahAvIra bhagavaMtathI sIdho Direct bodha nirvAsanika kahevAya kemake e nirvikalpanI vItarAgavANI che. e dhanavaMtarI vaidya jevA che ke jemanI pAse cokkasa nidAna, cokkasa cikitsA ane cokkasa auSadha che. jemane pada pratiSThA nAmanA kIrtinI kAmanA che, occhavo mahocchavo karAvavA che ane lokeSaNAmAM rAcavuM che tevAono bodha kema ane kevI rIte asara kare ? jene kaMcana, kAminI, kAyA, kIrtinI koI bhIkha ke kAmanA nathI, je vitaiSaNA, putaiSaNA, dAraiSaNA, lokaiSaNAthI sadaMtara para che tevA nigraMtha, jJAnI guruno avAsita bodha asarakAraka hoya. emanI ja vANI vItarAgavANI hoya-parAvANI hoya ane te paramapade pahoMcADanArI hoya. sAcA upadezakane to niMdaka ane vRMdaka baMne tulya hoya. e samadaSTi ne tRSNAtyAgI hoya. gALa bhAMDanAra pratye paNa tene karuNA hoya ke bicAro kevo bhArekarmI ke susAdhanane pAmIne paNa durdhyAnanI gartAmAM paDI karmothI chUTavAnA badale vadhu ane vadhu navA cIkaNA karmo bAMdhI rahyo che! jyAre vAsanAvALo bodha hoya te to kyAreka apakIrti maLatAM bebAkaLo paNa thaI jAya ane kIrti maLatAM phUlIne phALako paNa thaI jAya evI saMbhAvanA rahe. viziSTakoTinA anubhava jJAnI puruSa nahi maLe tyAM sudhI prAyaH badhe vAsita bodha che. vAto to badhI vItarAga, sarvajJa, mahAvIra bhagavAnanI mahAvIranA nAme ja karAtI hoya paNa sAthe potAnA nAma, potAnI mAnyatA, potAnI brAnDa, potAnuM lebala lagADI, sikko mArIne Ape. nirvAsanika-avAsita bodha-vItarAga bodha he prabho ! amane karma kAMi rAga-dveSa nahi karAvI zake. karma mAtra sukha-duHkha ke zAtA-azAtA ApI zake. karmarUpa atyaMtara nimittamAM kAraNatA che paNa kArakatA nathI. Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI ajitanAthajI 70 Aje kyAMya maLato jaNAto nathI. vAsita bodha paNa be prakArano che. eka to jo paropakAra mATenI vAsanA hoya to te sArI che paNa jo te bIjA prakAranI svArthanI badabUthI gaMdhAtI vAsanA hoya to te kharAba che. mokSa pAmavA mumukSune AtmadharmanI jarUra che. e mATe saMsAra tyAga karI sAdhuveza svIkAravA chatAM sAdhanAne anurUpa jIvana jo nahi jIvAya to te anukULa sAdhana mAtrathI kAMI mokSa nahi thAya. bAkI saMsAra ane gRhasthajIvana e to sAdhanAne pratikULa vAtAvaraNa che ke je vAtAvaraNamAM sAdhanA karavI ane mokSa pAmavo kaThina che. chatAMya jene bhItaramAM jAgRti varte che, te jAgRta upAdAnavALI vyakti to game tyAM ane game te vezamAM hoya e Atmadharma pAmI zake che ane bhavanistAra karI zake che. mULa vAta saMsArabhAva-dehabhAva-mohabhAva nIkaLI jAya ane AtmabhAvamAM rahevAya e jarUrI che. mamatva javuM joIe ane samatva AvavuM joIe, te agatyanuM che. hAsya e vikRti che. prasannatA e prakRti che. vItarAga dharmathI mokSa maLe. vItarAgadazAmAM mokSa maLe. jene potAnA vADAnuM, gacchanuM, saMpradAyanuM mamatva che tyAM AMzika dharma che. e paNa rIleTIva-vyavahArika dharma che paNa rIyala-naizcayika dharma nathI. jyAM pakSa che tyAM mokSa nathI. kAraNa ke pakSa che tyAM rAga che, vikalpa che ane ekAMtikatA che. anekAMtatA vinA AtyaMtikatA nahi Ave ! gaccha, saMpradAya e vyavasthA che. emAM rahevAno vAMdho nathI. gacchamAM, saMpradAyamAM raheto hoya paNa jo teno Agraha na hoya, ekAMta na hoya, guNagrAhI daSTi hoya, potAnI mAnyatA mujabanI AcaraNA ja sAcI ane anyanI ApaNAthI viparIta mAnyatAvALAnI AcaraNA khoTI Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 71 nA hRdaya nayana nihALe jagadhaNI evo Agraha nahi hoya to te saMpradAyamAM rahevA chatAM vItarAga-zAsanano anuyAyI che. eno mokSa thaI zake che. vicAravaMte vicAravAnuM to e che ke jo anya darzananI nayasApekSa satya mAnyatAne paNa e ekAMtika hovAnA kAraNe mithyA gaNAvatA hoIe to pachI ApaNAthI ekAMtika kema thavAya ? jyAM azubhane choDI zubhamAM AvavA pUratI ja vAto hoya e badhAMya rIleTIva vyavahAradharmo che. rIyala, vAstavika, naizcayika, nakkara dharma to e kahevAya ke jemAM zuddha AtmadharmanuM pradAna hoya ane badhAMya AgrahothI mukti hoya. baMdhanamAM to chIe ja! baMdhanathI to mukta thavuM che ane pAchA baMdhanamAM jAte jaIne kema baMdhAIe? cAmaDAnI AMkho je sthULarUpI che, te sUkSma-arUpI evA AtmAne jovA samartha nathI. AgaLa joyuM e pramANe AMkhane jovAnI maryAdA che. tenI dRSTi sAva sAMkaDI che ane AtmAnI jyota asIma-amApa-behada che. karoDo sUrya-caMdranA prakAza karatAM paNa adhika prakAzaka-zakti AtmAmAM che. enI zodha mATe AtmAmAM divyatAnI prApti mATeno divyavicAra pragaTavo joIe. e divyavicAra pragaTyA pachI ja, AtmatattvanI rUci thayA pachI ja aMdaramAM tattvazodha-satyazodhanI tAlAvelI jAge. bhAvanA nikhAlasa hoya ane anubhavajJAnI guruno joga thAya to kuMDalinI jAgRti ane AMtaracakSu-divyanayana e beu vAnA prabhukRpAthI prApta thaI zake che. yogya jJAna guruno meLApa na thAya to paNa mAro AtmA mArA deha-gharathI bahAra nathI, ema daDhatApUrvaka aMtaradhyAna dvArA nija AtmAnI zodhamAM lAgI javuM joIe. AvI AtmAnI saccAIpUrvakanI laganatAnA tapobaLathI ane svayaM AtmAnI zaktithI kudaratI rIte mArga ApoApa tuM tArAmAM Thara ! to tane bhAna thaze ke tuM ja bhagavAna che! Be Still and Feel that I am 'God'! Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI ajitanAthajI 72 hAtha lAgato jaze. potAnA potApaNAnI pratIti thavI jarUrI che ane potAnuM potApaNuM pote ja potAmAMthI potAnA prayatne pragaTa karI zakaze evI dRDhatAnI AvazyakatA che. 'utAvaLe AMbA pAke nahi' e uktithI dhIraja rAkhI dhUna lagAvI khaMtapUrvaka maMDyA rahevAnuM che. AtmAneM je divyanayanano eTale ke divya AtmajJAnIno viraha paDyo che te AtmazaktinA prabhAvathI prApta thaze. divyajJAnIno bheTo thatAM athavA to AvaraNa haThI jaI zuddhi thatAM sattAgata rahela jJAnano svayaM ughADa thaze. rIyala-zuddha Atmatattva jyAre anubhUtimAM Ave che tyArapachI te svAnubhUti saMpanna sAdhakane rIleTIva saMbaMdhI koI paNa Agraha raheto nathI. evA mumukSune sAcano svIkAra hoya che paNa tenI dRSTie je khoTuM hoya che tenuM prAyaH khaMDana hotuM nathI. kAraNa ke te syAdvAda zailie . samaje che ke pratyeka potapotAnA dRSTikoNa-View Point thI bole che. kendra-centre mAM rahIne to eka mAtra jJAnIpuruSa ja bole ane e jJAnIpuruSa pAchA samaje che ke je potAnA vyu poInTathI bole tene ApaNe khoTuM zA mATe kahevuM ? ApaNe ApaNA AtmadharmamAM rahevuM ane ene ApaNo Atmadharma samajAvavo. jethI e paNa senTaramAM AvatAM mAdhyastha thatAM ene badhuM ja samajAI jaze. sAcI samajaNa AvatAM jaNavAnuM ane jANavA javAnuM zamI jaze. pachI zamAvAnuM raheze ane dekhavA jANavA gayA vagara dekhAvAnuM ne jaNAvAnuM cAlu thaze. vItarAgadharma eTale vAdavivAda rahitano, matabheda, manabheda vinAno Atmadharmapremadharma-anekAntamArga-syAdvAdadarzana ! vItarAgavANI, nirahaMkArI syAdvAda-vANI hoya ! e je bole te nyAla thAya ! vItarAgavANImAMthI vijJAnInuM jagatadarzana bauddhika stare, anubhUtisaMpanna vyaktinA darzana jevuM hovA chatAM vijJAnIne eno anubhava nathI hoto. Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 73 hRdaya nayana nihALe jagadhaNI jharatAM vItarAgolathI koIne DaMkha na thAya ane duHkha na pahoMce. e sukhada hoya ! ene sAMbhaLavA AvanAra jaina jainetara badhAMya AnaMdathI sAMbhaLe, AnaMdane pAme, AnaMdanA mArge cAle ane AnaMdasvarUpa AnaMdaghanane pAme ! bole enuM ya kalyANa ane sAMbhaLe tenuM paNa kalyANa !!! AvA niranirALA taratama bodhathI taratama vAsanA eTale ke niranirALA taratama ochAvattA saMskAra hoya che. evA e taratama bodhano ja AdhAra A kalikAlamAM laI enA Teka-Teke zraddhA ane saburI-dhIraja rAkhI pragatinA vikAsapaMthe saMcaravAnuM rahe che. ' . mArI cIja - mAruM zuddha Atmadravya-jIvadaLa mArI pAse ja che. dravyathI paripUrNatA che paNa paryAyathI apUrNatA che. dravya sva che. ene koI laI jaI zake ema che nahi ane paryAya kramabhAvI hovA chatAM e dravyathI judI paDatI nathI. zraddhA rAkhI dhIrajathI puruSArtha karatAM rahevAthI dravyanI paripUrNatA paryAyamAM pariNamita karI zakAya che. dravyadRSTi rAkhI paryAya-vizuddhi karatAM rahevAnuM che. bhale mokSa Aje nathI paNa akhaMDa saLaMga ne saraLa cauda guNasthAnakano mokSamArga to Aje paNa che. to te muktipatha upara Daga mAMDatA rahI samya darzanathI zarUAta karI jyAM sudhI cAlI zakAya tyAM sudhI cAlatA rahIne jeTale sudhI pahoMcAya teTale sudhI pahoMcavAnuM che. mokSanA lakSe muktipatha upara prayANa jArI rAkhavAnuM che. kalyANakArI mArge prasthAna karatAM rahenAranuM moDuM-vaheluM kalyANa thayA vagara rahetuM nathI. bhAMgyuM bhAMgyuM toya bharUca che. khaMDiyera to paNa mahelanuM che. vaibhAvikadazA che paNa te svabhAvanI che. virUpa che paNa te svarUpanuM dhyAnAdi sAdhanAno samaya e paramAtmA sAthenI epoInTamenTa che je visarAvIM ke cUkavI na joIe. Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI ajitanAthajI 74 virUpa che. vikRti, prakRtinI che jene saMskRtithI prakRtimAM pheravI zakAya ema che. e nAno paNa rAIno dANo che. vAsita to vAsita paNa bodha che. bhale divyajJAna ke vItarAga sarvajJano bodha nathI. paraMtu vItarAgatA-sarvajJatAnA vAhaka ane cAhakano bodha to che. jinavacanajinavANI che je bodhibIja bodhilAbha ApavA sakSama che. jevo tevo paNa bhagavAne pUro pADelo, bhagavAna banavA mATeno Teko che-AdhAra che. mArgayUta thavA karatAM to mArgapathika (mArgapatita) rahevuM hitAvaha che. bhale sAkSAt bhAva tIrthakaranI-sarvajJanI vItarAgavANI nathI maLI paNa vItarAga-vAsita jJAnInI, vairAgInI vItarAgI banAvanArI vairAgavANI to Aje ya maLI rahI che. kALalabdhi laDI paMtha nihALazuMre, e AzA avalaMba e jana jIve re jinajI! jANajo re, "AnaMdaghana" mata aMbA.paMthaDo..6 pAThAMtare 'nihALazuM re' nI jagAe nihAlasaI re; avalaMbanI jagAe avilaMba ane kaDInuM trIjuM caraNa pAThAMtare "e jana jIve re jina nahi jANiyAM re.." che. zabdArtha kALa paripakva thavAthI yogyakALe mArgane nihALazuM, jANazuM ane ArAdhazuM. samaya pAkaze, AnaMdaghana svarUpa AMbo (aMba) mahoraze ane phaLa (kerI) lAgaze arthAt AnaMdaghana svarUpa pragaTaze e zraddhAnA (AzAnA) avalaMbane-Teke hAlamAM to A jIva jIvI rahyo che ema he jinezvara ! Apa jANajo. lakSyArtha-vivecana : paMthaDo nihALavAmAM - vATaDI vilokavAmAM ghaNI-ghaNI kaThinAI che. stavananI bIjIthI pAMcamI kaDImAM e badhI jJAyakabhAvamAM pAchA pharavuM e ja sAcuM sArthaka pratikramaNa che. Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 75 : hRdaya nayana nihALe jagadhaNI kaThinAI-muzkelIone varNavyA bAda yogIkavizrI have A aMtima kaDImAM e muzkelIonI vacce paNa mArgane pAmavAno ane mArgamAM TakI rahevAno aDaga AtmanirdhAra-AtmavizvAsa jAhera kare che. eozrI kahe che ke bhale e badhI muzkelI hoya ! e vikaTa paristhitimAM paNa huM ajita guNadhAmane pAmavAnuM mAruM puruSAtana choDIza nahi. ! kAryasiddhi thavAmAM kALa, karma, puruSArtha, niyati-bhavitavyatA ane svabhAva e pAMceya samavAyI kAraNono bhego phALo hoya che. niyatinI mane khabara nathI eTale bhavitavyatAnA bharose besI nahi rahetAM, huM to karma karato rahIza, puruSArtha kheDato rahIza jethI karma sAtha Ape ane kALa sAnukULa thatAM svabhAvanuM pragaTIkaraNa karI zakuM ! Avo udyama karIza to ja bhavasthitino paripAka thaze. te udyama paNa bhavitavyatAnA bhAgarUpa nizcita niyati che, je kevaLajJAnI bhagavaMtoe emanA kevaLajJAnamAM joI che ane jANI che. labdhi pAMca prakAranI che. kALalabdhi, bhAvalabdhi, karaNalabdhi, upazamalabdhi ane kSAyikalabdhi. kSAyikalabdhi eTale ke sarva karmakSayathI prApta thatAM svarUpaguNanI labdhi ane te mATenI sAnukULa kALalabdhi bhale hAla vartamAnamAM mane maLI nathI. paraMtu bhAvalabdhi je prApta che, te zaktithI evA bhAva karIza ke jenAthI AgaLa upara apUrvakaraNa ane anivRttikaraNa karavAnI karaNalabdhi vaDe upazamalabdhi eTale ke upazamasamakitane prApta karI svarUpadaSTA-mArgadaSTA banI zakuM ! svarUpaTakhA banyA pachI kALalabdhine lahIne eTale ke pAmIne sAdhanAnA kramamAM prathama cittanI nirmaLatA, . pachI samatvajanya sthiratA ane aMte svamAM lInatA-svamayatA che. Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - zrI ajitanAthajI zrI ajitanAthajI 76 76 AgaLano paMtha nihALazuM arthAt paMtha upara cAlIza- mArgane ArAdhIzasvarUpakartA banIza. e AsthA-zraddhA (Aza)ne avalaMbIne enA ja AdhAre e jana eTale ke e sAdhaka mumukSu jIve che arthAt enI sAdhanA jIvaMta rahe che ema jinajI-jinezvara bhagavaMtoe jaNAvyuM-pharamAvyuM che. yogIrAja AnaMdaghanajIe to pada-7mAM "AzA mArI Asana dharI ghaTameM ajapAjApa jagAve" ane pada-28mAM "AzA oranakI kyA kIje, jJAna sudhArasa pIje" nA padagAnathI AzA je abhilASA-IcchAnA arthamAM che, tenA avalaMbanane avagaNavA jaNAvyuM che. jyAre ahIM "AzA avalaMba" zabdaprayoga dvArA AzAnA arthamAM AsthA-zraddhAAtmavizvAsa rAkhI kALalabdhi AvIne UbhI ja raheze e dRDhanirdhArathI puruSArtha jArI rAkhavA jaNAvyuM che. AnaMdaghanano mata - abhiprAya evo che ke "utAvaLe AMbA pAke nahi." kahevata evI che ke "bApa AMbo vAve ane dIkaro enA phaLa meLave." AMbo vAvyA-ropyA bAda vIsa varSe phaLa Apato thAya che. garbha rahyAM pachI zizujanma, nava mahinA vItethI thato hoya che. ema kALalabdhi lahI AnaMdaghana svarUpa-paramAtmasvarUpa prAgaTya mATe paNa adhyAtmakSetre zraddhA ane saburInI AvazyakatA rahe che. hatAza nirAza thaI "AnaMdaghana mata' - paramAtmapathane aMba eTale ke AMbavA-nirodhavA jevo nathI paNa zraddhA rAkhI dhIrajapUrvaka khaMtathI je kALa pakavavAno puruSArtha karato rahe che te jaNa(jana)ne jinajIe jIvaMta "jANyo che. bAkI to saMsAramAM rajhaLapATa karatAM maraNane ja zaraNa thavAnuM che. kALalabdhi paripAka thavAmAM Avazyaka puruSArthane paNa jinezvara bhagavaMtoe emanAM kevaLajJAnamAM joyo ne jAmyo che. aMtarmukhavRtti ane asaMgapaNuM sAghutAnA prANa che. kriyAkAMDa ane bAhyAcAra e yAtrinuM bahAranuM khokhuM che. gupti ane AMtarajAgRti enA prANa che. Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 77 hRdaya nayana nihALe jagadhaNI 5 A viSayamAM yogIrAjajInuM kahevAnuM tAtparya e jaNAya che ke jIvanI jevI jevI kALalabdhi hoya tevA prakAranA ja nimitto eTale ke dravya-kSetra-kALa-bhAvanA saMyogo jIvane bhavasAgara taravA mATe maLe che. zAlibhadra, meghakumAra, dhanAjI, kAkaMdInA dhannA, vigerenI kALalabdhino paripAka utkRSTapaNe thayelo tethI temane prakRSTa jJAnavALA vIraprabhuno yoga sAMpaDyo. svayaM bhagavAna dvArA teone utkRSTa jJAna maLyuM arthAt 'nirvAsanika bodha maLyo. tenA AlaMbane teoe utkRSTa AtmavIrya phoravyuM ane karmanA AvaraNone toDI nAkhyAM. paNa prabhu ! amAre to divyacakSuvALA paramAtmA kevaLIbhagavaMto, gaNadhara bhagavaMto, zrutakevaLI bhagavaMtono viraha paDyo che. amAre to taratama-bodhavALA guruo ane tenA dvArA taratama vAsanAothI vAsitabodha e ja eka mAtra AdhAra A viSama vartamAnakALamAM A bharatakSetre che. chatAM paNa ame enA AdhAre ApanA vizuddha mokSamArgane pAmavAno prayatna karatAM ja rahIzuM. hRdayanI prAmANikatA ane tArI karuNAthI bhItaranI ApasujhathI(AtmasujhathI) tAro mArga samajavA mathazuM to eka samaya amAro paNa evo Avaze ke amArI paNa kALalabdhi pAkI jaze. amane paNa utkRSTa jJAnIpuruSano bheTo thaze, jenA dvArA avAsitanirvAsanika sIdhesIdho Atmabodha maLaze ane amAruM AtmakalyANa thaze. vartamAnakALe je TAMcA sAdhana maLyAM che, vAsita bodhavALA chatAMya je tArA cAhaka ane vAhaka evA guru maLyAM che temAM pramAdI nahi banatAM, nirAza ane hatAza thayA vinA ame paNa ApanA cIMdhelA sAcA rAhane pakaDIne vahelAM-moDAM kalyANa sAdhazuM ja ! e ja AzAne avalaMbIne A sevaka atyAre to kALalabdhine pAmavAnA lakSapUrvaka kALa nirgamana karI rahyo che. AnaMdaghana svarUpa AtmAne pAmavAno-AMbavAno A ja samyak gupti mAMge che AtmasAdhanA kendrita jIvana ane samiti mAMge che prANI mAtra pratye vAtsalyathI ghabakatuM haiyuM. jIva mAtra pratyenA jIvatvano Adara. Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI ajitanAthajI 78 vicAra che. A kuMDA avasarpiNInA paDatA paMcamakALamAM paNa jinabiMba, jinamaMdira, jinAgama ane sarvaviratidharano yoga ane AlaMbana maLyA che. e kadAca amArA upAdAnane anurUpa eka prakAranI kALalabdhi ja che, je AgaLa upara kSAyikatAne prAyogya kALalabdhi meLavI Apaze. e zIghrAtizIghra maLe evI Apa kRpA varasAvajo ! vadhAre UMDANathI sUkSma rIte vicArIe to yogIvarya AnaMdaghanajInuM kahevAnuM tAtparya, e paNa hoi zake che ke je kAMi bodha maLyo che ane maLI rahyo che te anya vyaktinI svAnubhUtimAMthI pragaTelI bodhavANI che. eTale te vAsI che. e bodhane-e kathanane huM jyAM sudhI jAte anubhavuM nahi tyAM sudhI te bodha mane tAjagI ApanAra nathI, tethI mAre mATe te vAsI che. arthAt je bodha - je kathana che tenuM svayaM anubhavana na thAya tyAM sudhI te svAnubhava nathI. mATe he prabhu ! zIghrAtizIghra evo avasara Ave ke Ape kathana karela AtmadazAnuM mane anubhavana thAya. bodha e hojanuM saMgrahita jala che je vAsI hoya che. jyAre anubhita e kUvAmAMthI phUTatI bhUtalanI bhItaranI saravANInuM jala che. jJAnanA pramANanI nahi paNa jJAnanI asaranI kiMmata moTI che. Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 79 hRdaya nayana nihALe jagadhaNI 3 zrI saMbhavanAtha stavana | rAga : rAmagiri ... "zatalI ramIne kihAMthI AvI A re.." e dezI saMbhavadava te dhUra sevA save re, lahI prabhu-sevana bheda; sevana-kAraNa pahilI bhUmikA re, abhaya aMSa akheda. saMbhavadeva01 bhaya caMcaLatA ho je pariNAmanI re, dveSa arocaka bhAva; kheda pravRtti ho karatAM thAkIe re, doSa abodha likhAva. saMbhavadeva02 caramAvarate caramakaraNa tathA re, bhavapariNati paripAka; doSa TaLe vaLI daSTi khUle bhalI re, prApati pravacana vAka. saMbhavadeva03 paricaya pAtika ghAtaka sAdhazuM re, akuzala apacaya ceta; graMtha adhyAtma zravaNa manana karI re, parizIlana naya heta. saMbhavadeva04 kAraNa joge ho kAraja nIpaje re, emAM koI na vAda; paNa kAraNa viNa kAraja sAdhIe re, e nija mata unmAda. saMbhavadeva05 mugdha sugama karI sevana Adare re, sevana agama anUpa; dejo kadAcita sevaka yAcanA re, "AnaMdaghana'rasa rUpa. saMbhavadeva06 varastusthitine nahi badalIe to cAlaze paNa ApaNe manaHsthitine to badalatA zIkhavuM paDaze. Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ S A M B: E A N N A T E GWAN vizva-bhavya-janArAma-kulyA-tulyA-jayanti taaH| dezanA-samaye vAcaH, shriismbhv-jgtpteH|| // 3 // Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3 nAma : 3 jA zrI saMbhavanAtha lAMchana : ghoDo rAzi : mithuna gaNa : deva mAtA H senAdevI pitA : jitAri garbhavAsa : 9-6 dIkSA paryAya : 1 lAkha pUrvamAM 4 pUrvAMga ochA sarva AyuSya : 60 lAkha pUrva, samyaktva pAmyA pachInI bhava saMkhyA : 3 bhava cyavana kalyANaka nakSatra sAthe H mRgazIrSa jJA. su.8 saMbhavanAthajI janma kalyANaka nakSatra sAthe H mRgazIrSa mAga su.14 dIkSA kalyANaka nakSatra sAthe H mRgazIrSa mAga su.15 kevaLajJAna kalyANaka nakSatra sAthe H mRgazIrSa Aso va.5 nirvANa kalyANaka nakSatra sAthe H mRgazIrSa cai. su.5 : janmanagarI : zrAvasti dIkSAnagarI : zrAvasti devaLajJAnanagarI : zrAvasti nirvANabhUmi : sammetazikhara Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI saMbhavanAthajI 80 prathama RSabhajina stavanAmAM sAdhyano nirdhAra karyo. bIjA ajitajinanI stavanA karatAM e sAdhyanI prApti mATenA mArganu nirIkSaNa eTale vilokananI vAto karI ane e paMtha nihALavAmAM naDatararUpa muzkelIo vicArI. kALalabdhi thatAM e badhI muzkelI dUra thaze, e jaNAvyA pachI, have A trIjA saMbhavajina stavanamAM bhavasthitino paripAka karavArUpa, yoganI pUrvasevA, ke je bhUmikAnI zuddhirUpa eTale ke upAdAna-kAraNa taiyAra karavA svarUpa che tenI vicAraNAne gUMthI che. je koI vRtti ke pravRtti vinAzIthI eTale ke asathI choDAve che ane avinAzInI eTale ke satnI sAthe joDANa karAvI Ape che te sarva 'yoga' che. bahu jADI bhASAmAM kahIe to jAtanuM jAtanI sAthe joDANa-saMdhANa-yojana karI Ape te yoga che. evA yogane yogya thavuMtenA mATenI pAtratA keLavavI e yoganI pUrvasevA che. e bhUmizuddhijAtazuddhi che. e jAtazuddhinI vicAraNA eTale A trIjuM saMbhavajina stavana. jAtanI zuddhi thayA vinA eTale ke upAdAna kAraNa taiyAra thayA vinA mokSamArga ArAdhAto nathI ane mokSa pamAto nathI. jo upAdAnanI zuddhi nathI to, prabaLa nimitta-kAraNa, apekSA-kAraNa ane asAdhAraNa kAraNa maLavA chatAM phaLatAM nathI. pUjya devacaMdrajI mahArAjA paNa mahAvIra stavanAmAM jaNAve che... svAmi-darisaNa samo, nimitta lahI nirmaLo, jo upAdAna e zuci na thAze; doSa ko vastuno, ahavA udyama taNo, svAmi-sevA lahI nikaTa lAze. tAra0 jIvana taraphano ApaNo abhigama e nakkI kare che ke jIvana ApaNA tarapha kevo abhigama rAkhaze ? Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 81 hRdaya nayana nihALe jagadhaNI 5 A dIpa prAgaTya pUrvenI vATa banAvI ghI pUrIne koDiyuM taiyAra karavAnI prakriyA che. saMbhavadeva te dhUra sevo save re, lahI prabhu-sevana bheda; sevana-kAraNa pahilI bhUmikA re, abhaya adveSa akheda. saMbhavadeva te dhUra sevo save re...1 pAThAMtare 'deva' te nA sthAne 'devata'; 'dhUra sevo save re' 'nA sthAne 'citta dharI sevIe'; 'lahI' nA sthAne 'lahe' ane prabhu nA sthAne 'Iju' che. zabdArtha : prabhu H prabhu - vItarAga jinezvaranI sevAnA bheda eTale ke judA judA prakArane temaja te sevAnA UMDA rahasya-marmane lahI - eTale samajI laIne sahu prathama-dhUra - pahelA to saMbhavanAtha jinezvara devane sarva bhede-sarva prakAre sahu koIe sevavA joIe. devasevA-prabhusevAnuM kArya thaI zake tenA kAraNarUpa-mULarUpa bhUmikAzuddhi, prakSAlana-zuddhikaraNarUpa abhaya, dveSa ane akheda che. lakSyArtha-vivecana H prabhu prAptinA mArganI ArAdhanAnI duSkaratAnA darzana karAvyA bAda 'kALalabdhi lahI paMtha nihALazuM re....'' paMktinA anusaMdhAnamAM, yogIrAjajI ApaNane bhavasthiti paripAkanI bhUmikA tarapha dorI rahyAM che. mArgane pAmelo, mArgano jANakAra, mArgadarzaka to mArgazodhakane-mArga bhUlelAne mArga batADe. pachI e batADelA mArge, mukAme pahoMcavA mATe cAlavAnI kriyA-AtmavIryanuM sphuraNa to vaTemArgu evA pathike ja karavuM paDe. jevuM AtmadravyanuM svarUpa tevo ja teno zuddha paryAya, tenuM nAma mokSa ane Atmadravya zuddha chatAM karmanA yogathI vartamAnamAM azuddha paryAya, tenuM ja nAma saMsAra. Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI saMbhavanAthajI 82 jema-darpaNamAM ApaNuM pratibiMba nihALIne ApaNA caherA upara rahela DAghAone dUra karI cahero nikhAravAnuM eTale ke svaccha karavAnuM kAma karIe chIe, e ja pramANe prabhupratimAmAM ApaNA zuddhasvarUpanA darzana karavAnA che. svayaMnA paramAtmasvarUpa uparanI azuddhione nihALIne, tenI pIDA anubhavavAnI che ane azuddhi tathA AvaraNane haTAvavAno puruSArtha karavAno che. hRdayasthAne darpaNa rAkhI, paramAtma pratibiMbane jhIlI, paramAtmAnuM hRdayasiMhAsanuM sthApana karavAnuM che. e AdarzarUpa niSkalaMkImAM svayaMnA kalaMkane dekhI, svayaM niSkalaMka banI, e paramAtmA jevA cidAdarza banI sakala sRSTine potAmAM pratibiMbita karI, cidAdityarUpe prakAzIne, cidAkAzarUpe vyApaka banIne svayaMnA cidAnaMdamAM ramamANa thavAnuM che. pU. upAdhyAyajI udayaratnavijayajInA zAMtinAthajInA stavanamAM prabhunI prabhutA-niSkalaMkatAnI sAme saMsArI jIvanI laghutA-kalaMkitatAne varNavI che ke.. huM to krodha kaSAyano bhariyo, tuM to upazamarasano dariyo; to ajJAne Avariyo, tuM to kevalakamalA variyo... suNo zAMtijiNaMda sobhAgI. prakRtine-svabhAvane samajIe to vikRti-vibhAva samajAI jAya ema che. . darpaNapUjAno duho paNa Aja prakAranI vAta kahe che... "prabhu darzana karavA bhaNI, darpaNa pUjA vizALa; AtmadarpaNathI jue, darzana hoya tatkALa." prabhu ! jevo tuM che tevo ja huM chuM ! tAruM svarUpa pragaTa che. mAruM ekalA upAdAnathI kAryasiddhi nathI tema kevaLa ekalA nimittathI paNa kAryasiddhi nathI. e to upAdAnA ane nimitta potapotAnI kakSAmAM samAnabhAve jyAre bhegA thAya tyAre ja koIpaNa kAryanI siddhi thAya che. Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 83 hRdaya nayana nihALe jagadhaNI svarUpa prakRtinA doSoe karIne azuddha thaI gayuM che, AvarAI-DhaMkAI gayuM che. prabhu pratimAmAM upayoga-avinAzItA ane pradeza-sthiratvanA darzana thavA joIe. paramAtmA abhaya che eTale ke caMcaLatA rahita acala, aDaga, sthira che. paramAtmA adveSa che eTale ke vItarAga che, kAraNa ke dveSanA mULamAM rAga che. rAganuM jyAM poSaNa nathI thatuM tyAM ja DheSa pragaTe che. mATe je adveSa che te vItarAga che. vaLI je akheda che te prasanna che. Ama paramAtmAmAM rahela sthiratA, vItarAgatA, prasannatAno vicAra karIne, svayaMnI asthiratA-caMcaLatA-bhayabhItatA, rAga-dveSayukta dazA, vAta vAtamAM AvI jato kaMTALo, aprasannatA ane tethI lAgatA thAkane ane thatAM khedane jovAnA ne jANavAnA che. pachI e sarvane, sahu prathama athavA to mukhyapaNe (dhUro saMbhavadevanI sevanA-bhajana-pUjanA-prArthanA karIne dUra karavAnI bhUmikA mAMDavAnI che. '' yogIrAjajI jaNAve che ke chUTavA IcchanAre ja chUTavA sajja thavuM paDatuM hoya che. tema thavA mATe ene huM baMdhanamAM chuM ane e baMdhananuM mane duHkha-pIDA che, evuM bhAna thavuM joIze. AMpaNuM upAdAna ApaNe taiyAra karavuM te ja dharma che. ApaNAmAM rahela prakRti-karmanA doSone kAraNe zarIra dhAraNa karavuM paDyuM che ane mana-vacana-kAyAnA yoganI sAthe-sAthe manabuddhi-citta-ahaMkAra paNa UbhA thayA che. enA kAraNe ja AtmAnuM jJAna AvarAI-DhaMkAI gayuM che ane AtmA ajJAnI-alpa jJAnI thayo che. pariNAme e AnaMdathI vikhUTuM paDI gayuM che, tethI jJAna badhe potAnA AnaMdasvarUpa - sukhasvarUpane ja khoLyA kare che. potAnuM je potApaNuM khovAI gayuM che tene e zodhyA kare che. prabhunI pUjA e jema prabhupUjA che ema te svayaMnA zuddha vizuddha sAdhyano nirNaya, tenuM nAma nizcaya ane sAdhyanI siddhi mATe suyogya sAdhanomAM pravRtti, tenuM nAma vyavahAra Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI saMbhavanAthajI paramAtma-svarUpanI pUjanA-bhajanA paNa pUjA che. paramAtmapUjAnA AlaMbanathI svayaMnA paramAtma-svarUpanuM pragaTIkaraNa karavAnuM che. tethI to padmavijayajIe gAyuM... jina uttama guNa gAvatAM, guNa Ave nija aMga; padmavijaya kahe eha samaya prabhu pALajo, jema thAuM akSaya abhaMga. prathama 84 kahyu che... jinapada nijapada eka hai, bheda-bhAva kachu nAhI; lakSa thavAne kAraNe kahyA zAstra sukhadAI. kabIrajI paNa gAya che... tU tUM karatA teM bhayA tujhameM rahA samAya, tujha mAhIM mana mili rahA aba kahuM anatana jAya.. he. bhavyAtmA ! tAruM devapaNuM eTale devata-devatva-divyatAparamAtmatva, tArAmAM ja apragaTapaNe, sattAgata bhaMDArAyeluM paDyuM che. tethI jANe kavirAja kahe che ke he deva thavAne saMbhavelo sahuthI pahelAM to tuM tArA ja daivatvanI oLakha karI laIne enI ja bhajanA-sevanA kara ! puruSArtha karIne saMbhavane saMbhava banAva ! jIva dhAre to enA potAmAM rahela zivatvane prayatna karI pragaTa karI zake che. saMbhavita che paNa jIva prayatna kare to ja e saMbhavita; saMbhavita thAya. e sevanane mATenI pahelI bhUmikA-pIThikA e che ke abhaya, adveSa, akheda guNa keLavavArUpa upAdAnane taiyAra karavAthI svayaMnA paramAtmatvanI oLakha karI zakAya che. siddhatvanA kAryarUpe je upAdAna pariNamI zake tevA potAmAM vizvamAM koipaNa kArya evuM nathI ke upAdAna ane nimitta e ubhaya kAraNa sivAya ghaTamAna thatuM hoya. Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 85 hRdaya nayana nihALe jagadhaNI rahela saMbhavita-zakya evA kAraNa upAdAnane taiyAra karavuM e sarvaprathama pradhAnapaNe karavAnI jarUra che. kAraNa ja kAryarUpe pariNamatuM hoya che. kAraNa sevana vinA kAryasiddhi nathI. kAraNa eTale ke sAdhana maLavA chatAM sAdhyanI siddhi karavI nahi te apAtratA-mUrkhatA che ane kAraNa sevyA vinA kAryasiddhine IcchavI te unmAda-gAMDapaNa che. tethI ja ayogya, mUrkhane sAdhana ane sAdhanA ApavAmAM AvatA nathI. kadAca jo maLyAM hoya to tenA durupayogane kAraNe potAnI ja mUrkhatAthI e sAdhano gumAvI bese che. te ja pramANe sAdhana vinA-sAdhanA vinA siddhine IcchanAro-kAraNanA sevana vinA kAryasiddhine vAMchanAra zekhacallInI jema havAmAM havAI-killA bAMdhanAro, gAMDo che. yogIrAjajIne mana to trIjo saMbhava jinezvara ja vasyA che ane emanI ja prArthanA-stavanA-ArAdhanA teozrI karI rahyAM che. paraMtu saMbhavadevA te...ke pachI saMbhava devata... zabdaprayogathI hRdayanI vizALatA dAkhavatA ajainane paNa jaNAve che ke je koI deva tarIke saMbhavatA hoya, jemanAmAM tamane devata-devatva saMbhavita jaNAtuM hoya, te te devane sevIne eTale ke emanA zaraNe rahIne tamArA potAnA devatvane pragaTa karavAnA kAryanA kAraNarUpa pUrvasevArUpe tame abhaya, adreSa, akheda thAo ! 'deva' zabdamAM sarva devono samAveza karavA dvArA "cArisaMjIvanIcAra" nyAye kALakrame karIne saMjIvanIcAranA cArAne pAmI AtmA enA (mULa) maulika zuddha parama AtmasvarUpane meLave-pragaTa kare; evo gaMbhIra Azaya yogIrAjajIno hoI zake. bhUmikA zuddhi na thAya tyAM sudhI tenA upara koI suMdara darzanIya AnaMdadAyI citarAmaNa thaI zakatuM nathI ke pratibiMba upasatuM nathI. e Aje ApaNAmAM ApaNI avaLI yAlamAM vimAnanA jevo vega che ane savaLI yAlamAM kIDI jevI maMda gati che. Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI saMbhavanAthajI , 86. mATe zAstromAM eka suprasiddha dRSTAMta ApavAmAM Ave che. eka rAjAne tyAM be citArA potAno kasaba dekhADI InAma levA Ave che. rAjA emane kalA dekhADavAnI taka Ape che. joItI sAmagrI pUrI pADe che. vacce paDado rAkhI baMne citArA sAmasAmI divAla upara potAnA kasaba (karataba)nI rajuAta kare che. eka citArAe khUba suMdara citra citaryuM hoya che. bIjA citArAe mAtra divAlane ghasI ghasIne sapATa, saraLa, zuddha ane cakacakita banAvavAnuM ja kArya karyuM hoya che. rAjA baMnenA kAryanuM nirIkSaNa kare che. pahelAM citArAnA suMdara citrathI prasanna thAya che. bIjA citArAnA kAryane joIne kahe che ke citra kyAM? rAjA Azcaryacakita thAya che ke ANe koI citra doryuM ja nathI ane basa divAla ghasaghasa karI cakacakita ja banAvI che. citAro potAnA kArya upara mustAka che. rAjAne kahe che A vacce je AvaraNa-paDado-aMtarapaTa che te haThAvo. ema karatAM ja sAmenA citrakAranuM citra bIjA citrakAranI zuddha cakacakita karelI divAla upara pratibiMbarUpe jhIlAyuM. pahelAM citArAnuM pratibiMbita thayeluM citra evuM to jIvaMta lAgatuM hatuM ke rAjA e citrakAra upara ApharIna thaI gayo. eTaluM ja nahi paNa svarUpanA darzanano bodha prApta thayo. kathAno upanaya e che ke jAtane zuddha karavAnI che. citrAmaNa karavAnuM nathI. eTale ke vicAro ne vikalpamAM aTavAvAnuM nathI paNa citrAmaNa karyA vinAnA nirvikalpa nirIka banI rahevAnuM che. jAtane ghasI ghasIne jaDatA-vakratAne choDIne RjutA-saraLatAne nikhAravAnI che. upAdAnane evuM taiyAra karavAnuM che ke paDado haTatAM eTale ke karmanA AvaraNo tUTatAM ja nirmaLa banelI paryAyamAM dravyanuM dravyatva prakAzita thAya - svarUpa - svabhAvanuM pragaTIkaraNa thAya ane sRSTi sakaLanA AnaMda vATe ghATe ke koI hATe veyAto nahi maLe. ApaNAmAM rahelA ApaNA ja AnaMdanuM ApaNe saMvardhana karIne ApaNe ja ApaNA vardhamAna thavAnuM che. Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 87 , hRdaya nayana nihALe jagadhaNI $ sarva-dravyo enA sarva-bhAva sahita pratibiMbita thAya-jhIlAya-jaNAya dekhAya. mATImAMthI eka kuMbhanuM-maTakAnuM sarjana karavuM hoya to temAMya keTakeTalAM kAraNo, saMyogo, sAdhanasAmagrI, paryAvaraNIya anukULatA hAjara hoya che, tyAre tenuM nirmANa thAya che! yogya-svabhAvavALuM, yogya-dravya, kartA pratibaMdhaka-tattvano abhAva, yogya-kALa ane sIdhI ke ADakatarI rIte madadakartA kudaratI bAbatono sumeLa maLe che tyAre suniyojIta suMdara nirmANa thAya che. " evuM ja AtmAnA paramAtmasvarUpe vikasita thavAnI bAbatamAM che; jemAM anekAneka kAraNo, sAdhano, saMyogo ane paribaLo bhAga bhajavatAM hoya che. e vikAsanI pIThikArUpa pahelI bhUmikA atre abhaya, adveSa, akheda banavAnI batADI rahyAM che. eka jJAnI puruSe kahyuM che ke maMda viSayane saraLatA saha AjJA suvicAra; karuNA komaLatAdi guNa, prathama bhUmikA sAra. pAMce IndriyonA viSayamAM maMdatA, saraLatApUrvaka prabhu AjJAnusAra tattvArthanI suvicAraNA ane karuNA, komaLatAdi guNaprApti e prathama bhUmikA che. rokyA zabdAdi viSaya saMyama sAdhanA rAga, jagata ISTa nahIM AtmathI, madhyapAtra mahAbhAgya. zabdarUpAdi viSayono nirodha karI saMyamI thaI sAdhanA mATenA je rAgI che-rUcivALA che ane jemane AtmAthI adhika jagatanI koI mAgaze tene maLaze, zodhaze tene jaDaze. Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI saMbhavanAthajI cIjanI mahattA nathI evA AtmA mahAbhAgyazALI che; je bIjI bhUmikAnA madhyama-kakSAnA pAtra, sAdhaka che, sAdhu che, muni che. nahIM tRSNA jIvyA taNI, maraNa yoga nahIM kSobha; mahApAtra te mArganA, parama yoga jita lobha. 88 jene jIjIviSA nathI ke maraNano bhaya nathI ane lobhane jItI laI parama samabhAva, samatAyogamAM varte che, te A mokSamArgamAM AgaLa vadhelA, nikaTa mokSagAmI evA mahAna UMcI bhUmikAe rahela mahApAtramahAtmA che. bhaya caMcaLatA ho je pariNAmanI re, dreSa arocaka bhAva; kheda pravRtti ho karatAM thAkIe re, doSa abodha likhAva.. saMbhavadeva..2 pAThAMtare 'pravRtti'nuM 'pravarte' ane 'likhAva'nA sthAne 'lakhAva', 'lakhAvi' che. zabdArtha : pariNAma eTale ke vicAronI asthiratA-caMcaLatA te bhaya, tattva prati aruci eTale ke ghRNAno bhAva hovo te dveSa ane pravRtti karatAM Avato kaMTALo ane anubhavAtI thakAvaTa te kheda evA traNe bhaya, dveSa ane kheda e abodha eTale ke ajJAnanA kAraNe nipajatA doSa che, ema likhAva eTale gaNAva-samajuM. athavA A traNe doSa e ajJAnInuM likhAva-lakhAva eTale lakSaNa samajavuM. lakSyArtha-vivecana : stavananI prathama gAthAmAM abhaya, dveSa, akheda e traNane prabhunI sevAnA sevanakAraNarUpa guNa gaNAvyA. have A bIjI gAthAmAM e sevananA kAraNarUpa pAyAnA prAthamika mULabhUta je guNo che, te guNo nahi hoya ane enA pratipakSI avaguNa eTale ke doSa hoya to zuM thAya? e jaNAvI rahyAM che. sAdhaka dhruvane choDI adhruva bhaNI zuM karavA doTa mUke ? Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 89 hRdaya nayana nihALe jagadhaNI 5 pariNAma eTale ke bhAvadhArA-vicAradhArAmAM je caMcaLatA-asthiratA che, te ja bhaya che. vyakti bhayabhIta hoya tyAre AkuLavyAkuLa thaI bhAgaMbhAga kare che. mananI ane tananI ubhayanI asthiratA bhayajanita che. bhaya hoya tyAM bhAgeDu vRtti hoya e sahunA anubhavanI vAta che. AtmA enA mULa, zuddha, paramAtmAvasthAmAM parama sthira hoya che. acalatva-sthiratva e AtmAno svarUpaguNa che. vaLI jIva mAtra nirbhayatA ane sthiratAno cAhaka che-Icchuka che. caMcaLatA-asthiratA e to doSa che ane te anAtmadazA che. jyAM sudhI bhaya che tyAM sudhI asthiratA che. saMsArI jIva mAtramAM bhaya, maithuna, parigraha ane AhAra e cAra saMjJA hoya che. A cAra saMjJA upara vijaya meLavavo te ja sAdhanA che ane e ja prabhusevanA che. prabhusevAnA bheda-prakAra jANI levA jevA che ke te dravyapUjA, bhAvapUjA ane pratipattIpUjA che. dravyapUjAnA be prakAra aMgapUjA ane agrapUjA che. aMgapUjA pAvanakArI-puNyakArINI che ane agrapUjA abhyudayakArINI che. bhAvapUjA abhedakArINI-mokSadAyInI che. dravyapUjAnuM kArya bhAvapUjA che ane bhAvapUjAnuM kArya pratipattipUjA che. pratipattipUjA eTale prabhunA manoyoganI pUjA. jyAre dravyapUjA ane bhAvapUjA e prabhunA kAyayoganI sthApanAnikSepAthI ane nAmanikSepAthI karAtI pUjA che. pratipattipUjAmAM prabhue jevA zuklalezyAnA bhAva karyA che, evA bhAvathI zukladhyAnanI dhArAe caDhI svayaMnA prabhutva-paramAtmattvanuM pragaTIkaraNa che. Ama pratipattipUjA e parAkASTAnI pUjA che je viratidharo karatAM hoya che ane enuM kArya jIvane ziva eTale ke yogIo AtmAne sAjo kare che ane AtmA sAjo thayA pachI zarIra mAM rahe kharuM ? Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI saMbhavanAthajI 90 paramAtmA banAvavAnuM che. e saMbhavitane asaMbhava nahi banAvatAM saMbhava jinezvaradevanA AlaMbanathI saMbhavane saMbhava karavArUpa che. cidAnaMda kerI pUjA, nirvikalpa upayoga; Atama-paramAtamane abhede, nahi koI jaDano joga. - caMdraprabhujina stavana. upA. mAnavijayajI mahArAjA AhAra, maithuna, bhaya ane parigraha e cAra saMjJA che. AhAra 25 thI 50 miniTa che. maithuna be pAMca miniTa che. bhaya ane parigraha covIse kalAka che. jo bhagavAnano bharoso-vizvAsa Ave to nirbhaya banAya. nirbhaya-abhaya banelAne pachI kAlanI ciMtA rahetI nathI tethI te aparigrahI ke alpaparigrahI hoya che. jIvana jIvavA pUratuM, deha TakAvavA ane yogasAdhanA karavA je alpa AhAra joIe te maLI raheze evI khAtrI hoya che ane bhagavadbhAvamAM - brahmAnaMdanI AgaLa abrahmAnaMda tuccha lAgatA te sahaja chUTI jaze.. Ava, abhaya banI abhayadAna ApI jIvana jIvanArA viratidharone pratipattipUjA hoya che. - sAta bhaya sAtamA supArzvanAthajInA stavananI vivecanAmAM joI levA. ' A bhaya sAta prakAranA che. bhayathI citta, calacitta eTale ke caMcaLaasthira thAya che. tethI citta zAMta acala rahI, eka citta banI prabhusevApUjAmAM joDAI zakatuM nathI. phaLarUpe saMbhava, Adi jinezvara bhagavaMtonI joie tevI sAcI phaLadAyI pUjA thatI nathI ane svayaMnA paramAtmasvarUpanuM pragaTIkaraNa saMbhavita thatuM nathI. calacitta pUjAmAM samayanI pAbaMdI hoya che ane tethI ja "le deva cokhA ane huM to cAlI" jevI phaLa parathI jhADa oLakhAya che, ema kAryathI kAraNanuM mulyAMkana thAya ane kAraNamAM kAryano upayAra thAya. Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 91 - hRdaya nayana nihALe jagadhaNI doDAdoDa-utAvaLa hoya che. emAM koI bhalIvAra nathI hoto. zAMta, sthira ane ekacitta pUjAmAM upayoganuM joDANa hoya che, tethI prabhumilana hoya che ane ethI ja emAM samayanuM bhAna bhUlAI jatuM hoya che. prabhupUjAmAM citta ekAgra nahi thavAnuM kAraNa bhaya che, tema bIjuM kAraNa dveSa paNa che. kavizrIe dveSa zabda enA pracalita dhikkAra ke tiraskAra arthamAM nahi prayojatA dhRNA arthamAM prayojyo che. prabhusevAmAM dhRNA to na ja hovI joIe. prabhu pratye rUci-rAga-anurAga ja hovA joIe. ekavAra rUci na hoya to te paNa pahelI bhUmikAmAM cAlI jAya; paNa arUci-dhRNA-dveSa to pahelI bhUmikAmAM calAvI nahi zakAya. kAraNa ke dveSa-vRNAmAM vimukhatA che jyAre aSamAM abhimukhatA che. abhimukhatA hoya tyAM ja saMbhavanuM saMbhavita thavuM saMbhava che. pahelavahelI AvazyakatA ja e che ke anAdino ApaNo AtmA je prabhu saMbhavadevathI vimukha rahyo che te abhimukha thAya. ApaNe tyAM sAmAyika pAravAnI anumati mAMgIe chIe tyAre gurudevano Adeza e ja hoya che ke "AyAro na motavyo!" eTale ke AcAra ane AcAra pratyeno Adara mUkavA yogya nathI. Adara ja AcaraNane kheMcI lAvaze. vyakti AvatI thAya to jANatI thAya tema jANItI thAya ane jANItI thavAthI joDAtI jAya ane pAmatI thAya. AgaLa yogIrAjajI kahe che ke... "kheda pravRtti ho karatAM thAkIe re..." atre pravRtti eTale prabhusevanA che. saMbhavadeva eTale zrI saMbhavanAtha jinezvara bhagavaMtanI sevApUjAnI pravRttinA AlaMbanathI mahIM bhItaramAM je bhagavAna AtmA-caitanya paramAtmA birAjela che tenuM pragaTIkaraNa karavAnuM che. je je thato prApta upAdhiyoga, banI raho te ja samAdhiyoga. Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI saMbhavanAthajI A sevA jo dveSa-vRNApUrvaka thaze to temAM mAtra karavApaNuM ane veTha utAravApaNuM ja haze. e parANe karAtI pravRtti haze, jemAM saMbhava jinezvara bhagavaMta sAthe joDAvApaNuM ane potAnuM jina thavuM saMbhava nahi hoya. AvI prabhusevanAmAM to thAkavApaNuM, kaMTALApaNuM ane aniyamita thavApaNuM ja rahe emAM koI navAI nathI. mATe ja kavizrI kahe che.... "sevana kAraNa pahilI bhUmikA re, abhaya adveSa akheda." traNa guNanA pratipakSI doSane jaNAvavA sAthe bhAra daIne kahe che ke, (e doSone, abodha eTale ke ajJAnatAnuM (lakhAva) lakSaNa samaja athavA to te traNe doSone ajJAna lakhAva (lekhAva-samajAvI-gaNAva.). Avo ajJAnI je pahelI bhUmikAmAM ja nathI te prabhusevAno adhikArI, nathI. kavihRdayI bhaktayogI jJAnavimalasUrijI paNa kaMIka AvI ja vAta kare che.. * "jJAnavimala guNano nidhi mahimA, maMgala ehi vadhAvo re; acala abhedapaNe avalaMbI, ahoniza ehi dila thAvo mArA sAMI re. . Aja mArA prabhujI sAmuM juone." bhayajanita calacittathI prabhusevanAmAM ekAgratA AvatI nathI ane bhAvavAhI thavAtuM nathI. dveSajanita dhRNAthI prabhusevanAmAM mana lAgatuM nathI ane dila ekatAna thatuM nathI. khedajanita thakAvaTathI prabhusevanAmAM kaMTALo Ave che ane Teka sAcavI niyamita rahevAtuM nathI. rUci-gamo-lagAva nathI, tethI prabhusevAnI lagana lAgatI nathI, citta coMTatuM nathI ane hRdaya gadagadita banI dravaNa-galana karatuM nathI. loko jiMdagI vadhAravA mAge che paNa sudhAravA nathI mAgatA ! Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 93 hRdaya nayana nihALe jagadhaNI 5 TUMkamAM yogIrAjajInuM kahevAnuM tAtparya e che ke jIvane ziva banavAmAM bhaya, dveSa, kheda e traNa doSa aDacaNarUpa che. mULa mUDInI cUkavaNI to bAkI ja che paNa e mULa uparanuM vyAja ane vyAja uparanuM vyAja eTaluM badhuM cakravRddhi darathI caDatuM jAya che ke RNamAMthI mukta thaI zakato nathI. mana-vacana-kAyAnA yogathI nita navA-navA karmo kSaNe-kSaNe upArjayA kare che. enI sAme karma khapAve che, paNa te jeTalAM udayamAM Ave che eTalAM ja khapAve che. upArjana aDhaLaka che ane sAme visarjana alpa che. pariNAme devuM vadhatuM ja jAya che. bhaya, dveSa, khedanA kAraNe jIva ArtadhyAna, raudradhyAnamAMthI UMco Avato nathI. cittanI vRttio ane mananA pariNAma zAMta hoya to jIva sadvicAraNA lAvI zake; jethI sanmArga pakaDI zakAya. paraMtu uparokta traNa doSo AtmAnI zAMti harI laI jIvaneM satata muMjhavaNamAM nAkhI rahyA che. e traNa doSone uttejana ApanArA rAga-dveSa ane moha che. kaSAyo jIvane saMsAramAM jakaDI rAkhe che. A badhAMne kAraNe AtmasaMpadA lUMTAI rahI che. jIvamAtra pratye maitrIbhAva-premabhAva-karuNAbhAva hovA joIe. guNIjano pratye jIvato jAgato pramodabhAva- ahobhAva - AdarabhAvapUjyabhAva - namaskArabhAva hovo joIe. emanA guNonI prazaMsAanumodanA karavI joIe ane jIvamAtrane roje-roja khamAvavA joIe. potAnuM AtmanirIkSaNa karatAM rahI svadoSano pArAvAra pazcAtApa karavo, prAyazcita levuM, hRdaya dayArdra-dayALu bhInuM bhInuM komaLa rAkhavuM joIe. AvI sevanAthI abhaya adveSa akheda rahevAya. ApaNane jagayikitsaka banatA AvaDe che paNa jAta yikitsaka banatA nathI AvaDatuM ! Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI saMbhavanAthajI 94 bhayanA kAraNe dveSa ane khedanA pariNAma vartatA hovAthI loko evI vyakti pratye aNagamo dharAvatA hoya che. vyaktinA caherA upara kheda - aprasannatA joIne, lokone evA divela pIdhela, sogiyA, DAyAvALI vyakti tarapha najara nAkhavAnuM mana thatuM nathI. pUrvabhavamAM AvI bhayakAraka, dveSakAraka, khedakAraka pravRttio sevelI hovAthI A janamanA A bhavamAM evA ja nimitto, saMyogo bhavitavyatA bhegA karI Ape che. maiyAdibhAvothI viparIta bhAvonuM sevana karavAthI jIva satata bhayamAM rahe che. tethI tenA pariNAmomAM caMcaLatA rahyA kare che. doSonA sevanathI jIva, tuccha svabhAvavALo ane ajJAnI banI saMsAramAM rUlyA kare che. satata AtmabhAvanA sevanathI jJAnI-puruSanA cittanuM eka paNa ruMvADuM pharakatuM nathI. AvI nirbhayatA, nirveritA ane ajugupsA jJAnI-puruSane jAgRta thAya che. ' A gAthAnuM sArabhUta tattva eTaluM ja che ke asaMbhavita evI vastune paNa saMbhavita karI batAvavAnI zakti dareka AtmAmAM paDelI ja che. jarUra che mAtra kAyaratAne khaMkherI, zUravIratA jagADI, "kareMge yA mareMge' nA saMkalpapUrvaka yA homa karI jhapalAvavAnI. A mATe niraMtara satsamAgama sevavA yogya che. eka kSaNa paNa satsaMga sevana jo choDavAmAM Ave to jIvane bhavAMtaramAM narakAdi duHkho veThavA paDe evI sthiti sarjAya che. tethI je jagatanA jIvone jJAnI puruSano e kola che ke jyAM sudhI AtmA-mokSa na maLe, samyagdarzana na thAya tyAM sudhI niraMtara eka kSaNano pramAda karyA vinA satsaMganA bhIDAmAM paDyA rahejo kAraNa ke e ja bhAvinA duHkhathI bacavAno amogha upAya che. dIvo potAnA prakAzathI vastune dekhADe paNa vasturUpa na thAya. e ja rIte kevaLajJAna royane jANe paNa zeyarUpa nahi thAya. Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 95 - hRdaya nayana nihALe jagadhaNI * je vyakti gamatI hoya che, enI UjaLI bAju-guNa ja dekhAtA hoya che ane te ja lakSamAM levAtA hoya che. aNagamatI vyaktinI UjaLI bAju ke guNa dekhAtA paNa nathI ane lakSamAM paNa levAtA nathI. A guNadarzana ane guNa-anumodana mananA stara para pelI vyakti game che tenA kAraNe che, mATe A guNarUci, guNa-anumodanA mananA stara uparanuM rAga prerita thayuM. AvI rUci mananI pele pAranI parArUci nathI banatI ke je paramanuM milana karAvI Ape. mana sthira thaI jAya, bahAra nIkaLI jAya ane amanaskadazAmAM jyAM mAtra svayaMnu ja astitva rahe tevI dazAmAM guNarUci thAya e mahatvanuM che. mana to parivartanazIla che eTale enA koI ThekANA nathI. Aje sArI lAgatI vyakti kAle kharAba lAge ane kharAba lAgatI vyakti pAchI sArI paNa lAge. AnA kAraNe guNa paNa doSarUpa lekhAya yA to guNanI avagaNanA karAya ane tenAthI viparIta paNa vicArAya; jevo jevo gamo ane jevo jevo aNagamo. mana jema palaTAya tema manovRtti mananuM valaNa palaTo khAya che. mananA stare asthiratA ja rahevAnI kemake mana mAMkaDuM che-caMcaLa che. guNarUci, jyAre pramodabhAvanAnI nipaja hoya che tyAre vyakti gauNa banI jAya che ane guNa pradhAna banI jAya che. guNarUci, guNapakSapAta, guNabahumAna, guNarAga hoya che, tyAM dRSTirAga-sneharAga-kAmarAga nathI hotAM ane tyAre vyakti bhale ne ajANI ke virodhI duzmana kema na hoya paNa enA guNa jovAya che ane guNanA vakhANa karAya che. moTAmAM moTo doSa to potAnI jAtanuM ajJAna ja che jene kavizrIe "doSa abodha lakhAva'' thI prabodhyo che. bhaya, dveSa ane kheda e traNa doSa to AtmAnI abodhatAnI ja pedAza che. abodha e ja na Thare ane na ThAre te jaNa naThAro ke niSphara kahevAya. Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI saMbhavanAthajI 96 ajJAna athavA mithyAtva che, jene vedAntiko "avidyA'-bhrAMti-mAyA tarIke oLakhAve che ane bauddho tene anAdilezarUpa "vAsanA' kahe che. Aja saMdarbhamAM AtmavikAsanI pAtratA viSe je traNa bhUmikA zrImajIe batAvI che, je gAthA ekanA vivecanamAM joI gayA chIe te pharI vicArI javA jevI che. caramAvarte ho camakaraNa tathA re, bhava pariNati paripAka; doSa TaLe vaLI daSTi khUle bhalI re, prApati pravacana vAka. saMbhavadeva.3 pAThAMtare caramAvartenA sthAne caramavirata ane prApatinA sthAne prApti che. zabdArtha H caramAvarata eTale ke carama(chelluM) Avarta (pherocakarAvo) arthAt chellA pudgalaparAvartamAM AvatAM jIva carama yathApravRtta karaNa karI apUrvakaraNa, anivRttikaraNa aMtakaraNa thatAM bhavapariNatino paripAka thaI jatAM daSTino ughADa thAya che. bhalI-samyagdaSTi maLe che ane pravacana eTale ke AptapuruSonA-jinezvara tIrthakara bhagavaMtanA vAkavAkyo-vacananI prApti thAya che. nizcayathI karaNalabdhi thatAM kALalabdhi thAya che. . apUrvakaraNathI graMthibheda thatAM jIva anivRttikaraNamAM praveze che. arthAt A eka evo pariNAme che ke jemAM jIva samyakatva prApta karyA sivAya pAcho pharavAno nathI. mATe tene anivRttikaraNa kahevAya che ane tyArabAda tarata ja jIva aMtakaraNa arthAt upazama samyatvane pAme che. A traNe karaNo arthAt carama-yathApravRttakaraNa, apUrvakaraNa ane anivRttikaraNa e kALalabdhinA paripAkathI thAya che. arthAt jIva game bheda thAya to abheda thavAya. Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 97 , hRdaya nayana nihALe jagadhaNI teTalo puruSArtha kare paNa kALalabdhino paripAka na thayo hoya to te thatA nathI. dareka jIvano kALalabdhino paripAka bhinna bhinna samaye thAya che, je jJAnI sivAya koI jANatA nathI mATe jJAnI puruSo upayogane svarUpa tarapha joDavArUpa aMtarmukhI sAdhanA karavAnuM pharamAve che ke jenAthI pratyeka samaye saMvara-nirjarArUpa mokSamArga sadhAya che ane tema chatAM kALalabdhinA paripAkathI kAryasiddhi thAya che. be samakakSa sAdhaka sAdhanAmAM guNArohaNa karatAM hoya tyAre eka sAdhakane eka samaye ane bIjA sAdhakane bIjA samaye guNasthAnakanI prApti thAya che. enuM kAraNa kSaNika upAdAna eTale ke tatsamayanI yogyatA arthAt kALalabdhi che. ' ' lakSyArtha-vivecana : jIva caramAvartamAM Ave ane temAM paNa jyAre carama yathApravRttakaraNamAM Ave che, tyAre saMsAramAM rakhaDAvanAra kliSTa pariNatino paripAka thAya che eTale ke aMta Ave che. jevI rIte phaLa pAkI jatAM DIMTuM-zAkhA tene choDI de che ane vRkSa uparathI kharI paDe che ke velathI chUTuM paDI jAya che, tevI rIte kALa paripAka thatAM jIvanuM saMsAranI rakhaDapaTTI-bhavabhramaNamAMthI chUTavApaNuM thAya che. zevadarzananA mRtyuMjayamaMtramAM AvI ja vAta gUMthavAmAM AvI che. __ OM tryaMbakaM yajAmahe sugaMdhIm puSTim vrdhnm| urvArukam iva bandhanAta mRtyoH mukSIya mAm amRtAme / / carama-yathApravRttakaraNa eTale samyatvane prApta karavAno yathArtha bhAva-yathArtha mArga, je jJAnI puruSoe batAvyo che, te pramANe te mArga upara cAlavAno AMtarika puruSArtha. have pharIthI 70 koTAkoTInI mohanIyakarmano utkRSTa sthitibaMdha ghanabhAra (+ve)ne RNabhAra (- ve) lAgyo che tethI saMsAra pravAha zarU thayo che. RNabhAra eTale ke RNAnubaMgha pUrA karIe to ghanatvane-AnaMdadhanane pAmIe. Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI saMbhavanAthajI thanAra nathI evI apunabaMdhaka avasthA pragaTyA pachI pahelIthI cothI dRSTimAM rahelAM jIvone A carama (chelluM) yathApravRttakaraNa hoya che. ahIM A bhUmikAe haju graMthine bhedavAnuM kArya thayuM nathI hotuM. paraMtu A tabakke jIva graMthibhedana mATe udyamI banyo hoya che. sAdhanAnI A bhUmikAe bhaya, dveSa, kheda, Adi doSo TaLe che. adhyAtma taraphanI suMdara AtmalakSI dRSTi khIlatI ane khUlatI jAya che. doSanI hAni thatI jAya che ane guNamAM vRddhi thatI jAya che. dvAdazAMgIrUpa pravacananA rahasyo khulatA jAya che-samajAtA jAya che. mata, mamata, mamatA, matAgraha, durAgraha, kadAgraha, haThAgraha, dRSTirAga, ekAMta mAnyatA, AdithI mithyAtvakAlamAM daSTi je baMdhiyAra banI hatI te dRSTi have nirAgrahI, vizALa ane udAra bane che. vastutattva upara yathArtha vicAra karavAnI sUkSmatA, tINatA, sahiSNutA ane mAdhyasthatA Ave che. doSadaSTi jAya che ane guNadRSTi Ave che; tethI svabhAva guNagrAhI bane che. bIjAmAM doSo to dekhAya, khoTApaNuM paNa jaNAya. chatAM tenA upara karuNAbhAva rahevAne kAraNe tenA vicAro tarapha upekSAvRtti rahe che paNa khaMDana karAtuM nathI. mahAmahopAdhyAya yazovijayajIe amRtavelanI sajhAyanI 21mI gAthAmAM jaNAvyA mujabanA 1) pApa tIvra bhAve kare nahi 2) bhavarAga-saMsArano rAga rahe nahi ane 3) ucitano sevana svarUpa guNalakSaNo pragaTe. pApa navi tIvra bhAve kare, jene navi bhava rAga re; ucita sthiti je seve sadA, teha anumodavA lAga re." yogadRSTimAM apunabaMdhakanA lakSaNamAM jaNAve che ke te 1) duHkhI pratye sAnubaMdha dayAvALuM karuNAbhInuM hRdaya dharAvato hoya, 2) guNasaMpanna bhagavAnane nIrakhatA nIrakhatA svayaM bhagavAna svarUpe nikharavuM e ja sAcuM bhagavAnane nIrakhavApaNuM che. Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 99 F hRdaya nayana nihALe jagadhaNI pratye tene adveSa hoya, ane 3) te sarvatra aucityanuM pAlana karato hoya. AvA bhavyAtmAone pU. haribhadrasUrijIe yogabiMdumAM bIjanI caMdrakalAmAMthI pUrNimAnA pUrNacaMdranI pUrNakalAne prApta karavAne tatpara thayelAM zuklapAkSika tarIke oLakhAvyAM che. AvA apunabaMdhaka bhavyAtmAone AdidhArmika kahe che. carame pudgalAvarte, yato yaH zuklapAkSikaH / bhinnagraMthIzcAritrI ca, tasyaivettad udaahRtm|| . . caramAvartamAM Avelo hovAthI, je jIva zukla-pAkSika hoya arthAt ardha pudgala parAvartanathI adhika je jIvanuM bhavabhramaNa bAkI na hoya, evo graMthibheda karela cAritrI hoya, tene ja adhyAtmanI prApti zAstroe kahI che. apUrvakaraNanA pariNAma vaDe rAgadveSanI nibiDa graMthine bhedI nAkhanAra jIvane bhinnagraMthi kahela che. evo graMthibheda karela jIva ja samyakatvanA pariNAmane prApta kare che. A samyakatvanA prabhAve ja jIva paraMparAe samyam cAritrane prApta kare che. AvA graMthibhedane pAmelA cAritrI mahApuruSone bhAvaadhyAtma-bhAvasAdhutA prApta thAya che. rAga dveSa ajJAna e, mukhya karmanI graMtha; thAya nivRtti jehathI, te ja mokSano paMtha. prathama tabakkAnA apUrvakaraNa pachI guNArohaNanI prathama bhUmikAmAM darzanamohanIyano upazama thAya che ane tyAra pachInI upalI bhUmikAnA sAmarthyayoga aMtargata apUrvakaraNa pachI cAritramohanIyano kSaya ke upazama hoya che. avasthA (paryAya)mAM avaricata nahi thavuM paNa avasthAvAna (dravya)mAM pratiSThita thavuM. Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI saMbhavanAthajI , 100 prathama tabakkAnI caturthadaSTi aMtargata anivRttikaraNathI kArmagraMthika-mata pramANe darzanamohanIyano eka aMtarmuhurta mATe upazama thAya che, jenAthI jIva upazama samyakatva pAme che ane tyArabAda jo zuddha pujano udaya thAya to jIva kSayopazama samyakatva pAme che. e viparyAsa mukti che. jyAre kSapakazreNI ke upazamazreNI aMtargata apUrvakaraNathI cAritramohanA kSaya ke upazama thatAM jIva kSINamoha vItarAgatA ke upazAMtamoha vItarAgatAne pAme che. A mohamukti che. A viSayamAM jijJAsuone vizeSa jANakArI mATe pU. haribhadrasUrijInA "zAstravArtA samuccaya', 'yogadaSTi samuccaya', yogabiMdu' Adi graMtho ane A graMthakAranA yogadRSTinA ajavALAM' Adi graMtho gurugamathI joI javA bhalAmaNa che. A daSTino viSaya mumukSu sAdhake khAsa samajavA jevo che ane samajIne pote kaI bhUmikAe che teno tALo meLavavA jevo che. TUMkamAM oghadRSTimAMthI yogadRSTimAM AvavApaNuM ane mAyopathamika ke kSAyika samyagdaSTimAM javApaNuM e, bhalI dRSTinuM khIlavApaNuM ane khUlavApaNuM che. apUrvakaraNa aMge zAstramAM kIDIno dAkhalo ApavAmAM Ave che. cAlatA-cAlatA kIDI khIlA ke bhIMta najIka Ave, eTale koI koI kIDI pAchI cAlI jAya che, to vaLI koIka kIDI bhIMta ke khIlA para caDhI bese che ane koIka kIDI AgaLa vadhe che. AmAM je bhIMta ke khIlAne jotAM pAchI cAlI jAya che, tene koI lAbha thato nathI. A graMthibhede AvIne apUrvakaraNanuM parAkrama karyA vinA ja pAchA pharI javApaNuM che. je bhIMta ke khIlA para caDhI bese che te apUrvakaraNanuM parAkrama karavA barobara che. ane pharIyAdanuM mULa ne yAda (smRti) che te vivAdanA thaDa rUpe vadhe che, vikhavAdanI zAkhA rUpe vistare che, tene phaLa viSAdanA ja lAge che. Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 101 - hRdaya nayana nihALe jagadhaNI AgaLa vadhavApaNuM e trIjA anivRttikaraNa karavA barobara-jaya meLavI - AtmAnaMda - tattvAnaMda pAmI samakitI banavApaNuM che. ahIM A tabakke graMthi chedavAthI kAMI rAgadveSano saMpUrNa nAza nathI thato, paNa je gAMTha paDI gaI hoya che te gAMTha chUTI jAya che-gUMca ukalI jAya che ane pachI tenA ja baLe e rAgadveSano sarvathA nAza karI vItarAga thavAno, mArga khullo thAya che. graMthino anubhava sIdho nathI thato. upayoga ghaNo ghaNo aMdara jAya tyAre gAMTha-aTakaNa anubhavAya che. A apUrvakaraNa, anivRttikaraNAdinI vAta thoDI enA jevI che ke mArge cAlyA jatAM musApharane coronI pallInI jANa thatAM, e kyAM to pAcho pharI jAya che, sthira Ubho rahe che ke pachI puruSArthI banI parAkrama phoravI aMtarAya-gAMTha oLaMgI-bhedIne, AgaLa vadhI jAya che. pahelI dRSTi pUrve apunabaMdhaka avasthA e kUvo khodatA bhInI mATI maLavA jevI bhUmikA che. pachI pahelIthI pAMcamI dRSTi sudhImAM kramazaH pANInI zero phUTatI jAya che. chelluM pratara bhedAya eTale pANInI choLo uchaLa-phUvAro chUTe. pANIthI plAvIta thaI javAya-DUbI javAya. zItaLatA nirmaLatA Ave ane tRSA zAMta thAya. pAMca samavAyI kAraNo bhavitavyatA, karma, kALa, puruSArtha ane svabhAva che. nigodanI avyavahArarAzimAMthI bahAra nIkaLI yathApravRttakaraNa sudhI pahoMcavAmAM bhavitavyatA nAmanA samavAyI kAraNanI pradhAnatA hoya che. caramAvartamAM AvavA sudhI kALanI pradhAnatA che ane apUnabaMdhaka, mAna mUke te mahAna ane moha haNe te mohana! Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI saMbhavanAthajI 102 carama yathApravRttakaraNa - graMthibheda sudhI pahoMcavAmAM karmalaghutArUpa karmanA kAraNanI pradhAnatA che. apUrvakaraNa, anivRttikaraNa, samyakatvanI prAptithI te TheTha kevaLajJAnanA pragaTIkaraNa sudhI puruSArtha-udyamanI pradhAnatA hoya che. kevaLajJAnathI nirvANa thatAM sudhImAM pAchI bhavitavyatA hoya che. aMte siddhatvanI prAptimAM svarUpasthitatA hoya che. A badhuM pariNamana thavAnA bhavananI bhavyatA che te svabhAva che. e svanuM svamAM bhavana che tethI svabhAva kahevAya che. carama pudgalaparAvartakALa pahelAMnA acaramAvartakALamAM jIva bhavAbhinaMdI hoya che. bhavAbhinaMdIpaNAmAM jIva koIkavAra dharma karato jaNAto hoya to, te paNa e dekhAdekhI, bhautika hetuthI, lokasaMjJAe, laukika dharma karato hoya che, tethI tene lokapaMkti kahevAmAM Ave che, je yogAbhAsa-yogamAyA hoya che. caramAvartakALamAM AvelA AtmA niyamo bhavi eTale ke bhavya AtmA hoya che, jeno moDo-vahelo mokSa nizcita hoya che. . . bhavAbhinaMdItA e AtmavimukhatA che. apunabaMdhaka avasthA e AtmAbhimukhatA che ane samyaktAvasthA e AtmasanmukhatA che. tyArapachInI dezaviratithI laI vItarAgAvasthA e paramAtmasvarUpa prati gamanatA che. A viSayamAM kAMIka vizeSa spaSTatA mATe atre pariziSTamAM nigodathI nirvANano lekha joI javA jijJAsu pAThakane bhalAmaNa che. pUrvagraha AdhArita darzanathI jIva vItarAgatAthI dUra jAya che. Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 103 - hRdaya nayana nihALe jagadhaNI * oghadRSTimAMthI yogadRSTimAM AvyA pachI jinapravacanane anusaratI vANI sIdhesIdhI ke koI paNa anya darzana dvArA prApta thAya che. AgaLano vikAsa pravacana prApti pachI pravacananA AlaMbanathI zakya bane che. sAdhaka evA anubhavI saMtonuM evuM kahevuM che ke AtmAmAM mokSadazA pragaTavAno bhavitavyatAnusAra je nizcita-kALa che, te kALe ja mokSadazA pragaTe che. Avo Atmadravyano dharma che. AvuM jemaNe kALanayathI jANyuM che, temanI dRSTi haMmezA zuddha caitanya dravya upara ja paDI che ane te dravyanA Azraye alpakALamAM muktine pAme che. kALane pakavavAnI temaja mIzakALane utpanna karavAnI ubhaya zakti AtmadravyamAM che. AvI zakti bahAranA koi padArthamAM nathI, evuM je samaje che, te niraMtara potAnA upayogane - potAnI dRSTine, AtmadaLa upara kendrita rAkhI upAdAnanI pAtratA yogyatAne khIlavavAnI ane kALane pakavavAnI kriyAmAM pravRttizIla bane che. Aja sAco dharmapuruSArtha ane mokSapuruSArtha che-AdhyAtmika puruSArtha che. kALalabdhi pAke tyAre bhavasthitino paripAka thAya ane tyAre ja jIvane bhavasAgara taravAnA bhAva thAya paNa te pahelA na thAya. AvuM mAnI je AtmAo samayanI rAha jotA besI rahe che, te AtmAo jinAgamanA marmane samajatA nathI. | vizuddha Atmadravya upara niraMtara upayoga rAkhavo te puruSArtha che ane tenAthI kALalabdhino samaye-samaye paripAka thato jAya che. e paripAka tIvra thatA jIvane bhavasAgara taravAnA UMcA-UMcA nimitto AvI maLe che. enAthI upayoga vadhu ne vadhu aMtarmukha bane che, jenAthI kALalabdhinI paripakvatAmAM vRddhi thAya che. A prakriyA parAkASTAe huM sAmAnya chuM ne vizeSarUpa nathI. huM abheda chuM ne bhedarUpa nathI. huM jANanAra chuM ne karanAra nathI. Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI saMbhavanAthajI 104 pahoMcatA, upayoga saghana banI kSapakazreNie AruDha thAya che ane tenA phaLasvarUpa vItarAgatA, sarvajJatA, sarvadarzItA, sarvanaMdItA, sahajAnaMdItA, nirvANa ane siddhatvanI-mokSanI prApti thAya che. evI mAhitI maLe ke dariyA kinAre retImAMthI hIrA maLe che athavA to nadInA taTamAMthI suvarNa reta- tejamatUrI maLe che; e jANyA pachI samayanI rAha joIne besI rahIe chIe ke doTa mUkI sthaLe pahoMcavAno ane vastune meLavavAno puruSArtha AdarIe chIe ? jo saMsAranA jIvanavyavahAramAM, bhautika kSetre, samayanI rAha joIne besI nahi rahetAM, lAbha turata ja ane vadhumAM vadhu meLavavA mATe puruSArtha AdaratA hoIe to pachI adhyAtmakSetre kema nahi? mokSa - svAdhIna sukha meLavavAno talasATa-jvalaMta tamannA hoya to ja, bIjA badhAM kAma bAjue mUkIne, e taraphano puruSArtha AdarAya. paricaya pAtika ghAtaka sAdhuzuM re, akuzala apacaya ceta; graMtha adhyAtma zravaNa manana karI re, parizIlana naya heta.. saMbhavadeva..4 pAThAMtare pAtikanI jagAe pAtaka, ghAtakanI jagAe ghAtika, sAdhuzenI jagAe sAdhazuM, manananI jagAe manane, parizIlana nayanI jagAe parisalanaya che. | zabdArtha: pAtika ke pAtaka eTale pApano ghAta karanArA (ghAtaka) - nAza karanArA evA sAdhuzuM - sAdhu sAthe paricaya (oLakhANa) - sobata thatAM ceta eTale ke citta ke mana saMbaMdhI akuzala kahetAM akalyANakArI-ahitakArI-pApakarmono apacaya eTale ke ghaTADo-vyaya thAya che-je caya-saMcaya karyuM che teno apacaya-nAza thAya che. jIvadayA anukampA vagere niSeghAtmaka ahiMsA che jyAre prema, maitrI, vAtsalya, e vidheyAtmaka ahiMsA che. Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 105 $ hRdaya nayana nihALe jagadhaNI adhyAtma graMthonuM zravaNa, manana karIne naya-hetuvAdapUrvaka parizIlana karavuM joIe. lakSyArtha : vivecana : AtmAne A saMsAramAM anaMtakALathI jakaDI rAkhIne rakhaDAvanAra jo koI hoya, to te mithyAtvamohanI pragADhatA ane rasamAM rahelI anaMtAnubaMdhInI kakSAnI tIvratA che. Akho saMsAra anaMtAnubaMdhInA rasanI tIvratA upara ja nirbhara che. anaMtAnubaMdhInA rasanI jyAM tIvratA hoya tyAM tenuM sahavartI mithyAtva sahajAsahaja sAthe hAjara ja hoya che. A baMne pApo AtmAnI avanati karI bhavobhava AtmAno ghAta karI rahyA che. AvA A ghAtaka mahApApono ghAta karavAmAM nimitta kAraNabhUta sAdhu mahAtmA ke jeoe pote hiMsA, jUTha, corI, Adi pAMceya Azravono vidhipUrvaka traNeya yoga ane traNeya karaNathI sarvathA tyAga karyo che ane yathArtha upadeza ApI mokSamArgamAM joDanArA che, tenI sAthe prathama paricaya ahiM thAya che. carama yathApravRttakaraNamAM AvatAM AvA sAdhu mahAtmAno gADha ghaniSTha saMga thAya che. - AvI sAdhusaMgatanA kAraNe AtmAnuM akuzala karanArA, ahitakArI ghAtaka karmomAM ghaTADo thAya che. cittanI saMkliSTatA ghaTatI jaI citta nirmaLa thatuM jAya che. Ama sAdhusaMtonI saMgata-paricaya karmanirjarAno ane AtmavikAsano hetu bane che. sAdhu saMgata evI che ke jIvananI raMgata badalI nAMkhe. pArasamaNino saMga jema loDhAne sonuM banAve che tema sAdhusaMgata jIvane ziva banAve che. bhItaranA satyam zivam suMdaramne pragaTAve che. ethI ja to yogIrAjajIe jJAnane jJAnamAM samAvavAnuM che. viSayonuM AlaMbana choDI svarUpa pakaDAya tyAre jJAna, jJAnamAM samAya. Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI saMbhavanAthajI emanA 66mA ane 68mA padamAM sAdhu saMgati cAhI che. sAdhusaMgati aru gurukI kRpAteM, miTa gaI phulakI rekhA; AnaMdaghanaprabhu paraco pAyo, utara gayo dila bhekhA. sAdhubhAI apanA rUpa jaba dekhA. - deva asura Indrapada cAh na, rAja na kAja samAja rI; saMgati sAdhu niraMtara pAvuM, Anandana mahArAja rI. sAdhusaMgati binu kaise paiseM... eka ghaDI AMdhI ghaDI, AdhImeM puni Adha; tulasI saMgata saMtakI, kaTe koTi aparAdha. saMta tulasIdAsa 106 carama yathApravRttakaraNamAM Avelo jIva sadgurunA upadezathI temaja temanI AjJAthI, AtmavijJAna-AtmasvarUpane samajAvanArA adhyAtmagraMthonuM niraMtara paThana, zravaNa, manana kare che. vAraMvAra tenuM parAvartana kare che parizIlana eTale ke UMDuM ciMtana-adhyayana kare che. vaLI e parizIlana sUkSma dhAradAra bane te mATe padArthonI-tattvanI vicAraNA, nayasApekSa, hetuvAda, Azaya AdinA lakSapUrvaka kare che. AtmA jevA padArthane dravya-bhAva; vyavahAra-nizcaya, jJAna-kriyA, Adi sarva paDakhAothI .(pAsAothI) vicAravAmAM Ave tyAre ja AtmAnuM sUkSma svarUpa samajAya che ane zraddheya bane che tethI saddahaNA thAya che. jIva, jagata ane jagannAtha (paramAtmA) sahita adhyAtmane A nIcenA dvaitajoDakAM-yugalanA vizleSaNathI samajI ane samajAvI zakAya che. AtmAne samajavA saguNa-nirguNa, savikalpa-nirvikalpa, sAlaMbana vikalpo ane vikAro pedA thavA te jJAnanI malinatA che. nirvikalpa svarUpa upAdeya lAgavuM joie. Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 107 hRdaya nayane nihALe jagadhaNI nirAlaMbana, svAdhIna-parAdhIna, sAkAra-nirAkAra, sAvaraNa-nirAvaraNa, sa-asat, nitya-anitya, vinAza-avinAzI, sthira-asthira, sakriyaakriya, mUrta-amUrta, rUpI-arUpI, nAmI-anAmI, jIva-ajIva, jaDacetana, upacarita-anupacarita, kramika-akramika, vaita-advaita ItyAdithI vizleSaNa karavuM joIze. jaDa-pudgalane saMyoga-viyoga, utpAda-vyaya, sarjana-visarjana, saMkoca-vistAra AdithI vizleSaNa karI samajavAnuM ane samajAvavAnuM che. parizIlana eTale ja je kAMI vAMcana, zravaNa, manana karyuM che temAM UMDA utarI enA hAI-marmane hRdayastha karavo ane jIvanamAM caritArtha karavo. je kAMI vAMcyuM, sAMbhaLyuM che tene vAgoLI-vAgoLIne enA rasane eTale ke sArabhUta tattvane asthi-majA banAvavuM e nididhyAsana che. nididhyAsanathI svarUpanI pratIti thAya che, je svarUpAnubhUti prati dorI jAya che. e svano adhyAya evo cothA prakArano svAdhyAya nAmano abhyatara tapa che. emAM vAcanA, pRcchanA, parAvartanA, anuprekSA ane dharmakathA hoya che. e pAMcamAMnA parAvartana ane anuprekSA che te ja parizIlana che. kAraNa joge ho kAraja nIpaje re, emAM koI na vAda; paNa kAraNa viNa kAraja sAdhIe re, e nija mata unmAda. saMbhavadeva.5 pAThAMtare jogene sthAne yogaI, nIpajene sthAne nipajaI, ehamAne sthAne emAM, sAdhIene sthAne sAdhIzuM, ane unamAdane sthAne unmAda che. zabdArtha kAraNanA yoge-joga-saMyoge karIne kAraja eTale ke jANanAro satata jaNAyA kare to sAdhanAmAM vikAsa thAya. ApaNuM arUpI svarUpa je che te upayoganI pakaDamAM AvavuM joIe. Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI saMbhavanAthajI 108 . zrI saMbhavanAthajI 108 kArya nIpaje. arthAta upaje ke thAya emAM to koinA kazAya vAda ke vivAdane avakAza nathI. paraMtu kAraNanA sevana vinA ja kArya sAdhavAno je mata che-mamata che e to nija kahetAM potAno unamAda eTale ke unmAda-gAMDapaNaghelachA che. e svachaMda che. lakSyArtha-vivecanaH "kAraNa sevAya to kArya nIpaje" "There can not be effect without cause" A eka sarvamAnya, sarvasvIkRta vaizvika siddhAMta che. A stavananI pahelI gAthAnI bIjI kaDImAM paNa A vAta vicArI che. ' jyAM sudhI mukti thAya nahi ane kRtakRtya thaI jatAM karavApaNuM chUTI jAya nahi tyAM sudhI kAraNa-kAryanI zRMkhalA racAtI hoya che. pUrvakArya e uttarakAryanuM kAraNa banatuM hoya che ane vaLI pAchuM te uttarakArya tyAra pachInA pazcAtkAryanuM kAraNa banatuM hoya che. kAryane anukULa ane anurUpa kAraNanA sevana sivAya koI paNa kArya ghaTamAna thatuM nathI. kAraNanuM pariNAma phaLa arthAt kArya che ane kAryanA mULamAM bIjarUpe kAraNa hoya ja che. jema vara vinAnI jAna na hoya, bIjAropaNa sivAya phaLa na hoya, tema kAraNa vinA kArya na hoya. pUrve bAMdhelA karmo- sevelA kAraNo ja, AMtarika nimitta kAraNa banIne; tene anurUpa kArya thavAne mATe bhavitavyatA yA kudarata ke vyavasthitazakti bahAramAM tevA tevA prakAranA saMyoga bajhADI Ape che arthAt evA ja saMyogo AvI maLe che. paNa puruSArthanI vizeSatA e che ke jIva jevA bhAve nimittanuM avalaMbana le, sukha svabhAva che. sukha vinA cAlatuM nathI. vAstavika sukhanI oLakhANa nathI, tethI AbhAsI sukhathI calAvavuM paDe che. Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 109 - hRdaya nayana nihALe jagadhaNI tevA svarUpe kArya thanAra che eTale karma, saMyogo Ape che paraMtu abhigama, samAdhi ane dRSTi e jIvanA vivekAdi upara nirbhara che. * bIjI vyaktinA saMdarbhamAM, karmanuM pAtaMtrya mAnI levAthI, tenA mATe mulAyama abhigama rahe che mATe te karI zakAya. paraMtu svanI sAdhanA pratye to mAtra puruSArthanI pradhAnatA vicAravAthI viveka saghana banI zake che ane jAgRtithI mokSamArgamAM avirata prayANa thaI zake che. caMDakauzika sarpanA jIva gobhadra brAhmaNane dIkSA lIdhA bAda, ghora tapa karavA chatAM have pachI nIcenA sthAnomAM javAnuM hatuM mATe ja, tevA prakAranA karmano udaya thayo. eTale ja bahAramAM deDakAnI virAdhanA thAya evuM nimitta ane evA saMyogo AvI maLyAM. e ochuM hoya, tema vadhumAM e deDakInI virAdhanAne jonArA ane tenI vAraMvAra yAda apAvanArA bALamuninA nimittano paNa bheTo thayo. krodhano udaya tIvrapaNe thavAno hato, tethI tevA ja prakAranA karmano udaya thAya, te mATe pAchA bALamuni rAtrinA samaye paNa nimitta banI sAmA AvyA ane temane mAravAnA bhAvathI rAtre enI pAchaLa doDavA jatAM thAMbhalAne bhaTakAyA ane athaDAvAthI mRtyu pAmyA. phalasvarUpa jyotiSa devalokano eka bhava karI tyAMthI AzramamAM gRhapati tarIke manuSyano bhava pAmI krodhanI paraMparAmAM caMDakauzika sarpanA avatArane te pAmyA. Ama kAraNa vinA koI kArya hotuM nathI. jIva jevA kevA karmo bAMdhe che tevA tevA tene bhogavavAnA - te karmavipAkane anurUpa bahAramAM tevA tevA nimitta, saMyogo ane aMdaramAM aMtara pariNAma-aMtarabhAva bhavitavyatA ApI ja de che. tethI ja to kahyuM che ke "baMdha samaye citta cetIe udaye zo saMtApa." jevuM kAraNa jevA bhAve sevAya tevuM ja kArya te bhAvane anurUpa banIne rahe. "vAve tevuM vikArI hoya te vinAzI, apUrNa ane parAdhIna hoya. Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI saMbhavanAthajI 110 lo" "khADo khode te paDe" A badhI loka kahevato sAcI ja che ane tenA mULamAM A vaizvika siddhAMta kAma karI rahyo che. tethI ja to gItAmAM kahyuM ke "u vaLeva thavastu mA josu vAvanA" "he jIva! karma karAya tyAre karAtA karma upara tAro adhikAra-tArI sattA che. je kAMI kAraNa sevAya, je kAMI karma karavAmAM Ave te upara pUrato vicAra karIne karavA yogya sukRta-satkarmanuM tuM sevana kara ane duSkRta- asatkarmanA sevanathI dUra rahe. karma karyA pachI phaLa to tAre IcchAe ke anicchAe bhogavavuM ja paDaze. phaLa bhogavavAmAMthI tuM kyAreya chUTI zakIza nahi!" karavApaNuM che tyAM bhogavavApaNuM che. sArAnuM sAruM ane narasAnuM narasuM. kahyuM che ne ke "jevI karaNI tevI bharaNI." mATe ja jyAM sudhI karavApaNuM chesakriyatA che tyAM sudhI bhogavavApaNAno-karmanA vipAkano vicAra karI satkArya, sadbhAva, savicAra, sadvartana ja karavAnuM rAkhavuM. karma vaLagelA che, mana vacana kAyAno yoga che tyAM sudhI karavApaNuM che - sakriyatA che. karmabaMdhanuM kAraNa eTale ke Azrava sevAze nahi to ja saMvaramAM rahI nirjarA thaze tyAre ja karavApaNAthI chUTakAro thatAM kRtakRtya banI jaI akriya thavAze arthAta ayogI, adehI, azarIrI banI jatAM mokSa pamAze. tethI evA kAryanuM lakSa rAkha ke je aMtima kArya hoya. kRtakRtya - siddha banAvanAra kArya hoya. e paNa pAcho vaizvika aphara siddhAMta che ke "aMtima kAryanuM kArya nahi hoya ane mULa kAraNanuM kAraNa nahi hoya" "phaLanuM phaLa nahi hoya ane bIjanuM bIja nahi hoya." A kAraNa kAryano siddhAMta puruSArthano cheda uDADyA vinA bhavitavyatAne UbhI rAkhe che. jo satnI ane zubhanI IcchA hoya to kAraNa evA seva ke je satkAryarUpe pariName. Ama satkArya puruSArtha mATe nirvikArI hoya te avinAzI, pUrNa ane svAdhIna hoya. Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 111 hRdaya nayana nihALe jagadhaNI Wan protsAhita kare che. chatAMya bhUlacUkathI, jANeajANe, mohavaza, ajJAnavaza, pUrvakRtakarmaprerIta kadAca asatkArya thaI jAya ane tenA azubhapariNAmane bhogavavAnuM Ave tyAre bhavitavyatAnuM AlaMbana laI 'mArA ja karyA mArI ADe AvyA che'' ane jJAnInA jJAnamAM jovAyuM hatuM te ja banyuM che' evA bhAvathI samabhAve teno svIkAra karIne nikAla kara ! jAtane ja doSita TharAvI jagatane nirdoSa jovApUrvaka jagataRNathI chUTA paDatAM javAnuM che. A svIkAra e bhavitavyatA che ane samabhAve nikAla te puruSArtha che. Ama bhavitavyatAnA AlaMbane nabaLA nathI banavAnuM paNa sabaLA banavAno puruSArtha karavAno che. karavA TANe sAruM karavAno puruSArtha ane karyA pachI karyAnA pariNAmano svIkAra ane samabhAve nikAlano puruSArtha kheDavAno che. ja have kAraNa sevyA vinA ja jo kAryasiddhi karavAnI icchA rAkhIe, to te nija mata eTale ke potAnI mati-buddhino unmAda che. tema AgaLa jaNAvyA mujaba kAraNa-sAdhana maLavA chatAM sAdhana vaDe sAdhanA karI siddhi meLavato nathI, to te mUrkhAmI che - apAtratA che. evA apAtra pAsethI pachI sAdhana chInavAya jAya che ane pharI sAdhana maLavAM durlabha thaI paDe che. sAdhanamAM sAdhyabuddhi karI sAdhanamAM aTakI janArane paNa siddhi sAMpaDatI nathI. e ja pramANe yogya bhUmikAne pAmyA pahelAM sAdhyamAM sAdhanabuddhinI utAvaLa karanAra paNa kAryasiddhi karI zakato nathI. AtmAe je je karmo bAMdhyA che, tene anurUpa bhavitavyatAthI saMyogo sarjAze. A trikAlAbAdhita satya che. AtmAe jo mokSamuktikArya sAdhavuM hoya to baMdhAyela karmone khAlI karavA paDaze. e mATe navA karmone AvatA aTakAvavA paDaze. Azravanirodha mATe saMvara sAdhavo rAga e vikAra che ane jJAna e svarUpa che. vikAramAM duHkha ja hoya. sukha lAge che te mUDhatA che. Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI saMbhavanAthajI 112 7) ke. para nATaka che. je paDaze. jUnA bharelA karmone paNa khAlI karavA paDaze. eTale ke nirjarA karavI paDaze. e mATe bhavamaMDapamAM nacAtA nATakamAM alipta rahevuM paDaze. jene dRSTA-prekSaka banIne nATaka jotAM AvaDe te karmanI TAMkI khAlI karI zake. paraMtu jo emAM bhaLe to TAMkI khAlI thavAne badale ulaTI bharAya. jIvanasaMsArane nATaka samajIne banatAM banAvamAM bhaLIe nahi to chUTA rahI chUTakAro meLavI zakIe. je bhaLe che te baLe che paNa bhALe che te mahAle che. zuM karIzuM? bhaLIzuM ke bhALIzuM? bhagavAna mahAvIrasvAmIjI emanA pUrA sAdhanAkALamAM kyAreya, kaze, koI sAthe bhaLyA nathI. eTale sudhI ke gRhavAsamAM e traNa jJAnanA dhaNIne mAtApitAe pAThazALA bhaNavA besADyA tyAre te dRSTA banI rahI pAThazALAmAM bhaNavA gayA. ahIM "kAraNa joge ho kAraja nIpaje re..." kahevAmAM yogIrAjajIno e Azaya paNa che ke jyAM sudhI kAraNa upAdAna taiyAra thatuM nathI, tyAM sudhI kArya upAdAnarUpe te pariNamatuM nathI. A kAraNa upAdAna taiyAra thavAmAM bahAranA nimittanA paribaLo bahu mahatvano bhAga bhajavatAM hoya che. eTale ke upAdAnane yogya nimitta maLe che tyAre te upAdAne kAraNaupAdAnarUpe taiyAra thatAM, te ja kAraNa-upAdAna svabaLe asAdhAraNa kAraNanA sevana dvArA kAryaupAdAnarUpe pariName che. arthAt jeTalI upAdAnanI mahattA che teTalI ja nimittanI paNa mahattA che. ghauMnA dANA nathI to khavAtA ane nathI to bhojanamAM pIrasAtA. e ghauMnA dANA ja svayaM roTalI, pUrI, zIrArUpe pariNamatA nathI paNa enA pariNamanane yogya bAhya paribaLo bhegAM maLe che tyAre pariNamanane pAme che. e pachI ja te khAdya, svAdya, bhogya bane che. anyathA nahi. hA ! jJAna ane rAganI sAMgha che tyAM prajJA chINI mArI jJAna ane rAgane chUTA pADI zakAya che. Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 118 F hRdaya nayana nihALe jagadhaNI ghauMnA dANAmAM ja roTalI-pUrI-zIrAnA pariNamananI yogyatA che tenI nA nathI. kartA, kAryarUci mATe tatpara bane, tyAre upAdAna keLavAyuM gaNI zakAya. A kAryarucitA lAvavA mATe kAryanuM avalokana ati-ati-ati Avazyaka che. eTale aDhAra doSa rahita ane sarvaguNasaMpanna, pUrNAnaMdI prabhune kAryasiddhi mATe jyAre pote nihALe che tyAre potAne paNa tevo ja AnaMda joIe che; evI rUci pragaTe che. AvI rUci pragaTAvavAmAM zrI arihaMtaprabhu e puSTAlaMbana che. A ja vAta pU. devacaMdrajI mahArAja sAheba paNa zrI saMbhavanAtha prabhunA stavanamAM jaNAve che...... upAdAna Atama saDI re, puSTAlaMbana deva; jina. upAdAna kAraNapaNe re, pragaTa kare prabhu sevA... jinavara pUjo" AthI nimittanI upakArakatAne koIpaNa saMyogomAM nakArI zakAya nahi. je koI nimittane akiMcitkara mAne che to temanI pAse mArgano bodha apUrNa che athavA to viparIta che ema kahI zakAya, hA! eTaluM cokkasa che ke kartAnA vyavasAye nimittamAM kAraNatA Ave che. eTale kartA jyAre jyAre, je je, nimittone upAdAna zaktimAM ISTArtha - kArya-siddhi arthe yathArtha svarUpe prayoje che, tyAre tyAre te te sAdhanone tathArUpa paryAyArthinayanA mate nimitta kAraNatA jANavI. A mATe ja zAstramAM kahyuM che ke "kAryotvatI vAratve gha vAra " kArya thAya to kAraNatA kahevAya. anyathA kAraNatA aniyata jANavI. dRSTAMta tarIke jema ghaTAdi kAryo nipajAvavA mATe, kuMbhAra jyAre je je, cakradaMDAdikane yathAtathya svarUpe prayoje che tyAre te te daMDacakrAdiko kuMbhArane nimitta kAraNarUpe upakAraka spaSTa jaNAya che. A rIte kartAnA kartutvapaNAne AdhIna-bhAve nimitta kAraNanI AkAza upara koI citra dorI zakAtuM nathI. arUpI upara koI citrAmaNa karI zakAtuM nathI. Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI saMbhavanAthajI upakArakatAno sarvatra svIkAra karAyelo che. AthI upAdAna-nimittanI pUraka saMvAdItA samajavI jarUrI che. AvI samaja AvyA pachI sAdhaka jAgRta banI jAya che ke, anAdinA anaMtakALathI cAlyA AvatA bhavacakramAM zrI arihaMtaprabhu anaMtIvAra maLyA paNa tenuM AlaMbana anya bhAve levAthI te anya kArya(je bhAvyuM hatuM te)siddha thayuM paNa mokSanA bhAvapUrvakanuM AlaMbana nahi hovAthI mokSa na thayo. have to mAtra mokSanI laganI lagAvavI che ane mokSa pAmIne ja rahevuM che. || varmayAno:II saMpUrNa karmanA kSayathI mokSa thAya che, mATe karmodayathI maLelI avasthAmAM kyAreya aTavAvuM nathI, paNa trikALI dhruva tattvanuM lakSya karI te dizAmAM AgaLa vadhavuM che ane te mATe upAdAna kAraNa saMbaMdhe, e khAsa samajavuM jarUrI che ke upAdAna kAraNamAM jema jema, je je kArya pariNAma utpanna thato jAya che, tema tema temAMthI pUrva kAraNatA TaLatI jAya che ane utpanna kArya pariNAmane taduttara kAryapariNAmanI kAraNatA prApta thAya che. AthI spaSTa samajavuM ke pratyeka kArya saMbaMdhe, kartAnA vyavasAya vaDe kAraNatA apekSita che. kArya thavAmAM bhale upAdAnanI pradhAnatA hoya paraMtu kathanamAM nimittanI pradhAnatA hoya. jema pAMca samavAya kAraNonA paribaLo bhegAM thatAM kAraNa kAryarUpe pariName che tema upAdAnane-Atmadravyane-jIvadaLane maulika parama AtmasvarUpamAM, svabhAvamAM ubharavA eTale ke nikharavA mATe paNa upAdAna, nimitta, apekSA ane asAdhAraNa e cAra kAraNo bhAga bhajavatA hoya che. saMta tulasIdAsajIe paNa nimittanA mAhabhyane gAyuM che... zaTha sudharahI sat saMgatIpAI; pArasa parasa kughAta suhAI. anaMta saMsArano anubaMgha karAvanArA savALo je kaSAya che te anaMtAnubaMdhI kaSAya che. Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 115 hRdaya nayana nihALe jagadhaNI 5 upAdAna kAraNa bhavya jIva pote ja che. apekSA kAraNa pUrvapuNye maLelAM hoya che. nimitta kAraNa pUrvapuNye karI AvI maLe che ke pachI svapuruSArthe meLavavA paDe che. A badhAM kAraNo-sAdhano maLyAM chatAM paraMparakAraNa ane anaMtara asAdhAraNa kAraNa eTale ke mokSanI tIvra rUci ane upayoganuM zuddhikaraNa AtmAnA potA vaDe sevAtuM nathI, to paNa AtmA enA parama AtmasvarUpane pAmato nathI. paramArthathI AtmA potAnI rUcine bhaje che ane nahi ke paramAtmAne. AtmAnI muktinuM kAraNa paramAtmA che, mATe paramAtmAne bhaje che. vAstavika to upAdAnakAraNa evA AtmAne svayaMne mukta thavAnI eTale ke paramAtmA banavAnI icchA che-rUci che-tamannA che. paramAtmA nimittakAraNa che ane atyaMtaramAM-aMtaramAM mokSanI tIvra rUcino guNabhAva e asAdhAraNa kAraNa che; jyAre AtmA pote ke jemAM paramAtmA thavAnI lAyakAta vidyamAna che, evo guNI svayaM upAdAna kAraNa che. to vaLI mAnavabhava, paMcendriya-paripUrNatA, saMkSipaNuM, prathama saMghayaNa, karmabhUmi, cotho Aro, Adi apekSA-kAraNa che. paramAtmAnI bhaktithI aMdara ApaNA AtmAmAM sAcuM pratibiMba paDe che, je ApaNuM svabimba arthAt AtmAnuM paramAtmasvarUpe pariNamana hoya che, je AtmAnA auyikabhAvane kSAyopazamikamAM ane aMte kSAyikabhAvamAM pariNamAve che. TUMkamAM kahevAnuM tAtparya e che ke kAraNatAnA pragaTIkaraNa vinA kAryasiddhi hotI nathI ane kAraNatAnA pragaTIkaraNa mATe nimittakAraNa hovu jarUrI che. AmAM koI vAdavivAdane sthAna nathI. kAraNasevana vinA saMsAranuM ghara kaSAyabhAva. AtmAnuM ghara upazamabhAva. Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI saMbhavanAthajI 116 kAryasiddhinI vAMchanA e potAnI buddhinuM gAMDapaNa che-buddhinuM devALuM che. kAraNa upAdAna taiyAra thayA pachI kArya upAdAna mATeno puruSArtha svayaM upAdAna vaDe, jo kheDAto nathI to paNa kAryasiddhi thatI nathI mugdha sugama karI sevana Adare re, sevana agama anUpa; dejo kadAcita sevaka yAcanA re, "AnaMdaghana" rasa rUpa.. saMbhava06 pAThAMtare mugdhanI jagAe mugadha, mugadhi, mugati che ane dejonI jagAe deyo che. zabdArtha mugadha eTale ke mugdha-aNasamaju-aNaghaDa-bhoLA bhadrika loko, sugama eTale ke sahaja-saraLa-AsAna-saheluM mAnI laIne prabhusevana karavA to mAMDe che - sevana to Adare che, paraMtu temaNe samajI levuM joIe ke prabhusevana to sugama nahi paNa gama nahi paDe - samajAya nahi evuM kaThina, muzkela agAdha, agama-agamya che ane pAchuM upamA nahi ApI zakAya tevuM anupa eTale ke anupama che. - stavanakAra. yogIrAjajI AnaMdaghanajI mahArAjA AnaMdanA nakkara ghana svarUpa - sukharasarUpa evA prabhujIne araja kare che - kRpA yAce che ke.. he prabho ! he AnaMdaghana ! ApanI sevA je agama-Atmagamyaanubhavagamya, anupama, advitIya che, te sevA karavAnI mArI yAcanAprArthanA-mAMgaNI svIkArajo ane evI sevA ApanA A sevakane Apajo athavA A sevakanI AnaMdaghana rasarUpa thavAnI yAcanA kyAreka to pUrI karajo eTale ke A sevakanI mokSanI mAgaNI Apa kyAreka to pUrI karajo! lakSyArtha-vivecanaH mugdha eTale ke bhoLA bhadrika tattvasvarUpanA ajANa evA aNaghaDa AtmAo, potAnI bhItara rahelA bhagavAnanI jJAnapradhAna zailimAM padArthanA svarUpanuM mahatva che. daSTipradhAna zailimAM padArthane jovAnI dRSTinI mahattA che. Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 117 - hRdaya nayana nihALe jagadhaNI sevA arthe sAdhanA ke jJAna-dhyAnanI atyaMtara svarUpa kriyA AdaryA vinA ekalA mAtra bAhya tapa, japa, bhakti, vrata, yamaniyamAdine mokSanA heturUpa mAnI, tene ja bhoLAbhAve-ajJAnabhAve sugama-saraLa-sahaja mAnI sevI rahyAM che. paraMtu ekalA bAhyabhAvathI sevelA te kAraNo saMvara, nirjarI ke mokSanuM kAraNa banatA nathI. e zubhaupayoga, zubhabhAva, zubhakriyA hovAthI sadgatinuM kAraNa jarUra bane che. kAraNa ke tenAthI puNyanuM upArjana thAya che. muktiprAptinA mArganuM sevana agama eTale ke sAmAnya janane gama na paDe tevuM guhya agamya che. e to koI upamA nahi ApI zakAya evuM upayogane bhItaramAM vALavArUpa, svamAM sthita thavArUpa Atmagamya anubhUti svarUpa che. mugdha jIvo ekalI bAhya dharmakriyAne ja dharma mAnI, emAM ja ItizrI samajI, kriyAno je kartAbhAva Ubho rAkhe che, te kartAbhAve ja saMsAra che. mAtra bAhya dharmakriyAthI atyaMtaradharma, svarUpakriyA thatAM nathI. mULamAM to darzanamAM je moha che te dRSTinA pharavAthI ja phare ema che. darzanamAM je moha-mUDhatA che te jAya to ja darzana-mohanIyano kSaya ke layopazama thAya. bhUla bharelI mAnyatA phare, mAnyatA badalAya to ja dharma thAya. dRSTinA pharavA upara dharma che. jJAnane samyagrajJAna tyAre ja kahevAya che ke jyAre darzana samyagdarzana bane che. anyathA te matiajJAna ane cutaajJAna, ane avadhijJAna hoya to paNa vilaMgazAna kahevAya che. jJAnasAra paNa sAkSI pUre che..... bhasmanA kezalocena, vapurdhatamalena vaa| mahAntaM bAhyadrag vetti citsAmrAjyena tttvvit|| - mahopAdhyAye yazovijayajI. jJAna upara dRSTi jaya to upayogamAM zAMti anubhavAya: Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI saMbhavanAthajI 118 mAtra bAhya dharmanA anuSThAnothI AtmA mahAna - mahAtmA banato nathI. paraMtu jJAnanI prabhutAthI te mahAna bane che. matijJAna ja kevaLajJAnarUpa pariNamIne sarvottamatA-sarvazreSThatAne pAme che. dharma anuSThAno to abhavino AtmA paNa Adare che, puNyopArjana karI TheTha nava raivayaka sudhI paNa pahoce che, chatAMya bhavabhramaNano aMta ANI, mokSa pAmI lokAgra-zikhare sAdi anaMtakALa birAjamAna thaI zakato nathI. jyAM sudhI jIva potAnI bhUla bharelI, viparIta mAnyatAno bhoga thaI paDelo che, sarvatra ame ja sAcA ane bIjAM khoTA, evI dRSTi ghara karI gaI hoya, ekAnta mAnyatAmAM dRSTirAgamAM rAcato hoya, tyAM sudhI bhItaramAMthI vizuddhinI saravANI phUTatI nathI. tethI ja game teTalA UMcA bAhya tapa, tyAga, saMyamAdi hoya to paNa te avinI jema nava raivayakanA sukha ApavA pUratA sImita rahe che paraMtu sarvadarzItA, sarvajJatA, sarvanaMdItA, sahajAnaMdItA, siddhatvane-asImane ApanArA nathI thatAM. muje pAmara sevakane paramapadadAyI AnaMdaghana rasarUpa AvI agama, anUpa, anuThI sevA kyAre maLaze? yogIrAja bhakti sabhara gadgad haiye yAcanA kare che ke he prabho! puruSArtha to mAre ja karavAno che ane mAre ja mAruM mArApaNuM mArAmAMthI pragaTAvavAnuM che ! ApanI kRpAthI ja mArI mArA upara kRpA thaze mATe eTaluM ja mAMguM chuM ke AnaMdanA amRtarasathI bharapUra evA mArA AtmasarovaramAM mArI cetanAne DUbelI rAkhajo ! mArI paryAya mArA AtmadravyamAM ja DUbelI rahe, mAruM jJAna, zAyakane ja zeya banAvI jJAyakamAM ja DUbeluM rahI jJAnAnaMdamAM ramatuM rahe, paNa para padArthane zeya banAvI zeyAnaMdamAM na aTavAya tevuM karajo! he prabho! Apano karuNArasa, premarasa vahAvI mane paNa ApanA maLavuM vizeSa nathI paNa phaLavuM vizeSa che. Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 119 - hRdaya nayana nihALe jagadhaNI jevo vItarAgI, nirvikalpa, sarvajJa, sarvadarzI, sarvanaMdI, sahajAnaMdI banAvIne Apano brahmarasa, siddharasa vahAvI (upayoga avinAzItA) paryAya sadazatA ane pradeza sthiratAnuM pradAna karI, mane paNa ApanI haroLamAM lokAgra-zikhare birAjamAna karI cidAnaMda vedAvavAnI kRpA karo! te mATe ApanI kRpA thAo ke jethI mArI mArA upara kRpA thAya ane huM mArApaNAmAM AvI mArApaNAne veduM (anubhavuM)! IzAnugrahathI svAnugra7ne pAmuM! TUMkamAM A kaDImAM yogIrAjajIe bhagavAna jevA banIne eTale ke bhagavabhAve bhagavAna banAve evI bhagavAnanI nirAzasabhAvanI pratipatti pUjAnI yAcanA karI che. arthAt bhagavAne maLyA pachI svayaM bhagavAna banavuM e ja bhagavAnanI agama anUpa pUjA che ane tenI ja yAcanA kavirAje atre karI che. bhagavAna maLyA pachI, bhagavAnanA bhakta banyA pachI, svayaM bhagavAna nahi banavuM e bhagavAnano aparAdha karyA tulya che. e devAlayamAM pratiSThita ane dehAlayamAM adhiSThita ubhaya bhagavAnano aparAdha che. tattvane jANanAro tattvadarzI, caitanyane eTale ke Atmadharmane ja dharma mAne che ane tene khoLavA prayatna kare che ke jethI te pamAya. vatyu sadAvo ghovastuno svabhAva te ja vastuno dharma. e siddhAMte Atmadharma - AtmasvabhAva prAgaTyathI dharma che. | | tevaM mUtvA revaM netA deva banIne devapUjA karo. eTale ke devabhAvamAM rahI devanI pUjA karo athavA svayaM deva banavuM e ja sAcI devapUjA che. tenAthI akhaMDabhAve akhaMDa darzana maLe che. . dravya prANathI jIve te jIva ane bhAva prANa jJAna-darzanAdithI jIve te AtmA. Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI saMbhavanAthajI jina svarUpa thaI jina ArAdhe, te sahI jinavara hove re; bhUMgI IlikAne caTakAve, te bhRgI jaga jove re. AnaMdaghanajI 120 - pUjyanI pUjA pUjya banavA mATe ja che. puNyanI vRddhi mATe nathI. pUjyanI pUjAthI pUrNa na banIe tyAM sudhI jarUrI anukULatAo meLavI ApanAra, sAdhanabhUta puNyano baMdha paDe che. tethI tenA udayakALamAM vaLI pUjyano, pUjanano, janasAmagrIno ane pUjananA bhAvano saMyoga sAMpaDI rahe che. puNyanA udayakALamAM puNyano bhogavaTo karIe to DUbIe, paNa jo pUjyanI pUjAmAM yojIe to bhogI maTI yogI banIe ane bhavasAgara pAra utarIe. Atmadharma-AtmasvabhAvamAM AvIe. dareka stavananI chellI kaDImAM yogIrAja atyaMta laghuttama banI prabhune prArthe che ane te dvArA temanAmAM rahela pratipatti-pUjAnA bhAvane chalakAve che. A temanAmAM rahela upAsanAyoganI garimA che ane te paramAtmasvarUpane pAmavAno talasATa paNa batAve che. A ja sAcuM adhyAtma che. prabhu AgaLa dIna ane yAcaka banatA AvaDe te ja adhyAtma pAmI zake. adhyAtmamArga dRSTi parivartananA pAyA upara sthita che. sAdhanAnA zikhare upAsanAno suvarNa kaLaza caDhe tyAre ja AtmamaMdira upara paramAtmasvarUpanA paramAnaMdanI dhajA laherAya ane pharaphare ! Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 121 , hRdaya nayana nihALe jagadhaNI Wan 4 zrI bhinaMdana jaiina stavane rAga : ghanyAsiri-siMghuo ... "Aja nihejo re dIse nAIlo re...'? e dezI abhinaMdana jina ! darisaNa tarasIe, darisaNa duralabha deva; mata mata bhede re jo jaI pUchIe, sahu thApe ahameva. abhinaMdana jina ! darisaNa tarasIe sAmAnya karI darisaNa dohiluM, niraNaya sakala vizeSa; madameM gheryo re aMdho kima kare, ravi-zazi-rUpa vilekha abhinaMdana02 hetu-vivAde ho citta dharI joIe, ati duragama nayavAda; AgamavAde ho gurugama ko nahIM, e sabaLo vikhavAda abhinaMdana03 ghAtI DUMgara ADA ati ghaNA, tuja darisaNa jaganAtha; dhIThAI karI mAraga saMcaruM, seMgU koI na sAtha. darisaNa darisaNa raTato jo phiruM, to raNarojha samAna; jehane pipAsA ho amRtapAnanI, kima bhAMje viSapAna. abhinaMdana05 abhinaMdana04 tarasa na Ave ho maraNajIvana taNo, sIje jo darisaNa kAja; darisaNa duralabha sulabha kRpA thakI, 'AnaMdaghana' mahArAja. abhinaMdana06 viveka e samyakatvano viSaya che. sAmarthya e yAritrano viSaya che. Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A B E I N A N O A N SWAMIJI anekaant-mtaambhodhi-smullaasn-cndrmaaH| dadyAdamandamAnandaM, bhgvaanbhinndnH|| // 4 // Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nAma : 4 thA zrI abhinaMdana svAmI lAMchana : kapi rAzi : mithuna gaNa deva mAtA : siddhArtha pitA : saMvara garbhavAsa : 8-28 dIkSA paryAya : 1 lAkha pUrvamAM 8 pUrvAga ochA sarva AyuSya : 50 lAkha pUrva : - sabhyatva pAmyA pachInI bhava saMkhyA : 3 bhava cyavana kalyANaka nakSatra sAthe : abhijita vai. su.4 abhinaMdana svAmIjI janma kalyANaka nakSatra sAthe : abhijIta mahA su.2 dIkSA kalyANaka nakSatra sAthe : abhijita mahA su.12 kevaLajJAna kalyANaka nakSatra sAthe : abhijita poSa su.14 nirvANa kalyANaka nakSatra sAthe : puSya vai. su.8 janmanagarI : ayodhyA dIkSAnagarI : ayodhyA kevaLajJAnanagarI : ayodhyamAM nirvANabhUmi : sametazikhara Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI abhinaMdana svAmIjI 122 kramika vikAsakramanA mArgamAM pravezelo mokSAzayI mumukSu sAdhaka, prItiyogathI AraMbhela enI nirvANayAtrAmAM paramAtmapaMthane vilokato, e mATenI pAtratAne vikasAvavA jAtanI zuddhi karI rahyo che. have tene paramAtmasvarUpanA darzananI tAlAvelI jAgI che; tenI vyathAne yogIrAjajI emanA A cothA stavanamAM abhivyakta karI rahyAM che. abhinandana jina! darisaNa tarasiye darisaNa duralabha deva; mata mata bhede re jo jaI pUchIe, sahu thApe ahameva. abhinaMdana-1 pAThAMtare darisaNanI jagAe darasaNa, duralabhanI jagAe durlabha, jo jaInI jagAe "jo te che. 0 zabdArtha je Indriyone jItI jina banyA che evA abhinaMdana svAmInA dIdAranI - emane jovAnI mane tarasa-pyAsa-talapa lAgI che. paraMtu devanA darzana thavA eTale ke eozrInA prarUpita tattvanI rucirUpa samyagdarzana thavuM, kAMI sulabha nathI. e to ati-ati duralabhakaThIna che. e devanA-enA devatva-divyatAnI samaja thavI muzkela che. judA judA matavALA-judA judA dharmavALAnI pAse jaIne te mATe pUchIe chIe, to te dareke dareka-sahu potAnA ja matanuM sthApana-samarthana kare che ane thApa arthAt chApa pADe che ke ahameva arthAt amAro ja mata sAco che ane amArA ja darzana-matamAM sAcuM-sAruM UMcuM darzana eTale ke tattva che. lakSyArtha-vivecanaH kaDImAMno "darisaNa" eTale ke "darzana' zabda ati mahatvano che. AkhAya stavananI vicAraNA-racanA A eka "darzana zabdane kendramAM rAkhIne thaI che. adhyAtma eTale jAta tapAsa-sva zodhana ! Self Introspection. Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 123 hRdaya nayana nihALe jagadhaNI Wan najara sanmukha rahela padArthanuM AMkhomAM pratibiMba upasavuM ane te dekhAvuM e darzana che. najara sanmukha rahelI cIja vastunA dIdAra thavA e darzana che. AvA darzana thavAM e 'sRSTi evI sRSTi' che. AMkha sAme gAya dekhAtA, sRSTimAM sahu koi gAyane gAya rUpe ja jue che. . paraMtu darzanamAM rahelA mohanA-svArthanA kAraNe dezya prati jevI dRSTi eTale ke jIvano jevo upayoga hoya che tevuM darzana mAnasapaTahRdayapaTapara upase che. A darzana e 'RRSTi evI sRSTi'nA prakAranuM che. jevo jonAro tevuM enuM jagata. jevA jevA jonArA che ane jonArAnuM jevuM jJAna-ajJAna, moha che tevuM citra tenAmAM, te dazya saMbaMdhI aMkita thAya che. e dazyanA-citranA darzanamAM jonArAnI thApa-chApa paDe che. gaubhakta, kheDUta, bharavADa, kasAI, citrakAra e pratyeka jaNa eka ja evA gAyanA dRzyane gAya tarIke jovA chatAM pratyekanuM citrAMkana-mulyAMkana juduM juduM haze. eTale ja dazya eka hovA chatAM, jagatane mATe te ekasvarUpa hovA chatAM jeTalAM jonArA che teTalAnuM potapotAnuM AgavuM darzana hoya che. Ama jeTalAM jonArA eTalAM dazya-eTalAM jagata hoya che. tethI ja kahyuM che ke "jonArAne jo !'' '"jANanArAne jANa !'' jo 'dRSTi evI sRSTi' che to tenI sAme 'sRSTi evI daSTi' paNa che. jema dRSTi arthAt upayogane anusarIne sRSTinuM darzana che, tema dRzyasRSTine anusarIne dRSTi arthAt upayoganuM ghaDatara paNa thAya che. A 'sRSTi evI dRSTi' nA siddhAMtanA AdhAre ja devadarzananuM mahatva che ane jAherAta-vijJApanano dhaMdho che. paraMtu dRSTAnA darzana pramANe mUrti javAba Ape che tethI mUrtipUjAmAM daSTi-sRSTivAda paNa bhAga bhajave che. kriyAmAM sRSTidRSTivAda che paNa pariNAma dRSTi-sRSTivAdanA siddhAMtane anusarIne che. guNamAM sukha dekhAI jAya ane tethI guNa eja jIvana banI jAya tyAre vyavahAra dharma Avyo kahevAya. Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI abhinaMdana svAmIjI _124 "daSTi evI sRSTi' che mATe dRSTine sudhAravAnI jarUra che. khoTI-avaLI mithyASTine jo sAcI-savaLI-samyam banAvIzuM to darzana sAcuM-samyagU thaze. ahIM kavizrIno je talasATa-tarasa che te AvI sAcI - samyagdaSTi mATeno che ke je dRSTi maLyA pachI je darzana thAya te yathArtha sAcuM samyagdarzana thAya. AvI dRSTi AvyA pachI enA samyagdarzanathI ene pratimAmAM paramAtmAnA darzana thaze ane gAyamAM potAnA jevo AtmA jaNAvA sahita enAmAM sattAgata rahela paramAtmAnA darzana thaze, jethI teno vyavahAra Atmatulya-paramAtmA tulya banaze. samyagdarzanathI samyam AcaraNa thaze. ' AvA samyagdarzana janita samyajJAna ane samyam AcaraNa ja "sRSTi evI sRSTi" nI sAmenA pele pAranA-bhavasAgaranI sAme pAranA "dRSTi evI dRSTi" nA kinAre utAraze. ahIM "dRSTi evI dRSTi' thatAM mAtra-kevaLa darzana ja rahe che ane te kevalya darzana sAdi anaMtakALa evuM ne evuM ja rahe che, kAraNa ke dRSTi sabhya ane pUrNa thayela hovAthI temAM badalAvApaNuM nathI, tethI te dRSTi evI ne evI ja rahe che. daSTimAM upayogamAM sthiratA-avinAzItA-vItarAgatA-nirvikalpatApUrNatA AvI gaI hovAthI e upayogavaMtadazA che. pU. devacaMdrajI mahArAjA ane pU. AnaMdaghanajI mahArAjAnA stavanomAM jJAna ane bhaktinI eTale ke sAdhanA ane upAsanAnI jugalabaMdhI che. teo banne sukomala, kavihRdayI, jJAnI, bhaktayogI hatA. eozrInA jJAnamAMthI bhaktinI ane bhaktimAMthI jJAnanI saravANIo phUTe che. sAdhanA ane upAsanAno subhaga saMgama thato hoya che. mokSamArganI sAdhanAmAM jJAna-sAdhanA ane zraddhA-bhakti upAsanA guNavikAsa ane doSanAzathI gharmanI zarUAta che. Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 125 hRdaya nayana nihALe jagadhaNI beunA Teke AgaLa vadhavAnuM che. upAsanAnI lAkaDI pakaDIne jIvanArA AtmAonI buddhi zAMta thaI gaI hoya che; tethI temane jJAna sAdhanAnI lAkaDI pakaDIne AgaLa vadhavAnI utsukatA na paNa dekhAya chatAM sAdhakanI dRSTimAM sAdhanAnA sarva aMgone yathAsthAne jANI levA atyaMta jarUrI che kAraNa ke mokSamArganI sAdhanAmAM jJAnasAdhanA ane zraddhA-bhakti-upAsanA beunA Teke AgaLa vadhavAnuM hoya che. DAbA jamaNA beu paganA AdhAre cAlavAnuM hoya che, beu pAMkhe uDavAnuM hoya che ane beu AMkhe jovAnuM hoya che. tethI bemAMthI ekanI paNa upekSA karavI te yogya nathI. adhyAtmamAM sad ke asad vikalpa mAtra TALavAnA hoya che. paraMtu jyAre svarUpamAM sthiratA na Take tyAre te prApta karavA nizcayanaya saMmata sarvikalpone ghUTavAnA hoya che. tenA mAdhyame svarUpa-sthiratA sAdhavAnI hoya che. Ama jJAnamAMthI dhyAnamAM ane dhyAnamAMthI jJAnamAM javAnuM hoya che. mahopAdhyAyajI savAso gAthAnA stavanamAM jaNAve che. nizcayaSTi hRdaye dharI che, pALe je vyavahAra; puNyavaMta te pAmazejI, bhavasamudrano pAra. bhara bapore dhoma dhakhatA sUryanA tApathI tapelA saharAnA raNamAM bhUlA paDelA raNapravAsIne jevI tarasa lAgI hoya, evI darisaNa tarasa kavivarya yogIrAjazrI AnaMdaghanajIne lAgI che. AkaMTha pyAsA thayA che, te evA ke jANe pyAsa chIpAze nahi to prANa chUTI jaze ! bhUkha vinAnA bhojanamAM mIThAza nathI ane pyAsa vinAnA jalapAnamAM koThe TADhaka nathI. aMtaramAMthI Aga bhabhUkI na UThI hoya, devadarzana - samyagdarzana mATe haiyuM baLabaLatuM nahi hoya, virahanI vedanAno valopAta nahi hoya, Burning desire nahi hoya tyAM sudhI devanA, devatvanA, divyatAnA je mAruM mArI bhItaramAM mArI mAlikInuM che tene ja paryAyamAM upasAvI mAlika banavAnuM che. Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI abhinaMdana svAmIjI 126 darzana nahi thAya. prasutinI kAramI vedanAmAMthI pasAra thayA pachI ja putraratnanI prApti thatI hoya che ane haiye mAtRtvanA vAtsalyanA jharaNAM karatAM hoya che. prasava vedanA visarAI jatI hoya che ane astitva samastamAM AnaMda vyApI jato hoya che. aMgeaMgamAMthI AnaMda nItarato hoya che. - vedanA upaDI to daDhaprahArI jevA ghora hatyArAe cha mahinAmAM ja kevalyanI prApti karI. bhaktakavi narasiMha mahetA, mIrAbAI, AdimAM AvI utkRSTa tIvra viraha vedanA hatI to emanA jIvanamAM yogacamatkArarUpe emanA bhagavAnanA emane sAMketika darzana thayAM. cilAtiputra jevA preyasInA hatyArA paNa mAtra upazama, viveka, saMvara eTalA traNa zabdanI anuprekSAthI vedanA upaDI to pAmI gayAM. devadarzananI - samyagdarzananI AvI talapa e paNa eka prakArano atyaMtara tapa che. "prabhu prabhu laya lAgI nahi, paDyo na sadgurU pAya; dIThA nahIM nija doSa to, tarIye kavaNa upAya." "adhamAdhama adhiko patita sakala jagatamAM huM e nizcaya AvyA vinA, sAdhana karaze zuM?" mo sama kona kuTila khala kAmI." - suradAsajI bUrA dekhana meM gayo, bUrA na milA koI; jo dekhuM dila khoja ke, moM se bUrA na koI. - kabIrajI - AvA aparAdhanA bhAva, laghutAnA bhAva AvyA vinA gurutA, prabhutA Avaze nahi ane nirAparAdhI niSpApa thavAze nahi. A to he jIva! nAmanuM vaLagaNa nahi rAkhavuM. A pahelAM paNa tArA bIjAM keTalAya nAma hatAM ! Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 127 - hRdaya nayana nihALe jagadhaNI Ano nAza karavAnI phAkI che ke je levAthI julAba thaI jAya che ane ahaMkAranA maLa-badI nIkaLI jAya che. anaMtakALathI bhaTakatA AtmAe kadI potAnI jAta sAthe prAmANikapaNe vyavahAra karyo ja nathI. vyavahAra avaLA huM'- ahaMkArathI ja cAle che. sAco savaLo huM koNa? tenI kyAreya zodha karI nathI tethI ahaMkAramAMthI AtmAkAra-omakArasoDahaMkAramAM Avyo nathI. ane zubhaMkara- sukara-zaMkara thayo nathI. potAnA AtmAnI sAthe ThagAI karIne-AtmavaMcanA karIne jIvana jIvatAM AvyA chIe. koI ekamAM huMpaNuM nathI karatAM. anekamAM huMpaNuM karIne aneka huMnI vacce thaIne svayaMnA TukaDA karIne khaMDita thayeluM jIvana jIvIe chIe. eka vakhata jo sAco huM oLakhAya jAya to svatva-potApaNuM sattva ubharAyA vagara rahe nahi ane pachI AtmAne ane muktine cheTuM rahe nahi. kAraNa ke sAcA huM'nI oLakha thayA pachI, te satyano zodhaka ane cAhaka sattvazALI banI, jUThA "huM'nI akAra ane mohanI phojanI sAme tumula AMtara yuddha cheDI, e AMtara ripuone mArI haThAvI satyano jaya karI, "arihanta' thayA vagara rahe nahi. AtmA svayaM to anaMtazaktino bhaMDAra che. ene enI zaktinI oLakha nathI. svazaktithI abhAna hovAthI bebhAna thaI UMghI rahyo che. phaLa svarUpa cora lUMTArA enuM samAdhana-Atmadhana lUMTI rahyA che. bebhAna evo e sabhAna, sAvadha, jAgRta thAya to cora lUMTArAone palAyana thayA sivAya chUTako nathI. kahevAya che ke, pavanaputra hanumAnane enI zaktinuM bhAna karAvyuM to, eka ja chalAMgamAM samudra oLaMgI laMkAmAM praveza karI zakyA. yogIrAjajI ApaNa sahune ApaNA AtmAnI anaMtazaktinuM bhAna karAvI rahyA che. ApaNe sabhAna thaIzuM? kyAre?!!! meM jANyuM che ke huM mane jANato nathI tyAM sudhI kazuM jANato nathI. Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI abhinaMdana svAmIjI 128 A AvA devadarzana - divyadarzana - samyagdarzana durlabha che. darisaNa tarasyA, jyAM jyAM jaIne pyAsa chIpAvavAnA prayatna karIe chIe, tyAM tyAM, te te matanA mahaMto potapotAnA judA judA matanedarzanane AgaLa karIne, sahu koI "thApe ahameva'-eTale ke amAro ja mata-amAruM ja darzana sAruM evo ekAMta sthApe che. "mAruM e ja sAcuM evo durAgraha-kadAgraha rAkhe che. e to Abhigrahika mithyAtva che. pratyakSa sAkSAt mahAvIrasvAmI bhagavAnanA darzana karavA ane emanA jinamata-darisaNa-tattvadarisaNane pAmavA anArya bhUmimAMthI mahAmuzkelIe chaTakIne AvelA abhayakumAranA mitra rAjakuMvara ArdrakumArane darisaNa pAmatA pahelA, mArgamAM kaMI keTalAMya aMtarAyo judA-judA matanA AvyA hatA, teno ahIM daSTAMtarUpe vicAra karavA jevo che. sUyagaDAMgasUtrakRtAMga sUtramAM enI vAta vigate varNavI che. paraMtu satyanI zodhamAM nIkaLelAM satyazodhakane enI satyanI zodhamAM sahAyarUpa thaI, vizALa dRSTi rAkhI e mahaMto ema kahetA nathI ke, mane je maLyuM che ane huM jene satya mAnIne e satyanA samyam mArge cAlI rahyo chuM, te A che ane enI khUbIAvI-AvI che e jo! ane e tane tArI buddhithI yuktiyukta lAge ane hRdayathI svIkArya hoya-sAruM lAgatuM hoya to tuM ene svIkAra. "sAcuM e mAruM !"nI mArApaNAnI bhAvanAthI ene Adara! AvI syAdvAdayukta vidhyartha vItarAgavANI koI uccAratuM nathI paNa AjJArtha vAta kare che. jenI vANImAM nirAgrahatA, vyApakatA, vizALatA, anekAntatA, vItarAgatA hoya teno mArga vItarAgatAno hoya. AvI anekAntayukta vItarAga vANI durlabha che ane tethI deva darzana paNa durlabha che. mATe darisaNa tarasyAnI tarasa chIpAtI nathI. koI koInuM bAMdhyuM mArA ajJAnane oLakhavA jeTaluM jJAna paNa mane nathI. Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 129 hRdaya nayana nihALe jagadhaNI Sheng ja baMdhAtuM nathI ane koI koInuM choDAvyuM chUTuM thaI zakatuM nathI. jAte ja baMdhAyA chIe ane jAte ja jAtane choDAvavAnI che. baMdhAyA chIe evuM lAge ane baMdhana bAdhAkAraka lAge to ja baMdhI baMdhanamAMthI muktine vAMche ane ene tarase ! vItarAga ane, vItarAgatAnA cAhaka ane vAhaka evA jJAnI nigraMtha guru koIne bAMdhe nahi ane koIthI baMdhAya paNa nahi. e je kAMI upadezAdi Ape te svayaM mukta rahIne, arthAt vItarAgabhAvamAM rahIne mukta mane, muktatA keLavIne muktine mATe thaIne ja Ape. e pote svayaM vItarAga rahIne bIjAne vItarAgI. banAvIne vItarAgatA ja ApatA hoya che. darzana viSayamAM eka jJAnInuM kahevuM ema thAya che ke.. cakSunuM darzana buddhi mATe che ane buddhithI kareluM darzana hRdaya mATe che. AMkha je jaDa evA pudgalanI banelI che, tenAthI jaDa evu pudgaladravya dekhAya che. jyAre buddhinA uhApohathI caitanyadarzana eTale ke parama-caitanya evA vItarAga, paramAtmA, bhagavaMtanA darzana karAya che. paramAtmAnI prANapratiSThita pratimAmAM vItarAgatA, nirvikalpatA, sarvajJatA, sarvadarzItA, sarvanaMdItA, sahajAnaMdItA, paryAya-sadazatA ane pradeza-sthiratAnA darzana thAya che. A rIte mULa, sarvasva hradayamAM vasI jAya eTale paramAtmA hradayamAM birAjamAna thaI jAya-hRdayastha thaI jAya. A rIte hRdayamAM paramAtmAnI sthApanA karAya to paramAtmA prANa banI jAya ane hRdayamAMthI khase nahi. buddhinuM kAma tarka ane hetuthI jovuM te che. cakSuthI kareluM darzana buddhithI cakAsI, viveka karI, hRdaya sudhI pahoMcADI hRdayaMgama banAvavAnuM hakIkatamAM jIva parapadArthane bhogavato nathI paNa parapadArtha upara karelA rAgAdivikalpane ja bhogave che. Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI abhinaMdana svAmIjI che. A darisaNa durlabha che ane evA darisaNanI tarasa che. zAstro to spaSTa rIte jaNAve che... nAzAMbaratve na zvetAMbaratve, na tattvavAde na ca tarkavAde / na pakSasevAzrayeNa muktiH kaSAyamuktiH kila muktireva // 130 na to zvetAMbara pakSathI, yA na to digaMbara pakSathI, na to kevaLa tattva vicAraNAothI ke na to tarkavAdamAM, temaja vaLI koI paNa pakSamAM ekAMte sthiti karavAthI Atmazuddhi thatI nathI. paraMtu anukrame krodha, mAna, mAyA ane lobhAdi kaSAya bhAvono sarvathA kSaya karavAthI kevaLajJAna prApta karI, ayogI thaIne mokSa-nirvANa thatAM AtmA svapada evA siddhapadane pAme che. kuleze vAsita mana saMsAra, kleza rahita mana te bhavapAra; jo vizuddha mana-ghara tume AyA, to ame nava nidhi Rddhi pAyA. mahAmahopAdhyAya yazovijayajI sAmAnye karI darisaNa dohiluM, niraNaya sakala vizeSa; madameM gheryo re aMdho kima kare, ravi-zazi rUpa vilekha. aTira pAThAMtare gheryonA sthAne ghAryo, kimanA sthAne kema che. zabdArtha : sAmAnya karI eTale ke sAdhAraNa rIte pahelA to (deva) darisaNa thavuM ja dohiluM eTale ke duSkara-muzkela che. to pachI e saMbaMdhI pAko nirNaya thaI javo ane niHzaMka-makkama thaI javuM to ethIya AkaruM kaThina che. athavA to darisaNa eTale sAmAnya nirAkAra-upayoga ane jJAna upayogano aMtarAbhimukha abhigama te jJAnadhArA, Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 131 , hRdaya nayana nihALe jagadhaNI Wan eTale vizeSa sAkAra-upayoga. e apekSAe arthaghaTana karIe to jyAM nirAkAra-upayoga karavo ja muzkela che, tyAM pachI sarva prakAre nirNaya karAvanAra sAkAra-upayoga to tethI ya adhika muzkela ja hoya ! jyAM samyagdarzana ja dohyaluM che tyAM pachI samyajJAna to kyAMthI sohyaluM hoya? je pahelAM to aMdha che eTale dekhI zakato nathI ane pAcho mada eTale ke huM paNAnA ahaMkArathI gherAI (gheryo) gayelo madamAto che, te kema karIne ne kevI rIte sUrya ane caMdra arthAt ravi-zazInA rUpane vilekhI zake eTale ke vizleSaNa-pRththakkaraNa karIne sUryane sUryarUpe ane caMdrane caMdrarUpe oLakhAvI zake ? - samajI ane samajAvI zake ? ', lakSyArtha-vivecana H mAtra carmacakSuthI ke cAlu ghareDathI karAtI bAMhya dharmakriyAthI jo prabhudarzana-divyadarzana thai jatuM hota, to abhavano mokSa thayA vinA raheta nahi ane svayaM prabhune paNa kevaLajJAna pAmavA pUrve sADAbAra varSanI ati ghora sAdhanA karavI paDI na hota. karmo khapAvavA vIraprabhune je ekAnta, mauna, dhyAna, kAyotsarga, karavA paDyA ane pariSTho upasargo veThavA paDyA; te saghaLuM karavuM ne veThavuM paDyuM na hota. zAstramAM AtmAne vaNajhArAnI ane mAnavabhavane nagaranI upamA ApI che. saghaLAMya nagaromAMthI je nagara, vyApAranI pravRttiothI dhamadhamatuM, vizeSa samRddhivALuM baMdara che, bahoLAM badhI jAtanA vyApAra jyAM karI zakAya che, evA vyApArakendra, mAnava nagaramAM prakRtie jIvane AtmavyApAra karavA mokalyo che. jIvane vartamAnamAM Aje je kAMI vyApAra karavAne kariyANuM-mAla maLyo che, te badhoya mAla, pUrva sukRtanA phaLa svarUpe prakRti-karmasattAe jJAnadhArA ane yogaghArA athavA jJAnadhArA ane karmaghArA baMne jyAre chUTA paDI jAya che tyAre jJAna tailavaghArAe pravahe che. ane te ja samyagdarzana che. Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI abhinaMdana svAmIjI 132 cIjo paDI che. A tivALA, pAMceya tanA jJAna, darzana Apelo-dhIrelo mAla, puNyanI mUDI che. prakRtie tArAmAM bhArobhAra vizvAsa rAkhI tArI poThamAM mAla bharIbharIne, AtmavyApAra karavA, tane vaNajhArAnA sthAne mUkyo che ane vyApAra karI AtmasamRddhi pAmI zakAya evA mAnava nagare vaLAvyo che. he jIva! tArI poThomAM kezara, kasturI, tejAnA, sonA, cAMdI, hIrA, motI, ratno, jhaverAta jevI ati mUlyavAna cIjo paDI che. anya prANIo karatAM vizeSa jAgRtivALA, pAMceya IndriyothI paripUrNa saMjJIpaNA sahitanA jJAna, darzana, cAritra, tapa, vIryarUpI kiMmatI kariyANAthI lAdelI poThonI UMTa, baLada, ghoDA, AdinI vaNajhAra dharAvanAro, AtmavyApAra karavA nIkaLelo, tuM vaNajhAro che. jIva ! tAre e UMcA mAlathI UMco AtmavyApAra-AtmavyavahAra karavAno che ane AtmasamRddhi-Atmadhana hAMsala karavAnuM che-divyadarzanane pAmavAnuM che. paLapaLa sa-asat vikalpo-vicArorUpI vaNajhAronI AvanajAvana thaI rahI che. emAM ya kAma, krodhAdi kASAyika asad vicAronI je vaNajhAro che te to avaLo "huM ahaMkAranI ja pedAza che. enI sAthenA vepAramAM toM khoTa ja khAvAnI che ane puNyanI mUDI khoI ja nAkhavAnI che. jo te sadvicAranI-sarvikalponI vaNajhAra che, to tenI sAthenA vyApAramAM puNyanI mUDImAM vRddhi thAya ema che paNa je UMco mAla Atmadhana joIe te maLe ema nathI. sAthe lAvelA UMcA mAlathI je akASAyika nirvikalpatA che tenI sAthe vyApAra karavAmAM Ave to nirvikalpatA maLe ane Atmadhana prApta thAya eTale pachI vaNajhArA banIne nagare-nagare vyApAra karavAnA rajhaLapATathI chUTAya ane TharIThAma thaI kadIya khUTe nahi evI AtmadhananI mUDIne prasannatApUrvaka bhogavI zakAya ! avinAzImAM Atmika buddhi ke zraddhA thavA nahi de ane vinAzImAM ja avinAzI vRddhie pravartAve teja naizyayika mithyAtva che. vAstavika ajJAna che. Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 133 - hRdaya nayana nihALe jagadhaNI A rUpaka dvArA kahevAnuM tAtparya e che ke, jeTalA jeTalA vicArovikalpo che, te badhAya "huM" ane "mArApaNAnI pedAza che. "huM ane mArA' paNAnI phojonI phojo, AkhI ne AkhI aMtaramAM vaNajhArAnI poThonI jema dhAmA nAkhIne, aDIMgo jamAvIne beMdhI paDI gaI che. A aMtaraMga phoja-AMtara ripuonI sAme bhISaNa AMtarayuddha khelavAnuM che. dhannA, zAlibhadra ane meghakumAra jevAothI kheDAyelo A vIrono mArga che paNa kAyarono nahi. zUravIra banIne kSAtravaTa dAkhavavAnuM che. kAyara. nathI banavAnuM. covIze tIrthakaro kSatriyakuLanA hatA ane kSAtravaTa dAkhavI jinezvara thayA hatA. A huM ane mArApaNAnA AMtara zatruone haNI nAkhavAmAM Ave to arihatamAMthI arihanta banAya ane arihantanA darisaNa - divyadarzana thAya. | dilano dIvo - Atmajyota bujhAI gaI che, tethI jIvanemAnavIne mAnavanagare AvIne paNa AtmavyApAra-AtmavyavahAra karavAnuM sujhatuM nathI. AtmavyApAra karavA jarUrI evuM Atmatattva-AdhyAtmikatattva ene samajAtuM nathI. samajAvanArA ADatiyA anubhavI guruo kyAreka sadbhAgye maLI paNa jAya che; chatAMya jIvane tenI oLakha nahi thavAthI, enI agatyatA, mahattvatA, mUlyAMkanatA na thavAthI zraddhAna thatuM nathI. tethI bharavADa hIrAne kAcano TUkaDo samajI gheTAMnA gaLe bAMdhe evI nAdAnImUrkhatA thAya che. Ama thavAnuM kAraNa e che ke AgaLa kahyuM tema, saMsArInuM jJAna pratipaLa para-padArthamAM "huM" ane "mArApaNuM karI ajJAnarUpe pariNamI rahyuM che. ajJAnIne jJAnamAM zuSkatA-nIrasatA ane kriyAmAM jaDatA vartatI hoya che jyAre mokSano mArga to jJAnamAM paLepaLanI jAgRtirUpa apramattatArUpa ane kriyAmAM vidhicustatArUpa zuddhatAno mArga che. saMsAranA sukhane sAruM mAnavAmAM samasta saMsAranI anumodanA thAya che; te mithyAtva ja che. Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI abhinaMdana svAmIjI , 134 pravacanasAramAM bhagavAna kuMdakuMdAcArya jaNAve che... jo jhAyai arihaMte dvvgunnpjjvNtehi| so jAyai appANaM moho khalu jAi tassa layaM / / je AtmA zrI arihaMta paramAtmAnuM dravya-guNa-paryAyathI sAcuM dhyAna dhare che, te AtmAmAMthI darzanamoha dUra thatAM tene sAcuM AtmabhAna thAya che. navapadamAMnA arihaMtapadano duho paNa A vAtanA samarthanamAM kahe che... arihaMta pada dhyAto thako, dazvaka guNa pajAya re; bheda cheda karI AtamA, arihaMta rUpI thAya re. darzanathI darzana che. zrI abhinaMdananA darisaNathI AtmAne abhinaMdIta karanAruM AnaMda pamADanAruM samyagdarzana - Atmadarzana thAya che. pU. kSamAratana-khImAratanajI paNa gAya che... mULanAyaka zrI Adijinezvara, caumukha pratimA cArA; aSTa dravyazuM pUjo bhAve, samakita mUla AdhAra re, dhanya0 Ama joIe to sAdhAraNa rIte pahelA, prathama to prabhunuM darzana thavuM ja ati muzkela che. sAkSAt samavasaraNamAM birAjamAna, aSTaprAtihAryothI zobhita, mohaka, AkarSaka, cotrIsa atizayothI yukta, mahimAvaMta prabhAvaka, vANInA pAMtrIsa guNothI alaMkRta, syAdvAdayukta vItarAgavANIthI tIrthasthApaka, mokSamArga prarUpaka, mokSapradAyaka, samavasaraNAdhipati, bhAvajinezvara, tIrthakara bhagavaMtanA darzana ja jIvane dohyaluM che. bhAvanikSepa samAghi AtmAno zuddha svaccha paryAya che. ene kema bagADAya ? Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 135 nA hRdaya nayana nihALe jagadhaNI to devadarzana durlabha che ja; paNa nAma, sthApanA ane dravyanikSepe paNa bahu puNya kerA puMjane pAmyA pachI ja devadarzana maLe che. nAma, sthApanA ane dravya e traNa nikSepA to bhAvanikSepAne pAmavAnA kAraNa che. e traNa kAraNanuM sevana thAya to kAryarUpa bhAvanikSepo maLe. zAstramAM cAra nikSepA batAvavAmAM AvyA che. nAmAkRtidravyabhAvaiH puntstrijgjjnm| kSetre kAle ya sarvasminnarhataH samupAsmahe / / sarva kSetra ane sarva kAlane viSe nAma, sthApanA, dradhya ane bhAva nipA vaDe traNe jagatanA jIvone pavitra karanAra arihaMtonI ame sArI rIte upAsanA karIe chIe. " nizcayanI vAtone pradhAnatA ApanAra digaMbara AmnAyanA dhavalagraMthamAM to tyAM sudhI pharamAvavAmAM AvyuM che ke, jina biMba daMsaNeNa Nidhatta nnikaacidrs| micchatAdi kamma kSaya dNsnnaado|| jinendra bhagavAnanA biMba-pratimAnA darzanathI nikAcita ane nidhatta karmano temaja mithyAtvAdi karmono kSaya thAya che. pU. udayaratna vinjhAyajI paNa jaNAve che ke, jehane pratimAzuM nahi prema, te to samakita pAme kema? pUjA che muktino paMtha, nita nita bhAkhe Ima bhagavaMta. bhautika nukasAna thatuM hoya to te sahana karI levuM paNa pariNAma bagaDatA hoya to tyAMthI khasI javuM. Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI abhinaMdana svAmIjI 136 jema sivAyanI traNa cAyelI prabhunI dhana dvArA bhagavAna, kevaLajJAna pAmIne bhagavAna-tIrthakara banyA pahelA ja Indro dvArA ujavAtA emanA cyavana, janma ane dIkSAkalyANako; pUrvAbhimukha sivAyanI traNe dizAmAMnI devo dvArA samavasaraNamAM sthApita karAtI prabhunI hAjarImAM ja racAyelI prabhunI pratikRti; bhagavAna mahAvIra svAmIjInA jIvaMtakAlamAM ja emanA bhAI naMdIvardhana dvArA bharAvAyela jIvita mahAvIrasvAmI"-pratimA; pUrvadhara maharSi Arya suhastisUri preraNA pAmIne samrATa saMprati dvArA bharAvAyela ane pratiSThita karAyela kroDo jinabiMba, ItyAdi sthApanA nikSepAno mahAmahimA gAya che. pUjAnI DhALamAM paNa gAvAmAM Ave che. "kalikAle jinabiMba jinAgama bhaviyaNaku AdhAra." pratika, pratikRti ane pratinidhinA vyavahArathI to AkhuMya vizva jIve che. to pachI je roja ba rojano jIvanavyavahAra hoya balka jIvana hoya to teno adhyAtma kSetre asvIkAra kema thAya? - dhajAmAM rahelA lAla ane sapheda raMganA paTTA anukrame siddha ane arihaMta bhagavAnanuM pratika che. jinamaMdira e samavasaraNanuM ane jinabiMba e samavasaraNAdhipati jinezvara bhagavaMtanI pratikRti che, to gurubhagavaMto emanA pratinidhi che. jo jinAgama, ke je, bhagavAnanA vacanayogano nikSepo che, tene mAnya rAkhI darzanIya, vaMdanIya, pUjanIya, AdaraNIya gaNatA hoIe to pachI jinabiMba je bhagavAnanA kAyayogano nikSepo che te kema mAnya na rakhAya? vaLI e darisaNa paNa pAchuM carmacakSuthI thatuM IzvaranA aizvaryanuM, prabhunI prabhutAnuM, bAhya dazyasvarUpa bAhya sAmAnya darzana che. e ATha prAtihAryonI mohakatAthI, atizayonA prabhAvathI, vANInI atyaMta madhuratAthI AkarSaNa-kheMcANa jarUra thAya che, paNa joDANa nathI thatuM. adhyAtmane zubhakriyA sAme virogha nathI paNa te zubhakriyAmAM karAtAM-thatAM kartApaNAnA bhAva sAme virogha che. Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 137 hRdaya nayana nihALe jagadhaNI e bahAranA dazya vyavahArathI bhAvita banI upAdAnanI yogyatA pragaTAvI prabhunI sAcI AMtarika naizcayika prabhutAnA-AMtaravaibhavanAAMtaraaizvaryanA darisaNa karavAnA che. e to tIrthakara nAmakarmanA rasodayathI nirmANa thayeluM bAhyadazya-bAhyadarzana che. sAdhake emAM paramAtmasvarUpanI divyatAnA anaMtadarzana (kavaLadarzana), anaMtajJAna (kavaLajJAna), anaMtavIrya (anaMtazakti), anaMtasukhanA divyadarzana karavAnA che. e ja sakala nirNayAtmaka, sakala zaMkA nivAraka, niHzaMkatAdAyaka vizeSa evuM svAnubhUtithI ja thaI zakatuM nizcayAtmaka bhAvadarzana che. koi, koine potAnA bhAva dekhADI, jeNAvI ke kahI zakatuM nathI. e to evA bhAvane pAmIe tyAre ja e joi, jANI ane anubhavI zakIe ane tyAre ja te bhAvanA sAcA kharA bhAvadarzana-divyadarzana karyA kahevAya..avadhUta yogI, kavirAja AvA divyadarisaNane talase che ane sahune evA darzana karavA jaNAve che. . vaLI yogIrAjajInuM kahevAnuM ema paNa thAya che ke samyagdarzana ja jyAM dohyaluM che tyAM samyagrajJAna je samyagdarzananI deNa che te sakala nirNayAtmaka vizeSa jJAna-vizeSa upayoganI durlabhatAnI vAta kema karIne karavI ? A vastutattvane dRSTAMtathI vigate spaSTatA karatAM eozrI jaNAve che ke eka to e pote mULamAM aMdha-AMdhaLo che ane uparathI pAcho huM ane "mArApaNAnA ahemadathI gherAyelo nazAmAM cakacUra madamAto che. evo jIva ravi-zazI eTale ke sUrya-candrane kema joI zake ane enuM vizleSaNa-pRthakkaraNa karIne sUryane sUrya tarIke ane candrane candra tarIke judA tAravIne bhedajJAna karI oLakhAvI kema zake? divasa ane rAtrino bheda kema karI zake ? saMsAranA saMbaMdhamAM vivekI banIne je jIva jIve te ItimAM nahi jAya. evAM jana sajjana che. Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI abhinaMdana svAmIjI 138 kavizrInuM kahevAnuM tAtparya e che ke, jyAM jIvanuM darzana, mohanA udayathI yukta che, eTale ke mithyAtvamohanIyanA udayathI je AMdhaLo che eTale ahaM ane mamatvanA madathI gherAyelo che-phasAyelo che, te vinAzI evA dehane vinAzI tarIke ane avinAzI evA AtmAne avinAzI tarIke enA yathArtha svarUpamAM joI zakavA ja jyAM asamartha che; tyAM pachI vizleSaNa karIne avinAzIne avinAzI tarIke oLakhIne, vinAzImAMthI avinAzItAnI buddhi haThAvIne, avinAzImAM avinAzItAnI buddhinuM sthApana kema karIne kare? dehamAM tAdAtmya karAvanAra kubuddhine kADhIne bhedajJAna karI AdhyAtmika subuddhinuM sthApana kevI rIte thAya ? ajJAnatAne haTAvI potAmAM ja rahelAM jJAnane kevI rIte bahAra lAve ? mithyAtvanI rAtrinA aMdhakAramAMthI samyaktvanA divasanA prakAzamAM kema karIne Ave ? A bhava pUratA je potIkA che, evA svajananA viyoge jIva duHkha pAme che, ane zoka manAve che; paNa AtmaguNo je jIvatuM, TImbarapotApaNuM che, teno viyoga jIvane khaTakato nathI. e to sAcA mumukSu sAdhakane ja sAlatA hoya che ane duHkhI karatAM hoya che? eTale ja eka sAdhaka mumukSue loca karAvIne mAthu muMDAvyuM tyAre saMsAra rasiyA TIkhaLIoe TIkhaLa karI ke.... "kyA svajananuM mRtyu thayuM ke jethI teM Ama mAthuM muMDAvyuM?" e sAcA mumukSu sAdhake tyAre e TIkhaLIyAone jaDabAtoDa javAba Apyo ke... "mArA samyagdarzana ane samyajJAnano mane viyoga paDyo che tethI tenA duHkhamAM ene pAmavA mATe thaIne kezalocana karI mAthuM muMDyuM che ke jethI A kAramA kALA duHkhadAyI saMsAranuM locana-utthApana thaI jAya!'' AvA Atmadarzana-devadarzananI talapanI ahIM vAta che!!! kriyA karatAM bhAva yaDhe ane bhAva karatAM viveka yaDhe. Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 139 hRdaya nayana nihALe jagadhaNI hetu-vivAde ho citta dharI joIe, ati duragama nayavAda; AgamavAde ho gurugama ko nahIM, e sabaLo viSavAda. abhinaMdana03 sabaLonI jagAe pAThAMtare zabalo che. ane viSavAdanI jagAe vikhavAda che. zabdArtha : hetuvivAde eTale ke anumAna svarUpa tarkane cittamAMmanamAM dhAraNa (dharI) karIne devadarzana-divyadarzana karavA jaIe chIe to kAMi meLa paDato nathI kAraNa ke bhinna-bhinna darzananA, bhinna-bhinna dRSTikoNa View points hovAthI ane nayavAda ati-atyaMta duragamadurgama eTale ke samajAya evo hovAthI, darzana thavA ane samajaNa AvavI muzkela thaI paDe che. vaLI ema nahi karatA, jo AgamavAda eTale ke siddhAMto athavA AgamazAstronA AdhAre darzana karavA jaie, to te siddhAMto-zAstro ke je gurugamathI-gurUnA samajAvyA ja samajAya ema hovAthI, e zAstra siddhAMtone samajAvanArA guruno hajI yoga thayo nathI. yogAvaMcaka yoga lAbhyo nathI. A ja to baLavAna moTAmAM moTo viSavAda eTale ke vikhavAda che. athavA to vAda ja sabaLuM moTAmAM moTuM tAlapUTa jhera che. lakSyArthI-vivecana : pUrvenI gAthAomAM jaNAvyA pramANe devadarisaNa durlabha che. sAmAnya rIte vicAratAMya jo darisaNa paNa dohyaluM che, to pachI samagrapaNe In totality paripUrNa darzana thavuM e to atiati duSkara hoya emAM koI navAI nathI. have A trIjI gAthAmAM yogIvarya kavizrI enI duSkaratAnA kAraNo jaNAve che. bhinna-bhinna matanI vyaktio, potapotAnA judA-judA yogabhraSTa AtmA marIne yogIkuLamAM janme che. yogabhraSTa thai marazo ke pachI bhogabhraSTa thai marazo ? Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI abhinaMdana svAmIjI 140 daSTikoNathI View points thI vastusvarUpanuM nirUpaNa kare che. judA-judA darzano emanA bhinna-bhinna mato-abhiprAyo potapotAnA te nathIvikalpathI vastusvarUpa samajAvavA prayatna kare che. vaLI eka ja darzananI 121 paNa judI-judI vyaktio pAchI emanA eka ja darzana - eka ja abhiprAyane judI-judI rIte samajAve che. || tuMDe tuMDe matirmanA II nA nyAye ThekaThekANe judA-judA matonI judI-judI vAto che. ghera ghera judI judI dALa che ane pAchI eka ja gharamAM vyaktie vyaktie dALanI banAvaTa, dALano svAda ane dALano gamo judA-judo che. sattAgata badhAyanuM jJAna eka sarakhuM hovA chatAMya badhAyanA jJAnanI uparanA jJAnAvaraNIya karmanA AvaraNo judA-judA hovAthI ajJAna aneka prakAranA che. gaNitanA dAkhalAno sAco javAba badhAno eka ja hoI zake che paNa enA khoTA javAbo aneka hoI zake che. satya eka che juThANA aneka che. jevo jevo, jeno jeno jJAnAvaraNIyakarmano kSayopazama tevuM tevuM tenuM te prakAranuM nirUpaNa hoya che. jevI jevI jenI dRSTi tevuM tevuM tenuM darzana. tethI ja je darzananI vAta vicArIe tenA darzanakAranI dRSTino paNa vicAra karavo paDe. jonAro kayA dRSTikoNathI, kayA eMgalathI, kayA vyu poInTasathI, kyA nayathI vAta kare che ane darzana kare che, te nayanI apekSA sahita, sApekSapaNe, e darzananuM nirUpaNa karavAmAM Ave, to te saMdarbhayukta Ref. erence to context sunayapUrvakanI yuktiyukta, sApekSa vicAraNA karI kahevAya. paraMtu apekSA rahita Without reference to context saMdarbha vihoNI nirapekSa vicAraNA hoya to te yuktiyukta na rahetAM durnaya-kunaya Thare. vastumAtra aneka dharma eTale ke aneka guNa dharAvatI hovAthI paryAyadaSTi e vizeSabhAva che tethI e daSTithI jovAmAM rAga thAya che ane vikalpabhAva Ave che. dravyadaSTimAM rAga nathI thato ane tethI vikalparahitatA hoya che. Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 141 hRdaya nayana nihALe jagadhaNI Wan vastuttvanuM nirUpaNa enA badhAya dharmone lakSamAM rAkhI anekAnta zailIe karavAmAM Ave to satyanirUpaNa thAya, je pramANabhUta bane. anyathA jyAM ekAnta darzana che tyAM, vastutattvanA anya dharmo-guNo-Properties no apalApa thato hovAthI tevuM darzana samyag nathI hotuM paNa mithyA eTale ke khoTuM-avaLuM-viparIta darzana hoya che. naya-sApekSa vicAraNA karavI te nyAyI vicAraNA che paNa nayanirapekSa naya rahitanI vicAraNA te asaMgata anyAyI vicAraNA che. nayo aneka che. jeTalAM jeTalAM vikalpo-mato-darzano che te naya che. jAvaiA vayaNapahA tAvaiA ceva hoMti nyvaayaa| jAvaiA nayavAyA tAvaiA caiva parasamayA // - pU. siddhasenadivAkarasUrijI-sammatitarka jeTalAM vacanamArgo che teTalAM nayavAda che ane jeTalA nayavAda che teTalAM parasamaya eTale ke matamatAMtaro-vAdo-saMpradAyo che. jainadarzanamAM e nayonuM vibhAgIkaraNa pradhAnatAe be mukhya naya dravyArthika ane paryAyArthika athavA nizcayanaya ane vyavahAranayamAM karavAmAM AvyuM che. bAkI vastunirUpaNa judA judA sAta naya 1) naigama 2) saMgraha 3) vyavahAra 4) RjusUtra 5) zabda 6) samabhirUDha ane 7) evaMbhUta nayathI karavAmAM Ave che. AtmAmAM rahela jJAna guNano eka aMza (vibhAga) te naya. potAne samajavA mATe nayano upayoga karAya te 'jJAnAtmakanaya' kahevAya che ane bIjAne tattva samajAvavA nayano upayoga thAya che te 'vacanAtmakanaya' kahevAya che. paryAyamAM 18 pApasthAnakanI pariNatirUpa saMkalezanuM anubhavana e ja saMsAra che. Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI abhinaMdana svAmIjI 142 naya e anekAntadarzanane samajavA mATenuM vyAkaraNa che. kriyApada, kartA, karma, kALa, liMga, vacana, saMpradAna, adhikaraNa, saMbaMdha e badhuMya vyAkaraNa samajIe tyAre vAkya ane vAkyano bhAva pakaDAya che. nayo e nadIo che je badhI syAdvAdarUpI sAgaramAM bhaLI jaI ekameka thaI jAya che-paripUrNa pramANa banI jAya che. naya saMgata vicAraNA nathI hotI, tethI ja dareka paMthanA ke saMpradAyanA sAMpradAyika dArzaniko ema mAne che ane manAvavAno Agraha rAkhe che ke, mokSamArganI ArAdhanA ane te mATenA, samyagdarzananI prApti emanA paMtha sivAya anyatra che ja nahi. eTale sudhI kahe ke amArA paMthanI mAnyatA dharAvanAra vyakti ja samakitI che ane bAkI bIjA badhA mithyAtvI che. AvI sAMpradAyika kaTTaratA, emane, emanA sivAya, anyatra, anya mAnyatAvALA bahujana samata guNathI bharelA guNIjanonA, etihAsika, AdhyAtmika vibhUtinA vakhANa karatAMya aTakAve che. nirvikalpa thavAnuM lakSya che paNa svamata-svavikalpano Agraha chUTato nathI. adhiSThAtA AtmAmAM ja jenI adhiSThitatA-adhyasthatA che arthAt sthiratA che evA AdhyAtmika-zuddhine varelA AdhyAtmika-puruSo to svapakSamAM ke parapakSamAM game tyAM hoya emanA netro-AMkhonI camakathI ja e mumukSunI mumukSatAnI oLakha emane chatI thaI jatI hoya che. garaja hoya tyAM parakha kema karavI e zIkhavavuM paDatuM nathI. ApoApa akkala AvI jAya che. saMtAnane-navajAta zizune stanapAna karavAnuM zIkhavavuM nathI paDatuM. vItarAga-prarUpita vItarAga-zAsanano lokottara, vizuddha mArga, vItarAga thavA mATeno vItarAga-mArga che. e vItarAgano Apyo, vItarAga paryAya e sapATI che. dravya e daLa che - mULa che - maulika che. anubhava paryAyamAM thAya che. jIva mAtranI bhUla paryAyamAM che. dravyamAM to guNarasa paDelo ja che paNa jIvanI te tarapha daSTi nathI. Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 143 : hRdaya nayana nihALe jagadhaNI thavAno, vItarAga mArga hovAthI e kAMI mata-paMthanA pAMjarAmAM pUrAya ke kAMI vADAmAM baMdhAya evo nathI. svAnubhUti saMpanna nigraMtha jJAnI guru je sAcA cikitsaka dhanavaMtarI vaidya che e na maLe ke pachI sva AtmabaLe svAnubhUti-saMpanna na thAya tyAM sudhI AtmAnuM Arogya-bodhilAbha atyaMta duSkara che. AtmajJAnI sat puruSanA abhAvamAM paNa samyagdarzananI prApti phakta svabhAvanA saMskArI jIvone prApta thAya che. pUrvabhavamAM Atmayoga sAdhyo hoya tevA AtmAone thAya che. pUrvabhavamAM sajIvanamUrtinA yogamAM jemaNe bIjajJAna meLaveluM hoya tevA jIvone thAya che. prApta karela bIjajJAna niSphaLa jatuM nathI. koI ne koI bhavamAM e UgI nIkaLe che. svabhAvadazAmAM jenA caraNa maMDAyela che evA, satyanA pUjArI, satyazodhaka sAdhako ane emanA satya svarUpanuM nirUpaNa karanArA, sazAstro nahi maLe tyAM sudhI e samyagrutanA AlaMbana vinA mati vikasita thaI, avikArI banI nirmaLa sanmati prajJA rUpe paloTAya ema nathI ane AcArAMga sUtramAM 'tadiThThI" pada Ave che ke jenA sIdhI rIte nIce jaNAvelA, traNa artha nIkaLe che, tenI upalabdhi thAya nahi. (1) ziSya mATe tadiThThI eTale ke gurUnI dRSTi! ziSya potAnI dRSTie zAstra tarapha nahi jotA mAtra gurUnI daSTie ja jovAnuM ! zAstronA sUtronuM samIkaraNa mAtra gurU ja ukelI zake-kholI zake! (2) svayaM gurune mATe taddaSTino artha che zAstranI dRSTi-zAstracakSu zAstrane AgaLa karIne zAstrAnusAre ja caraNanA maMDANa-pagaraNa thAya ! ane (3) zAstraSTi arthAt zAstracakSu eTale vItarAga dRSTi! mAtra vItarAgatA ane vItarAgatAnI upalabdhinuM ja lakSyAM UMcuM nizAna sAdhake to paramadhyeyane pamADanArA, paramazraddheya, paramaArAdhya paramapriyanI AMkhomAM AMkho parovIne ja, enA ciMdhyA mArge vicaraNa mithyAtva ke kaSAyanI maMdatA niranubaMgha nahi paNa jo sAnubaMgha thAya to vikAsa saghAya. Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI abhinaMdana svAmIjI 144 karavuM ke jevuM bIjabuddhinA dhaNI, gaNadhara, gautamasvAmIjInuM viharaNavicaraNa hatuM. e prabhu vIranA paramavinIta, bIjabuddhinA dhaNI, prathama ziSya dvAdazAMgInA racayitAe, kyAreya potAnI buddhie kazuM vicAryuM nahotuM ke vicaraNa karyuM nahotuM. bhagavAnanI buddhie bhagavAne kahyA pramANenuM ja emanuM "ANAe dho!" sUtrAnusArI viharaNa hatuM. buddha thavAne mATe buddhine suvADI-UMghADI devI paDatI hoya che. svanA chaMda svachaMdaneIcchAne choDIne gurUpAtaMtryano svIkAra karavo paDato hoya che. A ja satyano saMga evo satsaMga che. asaMga anuSThAnanI jhAMkhInA saMdarbhamAM ATalI A vastuvicAraNA che. judA-judA nayo-vikalpa ane matonA AdhAre, hetu eTale prayojano ke kAraNa batAvI svapakSanuM maMDaNa karIne parapakSanuM khaMDana karavAnA, vivAdaviSavAda-vikhavAda, cAlatA hoya che. AvI nayAdhArita vizada vicAraNAne cittamAM dhAraNa karIne, . devI jo Apane jovA jaIe chIe eTale ke ApanA devadarzanane ane enI phalazruti svarUpa devatvanA divyadarzana evA samyagdarzana, avadhidarzana ane kevaLadarzana pAmavAnA prayatna karavAM jaIe chIe, to e durgama nayavAdamAM citta cakarAI jAya che. gUMcavADo dUra thaI jaI citta sthira thavAnA badale cittamAM gUMcavADo-muMjhavaNa ora vadhI jAya che. atre kavizrInI ajita jina stavanAnI cothI kaDI pharI mamaLAvavA jevI che... "tarka vicAre re vAda paraMparA re, pAra na pace koya; abhimata vastu vastugate kahe re, te viralA jaga joya." nayavAdane eka bAjue rAkhIne A badhuM jo AgamavAde eTale ke AgamazAstronA AdhAre samajavA jaIe chIe, to e samyagU zAstronI kadAgraha e ekAMta che-mithyAtva che. tethI e doSa che. syAdvAdarzanamAM kadAgrahane rathAna ja nathI. Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 145 - hRdaya nayana nihALe jagadhaNI sabhya samajaNa ApanArA, viralA, samyagdaSTi, nigraMtha, jJAnI gItArtha guru bhagavaMtono virala yoga thato nathI. AtmAnI gama karAvanArAAtmAne samajAvanArA Agama to koI AtmAnubhUti saMpanna, gurubhagavaMto gama pADe, to ja samajAya evA che. vaLI gRhasthone to AgamanA adhyayanano paNa adhikAra nathI. phakta AgamazravaNano adhikAra che. munibhagavaMtone paNa kALagrahaNa, yogodvahana karI yogyatA prApta karyA pachI ja Agama adhyayanano adhikAra che. emAM paNa jo e AgamajJAna Atmastha thAya ane pradarzana karavAmAM utarI paDAya to mahAmoha-vijetA pUrvadhara zrutakevaLI yUlibhadrajInI jema AgaLanA vizeSa jJAnAdhyayanathI vaMcita rahI javAya ema paNa bane che. - Ama yogIrAjajI nayavAda ane sallurunA sadAgamanI durlabhatAne darisaNanI duSkaratAnA mUla kAraNarUpa jaNAve che. gurUgama vinA naya, nikSepa, pramANa, saptabhaMgI, sApekSatA, nirapekSatA, anekAntadarzana, syAdvAdadarzananA gUDha, gahana, Agama rahasyo samajyA samajI zakAtA nathI. A saMdarbhamAM guru ziSyanA saMvAda vicAravaMte vicAravA jevA che. gurunA paga bahu duHkhatA hatA. gurue ziSyane kahyuM. "tArA pagathI mArA paga khUMdI nAMkha !" uttaramAM gurvAjJAnA pAlanane badale ziSya potAnuM DahApaNa DoLe che... "he prabho ! ApanA parama pAvana zarIra - ApanA caraNAraviMda upara paga mUkavAnuM apakRtya mArAthI kema thAya?" tyAre gurunI AjJAnI avajJA karanAra ziSya upara khijAIne guru kahe che... "mArI jIbha upara te caDhI gayo- AjJAnI to avajJA karI pachI have bAkI zuM rahyuM?" guru koI jarUrI kArya aMge ziSyane potAnAthI dUra, anyatra javA jaNAve ane tyAre ziSya guruthI chUTo paDI javA hIcakIcAya to bhaugolika aMtara (dUrI-ta) e aMtara nathI. jyAM sadbhAva che tyAM bhaugolika aMtara ADuM AvatuM nathI. Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI abhinaMdana svAmIjI 146 te samIpa rahIne paNa dUra thaI jAya. anyathA dUra rahIne paNa samIpa hoya! ta re tanISA aMtaranI dUrIthI dUrI nathI paNa aMdaranA aMtara(dUrI)thI aMtara che. vAstavamAM to gurunA AjJArUpI dehanI najIkamAM-upaniSadamAM rahevAnuM che ane nahi ke gurunA pArthivadehanI najIka. A ja jainadarzananA ANAe dhammo!" nA AgamasUtranuM parama rahasya che. vItarAgano mArga vAda-prativAda-vivAda-vikhavAdathI para evo niHzaMka, niHzabda banAvanAro, nirvivAda, vItarAgavAda che. e asaMga, ekAnta, azabda bhaNI dorI janAro daitanA kaMThamAMthI advaitanA nirdhadramAM laI janAro che. vItarAgavANI syAdvAdavANI hoya che. e to zAMtaprazAMta-upazAMta banAvanArI, amRtavarSA karanArI, amRtavANI hoya che. e to DaMkha vagaranI, madhamIThI, madhurI vANI hoya che. duniyAnA paTamAM pratyeka dharma, bhASA, jAti, komane svIkArya evo A nirvivAda vizvasvIkRta bane evo vItarAgamArga che. na svIkAranArAe samajavuM joIze ke mArAmAM bhItaramAM UMdhAI, ADAI, avaLAI paDI che ke je mane A sAcA samyagmArgane samajavAmAM aMtarAya kare che. e mArI vakratA ane jaDatA che. anAdinA avaLA kusaMskAra che te jAya to A samyagU vItarAgamArga hAthamAM Ave. ghAtI hUMgara ADA ati ghaNA, tuja darisaNa jaganAtha; dhIThAI karI mAraga saMcaruM, seMgU koI na sAtha. abhinaMdana, pAThAMtare ghAtInI jagAe ghAtiyAM, DuMgaranI jagAe DhaMgara ho, darisaNanI jagAe darasaNa, mAraganI jagAe mAragi ane saMcarunI jagAe sAMcaruM che. hadayathI je rUcikara che te dUra chatAM samIpa che. e hRdayastha ja che. Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 147 hRdaya nayana nihALe jagadhaNI zabdArtha: ghAtI eTale ke svarUpanA svarUpano arthAt svarUpanI maulikatAno ghAta-nAza karanArA ghAti karmonA DuMgara-parvata, ati ghaNA eTale ke puSkaLa ADA-vacce che - aMtarAya (vidana)rUpa che; je te jagannAtha bhagavAna ! tuja-tArA darisaNa-darzana thavA nathI detAM. toya dhI phrAI karIne-naphphaTAI karIne-khaMdho thaIne mAraga eTale ke mArgamAM saMcaruM eTale ke saMcaraNa-viharaNa cAlu rAkhuM chuM paNa sAthesaMgAthamAM mArgano jANakAra, mArga batAvanAra koI seMgu-sAthI-bhomiyo nathI-saMgAthI-sobatI nathI. lakSyArtha-vivecana : AkhA jagatanA nAtha ! vizvabhara evA vizvanAtha abhinaMdana jinanA durlabha darzanano pyAso evo huM, e devadarzananI duSkaratAne jANavA chatAMya ane e devadarzananI ADe aMtarAyarUpe ghAtikarmonA AvaraNonA tharanA thara DuMgara jevA khaDakalAone gaNakAryA vagara, haThIlo banI dhRSTatAthI ApanA darzananA mArge, meM mArI AgekUca jArI ja rAkhI che. karmo mukhyatAe ATha prakAranA che. e ATha paikInA Atmapradezone kaMpanazIla rAkhanArA ane AtmAne saMsAramAM rAkhanArA ne rakhaDAvanArA cAra karmo vedanIya, AyuSya, nAma ane gotra karma aghAta karyo che. jyAre AtmAnA mULa, maulika svarUpa, AtmaguNa, AtmasvabhAvane AvaranArA ane AtmAnI sAhajikatA, svAbhAvikatAne haNI nAkhIne, asahaja vaibhAvikadazAmAM dhakelanArA je karyo che, te svarUpanA svarUpa upara arthAt svarUpanI maulikatA upara ghAta karatAM hovAthI ghAtikarmo kahevAya che. e paNa cAra che, je jJAnAvaraNIya, darzanAvaraNIya, aMtarAya ane mohanIya choDavuM e vyavahAra che. bhUlavuM e nizcaya che. kahyuM che ne ke "nekI kara aura dariyAmeM DAla." Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI abhinaMdana svAmIjI 148 karma che. anukrame e cAra AtmAnI sarvajJatA, sarvadarzItA, pUrNatA ane vItarAgatA svarUpa paramAtma tattvane Avare che-avarodhe che. AvA A ghAtikarmonA eka paDa upara bIjuM paDa ema tharanA thara vIMTaLAI vaLIne eno khaDakalo DuMgara jevaDo thaI gayo che. enI ja nIpaja tera kAThiyA che, je paNa ADA mahAaMtarAya che. AvA ghaNA badhA atyaMta vizALa ane ati-UMcA ghAtikarmonA DuMgaronI hAramALAnI ADazaaMtarAyanA kAraNe he jagannAtha abhinaMdana svAmI! huM ApanA darisaNa karI zakato nathI. Apa devanA devatvanA, divyatAnA divyadarzana, AvA aMtarAyone kAraNe karI zakato nathI tethI samyagdarzana paNa thatuM nathI. mohanIyakarmanA peTAbheTa svarUpa darzanamohanIyakarmanA udayanA kAraNe samyagdarzana thatuM nathI. jyAre cAritra-mohanIyanA udayanA kAraNe, sthiratA-sahajatA-AtmaramaNatA AvatI nathI. darzanAvaraNIyakarmanA kAraNe, svAdhIna, divyadarzana, kevaladarzana thatuM nathI. jJAnAvaraNIyakarmanA kAraNe, pratyakSa-jJAna, avadhijJAna, kevaLajJAna thatuM nathI. aMtarAyakarmanA kAraNe vidanajaya thato nathI ane pUrNatAne pamAtuM nathI. | mumukSu sAdhakane sAcA sAdhyanI ane e sAdhyathI abheda karAvanArI sAcI dizAnI sAdhakatAnI-sAdhanAnI oLakhANa karAvanAra nizcayanaya che. e nizcayanayanI AMgaLI-nizcayanayanuM nizAna haMmezA AtmAnA zatapratizata zuddha vizuddha AtmasvarUpa-paramAtmasvarUpa tarapha hoya che. e kartA-bhoktApaNAnI bhrAMtine TALe che. kartApaNuM baMdha thAya to bhoktApaNuM baMdha thAya. kartApaNuM e bIja che-kAraNa che ane bhoktApaNuM e tenuM phaLa-kArya che. saMsAramAM saMsArIono badho kartA-bhoktApaNAno bhrAMta maMdiramAM jAo toM "tuMhI tuMhI !" nA bhAva umaTavA joIe ane sAdhanAmAM ""soDa6 soDakaM!" nA bhAva umaTavA joIe. Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 149 - hRdaya nayana nihALe jagadhaNI puruSArtha che. mokSa mATeno je jJAtA-daSTApaNAmAM rahevAno mokSapuruSArtha che te AtmapuruSArtha che. kartA-bhoktApaNAnA avaLA bhrAMta puruSArthathI ghAtikarmonA DuMgaronA khaDakalA khaDakAyA che. AgrahathI to, e ghAtaka pAchA daDhIbhUta thAya che. Agraha e to moTAmAM moTo vigraha che. e AtmapuruSArtha, bhrama bhAMgIne jJAyakabhAvanI pAkkI oLakhANa karAvaDAvI, e jJAyakabhAvamAM ja karavAnuM (sthira thavAnuM) lakSa baMdhAve che. A lakSanI pUrti mATenA ja AcAra, vicAra ane vyavahAra, jJAnI, deva guru bhagavaMto batADe che ane enA ja anusaraNano upadeza Ape che. A mATe thaIne ja abhinaMdana jinanA darzana karavA jAuM chuM ane ApanA jinadarzananA mAdhyame jainadarzanane pAmavA jAuM chuM; to mArA ja bAMdhelA ne UbhA karelAM ghAtikarmonA DuMgarA-khaDakalAo AMDa Ave che ane aMtarAya kare che. ajJAnI ane ahaMkArI banIne mohavaza thaI meM ja ene poSyA che, je Aje mArI ja ADe AvI mane AgaLa vadhavAmAM aTakAyata kare che. mArA ja karyA mArI ADe Ave che. bhrAMtinI bhIMta ADI AvI darzana karavA detI nathI. darzana thatuM nathI tethI bhAsana, AcaraNa-ramaNa paNa thatuM nathI. dhIrA bhagate paNa kaMIka AvI ja vAta jarA avaLI rIte karI che.. taraNA othe DuMgara re, DuMgara koI dekhe nahi; ajAjUtha mAMhe re, samaratha gAje sahIM. siMha ajAmAM kare garjanA, kasturI mRga rAjana; talanI othe jema tela rahyuM che, kASThamAM hutAzana; dadhi othe dhRta ja re, vastu ema chUpI rahI. taNakhalA jevA karmonI othe-enI chAyAmAM, parvata samAna mAnatA dravyasvabhAva ane paryAya svabhAva, ema be svabhAva che. A be svabhAvamAM AlaMbana vyasvabhAvanuM levuM ke je trikALa che. paryAya svabhAva kSaNika che. enA jJAtA daSTA thavuM. Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI abhinaMdana svAmIjI 150 dharAvanAra, virATa paramAtmasvarUpa AtmA AvarAI-chUpAI gayo che tethI te dekhAto nathI. jevI rIte gheTAM bakarAnA ToLAmAM siMha, kasturI-mRganI nAbhimAM ja kasturI, talamAM tela, kASTamAM agni ane dahIMmAM ja ghI chUpAyela rahela che; ema karmanA AvaraNo-AcchAdanothI ja dehAlayamAM deva-paramAtmasvarUpa AtmA DhaMkAyelo - dharabAyelo - chUpAyelo rahela che. jema sUryanA tApathI ja udbhavelA, vAdaLAnI ADe, sUryanuM DhaMkAvuM thAya che ema ja AtmAnA svayaMnA karelAM karmothI AtmAnA paramAtmasvarUpanuM DhaMkAvuM thAya che. "sahu calo jItavA jaMga, bhUgalo vAge, yA homa karIne paDo phatteha che Age'' "DagaluM bharyuM ke nA haThavuM, nA haThavuM..." evuM zUrAtana UbhuM karI, dhiTTAIthI haThIlo thaI, A badhI ADakhIlI-aMtarAyonI paravA karyA vinA rIDho banI-kATho thaI sAhasa karI mAragamAM AgekUca to huM karavA mAMguM chuM. paNa sAthe cAlanAra saMzaT: - seMgu sAthIdAra, vaLAviyo, bhomiyo paNa maLato nathI, to ekalo aTUlo ajANyo A badhI ADaza-aMtarAyone huM kema karIne oLaMgI jaI ApanA devadarzananesamyagdarzanane pAmI zakIza? darisaNa darisaNa raTato jo phiruM, to raNarojha samAna; jene pipAsA ho amRtapAnanI, kima bhaje viSapAna. abhinaMdanavapa pAThAMtare darisaNanuM darasaNa ke darazaNa, phiruMnuM pharuM, tonuM te, raNarojhanuM rAniroja bhAjenuM bhAje ane viSapAnanuM visapAna che. zabdArtha darisaNa eTale ke darzana. darzana darzananI raTa lagAvIne nayanA AlaMbanathI taratuM nathI. nayathI svarUpanI samaja Ave che. paNa tarAya che to svabhAvathI ja ! Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 151 , hRdaya nayana nihALe jagadhaNI enuM ja raTaNa karato eTale ke vAraMvAra ene ja yAda karato karato-enI ja raDha lagAvI eno ja japa japato, phiruM eTale ke Ama tema rakhaDato rajhaLato pharato-bhamato rahuM to rAti-jaMgalI pazu ke raNamAM rakhaDatA rojha janAvara samAna lAguM. jene amRtapAna - sudhArasanI pipAsA eTale ke tarasa-pyAsa che, te viSapAna-jheranA pIvAthI kema karIne bhAMje eTale ke bhAMge arthAta chIpAya? lakSyArtha-vivecanaH svayaMnI Atmazuddhi karyAnA phaLa svarUpa, darzana-samyagdarzananI je tarasa che, te darzananI pyAsane kavizrIe abhinaMdana stavanAnI A pAMcamI gAthAmAM parAkASTAe pahoMcADI che. : kavizrI kahe che. "prabho! tArA darzananI ADe ghaNA aMtarAyo che. eka to prabhu tAruM darzana-tAro meLApa thavo ja durlabha che. bhAva nikSepAthI tArA bhAvadarzana thavA, tAro sAkSAt yoga thavo to durlabha che ja paraMtu nAma, sthApanA ane dravya nikSepAthI paNa ApazrInA darzanano yoga thavoya duSkara che!" laghukarmI thayA vinA, graMthideza sudhI AvyA vinA Avo yoga thato nathI. prabhupratimAnA darzana paNa bahu puNya kerA puMjathI prApta thAya che. Ama abhinaMdana svAmInA darzana-dIdAra thavA to durlabha che ja paraMtu e svAmInA jinamata-jinadarzananI oLakha thavI paNa agharI che. abhinaMdana jinarAjanA darabAramAM jaI e jinarAyAnI rAjezvarItAnA darzana-dIdAra thavA ja dohyalAM che to pachI e rAjAnI oLakha thavI to kaThina hoya emAM koI navAI ja nathI. jyAM jinamatanI ja oLakha nathI guNasiddhithI puNyAnubaMdhI puNya baMdhAya ane svarUpasiddhithI mola pamAya. Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI abhinaMdana svAmIjI 152 tyAM pachI divyadarzana evA kevaLadarzanane pamADanAra satyadarzana-samyagdarzana to kema karIne pamAya ? "darisaNa darisaNa pokArato pharuM to chuM paNa, ADA aMtarAyovighno aneka che. prathama to bhinna bhinna darzano(mato)nA prabaLa Ugra jhaghaDA-vivAda-vAMdanA viSapAnanA koThAne pasAra karavo paDe che. e koTho pasAra karIne jinamata-Atmadarzana-vItarAgadarzanamAM sthira thaIe chIe to jAte ja bAMdhelAM jAtanA ghAtikarmonA ADA AvatA DuMgarAo prabhu! tArA darzana thavA detA nathI !'' chatAMya saMganI, sobatI ke sAthInI paravA karyA vinA kATho thaIne darzana tarasyo, darzananI pyAsa chIpAvavA ekalapaMDe AgaLa vadhavAnuM sAhasa karuM chuM, to mArI hAlata raNamAM rajhaLatA rojha jevI thAya che. rojha e raNavagaDAmAM rakhaDatuM, ghoDAnA AkAranuM majabUta bAMdho dharAvanAra, akkala vagaranuM jaMgalI janAvara che; je nIlagAya tarIke paNa oLakhAya che. vyavahAramAM paNa dhyeyahIna, niruddeza, rakhaDuM jIvana jIvanArI, haDiyApATu karanArI vyaktine raNanA rojha tarIke keTaleka ThekANe saMbodhavAmAM Ave che. A junI grAmyabhASAmAM vaparAto bhASAprayoga che. A vanacara pazu rojha, unALAmAM pANInI tarasathI pIDAtuM, pANInI zodhamAM raNamAM Amatema bhaTakatuM hoya che. e jhAMjhavAnA nIrane eTale ke mRgajaLane pANI samajI lai mRgajaLanA pANInA AbhAsa pAchaLa gAMDu thaIne doDatuM hoya che. jema jema e doDatuM jAya che ema ema e mRgajaLa paNa AghuM ne AchuM ThelAtuM jAya che. kAraNa ke e sUryatApathI tapelI raNanI retInA kAraNe sarjAtuM, cheTethI pANIno bhAsa karAvatuM mRgajaLanuM darzana che. jJAnasiddha thavuM te mokSamArga che ane jJAna jJAnamAM samAya arthAt matijJAna kevaLajJAnamAM laya pAme te mokSa che. Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 153 hRdaya nayana nihALe jagadhaNI Xin e pANI to che ja nahi. paraMtu dUrathI dekhAto ane doDAvato pANIno AbhAsa mAtra che. bApaDuM jAnavara doDI doDIne hAMphI jAya che- thAkIne lothapotha thaI jAya che paNa pANIne pAmatuM nathI. raNamAM taraphaDI taraphaDIne tarasyuM ne tarasyuM ja prANa gumAvI bese che. darisaNa ! darisaNa ! nI raTamAM rakhaDatA jIvanI hAlata paNa raNarojhanA jevI ja kaphoDI thAya che. jyAM je darzana(mata)mAM darzana (satyasamyagdarzana) nathI, tyAM te darzanamAM darzana mAnIne tyAMthI darzanane pAmavAnA phAMphA mAre che. darzana to pamAtuM nathI paNa potAnA darzanane paNa gumAvI bese che ! ane potAnA darzanamAMthI darzanane pAmavA javAmAM potAnA ja thokabaMdha bAMdhelAM ghAtIkarmonA DuMgaronA DuMgaro-parvatanI hAramALAo ADe AvIne aMtarAya kare che. mAtra darzana darzananA pokAra karatAM darzananI rekaoNrDa-keseTa vagADavAthI kAMI darzana thaI zakatuM nathI. e to mAtra zabdoccAra che ke pachI bAhya dazyarUpa korI kriyA che. zabdanA arthamAM jaI. arthanA bhAvathI bhAvita thaI bhAvadazAne pAmIe nahi tyAM sudhI phaLazruti nathI. muhapattinA pacAsa bolano AraMbha ja ''sUtra artha tattva karI saddahuM !''nA bolanA uccArathI thAya che. "zabdanA-sUtranA arthane samajuM ane enA tattvano-marmanehArdane pAmIne enI saddahaNA karuM !'" darisaNanuM- sUtranuM raTaNa che paNa artha ane tattvanI samaja nathI tethI laDhaNa-saddahaNA nathI. roja stuti karIe chIe.. "prabhudarzana sukhasaMpadA, prabhudarzana navanidha; prabhudarzanathI pAmIe, sakala padAratha siddha.'' jJAnanuM jJAna kara ! jJAna svarUpane pakaDIne jJAnane jANe, teNe jJAna jANyuM kahevAya. Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI abhinaMdana svAmIjI 154 prabhudarzana ane prabhudarzanathI thatuM prabhutAdarzana-samyagdarzana e sukhasaMpadA che. e samyagdarzanathI ja Atmasukhano AraMbha che. samyagdarzanathI thatAM tattvadarzanathI AraMbhAto tattvAnaMda ja jJAnAnaMda ane sahajAnaMdamAM lai jaine pUrNAnaMda-pUrNakAma sudhI pahoMcADe che. Ama prabhudarzanathI sakala eTale ke sarva padArtha-sarva manorathanI siddhi sAMpaDe che. kAraNa ke vItarAga thavAthI IcchAnI tRpti thAya che ane kevaLajJAna-sarvajJatAnA prAgaTyathInirvikalpatAthI vicAranI tRpti thAya che. manamAM ubharatI, anaMta IcchAono ane vicAronA taraMgano aMta AvI jatAM mana, amana thaI jAya che. vicAra e jJAnAvaraNIya karmanuM pariNAma che ane IcchA e mohanIyakarmanuM pariNAma che, temaja IcchA thavI te tenA abhAvane sUcave che, je aMtarAyakarma che. vaLI jJAnAvaraNIyakarma jyAM che tyAM darzanAvaraNIyakarma bheguM ja hoya che. Ama mana ja ghAtikarmono DuMgara che je darzananI ADe Ave che. mana maLI jAya-vaLI jAya-bhaLI jAya-gaLI jAya to amana baneluM mana, manamohananA darisaNane pAme je manamohana banAve eTale ke manamAMnA mohanuM hanana karI manamohana thAya. Ama prabhudarzana e kriyA che ane svayaMnI prabhutAnuM prakAzana e bhAva che. athavA to prabhudarzana e kAraNa che ane prabhutAnuM prakAzana e kArya che. kriyA pudgalanA mAdhyamathI thatI hovAthI temAM kramikatA, parAdhInatA ane sImitatA che. jyAre bhAvamAM kacit svasattA hovAthI emAM svAdhInatA ane vyApakatA che. bhagavAnanI varasIdAnanI kriyAmAM kramikatA, parAdhInatA ane sImitatA che. kevaLajJAna thayA pachI tIrthaMkara nAmakarmanA udayakALamAM devAtA jJAnadAnamAM akramikatA, svAdhInatA ane vyApakatA che. je jANanAruM jJAna che te jANanArane jANe te ja jJAna che. Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 155 hRdaya nayana nihALe jagadhaNI ' mumukSu sAdhakane pipAsA-pyAsa piyuSanI eTale ke amRtapAnanI che. jJAnasudhArasanI tarasa che. e darisaNa tarasyo samyagdarzana-kevaLadarzanadivyadarzananI tarasa chIpAvavA darisaNa darisaNa raTato ThekaThekANe bhaTake che. bhaTakatA bhaTakatA thAkelo pAkelo, hArelo, hatAza thaIne je maLe te laI le che ane potAnI murAda pAra paDI gaI che, ema mAnIne manane manAvI le che. vyavahAra samyagdarzananI prAptine ja graMthibhedajanita naiyika samakita thayAnuM mAnI laI bhramamAM rahe che. athavA to cothA guNaThANAnA samyakatvathI aTakI jaIne AgaLanA nizcayanaya saMmata jJAna-darzanacAritranA abheda pariNAmarUpa sAtamA guNaThANAnA naizcayika samyakatva sudhI pahoMcato nathI, tethI kSapakazreNinA maMDANa thatAM nathI ane kevalyanuM prAgaTya thatuM nathI. amRtapAna thatAM nathI. tethI tRpti-paritRpti thatI nathI. pUrNakAma-nirIha-vItarAga thavAtuM nathI. Ama amRtapAnanA pyAsAne viSapAna maLe to, tenAthI kAMI thoDI amRtapAnanI tarasa chIpAya? mRgajaLa-jhAMjhavAnA nIrathI kAMI tarasyAnI tarasa na chIpAya. pANInA citrathI ke pANInA jovA mAtrathI kAMI tarasa na chIpAya. jalapAna karIe tyAre koThe TADhaka thAya. eThavADa pheMdavAthI paramAnsathI thatI tRpti nahi maLe. ahIM mahAmahopAdhyAya yazovijayajInI mahAvIrajina stavanAne yAda karavA jevI che.. jhIlyA je gaMgAjale, te chillarajala navi pese re; je mAlatI phUle mohiyA, te bAvaLa jaI navi bese re. giruAreTha rIleTIva satyane eTale ke sApekSa vyavahAra satyane rIyala, nirapekSa pAramArthika satya mAnI levuM e amRtapAna nathI paNa viSapAna che, je tAraka nathI paNa mAraka-ghAtaka che. e jIvana nathI paNa maraMNa che. nayo vastutatvano AMzika bogha karAvI caritArtha thAya che: pramANa vastutattvano pUrNa bogha karAvI caritArtha thAya che. Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI abhinaMdana svAmIjI 156 athavA to jJAnasudhArasapAna e jJAnAnaMda che jemAM nirbhayatA, nizcitatA, niHzaMkatA, nirIhatA, nirmohItA che ane tethI ja te amRta che kAraNa ke janma-maraNano aMta che. jyAre viSapAna e viSayonA khAnapAna che ke je viSayasukhamAM bhaya, kheda, ciMtA, thAka che ane azuci tathA janamamaraNanA cakarAvArUpa bhavabhramaNa che. viSayamAM sukhabuddhi e mithyAtva che ke jenAthI ghAtikanI puSTi ne vRddhi thatI hoya che. viSayasukha bhavobhavanA bhAvamaraNa ane tenAthI nipajatA dravyamaraNanuM kAraNa hovAthI te viSatulya che mATe e viSapAna che. tarasa na Ave to maraNajIvana taNo, sIje jo darisaNakAja; darisaNa duralabha sulabha kRpA thakI, AnaMdaghana' mahArAja. abhinaM06 pAThAMtare tarasananI jagAe pAra, sIjenI jagAe sIjha, kAjanI jagAe kAji, sulabhanI jagAe tuM ja ane duralabhanI jagAe durlabha che. | zabdArtha jo ApanA darisaNa karavAthI mAruM darzanakArya, sIjIsIjhI jAya eTale ke siddha thaI jAya to mArA maraNajIvana eTale ke janmamaraNanA tarasa arthAt tarAsa-trAsano aMta Ave. pAra zabdanA AdhAre arthaghaTana karIe to janamamaraNano aMta Ave. Ama to darzane durlabha che paNa AnaMdaghana, ciddana svarUpa rAjAdhirAja-mahArAja abhinaMdana jinanI kRpAthI te sulabha che. athavA kRtinA racayitA AnaMdaghana mahArAja mATe to upara jaNAvyA mujaba darzana thavA durlabha che paNa he prabhu abhinaMdana jina ! ApanI kRpAthI mane te sulabha thaze ! lakSyArtha-vivecanaH jo mArA jIvanakALamAM ja mAruM jIvanakArya ke AtmAnuM mAhabhya samAya to ja puruSArthano khyAla Ave ane puruSArtha thAya. Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 157 : hRdaya nayana nihALe jagadhaNI je samyagdarzananI prAptirUpa che; e siddha thaI jAya to pachI mArI A darisaNanI tarasaNa-taDapanano aMta AvI jAya. e darisana tarasananA aMtanI sAthosAtha mArA janma-jIvana-maraNanA cakarAvAno eTale ke janmajarA-mRtyunI ghaTamALanA tarAsa-trAsano paNa aMta Ave. huM bhavapAra utaruM jethI bhamaraDAnI mAphaka thatuM bhavabhramaNa aTake. jo jIvanakALamAM ja A jIvanakArya siddha thatuM nathI to maraNa thatAM enI dhArA tUTI jAya che ane pachI e durlabha, ati-durlabha banI jAya che. he abhinaMdana jina prabhu ApanA prabhudarzana-devadarzanathI jo mane satyadarzana - samyagdarzana prApta thAya, to mArA bhavabhramaNanI eka sImA, nakkI thaI jAya ke basa have vadhumAM vadhu ardha pudgalaparAvarta sudhIno ja A cakarAvo che. bhamaraDAnuM bhavabhramaNa dhImuM paDI jAya. bAkI jo huM te samyagdarzanane mArA prANathI adhika sAcavuM to 5-15 bhavamAM mArI saMsArayAtrAno-saMsAra paribhramaNano aMta AvI jAya. emAM ya jo kevaLadarzana-divyadarzana thaI jAya to to pachI A mAruM chelluM maraNa banI jAya ane nirvANa pAmatA, niHvAna eTale ke azarIrI thaI siddhapadane pAmI jAuM. mArA saghaLA kAraja siddha thaI jAya eTale pachI mane karavApaNAbanavApaNA-thavApaNAmAMthI mukti maLI jAya ane kRtakRtya thaI jauM ! AvuM A Atmadarzana-samyagdarzana e to bahu bahu mUlyavAna durlabha jaNasa che. e durlabha che tethI sahelAIthI maLe ema paNa nathI. enI durlabhatAne ane e durlabhane sulabha banAvavAnI mArI nirbaLatAne meM prabhu Apane dila kholIne jaNAvI dIdhI che. mane e puruSArtha sAdhya nathI jaNAtI. lAge che ke e kRpAsAdhya che. have to prabhu tuM Ape to e jaNasa tArI kRpA maherabAnIthI A "AnaMdaghana mahArAjane maLe ema ajJAnIne puNyano bharoso che paNa jAtano-AtmAno bharoso nathI. Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI abhinaMdana svAmIjI 158 che. e jo tuM sulabha karI Ape to ja AnaMdanA kaMda svarUpa AnaMdaghana banI AnaMdanA mahArAjA thavAya ema che. huM je meLavavA mAMguM chuM tene teM meLavyuM che ane tethI te tArI pAse eTale ke AnaMdaghana svarUpa mahArAjA pAse che. bIjAne e maLyuM nathI ane bIjAnI pAse e che nahi tethI tArI pAse ja enI huM yAcanA-vinaMtiprArthanA karuM chuM ! "dAna dIyaMtA re prabhu kosIra kIsI ? re Apo padavI re Apa. siddhArathanA re0...' have bahu rAha nahi jovaDAvo ! have pAra utAro ! kasara nahi karo! dAnamAM ApavuM hoya to ApanI ja padavI 'siddhapada' ja Apo. ApanA jevo banAvo ! zrImad vIravijayajIe paNa pratyakSa darzanane mATe prabhuyoga-prabhukRpA ja prArthI che... sImaMdhara sImaMdhara hRdayamAM dharato, pratyakSa darisaNanI Aza huM dharato; evA viyoganA duHkha mArA jaI kahejo cAMdaliyA, kahejo cAMdaliyA sImaMdhara teDAM mokale !"' prabhu ! tArI kRpA mArI upara utare, to mArI, mArA upara kRpA thAya ane huM, mArApaNAmAM AvuM ! IzAnugraha thAya to svAnugrahaAtmAnugraha thAya ! sAcuM sukha to svarUpanuM sukha che, je svAdhIna hoya, vardhamAna hoya, bhogavaTAmAM duHkharUpa na hoya ane aMte pUrNatAmAM laya pAmanAruM hoya. Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 159 hRdaya nayana nihALe jagadhaNI eka khUba sarasa prasiddha philmI bhajanane A viSayanA saMbaMdhamAM aMte ahIM yAda karI levA jevuM che. mana taDapata hari darazana ko Aja more tuma bina bigaDe sakala kAja A... binatI karata huM, rakhiyo lAja. mana taDapata. tumhAre dvArakA meM huM jogI hamarI ora najara kaba hogI suna more vyAkUla mana kI bAta. mana taDapata. bina guru jJAna kahAM se pAuM dIjo dAna hari guna gAuM ' saba gunIjana pe tumhArA rAja. mana taDapata. muralI manohara Asa na toDo duHkhabhaMjana more sAtha na choDo mohe darazana bhikSA de do Aja, de do Aja... mana taDapata. darzana do ghanazyAma ! nAtha ! morI akhiyAM pyAsI re. mana maMdira kI jyoti jagA do ghaTa ghaTa vAsI re. | darzana do ghanazyAma ! maMdira maMdira mUrata terI, phira bhI na dekhI sUrata terI; yuga bIte nA AI milanakI, pUraNa-mAsI re. darzana do ghanazyAma ! saMsAramAM saMsArIne anubhavAtuM sukha, e to duHkha TALavA rUpa ke duHkha kApavA rUpa viSamatAmAMthI samasthitimAM AvavArUpa sukha che. e DoLIvALo khabho badale evuM kSaNika AbhAsika sukha che. Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI abhinaMdana svAmIjI dvAra -dayAkA jaba tuma khole, paMcama sUra meM gUMgA bole; aMdhA dekhe, laMgaDA cala kara, pahoMce kAzI re. pAnI pI kara pyAsa bujhAvuM, nainana kaise AMkha-micolI choDo aba to mana ke darzana do ghanazyAma ! samajAuM ? vAsI re. 160 darzana do ghanazyAma ! asatyo mAMhethI, prabhu parama satye tuM laI jA; UMDA aMdhArethI, parama teje nAtha tuM lai jA; mahA mRtyumAMthI, amRta samIpe nAtha tuM laI jA; tuM hINo huM chuM to tuja darisaNA dAna daIjA ! kavi nAnAlAla tArAthI na samartha anya dInano, udhdhAranAro prabho; mArAthI nahi anya pAtra, jagamAM jotAM jaDe he vibho ! mukti maMgaLa sthAna, toya mujane, IcchA na lakSmI taNI; Apo sabhyaratna 'zyAma'jIvane to tRpti thAye ghaNI. ratnAkara paccIsI rAgamAM kSaNika abhedatAnuM sukha che. premamAM-vItarAgatAmAM trikAlI abhedatAnuM, samagratA-vyApakatAnuM sukha che. Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 161 - hRdaya nayana nihALe jagadhaNI 5 zrI sumatinAtha jina stavana rAga : vasaMta tathA kedAro . "bhavilokA tuja darazana hoI.." e dezI sumati-caraNa-kaja Atama arapaNA, darapaNa jima avikAra, sujJAnI; mati tarapaNa bahusammata jANIe, parisaraMpaNa suvicAra, sujJAnI. sumati-caraNa-kaja Atama arapaNA.1 trividha sakala tanudharagata AtamA, bahirAtama dhuri bheda sujJAnI; bIjo aMtara AtamA tIsaro, paramAtama aviccheda, sujJAnI. sumativara Atamabuddha kAyAdika grahyo, bahirAtama agharUpa, sujJAnI; kAyAdikano sAkhIdhara rahyo, aMtara AtamarUpa sujJAnI. sumatio3 jJAnAnaMde puraNa pAvano, varajita sakala upAdhi, sujJAnI; atIndriya guNagaNamaNi Agaru, Ima paramAtama sAdhu sujJAnI. sumati04 bahirAtama tajI aMtara Atama-rUpa thaI thira bhAva, sujJAnI; paramAtamanuM ho Atama bhAvavuM, Atama arapaNa dAva sujJAnI. sumatio5 Atama-arapaNa vastu vicAratAM, bharama TaLe mati doSa, sujJAnI; parama padAratha saMpati saMpaje, "AnaMdaghana" rasa poSa, sujJAnI. sumativa6 nizcaya sUmagrAhI che. vyavahAra sthalagrAhI che. " Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SU MAUT INATH BHAGWAN dyust-kiriitt-shaannaagrottejitaangghri-nkhaavliH| bhagavAn sumatisvAmI, tanotvabhimatAni vH|| // 5 // Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ n nAma : 5 mA zrI sumatinAtha lAMchana : kauMca pakSI rAzi : siMha gaNa : rAkSasa mAtA : maMgalA pitA : megha garbhavAsa : 9-6 dIkSA paryAya : 1 lAkha pUrvamAM 12 pUrvAMga ochA sarva AyuSya : 40 lAkha pUrva samyaktva pAmyA pachInI bhava saMkhyA : 3 bhava cyavana kalyANaka nakSatra sAthe H maghA zrA. su.2 sumatinAthajI janma kalyANaka nakSatra sAthe : maghA hai. su.8 dIkSA kalyANaka nakSatra sAthe H maghA vai. su. kevaLajJAna kalyANaka nakSatra sAthe H maghA thai. su.11 nirvANa kalyANaka nakSatra sAthe : punarvasu cai. su.da janmanagarI : ayodhyA dIkSAnagarI : ayodhyA kevaLajJAnanagarI : ayodhyA nirvANabhUmi : sammetazikhara Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI sumatinAthajI 162 pahelAM caraNamAM prIti thaI. bIjA caraNamAM prItamane pAmavAnA preyanA paMthane nihALyo. trIjA caraNamAM preya paMthe prayANa mATenI sajjatA, yogyatAne vikasita karavAnI vicAraNA karI. cothA caraNamAM vikasita yogyatAnA lakSaNa svarUpa priyanA darzananI pyAsa jAgI. - je priyanA darzananI pyAsa jAgI che, te prItama paramAtmA kevo darzanIya, vaMdanIya, vizvasanIya-zraddheya, ArAdhya, upAsya, upeya che? ane tenA darzanano pyAso upAsaka ArAdhaka aMtarAtmA kevo che? tathA jene darzananI tarasa nathI te mUDhAtmA-bahirAtmA kevo che? enuM vivaraNa, yogIvarya kavirAja AnaMdaghana mahArAja have A pAMcamA caraNarUpa sumatine ApanArA pAMcamA sumatinAtha bhagavAnanI stavanAnA mAdhyame kare che. sumati-caraNa-kaja Atama arapaNA, darapaNa jima avikAra, sujJAnI; mati tarapaNa bahu sammata jANIe, parisara paNa suvicAra sujJAnI. 1 . sumati-caraNa-kaja Atama arapaNA. 1 " pAThAMtare Atama arapaNAnuM AtamarUpaNa ane sammatanuM sumati che. vaLI keTaleka ThekANe sujJAnI saMbodhana kaDInA aMte eka ja vAra Ave che. zabdArtha : je sumati eTale ke sArI mati-sanmati-subuddhisaMbruddhinA nAtha-mAlika che, evA sumatinAtha jinezvara bhagavaMtanA caraNa kaja eTale ke caraNakamala-padakamala-caraNAraviMda ke je darapaNa eTale darpaNa-AyanA-arIsA jevA che. biMbanuM pratibiMba upasAvI zake tevA che. saraLa, sapATa, svaccha, zubha, caLakatA, jarAya pheraphArane, bagADane ke vikRtine na pAmanArA avikArI che, tevA sumatinAtha bhagavAnanA caraNakamalamAM Atama arapaNA eTale AtmA arpaNa karavo te mati nizcayano bhAra dRSTi upara che. vyavahArano bhAra karaNI upara che. Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 163 hRdaya nayane nihALe jagadhaNI tarapaNa eTale ke buddhinuM tarpaNa karavA jevuM che. arthAt buddhinI taDapananuM - buddhinI tarasanuM chIpaNa eTale ke tRpti che. ane A vAta ghaNA badhA sujJa janone sammata eTale ke mAnya che. ghaNA badhAye AvuM karavuM pasaMda karyuM che; ema he! sugyAnI-sujJajana-matimaMta tuM jANa! e mati tarapaNa kAMI mati tyAga nathI paNa te matine sumati banavArUpe matinuM parisaravApaNuM - pasaravApaNuM che. ema che! sujJajana tuM jANa! lakSyArthaH vivecanaH caraNa-arapaNa-darapaNa-tapaNa-parisarapaNa Adi prAsayukta zabdonI goThavaNI karavA dvArA kavirAja AnaMdaghanajInI atre kavitva zakti, bhASA vaibhava ane AhlAdakatAnI pratIti thAya che. cetananI caitanyatAne jhaMkRta karanArA - cetanane skurAyamAna karanArA jANe na hoya ! evA e zabdo sohAmaNA lAge che. prathama RSabhajina stavananI aMtima paMkti... kapaTa rahita thaI Atama arapaNA re, AnaMdaghana pada reha." nA anusaMdhAnamAM ahIM "Atama arapaNA" thI AnaMdaghanajI mahArAjA sumatinAtha prabhunA caraNakamaLamAM svanuM samarpaNa karIne laghutA batAvI rahyA che. je laghu bane che te ja potAnA AtmAne darpaNa jevo svaccha banAvI zake che ane AkAza jevo vyApaka tathA nirmaLa banAvI zake che. tema karatA prApta matine nirmaLa banAvI zake che. je potAnI mati eTale buddhine nirmaLa banAvavArUpa matinuM tarpaNa kare che, te matine kevaLajJAnarUpe pariNamAvavA samartha bane che. AvI sumati kevaLajJAnadhAraka sumatinAtha bhagavAna sujJajanane ApI rahyA che. sarva-prathama to ApaNI matine eTale ke ApaNA matijJAnane ke darzanamohanIyano udaya bahAramAM sukha manAve che ane yAritramohanIyano udaya bahAranA sukhane sAruM lagADe che. Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI sumatinAthajI , 164 je mati ajJAna che, tene samyaga matijJAnarUpe pariNAvavA dvArA enuM 'tarapaNa' karavAnuM che. arthAt annamAMthI prAjJa thaI buddhine subuddhi-sambuddhi banAvavA dvArA saMtuSTa karavAnI che. niHzaMka banavAnuM che e mATe bahusaMmata eTale ke bahujanone ke mahAjanone je mAnya che-svIkArya che, evI dArzanika AtmA-paramAtmA viSenI vicAraNAone jANI levAnI che eTale ke abhyAsa karI samajI levAnI che. tyAra pachI suvicAra eTale ke savicArathI heya, breya ane upAdeyamAM enuM vibhAjana karI, upAdeya eTale ke upeyanI prApti kema thAya te mATenA upAyano nirNaya karavAno che. e nirNita upAdeya-tattvanI prApti mATe potAnI upAdAna-zaktine nimittanuM pradAna karavAnuM che. e nimittakAraNarUpe samartha deva-guru maLI jatA emanA caraNamAM AtmasamarpaNa karI daI, emanI AjJAne "tahatti" karIne AjJAMkitapaNe mana-vacana-kAyayoganuM sabhya pravartana karavAnuM che. prApta suyogya nimittane samarpita thaIne rahevAthI nimittamAM nimittakaraNatA pragaTe che. AvA nimittakAraNarUpe prApta thayela devagurune samarpita thavAthI AtmAnI upAdAna zakti, krame krame kAryAnvita thaIne abhivyakta thAya che. ane e ja upAdAnamAM kAraNatAnuM pradAna karavApaNuM che. A taiyAra thayeluM upAdAna-kAraNa ja svayaMnA samyam puruSArthathI kAryarUpe pariName che. e AtamarUpaNa che eTale ke AtmAnuM enA paramAtmasvarUpamAM pariNamana che. A rIte Atama arapaNAnA pAThAMtare AtamarUpaNa zabdaprayoganuM paNa AgavuM mAhAbhya che. upAdeyanI upAdeyatA upeyane pamADe che. sAmAnyathI nimittakAraNa jeTaluM puSTa teTaluM upAdAnakAraNa puSTa bane je zIdhra kAryasiddhine pamADe. arthAt svayaMnuM ja upAdAna upeyarUpe pariName che. jJAna zakti rUpe oLakhAya che paNa jJAna sarUpa che ane emAMthI jJAnAnaMdasa niSpanna thAya che, tenI jANa nathI. Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 165 hRdaya nayana nihALe jagadhaNI 5 upAdAnanuM nAma laI, e je taje nimitta; pAme nahi siddhatvane, rahe bhrAMtimAM sthita. tethI ja sanmati pradAyaka - samyag matijJAna pradAyaka sumatinAtha jinezvara bhagavaMtanA caraNakamalamAM AtmasamarpaNa karIne parisarpaNa karavuM eTale ke emaNe aMkita, karelA cihno upara enI pAchaLa-pAchaLa cAlyA javuM - ene anusaravuM te ja prApta matinuM sAcuM tarpaNa che. parisarpaNa zabdano Aja lakSyArtha che. sumatijina caraNe ja kema samarpaNa karavAnuM? praznanA samAdhAnamAM AtmAnaMdI yogIrAjajI kAraNo Ape che. sumatinAtha bhagavAnanA caraNo, kamala jevA komaLa-vAtsalya sabhara mulAyama che, kamala jevA nirlepa eTale ke nirmohI, nirmama, vItarAgI che, sarvadarzItA, sarvajJatAnI sugaMdhathI kamala jevA sugaMdhita mohaka-AkarSaka che. eTaluM ja nahi paNa pAchA darapaNa eTale arIsAnI jema pratibiMba jhIlanArA che ane potAnA svabhAvamAM rahenArA avikArI che. miSTAnnanuM pratibiMba paDe ke viSTAnuM pratibiMba paDe; bhaDabhaDa baLatA agninuM pratibiMba hoya ke pachI laherAtA jalataraMganuM pratibiMba hoya; enI koi asarathI prabhAvita thayA vinA - uSNa ke zItala thayA vinA darpaNa to enA darpaNatvamAM ja rahe che. e ja rIte sakala-sacarAcara sRSTi enA jJeyatvathI sumatinAtha bhagavAnanA kevaLajJAnamAM zeyarUpe jhaLakavA chatA bhagavAna to bAdhyabAdhaka-bhAva vinAnA avyAbAdha ja rahe che. A ja kAraNothI emanA caraNamAM Atama arapaNa e matinuM tarapaNa che. matijJAnanuM kevaLajJAnarUpe pragaTIkaraNa che. maharSi yogIrAjanuM kahevAnuM tAtparya evu che ke AtmAnI bahAranI sapATI upara eTale ke paryAyamAM-vartamAna avasthAmAM viSamatAnA vAdaLo svarUpa tarapha DhaLeluM jJAna ja rasarUpa bane che. Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI sumatinAthajI 166 chavAI gayelA che. pratyeka paryAyamAM viSamatA anubhavAya che. enAthI ja to AtmA upara rAga-dveSanA saMskAronA anubaMdha ane azubhakarmonA baMdha paDe che. e kAraNe ja jIvamAtranuM saMsAra cakra aviratapaNe cAlyA ja kare che. saMsAranA viSa-cakrane sthAne dharmacakra calAvavAnuM che ane amRtacakramAM praveza karavAno che. viSamatArUpa aMdhakArane AtmAnA samatAguNarUpI sUryathI dUra karavAnA che. samarUpatA-sAmAyikatA-vItarAgatA e AtmAnuM maulika svarUpa che. mATe ja samabhAvathI bhAvita evA sAmAyikanI sAdhanA karavAnI che, jethI svamAM rahIne svamaya banIne samayasAra thavAya. sAmAyikatA eTale avibhAjya sUkSma evA eka samayanI sUkSma vartanAvartamAnatA. sUkSma eka samaya ja vartamAna che. e vartamAnamAM ja vartavuM arthAt rahevuM te sAmAyikatA che. 'vartamAnamAM vartanA' eTale prati-samaye je bane ke je Ave teno sahajabhAve samabhAve vikalpa vinA svIkAra. na bhUtakALanI vicAraNA ke na bhAvinI ciMtavanA e vartamAnamAM vartanA che. vartamAnane roLI ke DhoLI nathI nAkhavAno paNa vartamAnamAM vartIne bhUta-bhaviSyakALano khAtamo bolAvI kAlAtIta thavAnuM che. bhUtakALamAM baMdhAyela karmonI vartamAnamAM vartanAthI nirjarA karavAnI che ane saMvaramAM rahI bhavAMta sAdhavAno che. A zuddha RjusUtranaya saMmata artha-paryAya che. "bhagavai aMge bhAkhiyo, sAmAyika artha; sAmAyika te AtamA, dhAro sUdho artha.'' - mahAmahopAdhyAyajI savAso gAthAM stavana. DhALa-3 samabhAvathI bhAvitatA te sAmAyika che ane te ja AtmA che. bAkI zubhAzubhabhAvo, e adhyAtma-zailimAM anAtmA che. kAraNa ke te bhAvo zuddhasvarUpI siddha paramAtmAmAM vidyamAna nathI. paraMtu sAdhakane sAdhanAnI bhagavAnane bhagavAna tarIke svIkAravA saha bhagavAnane zAsanapati-zAsanasthApaka tarIkenA svIkArathI bhagavAnanI asIma kRpA-upakRtatA manamAM vasaze. Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 167 hRdaya nayana nihALe jagadhaNI sarva bhUmikAmAM azubha bhAvo jevA heya che tevA zubhabhAvone heya samajavAnA nathI. sAdhaka zubha bhAvonA AlaMbane ja AgaLa vadhI zake che paNa tyAM sthira thavAthI eTale ke aTakavAthI paNa svarUpa prApta thaI zakatuM nathI. svarUpanI prApti mATe kSayopazama bhAvono paNa dharmasaMnyAsa apekSita che. evo viveka AvakArya che. arthAt Avo sUdhI-sIdho artha dhAraNa karavo jarUrI che. e mATe pahelA to buddhi je kubuddhi che ke jethI AtmApara viSamatAno je kATa-mela caDI gayo che, tene dUra karI; saraLa, sapATa, zubha, svaccha, cakacakti darpaNa jevI banAvavAnI che. eTale ja avadhUtayogI kavirAja sujJAnInA vAtsalyasabhara AtmIya saMbodhanapUrvaka pharamAve che ke, sumatinAtha prabhunA caraNakamalamAM AtmAne arpita karavA dvArA, mana eTale ke IcchA ane buddhi eTale vicAra-vikalpane dharI gho! dehanA huM korane ane mananA "ahaMkArane prabhucaraNe dharI dyo. "prabhunI IcchA e ja mArI icchA ane prabhunI AjJA e ja mAruM kartavya" evA "tahatti'bhAvathI AjJAdhIne varto! ke jevI vartanA ApaNA labdhi taNA bhaMDAra, kevaLajJAnadAtAra, parama-guru, prabhunA parama-vinIta, prathama-ziSya, gautamasvAmIjInI hatI; jevI ananya AjJAdhIna vartanA bharata-lakSmaNanI rAma pratye, arjunanI kRSNa pratye ane ekalavyanI gurU droNAcArya pratye hatI. jJAnInI AjJAnA anusAra vartavAthI-rahevAthI ahaMkAra ogaLe che ane vikAro kharI jAya che. kevaLa svamati anusAranI utkRSTa ArAdhanA karatA gurvAzAnusArI madhyama ke jaghanya prakAranI ArAdhanAnuM phaLa koTigaNuM caDiyAtuM hoya che. A mATe lakSmaNAjI sAdhvIjInuM kathAnaka vicAraNIya che. AtmA anaMta gharmAtmaka che, tene samajavA saptabhaMgInI yanA che. Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI sumatinAthajI 168 AtmabhrAMti sama roga nahi, sadguru vaidya sujANa; guru AjJA sama pathya nahi, auSadha vicAra dhyAna. roke jIva svaccheda to, pAme avazya mokSa; pAmyA ema anaMta che, bhAkhyuM jina nirdoSa. somI oLInA somA divase; guru, ziSyane AyaMbilanuM paccakhANa nahi ApatA navakArazInuM paccakhANa Ape ane tyAre moDhAnA hAvabhAva jarAya bagADyA vinA ziSya "tahatti' kahIne gurvAjJA zirasAvaMdya kare, tyAre samajavuM ke ziSya gurune pUrepUro samarpita che. yogIrAjajIne AvI Atama arapaNA Icchita che. . satya-zodhaka sAdhakane samyaktanI prApti arthe prabhunA caraNakamaLamAM AtmArpaNa karavAthI matinuM tarpaNa thAya che. e ziSTajana saMmata mArga che. kAraNa ke buddhinI tINatA ke buddhinI vRddhithI nahi paNa buddhinI zuddhithI hadaya kuNa-komaLa bane che ane viveka jAgRta thAya che tathA sanmArganI samaja Ave che ke jenA vaDe sanmArge cAlIne satvane pAmI zakAya che. mana sumana banI amana eTale IcchArahita ane vicArarahitanirvikalpa bane che. buddhi prAjJa banI sarvajJa thAya che. saMbuddha padanI prApti thAya che. citta sthira thaI cirUpe pariName che. arthAt citta je darzanopayogane jJAnopayogarUpa asthira - vinAzI hoya che te sthiraavinAzI thAya che. darzanopayoga ane jJAnopayoganI sthiratAavinAzItA-upayogavaMtatA che te cit che. ahaMkAra je vyAkuLa banAvanAro avaLo huMkAra hato teM savaLo huMkAra thatA soDakAra banI sukhakarasukhadAyI-AnaMdadAyI bane che-nirAkuLa bane che. vyagratA ekAgratAthI samagratAmAM ane alpatA, anaMtatAmAM pariName che. ajJAna parapadArthamAM sukha batADe samajAve, jyAre avirati parapadArthamAM sukha lagADe-gamADe. Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 169 hRdaya nayana nihALe jagadhaNI - arpaNatA, samarpaNatA, svArpaNatA ane sarvANitA e nyochAvarInA eka pachI eka uttarottara caDhiyAtA prakAra che. e ekAkAra karI zUnyAkAra banAvIne sarvakAra bhaNI laI jAya che. svAnubhUti saMpanna khImajIbApAe sarapaNa zabdano artha sApaNa karIne "parisarapaNa suvicAra" padanuM arthaghaTana anyathI judA paDIne AgavI rIte karyuM che. e dRSTikoNa paNa vicAraNIya che. ' | sarapaNa eTale sApaNa-nAgaNa. e parisara-parigha-kuMDALuM racInegUMcaLuM vaLIne sApoliyAone janma Ape che, je ekathI adhika ghaNA badhAM hoya che. prasava vedanAthI bhUkhALavI thayela sApaNa pote, jene janma Apyo che, e potAnA ja baccAM-sApoliyAne khAI jAya che. je be cAra sApoliyA gUMcaLA-kuMDALAnI bahAra nIkaLI jAya che te bacI jAya chejIvI jAya che. sApaNa jevA mana ane buddhinA gherAvA-cakarAvAkuMDALAmAMthI je nIkaLI jAya che te ja IcchA- vicAra rahita nirIka (vItarAga) ane nirvikalpa banI jAya che ane jIvI jAya che arthAt potAnA maulika svarUpa ane svabhAvane pAmIne sAcI caitanyatAnejIvaMtatAne pAme che. A upamAthI yogIrAjanuM kahevuM ema lAge che ke je koI A saMsArarUpI sApaNanI nAgacUDa (pakaDa)mAMthI nIkaLI jAya che, te saMsAranA cakrAvAmAMthI mukta thaI jAya che. dehabhAvathI mukta thAya che te dehAtIta videhI banIne adehI thAya che. kuMDALAmAMthI-vartuLamAMthI nIkaLavA te vartuLane moTuM ane moTuM karatA jaIne-parisarane pasAratA-phelAvatA-vistAratA jaIne paNa temAMthI bahAra nIkaLI jaI zakAtuM hoya che. pahelA jIvana svalakSI-svakendrI svArthI hoya che. badhe potAno ja svArtha jovAto hoya che ke mAruM zuM? valaNa AtmAnA zuddhasvarUpa taraphanuM hoya athavA nirArAMzabhAve guNaprAptinuM hoya tyAre puNyAnubaMdhI puNya baMghAya. Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI sumatinAthajI , 170 mane zuM maLe? pachI te vartuLa vistarIne svajanakendrI bane che. potAnA putraparivAra ane sagAvahAlA sudhI vistare che. e vartuLa vadhu vistare che tyAre te sajjanakendrI bane che. sArA guNIjanone sarjana-sajjanone potAnA manAvavA sudhI vistare che - vizALa thAya che. pachI te "vasudhaiva kuTumbakam'; "savi jIva karuM zAsanarasI"; "AkhA vizvanuM maMgaLa thAo!' nI bhAvanAthI bhAvita thaI sacarAcara sudhI vyApaka thAya che tyAre sAdhaka vartuLanI bahAra nIkaLI jAya che. saMkucita mana vizALa vyApaka banI jAya che. rAga-moha vyApaka thaI vItarAgasvarUpa-premasvarUpa bane che. sarvajanakendrI sarvodayanI bhAvanAmAM AvI jAya che ane tyAre sarvanA utkarSamAM sva-utkarSa jue che ane sarvanI rakSAmAM svarakSA samaje che. pahelA je mAtra potAno vicAra ja karato hato te parivAra, svajana, jJAti, samAja, saMgha, zAsana, grAma, nagara, pura, pATaNa, deza, rASTra, vizva ane sacarAcara-paryAvaraNa samastanA hitanI vicAraNA karavA sudhI vikasita thaI vizALa-vyApaka bane che. paripUrNatAne vare che. bhagavAnane arpita thaI javuM eTale ke dharmamAM ja pravartana karavuM ke jethI adharmanI pravRttithI bacI javAya. AtmajJAnI puruSanA caraNomAM sarvArpaNa karavA jaNAvyuM che kAraNa ke jJAnIonA caraNamAMthI vaheto zaktino srota ApaNAmAM vaheto karI zakAya. bhAratIya saMskRtimAM pAyelAgaNa-caraNasparzanuM bahu adakeruM mahatva che. maharSi mAnatuMgaRSi bhaktAmara stotramAM prabhu caraNakamala guNagAna karatAM kahe che. bhaktAmara-praNata-mauli-maNi-prabhANA, mudyotakaM dalita-pApa-tamo-vitAna; samyak praNamya jinapAda-yuge yugAdA, vAlaMbana bhavajale patatAM janAnAm - guNarUyi e tattvataH mokSarUyi che. Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 171 hRdaya nayana nihALe jagadhaNI ' A paMktimAMthI evo paNa bhAva nIkaLe che ke bhagavAnazrI sumatinAthanI AjJAno svIkAra tyAre ja thaI zake ke jyAre potAnI mohAMdha Apamati-svachaMda choDIne gatAnugatiktAe bahumatine anusaravAnA ane mAtra lokaraMjana karavAnA vicArane tilAMjali ApavAmAM Ave. A mahAna mogala samrATa akabare, enA darabAranA navaratnamAMnA eka gavaiyA tAnasenane pUchyuM ke enI gAyakI enA guru haridAsathI phikkI kema che? tAnasene javAba Apyo ke huM dilhItharane khuza karavA eka darabArI tarIke gAuM chuM jyAre mArA guru bhakta banIne bhagavAna jagadIzvara mATe gAya che. dilhIzvara ane jagadIzvaramAM jeTalo pharaka hoya eTalo pharaka mArI ane mArA gurunI gAyakImAM rahevAno ja ! ' tethI ja nArAyaNa bhakto samarpaNanA gANA gAtA kahe che... "kAyena vAcA manasendriyairvA buddhayAtmanA vA prakRteH svbhaavaat| karomi yadyad sakalaM parasmai nArAyaNAyeti samarpayAmi / / potAnA sukRtanuM samarpaNa hoya paNa sAmAnyathI enI anumodanA hoI zake che. hA! paranA sukRtanI anumodanA prazaMsA hoya ane sva duSkatanI gartA jarUra hoya. - niMdAmi gartAmi hoya. trividha sakala tanudharagata AtamA, bahirAtama dhuri bheda, sujJAnI; bIjo aMtara AtamA tIsara, paramAtama aviccheda, sujJAnI. sumati72 pAThAMtare "dhuri bheda'nI jagAe "agha rUpa", "AtamA'nI jagAe Atama' ane "paramAtamanI jagAe "parimAtama' evo pATha che. zabdArtha : sakala-badhAya-saghaLA tanudharagata-zarIradhArIne rahelAM vastu kevI che te vyavahArano viSaya che. vastu pratyenI daSTi kevI che e nizcayano viSaya che. Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI sumatinAthajI 112 Atama-AtmA trividha-traNa prakAranA che. dhuribheda-pahelo prakAra bahirAtmA che. agharUpa zabdapATha laIe to bahirAtmA agha-pApa rUpa che. bIjo prakAra aMtarAtmA che ane trIjo prakAra paramAtmA che je aviccheda eTale ke achedya evo akSara, ajarAmara, avinAzI che, te svarUpathI abheda thayelo che ane deha chatAM dehAtIta-videhI che. ema che! sujANa-sujanasujJAnI-sujJa tuM jANa! lakSyArtha-vivecana : badhAya dehadhArIomAM, bhavyAtmAomAM Ama to dravyArthika nayathI eka sarakho ja AtmA rahela che. paraMtu paryAyArthika nayathI badhAnI avasthA judI-judI che. avasthAbheda hovAthI saghaLAya AtmAonuM vargIkaraNa bahirAtmA, aMtarAtmA ane paramAtmA evA traNa prakAramAM karavAmAM AvyuM che. - bhagavatI-sUtramAM vadhu vistRta rIte AtmA ATha prakAranA jaNAvyA che. 1) dravyAtmA 2) yogAtmA 3) upayogAtmA 4) kaSAyAtmA 5) jJAnAtmAM 6) darzanAtmA 7) cAritrAtmA ane 8) vIryAtmA. badhAMya dehadhArIonA dehamAM AtmA rahelo hovA chatA paNa je zarIrane ja AtmA mAne che ane zarIrathI judA svataMtra AtmAnA astitvane mAnato nathI, evo deha-tAdAmya buddhivALo bahirmukhI pAparUpa AtmA che; te pahelAM prakArano "bahirAtmA' che. je dehathI bhinna paramAtmasvarUpe AtmAnA svataMtra astitvane mAne che, je bahirmukhatA choDI aMtaramukhI thaI paramAtmasanmukha thayo che ane je svayaM potAnA paramAtmasvarUpane pAmavAnI cAhanAthI tene mATenI pravRtti kare che; te dehadhArI "aMtarAtmA' che. samyakatva e daSTino viSaya che. AyaraNano viSaya nathI. Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 173 : hRdaya nayana nihALe jagadhaNI ' je dehadhArI hovA chatA deha-aMtargata potAnA paramAtmasvarUpathI abheda thaI, svarUpAvasthA-svarUpadazAmAM, viharamAna che ane nirvANa pAmatA adehI-azarIrI-ayogI evI siddhadazA-siddhAvasthAne pAmanAra, sadehasAkAra-sayogI kevaLI che te paramAtmA che. AvA zarIradhArI AtmAonA traNa mukhya bheda che. bAkI je azarIrI che, te sarva siddhAtmA che ane te sarve lokAgrazikhare siddhazilA upara sAdi-anaMtakALa paramadhairyane pAmIne rahela che. ahI; arUpI, amUrta che. jema pudgalanA jIva sahita sacitta ane jIva rahita acitta evA be bheda che tema jIvanA paNa pudgalasahita (zarIradhArI) saMsArI ane pudgala rahita (azarIrI) siddha evA be bheda che. ' zuddha-azuddhanI dRSTie dehadhArI, saMsArI AtmAnuM vibhAjana vicArIe to; je azuddha che, ke je pachI 12-14 kereTathI ochA kereTanA sonA jevo che, te "bahirAtmA" che. je zuddhAzuddha eTale ke 14 thI 22 kereTanA sonAnA alaMkAra jevo che, te mAnava samAjanA alaMkAra- dAgInA svarUpa "aMtarAtmA" che. ane je zuddha nakkara ghanasvarUpa 24 kereTanA kuMdana-zuddha suvarNa svarUpa che ke jenA alaMkAra nathI banatA, e mULa dhAtusvarUpa paramAtmA che. e suvarNa kahevAya che kemake e enA su eTale sArA-potAnA ke sva, varNa kahetA raMgamAM che. AtmabhAva-svabhAvamAM che. stavananA racayitA yogIrAjazrI svayaM, A ja stavananI AgaLanI gAthAomAM, vizeSa vigate AtmAnA A traNeya prakArone have samajAvI rahyA che. Atamabuddha kAyAdika grahyo, bahirAtama agharUpa sujJAnI; kAyAdikano sAkhIdhara rahyo, aMtara AtamarUpa sujJAnI. sumati73 boghanI sUTamatA eTale boghanI asarakArakatA. Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI sumatinAthajI 174 zabdArthaH kAyAdika eTale ke zarIra vigerene, je Atmabuddha eTale ke AtmA ja samajIne grahe che-vyavahAra kare che te agha eTale pAparUpa bahirAtmA che ema he! sujANa tuM jANa! je zarIra vigereno sAkSI banIne rahe che te aMtarAtmA che, ema he! sujJajana tuM jANa ! lakSyArtha-vivecanaH je cArvAkamatanI jema kAyA eTale zarIrane ja AtmA mAne che, zarIrathI bhinna evA svataMtra AtmAne mAnato nathI, ane zarIranA nAzathI AtmAno nAza mAne che; tevA AtmAne pAparUpa bahirAtmA jANavA. kAraNa ke e zarIrane ja AtmA mAnato hovAthI zarIranA sukhathI potAne sukhI ane zarIranA duHkhathI potAne duHkhI mAne che. A mAnyatAnA AdhAre enI badhI ja pravRtti zarIra-kendrita eTale ke zarIrane mATe ja hoya che. A pravRttithI te mukta thavAne badale baMdhAya che. jemAM sukha che-AnaMda che ane je avinAzI che; tevA AtmAne te AtmAo jANatA paNa nathI ane samajatA paNa nathI. Ama potAnA viSe, arthAt AtmAnA viSayamAM teone ajJAna varte che. have zarIra je para che, jeno utpAda eTale ke janama che ane jeno vyaya eTale ke jenuM maraNa che; evA vinAzI zarIrane, ke je, para che, duHkharUpa che, duHkhaphalaka che tene ja AtmA mAnIne pravRtta thAya che. Ama je sva che, sukhadAyI che, avinAzI che, tenuM ajJAna che ane je para che temAM sva buddhi kare che, je duHkhadAyI che tene sukhadAyI mAne che, je vinAzI che temAM avinAzInI buddhi kare che. A mithyAjJAna che ane AvI avaLIUMdhI-viparIta dRSTi e mithyASTi eTale ke mithyAtva che. e ajJAnanA aMdhakAramAM rajumAM sarpanI mAnyatAnI jema dehane ja AtmA mAnI vikalpano nAza karavA mATe gharma che. bhAvagharma, vyadharmathI caDhiyAto che. Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 175 hRdaya nayana nihALe jagadhaNI 5 s bhrAMtithI jIve che. samaja avaLI che mATe mAnyatA paNa avaLI che, ane tethI cAla paNa avaLI che. dizA khoTI pakaDAI gaI che tethI dazA khoTI thaI gaI che. cakra avaLu-UMdhuM cAle che. je AtmAne ja nahi mAne te svarga narakane nahi mAne. tethI te zarIranA nAzathI AtmAno nAza mAne mATe punarjanmane paNa nahi mAne. eTale pApa-puNyanI vAto ene haMbaka ja lAge. mATe AvA AtmAo bahirAtmA; azuddhAtmA, pApAtmA kahevAya che. UMdhI daSTi hovAthI ajJAnI 'para'no kartA thAya che ane tethI tene baMdhana thAya che. ''Ajano lahAvo lIjIye kAla koNe dIThI...'' ''A bhava mIThA to parabhava koNe dIThA...'' "devuM karIne paNa ghI pIo ane moja karo !'' vartamAnanI beMka-lonanI sagavaDothI haptethI je kharIdInuM calaNa cAlu thayuM che, te jIvane devAdAra banAve che ane AjIvana devAdAra rAkhe che. 'khAo pIo ane moja karo !'' ''ciMtA karavAnuM choDo !'' A badhAM bahidaSTi bahirAtmAnA bola che. bahidaSTi bahirAtmA eTale mAtra huM ane mArAmAM ja rAcanAro upabhoktAvAdI-Materialistic. potA sivAya bIjAno vicAra nahi karanAro moTe bhAge tAmasa ane rAjasa bhAvamAM ja rAcanAro hoya che ane tethI lezyAM paNa prAyaH kRSNa, nIla, kApota hoya che. paudgalikabhAvomAM ane auyika-bhAvomAM ja ramanAro hoya che. adhyAtmamAM mAnyatAnI bhUlane bIjI badhI bhUlo karatA bahu moTI bhUla mAnavAmAM AvI che ane tene mithyAtva tarIke oLakhAvI che. have A mithyAtva e to, aDhAre pApono bApa jevu che. e aDhAramo hAthI je svagherathI - AtmAmAthI nIkaLIne paraghera bahAra anAtmabhAvamAM gayo che. bahAra nIkaLI bahirmukhI thayo che. pApanuM mULa mithyAtva jyAM jIvatuM jAgatuM hoya tyAM pachI pApamAM pAchI-pAnI hoya nahi. mAnyatA UlaTI tethI moTe-bhAge bhAva ane kriyA baMne UlaTA thavAno saMbhava che upAya tene lAbhadAyI thAya che ke jenI dRSTi upeya upara hoya che. Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI sumatinAthajI tethI moTe-bhAge pApa ja thAya. mATe kavivarya yogIrAje 'bahirAtama agharUpa'' kahevA dvArA bahirAtmAne pApAtmA jaNAvyo che. jIva potAnI svarUpa abhAnatAne kAraNe para evA pudgalamAM svarUpa buddhi eTale ke saccidAnaMda-buddhi athavA to satyam-zivamsundaram buddhi karI beTho che ane tethI IndriyonA mAdhyame viSayomAM sukha icche che. A ja tenuM bahirAtmapaNuM che; je saMsAra che kAraNa ke saMsaraNa eTale ke sarakavApaNuM che. AvA bahirAtmAnA lakSaNo eka jJAnI padyamAM A rIte jaNAve che... pudgalamAM rAcyo rahe, pudgala sukha nidhAna; tasa lAbhe lobhyo rahe, bahirAtama abhidhAna zarIra ehi ja AtamA, mAne mohI loka; vAcA mana paNa AtamA, bahirAtmAnI jhoka. 176 huM eno e mAharo, jyAM lagI e buddhi; ajJAnI sukha kema lahe, prakaTe nahi svazuddhi huM karato.huM bolato, mArA viNa zuM thAya; evI buddhi jyAM lage, tAvata bhava bhaTakAya. e dhana mAruM mAnato, tasa lobhe lobhAya; vividha saMkaTa veThato, bhavamAMhI bhaTakAya. strI putra parivAra sau, mArA mAne jeha; bahirAtama sukha zuM lahe, bhUlyo bhaTake teha. zarIrapara mamatA dhare, kare pApanA kAma; bhavamAMhI te bhaTakato, thAze duHkhanuM ThAma. upadeza karatAM upAya vadhu upayogI che. 1 3 5 da 7 Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 177 hRdaya nayana nihALe jagadhaNI Wan dhana vadhatA sukhI bane, ghaTatA duHkha na mAya; bahirAtama sukha zuM lahe, bhavamAMhI bhaTakAya. je je AMkhe dekhato iSTa vastu sukhakAra; tenI tRSNA rAkhato, pAme duHkha apAra. yAvat bahirAtmapaNuM, tAvat che saMsAra; bahirAtamane chAMDatA, lahIe bhavajala pAra. mRga kasturI bhaTakato, kasturInI gaMdha; kasturI to duMTImAM, bahirAtamatima aMdha. phonogrAphanI peThe je, bolI jANe bola; AtmasvarUpa na jANatAM, bahirAtama,pada tola. che ke... yA pudgalakA kyA visavAsA, hai sapane kA vAsA; camatkAra bijalI hai jaisA, pAnI bica patAsA..... 9 10 12 pU. cidAnaMdajI zrImad AnaMdaghanajI mahArAjA svayaM paNa emanA padamAM pharamAve zraddhA thAya tyAM puruSArtha thAya. zraddhAnuM baLa puruSArthane vega Ape che. 11 pudgalanuM sukha kSaNika che. AvA A kSaNika AbhAsI sukhanA mohamAM phasAyela, mohavaza paDela AtmAo, AtmAnuM bhAna, AtmajAgRti khoI beThA hoya che. tethI temane mohanidrAmAM nidrita thayela gaNAvyA che. motarUpI hAthI jenI pAchaLa paDyo che, je AyuSyarUpI vaDavAIne pakaDIne laTakI rahyo che, enI e AyuSyarUpI vaDavAIne divasa-rAtarUpI dhoLA kALA uMdaro kApI rahyAM che, je kUvAmAM laTakI rahyo che temAM rahelAM kaSAyarUpI sarpo phuMphADA mArI DaMkhavA Atura che ane durgatirUpa ajagara Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SARALAMNIWWS madhu bindu samAna hai kAma-bhoga Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ madhu-bindu ke samAna hai kAma-bhoga kAma-bhoga (indriya sambandhI viSaya-sukha) bhogane ke samaya to sukhakArI lagate haiM, parantu unake anurAga (moha) meM Asakta hone vAlA jIva anta meM duHkha, kleza aura pIr3A ko prApta karatA hai| kAma-bhogoM kI asAratA tathA kSaNabhara ke sukha ke badale dIrghakAlIna duHkhoM kI paramparA batAne ke lie AcAryoM ne madhu-bindu kA dRSTAnta diyA hai| upanaya : yaha saMsAra hI vRkSarUpa mAnava jIvana hai| isameM kAla (mauta) rUpI hAthI hai| kAlA cUhA rAta, sapheda cUhA dina kA pratIka hai| jo jIvana kI DAlI ko hara kSaNa kATe jA rahe haiN| kUA naraka Adi durgati hai aura madhu bindu ke samAna saMsAra ke kSaNika viSaya-sukha haiN| vidyAdhara ke samAna sadguru haiM, jo use duHkhoM se bacAne ke lie dharma rUpI vimAna lekara khar3e haiN| parantu moha-mUDha jIva (yuvaka) saMsAra ke sukhoM kA svAda nahIM chor3a rahA hai| sadguru kI cetAvanI bhI use bacA nahIM sktii| sAbhAra : suzIla sadvodha zataka Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI sumatinAthajI 178 ene gaLI javA moM phADIne beTho che to ya je madhapUDAmAMthI TapakatAM madhubiMdunuM sukha choDavA taiyAra nathI e bahirAtmA che. bahirlakSI AtmAnI avaLI mAnyatAmAM eTale ke enA pariNAmabhAvamAM vadha-ghaTa rUpa tIvratA-maMdatA hoya che. tIvrapaNe bahirbhAvamAM rAcyo-mAcyo rahenAro gADha-mithyAtvI hoya che ane maMda pariNAmavALo maMdamithyAtvI hoya che. mithyA mAnyatAnA bhAvamAM vadha-ghaTa thAya che paraMtu mAnyatA to mithyA avaLI ja rahe che. mana ane buddhi bevaDI cAla ramI kyAreka zubhabhAvamAM to kyAreka azubhabhAvamAM rAkhI, AtmAnuM svarUpa oLakhavA ja nathI detAM. zubhAzubhathI para evA AtmAnA zuddha svarUpanI ane pote ja svayaM paramAtmA che; evI bhaNaka ke evI gaMdha suddhA AvavA detA nathI. AtmAne AtmabhAvamAM AvavA nahi detA anAtmabhAvabahirbhAvamAM ja ramADe rAkhe che. moharAjAne to jIva ajJAnI rahe e ja managamatI vAta che. enA badhAM petarA ene mATenA ja hoya che. moDarAjAne khabara che ke jIva jo eka vakhata paNa potAnI bhItaramAM rahela paramAtmasvarUpane barobara oLakhI leze ane tenI zraddhA karaze to pachI te potAnI mohasattAne AdhIna moharAjAnA rAjamAM nahi rahe. eka paNa jIva potAnA phaMdA-sakaMjAmAMthI chaTakI jAya e ene pasaMda nathI. eTale jIvane zubha ke azubhabhAvamAM rAkhavA dvArA eno IrAdo-makasada jIvane ajJAnI rAkhI potAne vaza karavAno che. A cAlabAjInI je jIvane jANa thaI jAya che, te pachI mohane vaza enA phaMdAmAM na phasAtA bahAra nIkaLI jAya che. arthAt saMsAramAMthI bahAra nIkaLI jAya che. have je potAne kAyAthI bhinna evo paramAtmasvarUpa AtmA eTale ke zuddhAtmA mAne che, te kAyAno ane kAyAsaMbaMdhI thatI badhI apavAda saMyogavazAt AyaraNIya bane che paNa te darzanIya, AdaraNIya ke anukaraNIya ke kathanIya nathI banatA. Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 179 hRdaya nayana nihALe jagadhaNI kAyika ceSTAono sAkhIdhara eTale ke sAkSI banI rahe che. eTale e sAkSI tarIke taTastha rahI, mAdhyastha bhAve jonAro ane jANanAro rahe che paraMtu potAne karanAro ke bhogavanAro nathI mAnato. e sAkSIbhAvamAM Ave che kAraNa ke potAne-AtmAne, mana-vacana-kAyAthI bhinna-judo mAne che ane tethI ja te kazAmAM bhaLato nathI. e to, saMsAranI raMgabhUmi upara karmanA khelAvyA-nacAvyA A badhA khela-nAca-tamAzA che, ema samajI bahAramAM phINAyelI ane phelAyelI potAnI cetanyazaktine aMtaramAM pAchI vALI laIne Atmasthita thaI Atmavedana, AtmAnubhUti kare che te bIjA prakArano aMtarAtmA che. e sAkSIbhAvamAM AvI gayo hovAthI e saMsAramAM hoya che paNa saMsAra enAmAM nathI hoto. | sarjanapUtAbhA mate na bhavothI II aDhAramo hAthI-(aDhAramuM pApa mithyAtva) je paraghera cAlI gayo hato te svaghera pAcho pharI gayo. tethI bAkInA sattare pApano nikAla thavA mAMDe che ane guNArohaNa thatuM jAya che. je sAkSIbhAvamAM nathI te bahirAtmA to saMsAramAM ramanAro ane rAcanAro hoya che tethI e saMsAramAM DUbelo hoya che. parane potAnA mAnIne vinAzImAM avinAzInI buddhi karI pApapravRttimAM rasane poSanAro hoya che. je sAkSIbhAvamAM AvI gayo hoya che te aMtarathI nyAro thaI jAya che. e saMsAra AkhAne nATaka lekhI, e nATakano jonAro bane che. tema chatAya potAne phALe, je rola- pATha bhajavavAno Avyo hoya che, temAM pote nATakanA pAtra tarIke kAyAthI pATha bhajave che paNa pAThamAM potApaNuM mAnato nathI. AtmAne-cittane-aMtaHkaraNane aLaguM rAkhe che. arthAt kAyapAtI thAya che paNa cittapAtI thato nathI. rAjA mahArAjAonA saMtAnane ucheravA ane lAlana pAlana-poSaNa mATe pApanI aTakAyata te prathama gharma. prApta lakSmInuM puNyamAM pravartana e pachInI kakSAno gharma che. Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI sumatinAthajI rakhAtI dhAvamAtAnA rAjasaMtAno pratye jevA bhAva hoya che tevA kAyAdikanA sAkhIdhara samakitI AtmAnA bhAva hoya che. "samyagdaSTi jIvaDo kare kuTuMba pratipALa aMtaragata nyAro rahe jima dhAva khilAve bALa.'' 180 e dehane paNa pudgala grahaNa karIne AtmA dvArA banAvAyelo lekhato hovAthI ane pudgala saDana, paDana, vidhvaMsana svabhAvavALuM hovAthI, e dehane paNa saDI janAro, jIrNazIrNa thanAro eTale ke rogathI gherAI janAro ane jarAvasthA-vRddhAvasthAne pAmI khakhaDI janAro mAne tethI dehamAM Asakta na thAya. dehane sAdhana mAnI, sAdhanAmAM joDIne e dehamAM ja rahIne videhI, adehI thavAnI sAdhanA kare. videhI nahi thAya tyAM sudhI deha hoya tethI dehatyAgano eTale ke maraNano paNa prasaMga Ave tyAre dehano moha na hovAthI, e maraNane paNa videhI thavA mATeno yogya, UMco deha meLavI ApanAruM, kAraNa gaNI mahotsava banAve. jUnuM vastra tajI navuM suMdara vastra dhAraNa karAvanAra maraNa che, ema samaje; jevuM gItAmAM jaNAvyuM che. aMtarAla AnaMda aMtima AnaMdathI kSullaka che. ' / / vAMsAsinIni yathA vihAya, navani gRhAti naroDaparALiH / / '' je.deh ane AtmAne bhinna samaje, te jANe che ke deha bhinna evA cihnana - AnaMdaghana svarUpa nakkara zuddha AtmadravyanI prApti thaI zake che ane tethI te kAyAdikano sAkhIdhara samakitI AtmA ene mATe ja pravRttizIla hoya. jeNe dravyane eTale ke zuddha dravyane oLakhyu che, te dravyAnuyogano jJAtA, e dravyanI zuddhi mATe zuddhikaraNano eTale ke caraNakaraNAnuyogano yajJa karyA vagara rahe nahi. sonA cAMdIno Icchuka Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 181 hRdaya nayana nihALe jagadhaNI ane zuddha sonAcAMdIno jANakAra cokasI, khANamAMthI maLI AvatA rajatapASANa skaMdha ane suvarNapASANa skaMdhamAMthI ene agnimAM tapAvIne, jarUra paDe rAsAyaNika prakriyA karIne, azuddhine ogALIne, so TacanI zuddha cAMdI ke covIsa kereTanuM zuddha suvarNa-kuMdana enA zuddha ghana nakkara lagaDI svarUpe meLavI le che. ema samyagdaSTi AtmA dehabhinna svataMtra zuddha nakkara cidghana-AnaMdaghana svarUpa AtmAne AtmavikAsanI judIjudI cauda bhUmikA pasAra karIne prApta kare che. jo ke samakitI AtmA cothI bhUmikAe hoI eNe uparanI bAkInI daza bhUmikAmAMthI pasAra thavAnuM rahe che. Ama AtmA pote ja potAno saMsAra race che ane potAnA vaDe ja, pote ja potAno mokSa (saMsAranA baMdhano ane duHkhothI chUTakAro) kare che. A rIte jotA AtmA pote ja potAno zatru che ane pote ja potAno mitra paNa che; je sabhya mArgadarzana Ape che. vaLI pAcho pote ja potAno guru che je potAnA AtmAne mithyAtvanA aMdhakAramAMthI kevalyanA prakAzamAM lAve che. eTale ja kahyuM che... sAmaiva Ano varAnaiva ripurAtmano." zAbdika ke bauddhika ane AgaLa vadhIne dehabhinna zuddhAtmAnI hArdika samaja AvyA chatA, bhedAbhyAsathI graMthibheda karI jyAM sudhI dehabhinna zuddhAtmAnI svataMtra-anubhUti nahi kare, tyAM sudhI dehathI chUTA paDAtuM nathI ane AtmAnI sAthe sAMdho joDAto nathI. | 'jJAnArNava' nAmanA graMthamAM zrImad zubhacaMdra muninI vAtane TAMkatA zrI AnaMdaghana-covIzInA graMthakAra zrIyuta mo.gi. kApaDiyA jaNAve che "AtmAe jJAna dvArA AtmAmAM rahevAnuM che ane pote zarIrathI TrenanI musApharImAM jevo sahapravAsI sAtheno saMbaMdha hoya che evo svajano sAtheno saMbaMdha hovo joIe. Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI sumatinAthajI judo che evo satata vicAra karavAno che; enAthI A AtmA svapnamAM paNa zarIranI sobatane nahi kare, eTale pote zarIramAM che evI buddhi svapnamAM paNa nahi thAya. Avo nizcaya thatA vrata ane avrata, zubha athavA azubha je baMdhanuM kAraNa thAya che ane zubha athavA azubha karmanA abhAvathI mokSaprApti thAya che; eTalA kAraNathI mokSanI icchA karanAra muni uparanI avasthAmAM vrata athavA avrata bannenA vikalpano tyAga kare che. ane te pote karyuM che athavA pote nathI karyuM tenuM abhimAna karato nathI. vrata ane avratane tyAgavAnuM kahyuM che te uparanI bhUmikAnI apekSAe che. e tyAganI pahelA e asaMyamane choDIne saMyamamAM rakta thai jAya che. pachI samyak prakAre AtmAmAM avasthitine prApta karIne e saMyamathI paNa virakta thai jAya. A rIte e saMyamanA abhimAnane paNa na rAkhe ane jAti ane liMga banne dehane Azrita che, ane A dehasvarUpa saMsAra che; muni eTalA mATe liMga ane jAtino tyAga kare ke e banne saMbaMdhamAM paNa koI prakAranuM abhimAna dhAraNa na re.'' 182 mumukSu sAdhake ATalI hada sudhInA parAkASTAnA 'kAyAdikanA sAkhIdhara'' eTale sAkSI thavAnuM che. sAkSI ene ja kahevAya ke je vAdI ke prativAdI; phariyAdI ke AropI koInI bAjumAM na hoya. e judo-aLago-nokho nirALo hoya. tethI ja jevu banyuM che ane pote jevu joyuM che tevu ja kahe. e jonAro ne jANanAro ja hoya. kahevAno avasara Ave ane kahevuM lAbhadAyI-hitakArI hoya tyAre bhavitavyatAnusAre kahevAjoga ja kahe. snAtrapUjAmAM paMDitazrI vIravijayajI paNa gAya che... "sarAgathI saMyama AcarI, vacamAM eka devano bhava karI; cyavI pannara kSetre avatare, madhyakhaMDe paNa rAjavIkule...'' jenuM svarUpa saDana paDana vidhvaMsana che te pudgala che. Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 183 - hRdaya nayana nihALe jagadhaNI saMyamano rAga rahyo, to tIrthakara bhagavAnanA AtmAe vacamAM devano eka bhava karavo paDyo ane teTaluM mokSane cheTuM paDyuM. saMyamano paNa rAga jAya tyAre vItarAga thavAya che ane nirvikalpa banI sarvadarzI sarvajJa thavAya che. cetana evo AtmA enA svabhAvathI jonAro ane jANanAro che ane siddhAvasthAmAM azarIrI, sthira ane ayi che. jyAre pudgala e jaDa che. enAmAM jovA jANavAnI zakti nathI tethI te AMdhaLuM che. paraMtu e rUpa-rUpAMtarane pAmanAruM parivartanazIla che ane kSetra-kSetramaMtara karanAruM asthira hovAthI gatizIla-paribhramaNazIla che. cetana evo AtmA jJAnamaya hovAthI dekhato che paNa AtmAne paga na hovAthI te pAMgaLo che. jyAre pudgala-piMDano banela deha jaDa hovAthI AMdhaLo che paNa paga hovAthI te cAlI zake che. vartamAnane zarIradhArI AtmA eTale AMdhaLA ane pAMgaLAnI jugalabaMdhI. pAMgaLo AMdhaLAnA khabhe caDhI beTho che. A bheda je jANato nathI, evo bahirAtmA pAMgaLA evA AtmAthI maLelI AMkho vaDe cAlI rahela deharUpI-nAmadhArI AMdhaLAne dekhato jANIne eno ja doravAyo doravAya che ane e AMdhaLuM pudgala (kAyAdika) jyAM laI jAya che tyAM jAya che. deha ane Indriyono calAvyo te cAle che tethI bhamato, bhaTakato, athaDAto, kUTAto, pIlAto, pIsAto rahe che. have je aMtarAtmA che, te jANI le che ke jJAnasvarUpe AMkha to pAMgaLA evA AtmAnI che; nahi ke pudgalanI-kAyAdikanI. tethI have te AtmAnI AMkhe-AtmacakSuthI deha-indriya-mana Adi pudgalane cAlavAnI pharaja pADe che. pahelA lagAma nahi hovAthI kAyarUpI tathA manarUpI ghoDo, savAra thayela bahirAtmAne belagAma bephAma bhamAvatobhaTakAvato hato. have aMtarmukhI samyagdaSTi aMtarAtmAne lagAma hAthamAM AvatA tanamananA ghoDAnuM niyaMtraNa karI potAnI rItie potAne jyAM jenA svarUpamAM vardhamAnatA hoya, jenA bhogavaTAmAM nizcitatA, nirlepatA hoya ane je pUrNatAmAM laya pAmatuM hoya e sAcuM samyam sukha che ke je viratigharone hoya che. Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI sumatinAthajI 184 javu che, te nizcita dizAmAM enI gatine vALe che. AvA je aMtarAtmA che te avirata samyagdaSTi, dezaviratidhara zrAvaka-zrAvikA, sarvaviratidhara sAdhu-sAdhvI je saMta, muni, aNagAra, jItendriya, nigraMtha, Adi tarIke oLakhAya che. AtmAnA paramAtmasvarUpanuM jJAna ene bhAna thayu hovAthI svarUpasabhAna hoya che. svarUpadazAne pAmavA mATe pravRttizIla hoya che. e zarIrane baMdhanarUpa ane duHkharUpa mAnatA hoya che. tethI harapaLa e baMdhanathI mukta thavA IcchatA hoya che ke jevu baMdIkhAne baMdI banelA zeTha icche. jUnA jamAnAnI A vAta che. vAta nAnakaDI che paNa bodhadAyI che. nagarazeThanA dIkarAnuM khUna thaI gayuM. zeThe rAjAne phariyAda karI. khUnIne pakaDavAmAM Avyo. sAMkaLathI bAMdhIne kedakhAne pUravAmAM Avyo. have jogAnujoga evu banyuM ke zeTha khuda rAjAnA vAMkamAM AvyA ane gunhAsara jelamAM javuM paDyuM ane pelAM dIkarAnA khUnInI sAthe ja, e je sAMkaLe baMdhAyela hato e sAMkaLathI ja baMdhAvuM paDyuM. zeThane gharethI gharanuM banAveluM bhojana Ave che. pelo dIkarAno khUnI paNa zeThane kahe che ke mane ApanA bhojanamAMthI khAvA Apo ! zeTha nA pADe che. ane jyAre hAjata javAno prasaMga Ave che tyAre khUnI sahakAra Apato nathI. pachI zeThane parANe-kacavAtA mane dIkarAnA khUnIne bhego besADI bhojana karAvavu paDe che. zeThANIne gamatu nathI ane potAno kacavATa zeThane jaNAve che. zeTha zeThANIne lAcArI jaNAve che. zarIra e zeTha jevA AtmAnA dIkarArUpI guNono khUnI che. e khUnI sAthe ja baMdhAyela AtmAe mana vagarano mAtra vyavahArathI tanasaMbaMdha rAkhI tanathI chUTI javAnuM che. zarIrane sAdhana banAvI kAma kADhI laI zraddhA vagaranI buddhi vezyA che ane buddhi vagaranI zraddhA vaMdhyA che. buddhi e yamAra kanyA che, zraddhA e rAjarANI che. Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 185 : hRdaya nayana nihALe jagadhaNI zarIrathI chUTA paDIne azarIrI banI javAnuM che. jJAnAnaMde ho puraNa pAvano, varajita sakala upAdhi; sujJAnI; atIndriya guNagaNamaNi Agaru, Ima paramAtama sAdha. sujJAnI 4 pAThAMtare pAvanonI jagAe pAvato ane sAdhanI jagAe sAdhaI. zabdArtha jJAnanA AnaMdathI pUrepUro bharapUra, parama-pavitra (zuddha), karmAdika sarva upAdhio-viDaMbaNAothI rahita, IndriyAtIta eTale ke divya-guNonA samuha (gaNa) rUpa maNi eTale ratnonA Agara-AkarasAgara-khANa samAna evI je sAdhya paramAtma avasthA che tenI he sujJa! tuM sAdhanA kara ! lakSyArtha-vivecanaH bahirAtmA, aMtarAtmAnI vAta karyA pachI have kavirAja yogIvarya stavananI A gAthAmAM AtmAnuM pUrNa, paramapAvana, zuddha, paramAtmasvarUpa je sAdhakanuM lakSya che, te kevuM hoya tenI vAta kare che. jJAna ane AnaMdathI pUrNa banela AtmAne jinAgamamAM paramAtmA kahyo che. ghAtikarmono saMpUrNa kSaya thayo hovAthI eka-eka pradeze anaMtaanaMta AnaMdarasavedana kevaLI ane siddhabhagavaMtone hoya che. nirvikalpatA, sarvajJatA ane vItarAgatA e traNeyanuM ekatva rUpa sahajAnaMdIpaNuM teone varte che. anaMtajJAna, anaMtadarzana, anaMta sukha, anaMtavIrya, anAmI, arUpI, amUrta, avyAbAdhatA, agurulaghutA, amrutatA, avyayatA, akSayatA, ajarAmaratA, avinAzItA, ItyAdi vidheyAtmaka ane niSedhAtmaka atIndriya anaMtaguNonA teo Agaru-Akara eTale khANa samAna che. gatimAM gamana ane maraNa che jyAre sthitimAM zamana ane ramaNa che. (ane TharaNa-akaraNa che.) Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI sumatinAthajI 186 AtmAnuM Avu paramAtmasvarUpa karma-saMyoge dabAI gayuM che. tene pragaTa karavA sAdhanA karavAnI che. mana, buddhi ane cittamAMthI jema-jema vikArIbhAvo nIkaLatA jAya che, tema tema AtmAnI vizuddhi vadhatI jAya che. upayoga ekAMtane pAmavA sthaLa-ekAMta svIkAravAnuM che. mana, buddhi, cittane sAmAyikanI sAdhanAmAM lagADI samatvabhAvanI niraMtara tAlIma levAnI che. - samabhAva bhAvitatA e ja sAmAyika che. tenAthI zarIranA pratyeka koSa zuddha thAya che, AtmAnA anaMtaguNomAMthI pratyeka guNanI vRddhi thAya che, Indriyo saMbaMdhI vikAro zAMta paDe che. mana, buddhi, cittanuM valaNa pudgala taraphI maTIne Atma taraphI thAya che. citta sAmAyika sAdhanA bhaNI AkarSAya che. tethI aMtaHkaraNa pratisamaya nirmaLa, nirmaLatara thatuM jAya che dharmadhyAnamAM sahaja rahevAya che. kAyaratAne haTAvI zauryazaktine jAgRta karavA dvArA jJAna-dhyAnanI sAdhanAthI vizuddhi vadhatA jIvane khyAla Ave che ke "jJAnAnaMde ho puraNapAvano..." huM jJAnAnaMdathI pUrNa ane pavitra chuM. mAruM sukha mArI pAse ja che. zarIra, Indriya, zvAsozvAsa, vANI, mana, buddhi, citta, vagere je vartamAnamAM dekhAya che ane anubhavAya che, te badhu ja mArA AtmAne mATe upAdhi-svarUpa che. karmanA udayathI saMsAranI upAdhimAM mAre rahevuM paDyuM che, e vAta sAcI paNa temAM ramanAro huM nathI. "atIndriya guNagaNamaNi AgarU..." huM IndriyonA vikArothI rahita chuM, atIndriya jJAna, darzanAdi, anaMtaguNonI khANamaya chuM. avinAzI mAruM svarUpa che. janma-maraNAdi kriyAno kartA ke bhoktA te huM nathI. janma-maraNAdi to vinAzI paryAyo che. paryAyano kartA paryAya vedana - anubhavana paryAyamAM che. Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 187 - hRdaya nayana nihALe jagadhaNI pote che. dareka paryAya potAnA pakkarakathI svataMtrapaNe utpanna thAya che. huM to trikALI dhruva paramapariNAmika-bhAva svarUpa kAraNa paramAtmA chuM. mArI utpatti ke nAza che ja nahi. AtmAnA anaMtaguNomAMthI pratisamaye nirAkuLa AnaMdanI saravANIo phUTyA ja kare che. AtmAe pAtra banIne pratisamaye tene jhIlavAnI che. jema maNiratno aMdhArAmAM jhaLakyA kare che ane jhagArA mAryA kare che, tema mArAmAM rahela sarva guNo caitanyamaya hovAnA kAraNe anaMta-anaMta prakAzamaya che. teno huM rAjA chuM-mAlika chuMsvAmI chuM. caMdanamAM je suvAsa ane zItaLatA pradAna karavAno guNa che, tenAthI adhika guNanI suvAsa ane zItaLatA pradAna karavAno guNa AtmAmAM che, mArAmAM che. Ama AtmAne potAnA paramAtmasvarUpano mahimA jema-jema samajAto jAya che, tema tema AtmA bahirAtmadazAmAMthI bahAra nIkaLI aMtarAtmadazAne pAmato jAya che. je aMtaHkaraNamAM svarUpano mahimA niraMtara varte che te aMtaHkaraNa dhanADhya che ane te ja aMtaHkaraNa sAcA arthamAM dharmAlya che. mana, buddhi, cittane jema ucitamAM pravartAvavAnA che, tema aMtaHkaraNamAM paramAtmasvarUpane vAraMvAra ahobhAve yAda karavAnuM che. kAraNa ke aMtaHkaraNa ja paramAtmA bananAra che. matijJAna ja avikArI thaI kevaLajJAnarUpe pariNamanAra che. potAnI paramAtmadazA jeTalI ahobhAve yAda AvyA kare teTalo sAdhakano AdhyAtmika puNyodaya che. ema paramAtama sAdha.." AvI rIte aMtaHkaraNa svarUpa mana, buddhi ane cittanI zuddhi karavA dvArA bahirAtmAne aMtarAtmA banAvavAno che ane pachI aMtarAtmadazAne pAmelA te AtmAmAM niraMtara paramAtma svarUpa jevuM che tene dhyAvavAnuM che. jene potAnA matijJAnanA upayogamAM guNanuM pravartana satata-saraLa-sahaja thavuM teja kevaLajJAnanuM pragaTIkaraNa. Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI sumatinAthajI A 188 jJAyaka arthAt kAraNa paramAtmAnuM dhyAna dharatA AvaDI gayuM tene saMsAra potAnI muThThImAM eTale ke pakaDamAM AvI gayo hoya che. saMsAra je sAgara kahevAya che te evA svarUpadhyAtAne mATe khAbociyA jevo banI jAya che. cidrUpAnandamayo, nizeSopAdhivarjitazuddha / atyakSo'nantaguNaH prmaatmaarkititstjjnyai|| bahirAtmA ja bahirmukhatA choDI aMtaramukhI banI aMtarAtmA bane che, je zukladhyAnarUpI agnimAM karmone bALI nAkhIne niraMjana bane che. karmanA yogane lIdhe ja AtmA saMsArI kahevAya che bAkI svabhAvadazAmAM rahelo A AtmA to jJAnasvarUpI che. je vAta yogazAstramAM kalikAla sarvajJa pU. hemacaMdrAcAryajI jaNAve che. / ayamAtmaiva cidrUpa, zarIrI karmayogataH / .. dhyAnAgnidagdhakarmAstu siddhAtmA syAnniraJjanaH / / - bahirAtmAne deha che, dehano moha che ane dehamohane ramavAnA ramakaDArUpa pariMgraha che. te rAgI che, ene parokSa darzana che-cakSudarzana cheacakSudarzana che. aMtarAtmAne deha che paNa dehano moha nathI ane tethI alpa parigrahI ke niSparigrahI che. vairAgI che. tethI tene samyagdarzana che. - paramAtmAne mAtra deha che ke je dehanA paNa te dRSTA che. dehabhAva paNa nathI ane deha-moha paNa nathI. paramAtmasvarUpanI pavitratA-zuddhatAnirmaLatAe deha-pulane paNa zubha ane vaMdya banAvyA. teo vItarAgI che. emane pratyakSa evuM divyadarzana-kevaLadarzana che. guNahIna ke hInaguNInI saMgata nahi karatAM guNAvika ke samaguNInI saMgatamAM rahevuM. Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 189 da hRdaya nayana nihALe jagadhaNI * bhAva anulakSI bahirAtmA, aMtarAtmA ane paramAtmAnuM vibhAgIkaraNa karato cArTa-koTho ahIM Apela che, je viSayane TuMkAmAM khUba sarasa rIte suspaSTa kare che. bhAva pudgala sApekSa karyajanita T. azuddhabhAva. pudgala nirapekSa karmarahita zuddhabhAva svabhAva-AtmabhAva jina kevali tathA tIrthakara kevalibhagavaMta paramAtmA zubhabhAva-sAttvikabhAva. azubhabhAva rAjasabhAva tAmasabhAva lokottara sAtvikabhAva laukika sAtvikabhAva aMtarAtmA bahirAtmA sAdhujana [ sevakarAma-sajjana ] jana ahiMsA, satya, acaurya, bIjAne duHkhI nahIM kare paNa pArakAnA bhoge eTale ke zilapAlanA-aparigraha potAne maLeluM pote bhogavavA bIjAne duHkhI karIne paNa dayA, dAna, sevA, kSamA, cAhe ane bhogavilAsamAM yenakena sarva prakAre sukhI paropakArAdi guNayukta AnaMda mAne. svakendrita jIvana. thavAnA svArthabhAva. cAritrazIla paropakArI jIvana. avinAzI banavAno mokSaprAptinA lakSya saghaLA bhAva-guNa hoya. 1) pote duHkhI thaIne bIjAnuM bhaluM kare tevo-svayaM duHkhI thaIne paNa anyane sukhI karavAmAM AnaMda mAne tevo sAdhubhAva. 2) zarIrathI saMyamI ane tapasvI evo avinAzIno bhakta. 3) manane jJAna, dhyAna, japa, tapamAM masta rAkhI mananI mastImAM ramanAro (Atamamasta AtamarAme jJAna to vastRsvarUpano nirNaya karI Ape. " pachI to zraddhA thavI joIe ke vastusvarUpa A ja che. bIjuM nathI. Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI sumatinAthajI , 190 A rIte AtmAne paramAtmA banavAno mArga jJAnIoe prakAzyo che. tene he bhavyo ! tame sAmAyika sAdhanA dvArA niraMtara tamArAmAM sAdho ! sAcA sAdhakane viSamabhAva eka kSaNa paNa pAlavato nathI. samatA e to AtmAnuM nirupAdhika dhana che. ene je niraMtara prANathI paNa adhika sAcave che, te ja kharA arthamAM AtmA kahevaDAvavAne lAyaka che. bahirAma tajI aMtara Atama-rUpa thaI thira bhAva, sunnAnI, paramAtamanuM ho Atama bhAvavuM Atama arapaNa dAva, sujJAnI. sumati(pa pAThAMtare Atamane sthAne AtamA che. zabdArtha ? AtmAnA je traNa prakAra jaNAvyA temAMnA bahirAtmabhAvane tajI-tyAgI daIne, bIjA prakAra aMtarAtmabhAvamAM sthira (thira) thaIne, potAnA AtmAnI paramAtma avasthAne bhAvavI, te Atma arpaNatAno-AtmasAdhanAno sAco dAva eTale ke sAcI yukti yA sAcI rIta che. ' lakSyArtha-vivecanaH stavananI pahelI gAthAmAM tathA prathama stavananI chellI gAthAmAM je Atama arapaNanI vAta cheDI hatI, te Atma samarpaNa kevuM hoya tenI vicAraNA A gAthAmAM che. pahelAM to zarIradhArI AtmAnA traNeya prakArane sArI rIte samajI levA joIe. pachI bahirAtma avasthA je mithyAbhAvavALI mithyASTithI dUSita che; tene samyagdaSTimAM pariNamAvavI joIze. aDhAramuM je mithyAtvanuM pApa che te aDhAramo hAthI che. e avinAzI evA potAnA AtmagharamAMthI bahAra nIkaLIne jaDa, para, vinAzI, evA pudgalanA banelA dehAdine potAnA mAnI paraghera jaI vasyo che. paragharethI e svaghara-Atmaghare sattAe ''huM paramAtma svarUpa ja chuM?'' evI daDha zraddhA thaze to ja e zraddhAnA baLe aMtargata prarachannapaNe rahela paramAtmasvarUpano paryAyamAM pragaTIkaraNano puruSArtha karI zakAze. Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 191 - hRdaya nayana nihALe jagadhaNI pAcho pharaze to bAkInA je pahele prANAtipAtathI laI sattarame mAyAmRSAvAda sudhInA sattare pApano nikAla thaze. rAjAe kahyA mujaba moTA pATavI kuMvarane aDadhA hAthI, vacalA kuMvarane trIjA bhAganA ane sauthI nAnA yuvarAjane navamA bhAganA hAthI ApavAnA che. paraMtu rAjanI hAthazALAmAM sattara hAthI che. e sattara hAthInI; aDadhA, trIjA ne navamA bhAge vaheMcaNI zakya nathI. hAthIzALAmAM je dekhAya che te sattara hAthI e dekhAtA-jaNAtA sattara pApo che, je sarva dharmanA sarva lokone mAnya pApa che. paraMtu je nathI dekhAtuM e aDhAramuM mithyAtvanuM pApa e khoTI viparIta mAnyatAnuM pApa che. e mati bhrama-daSTibhrama-dizAmonuM mahApApa che. e pApane ghaNA badhA pApa tarIke oLakhatA ja nathI. dRSTAMtakathAmAM aDhAramo hAthI je. divAnane rAjakArya mATe vAparavA Apyo che, te rAjanI hAthIzALAmAM pAcho Ave to 17+1=18 hAthI thatAM, aDhAranA aDadhA nava hAthI je moTA dIkarA jevAM moTA pApa che e prANAtipAtathI laI navame lobha sudhInA pAMca avrata ane cAra kaSAya maLI nava pApano nikAla thAya. A nave pApo prAyaH kAyika pApo che. krodha, mAna, mAyA ane lobha kAyaceSTAthI vyakta thatA hoya che. pachInA vacalA dIkarAne trIjA bhAganA eTale ke cha hAthI ApavAnA che. eTale ke bArame kalahathI laI sattarame mRSAvAda sudhInA pApo prAyaH vAcika che teno nikAla karavAno che. rati-harSa-gamo ane aratiaNagamo paNa vANIthI vyakta thatA hoya che. A nava ane cha hAthI rUpa paMdara pApono nikAla thaI jatAM trIjA dIkarAne be hAthI ApavAnA che, te to sahaja ja apAI jAya che eTale ke jIvanamAMthI paMdara pApo nIkaLI jatAM zeSa rahetAM be mAnasika pApo rAga ane dveSa ApoApa nIkaLI jAya che. aDhAramo hAthI rAjano ja eTale ke AtmAno ja hato mAtra jANakArI e kAMI adhyAtma nathI. adhyAtmano viSaya to anubhUti che ane te aMtima pramANa che. Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI sumatinAthajI 192 ke jenI oLakha nahotI. potAne potAnI oLakha thatA arthAt AtmAne AtmAnI oLakha thatA anAtmabhAva ja AtmabhAvamAM pariNamI gayo. mithyAtva samyaktvamAM badalAI gayuM. paraghera gayelo hAthI svaghera AvI gayo. mithyAdarzana ja samyagdarzana banI gayuM kAraNa ke mAnyatA badalAI gaI. viparItatA-viparyAsathI mukti maLI gaI. karmasAhitya anusAre paNa samyaktvano baMdha nathI hoto paNa udaya hoya che. eTale ke mithyAtva ja samyaktvarUpe pariName che; jethI matiajJAna, zrutaajJAna, vibhaMgajJAna ja matijJAna, zrutajJAna ane avadhijJAnamAM pariName che. kAraNa ke pahelA je saMbaMdha para, jaDa, vinAzI, pudgala sAthe hato; teno viccheda thaI have sva, caitanyasvarUpa, avinAzI evA paramAtmA sAthe thayo ke je puSTaAlaMbana che. '"mannaha jiNANamANaM, miccha pariharaNa dharaNa sammattuM;" A je mithyAtvane samyaktvamAM pariNamAvavAnI je prakriyA che, te ja tyAjya evA bahirAtmapaNAne tyajI aMtarAtmasvarUpamAM sthira thavAnI prakriyA che. jene kavirAje gAthAnI pahelI paMktimAM gUMthI che. vijAtIya pravAhamAMthI saMjAtIya pravAhamAM AvavAthI praNa svaghara taraphanuM thAya che. dehAdhyAsa toDIe, dehabhAva choDIe, mohabhAva mArIe to dharmabhAva jAge, AtmabhAva sparze ane aMtarAtmAmAM sthira thavAya. khovAyeluM gharamAM hatu paNa gharamAM ajJAnano aMdhakAra hato tethI bahAra ajavALAmAM zodhatA hatA paraMtu jJAnanuM ajavALuM bhItaramAM laI jaI gharamAM nahotA zodhatA eTale maLatu nahotu. Look-out ne badale Look-in thavAnuM che. bahAranI ALapaMpALa choDI AtmAnI saMbhALa adhiSThita AtmAnuM paryAyamAM pratiSThita thavuM te adhyAtma che. Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 193 hRdaya nayana nihALe jagadhaNI levAnI che ane saMbhALa rAkhavAnI che ke jethI Look-up mAM caLakATa Ave eTale ke Atmateja vadhe brahmateja jhagArA mAre. A mATe ja alagArI AnaMdaghanajI kahe che ke bahirAtmabhAva tajo, aMtarAtmabhAvamAM Avo, aMtarAtmabhAvamAM raho - sthira thAo ! - AtmabhAvamAM sthira thayela aMtarAtmAe potAnA ja AtmAmAM sattAgata pracchannapaNe rahela paramAtmasvarUpane bhAvavAnuM che ane bahAramAM sthApanA-nikSepe rahelA evA pragaTa-paramAtmAne bhajavAnA che. sAdhanA aMtaramAM karavAnI che ane upAsanA, bhajanA bahAramAM pragaTa-paramAtmAnuM AlaMbana laIne karavAnI che. dravyArthika nathI ane nizcaya nathI pratyeka AtmA svayaM ja paramAtmA che. paramAtmAe potAnA zuddha svarUpane pragaTa karyuM che. e nirAvaraNa arthAt anAvRtta che. jyAre bhavyAtmAnuM paramAtmasvarUpa AvarAyeluM che. bhavyAtmA paNa yogya puruSArthanA baLe potAnA sAvaraNa paramAtmasvarUpane nirAvaraNa karIne pragaTa karI zake che. dipakamAM agni pragaTelo che ane araNInA kASTamAM te apragaTa che. kevaLajJAnane pAmelA kevaLI bhagavaMtonI, arihaMtapadane pAmelA tIrthakara bhagavaMtonI ane siddha thayelA siddhAtmAonI paramAtmadazA pragaTa che. saMsArI bhavyAtmAoe e paramAtmadezA pragaTa karavAnI che. cokhAnA dANA upara photarAnuM AvaraNa hoya tyAM sudhI te DAMgara kahevAya che ke je DAMgaramAMthI DAMgarano phALa meLavI zakAya che. DAMgarane chaDI nAkhI photarAnA AvaraNane dUra karI devAthI te akSata banI jAya che. e akSatathI navo phAla meLavI zakAto nathI. karmothI AvRta che tyA sudhI AtmA saMsArI che. karmonA AvaraNa haThI jatA te pragaTa-paramAtmA che. jeno tirobhAva che teno AvirbhAva - AviSkAra karavAno che. darzanamohanIyanA kSayopazamathI namratA, saraLatA pragaTe che. yAritramohanIyanA kSayopazamathI saMkalpabaLa pragaTe che. Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI sumatinAthajI , 194 aMtarAtmadazAmAM sthira thaIne asthira, vinAzI upayogane; kSapakazreNi mAMDI zukladhyAnanA prathama be pAyAnA dhyAnathI sthira karIne, avinAzI banAvI svayaM paramAtmA banavu; e ja Atama arapaNa ke AtamarUpaNano dAva eTale ke yukti che. A ja AtmasamarpaNatAno dAva khelIne paramAtmA thaI jinendra banavAnuM che. dehamAM rahIne dehAtIta eTale ke videhI, gaDagaDiyA nALiyera jevA banI javAnuM che. viSamatAmAMthI samatAmAM AvI samarUpatA-vItarAgatAne pAmavAnI che. A dAva cheupAya che. tAtkAlika phaLa kadAca na paNa maLe. paraMtu AtmasamarpaNatA haze to vaheluM moDuM paNa paramAtmasvarUpa pragaTa thaIne ja raheze mATe A upAya sevavA jevo che. AtmaramamANatA ja AtmaarpaNatA che ke je nizcayathI paramAtma-svarUpe pragaTa karI Ape tema che. mATe ja avadhUtayogI kahe che... bahirAtamatA tajo! aMtarAtamamAM raho-ramo ! paramAtamasvarUpane bhAvobhajo ! to paramAtmA bano! samajIne zamI jaIe eTale ke samAI jaIe to sama banI svarUpane pAmIe ! Atama-arapaNa vastu vicAratAM, bharama TaLe matidoSa, sujJAnI; parama padAratha saMpati saMpaje, "AnaMdaghana" rasapoSa, sujJAnI.6 zabdArtha : AtmaarpaNatArUpa tattva vicAratA bharama eTale ke bhramaNA-mithyAtva TaLe che. mati eTale ke buddhinA doSa paNa TaLI jatA buddhi niHzaMka thatA mati nirmaLa thaI sabhya bane che arthAt sadgaddhiprajJA Ave che. pariNAme paramapadAratha saMpatti eTale ke paramAtmasvarUpa Atmadhana-AtmasaMpatti saMpaje eTale ke sAMpaDe che ke jenAthI AnaMdanA samuharUpa nakkara AnaMdaghana-sukhakaMda rasanI tuSTi-puSTi thAya che. yogya AtmAnI upekSA karAya nahi ane ayogyane dharma pamADavAnI utAvaLa karAya nahi, evo viveka mahAtmAoe rAkhavo joIe. Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 195 - hRdaya nayana nihALe jagadhaNI lakSyArtha-vivecana : AtmavicAraNAthI samyam Atma samaja meLavIne AtmAnA paramAtmasvarUpane pAmavuM eTale ke svayaM paramAtmA thavu, e ja AtamasamarpaNatA che. janamAMthI jaina thaI jina thavu te ja bahirAtmapaNuM tajI, aMtarAtmadazAmAM rahI paramAtmasvarUpane pragaTa karavuM che. vastutattvanI vicAraNAthI AtmAnuM mAhabhya samajAya che. AtmAnI sarvottamatA-sarvoccatA samajAI jatA, te sarvazreSThane pAmavAnI laganI lAge che kAraNa ke je matibhrama thayo hato te matidoSa TaLI jAya che. mati sumati banI jAya che tethI matimAM je huM phalANo, huM DhIMkaNI; huM amuka, huM tamuka; evo je vizeSabhAva hato ke je baharimAM pada, pratiSThA, nAmarUpamAM huM paNAno bhAva hato, te nIkaLI jAya che. daSTi je paryAyArthika hatI te have dravyArthika thaI jAya che. Ama dRSTi, mati mULa evA AtmatatvanI sAthe joDAvavAthI, matimAMthI ane dRSTimAMthI vikAra nIkaLI jAya che. vizeSabhAva je paryAyabhAva che te ja vikAra che. A vikAra nIkaLI jatA mati avikArI thAya che. bAramA kSINakaSAya-vItarAgachamastha guNasthAnake kevaLajJAna nathI hotuM paraMtu matijJAna hoya che tethI ja te guNasthAnake chamasthatA jaNAvI che. A bAramA guNasthAnakanuM matijJAna avikArI eTale ke vItarAga matijJAna hoya che. A ja sumati-zreSTha mati che je pAMcamA "sumatinAtha bhagavAnanA stavanamAM yogI kavivarSe gUMthI che ane IcchI che. A avikArI matijJAna ja teramA guNasthAne ArohaNa thatAnI sAthe kevaLajJAnarUpe pariName che, je AtmaarapaNatA ke AtamarUpaNatA che. A kevaLajJAnanuM pragaTIkaraNa e ja parAkASTAnA parama padArtharUpa saMpattinI prApti che ke je A bhUmikAe sAMpaDe che. e anaMtadarzana, sArA narasA padArtha, prasaMga, saMyoga, paristhitinI asarathI mukta thaI svabhAvamAM sthita thavuM te AMzika vItaraNatA che. e vItarAgatAnI, sAdhanAmAM maLatI jhalaka che. Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI sumatinAthajI , 196. anaMtajJAna, anaMtavIrya ane anaMta AnaMda-anaMtasukharUpa anaMta catuSkano anaMta Atmavaibhava che. e zAzvatakAla TakanAra, doSarahita zuddha saMpUrNa, svAdhIna, sarvocca Atmadhana-Atmasukha- AtmasaMpatti che. pAchI e avyaya, avyAbAdha, ayuta ane apratihata che. je nakkara sukhakaMdanoAnaMdaghanano rasa pIvo hato te rasapAnano toSa-poSa A matijJAnanA kevaLajJAna rUpamAM eTale ke AtmAnA paramAtmasvarUpamAM pariNamanathI che. e darpaNa jevo avikArI "cidAdarza banI jAya che. - AtmAnuM paramAtmarUpe pariNamavuM e ja "sumati caraNakaja Atama arapaNA" che. kumatinuM avikArI matirUpa "sumati'mAM pariNamana e ja sumatijina bhajanA che. kavirAja upAsanA ane sAdhanAnA tANAvANAthI manohara AtmabhAva upasAve che, je kalA e yoga camatkAra che. - A yogacamatkRtirUpa sumatijina stavananA AlaMbane ApaNe paNa kumatine sumatimAM pariNamavI ApaNA matijJAnane kevaLajJAnarUpe pariNAvI AtamarUpaNatA-paramAtmatvane pragaTAvIe; evI abhyarthanA!!! traNeya yoganI sthiratA yAtrinI zreSThatA che. Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 197 - hRdaya nayana nihALe jagadhaNI 6 zrI padmaprabha jina stavane | rAga : mAru tathA siMdhuo ... "cAMdalIA, saMdezo kaheje mArA tane.." e dezI padmaprabha jina ! tuja muja AMtaruM re, kima bhAMje bhagavaMta? " karama vipAke kAraNa joIne re, koI kahe matimata. padmaprabha01 payaI ThiI aNubhAga pradezathI re, mULa-uttara bahu bheda; ghAtI-aghAtI ho baMdhodaya-udIraNA re, sattA karma-viveda. padmabha02 kanakolivat payaDi puruSa taNI re, joDI anAdi svabhAva; anya saMjogI jihAM lage AtamA re, saMsArI kahevAya. padmaprabha03 kAraNa joge ho bAMdhe baMdhane re, kAraNa mugati mukAya; Azrava-saMvara nAma anukrame re, heya-upAdeya suNAya. padmaprabha04 yujanakaraNe ho aMtara tuja paDyo re, guNakaraNe karI bhaMga; graMtha ukta karI paMDita jana kahyo re, aMtarabhaMga susaMga. padmaprabha05 tuja muja aMtara aMtara bhAMjase re, vAjase maMgaLa tUra; jIva-sarovara atizaya vAdhaze re, "AnaMdaghana' rasapUra. padmaprabha06 manolaya, vayanalaya, kAyalayanI zreSThatA upara mokSamArga chaeN. Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ DM AP SW MI Frrea t ed mitiArial, siledievuardier Nahate searcothiazifursadasy padmaprabha-prabhordeha-bhAsaH puSNantu vaH zriyam / talipiura antaraGgAri-mathane, kopaattopaadivaarunnaaH|| // 6 // divasa-paajiI Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nAma : 6 ThThI zrI padma prabhu lAMchana : kamaLa rAzi : kanyA paNa : rAkSasa mAtA : susImA pitA : zrIghara' garbhavAsa : E-6 dIkSA paryAya : 1 lAkha pUrvamAM 16 pUrvAga ochA sarva AyuSya : 30 lAkha pUrva samyatva pAmyA pachInI bhava saMkhyA : 3 bhavA cyavana kalyANaka nakSatra sAthe : citrA poSa va.6 paTTAprabha svAmIjI janma kalyANaka nakSatra sAthe : citrA Aso va.1 2 dIkSA kalyANaka nakSatra sAthe : citrA Aso va.13 kevaLajJAna kalyANaka nakSatra sAthe : citra caitra su.1 5 nirvANa kalyANaka nakSatra sAthe : citrA kA. va. 11 janmanagarI : kauzAmbI dIkSAnagarI : kauzAmbI kevaLajJAnanagarI : zauzAmbI nirvANabhUmi : sametazikhara Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI padmaprabha svAmIjI ke 198 pAMcamA sumatijina bhagavAnanI stavanAmAM zarIraghArI AtmAnI traNa avasthA bahirAtmA, aMtarAtmA ane paramAtmAvasthAnI vicAraNA karyA bAda have A chaThThA padmaprabha jina stavanamAM e avasthAbhedanA kAraNanI vicAraNA, alagArI kavizrI AnaMdaghanajI karI rahyAM che. prabhu pratye jene prIti che, kheMcANa che ane tethI je paramAtmAne bhaje che, te aMtarAtmA che. jene prabhu kheMcANa nathI ane tethI je prabhune niraMtara bhajato nathI te bahirAtmA che. A bahirAtmA ane aMtarAtmA vacce je aMtara paDyuM che te temaja aMtarAtmA ane paramAtmA vaccenuM aMtara kema dUra thAya tenI vicAraNAne atre kavirAje A stavanamAM vaNI lIdhI che. padma samAM padmaprabha jinanI stavanAnA mAdhyamathI samalamAMthI nirmala-amala thavAnI vAta gUMthI che. padmaprabha jina ! tuja muja AMtaruM re, kima bhAMje bhagavaMta? karama vipAke kAraNa joIne re, koI kahe matimaMta. padmaprabha01 pAThAMtare "paghane sthAne 'padama'; "bhagavaMtane sthAne "arihaMta', renA sthAne joIne re" ane "matimaMta'ne sthAne "mativata evo pATha maLe che. ' zabdArtha : he padmaprabha jinezvara deva! tamArI ane mArI (tuja muja) vacce je A AMtaruM eTale ke gALo arthAt avasthAbhedanI je dUrI sarjAI che, te kima eTale kema karIne bhAMje-bhAMge eTale ke dUra thAya? . praznanA samAdhAnamAM koI matimaMta eTale zANA, prajJAvaMta, jJAnIbhagavaMta A AMtarAnuM kAraNa karmavipAka eTale ke karmaphaLa che, ema jaNAve che. lakSyArtha-vivecanaH sahastradaLa khUlI gayA che eTale ke pUrNapaNe samajyA te saMmAyA. samajaNa AvavAthI jaNavAnuM zamI gayuM. AtmAmAMthI nIkaLeluM AtmajJAna AtmAmAM samAI javuM joIe. Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 199 hRdaya nayana nihALe jagadhaNI Wan vikasita, kamala jevA nirlepa ane sugaMdhathI maghamaghAyamAna evA padmaprabha jinezvara deva Apa arihanta cho - zatrune haNanArA cho ane huM haju arihata chuM - zatruthI haNAyelo chuM. Apa jina cho ane huM jana chuM. Apa akarmaka, akriya, nirmala cho - amala cho ane huM sakarmaka, sakriya, samala chuM. Apa cauda rAjalokanA agrabhAge-lokAgra zikhare sthira cho ane huM haju sudhI martyalokamAM janma-maraNanA jholA khAto asthira chuM. Apa ajita cho ane huM parAjIta chuM. Apa ane huM dravyathI pUrNa chIe paraMtu paryAyathI Apa paripUrNa, parama cho huM to haju sudhI paryAyathI-avasthAthI pAmara chuM !! huM to viSayArasano AzI, teM to viSayA kIdhI nirAzI; huM to karmane bhAre bhariyo, teM to prabhu bhAra utAryo. suNo zAMtijiNaMda sobhAgI. - upA. udayaratna sAta rAja alagA jai beThA, paNa bhagate ama manamAMhI peThA; aLagAne vaLagyA je rahevuM, te bhANA khaDakhaDa duHkha sahevuM. sAhibA vAsupUjya0 upA. yazovijayajI dravyathI Apa ane huM sarakhA paramAtmasvarUpa hovA chatAM he prabho! tAre mAre keTaluM cheTuM paDI gayuM che! kSetrathI tuM mArAthI sAta rAjaloka cheTodUra che. kALathI tuM kAlAtIta akAla che to huM kAlagrasta chuM. kALa mAro keDo mUkato nathI. tAre mAre bhAvathI paNa keTaluM aMtara? tuM svabhAvamAM ane huM parabhAvamAM-vibhAvamAM. Ama dravyathI eka hovA chatA ApaNe be, kSetra, kALa ane bhAvathI ekabIjAthI jojano dUra chIe. tuM cauda rAjalokane pele pAra lokAgra zikhare che to huM apAra bhavasamudramAM khUMpelo chuM. huM jIva chuM vedanA je zIkhavI zake te vedo nahi zIkhavI zake." Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI padmaprabha svAmIjI 200 ane tuM ziva che. tuM zuddha-vizuddha che ane huM azuddha chuM. tuM jJAnIkevaLajJAnI-sarvajJa che ane huM alpajJAnI-ajJAnI-anna chuM. tuM svarUpamAM che ane huM virUpamAM chuM. tuM jJAnAnaMdI che ane huM jJeyAnaMdI chuM. tuM adbhuta che ane huM dvaita chuM. tuM nirapekSa che ane huM sApekSa chuM. A 'tuja muja AMtaruM re, kima bhAMje bhagavaMta?'" zI rIte A aMtara dUra thAya ane aMtara (hRdaya) eka thAya? A bheda kema bhAMge ane abheda kema thavAya? tArA mArAmAM A taphAvatanuM koI kAraNa kharuM? AvI judAI kema? prabhu! milana kyAre thaze? kyAre tArI haroLamAM siddhazilAe, paramapade birAjamAna thavAze? jAtane ane jagatane . A yakSapraznanuM samAdhAna ApatA AtmAnubhUtinA svAmI, alagArI, AnaMdaghanajI mahArAjA jaNAve che ke, AtmajJAnI, prajJAvAna, guru-bhagavaMtonuM kahevuM ema che ke A judAInuM kAraNa ADe AvatA karmonA AvaraNa-karmapaDala che. prabhu nirAvaraNa che ane ApaNe karmathI AvarAelA-sAvaraNa chIe. jyAre A karmo enA phaLa batAvaze eTale ke karmaphaLa pAkI jaze tyAre jema pAkA-phaLane vRkSa choDI de che tema badhAye karmo sarvathA kharI jaze- nirjarI jaze ane sakarmakamAMthI akarmaka thaIzuM tyAre samalamAMthI amala banIzuM. padmaprabha jina jevA nirmaLa thaIzuM. sAMjanamAMthI niraMjana thaIzuM. yogIrAjanuM kahevAnuM tAtparya e che ke 1) mithyAtva 2) avirati 3) kaSAya ane 4) yoga e AzravarUpa cAra kAraNothI ja AtmAM potAnA paramAtmasvarUpathI eTale ke AnaMdathI vikhUTo paDI gayo che. bhagavAnanA cyavana ane janma kalyANakanI ujavaNI mithyAtvanA nAzanuM ane samyaktvanI prAptinuM kAraNa che. bhagavAnanA dIkSA kalyANakanI ujavaNI aviratinA nAzanuM ane viratinI prAptinuM kAraNa che. bhagavAnanA vedana tyAM vikalpa nahi ane vikalpa tyAM vedana nahi. jIbhane AsvAdana anubhavana samaye uccaraNa nathI hotuM. Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 201 hRdaya nayana nihALe jagadhaNI Wan kevaLajJAna kalyANakanI ujavaNI kaSAyanAzanuM ane vItarAgatA, sarvajJatA, sarvadarzItA, sarvanaMdItAnI prAptinuM kAraNa che. bhagavAnanAM nirvANa kalyANakanI ujavaNI ayogI, azarIrI thavAnuM kAraNa che. Ama prabhunA eka eka kalyANakanI ujavaNI AtmAnA eka eka doSanA nAza ane eka eka guNanI prApti mATe che. karmavipAka eTale ke karmaphaLa e to mArA ja sevelAM doSonuM phaLa che. mArA ja karelA ane bAMdhelA karmanA vipAka-karmaphaLane mAre bhogavavAnA che. ema kAraNane joIne jANIne, e audayakabhAvano sAkSI banI jaIne, saMvarabhAvamAM rahIne, je sakAma karmanirjarA kare che, te sakarmakamAMthI akarmaka thAya che. ema matimaMta, jJAnI, guru-bhagavaMto pharamAve che. kartA-bhoktA banavAne badale jo jJAnI banI jJAtA-dRSTA thaIzuM to bhAvi ujjavaLa banaze ane eka kALa evo Avaze ke kALathI para kALAtIta akAla banI javAze. kavivarya sAdhakatAnI ati upayogI vAta A prasaMge rajU kare che. sAmAnyathI karmano vipAka be rIte hoya che. 1) rasodaya 2) pradezodaya. rasodayamAM te karmane saMpUrNa bhogavavAnuM hoya che jyAre pradezodayamAM te karma anya svarUpe vedAIne bhogavAi jAya che. udAharaNa tarIke narakagatino abAdhAkAla pUro thatA rasodayanI saMbhAvanA UbhI thAya che paNa te vakhate jIva manuSyagatine bhogavI rahyo hoya che to te narakagatinA daliko (karmapradezo) manuSyagatinA rasodayamAM sAmela thaI bhogavAI jatA hoya che tethI narakagatinuM vedana thatuM nathI mATe A udayanI bahu phikara-ciMtA karavA jevI nathI. nirapekSa tattvane pakaDavA nirapekSa bhAva tarapha upayoga javo joIe. Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI padmaprabha svAmIjI 202 paraMtu rasodaya vakhate jIve sAvadha rahevAnuM hoya che. kAraNa ke sAmAnyathI jIva karmodayathI prApta thatI avasthAno pratikAra karato hoya che, A pratikAramAM mohanuM Adhipatya hoya to navIna karmabaMdha thaze ane te samaye jinAjJAnuM AlaMbana arthAt svarUpa taraphanI ruci haze to navIna karmabaMdhano aTakAva thaze ane jUnA karmonI vipula pramANamAM nirjarA paNa zakya banaze. Ama adhyAtmamAM jAgRti e ati mahatvanuM aMga che. sAmAnyathI cAra sthAne viveka karavo jarUrI banI jAya che. 1) sukha-zAtAnA udayamAM vairAgya lAvavo. 2) duHkha-azAtAnA udayamAM samAdhAna keLavavuM. 3) bIjAnA vicArane sahana karatI vakhate aMtarmukha thaI svadoSadarzana karavuM. 4) bIjAnA vicArane sAMbhaLatA syAdvAdadaSTi-anekAntadaSTinuM AlaMbana levuM. have cAra prakAranA vivekanI prakriyAne savistAra vicArIe. - 1) sAmAnyathI jIva puNyodayathI maLatA sukhanA avasare gumarAha thaI jAya che. arthAt sukhamAM pAgala thaI bephAma banI jAya che. tethI te sattA jamAvavA, haka mATe laDavA ane bIjAnI vAtamAM Dakhodakhala karI jIvana jIvavAvALo bane che. paraMtu jJAnI kahe che ke A puNya to prabhue ApelI prasAdI che. e prabhuno prasAda to badhAne vahecavAno hoya. mATe ja sattAne badale savyavahArathI premapUrvakanuM jIvana jIvavAnuM hoya che; hakka mATe laDavAne badale potAnI pharaja-kartavya zuM che? eno vicAra karI kartavyaniSTha jIvana jIvavAnuM hoya che. bIjAnI bAbatamAM Dakhodakhala karyA vinA, jarUra lAge tyAM ane jarUra paDe tyAM, ke jyAM ApaNuM kaMIka upajatuM upayogane saghana banAvyA vinA ane je banavuM che tyAM upayogabaLane vALyA vinA kArya prati gati nahi thAya. Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 203 , hRdaya nayana nihALe jagadhaNI 5 hoya ke kaMIka vajana paDatuM hoya athavA to koi salAha-sUcana mAMgavA AvyuM hoya tyAre premapUrvakanA mArgadarzaka-sAcA salAhakAra yA viSTikAralavAda banIne jIvana jIvavAnuM hoya che. Ama vAstavika rIte jotAM to puNyodayanA avasare jIvanI pAtratAnI parakha thAya che. je puNyane pacAvI jANe che te pApathI to chUTe ja che paraMtu puNyathI paNa puNyavitaraNa karato karato chUTI jAya che. anAdikALanI potAnI thayelI rakhaDapaTTI-hakAlapaTTInuM bhAna thAya ane bhAvi rajhaLapATano-bhavabhramaNano bhaya lAgyo hoya tevA jIvomAM ja Avo viveka jAgRta thAya che. bAkI to vivekanA abhAvamAM jIva sukhamAMsAnukULa saMyogomAM rAga karIne pharI'navA karmo vadhu ane vadhu bAMdhe che. 2) du:khanA udayamAM eTale ke pApodayamAM samAdhAna keLavavuM ke jethI duHkhanI asarathI mukta rahevAya. arthAt duHkhamAM paNa duHkhI na thatA mananI prasannatA TakAvI zakAya. jIva jyAre bIjAne doSita jue che tyAre samAdhAna zakya thatuM nathI. paraMtu jJAnI-AptapuruSonA vacananuM AlaMbana levA mAMDe che to udvega zamI jAya che ane mananI zAMtatA, prasannatA jALavI zakAya che. zAMti, samAdhi jALavI rAkhavA jarUrI jJAnavikalpo nIce mujaba che. e asadvikalpone savikalpothI haNI nAkhanAra jJAnayoga nAmanI rAmabANa auSadhI che. (ka) sva prati potAnA viSayamAM '"je banyuM te ja nyAya che'' ane temAM anyAya jovo te bhUla che. A ApaNuM AkhuMya vizva, vaizvika kriyA rahe paNa kartA nIkaLI jAya ! saMsAra rahe paNa saMsArabhAva nIkaLI jAya ! te kharI sAghanA che. Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI padmaprabha svAmIjI 204 che. 204 vyavasthAthI vyavasthita cAle che jene kudarata ane kudaratI nyAya kahevAya che. enuM bhAna ApaNI phariyAdone bhUMsI nAkhe che. duHkha e to phaLarUpa kArya che. duHkhanuM kAraNa-mULa pApa che. vaLI e pApanuM mULa khoTI karaNIrUpa bhUla arthAt sevAyelA doSothI thayela pApakarmabaMdha che. Ama duHkha e ApaNI ja karaNI, ApaNI ja bhUlanI sajA che. ethI ja kahevata calaNI thaI ke "jevI karaNI tevI bharaNI" ke "vAve tevuM laNe'. AvI manovRttithI vastusthitino sahaja svIkAra zakya bane che ane bhUtakALanA tamAma praznonuM sukhada samAdhAna thaI zake che. (kha) "bhogave enI bhUla." arthAt je bhogave che tenI ja bhUla che. AnA svIkArathI vartamAnakALanA badhA ja praznono zAMta ukela Ave che. udAharaNa tarIke eka dardI DaoNkTarane kahe ke meM Aje savAre ATha vAge mAtra eka kapa kophI pIdhI che ane e sivAya bIjuM kAMi khAdhuM nathI. chatAM huM pacAsa vAra ToyaleTa gayo chuM. A jANI DaoNkTara vadhu tapAsamAM AgaLa pUchatAcha karatAM kahe che ke to pachI gaI kAle zuM khAdhuM hatuM? daradI jaNAve che ke te divase to lagnanA jamaNavAramAM dabAvIne lagnanuM jamaNa jamyo hato. basa nidAna thaI gayuM. A jhADA tenA thayA che. bhIma khAya ane zakuni Latrine jAya tevuM to na ja bane. jeNe khAdhuM che teNe ja nikAla karavAno rahe che. Ama kArya parathI kAraNanuM anumAna thaI zake che. Aje ApaNe duHkha bhogavIe chIe to te duHkhanA kAraNane mATe paNa ApaNe ja javAbadAra chIe. bhale vartamAnakALanI bhUla na paNa hoya chatAM bhUtakALamAM ya te ja AtmA hato ke je Aje duHkha bhogavI rahyo che. A prakAranI ciMtavanAthI vartamAnanA pariNAmano svIkAra zakya bane che ane pratikAra na karavAthI vartamAnakALamAM ArtadhyAnathI, azAMti, padArtha uparanuM mamatva nabaLAI che ane padArtha sAthenuM ekatva e murkhAI che. Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 205 - hRdaya nayana nihALe jagadhaNI asamAdhithI bacI zakAya che. A ja to ArtadhyAnathI bacAvanAruM vipAkavicaya nAmanuM dharmadhyAna che. | (ga) "je banavA yogya che te ja bane che." "je bananAra che te pharanAra nathI." A prakAranI vicAraNAthI bhAvi ciMtA TaLI jAya che ane bhaviSyanI kalpanAo karI vartamAnanI azAMti vahorI levAmAMthI bacI javAya che. (gha) A rIte traNe kALanA badhAM praznonuM samAdhAna meLavyA pachI paNa jIvane eka viveka rAkhavo jarUrI che ke doSathI duHkhanI ane guNathI sukhanI prApti che mATe jIvanamAM guNo khIlavavA jarUrI che jethI jIvanabAga guNapuSpothI maghamaghAyamAna thAya. jIvanamAM namratA lAvavAthI ahaMkArano pAyo tUTe che. jIvanamAM svAvalaMbanatA-svAdhInatA lAvavAthI parAvalaMbanatA TaLatAM apekSAno pAyo tUTe che. jIvanamAM sahakArI vRtti keLavavAthI parIpakAra tathA puNyanI paraba maMDAya che. AvA guNothI jIvane sAttvika AnaMda maLe che. tethI ja to jJAnI pharamAve che ke "puNyano upayoga karAya ane guNano upabhoga karAya." AvI tAttvika ciMtavanAthI jIvanAranuM jIvana samAdhimaya hoya che ane maraNa, samAdhimaraNa hoya che. e ciMtavana bhUtakALanI bhUtAvaLothI bacAve che, vartamAna sudhAre che ane bhAvi ujjavaLa banAve che. 3) bIjAnA kaTAkSabharyA pratikULa kaTu vacanane sahana karavA mATe svarUpabogha naya sApekSa che paNa svarUpaprApti naya nirapekSa che. Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI padmaprabha svAmIjI 206 vairya rAkhI.svadoSadarzana karavuM joIe. koI ApaNI bhUla batAve to turata samajavA mATe utsuka banavuM joIe. bhUlane svIkAravA mATe namra banavuM joIe ane bhUlane sudhAravA mATe prAjJa thavuM joIe. vaLI bhaviSyamAM e bhUlanuM punarAvartana nahi thAya te mATe tatpara banavuM joIe. kadAca ApaNI bhUla na paNa hoya ane koI ApaNane saMbhaLAve to paNa vicAravuM ke AvI bhUla bhaviSyamAM na thAya te mATe temaNe kahyuM che. bhAvinI saMbhavita bhUlothI mane vAkepha karavA saha saceta karyo che. AvI dRSTithI bIjAnuM vacana samya rIte svIkAra karI zakAya che. DokTara paNa kahe che ke roganA upacAra karatA roga nivAraNanA upAya vadhu ISTa che. (Prevention is better than cure) upacAra karavA karatA nivAraNanA upAyanI A rItathI ApaNuM rakSaNa thAya che. Ane matijJAnano samyam upayoga kahI zakAya. jevI rIte polIyAnI rasI mUkAvavAthI bhaviSyamAM polIyo thato nathI, tevI rIte sAmenI vyakti bhAvi bhUlathI mAruM rakSaNa karI rahI che, evo namratAno bhAva AvavAthI jIvano viveka siddha thAya che. - ( 4) jIva sAmAnyathI ekAntadaSTinA AlaMbane bIjAnA vicAra pratye sahiSNu banI zakato nathI. paraMtu jyAre anekAntadaSTino ughADa thAya che tyAre bIjAnA vicAro, je nayathI sAcA che, te nayathI tenI te apekSA lakSamAM rAkhI; tenA vicAronuM samyaguM mUlyAMkana karI zakAya che. pariNAme nAhakanA vAdavivAda, saMgharSa, klezathI bacI zakAya che. | sarva nayanA AzrayathI jIvane jJAna, cAritra ane samavRttinA lAbha maLe che. jyAre "mAruM te ja sAcuM' evI mithyA pakkaDanA kadAgrahathI vastuno yathArtha bogha ane vastuno yathArtha upayoga e gharma che. Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 207 hRdaya nayana nihALe jagadhaNI Wan ajJAna, abhiniveza ane viSamatAnA manaHsaMtApanI prApti thatI hoya che. karmanA udayane bhogavatAM AvaDI jAya to navIna karmabaMdhathI aTakavuM saheluM bane che. A mATe nIce jaNAvela jinazAsananI prakriyA samajavI atyaMta Avazyaka che. moTe bhAge koI ApaNane pAMca-daza gALo Ape eTale ApaNane gusso Ave che; evuM ApaNe mAnIe chIe. paraMtu hakIkata kaMIka judI che. bIjAe pAMca-daza gALo ApIne gussAnuM bAhya kAraNa pUruM pADyuM. te samaye sattAmAM rahelA karmadaliko udayAvalikAmAM AvavAthI gussA mATenuM aMtaraMga kAraNa paNa maLyuM. A baMne bAhya ane aMtaraMga nimitta-kAraNa che. tethI temAM kAraNatA cokkasa che paNa kArakatA nathI. jIva potAnA upAdAna pratyenA avivekathI bAhya, atyaMtara nimitta-kAraNanuM avalaMbana le che tyAre ja gusso AkAra le che ane jIva gusse thAya che. paraMtu te gussAnA prasaMge vivekanuM AlaMbana levAya to gussAnA sthAne kSamAzIla thaI zakAya che. nimitta para doSAropaNa karavAthI mithyAtvanI vRddhi thAya che ane puruSArthanI zUnyatA sarjAya che. AvuM na thAya te mATe jIve vivekathI haMmezA svadoSadarzana karIne temAMthI mukta thavA mATe prayatna karavo joIe. aMtaHkaraNane satata A pramANe keLavavAthI sAkSIbhAva, asaMgabhAva, sAdhakabhAva vadhu ne vadhu khIlato jAya che. payaI ThiI aNubhAga pradezathI re, mULa-uttara bahu bheda; ghAtI-aghAtI ho baMdhodaya-udIraNA re, sattA karma-vicheda. padmaprabha02 pAThAMtare payaIne badale paikI; baMdhodayane badale baMdha udaya; sattAne buddhimAM syAdvAda na Ave tyAM sudhI gharma samajAya nahi ane gharma thAya nahi. Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI padmaprabha svAmIjI ke 208 badale saMta bahune badale bIhu; ho ne badale ho be evo pATha pharaka che. zabdArtha : 1) paI eTale prakRti. karmabaMdhanA cAra prakAra paikI prathama prakRtibaMdha che. baMdhAyela karma zuM phaLa Apaze, te karmano svabhAva jemAM nakkI thAya che te prakRtibaMdha che. karmaphaLa kevuM haze e A prakRtibaMdhathI nakkI thAya che. Nature. 2) ThiI eTale thiti-sthiti. baMdhAyeluM karma baMdhAyA pachI keTalo kALa sattAmAM raheze tenuM kALamAna nakkI karanAra Time baMdha te sthitibaMdha che. 3) aNubhAga ezle anubhAga arthAt rasa-karmaphaLanI tIvratA. karmaphaLa keTaluM haze, tenI prabaLatA Intensity-Power nakkI karanAra A trIjA prakArano anubhAgabaMdha-rasabaMdha che. ( 4) pradezabaMdha e cothA prakArano baMdha che je nakkI kare che ke keTalA pramANamAM-jaththAmAM kArmaNavargaNA-pulaparamANu grahaNa karIne bAMdhyA che te uuantum nakkI kare che. karmabaMdhanA AvA cAra, prakAra prakRti, sthiti, rasa ane pradeza baMdha che, to e karmo pAchA mULa eTale mukhya ane uttara eTale peTAbheda bahu bahu prakAranA che. karmanA mULa ATha bheda che. e ATha karmonA ghAtI ane aghAtI ema be bheda hoya che. e mULa karmonA uttarabheda-peTAbheda kula maLI 158 che. mULa ATha karmo paikInA je cAra karmo 1) jJAnAvaraNIya 2) darzanAvaraNIya 3) mohanIya ane 4) aMtarAya karma che; te AtmAnA paramAtma-svarUpano ghAta karanAra hovAthI ene ghAtakarma kahevAya che. gharmanI oLakha bhedathI thAya paNa gharmanI prApti abhedathI thAya. Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 209 hRdaya nayana nihALe jagadhaNI AtmAnA atirUpa anujIvI eTale ke vidheyAtmaka guNono ghAta karanArA che tethI ja te ghAtikarma che. je cAra karmo 1) vedanIya 2) AyuSya 3) nAma ane 4) gotra karma che. te AtmapradezanI sthiratAne haNanArA, Atmapradezane AvaranArA ane jIvane zarIradhArI rUpe TakAvI rAkhanArA che, tene aghAti karma kahe che. e vidheyAtmaka (anubhavI) guNano ghAta karatA nathI paNa azarIrI AtmAne sazarIrI banAvI ne saMsAramAM rAkhanArA hovAthI aghAti karma kahevAya che. e AtmAnA nAstirUpa pratijIvI eTale ke niSedhAtmaka guNono ghAta karanArA che tethI te aghAtikarma che. baMdhodaya eTale baMdha ane udaya. kArmaNavargaNA-pudgalaparamANuno Atmapradeza sAthe baddha saMbaMdha thavo te baMdha. e karma-deed.cause che. baMdhAyeluM karma paripakva thaye chate tenuM phaLa cakhADe che. asara batAve che, te karmano vipAka che - karma phaLa pariNAma che, je Effect che. arthAt udaya che. udIraNA eTale je karmo hAlamAM udayamAM Ave tevA nathI, e karmone baLAtkAre udIraNAkaraNathI tapAdi dvArA udayAvalikAmAM lAvavA dvArA bhogavavA. baMdhAyela karmo baMdhAyA pachI jyAM sudhI udayamAM na Ave tyAM sudhInA vaccenA avAntara kALane sattA kahevAya che. e Potentiality che. viveda eTale karmano viccheda arthAt karmanAza ke karmakSaya. kArmaNavarmaNArUpe chUTA rahelAM pudgalaparamANu vizraNA pudgalaparamANu kahevAya che. karmarUpe pariNamI rahelAM pudgalaparamANu prayogasA pudgalaparamANu parapadArtha sAthenuM ekatva e mithyAtva che ane mamatva e yAtri mohanIyano udaya che. Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI padmaprabha svAmIjI 210 kahevAya che. ane karmarUpe pariNamIne Atmapradeze rahelA pudgalaparamANu mizrasA kahevAya che. jIvane je kArmaNavargaNA karmarUpe pariNamIne Atmapradeze coMTI che, te dravyakarma che. rAgAdi pariNAma ke jenA kAraNe karma coMTyA che, te bhAvakarma che. Indriya, zarIrAdi nokarma che. lakSyArtha-vivecana : mana, vacana ane kAyA dvArA jIva je je zubha ke azubha vRtti ane pravRtti kare che eTale ke je je bhAva kare che ane bhAva pramANe kriyA kare che; tenAthI te ja samaye jIva potAnA AtmAne te karmathI bAMdhe che. AtmA enA mULa, zuddha svarUpamAM ayogIazarIrI che ane upayogathI avinAzI che. zarIra hovAthI yoganuM halanacalana eTale ke yogakaMpana che ane upayoga savikalpaka hovAthI upayogamAM paLe paLe palaTAvApaNuM che je upayogakaMpana che. A yogakaMpana ane upayogakaMpana ja karmabaMdhanuM kAraNa che. eTale ja niSkarmI thavA mATe mana-vacana-kAyAnI sthiratAnI, guptinI eTale ke dhyAna ane kAyotsarganI tathA nirvikalpa thavAnI sAdhanA ApavAmAM AvI che. vRtti ane pravRtti taratamabhAve hoya che mATe karmabaMdha paNa taratamabhAve thAya che. saMsAra AkhAnI je vividhatA, vicitratA ane viSamatA che, tenA mULamAM judA-judA jIvonA judI judI taratamatAvALA karmo ane bhAvo che. eka ja vyaktinA paNa bhAva ane karma judA judA samaye judA-judA saMyogomAM judA-judA prakAranA hoya che. tethI ja karmanI gati na kaLI zakAya evI nyArI che. jagata AkhAmAM eka mAtra jainadarzane karmanI khUba UMDI, sUkSma ane AtmazraddhA dRDha thavAthI ke niHsvArthabhAve paropakAra karavAthI ja puNyAnubaMdhI puNyano baMdha paDe che. Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 211 hRdaya nayana nihALe jagadhaNI 5 vizALa tarkabaddha vicAraNA karI che. kammapayaDI, karmagraMtha AdinA mAdhyamathI teno vizeSa abhyAsa thaI zake che, je mumukSu sAdhake khAsa karI levA jevo che. chevaTe cha paikInA pahelA be karmagraMthano abhyAsa je kAMI bahu agharo nathI, te avazya karI levA jevo che. bAkI to, je koi viralA sAdhako karmanA prakAra, tenA mULa-uttara bheda, prakRtibaMdha, sthitibaMdha, rasabaMdha, pradezabaMdha ane tenA baMdha, udaya, udIraNA, sattAne jANI laIne; sattAmAM sUtelA karmone lalakArIpaDakArI-AhvAna ApI-jagADI, udIraNA karIne, chAtI kADhIne kATho thaI sAmI chAtIe siMhanI jema, ke phaNA caDhAvI phutkAratA kALA bhorIMga nAganI jema, sAmano kare che; te teno viccheda karavAnuM parAkrama karavA samartha bane che. samyaktva pAmelA ke tene pAmavAnI yogyatAvALA jIvo ja AvuM sAmarthya batAvI zake che ane sattAmAM rahela saghaLAya karmone chaMcheDI tenI udIraNA karI, bahAra lAvI, sAmano karIne saMpUrNa viccheda karI, khAtamo bolAvI, kSapakazreNi mAMDI mokSa pAme che. pariNAme AtmA svayaM paramAtmA banatA lokAgrazikhare ArUDha.thaI padmaprabhasvAmInuM ane potAnuM aMtara dUra karI zake che. ''sattA karama viccheda''thI ''AMtaruM bhAMje'' che. ane sattAmAM raheluM kevaLajJAna paryAyamAM pragaTe che. karmavijJAnano abhyAsa e dravyAnuyogano viSaya che. dravyAnuyoganA abhyAsathI dravya vize mAhitagAra thaI caraNakaraNAnuyoga je zuddhikaraNa che, tenAthI vastunA zuddhatva-dravyatva-vastutvane paryAyamAM vyakta eTale ke pragaTa karavAnuM che. karmanA melane-azuddhatvane dUra karI zuddhatvane bahAra paryAyamAM eTale ke anubhUtimAM ANavAnuM che. vartamAnamAM jema atre carmacakSu pradAnanA netrayajJa cAlI rahyA che, jIvanavyavahAramAM thatI pravRttimAM guNanI chAyA hovI joIe ane nivRttimAM potAmAM TharavApaNuM joIe. Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI padmaprabha svAmIjI 212 tema aDhIdvIpamAM pAMca mahAvideha kSetramAM zrI sImaMdharasvAmI Adi, vIsa viharamAna bhAva jinezvara bhagavaMtonA upaniSadamAM zuddhikaraNano mahAyajJa (Great Refinery) cAlI rahyo che. tyAM aneka AtmAo mArgAnusArItA, samyakatva, virati, vItarAgatA-sarvajJatA-sarvadarzItA ane siddhatvane pAmI rahyAM che. ApaNe paNa ApaNo naMbara tyAM lagADavAno che. AyuSyakarma sivAyanA badhAya karmono sthitibaMdha aMtaHkoTAkoTIno thAya che tyAre jIva mokSa pAmavAne yogya bane che. AvA carama yathApravRttakaraNanI yogyatAvALA jIvone mukti prAptine yogya kAraNosaMyogo AvI maLe che, ajJAnI jIvo ajJAnadazAmAM prakRtithI baMdhAyelA che ane jeno rAgabhAva chUTyo nathI, evA jIvonuM vIrya ja haNAI gayuM hovAthI te nirvIrya nabaLA che. bAkI tattvaciMtaka vicArazIla matimaMta AtmAo je jAgelAM che, temaNe to siMhanI jema zaurya phoravI karmo upara hallo ja bolAvavAno che ane prabhu mahAvIrasvAmInI jema, javuM paDe to anAyadezamAM jaIne paNa karma upara trATakavAnuM che ane ene paTakI nAkhI, parAjita karI ajita thavAnuM che. samalamAMthI amala-nirmaLa padmaprabhusvAmI jevA banavAnuM che.' kanakolivat payaDi puruSa taNI re, joDI anAdi svabhAva anya saMjogI jihAM lage AtamA re, saMsArI kahevAya. padmaprabha03 pAThAMtare lagenA sthAne lage" ane "kahevAya'nA sthAne kahAya" evo pATha-pharaka che. zabdArtha kanaka eTale kuMdana-zuddha sonuM ane upala eTale paththara, vat eTale jema. payaDI eTale prakRti ane puruSa eTale dehamAM purAyelo maLavuM e puNyodaya che jyAre banavuM e puruSArtha che. Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 213 hRdaya nayana nihALe jagadhaNI Izvara arthAt AtmA. jema suvarNa ane pASANa ekameka thayelA suvarNapASANakaMdharUpe khANamAMthI maLI Ave che, tema puruSa-AtmA ane prakRtikarma ekameka sAthe joDAyelA svabhAvavALA anAdithI maLI Ave che. jyAM sudhI AtmA anya eTale ke para evA pudgalanA saMyogathI saMyogI che tyAM sudhI e pudgalayukta AtmA saMsArI kahevAya che. lakSyArtha-vivecanaH pudgalanA be bheda-prakAra che ke jIva sahitanuM pudgala te sacitta ane jIva rahita pudgala te acitta. e ja pramANe jIva-AtmAnA paNa be prakAra che. pudgalayukta te saMsArI jIva - zarIradhArI AtmA ane pudgalamukta te azarIrI siddhAtmA-zuddhAtmA. jagata AkhAnI ramata- saMsArIonA saMsArano badhoya khela jIva ane pudgalano che. arthAt puruSa ane prakRtino che. A khela-saMsAranuM nATaka anAdikALathI cAlyuM Ave che. enI koI Adi eTale ke prAraMbhazarUAta nathI. saMsAranA A nATakamAM bhAga levAnuM-bhaLavAnuM-khela khelavAnuM choDI daIne e khelane prekSaka tarIke mAtra jonArA-bhALanArI thaIe to e khela-nATakano aMta The End Ave ane pugalayukta saMsArI evA ApaNe pudgalamukta siddha thaI zakIe ema chIe. anAdinA ApaNe rUpArUpI ja chIe. have jo rUpI evA pudgalathI judA paDIe-chUTA thaIe to arUpI evA siddha AtmA thaIe ane saMsArathI chUTIe eTale ke mukta thaIe. "kanakApalavat payadi puruSa taNI re.." kahIne kavirAja vAtane dRSTAMtathI suspaSTa kare che. khANamAMthI sonuM suvarNapASANa skaMdha rUpe ja maLI Ave che. sonuM ane pASANa ke mATI, e bannenA guNadharmo judA zAMti-samatA-samAdhinI upekSA karIne kadIya gharma nahi pAmI zakAya. Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI padmaprabha svAmIjI 214 judA ja che. sonuM e sonuM che ane mATI e mATI che. paraMtu khANamAMthI banne ekameka thayelA bhegA ja maLI Ave che. sonAne mATIno saMyoga thayo che ane mATIne sonAno saMyoga thayo che. - arasaparasa anyasaMyogI banyA che. anAdinI kudaratI-prAkRtika racanA kaho ke vyavasthA kaho te AvI vyavasthita ja che. "joDI anAdi svabhAva...'' che. sonuM ane mATI ke pASANano saMyoga kyAre thayo? te koI kahI zake ema nathI. e to anAdinI joDI svabhAvamAM ja che. evo ja puruSa ane prakRti eTale ke jIva ane karmano arasaparasa saMyoga saMbaMdha che. anAdinI A saMyuktatAjoDI svabhAva che. enA prAraMbhanI pRcchA karavI aprastuta che. kAraNa ke mULanuM mULa na hoya ane phaLanuM phaLa na hoya. jo mULanuM mULa hoya ane phaLanuM phaLa hoya to mULano ane phaLano abhAva thaI jAya. A mULa svabhAva-mULa prakRti che. Avo jyAM sudhI anya saMyogI AtmA che, tyAM sudhI te saMsArI kahevAya che. e saha anya-sAnya eTale ke sApekSa che. AtmA jyAre anya saMyogathI chUTo paDI jAya che tyAre te(na) a+anya = ananya eTale ke apekSA vinAno nirapekSa siddha AtmA-ziva thaI jAya che. eTale ja saMthArA porisImAM pharamAvyuM ke..''II saMnoT mUlA 'jIveNa pattA -vaparaMparA / / ' ' tattvArtha sUtramAM pUrvadhara vAcaka umAsvAtijI paNa jaNAve che ke... ' / / bhRtttarmakSayo mokSaH / / '' yogabiMdu graMthamAM pU. AcArya haribhadrasUrijI paNa A ja vAta pharamAve che ke... sAtmAnA nirmaLa paryAyanI anubhUti te bhAva zAsana-svarUpa zAsana che, te pAmavA mATe jinazAsana che. Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 215 - hRdaya nayana nihALe jagadhaNI i gAtmA tat gaca saMyotsarI, tasviyoti: / / sa eva muktaH etau ca tat svAbhAvyAt tyostthaa||" sasaMyogI AtmA zarIradhArI saMsArI AtmA che. asaMyogI azarIrI AtmA mukatAtmA-siddhAtmA che. anyasaMyogI evA saMsArI AtmAne potAnA astitvanuM AtmatattvanuM-vastutatvanuM bhAna nathI ke huM koNa chuM?" ajJAnatAnA kAraNe abhAnatA che ane tethI bebhAnapaNe bephAma jIvana jIvAya che. jIvane savaLo puruSArtha karavAmAM, jo koI paNa ADe AvatuM hoya, to te tenI potAnI ajJAnatA ja che. jaDano to svabhAva ja nathI ke te pote svayaM koI savaLo ke avaLo puruSArtha kare. pudgala to potAnAM pariNamanamAM pUrNapaNe prAmANika che. jevA bhAve pulanuM grahaNa thAya che tevA ja bhAve te pariName che. pudgalanuM pariNamana kramabaddha che. pula jaDa che ane tethI tene sukhaduHkha ke zAtA-azAtAnA vedanano prazna nathI. jIva sukhI ke duHkhI che ane tethI tene zAtA-azAtAnA vedananA praznano toDa lAvavAno che ke kaI rIte ne kayA upAyathI sarvathA sarvadA sarvatra duHkhamukta thaI anaMta zAzvata sukhamAM rahevAya. ajJAnatA ane abhAnatAnA kAraNe mohavaza saMsAra tarapha DhaLelo rAgabhAva ja enA avaLA puruSArthanuM kAraNa che. AtmajJAnathI svarUpa taraphano DhaLelo vivekabhAva ja savaLA puruSArthanuM kAraNa che. savaLI samajathI savaLo puruSArtha thAya to mokSa muzkela paNa nathI ane dUra paNa nathI. e mATe kAMI bhavitavyatA, bhAgya ke niyatinA bharose hAtha joDI niSkriya besI rahevAya nahi. dharma ane mokSa puruSArthathI te prApya che tethI to dharmapuruSArtha ane mokSapuruSArtha kahevAya che. bhAgyanA bharose rahenAra to aneka jIvo abhavi pAse guNa che paNa guNadaSTi nathI. guNadaSTi hoya tyAM guNarathAnaka hoya, mokSamArga hoya. Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI padmaprabha svAmIjI 216 rakhaDI paDyA che. jevo puruSArtha tevuM phaLa prApta thAya e prakRtino niyama che. prakRti kyAreya pratikULa thatI nathI. e to ApaNane sAnukULa banavA sajja ja che. jarUra to, ApaNe pote savaLo puruSArtha karIe tenI che. dharmasattAno paNa Aja niyama che. gheTAMnA ToLA vacce ucharelA siMhane potAnA siMhapaNAnuM bhAna thayA pachI e kyAreya gheTuM thAya nahi. prakRtinekarmane paNa sattA to AtmAe ja ApI che. baLavAna koNa? sattA ApanAro ke jene sattA apAya che te? ApelI sattA pAchI kheMcI levAnI jarUra che. Power of Attorney should be withdrawn. A ja puruSArtha karavAno che. karma to hajurIyA che. AtamarAjAe karmahajurIyAne sattA ApI che tethI te upara caDhI beTho che ane rAjAne rAMka banAvI dIdho. vAgha, bicAro banI, bakarI thaI gayo che. kAryaNavargaNAmAM sthiti ane rasa ApaNe reDIe chIe. akaSAyI thai jaIe ane kAryaNavargaNAmAM sthiti ane rasa nahi reDIe to teramA guNasthAnake rahela kevaLajJAnInI jema mAtra eka samayano pradeza ane prakRtibaMdha rahe ane prakRtibaMdha paNa zarIra che tyAM sudhI, yogakaMpana hovAnA kAraNe ja rahe che. kevaLajJAnIne upayogakaMpana to hotuM ja nathI. jeTalI sakriyatA teTalI asthiratA ane jeTalI akriyatA teTalI sthiratA. saMyoga chUTI gayA pachI viyoga che ja nahi. saMyoga che tyAM ja viyoga che. zarIra chUTI gayA pachI nirvANa thayethI azarIrI banyA tene janama-maraNa zenA? zarIranA janama-maraNa che. AtmAnA kAMi thoDA janama-maraNa che!! AtmA to anAdi-anaMta anutpanna ajarAmara avinAzI svayaMbhU ne svayaMsiddha che. kAraNa joge ho bAMdhe baMdhane re, kAraNa muti mukAya; Azrava-saMvara nAma anukrame re, heya-upAdeya suNAya. padmaprabha04 (a) doSadRSTi hoya tyAM guNa hoya to paNa te guNAbhAsa che. guNadRSTi hoya tyAM doSa hovA chatAM hAnikartA nathI. (ba) doSa e kAMTo che. doSadRSTi e bAvaLiyAnuM jhADa che. Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 217 hRdaya nayana nihALe jagadhaNI 5 pAThAMtare 'joge'nI jagAe 'yoga', 'baMdhane'nI jagAe 'baMdhameM', 'heya'nI jagAe 'he' ane 'suNAya'nI jagAe 'suyANaha' evo pATha-pharaka che. :: zabdArtha : jyAre karmabaMdhanuM kAraNa maLe che tyAre AtmA karmano baMdha kare che. ane jyAre muktinuM kAraNa maLe che tyAre karmathI mukti meLave che. je kAraNathI baMdha thAya che, te kAraNone sevavAnA baMdha karavAmAM Ave ane je kAraNathI mukti maLe che, te kAraNonuM sevana karavAmAM Ave to baMdhathI chUTAya ane mukti meLavAya. je kAraNothI karmabaMdha thAya che te kAraNone Azrava kahyAM che, ane je kAraNothI karmabaMdha aTake che, tene saMvara kahela che. karmabaMdha thAya tevA kAraNothI dUra rahIe to navo karmabaMdha thAya nahi evI kALajI rAkhI jUnA bAMdhelA karmono nikAla karIe arthAt tene kheravI nAkhavAnI kriyA karIe tene saMvarapUrvakanI nirjarA kahevAya che. navA karmothI baMdhAIe nahi ane jUnA baMdhAyelA badhAMya karmonI nirjarA thai jAya eTale karmamukta thaI javAya. navuM bharavuM nahi ane jUnuM bharAyeluM khAlI karI zUnya thaI javuM-khAlI thai javuM te ja parathI chUTakArA rUpa mokSa che. Azrava heya che eTale ke tyAjya che ane saMvara upAdeya eTale ke AdaravA yogya AcaraNIya che. A zAstranuM rahasya che. bAkI badho teno ja vistAra che. karmabaMdha thavAne yogya kAraNono saMyoga thavAthI jIvane karmabaMdha jyAM sudhI nimitta tarapha dRSTi raheze tyAM sudhI upAdAna taiyAra nahi thAya. Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI padmaprabha svAmIjI 218 thAya che ane karmabaMdhanA baMdhanathI baMdhI banAya che. e ja pramANe karmabaMdhathI mukta thavAnA-chUTakArAnA kAraNo AvI maLe che tyAre karmathI mukta thavAya che arthAt karmathI chUTA paDI javAya che. jenAthI baMdhAvAnuM thAya che tenuM nAma Azrava che ane jenAthIbaMdhanamAMthI mukta thavAya che - chUTAya che tenuM nAma nirjarA che ane jenAthI Azravanirodha thAya che te saMvara. Azrava heya eTale ke tyAjya che ane saMvara upAdeya eTale ke grAhya yA ArAdhya che. - lakSyArtha-vivecana Azrava e kAraNa che ane baMdha e kArya che. saMvara e kAraNa che ane nirjarA eTale ke karmabaMdhathI chUTakAro kArya che. sarvasaMvarathI sarvathA nirjarA che ane te, baMdhanathI sarvathA mukta avasthA evI siddhAvasthA che, ke jenAthI svapada-paramapadanI prApti thAya che. rUpArUpI evo jIva rUpI pudgalathI chUTo paDI jaI mukta thatA arUpI banI jAya che. pachI arUpIne arUpanuM to baMdhana nathI ja paNa rUpInuM paNa baMdhana nathI. kAraNa ke rUpIthI rUpIne ke rUpArUpIne ja baMdhana che. adhikaraNanA jIva ane ajIva ema be bheda che. kevaLa jIvathI ke kevaLa ajIvathI Azrava karmabaMdha thAya ja nahi. jIva ane ajIva be bhegA maLI mizra cetanarUpe thAya to ja Azrava thAya. jIva Azravano kartA che ane ajIva AzravamAM sahAyaka che. pUrvadhara pU. umAsvAti vAcaka paNa tattvArthasUtramAM pharamAve che ke. II dhivakara nIvADanIvAH | vItarAga stotramAM kalikAla sarvajJa pU. hemacaMdrAcAryajInA pharamAvyA mujaba jJAna jJAnamAM Thare te jJAnano sAra - jJAnasAra che ane e ja jJAnAnaMda che. Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 219 hRdaya nayana nihALe jagadhaNI l mAva: sarvathA deya, upAdheya% saMvara: " Azrava e sarvathA heya che ane saMvara sarvathA upAdeya cheAdaravA-AcaravA yogya ArAdhya che. "Azravo bhavahetuH syAtsaMvaro moksskaarnnm| itIyamArhatI muSTiranyadasyAH prapaJcanam / / " . Azrava e bhavaheturUpa che ane saMvara e mokSanA kAraNarUpa che. at jinezvara bhagavAnanI ATalI ja muThThImAM samAI jAya teTalI saMkSipta vyAkhyA che. AzravanA Ama to 42 bheda che. paraMtu tenA mukhya cAra vibhAga che. ) mithyAtva 2) avirati 3) kaSAya ane 4) yoga. A cAra karmabaMdhanA hetu eTale ke kAraNa che. pAMcamuM kAraNa pramAda chUTuM pADIne jaNAvavAmAM Ave che paNa avirati ane kaSAya e be kAraNo aMtargata pramAdano samAveza thAya che. yoganA paNa be bheda prazasta ane aprazasta pADavAmAM Ave che. paraMtu prazastayogathI puNyakarmano baMdha thato hovAthI prAthamika kakSAmAM upAdeya bhale hoya, paNa te che to Azrava ja! tethI aMte to heya ja che. aprazastayoga e to pApakarmabaMdhanuM kAraNa hovAthI sarvathA sarvadA sarvatra heya ja che. ' mithyAtvaH mithyAtva eTale paramAM sva-paNAnI buddhi. parAyApArakAmAM potApaNAnI buddhi e mUDhatA-mUrkhatA-mahAbhUla Blunder che. para e para che ane te kyAreya sva thanAra nathI. sva e sva che ane kyAreya chUTanAra ke para thanAra nathI pachI tene sva tarIke oLakhatA ke mAnatA hoIe ke nahi to paNa! paramAM parAdhInatA che ane parAdhInatAmAM duHkha ja hoya! svamAM svAdhInatA che ane svAdhInatAmAM sukha ja hoya jyAM sudhI satya anubhavAtuM nathI, tyAM sudhI satya ApaNuM thatuM nathI. Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI padmaprabha svAmIjI 220 para vinAzI che. sva avinAzI che. vinAzImAM avinAzInI buddhi sthApavI-karavI ane je duHkharUpa, duHkhaphalaka ane duHkhAnubaMdhI che temAM sukhabuddhi karI saMbaMdha bAMdhavo te paNa baMdhana che ane e paNa mithyAtva che. potAnAmAM potApaNAnI abhAnatA-ajJAnatA ane pArakAmAM potApaNAnI avaLI buddhi jevuM mahApApa-mahAmithyAtva bIjuM koI nathI. upAdhyAya vIravijayajI paNa kahe che... "mAruM nahotuM tene mAruM karI nAkhyuM, mAruM hatuM tene nAhi pichAnyuM; evA murkhatAnA duHkha mArA, kahejo cAMdaliyA kahejo cAMdaliyA sImaMdhara teDA mokale." A avaLI mAnyatA che. avaLo huMkAra ahaMkAra che je viparyAsa che. e buddhinI viparItatA che. . . AvuM mithyAtva e AzravanuM mahAkAraNa che, je AzravanA cAra mukhya prakAramAMno pahelo prakAra che. jheranA ghaNA prakAro che. paNa mithyAtva jevuM koI kAtila jhera nathI. zatrunA ghaNA prakAro che paNa mithyAtva jevo koI AtmAno zatru nathI. mithyAtva e aDhAramuM mahApApa che. e AtmAno bhAvazatru che, je jIvanA bhavobhava bagADanAro ane durgatimAM rakhaDAvanAro che. e AtmAnA paramAtmasvarUpano hatyAro che. aMdhakAranA paNa ghaNA prakAro che paNa mithyAtva jevu koI nibIDa aMdhakAra nathI. roganA paNa ghaNA prakAro che paNa mithyAtva jevo AtmAnA Arogyane bagADanAro bIjo koi mahAroga nathI. vastune-tattvane, avastuatattva manAvanAra ane avastu-atattvane, vastu-tattva manAvanAra A mithyAtva che. jyAM sarvatra premanuM nitaraNa tyAM vItarAgatAnuM avataraNa. Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 221 hRdaya nayana nihALe jagadhaNI Wan A mithyAtvanA paNa pAchA pAMca prakAra che. 1) Abhigrahaka 2) anAbhigrahika 3) Abhinivezika 4) sAMyika 5) anAbhogika, jenuM vizeSa vivaraNa dharmaparIkSA-graMthathI jANI levuM. avirati : aviratimAM sAvadya vyApAramAM yoganI pravartanA hoya che. saMsAranA bhavaduHkhathI trAsIne, je saMsAratrasta jIvo saMsAra pratye virakta eTale ke jJAnagarbhita vairAgyavALA bane che, te saMsAramAM arati thavAthI viratimAM Ave che. je dezathI eTale ke AMzika zaratIya virati svIkAre che, te chUTachATa rAkhanAra ekathI lai bAra vrata . ochA vatte aMze svIkAre che. evA jIvo dezaviratidhara zrAvaka ke zrAvikA kahevAya che. emane sthUlathI aneka bhAMge pAMcavratono svIkAra hoya che, tethI aNuvrata kahevAya che. je jIvo kazIya chUTachATa rAkhyA vinA bInazarati, sarvathI virati svIkArI potAnA janmajAta sAMsArika nAma-rUpa ane sarvasaMgano parityAga karI samavasaraNanA pratikarUpa nANa samakSa pratijJApUrvaka paMcamahAvratadhArI SaTkAyarakSaka bane che, te cAritradhara sarvaviratidhara kahevAya che. avirati e bIjA prakArano Azrava che. emAM koI paNa-TekapratijJA ke paccakhkhANa vinAnuM niraMkuza jIvana hoya che. vaLI vRtti ane pravRttimAM aprazasta-azubha yoganuM pApapravartana hoya che; jenAthI pApAzrava thAya che. vRtti ane pravRtti jo zubha sadAcArI prazasta hoya che, to tevA prazastayoga pravartanamAM puNyAzrava hoya che. kaSAya H kaN eTale saMsAra ane Aya eTale ke lAbha. jenAthI jyAM guNanI sahajatA-saraLatA-sAtatyatA tyAM vyApakatA. Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI padmaprabha svAmIjI saMsAranI vRddhi thayA kare te, aDhAramAnA pahelAM pAMca moTA pApa prANAtipAta, Adi pAponA poSaka ane preraka, pachInA cAra moTA pApa chaThThuM krodha, sAtame mAna, AThame mAyA ane navame lobha che. krodha, mAna, mAyA ane lobha e cAra kaSAya kahevAya che. e cAranA pAchA cAra prakAra anaMtAnubaMdhI, apratyAkhyAnI, pratyAkhyAnI ane saMjvalana che. cAra kaSAyanA cAra cAra prakAra eTale soLa kaSAya thAya. pAchA e soLa kaSAyanA cAra bhAMgA anaMtAnubaMdhI anaMtAnubaMdhI krodha-mAna-mAya-lobha, anaMtAnubaMdhI apratyAkhyAnI-anaMtAnubaMdhI pratyAkhyAnI-anaMtAnubaMdhI saMjvalana krodhamAna-mAyA-lobha maLI 1644=64 prakAranA kaSAya thAya. A kaSAyonA poSaka ne protsAhaka nava nokaSAya, hAsya, rati, ati, bhaya, zoka, jugupsA ane puruSa-strI-napuMsakaveda che. 222 kaSAya AtmAnA adhyavasAyane kaluSita kare che. kaluSitatA ja karmabaMdhano hetu-kAraNa che. ethI ja kahe che; II SAyamutti vitareva muvistA kleze vAsita mana saMsAra klezarahita mana te bhavapAra - mahAmahopAdhyAyajI pU. vAcaka umAsvAtijI paNa tattvArtha sUtramAM kahe che... - saMkaSAyatvAjjIvaH karmaNo yogyAnpudgalAnAdatte / / cAra kaSAyane lIdhe jIva karmane yogya kAryaNavargaNAnA pudgalone prati-samaya grahaNa kare che. cheka chevaTe dazamA guNasthAnakanA aMte chellA lobhakaSAyano nAza thatA kSINakaSAya-kSINamoha thaIne vItarAga thavAya che. tethI ja kahyuM che ke... satata saraLa sahaja guNa pravartana te ja kevaLajJAnanuM prakAzana. Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 223 - hRdaya nayana nihALe jagadhaNI || naiyo mokSa: II sakaLa karmono kSaya karavA vaDe jIva mokSa pAme che. A mATe prathama baMdha hetuothI AtmAne aLago rAkhI pUrva saMcita karmonI nirjarA karavI jarUrI che. arthAt saMvarapUrvaka nirjarA thavI jarUrI che. e mATe kaSAyo dUra thavA jarUrI che, jene mATe viSayothI dUra rahevuM jarUrI che. viSayakaSAyathI dUra rahevA samatAbhAva keLavavo jarUrI che. samakitanI pUrve samakita lAvavA mATe ane samakita thayA pachI niSkaSAya thavA mATe samatAbhAvanI AvazyakatA hovAthI kahyuM che ke II samatvam yoga vyA Azrava ane kaSAyanI cokaDIne toDIne, cAra gatirUpa saMsArane chedIne, paMcamagati, je sthiti che te mokSane apa'vargane pAmavAno che. e mATe maLelAM sAnukULa ke pratikULa dravya-kSetra-kALa-bhAvanA saMyogone mokSAnukULa banAvavAnA che, mokSa mATe prayojavAnA che. e mATe nAmasthApanA-dravya-bhAva nipAthI, mukta thaI gayelA bhagavAna jinezvaranuM AlaMbana levAnuM che. e AlaMbananA AdhAre dAna-zIla-tapa-bhAvarUpa cAra prakAranA tyAgadharmanuM dharmAcaraNa karavA dvArA, arthapuruSArtha ane kAmapuruSArthane oLaMgI jaIne, dharmapuruSArtha ane mokSapuruSArthane AdaravAnA che ane phaLa svarUpa mokSa eTale ke ananta darzana, ananta jJAna, ananta vIrya ane ananta sukhanA ananta catuSkanI upalabdhi karavAnI che. | | cokopayogI nIveDDA jIvamAM yoga ane upayoga e be pariNAmo anAdithI che. yoga banelA che pudgalanA paNa hoya che jIvane. prApta mana, vacana ane kAyA e traNa yoga che. e mokSa mATe pravarte to yoga che ane viSaya vilAsamAM pravarte to bhoga che, jenAthI AtmAnA AtmabhAvano Tharelo ThAre ane baLelo bALe. Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI padmaprabha svAmIjI 224 bhoga levAya che. je AtmAne enA paramAtmabhAva - mokSa sAthe joDANa karAve che tene ja yoga kahevAya che. maya-vA-mana: co:II kAyA, vacana ane manano vyApAra e yoga che. ahIM yoga zabda AtmavIrya-Atmazakti arthamAM prayojAyo che. yoga e Azrava che. yoganA halanacalana-kaMpanathI karmano Azrava thAya che. zubha-prazasta yoga pravartanathI puNyAzrava che. azubha-aprazasta yoga pravartanathI pApAzrava che. | saSAyADAyayo. sApurAthiyoH II kaSAyasahita AtmAno yoga kASAyika-sAmparAyika karmano Azrava bane che. ane akaSAya-kaSAyarahita AtmAno yoga IryApatha rasarahita karmano Azrava bane che, je teramA guNaThANAnA kevaLIbhagavaMtone hoya che. caudamAM guNaThANe paramayogastharyarUpa zailezIkaraNathI sarva-saMvara hovAnA kAraNe Azrava hoto nathI. pachInI avasthA yogAtIta, azarIrI avasthA hovAthI e ayogI siddhAvasthAmAM yogakaMpanano prazna raheto nathI. e niSkarmA, niSkalaMka, niraMjana, nirAkAra avasthA che. Ama codamAM guNaThANe Azravana sarvathA nirodhathI sarva-saMvara che, jyAM upayoga avinAzItA tathA AtmapradezanI parama-sthiratAnI Adi che, je siddha thayA pachI sAdi-anaMtakAla hoya che ane tenI sAthe akriyatApUrvakanI AtmAnI AtmAmAM ja Tyuta thayA vinAnI ayyata AtmasthitatA-AtmaramamANatAAtmIyatA-AtmalInatA che. Ama upAdeya evA saMvaranA 57 bhedathI, 42 bheda thatAM Azravano nirodha karI sarvathA sarvakAlIna pudgalamukta evI muktAvasthAsiddhAvasthA prApta thAya che. sAmAna daSTikoNa nathI samajAto tethI ApaNane kaSAya thAya che. View points Degree judI judI che tethI jIvo juduM juduM mAne che. Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 225 hRdaya nayana nihALe jagadhaNI muMjanakaraNe ho aMtara tuja paDyo re, guNakaraNe karI bhaMga; graMtha ukta karI paMDita jana kahyo re, aMtarabhaMga susaMga. padmaprabha05 pAThAMtare bhASApherane kAraNe utte'nA sthAne "ukti che. zabdArtha H muMjanakaraNa eTale karmasaMyuktatA-karmajoDANa. aMtara eTale AMtaruM-dUrI-cheTApaNuM. ukta eTale kaheluM che. suaMga eTale ke AMtaruM bhAMgavAnA susaMga-sArA aMga arthAt sAro upAya-ilAja che. athavA su-aMga laIe to zrutajJAnanA aMgarUpa-sua+aMga che. athavA to svaaMga-svarUpapada-svapada. karmasaMghAta-karmasaMyuktatA arthAt karmanI sAthenA yujanakaraNa-joDANane lIdhe tamArI ane mArI vacce A phAMsaloaMtara-bheda paDI gayo che. guNakaraNe eTale ke guNonI khilavaNIthI guNArohaNa karIne, karmanI sAthenA saMghAta-joDANano vighAta-bhaMgANa karavAthI, mArI tamArI vaccenA paDI gayela aMtarane bhAMgI zakAze-dUra karI zakAze. zAstro ane AgamagraMthonA pramANathI paMDita puruSo-jJAnI, guru bhagavaMtoe, A ja aMtarabhaMgano eTale ke bheda dUra karI abheda thavAno sAro IlAja-upAya-yukti che ema kahyuM-jaNAvyuM che. lakSyArtha : vivecana : stavananA pahelAM ja caraNamAM kavirAja prazna upasthita karyo hato ke he padmaprabha bhagavaMta ! tAre mAre AMtaruMbheda paDI gayo che, te aMtara kema karIne bhAMge? A praznanuM samAdhAna avadhUtayogI AnaMdaghanajI stavananA A pAMcamAM caraNamAM kare che. bheda-aMtara paDavAnuM kAraNa karma joDANa-karma saMyuktatArUpa | nigodanI gati ane mokSanI gati sAmasAmI che. * eka nikRSTa caitanyAvasthA che to bIjI sAme pAranI utkRSTa caitanyAvasthA che. Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI padmaprabha svAmIjI 226 yujanakaraNa che, doSa sevana che, cakranuM ulaTuM pravartana che, adharmamAM pravartana che. doSa sevanathI pApakaraNa che. Azrava ja yujanakaraNa che. guNanuM ja avaguNarUpa-doSarUpe viparIta pravartana, te ulaTo-khoTano vyApAra che. satyanuM ja asatyarUpe eTale ke samyaktanuM ja mithyAtvarUpe viparIta pravartana thayuM che. koI jIva darzana-jJAna-cAritranA guNa vinAno arthAt zraddhA-buddhi-vartana vinAno nathI. e mithyA hoya-avaLA hoya eTale vinAzI sAthe joDAyelA hoya to saMsAra che. e samya bane eTale ke avinAzI sAthe-paramAtmasvarUpa sAthe joDAya to mokSamArga che. e guNo parAkASTAnA banI pUrNapaNe svarUpamAM pravarte to te guNonI pUrNatA e mokSa che. mATe ja eka jJAnIe II sacandarzana-jJAna-cAritrALi mokSanA . sUtranI pUrva ane pazcAtanuM sUtra ApyuM ke mithyAdarzana-jJAna-vAritrALa saMsAra: II ane II pUrNa varzana-jJAna-vAritrALa mokSa: In mithyAtvane kAraNe jJAna ja matiajJAna bane che. samyakatva thatA ja e mati ajJAna-zruta ajJAna, samya matijJAna-sabhya zrutajJAnarUpe parivartita thAya che. e vikArI matijJAna avikArI-vItarAga banatA ja kevaLajJAnarUpe parivartita thAya che. cakranuM je ulaTuM adhamapravartana che, te sulaTuM pharatAM dharma vatanadharmacaka bane che. cakranuM pravartana sthira thaI jatAM svarUpasthiratA ane che. AtmavikAsanA guNArohaNanA kramamAM (kSapakazreNimAM) pahelA dharmasaMnyAsa Ave che ane pachI yogasaMnyAsa Ave che. - vItarAgatA ja rAga-dveSarUpe, AnaMda ja sukha-duHkharUpe, kevaLajJAna ja matijJAna rUpe, kevaLadarzana ja cakSu-acakSu darzanarUpe, akriyatA ja sakriyatArUpe, svabhAva ja durbhAva-sadbhAvarUpe, prakRti ja vikRti-saMskRtirUpe pariNamela che. guNakaraNavaDe daitamAMthI advaita thavAnuM che. vinAzInA vidyArse rahevAya nahi ane avinAzInA zaraNa vinA jIvAya nahi. Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 227 - hRdaya nayana nihALe jagadhaNI * AzravathI thatA yujanakaraNano, saMvaraguNathI nirodha karI guNakaraNathI guNArohaNa karavAmAM Ave, to aMtaranuM aMtara phAMsalo-dUrI) bhAge ane bhedamAMthI abhedamAM javAya eTale ke daita maTI advaita thavAya. mithyAtvane samyakatvamAM rUpAMtarita karAya to samatva Ave. aviratine viratimAM rUpAMtarita karAya to svarUparamaNatA-svarUpasthitatA Ave. kaSAyane akaSAya-niSkaSAyatAmAM rUpAMtarita karAya to azAMtatA jAya ane prazAMtatA Ave. yoganirodha thAya to Atmapradeza sthiratva Ave ane rUpArUpImAMthI arUpI-amUrta-nirAkAra banAya. Azravane saMvarathI avarodhIne saMvarapUrvaka nirjarA karAya to karmabaMdha sarvathA nirjarI jatAM-kharI paDatAM bandhanamAMthI mukti maLe che. muMjanakaraNanuM bhaMjanakaraNa ja guNakaraNa che, ke jethI yuktathI mukta thavAya. sonAne mATIthI chUTuM pADI daI zuddha covIsa kereTanuM kuMdana-suvarNa enA nakkara, ghana, lagaDI svarUpe meLavAya. e zuddha sonAnA alaMkAra banatA nathI. muMjanakaraNamAM karmathI saMyuktatA che. guNakaraNamAM karmathI vibhaktatA che. AgamagraMthomAM jaNAvyA mujabano zrutaMjJa-AgamajJa paMDitapuruSoe aMtarabhaMgano sArAmAM sAro A ja upAya kahyo che ke atikramaNa thayuM che to tenuM pratikramaNa karo ! paragherathI svagharamAM pAchA pharI svamAM sthita thaI svastha thAo !!! yujanakaraNa aTake, guNakaraNa pragaTe to ja svarUpastha thavAya, anyathA nahi. samalamAMthI amala thavAno mArga kavirAje A chaThThA padmaprabhusvAmInA stavananA mAdhyame batAvyo che. e emanI bhagavAnanA padma (kamala) nAmanA bhAvavizeSane stavanamAM gUMthI levAnI kalAsUjhanA darzana karAve che. daSTi ane jJAna kAraNa che ke je kAraNa, cAritrarUpa kAryamAM pariName che. Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI paprabha svAmIjI - 228 tuja muja aMtara aMtara bhAMjase re, vAjase maMgaLa tUra; jIva-sarovara atizaya vAdhaze re, "AnaMdaghana' rasapUra. pappabha06 pAThAMtare "bhAjasene sthAne "bhAMjasya", "vAjane sthAne 'vAjastha', 'vAdhasene sthAne 'vAdhacce evo pAThapharaka bhASApheranA kAraNe che. zabdArtha tArA ane mArA vacce aMtara eTale ke svarUpabheda paDI gayo che, te jyAre bhAjase eTale ke bhAMgaze tyAre zahanAI, duMdubhi, Adi mAMgalyasUcaka vAjiMtronA sUrathI vAtAvaraNa gAjI uThaze. mArA jIvanA jIvatvarUpI jalatvamAM bharatI Avaze. e pulakita thaI uThaze. jIva enA zivatvane pAmaze ane AnaMda rasathI e sarovara chalochala thaI jaze. lakSyArtha-vivecanaH alagArI avadhUtayogI stavananA A chellA caraNamAM potAnI jAtano AtmavizvAsa abhivyakta karatA jAtane ane stavananA pAThakane jANe khAtarI-geranTI ApatA hoya ema kahe che ke. "mAro AtmA aMtarAtmA to thayo ja che. saMvaramAM Avyo che ane Azravane avarodhI rahyo che. jema jema baMdha aTakato jaze, vaLI saMvarapUrvaka nirjarA thatI jaze ane yujanakaraNamAMthI chUTAtuM jaze guNakaraNa arthAt guNArohaNa thatuM jaze, upara uparanA guNasthAnake padArpaNa thatuM jaze, tema tema AnaMdamAM bharatI AvatI jaze. saMvara-nirjarAnA prabhAve jalAzayamAM AnaMda-jalanI vRddhi thatI jaze." baMdha-ADaza (saMvara) enI pUrNa UMcAIe-parAkASTAe pahoMcatA jalAzaya jalathI chalochala thaI jaze ane zItalatA chavAI jaze temaja AnaMdarasathI viSayatRSNA bhAMgatA tRpta nadI-taLAvanuM pANI to nirmaLa che paNa uparanI zevALa melI che. ema AtmA to nirmaLa che paNa vartamAna paryAyamAM thato vikAra te mela che. Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 229 : hRdaya nayana nihALe jagadhaNI thaI javAze. (Azravanirodha) saMvarapUrvaka nirjarA thavAthI baMdhamAMthI chUTA paDatuM javAze. AtmavikAsa thato jaze. muninI sAdhunI AtmanaMdItAmAMthI upAdhyAyanI prajJAnaMdItAmAM javAze. AgaLa vadhatAM AcAryapadanI nijAnaMdItAmAM javAze. ethI upara uThatA arihaMtapaNAno anaMdabrahmAnaMda prApta thaze ane aMte nirvANa thatA siddhAnaMdI-paramAnaMdIpUrNAnaMdI banAze. cetananI caitanyatAnA pUra umaTaze, jIva enA svarUpamAM ramaNatA karaze, AtmA paramAtmA banaze, jIva ziva thaze ane tyAre e. AnaMdakaMdanA sukharasathI bharapura evo rasataraboLa thaI jaze. - vAjaze maMgaLa tUra guNArohaNa thatuM jaze-AtmavikAsa thato jaze, ema vikAsa eMdhANIrUpa aMtaramAMthI aMtaranAda, jene yoganI bhASAmAM anAhatanAda kahe che, te saMbhaLAto jaze. e aMtarano umaLako vadhArato jaze-utsAhita karato vikAsanA paMthe AgaLa ane AgaLa vadhArato jaze-baLa pUrato jaze. bahirAtmAmAMthI-aMtarAtmA banelo jIva arihatamAMthI arihanta banaze ane tyAre devalokamAMthI devo AvIne maMgaladhvani karaze. devaduMdubhinAda karI vadhAmaNA Apaze ane jagata AkhAmAM prApta paramAtmapadane khyAti Apaze. arihantapaNAnuM abhivAdana karaze. jema DhagalAbaMdha pUSpomAMthI ghaNI mahenate ane ghaNA samayanA bhoge meLavAyela pUSparasamAMthI madhamAkhI madha banAvI ApI madhura madhapAna karAve, tema Atmamasta kavi yogIrAje, A cha gAthAnI bAra paMktiomAM to zrutasAgarasam karmasAhityanuM maMthana karIne meLavela amRtane ThAlavI daIne, nAnakaDA stavananI AcamanIthI Acamana karAvI jANe madhuru madhapAna je bIjAnI bhUlane bhUle e kharekhara bhUla karato nathI ane je bIjAnA guNane jue te doSa sevato nathI.' Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI padmaprabha svAmIjI 230 amRtapAna karAvI rahyAM che!! ApharIna pokArI javAya che ane hRdaya dhanya dhanya thaI jAya che, tethI te Atamamasta avadhUta yogIrAja pUjyapAdazrI AnaMdaghana mahArAjAne anAyAsa ja dhanyavAda ApI devAya che. kartari prayoga nathI karavo paDato. karmaNi prayoga thaI jAya che. mastaka jhUkI paDe che ane abhivAdana thaI jAya che !! keTakeTalAM zAstrono abhyAsa karyo hoya tyAre, ke pachI zuddhithI AtmA zuddhatara-zuddhatama thayo hoya ane aMtarano ughADa thayo hoya tyAre ja AvI hRdayasparzI parAvANInI saravANIo phUTatI hoya che. ApaNA khUba khUba ahobhAgya ke ApaNane AvI parAvANI sAMbhaLavA ane samajavA maLI !!! bahu bahu puNyarAzi bhegI thaI hoya tyAre ja AkAzavANI jevI AvI divyavANI kAna mAraga thaI haiDe pese !!! darzana daSTipAta sApekSa che to samajaNa jJAna sApekSa che. Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 231 - hRdaya nayana nihALe jagadhaNI 7 zrI supArzva jana stavana rAga : sAraMga, malhAra . lalanAnI dezI zrI supAsa jina vaMdIe, sukha-saMpattino hetu lalanA; zAMta sudhArasa jalanidhi, bhavasAgaramAM setu lalanA. zrI supAsa jina vaMdIe. (Taka) 1 sAta mahAbhaya TALato, saptama jinavara deva, lalanA sAvadhAna manasA karI, dhAro jinapada seva, lalanA. zrI supAsavara ziva zaMkara jagadIzvaru, cidAnaMda bhagavAna, lalanA jina arihA tirthakaru, jyoti svarUpa asamAna lalanA. zrI supAsa03 alakha niraMjana vacchalu, sakaLa jaMtu visarAma, lalanA; abhayadAna-dAtA sadA, pUraNa AtamarAma, lalanA. zrI supAsa04 vItarAga mada kalpanA, rati arati bhaya soga, lalanA; nidrA taMdrA duradaMzA, rahita abAdhita yoga, lalanA. zrI supAsa05 parama puruSa paramAtamA, paramezvara paradhAna, lalanA; parama padAratha parameSThI, parama deva paramAna, lalanA. zrI supAsa06 ciMtA karatAM AvaDe che paNa ciMtana karatAM nathI AvaDatuM. Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SUPAR SHWA BHAGWAN zrIsupArzvajinendrAya, mahendra-mahitAGgraye / namazcaturvarNa-saGgha-gaganAbhoga-bhAsvate // // 7 // Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nAma : 7 mA zrI supArzvanAtha lAMchana : sAthiyo rAzi : tulA gaNa H rAkSasa pRthvI pitA : pratiSTha * mAtA H garbhavAsa : 9-16 dIkSA paryAya : 1 lAkha pUrvamAM 20 pUrvAMga ochA sarva AyuSya : 20 lAkha pUrva, samyaktva pAmyA pachInI bhava saMkhyA : 3 bhava cyavana kalyANaka nakSatra sAthe H anurAdhA zrA 1.8 supArzvanAthajI janma kalyANaka nakSatra sAthe H vizAmA jeTha su.12 dIkSA kalyANaka nakSatra sAthe H anurAghA jeTha su.13 kevaLajJAna kalyANaka nakSatra sAthe : vizAmA mahA va.6 nirvANa kalyANaka nakSatra sAthe H mULa mahA va.7 janmanagarI : vArANasI dIkSAnagarI : vArANasI kevaLajJAnanagarI : vArANasI nirvANabhUmi : sammetazikhara Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI supArzvanAthajI vidhi viraMci vizvabharu, RSIkeza jaganAtha, lalanA; aghahara aghamocana dhaNI, mukti paramapada sAtha, lalanA. ema aneka abhidhA dhare, anubhavagamya vicAra, lalanA; je jANe tehane kare, 'AnaMdaghana' avatAra, lalanA. 232 zrI supAsa07 zrI supAsa08 prathama stavanathI paramAtmaprItinA saMbaMdhano prAraMbha karIne dvitIya stavanamAM e prItamanA paMthane nihALyo. tRtIya stavanamAM preyane pAmavAnI pAtratA vicArI. caturtha stavanamAM priyane pAmavAnI pyAsa vyakta karI. paMcama stavanamAM bahirAtmapaNuM tyajI aMtarmukhI aMtarAtmA thaI svayaMnA paramAtmapada prAgaTyanI vicAraNA karI. SaSTama stavanamAM paramAtmasvarUpathI paDelA AMtarAnI vicAraNA karyA bAda have A saptama stavanamAM sAta bhayane TALI, sukhasaMpadAne ApanArA, sAtamA supArzvanAthanI aneka nAmathInAmanikSepAthI nAmastavanA karatAM, paramAtmapadanI judA-judA nAmathI yogIrAja . kavivarya oLakhANa karAve che. jene nAma ane rUpano moha TaLI gayo che ane vizeSabhAva nIkaLI jatAM jeo nirvizeSapadane pAmyA che, temanA badhAMya vizeSaNo nAma banI gayA hoya che. e anAmI ane arUpInA badhAMya guNo ane emanI oLakha - emanA nAmarUpe prayojAya che. e vyaktivizeSanI vizeSatAne oLakhAvanArA badhAMya nAmono lakSyArtha-aidaMparyAyArtha paramAtmA thAya che. zrI supAsa jina vaMdIe, sukha-saMpattino hetu lalanA; zAMta sudhArasa jalanidhi, bhavasAgaramAM setu lalanA. zrI supAsa01 pAThAMtare vaMdIe nA sthAne vaMdaI, nidhinA sthAne nidhI, sukhanA sthAne suSa, zAMta nA sthAne zAMti, bhavasAgaramAM nA sthAne bhavasAgaramAMhe che. AkhA jagatane buddhinI vRddhimAM rasa che paNa buddhinI zuddhimAM rasa nathI. Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 233 - hRdaya nayana nihALe jagadhaNI | zabdArtha : vartamAna covIzInA sAtamA tIrthaMkara bhagavaMta zrI supArzvanAthane vaMdanA karIe chIe. kAraNa ke e sarva prakAranA sukha, samAdhi, zAtA, sAnukULatA ane vyavahArika tathA Atmika-pAramArthika saMpatti eTale ke RddhinI prAptinA hetubhUta che. ' e prabhu pote to navarasonA rasAdhirAja evA zAMta-sudhArasanA eTale ke amRtarasanA jalanidhi arthAt sAgara che. zAMta-sudhArasa sAgara che. yogIvarya kavirAja vahAlabharyA saMbodhanApUrvaka kahe che ke lAlA ! athavA to prabhumAM lAlAyita thayela je lalanA sumati ! A supArzvanAtha bhagavAna to pAchA bhavasAgara eTale ke saMsArasamudrane pAra karI zakAya evA setu eTale ke pula-Bridge jevA che. lakSyArtha-vivecanaH "bAnandaghana covIsI' hindInA vivecanakAra munizrI sahajAnandaghanajI jaNAve che, ke koI eka samaye keTalAka sAdhu saMnyAsIo vacce kone Izvara mAnavo ane bhajavo? e viSe vivAda Ubho thayo hato. yogAnuyoga alagArI yogIzrI AnandaghanajIne tyAMthI pasAra thavAnuM banyuM. avadhUtayogInA alagArIpaNAthI AkarSAIne e saMnyAsIoe emane yogya jANI, emanAmAM vizvAsa mUkIne, emanA vivAdano niveDo lAvavAnuM kArya yogIrAjajI AnandaghanajIne soMpyuM. e vivAdanA samAdhAnarUpa je Izvara saMbaMdhI vAto karI te A sAtamA supArzvanAthajInuM stavana ! lalanA eTale ke patimAM lAlAyita thayela che tevI strI-patnI. patnIne patinA pAsamAM eTale ke sahavAsamAM ja sukha anubhavAya che ane e potAnA patine ja potAnI saMpatti - saubhAgya mAne che. AvA bIjAnA cittane prasanna rAkhavuM e vyavahAra gharmanuM phaLa che. vikalpamAM nahi aTavAtA sadA AtmabhAvamAM rahevuM e nizcayadharmanuM phaLa che. Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI supArzvanAthajI arthasabhara lalanAnA vahAlabharyA saMbodhanathI svamati sumatine ane janasamudAyane yogIrAjajI jaNAve che ke, Izvara-bhagavAna to te che ke jenA pAsamAM-paDakhAmAM-sahavAsamAM 'su' kahetA sArApaNAnI, sukhazAtAnI - surakSAnI anubhUti thAya ke jevI patnIne patinA pAsamAM yogakSemanI pratIti thAya che. AvA supArzvajina ke je vaLataramAM kAMI mAMgatA nathI ane potAnuM badhuM ja ApI denArA che, potAnA jevA ja paramAtmA banAvI denArA che, Indriyo upara vijaya meLavI jina thayA che; te jinomAM paNa Izvara evA jinezvara, devonA paNa deva evA devAdhideva, rAjAdhirAjarAjarAjezvara vItarAgadevane praNamIe - vaMdIe !!! 234 e ja vaMdana karavAne yogya vaMdanIya che. pUjya, upAsya, ArAdhya che. zA mATe e ja vaMdanIya che? samAdhAnamAM yogI kavizrI kahe che ke, ApaNe sahu sukhanA ane saMpattinA Icchuka chIe. jyAM ne tyAM, jyAre ne tyAre, UMghamAM ane sapanAmAM paNa sukha ane sukhane ApanAra sAdhana sAmagrIrUpa saMpattine ja vAMchIe chIe. pAchuM e sukha nirbheLa - zuddha, saMpUrNa, AvyAM pachI cAlyuM na jAya evuM zAzvata, potAnI mAlikInuM svAdhIna ane sarvazreSTha sukha cAhIye chIe. e sukhane meLavI Ape evA sAdhana-saMpattine mAMgIe chIe. A ja ApaNA sahuno Izvarane bhajavAno eka mAtra hetu che. ApaNA A hetunI siddhi karI ApanAra jo koI hoya to te supArzvajina che, mATe lAlAyita thaIne lolita evI lalanA banIne enI arcanA, upAsanA, bhajanA karIe to, je Atmika vaibhava, enI pAse che, te enA sahavAsathI ApaNane paNa maLe. jo e AtmasaMpatti maLe to, te AtmasaMpattithI maLatuM Atmasukha-svanuM svamAMthI maLatuM svasukha, jevuM IcchIe chIe tevuM sadAne mATe sAdi-anaMta bhAge maLe ema che. jJAnIne sArA ke kharAba badhA ja nimitto upakArI lAge che kAraNake enA dvArA aMdarano mAla khAlI thatAM haLavo thAya che. Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 235 - hRdaya nayana nihALe jagANI ApaNo hetu phaLIbhUta karanArA supArzvajina che. te prabhu nirmaLa pArasamaNi jevA che. guNanidhi che. mATe he bhavyajIvo ! ApaNA potAmAM rahela anaMta sukhasaMpattine pragaTAvavA ApaNe emane atyaMta bhaktibharyA haiye, be kara joDIne, mastaka namAvIne nizcaya nirNayapUrvakanI bhAvabharI vaMdanA karIe !!! enI pAse ja sukha che ane e ja sukha ApanAra che enI khAtrI zuM? enI khAtrI e che ke e svayaM zAMta-prazAMta-upazAMta che. naveya rasamAM zAMta rasa e rasAdhirAja che. badhuM karIe ane aMte pariNAmamAM jo zAMti na hoya to karavApaNAnuM koI phaLa ja nathI. sukha hoya, sukhanA sAdhano hoya paNa jo zAMti na hoya to tene sukha ke sukhanA sAdhano kema karIne kahevAya? jJAnI kahe che ke zAMti che tyAM avazyameva sukha che. paNa sukha che tyAM zAMti hoya ja evo koI niyama nathI. mATe zANA mANase to zANapaNa vAparIne zAMti-sukha ja mAMgavA jevuM ne IcchavA jevuM che ane nahi ke sukhazAMti. zAMti che tyAM sukha che ja !! sukha che tyAM zAMti hoya paNa kharI ane na paNa hoya? Ama zAMtarasa e sudhArasa che. athavA to zAMtatA e sudhArasa che. AvA zAMta sudhArasano je jalanidhi che te ja sukhasAgara che. je pote sukhasAgara - sukhano akhUTa bhaMDAra hoya enI pAsethI sukha mAMgIe to te maLe ! mATe e sukhadAyI sukhakara supArzvajinane sukhane mATe lAlAyita banelI lalanAnI laLI laLIne lAkha lAkha vaMdanA !!! sAgaranI pele pAra javuM hoya to hAthapaga halAvIne tarIne kAMI evaDo moTo sAgara pAra utarAya nahi. ene mATe to jahAja-sTImara joIe ke pachI pAra utAranAra pula - setu joIe. ApaNane bhavasAgaramAMthI jagata vAva svarUpa che. jevo avAja karazo tevo paDagho paDaze. saMsAra e bIjuM kAMI nahi paNa pUrvabhavamAM karelA ApaNA kaMpananA (avAjanA) paDaghA che. Page #291 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - zrI supArzvanAthajI 236 bahAra nIkaLavuM che. janama maraNanA pherA-cakkaramAMthI chUTavuM che. bhavobhavanA bhavabhramaNamAMthI mukta thavuM che, to te mATe A pAranA bhavaduHkhathI pele pAranA sukhasAgaramAM pahoMcADanAra seturUpa paNa supArzvajina che - "tinANuM tArayANaM' che. tethI hetune siddha karI ApanArA e seturUpa banelA supArzvajina pharI pharI ApaNI vaMdanAnA adhikArI che !!! emanA jevuM nitya, pUrNa, sthira, zuddha svasukha ApaNane nahi maLe tyAM sudhI enI prAptine sAnukULa saMyogo, sAdhana-sAmagrI paNa e ja ApaNane pUrA pADatA rahenArA che ane tethI ame enI bhavobhava sevanAne "taha vi mama huja sevA, bhave bhave calaNANuM" zabdoccArabhAvoccAra-bhAvodgArathI prArthIe chIe !!! paramAtmAmAM anupama saumyatA hovAthI temanA mukhane zaradaRtunA caMdranI upamA ApavAmAM AvI che. uparAMta rAgadveSa rahitatAthI emanuM mukha zAMtarasanA kaMda sarakhuM che. jIvanamAM zAMtarasa pAmavA prabhu-pratimAnuM AlaMbana mahAna che. zAMtarasa sadhAya eTale Adhi-vyAdhi-upAdhirUpa trividha tApa enI meLe zAMta paDI jAya ane tethI nIrava samAdhi pamAya. zAMtajalathI bharela sarovara jema kinAre besanArane ThaMDaka Ape che, tema saMsAranA trividha tApathI pIDitane prabhu zItaLatA Ape che, kAraNa ke prabhuno AtmA zAMtarasathI bharelo che. saMsArasAgarane sAme pAra javA prabhu pula samAna che mATe hRdayanA ahobhAva, bahumAnabhAva, AdarabhAvapUrvaka prabhunuM zaraNa lenAra, prabhune vaMdana karanAra zIdhra saMsAra sAgara tarI jAya che. saMsAranA eka eka saMyogo pachI te anukULatAnA hoya ke pratikULatAnA hoya te upAdhirUpa lAge, tenAthI chUTavAnI bhItaramAM tAlAvelI * karma to TapAlI jevuM che. e to TapAlInI jema ja jenI jenI je je TapAla hoya te samayasara pahoMyADe che. Page #292 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 237 - hRdaya nayana nihALe jagadhaNI jAge pachI ja prabhunuM zaraNuM sAcA bhAve levAya che ane te pachI ja aMtaramAM samAdhi jAge che. te pahelA nahi. sAta mahAbhaya TALato, saptama jinavara deva lalanA; sAvadhAna manasA karI, dhAro jinapada seva, lalanA. zrI supAsa82 pAThAMtare "sAta'nI jagAe "zrI sAta', "sAvadhAna'nI jagAe sAvasAdhAna', jinapada'nI jagAe "jinavara', 'pada seva'nI jagAe pradeva' che. zabdArtha he lalanA ! he sumati ! sAta mahAbhayane TALanArA jinomAM vara- uttama jinezvara sAtamA supArzvanAthanA caraNakamala-jinapadanI sevanA, ArAdhanA sAvadhAna manasAthI eTale ke apramatta thaIne dhAro eTale ke karo ! lakSyArtha-vivecanaH A saMsAramAM karmanI upAdhinA kAraNe jIva sAta mahA bhayothI saMtapta che, bhayabhIta che. jIva-mAtrane 1) AhAra 2) bhaya 3) maithuna ane 4) parigraha e cAra saMjJA che. jIva-mAtra bhaya saMjJAthI bhayabhIta che. bhayabhIta rAkhanArA sAta moTA bhayo che. 1) Ihaloka bhaya athavA AlokabhayaH vartamAnamAM prApta saMyogomAM ahIM AlokamAM arasaparasano ekabIjAne je bhaya che te Ihaloka bhaya che. e A lokanI ciMtA che. 2) paraloka bhaya H paralokamAM eTale ke AgAmI bhavamAM huM zuM thaIza ane mane kevo bhava maLaze? tenI ciMtA ane paralokamAM rahela vANa vyaMtara, bhUta pizAca Adino bhaya e paralokabhaya che. manuSyabhavamAM AvIne AtmAe sAyI svataMtratA meLavavA jabbara puruSArtha karavAno che. karmanI jaMjIro toDyA vinA mukti nahi maLe. Page #293 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI supArzvanAthajI 238 3) AdAnabhayaH dhanAdi sukhanI sAdhanasAmagrInI rakSAno, ochA thaI javAno, corAI javAno je bhaya che te AdAnabhaya che. 4) akasmatabhaya : AsamAnI-sulatAnano je ativRSTi, anAvRSTi, dharatIkaMpa, agniprakopa, jalaprakopa, vAyuprakopa, rogacALA, rAjaprakopAdino bhaya che te akasmAta bhaya che. 5) AjIvikAbhaya bharaNapoSaNa aMgenI dinapratidinanA gujarAna calAvavAnI je ciMtA che te AjIvikAbhaya che. 6) apayazabhaya pada pratiSThA Abaru gumAvavAno, mAnahAni thavAno je Dara rahe che te apayazabhaya che. 7) maraNabhayaH maraNa thatAM je vastune mArI mAnI che mAruM mAnyu che ane je jIvone mArA mAnyA che tene choDavA paDaze tathA maravA TANe maraNanuM duHkha bhogavavuM paDaze tenI bIka e maraNabhaya che. A saMsArI jIvo satata bhayamAM ja jIvatA hoya che. sukhI ke duHkhI, zrImaMta ke daridrI koI ja bhaya ane ciMtAthI mukta nathI. jeTalI parapadArthanI lAlasA vadhAre teTalI tenI ciMtA paNa vadhAre hoya che. dhana lakSmIne agni, cora ane rAjyano bhaya hoya che. Aga lAge to rAkha thaI jAya, coro rAtre khAtara pADI laI jAya, rAjA-sarakAra karaverA nAMkhI paDAvI le, vigere vigere. kuLane kalaMkano bhaya hoya che. pU. vIravijayajI mahArAjazrI lakhe che... saMsAre sukha leza na dIThuM, bhaya mohanI cihu dizIe re; kabIka rati to kabahIka aratimAM, zoka masI laI ghasIe re. . vartamAna saMyoga ane paristhiti mATe ApaNe pote ja javAbadAra chIe mATe bIjAne doSa ApavA jevo nathI. Page #294 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [239 - hRdaya nayana nihALe jagadhaNI rati ane aratithI moDhA upara zokarUpI masI-zAhI copaDI hoya tevI, saMsAramAM jIvanI sthiti che. bhartuhari paNa kahe che.. saMsAramAM sarvatra bhayanuM ja sAmrAjya che. bhoge rogabhayaM, kule cyutibhayaM, vitte nRpAlAd bhayaM / zAstre vAdabhayaM, guNe khalabhayaM rupe jraayaaHbhyN| mAne dainyabhayaM, bale ripubhayaM, kAye kRtAntAbhayaM / sarvaM vastu bhayAnvitaM bhuvi nRNAM vairAgyamevA'bhayaM / / - bhartRhari / athavA to kAma, krodha, mada, harSa, rAga, dveSa ane mithyAtva e sAta doSanA sevanathI UbhA thanArA sAta mahAbhayo che. .. AvA sAta-sAta mahA-bhayone TALIne nirbhaya-abhaya banAvanArA abhayadAnadAtA jinazreSTha jinezvara sAtamA supArzvanAtha bhagavAna che. te lalanA! e devanA supAsamAM sArA sahavAsamAM nirbhayatA-nizcitatA che. udayaratna upAdhyAyajI pharamAve che.... "jehane jinavarano nahi jApa tehanuM pAsu na mele pApa..." bhayonI sAme ApaNane zaraNa ApIne ApaNuM rakSaNa karanArA ane abhaya banAvanArA evA supArzvanAtha jinavaranA jinapada kahetAM caraNakamalanI sevanA ApaNe kharA manathI eTale ke pUrNapaNe, samarpita thaIne, ekAgramanathI arthAt ekacittathI karavI joIe. kahyuM che ke "l, gha rakSati rakSitaH II" je dharmanuM rakSaNa eTale ke dharmapAlana kare che to tevo paLAyelo - rakSAyelo dharma e dharmanA pAlanahAra-rakSaNahAranuM rakSaNa kare che. je koI mana vacana kAyAnA triyogathI, trikaraNe eTale karavI, karAvavA bhAva eTale bhavana-pariNamana-bhAvana-thavApaNuM-banavApaNuM-bhAvavApaNuM. Page #295 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI supArzvanAthajI 240 ane anumodanA dvArA sAvadhAna banI jAgRta-saceta-apramatta thaI saptamadeva supArzvanAthanI sevanA eTale ke AjJApAlana karaze te bhayamukta thaze. kAraNa ke AjJApAlanathI doSamukta thavAze ane je doSamukta thaze te pApamukta thaze eTale ke paramAtmA banaze. arthAt jinapada sevanAthI nijapada pAmaze. nijapada eTale svapada arthAt svadharma-Atmadharma. je bhaya che te paradharmano che. pararUpa thavAmAM bahurUpatA che ane bahurUpatA bihAmaNI che-bhayaprada che. svamAM rahevAthI svarUpatA-ekarUpatA che je sukhadAyI che eTale ke suyaMkara sohAmaNI che. "u svadharSe nidhanuM zreyaH para bhavadA" e anyadarzananuM sUtra A ja saMdarbhamAM che. zakastavamAM bhagavAnane "abhayadayANaM' vizeSaNathI navAjyA che, kAraNa ke bhagavAna abhayadAnadAtA che. sAta mahAbhayone TALavAnI zakti supArzvanAtha prabhumAM che, paNa te mATe ApaNA traNe yogo ke je bekAbu ane bephAma paNe vartI rahyAM che, tene vazamAM levA paDaze. saMsAra mahAbhayAnaka bhUtAvaLonuM saLagatuM ghara che. tenAthI chUTavAnA arthI ho to he bhavyo ! tame sAvadhAna thaI jAva! potAnA cetanadevane mohanI nidrAmAMthI jAgRta karo ane jinapadanI sevA karo: * karmo para jIta meLavyA sivAya jinapadanI prApti nahi thAya. vyavahArathI upAsanAnA mAdhyame jinapadane sevatAM sAdhanAnA mAdhyame aMtaramAM nijapada sadhAvuM joIe. beune eka sAthe sAdhavAnA che. jinasvarUpa prAgaTya mATe nijasvarUpa samarpita karavAnuM che. e mATe khUba sAvadhAnIthI vartavAnuM che. AtmA jyAM sudhI ajJAta che tyAM sudhI mana teno geralAbha uThAvI cetanAne viSayomAM ramato rAkhe che. temAMthI cetanane vastuno svabhAva e ja vastuno dharma 'vattha rAvo gho" vyavahAramAM ApaNe jene gharma kahIe chIe te to vastune vastudharmamAM lAvavAnI zuddhikaraNanI prakriyA che. Page #296 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 241 - hRdaya nayana nihALe jagadhaNI choDAvavA pAMca pramAdano tyAga karI aMtarmukhI sAdhanAmAM rata rahevAnuM che. jaDa evA deha, dhana ane kuTuMbano vizvAsa e ja moTAmAM moTuM bhaya sthAna che. svarUpamAM DUbI javuM te ja kharuM nirbhaya sthAna che. vinAzInA vizvAse rahevAya nahi ane avinAzI vinA jIvAya nahi; e mAnyatAne daDhIbhUta karIne avinAzI evA AtmAnA lakSe AtmalakSI jIvana jIvavuM joIe. ziva zaMkara jadagIzvara, cidAnaMda bhagavAna, lalanA jina arihA tirthaMkaru, jyoti svarUpa asamAna, lalanA, zrI supAsa3 pAThAMtare 'zaMkara'nA sthAne 'saMkara', 'jagadItharuMnA sthAne jagadIsarU', arihAnA sthAne "arihaMta', "asamAna'nA sthAne "samAna evuM che. zabdArtha che sumati - he lalanA! A supArzvanAtha to karmanA upadravane nivAranArA evA ziva che, sukhanA karanArA evA zaM=sama+kara=karanArA zaMkara che, jagatanA svAmI eTale ke Izvara hovAthI jagadIzvaru che, jJAnAnaMdI hovAthI cidAnaMda che, ezvaryavAna hovAthI bhagavAna che, Indriyone vaza karI lIdhI che tethI jina che, rAga, dveSa, mohAdi bhAvakarmo sahita karmarUpI zatrune haNanArA hovAthI arihA eTale ke arihaMta che, saMsAra-samudra taravA mATe dharmatIrthanI sthApanA karanAra hovAthI tIrthakaru eTale ke tIrthakara che, caitanyatAnA tejathI tejasvI hovAthI jyoti svarUpa che ane anya koInI sAthe enI tulA-tulanAsarakhAmaNI karI zakAya ema na hovAthI te asamAna che. eTale ke ajoDa-asAmAnya che. lakSyArtha-vivecana : "hari tArA nAma hajAra.." je haribhagavAna banI jAya che, te nAmI maTI jaI anAmI thaI jAya che. tethI mananuM valaNa hoya jyAre cittanI vRtti hoya. Page #297 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI supArzvanAthajI 242 enI oLakha enA guNa ja banI jAya che. e guNa have vizeSaNa nahi rahetA nAma banI jAya che. guNo anaMtA che, tethI guNavAcaka nAmono paNa koI pAra nathI. bhagavAnanI judA judA guNavAcaka nAmathI bhajanA karavAthI, bhagavAnanA te te guNonI sAthe joDANa thAya che ane te te guNa bhagavAnanA bhaktamAM paNa pragaTe che. kahe che... "jina uttama guNa gAvatAM, guNa Ave nija aMga.." - padyavijayajI bhagavAnanI oLakha bhagavAnanA guNothI che. vaLI guNathI thatI oLakhamAM guNa pratyenA AdarathI e guNI pratye paNa Adara jAge che. 'namutthaNe sUtra'-'zakrastavamAM bhagavAnanA upakArI vizeSaNa, upamA vizeSaNa, mahimA vizeSaNa, guNavizeSaNa-svarUpavizeSaNathI stavanA karavAmAM AvI che. ' ahIM paNa yogI kavirAjazrI AnaMdaghanajI potAnI sumatine supArzvanAtha bhagavAnanI temanA guNavAcaka nAmathI oLakhANa ApI, e guNa ane e guNavAna pratye Adara jagAvavAno prayatna kare che. A.supArzvanAtha bhagavAnane vaMdana karIe chIe, te bhagavAna kevA che? prathama to kahe che ke e ziva che. cAreya ghanaghAtI-svarUpaghAtI karmono sarvathA kSaya karI, je sarva karma-upadrava rahita jIvamAMthI ziva svayaM banyA che ane anyane karma rahita ziva thavAmAM AlaMbanarUpa che; evA A upadravane haranArA ne kalyANa karanArA hovAthI 'ziva' che. mAtra upadravane haranArA nathI paNa upadravone dUra karIne pAchA sukhI karanArA che tethI zaMkara che. A supArzvanAthanI upAsanA, durgati-nivAraka ane sadgatidAyaka hovAthI te sukhakara-zaMkara che. vaLI svayaM zAMta vRttie potAnA Atamaghara tarapha pAchI pharavA mAMDe te saMyama kahevAya ane parapariNati ja utpanna na thAya te saMpUrNa saMyama kahevAya. Page #298 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 243 hRdaya nayana nihALe jagadhaNI Wan prazAMta-upazAMta tathA nIrihI, nirvikalpa to che ja paraMtu enA AlaMbanathI tenA jevA zAMta nIrihI nirvikalpa banI zakAya che mATe paNa te zaM=zama= zAMta+kara=karanAra hovAthI 'zaMkara' che. brahmAMDa AkhAne eTale ke lokAlokane potAnA kevaLajJAnamAM samAvanArA ane tethI ja sarva kSetranA, sarva kALanA, sarva dravyane enA sarva bhAva eTale guNaparyAya sahita eka ja samayamAM jANanArA che. tethI AvI jJAnazaktinI jJAtasattAthI te jagatanA sattAdhIza-Izvara evA jagadIzvanuM che. e jANanArA che ane chatAM ya-jANatA hovA chatAM nirlepa rahenArA che, tethI te temanI jJAtasattAnI sAthenI vItarAgasattA che.' e vItarAga hovAthI ja jagatanA sAcA svarUpane jevuM jue che ane jevuM jANe che; tevuM ja aNIzuddha jaNAve che. vItarAgatA che tethI ja, e sarvajJanI sarvajJatA sarvazreSTha zraddheya-vizvasanIya che. tethI ja 'jagadIzvaru' che. cida eTale ke jJAnanI zaktithI parakSetre Apa sarvajJa cho paNa cit eTale jJAnanA rasanA AnaMdane sva kSetre Apa vedanArA hovAthI-jJAnarasa vedaka hovAthI Apa cidAnaMda cho ! je jJAnathI jANIne zeyamAM DUbI jAya che te jJeyAnaMdI bane che. zeya badalAtuM rahe che - pharatuM rahe che tethI e jJeyAnaMdamAM asthAyItA che ane taratamatA-apUrNatA-azuddhatA che. jyAre je jJAnazaktithI zeyane jANe che paNa svayaM zeyamAM DUbato nathI ane nirIha-vItarAga rahe che, tenA jJAnamAM jJeya DUbe che, tethI zeyane jANavA javuM nathI paDatuM paNa jJeya jaNAI jAya che eTale ke jJeya jJAnamAM DUbe che ane e jJAna AnaMdamAM DUbeluM rahe che, je anubhava dRzyane adRzya kare che ane adRzyane pratItimAM lAve che. Page #299 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI supArzvanAthajI jJAnarasa vedana che. jJAna evuM ne evuM rahe che tethI e jJAnarasamAM nipajatA AnaMdamAM sthAyItA-zAzvatatA-samarUpatA-pUrNatA-zuddhatA che. A cidAnaMdItAnA kAraNe supArzvanAtha bhagavAna 'cidAnaMda' che. 244 bhaga eTale bhAgya. Apa nirvANane pAmI bhavano aMta ANanAra hovAthI bhAgyavAna eTale ke 'bhagavAna' cho. vaLI bhagano artha pUjya paNa thAya che. Apa devendro, surendro, narendrothI pUjita cho tethI paNa Apa bhagavAna cho. ama bhaktanA bhAgyanuM ghaDatara paNa ApanI bhaktithI che mATe paNa Apa amArA bhagavAna cho. Apa bhagavAnanI bhakti thakI puNyanI prApti, puSTi ane vRddhi thAya che. e puNyapratApe ja Aloka sukhada bane che, UMco paraloka prApta thAya che ane paraMparAe paramaloka mAya che. mATe Apa bhagavAna cho ! vaLI kalpasUtramAM bhaN zabdanA je cauda arthomAMthI 'sUrya' ane 'yoni' sivAyanA bAra artha emane lAgu paDatA hovAthI paNa eozrI 'bhagavAna' che. aSTa prAtihAryothI zobhita, mohaka, AkarSaka, coMtrIsa atizayothI prabhAvaka, mahimAvaMta, pAMtrIsa guNa alaMkRta vANIthI tIrthasthApaka tIrthaMkara, mokSamArga-prarUpaka mokSa pradAyaka; jAgatika prAkRtikabaLa niyAmaka jagadguru jagadIza hovAthI paNa Apa supArzvanAtha 'bhagavAna' cho. IndriyajayathI to jina che ja paraMtu sarva aMtaraMga duzmanone jItI lIdhAM hovAthI Azritane paNa jItADanArA hovAthI zakrastavamAM jaNAvyA mujaba jiNANuM jAvayANaM evA 'jina' zrI supArzvadeva che. Apa 'arihA' eTale arhat cho. arthAt pUjya cho. Apa rAgadveSa rahita vItarAga thaI gayA cho. tethI ja pudgala paramANu ke jeno guruttama ahaMkArathI saMsAra Ubho thAya che. laghuttama ahaMkArathI mokSe javAya che. Page #300 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 245 - hRdaya nayana nihALe jagadhaNI deha banelo che te paNa cikAza nIkaLI jatAM piMDa-svarUpa na rahetAM vikharAI janArA pudgala paramANuono loTa jevo samuha thaI jAya che. devanA vAsathI deha devAlaya eTale ke "ziva' nA vAsathI zivAlaya banI jatAM devanI jema deha paNa vaMdanIya, pUjya banI jAya che. mATe ja supArzvanAtha arihA-ahe-arvat che. arihAnA pAThAMtare arihaMta zabda laI vicAraNA karIe to ari eTale zatru ke je AtmAnA virodhI evA karmo je duzmana che; te badhAMya arine haNI nAkhyA che te "arihanta' che. vaLI te duzmanane, evA to, haNI nAkhyA che ke, te pharI UgI nahi zake, UbhA na thaI zake tevA nirbeja thaI gayA che. mATe supArtha bhagavAna aruhA" paNa che. saMsAramAM pAchA pharavApaNuM ane janma dhAraNa karavApaNuM nathI mATe Apa "aruhA cho. * Apa svayaM tarelA eTale ke bhavasAgara pAra utarelA cho. vaLI taravAno mAraga batAvI tAranArA hovAthI "taraNatAraNahAra-tinANuM tArayANa" cho ! Ama Apa svayaM tIrthasvarUpa cho. eTalAthI ja Apane saMtoSa nathI. Apa to "savi jIva karuM zAsana rasI" - "AkhA vizvanuM maMgaLa thAo! sarve jIvo mokSe jAo!" nI bhAvanA ApanA bhItaramAMthI ubharAI hatI. tethI ja tAraka tattvano pravAha vaheto rahe e hetuthI zramaNa-zramaNI-zrAvaka-zrAvikA yukta zreyaskara zramaNapradhAna zrI caturvidha saMgha-tIrthanI ApanA vaDe sthApanA thAya che. A tIrthathI paNa ApanI sAkSAt upasthitimAM, jevI samyakatva, sarvajJatva, siddhatvanI prApti thAya che tevI prApti ApanI gerahAjarImAM paNa thatI rahe che. AvA tAraka tIrthanA Apa Adya sthApaka hovAthI, tIrthane pravartAvanAra, tIrthanA karanArA hovAthI Apa supArzvanAtha "tirthaMkarUM" cho ! jagata nirdoSa ja che evuM jANazo to chUTazo. * Page #301 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI supArzvanAthajI , 246 brahmAMDa AkhAnA jJAna karIne je teja ApanA mukhAraviMda upara chavAI gayela che ane mukhAraviMdanI pArzvamAM je AbhAmaMDaLa-tejavartuLa racAyela che tene kAraNe, temaja zuddhatA-pavitratAnA kAraNe ApanA aMgeaMgamAMthI nItaratI dedIpyamAnatAthI Apa prakAzapUMja jevA lAgo cho! tethI ja Apa supArzvabhagavAna "jyoti svarUpa" cho ! zuM zuM kahIne Apa bhagavAnane biradAvIe? zenI upamA ApIe ane kayuM vizeSaNa vAparIe? ApanI sAthe tulanA karI zakAya, sarakhAmaNI karI zakAya evuM koI tattva A vizvamAM najare caDatuM nathI tethI amAre kahevuM paDe che ke Apa samAna koI nathI evA ajoDa, asAmAnya Apa asamAna cho ! ananya cho ! asamAna zabdanI phArasI bhASAnA asmAna-AsmAna eTale AkAza zabdathI vicAraNA karIe to jJAnathI AkAza jevA vyApaka cho. AkAzanI jema ApanA jJAnamAM sarva zeyone samAvanArA cho. AkAzanI jema bhedabhAva vinAnA eTale ke rAgadveSa rahita vItarAga cho. AkAza jevA Apa arUpI, avyAbAdha, agurulaghu cho ! AkAza jaDa-vItarAga che jyAre Apa cetana-vItarAga cho ane tethI AsmAnathI paNa mahAna evA Apa supArthabhagavAna kharekhara "asamAna cho ! evA Apane ame praNamIe chIe - vaMdIe chIe! - je je anyadarzanakAro potapotAnA paramAtmAne, je je nAme saMbodhe che, te badhAM ja nAmo kharI rIte joIe to, te arihaMta paramAtmAmAM ja ghaTe che. kAraNa ke te saMbodhananuM vAstavika arthaghaTana tevA guNonA dhAraka arihaMtamAM ja tAdaza jovA maLe che. arihaMta e prakRSTa guNavAcaka tattva che. e vyaktivizeSanuM nAma nathI paraMtu vyaktinA vaiziSTayane sUcavanAruM guNavAcaka nAma che. gharamAM ke bahAra kyAMya athaDAmaNa-kaleza na thAya, evI rIte vyavahAra kare te buddhizALI. Page #302 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 247 nA hRdaya nayana nihALe jagadhaNI vyavahArase he deva jina, nizcayase te Apa yahI vacanase samajale, jina pravacanakI chApa. A saMsAramAM halakA svabhAvavALA devo rAjasa ane tAmasa prakRtinA hoya che. vyaMtarayoninI halakI jAtinA devo; bhUta, preta, pizAca, khaviza, DAkinI, zAkinI, vigere hoya che. teo lokone raMjADavAnuM, takalIpho ApavAnuM, koIkanA zarIramAM pesI javAnuM, vigere kAryo karatAM hoya che. e to bhaya pamADanArA krUra devo hoya che. ucca yonimAM rahelAM devo, ucca vicAravALA hoya che ane tethI kalyANanI bhAvanA dharAvatA hoya che. chatAM teo paNa jagatane bhayamukta karavA samartha nathI hotAM. te kArya to sarvathA bhayathI mukta evA zrI supArzvanAtha prabhunA zaraNe javAthI ja thAya che. alakha niraMjana vacchalu, sakaLa jaMtu visarAma..lalanA; abhayadAna dAtA sadA, pUraNa Atama rAma.lalanA. zrIsupAsa84 pAThAMtare 'vacchalanA sthAne 'vachaluM ane "Atama rAmanA sthAne Atama eTalo pAThaphera che. zabdArtha ? jene lakhI ke AlekhI-samajI zakAya nahi ane jenuM lakSa anAdithI karyuM nathI evA supArzvanAtha "alakha' che. je niHaMjana eTale ke karmanA lepathI rahita nirlepa-niraMjana" che, te supAsanAtha che. sarva prANIone mATe vAtsalya bhAva che. savi jIva karuM zAsana rasI bhAvanAthI sarvajana hitAya jenuM pravartana che te supAsajina pAsethI mAtAnA jevuM vAtsalya maLatuM hovAthI e "vacchaluM che. sakaLa jaMtu eTale ke sRSTinA saghaLAMya jIvone zaraNamAM laI zokamAMthI azoka banAvI, karmano udaya bahAranuM dazya sarje che ke jenAthI A saMsAra che. jyAre aMdaranI jAgRtadazA-jAgRta upAdAna e svapuruSArtha che. je mokSa mArga che. Page #303 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI supArzvanAthajI 248 Azraye AvelAnA Azravane TALI saMvaramAM sthApI, sakriyamAMthI akriya banAvI sAdi-anaMta bhAge paramAtmapade sthApanAra hovAthI A supArzvanAtha visarAma" che. bhayone TALIne nirbhaya banAvI abhayane ApanArA che tethI abhayadAna dAtA che. vaLI svayaM azarIrI banyA hovAthI emanA thakI koI jIvanI kyAreya hiMsA thatI nathI tethI emanA taraphathI koIne kazA prakArano bhaya kAyama mATe nathI. tethI teozrI sadA abhayadAna dAtA che. teone have kAMI karavApaNuM, thavApaNuM, banavApaNuM rahyuM nathI eTale ke kRtakRtyatA che. mAtra hovApaNuM che tethI teo pUrNa-pUraNa" che. eozrIne potAnA potApaNAmAM-AtmAmAM ja ramavApaNuM che ane AtmA sivAya anyamAM ramavApaNuM nathI tethI teozrI he lalanA ! he sumati ! "AtamarAmI che. * lakSyArtha-vivecana : anAdithI AtmAe prabhune lakSyamAM lIdhA nathI ane prabhupadanI khevanA rAkhI nathI, tethI prabhu alakSa che. vaLI prabhupada-paramAtmapada anubhavagamya hovAthI e zabdathI varNavI zakAya tema nathI ane akSaramAM AlekhI zakAya tema nathI. tethI supArzvanAtha prabhu "alakha" che. paramAtmAnA guNo anaMtAnaMta che. paramAtmAnI anaMtatAne ane emanA. anaMta-anaMta guNone saMpUrNapaNe koI chaghastha AtmArthI jANI ke kahI zakatA nathI ane tethI tene lakhI paNa zakatA nathI. mATe paNa prabhu supArzvanAtha alakha che. Ama prabhu alakha hovAthI agama agocara che. asIma-amApa evA AkAzane buddhinI nAnakaDI phuTapaTTI vaDe kevI rIte mApI zakAya? alakha, akala, agama evA AtmAne samajI ke samajAvI zakAya ema nathI. e to anubhavathI vedya-saMvedya che. Agraha e ja moTAmAM moTo vigraha che. Page #304 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 249 - hRdaya nayana nihALe jagadhaNI alakha lakhyA kima jAve ho, aisI koI yugati batAvo." - cidAnaMdajI mahArAja he nAtha ! alakha evA AtmAnA svarUpane kaI rIte lakhI zakAya? akala-akaLa evA AtmAne kaI rIte kaLI zakAya? eTale ke oLakhI ke samajI zakAya? eno koI kImiyo ke yukti ApanI pAse hoya to te batAvo! praznanA javAbamAM kahe che... "alakha rUpa hoI alakha lakhAve, alakha bheda Ima pAve ho" - potAno AtmA svayaM alakha svarUpa thaI jAya eTale ke upayoga viSayAkAre na pariNamatA, AtmAkAre pariNamI jAya tyAre alakhaagocara evo AtmA lakhI eTale ke samajI zakAya ane kaLI zakAya. pudgalanI Asakti choDIne potAnA zuddha svarUpamAM nimajjana thAya tyAre bhagavAna lakhyA jAya che arthAt kaLyA jAya che-anubhavyA jAya che. sarva ThekANethI rUcine kheMcI laI upayoga AtmAmAM saghana banAvavAno che. vairAgya, dAvAnaLa jevo dhIkato thAya tyAre bhItaramAM rahelAM karma iMdhaNa baLIne bhasmIbhUta thaI jatAM potAno ja AtmA enA paramAtma svarUpe anubhavAya che. A che "alakha' zabdano nicoDa ke je vizeSaNathI bhagavAnazrI supArzvanAthane navAjyA che. koIpaNa kSetranA ane koIpaNa kALanA koIpaNa dravyano koIpaNa bhAva Apane sparzI zakato nathI. eTale ke dravyano koIpaNa bhAva na to ApanuM raMjana karI zake che ke na to Apane AMjIne lepI ke kharaDI zake che. Apa sarvathA karmamala rahita nirmaLa "niraMjana' thayA cho, kemake Apa vItarAga banyA cho ! AtmAjJAnabhavaM duHkkhaM AtmajJAnena hnyte| tapasApyAtmajJAnahInaizrachetuM na shkyte|| - yogazAstra kali. sarva. hemacaMdrAcArya Page #305 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI supArzvanAthajI siddhadazAmAM para-dravyanA eka paramANu mAtranI paNa sparzanA nathI. tyAM, AtmAnuM pUrNa, aDola, niraMjana, nirAkAra svarUpa hoya che. prabhu sAdhanA kALamAM ke sAdhya avasthAmAM kyAMya lepAtA nathI. koi paNa prakAranA dravya-kSetra-kALa-bhAvanA lepa vinAnA nirlepa, apratibaddha hovAthI niraMjana che. jema kamalapatra pANImAM rahevA chatAM pANIthI lepAtuM nathI tema prabhu paNa nirlepa rahe che. prabhunI sAdhanAkALanI vItarAgatA sakriya vItarAgatA che, jyAre arihaMta ne siddhadazAnI vItarAgatA e sahaja siddha vItarAgatA che. '"vi jIva karuM zAsana rasI'' nI bhAvanA ApanI bhItaramAMthI, tIrthaMkara-nAmakarmanA vipAkodayanA bAhya dazyarUpe ubharI rahI hovAthI, ApanuM tIrtharUpa pravartana sahu koI jIvonA mokSa mATe che. ApanA pAMce kalyANako traNe jagatane sukhakArI che. arihaMta vaMdanAvalImAM zrIcaMdra Apane vaMdanA karatAM gAya che... "je janmakalyANaka vaDe, sau jIvane sukha arpatA, evA.prabhu arihaMtane, paMcAgabhAve huM namuM.'' 250 je nAtha che traNa jagatanA, karuNA jage jenI vahe; jenA prabhAve vizvamAM, sadbhAvanI saraNI vahe..." AvA AkhA jagatanI upara apAra karuNAnI varSA karanAra, mA~ jevuM vAtsalya vahAvanAra 'vacchalu' ja kahevAya. nimittamAM kAraNatA che paNa kArakatA nathI. prabhu, karuNArasarUpI jala vaDe svayaMbhuramaNa samudranI sAthe spardhA karavAvALA che. enuM jIvaMta udAharaNa prabhunI saMgama pratinI karuNA che. dharmahIna raMka hoya ke rAya-cakravartI hoya to tenI pratye bhAvadayA ciMtavanArA ane karuNAnA karanArA 'varachaluM' che. Page #306 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 251 - hRdaya nayana nihALe jagadhaNI * azaraNa evAne zaraNamAM lenAra zaraNadayANa, niHsahAya evAne sahAya karanAra, anAtha evAne sanAtha banAvanAra, kaSAyothI tapta evAne zILI chAyA denAra, Azraye AvanAranA Azravane aTakAvanAra, saMvaramAM sthApanAra, samatAnA mIThAM phaLa cakhADanAra ane muktAphaLane ApanAra cho; tethI ja ApanA mastaka upara azokavRkSanI gheghura zItaLa chAyA che. mATe ja Apa "sakaLa jaMtu visarAma" cho ! ' bhayone TALIne bhayamukta nirbhaya banAvIne sukha saMpadAnA denArA hovAthI badhAMya prANIone vizrAmarUpa cho ! asthira, anitya, apUrNa, sakriya evA saMsArI jIvane sthiratA, nityatA, pUrNatA, akriyatAnuM pradAna karI jIvane ziva; AtmAne mahAtmA ane mahAtmAne paramAtmA banAvanAra Apa supArzvanAtha "sakaLa jaMtu visarAma" cho ! eTale ja to ratnAkara paccIsInA gujarAtI anuvAdaka bhAvuka zyAmajIbhAI prArthanA kare che. "prabhu Apa avicala nAmI cho, guNarAmI cho, visarAmI cho; vaLI akSaya sukhanA svAmI cho, amane akSaya sukha Apone. prabhuo" prabhu Apa nathI koIne DAranArA- bhaya pamADanArA ke nathI koIthI DaranArA- bhaya pAmanArA. bAdhyabAdhakatAno jemAM abhAva che, evA Apa avyAbAdha cho ! bAdhA pAmatA paNa nathI ane bAdhA pahoMcADatA paNa nathI. Apa saMpUrNa abhaya cho ane sarvane abhayanuM dAna denArA ahiMsAnA - saMpUrNa ahiMsAnA mahApravartaka cho ! AtmAnI avicalatA, akaMpatA, avinAzItA, amaratAnuM bhAna karAvI ama pAmarane e paramanA mArge gupti samitimAM rAkhI calAvanArA ane paramapade pahoMcADI adehI-azarIrI, ayogI, akaMpa banAvI paripUrNa samyagdarzana ane samyajJAna e jagaraNanA aMzo che ane samyagyAritra e AyaraNano aMza che. jAgaraNa AcaraNamAM AvatAM adhyAtma bane che. adhyAtmanI mAMga ja jAgaraNapUrvakanA AyaraNanI che. Page #307 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI supArzvanAthajI 252 ahiMsaka banAvanArA dravya ane bhAva ubhaya prakAre Apa sAcA "abhayadAna dAtA" cho ! sUkSma nigodanA jIva sahita cauda rAjalokamAM rahelAM sarva jIvonI emanA 563 bhedathI sAta lAkha sUtra dvArA oLakha karAvIne aDhAra pApasthAnaka sUtra dvArA aDhAre prakArathI te sarva jIvonI dravyahiMsA ane bhAvahiMsAthI pAchA pharavAno ahiMsAdharma batADanArA abhayadAna dAtA cho! AvA bhagavAnanA anuyAyI prakhara ahiMsAdharmI SaTyAya rakSaka zramaNa svayaM adehI-ayogI-akaMpa paramAtmA bane che ane svayaM sadAkALa abhaya banI jaI anya sRSTi samastanA sarva jIvone sadAne mATe abhaya ApanArA ApanA jevA "abhayadAna dAtA" banI rahe che. jene koI IcchA rahI nathI te nirAha - pUrNakAma thaI gayA hoya che. IcchA nathI tene kazAno abhAva nathI lAgato - ochA-adhurAzaapUrNatA nathI lAgatI. jene have kAMI thavApaNuM, banavApaNuM ke karavApaNuM rahyuM nathI te kRtakRtya che. prabhu zrIsupArzvanAtha AvA nirIha, kRtakRtya hovAthI "pUraNa" che. e prabhuzrInA sarva guNo paripUrNapaNe samakAlIna vidyamAna ane kAryAnvita hovAthI paNa eozrI pUraNa che. anaMtadarzana, anaMtajJAna, anaMtasukha ane anaMtavIrya evA anaMta catuSkanA svAmI zrI supAsanAtha pUraNa che. e evA "pUraNa" che; je pUrNa Ape che, pUrNa banAve che ane pote pAchA pUrNa-pUraNa ja rahe che. ... OM pUrNamadaH pUrNamIdam pUrNAt puurnnmudcyte| - pUrNasya pUrNamAdAya puurnnmevaavshissyte|| nadIonuM pANI dariyAmAM ThalavAya ke pachI dariyAnuM pANI varALa banI vAdaLarUpe thAya to paNa dariyo dariyo ja rahe che. janma-janmAMtarano bhItaramAM bharelo mAla vItarAgadaSTithI khAlI karavAno che. nirjarA sAvavAnI che. ajJAnadaSTithI to bharelo mAla khAlI thoDo thAya che, bharAya che ghaNo bagho, tethI bhAre thatAM javAya che. Page #308 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 253 , hRdaya nayana nihALe jagadhaNI 5 je pUraNa hoya te pote potAmAM ja rahe ane potAmAMthI nIkaLI bahAra paramAM jAya nahi. svamAM sthita svastha rahe. AtmAmAM ja rame tethI te '"AtamarAma'' kahevAya. eozrI pudgalAbhinaMdI ke pudgalAbhirAmI nathI paNa AtmAbhirAmI che tethI 'AtamarAma' che. tethI ja eozrI paramAnaMdI, brahmAnaMdI, nijAnaMdI, prajJAnaMdI, AtmAnaMdI, tattvAnaMdI, sahajAnaMdI, pUrNAnaMdI che. AvA amArA zrI supArzvajinane ame bhUri bhUri koTi koTi vaMdanA karIe chIe !!! vItarAga mada kalpanA, rita arita bhaya soga, lalanA; nidrA taMdrA duraMdazA, rahita abAdhita yoga lalanA. zrI supAsapa pAThAMtare mada ne sthAne mata je azuddha lAge che. yoga nA sthAne joga ane abAdhita nA sthAne abAhita che. zabdArtha : e supAsaprabhu rAgadveSa rahita vItarAga che. jema vi ane rajanI eka jagyAe na rahe, tema bhagavAna ane mohazetAna kyAreya eka saMgAthe na rahe; kAraNake prabhu vItarAga che. ane sarva prakAranA mada eTale garva, kalpanA eTale vicAra-saMkalpa-vikalpa, rati ati eTale gamA-aNagamA athavA rUci-arUci, bhaya eTale Dara-bIka, soga eTale zoka-kheda, nidrA-taMdrA eTale UMgha-ALasa, duraMdazA eTale durdazAbehAlI-barabAdIthI rahita hovAthI eozrInA mana-vacana-kAyAnA yoga bAdhA rahita eTale ke abAdhita arthAta pIDA rahita che. lakSyArtha-vivecana stavananI gAthA 3 ane 4mAM prabhunI vidheyAtmaka oLakha karAvyA pachI kavivarya yogIrAjazrI A pAMcamI karanArA karatAM karanArAne jonArAnuM sthAna ati UMcuM che. Page #309 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI supArzvanAthajI , 254 gAthAmAM niSedhAtmaka oLakha karAvavA sAthe bhagavAnanA yoganI abAdhitatAnA rahasyanuM udghATana kare che. prabhunI prabhutAnuM astitva je astithI che, ke jenI vartamAnamAM ApaNane pragaTapaNe nAsti che, e ApaNI nAstinI ja asti karavAnI che-vyakti karavAnI che. prabhumAM jenI nAsti che, paNa ajJAnatA ane karma-paravazatAe karIne vartamAnamAM ApaNAmAM tenI ati che, te astinI nAsti karavAnI che. TUMkamAM prabhumAM je guNo che, tevAM ja ApaNAmAM aMtargata rahelA guNone pragaTa karavAnA che. ane prabhu je doSothI rahita thayA che tema vartamAnamAM ApaNAmAM rahelAM doSone dUra karIne doSarahita thaI guNasaMpanna banavAnuM che. je potAnuM potApaNuM eTale ke je svabhAva vartamAnamAM potAmAM tirohita che, te tirohita thayela svabhAvano vibhAvane dUra karavA dvArA AvirbhAva karavAno che. - .. para kA kucha nahiM cAhatA, cAhU~ apanA bhaav| ... nija svabhAva meM thira rahU~, meTo sakala vibhAva / / prabhu vItarAga eTale ke rAga rahita che. rAga rahita che eTale ja dveSa rahita che. AvA rAga-dveSa rahita kyAre thravAya? mada rahita thaIe to rAga-dveSa rahita thavAya. prabhu nirAbhimAnI-nirahaMkArI che. emane emanI prabhutAno ke anaMta-catuSkamayatAno paNa mada nathI. vizeSabhAva nIkaLI javAthI prabhu nirvizeSa banyA che. prabhu vItamada-nirvizeSa kema che? kAraNa ke prabhu kalpanA rahita nirvikalpa che. prabhune koI vicAra, saMkalpa, vikalpa, jalpa nathI. e badhAM mananA taraMgo che. jyAM mana ja nathI tyAM pachI mananA taraMgo to kyAMthI hoya ??? ApaNane savikalpane badhuM krame-krame karIne jANavAnuM ane jovAnuM hoya che. badhuM By and by hisAba pate nahi tyAM sudhI koI koIne choDatuM nathI ane hisAba patyA pachI koI koIne mATe kSaNabhara thobhatuM nathI. Page #310 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 255 hRdaya nayana nihALe jagadhaNI kamrAnusAre che tethI taraMgo che. prabhu nirvikalpa che tethI emane kramasamuccayatA nathI paNa sama samuccayatA eTale ke ll at time che. badhuM eka ja samayamAM sAmaTe, eka sAthe, pUrNapaNe In totality samagrapaNe jaNAI jAya che ane dekhAI jAya che. kalpanAno-taraMgano prazna ja udbhavato nathI. vaLI nistaraMga che tethI akaMpa che. taraMga che. tyAM kaMpana che. vItarAgatA che, madarahitatA che, kalpanAtItatA che ane je jaNAya che te pUrNapaNe jaNAya che; tethI gamo aNagamo eTale ke rati-arati nathI. jene koI pratye rAga paNa nathI ane koI pratye dveSa paNa nathI ane je potAnA dehanA paNa dRSTA che; tene koIno kazo bhaya kema karIne hoya?!! vaLI jyAM rAga nathI, rati-arati nathI tyAM zoka zeno hoya?!! jene vikAra nathI, jene AvaraNa nathI tene vedana zuddha, saMpUrNa, sthAyI ane svAdhIna hoya che. guNonI vikArItAthI vinAzItA che ane guNonI avikArItAthI avinAzItA che. jeNe darzanAvaraNIyakarmano nAza karI nAkhyo che tene nidrA kyAMthI - hoya ?!! jyAM nidrA ja nathI tyAM pachI taMdrA - ALasa kevI rIte hoI zake ?!! e to prakRSTa caitanyano pUMja hoI, svayaM skurAyamAna, sadA praphullita ja hoya !!! AvA je che te Adhi-vyAdhi-upAdhinI dUraMdazAdUrdazA-behAlIthI to rahita hoya ja paNa A to samAdhinI pele pAranI samarUpatAmAM ujAgara, svarUparamamANa AtamarAma che. AvA je nirAvaraNa, avikArI, sarva doSa rahita, sarvaguNa saMpanna hoya temanA yoganuM zeSa AyuSyakALa pUrNa thavA sudhI sahaja ja pravartana hoya tethI te yoga na to koIne bAdhA pahoMcADe ke na to koIthI bAdhA vinAzI vIja maLyAno AnaMda vinAzI hoya. avinAzI cIja maLyAno AnaMda avinAzI hoya. Page #311 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI supArzvanAthajI - 256 pAme. prabhu supArzvanAtha AvA abAdhitayogavALA che, teozrIne amo mana-vacana-kAyayoge trividha trividha bhAvasabhara haiye vaMdanA karIe chIe!! prabhu pratye uchaLatuM bahumAna Ave tyAre je hRdayabhedaka hRdayodgAra sarI paDe che te atre jovA maLe che !!! prabhu guNastavanA e vAstavamAM to potAnA AtmAnA zuddha guNonI ja stavanA che. paramapuruSa paramAtamA, paramezvara paradhAna, lalanA; parama padAratha parameSThI, parama deva paramAna, lalanA. zrI supAsa86 pAThAMtara : "paramezvara ne sthAne "paramesara" ane "parameSThI'nA sthAne "paramIThThI" che. zabdArthaH sumati! A supArzvajina sarvazreSTha puruSa che, sarvazreSTha AtmA che, IzvaronA paNa Izvara evA paramezvara, sarvottama che. | sarvottama tattva che, sarvAdhika IcchanIya-ISTa che, devonA paNa deva evA devAdhideva-paramadeva che tethI sarvotkRSTa mAna-para(parama) mAnane pAtra svayaMbhU svayaMsiddha pramANabhUta che. AvA supAsIjanane prakRSTabhAve vaMdIe- samarpita thaIe !!! - lakSyArtha-vivecana : IzvaranI vidheyAtmaka ane niSedhAtmaka oLakhANa karAvyA bAda, have A gAthAmAM avadhUtayogI AnaMdaghanajI prabhunI paramatAno paricaya karAvI, prabhu pratyenA ApaNA bhAvane prakRSTatAno opa caDhAvI rahyA che. kavirAja parama zabdanA prayogathI prabhunI parAkASTAnI sarvocca siddhinA darzana karAvI rahyA che. mokSa mATe kAMI karavAnuM nathI paNa je karmano mAla bharyo che tene khAlI karavAno che. bhAra utAravAno che. Page #312 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 257 hRdaya nayana nihALe jagadhaNI 5 prabhu puruSa to che ja paNa paramatAne pAmelA che. eTale 'parama puruSa' che. - purisuttamANaM puruSano artha AtmA karIne vicArIe to prabhu parama AtmA che. namrutyuNaM sUtramAM jaNAvyA mujaba upamA vizeSaNathI vicArIe to prabhu purisasIhANa, purisavarapuMDariANaM, purisavaragaMdhahatthINuM che. prabhu, savvantrNa-savvadarisINaM-siva-mayala-marUa-matamakSaya mavvAbAha-mapuNarAvitti-siddhigaI-nAmadheya-ThANaMsaMpattANuM hovAthI, bahirAtmapaNAthI ane aMtarAtmapaNAthI upara uThelA paramatAne pAmelA 'paramAtamA' che. he prabho ! Apa tIrthaMkara nAmakarmanA vipAkodayathI prATa thayela aSTaprAtihAryonA aizvaryathI yukta cho ane tethI mahAmohaka cho, cotrIsa atizayothI zobhatA mahAprabhAvaka mahimAvaMta cho, svayaM tIrthasvarUpa cho ane pAchA pAMtrIsa guNa alaMkRta vANIthI bhavyajanone tAranAra tIrthanA sthApaka cho, Apane jotAM ja aho! aho! nA bhAvathI Azcaryacakita thaI javAya evA, deva-racita divya samavaMsaNamAM birAjamAna cho! AvA prakRSTa aizvaryanA svAmI Apa supArzvaprabhu paramezvara-paramesara cho!! devadevIo divya, surabhi-sabhara paMcavarNanA sUrapuSpathI puSpavRSTi karatAM hoya, devo dvArA duMdubhinAda thato hoya, divyadhvani gUMjato hoya, vAtAvaraNa sugaMdhImaya divya hoya, zItaLa AlhAdaka vAyu zAtA Apato hoya, pakSIo pradakSiNA detA hoya, devo ApanA pagale-pagale suvarNakamala racatA hoya; cakravartI narendro, surendro, devendro Apane namatA hoya, Indro Apane cAmara vIMjhatA hoya, ratnajaDita, sphaTikamaya suvarNasiMhAsana upara dedIpyamAna dehe Apa virAjatA ho ane bAreya parSadA maMtramugdha thai AtmA AtmAne oLakhe tyAre AtmA AtmAnA gharamAM rahe. Page #313 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI supArzvanAthajI ApanI bhavatAriNI dezanA sAMbhaLI temAMthI yogya jIvo samyaktva pAmatA hoya, virati svIkAratA hoya, guNArohaNa karI zreNi mAMDI kaivalyane pAmatA hoya; evuM aizvarya kone hoya ? AvuM aizvarya Apa sivAya anyamAM kyAM jovA maLe ?!!! AvuM aizcarya jyAM jovA maLe te paNa eka aizvarya che !!! pAMceya Indriyone tRpta karanAra ane leza mAtra bahekAvanAra nahi paNa bhUkha, tarasa, samayanuM bhAna bhUlAI jAya evuM, maMtramugdha sthiracitta upazAMta banAvanAruM, zAtAdAyI, svarUpadAyI ApanuM ezvarya che. deva ane mAnava to zuM paNa janmajAta verI, tiryaMco paNa eka hAre besI, vera bhUlIne ahiMsaka bhAve zAMta citte, ApanA anupama adbhUta ezvaryane pItA hoya che!!! A 258 " "trigaDe ratana siMhAsana besI vhAlA mArA cihuM dizI cAmara DhaLAve re; arihaMta pada prabhutAno bhogI, to paNa jogI kahAve re. lAge mune mIThI re...'' supArzvaprabhu AvA saMsAranA sarvocca aizvaryanA svAmI 'paramezvara' che. vaLI A amArA supArzvanAtha prabhu 'paradhAna' eTale ke pradhAna che. mukhiyA-sarvazreSTha che. svayaM to pradhAna che ja ! kAraNa ke arihantanA arihaMtapaNAthI tIrthapravartana che. tIrthapravartana che to ja saddabhAva, sadAcAra, samyaktva, dezivarati, sarvavirati, vItarAgatA, sarvajJatA, sarvadarzItA, siddhatvanI prApti che. tIrthapravartanathI tIrtha ane tIrthaMkarabhakti che. tIrthaMkara-bhakti che to puNyanI prApti che ane puNyanI upalabdhi che to puNyodaye karIne cakravartI, devendra, surendrAdi padanI AtmA svaguNane paraNavAne badale pudgalane paraNyo, e rAjakuMvarI DheDane paraNyA jevuM thayuM che. Page #314 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 259 hRdaya nayana nihALe jagadhaNI prApti ne pratiSThA che. Ama e pradhAnatAnA pradAyaka hovAnA kAraNe paNa pradhAnatA che. vizva samastanI sarva pradhAnatAnA mULamAM pradhAna evA prabhunI pradhAnatA che. arihaMta bhagavaMto anyane mukhya preraka banatA hovAthI khuda tIrthakara bhagavaMto paNa "namo tithassa" kahI tIrthane praNAma kare che. kevaLI bhagavaMto paNa tIrthakara bhagavaMtane traNa pradakSiNA devAno AcAra jALavIne samavasaraNamAM birAje che. " bhavatAriNI ratnatrayInA dAtA tIrthaMkara arihanta bhagavaMta che. badhAMya dAnanA mULamAM ratnatrayI che. e ja pramANe tattvatrayIdeva-gurudharmamAM gurutattva ane dharmatattvanA janaka deva te arihaMtadeva-tIrthakara bhagavaMta che. tethI arihaMta pradhAna-mUkhya che. kALano paripAka thavAmAM, svabhAvanA pragaTIkaraNamAM, bhavitavyatAnA bhavanamAM ane muktinI prAptimAM jo koI pradhAna kAraNa hoya to te arihanta bhagavAna che. mATe ja mahAmahopAdhyAya zrI yazovijayajI arihaMtane biradAvatA gAya che.... . kALa svabhAva bhavitavyatA e saghaLA tuja dAsI re; mukhya hetu tuM mokSano, e sabaLa muja vizvAso re. viSacakramAMthI siddhacakra-amRtacakramAM laI jaI siddhapade birAjamAna karanAra siddhacakramAM kendrasthAne arihaMta che. vaLI namaskAra mahAmaMtramAM prathama namaskAra "Namo arihaMtANaM' prathama padathI arihaMtane karavAmAM Ave che. A arihantapadanI pradhAnatA sUcave che. parama padAratha eTale ke parama tattva je nava tattvomAnuM chellu-parama parane bacAvavA mATe je AkramaNa karAya-vIrya phoravAya, tene parAkrama kahevAya che. Page #315 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI supArzvanAthajI 260 sAdhya-tattva, mokSa-tattva che; e ja parama icchanIya parameSThI pada che. e paramatattva parameSThI padane pAmanAra ane ApanArA Apa cho, tethI ja Apa parama padAratha parameSThI cho !!! paMca parameSThImAM prathamapade birAjamAna cho, tethI paNa Apa "parameSThI' cho! Apa devonA paNa deva evA devAdhideva cho ! karoDo devo svayaM ApanI sevAmAM hAjarAhajura che. devendro samavasaraNanI racanA karI rahyA che, duMdubhinAda, divyadhvani karI rahyA che, caraNakamaLamAM svarNakamaLa bichAvI rahyA che, sUrapuSpavRSTi karI rahyA che, cAmara vIMjhI rahyA che, devaRddhi paNa ApanI riddhi AgaLa jhAMkhI paDe che, evA Apa supArzvajinesara devAdhideva cho-paramadeva cho !!! tethI ja devo harSollAsapUrvaka dhanyajanmoDasi! kRtapuNyoDa ! priyantAma ! priyantAma ! puNyADayuM ! puNyAvaha ! nA punita uccAro sAthe ApanA janmakalyANaka sahita pAMce kalyANakonI ujavaNI kare che. cakravartIo emanA cakravartIpaNAne ane devo emanA devapaNAne ApanA caraNe dharI de che. Apa sivAya koNa anya paramadeva' hoya zake?!!! koDIgame ubhA darabAre, vahAlA mArA jaya maMgala sura bole re, traNa bhuvananI riddhi tuja Age, dIse Ima tRNa tole re. . . lAge ane mIThI re..." - Apa svayaMbhU to cho ja! tethI ja Apa svataH siddha-svayaMsiddha cho, eTale ja Apa "pramANarUpa" pramANabhUta cho ! mATe ja Apa supArzvaprabhu para mAna'ne arthAt parAkASTAnA apAra parama mAnane-sanmAnane lAyaka cho !!! prakRSTabhAve, Apa supArzvajinane vAMdIe chIe ane paisA maLyAM e puNyodaya paNa paisA gamyA e pApoya. Page #316 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 261 hRdaya nayana nihALe jagadhaNI Wan IcchIe chIe ke ame sAmarthyayogano namaskAra karI nijarUpane ApanA jevA jinarUpe pariNamAvIe !!! vidhi viraMci vizvabharu, RSikeza jaganAtha, lalanA; aghahara aghamocana dhaNI, mukti paramapada sAtha, lalanA. zrI supAsa07 pAThAMtara : vizvabharunI jagAe vizvabhara ane muktinI jagAe mukta evo pAThaphera che. zabdArtha : vidhi eTale vidhAtA cho. viraMci eTale brahmA cho. vizvabharu eTale ke vizvabhara-vizvanAtha-yogakSemavAhaka-pAlanapoSaNa karanAra pAlaka cho. hRSIkeza eTale ke RSika-IndriyonA Iza arthAt indriyajItajina-jinendra cho. jaganAtha eTale jagatanA nAtha tribhuvanati cho. aghahara eTale pApane haranArA pApahara cho. athamocana eTale pApathI mukAvanAra-pApathI choDAvanAra cho. dhaNI eTale mAlika-zeTha-svAmI cho. evA, mukti meLavI ApI paramapade pahoMcavA sudhI sAtha ApanAra zrI supArzvanAthane vaMdIe chIe !!! lakSyArtha-vivecana : have A sAtamI gAthAmAM kavivarya yogIrAjazrI prabhu supArzvasvAmInA upakArone yAda karI upakArI vizeSaNothI vaMdanA karAve che. prabhu Apa sarvadarzI sarvajJa cho. tethI Apane ApanA darzanajJAnamAM amArI athathI iti sudhInI badhI ja gatividhi dekhAya che ane jaNAya che. tethI Apa amArI niyati-amArI bhavitavyatAnA jANakAra cho. Ape ApanA darzanamAM joyuM che ane jJAnamAM jANyuM che te ja pramANe, ApanI jANa mujabanuM amAruM bhAvi ghaTamAna thavAnuM che, I am nothing - huM kaMI ja nathI e laghuttama ahaMkAra che. I am something - huM kaMika chuM e madhyama ahaMkAra che. I am everything - huM badhuM ja chuM. e gurUttama ahaMkAra che. Page #317 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI supArzvanAthajI 262 tethI amAsa mATe to Apa vidhAtA ja cho!! ame IcchIe chIe ane prArthIe chIe ke ApanA jJAnamAM jaNAyA mujabanA amArA mukti prAptinA deza kALanI amane prApti thAya ane ame mukti prApti mATe udyamavaMta thaie !!! Apa viraMci eTale ke brahmA cho ! sRSTinA sarjanahArA cho ! Apa sarvajJa hovAthI jagata AkhAnA jANakAra cho ! jagatadaSTA cho paNa jagatakartA nathI. jagata jevuM che tevuM ja batAvanArA cho ! paNa jagatane banAvanArA nathI. Ama Apa vItarAga cho, tethI jagatanuM svarUpa jevuM che tevuM ja Apa paripUrNa jaMNAvo cho. ahitakara-duritanI ane hitakara eTale ke heya ane upAdeyanI jANakArI Apa pAse maLe che. A jANakArInA AdhAre ja ame duritathI eTale ke pApathI dUra thaIe chIe ane hitakaramAM pravRtta thaIe chIe. Ama amArA mATe to Apa ja amArI durgati dUra karavAmAM, sadgati meLavavAmAM ane paramagati paramapade pahoMcavAmAM kAraNabhUta cho. amAre mATe to Apa ja... abhayadayANuM, cakjhudayANaM, margIdayANaM, saraNadayANaM, bohidayANaM dhammadayANuM, dhammadesayANaM, dhammanAyagANuM, dhammasArahINaM.... cho ! mATe kAraNamAM kAryano upacAra karIne ame Apane kartA-viraMci-brahmA-sarjanahAra mAnIe chIe. A amAro Apa, paramokArI pratyeno kRtajJabhAva - ahobhAva che !! prabhu Apa vizvabharu cho. Apa amane durgati-azubhathI bacAvanAra cho, sadgatimAM-zubhamAM TakAvanAra cho-joDanAra cho ane paraMparAe zubhAzubhathI para karI zuddha pavitra paramAtmapade pahoMcADanAra cho ! Ama Apa meLavavA yogyano yoga karAvanAra cho ane yogyanA samabhAva eTale baMnene nukasAna na thavuM joIe. ekane paNa nukasAna thAya to samabhAva na kahevAya. Page #318 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 263 hRdaya nayana nihALe jagadhaNI yoganA rAkhaNahArA cho. tethI yogakSemanuM vahana karanArA Apa amArA "vizvabhara' cho anya dArzaniko prabhune vibhu eTale vyApaka mAne che. eTale ke sarvavyApI-vizvavyApInA arthamAM vizvabhara mAne che. e saMdarbhamAM vicArIe to supArzvajina bhagavAna kSetrathI sarvavyApI nathI paNa kevaLajJAnathI sarva zeyanA jJAyaka hovAnA kAraNe jJAnathI sarva vyApI che. hA! siddhatva prApti pUrve caudamA guNasthAnake kevaLI samudyAta karavAmAM Ave tyAre, ATha samayanI kevaLI samudyAtanI prakriyA daramiyAna, mAtra eka samaya pUratA ja cothA samaye paramAtmA lokAkAza kSetra jeTalA vyApaka thatAM hoya che. e apekSAe supAsajina "vizvabharu' che. ' bhagavAna IndriyonA kahyAmAM nathI eTale ke IndriyonA doryA dorAvAnuM nathI. balka bhagavAna divyajJAnI-kevaLajJAnI hovAthI atIndriya che. tethI jina-jinendra che. mATe ja bhagavAna supArzvanAtha "hRSIkeza che. vaLI prabhu paramAtmabhAvanI prAptinA pravartaka hovAthI, sarva RSi munionA kezarUpa, eTale zirachatrarUpa, AdhAra paNa Apa ja cho. tethI paNa Apa "RSikeza" cho ! cha dravyo, jenA vaDe jagata AkhAnI ramata ramAI rahela che, te chaye dravyane khyAti ApanAra, jaNAvanAra khAtA, jagataSTA supArzvaprabhu che. Ama jagatanI jANakArI ApavAnA nAte jagatadaSTA supArzvanAtha jagatanA nAtha eTale "jaganAtha' che. | sarva jIvonA hitanI vAMchA karanAra hovAthI ane sarva jIvonA yogakSemane karanArA hovAthI prabhu jagatanA nAtha tarIke zobhe che. sarvajJa zAsananI bhAvathI prApti thatAM pahelAM eTale ke graMthibheda janita samyakatva vyavahAra vyavahArathI upAdeya che. paNa nizcayathI heya che. jyAre nizcaya vyavahArathI ane nizcayathI ema ubhayathI upAdeya che. Page #319 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI supArzvanAthajI , 264 pAmyA pahelA athavA to AtmasvarUpanuM yathArtha zraddhAna thayA pahelA A jIva rAMkaDo hato, daridrI hato, anAtha hato. tenuM hita IcchanAra koI na hatuM. yogakSemanuM vahana karanArA prabhu maLavAthI jIva anAthamAMthI sanAtha banyo. mATe ja prabhunuM "jaganAtha" e yogIrAje vApareluM vizeSaNa sArthaka che-yarthAtha che. "agha" eTale pApane pApa tarIke oLakhAvanAra, pApanA mULa doSanI jANakArI ApanAra, pApanA phaLa duHkhanI dAruNatAno citAra ApanAra-karma vipAka batADanAra bhagavAna supArzvajina che. tema karavA dvArA aDhAreya pApasthAnakathI dUra rAkhanAra hovAthI savva pAvappaNAsaNosarvapApa praNAzaka evA supArzva jinezvara arihaMtane karela namaskAra che. mATe supArzvajina "aghahara" - pApahartA che. prabhu samyagdaSTi, samyajJAna ApI samyamArga batADI sarva pApathI choDAvanAra ane niSpApa, mukta, siddhAtmA-paramAtmA banAvanAra hovAthI supArzvajina "aghamocana" che. rAI pratikramaNamAM vahelI savAre zrI sImaMdhara svAmIne vaMdanA karatAM duhAmAM gAIe chIe... "rAMka taNI pare raDavaDyo, niradhaNIo niradhAra; zrI sImaMdhara sAhibA, tuma viNa INa saMsAra." A saMsAramAM azaraNane zaraNamAM laI, sAcuM zaraNuM ApI, noMdhArAno AdhAra bananAra, anAthane sanAtha banAvanAra, prabhu, supArzvajina Apa ama nadhaNiyAtAnA dhaNI-zeTha-mAlika cho. Apa to, ApanA A dAsane sevakane, ApanA jevo ja zeTha-mAlika banAvanArA, potAnI padavI AtmA astitvarUpe to che ja paNa vastRtvarUpe oLakhAya to pariNamana sAyuM thavA mAMDe ane astitva vyaktitvarUpe pAMgare. Page #320 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 265 hRdaya nayana nihALe jagadhaNI 5 nijapada - paramAtmapada ApanArA 'dhaNI' cho ! A rIte mukti meLavIne mukta-siddha thayela Apa, ame siddhazilAe paramapade ApanI haroLamAM birAjamAna nahi thaIe tyAM sudhI sAtha nibhAvanAra dharmasArathi-dhamma sArahINa paNa cho ane jagasatthavAha eTale ke 'jagatanA sArthavAha' paNa cho ! 'mukti paramapada' sAtha cho ! AvA paramopakArI supArzvanAtha prabhune ame bhAvabhInA haiye vaMdana karIe chIe !!! supArzvanAtha prabhu e nAma hovAthI vyakti che. paNa temAM rahela Arhattva e pada che. paMca parameSThI'te pada che. vaMdanA padane karavAnI che, nahi ke vyaktine. padanI vaMdanAmAM vyaktinI vaMdanA samAviSTa che. vyaktine paNa vaMdanA tyAre ja thAya che, ke jyAre te padAruDha che. pada te kahevAya ke jemAM padArtha hoya ane padArtha te kahevAya ke jenI pAchaLa paramArtha hoya. Ama pada e tadaMtargata rahela padArtha dvArA AgaLa upara paramArthane prApta karAvavA vaDe paramAtmAnI pratIti karAve che. mATe ja lokottara evA jainazAsanamAM padanuM mUlya adakeruM che. pada e mahAna che. pada e zAzvata che jyAre vyakti azAzvata che. mATe ja prabhu pratimApUjananI pUrvamAM ane pachI paNa siddhacakra bhagavaMtanI pUjA thaI zake che. prabhu pratimA e lAMchanayukta vyaktivizeSano sthApanA nikSepo che jyAre siddhacakrayaMtra e padano ane padArUDha vyaktisAmAnyano sthApanA nikSepo che. siddhacakrayaMtra e to yaMtrAdhirAja che kemake e mokSamArgano nakazo che. kriyA gharmanI paNa rUci saMsAranI che to mokSa nathI kAraNake rAgAdi pariNamana che. Page #321 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI supArzvanAthajI 266 ema aneka abhidhA dhare, anubhavagamya vicAra, lalanA; je jANe tene kare, AnaMdaghana avatAra, lalanA. zrI supAsa88 pAThAMtara : "ema" nA badale "Ai", "jenA badale "jeha" evo pAThaphera che. zabdArtha ? AvI rIte zrI supArzvanAtha tIrthakara bhagavaMta ekathI adhika aneka- ghaNAM ghaNAM, abhidhA eTale nAma-vizeSaNa arthAt nAmAbhidhAnane dharAvanArA che. e badhAM guNavAcaka nAmo che, jeno vicAra eTale ke artha-bhAva anubhavagamya che. arthAt e nAmone emAM rahela bhAvonA anubhavanathI ja vicArI-samajI zakAya ema che. je koI tehane jANe che, samaje che ane caritArtha kare che te AnaMdanA nakkara (dhana) samuha eTale ke sukhakaMdanuM potAnAmAM avataraNaanubhavana kare che ane AvA guNothI pUrNa te vyaktivizeSa te jainazAsanamAM Izvara manAyela che. evA Izvara svarUpa zrI supArzva jinane amAruM nija svarUpa pragaTAvavAnA hetuthI ame samarpita thavApUrvaka vaMdIe chIe !! - lakSyArtha-vivecana : kavivarya yogIrAja gAthA traNathI kalyANa karanAra "ziva' nAmathI, nAma stavanA-guNa stavanAno prAraMbha karI, pIstAlIsa pIstAlIsa guNanAmothI supArzvanAtha prabhunI birudAvalI gAtA gAtA, TheTha sAtamI gAthAmAM kalyANa prApti "mukti paramapada sAtha" nA guNanAmanA hRdayodgAra sahita guNastavanA samApta karIne supAsajinane 45 nAmathI vaMdanA kare che. Ama hari tArA hajAra nAmanI uktine sArthaka kare che. pU.A.zrI. siddhasenadivAkarasUri viracita zrI vardhamAna zakastavamAM 273 guNavAcaka nAmathI zrI mahAvIra paramAtmAnI stavanA karavAmAM gharma kriyA nathI paNa rUci mokSanI che to tyAM mokSamArga che kAraNake rAgAdi pariNamananI hAni che. Page #322 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 267 , hRdaya nayana nihALe jagadhaNI 5 AvI che. svarUpaciMtaka zrIyut panAlAla jagajIvanadAsa gAMdhIe 255 nAmathI paramAtmAnI guNasaMpannatAnI ane enI sAme saMsArI AtmAnI guNahInatAnI yAdI banAvI paramAtmasvarUpanI oLakha karAvI che. je pariziSTamAM joi javA bhalAmaNa che. vyaktinI oLakha saMjJAthI-nAmathI che. paraMtu vyaktitvanI oLakha enA guNathI che. vyaktinI vyakti tarIkenI mahattA enA vyaktitvathI che-guNathI che. bhagavAna, bhagavAna banI jatAM videhI thavAthI vyakti maTI jaI samaSTi banI gayA hoya che. emanI oLakha emanI bhagavattAprabhutA-guNathI ja hoya ! guNIjanane enA guNathI oLakhIe to e guNIjana pratye haiyAnA UMDANamAMthI Adara-bahumAna-sanmAna-aho ! aho ! nA bhAva jAge. ane pachI e bhaktibharyA bhInA-bhInA haiyAnI vaMdanA thAya, e sAcI icchAyoganI vaMdanA-namaskAra thAya. eka vakhata sAcA icchAyoganA vaMdana-namaskAra Ave to AgaLa jatAM te ja bhave ke bhavAMtare zAstrayoganA vaMdana-namaskAra AvavAnI saMbhAvanA rahe; je, sAmarthyayoganI vaMdanAmAM prayANa karAve. e sAmarthya yogamAM vaMdanAthI uparanA praNAma thAya eTale ke pariNamanarUpa vaMdanA thAya! zrI supArzvanAtha prabhune karAyela bhAvapUrvakanI vaMdanAthI ApaNA aMtaramAM rahela paramAtmA ApaNI paryAyamAM pragaTa thAya che. e paramAtmAne pAmavA mATe prema e saMjIvanI che. premanA sparzathI cetana rasarUpa banI jAya che ane rasa e ja paramAtmA che rasezvara che. - dRzya jagatanA sau koi jaDa-cetana padArtho premanA bhAjana che. sau pratye jeo premathI DhaLe che te ja paramAtmAne pAmI zake che. je sadA cetato rahe. caitanya (Atma) bhAvamAM rahe ane jaDa (anAtma) bhAvamAM-pudgalabhAvamAM jatAM aTakAve te cetana. Page #323 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI supArzvanAthajI , 268 adhyAtmamAM vyaktinI vaMdanA nathI. vyaktinA guNane vaMdanA che. guNInI vaMdanAmAM guNanI vaMdanA che. ethI vyaktinuM RSabha, ajita, supArzva nAma gauNa banI jAya che ane guNa pradhAna thaI jAya che. pachI supArzvajina vaMdanAmAM atIta, anAgata, vartamAna covIzI sahita anaMtAnaMta covIzInA sarva arihaMtanI vaMdanA samAviSTa thaI jAya che. namaskAra mahAmaMtramAM guNavaMdanA che. - namaskAra-navakAramaMtra e vizvamaMtra che. maMtra che jainadharmano paNa enI upara kAMI jainadarzanano ijAro nathI. e vizva samastane lAgu paDato maMtra che. AhatyamAM traNe kALa ane traNe lokane samAvI lIdhA che. eka namaskAramAM traNe kALa ane sarvalokamAM rahela sarvavibhUtione sthAna ApavAmAM AvyuM che. jagatanI koI vibhUti e namaskAranI bahAra nathI. mATe namaskAra mahAmaMtranI ArAdhaka jIvarAzithI nirapekSa na rahI zake. navakAra mahAmaMtrasvarUpa paMca parameSThImAM bhAvajagatanI ekatA che. mATe ja e mahAmaMtra dvArA karAto namaskAra tenA ArAdhakamAM jIvamAtra pratye karuNA vahAve che. e mahAmaMtrano gaNanAra ke paMcaparameSThIne namaskAra karanAra ArAdhaka AtmA kyAreya karuNA vihoNo kaThora hoya tevuM na banI zake. A jagata upara vizuddha caitanyanuM sAmrAjya che. parama sAmya avasthAnuM sAmrAjya che. tenuM Adara bahumAna karanAra saMsArathI chUTI siddha banI mokSamAM jAya che. jyAre tenI avahelanA karanAra bhaMjaka saMsAramAM rUle che. eka arihaMtane bhAvapUrvaka namaskAra karAtAM sakala jIva sAthe maitrInA hastAkSara thAya che. maitrInA kolakarAra thAya che. ApaNI maitrI khaMDita che. mATe paramAtmAne karAyela namaskAra sAco nathI. jinabhakti, jIvamaitrI ane RNamukti e traNeno subhaga triveNI saMgama sadhAvo joIe. svarga ke naraka kyAM jAva cho tenuM mahatva nathI paNa kevA sarakAra laIne java cho tenuM mahAtya che. Page #324 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 269 hRdaya nayana nihALe jagadhaNI Wan kavirAjazrI AnaMdaghanajI kahe che ke evI rIte supArzvajina anekAneka nAmAbhidhAnanA dhAraka che. emanA guNo anaMtAnaMta che, tethI emanA anaMtAnaMta nAma che. chatAM pAchA kahevAya che anAmI ! kAraNa ke nAmakarmano nAza thai gayo che tethI have rUpa dhAraNa karavApaNuM rahyuM nathI eTale ke rUparUpAMtaratA nathI paNa nitya ekasvarUpI che tethI arUpI che. arUpI che mATe anAmI che. rUpa che tene nAma che. bhagavAnanuM eka ja rUpa-svarUpa eka ja AkAra che tethI nirAkAra che. ema eka ja nAma che. paramAtmA tethI anAmI che. kAraNa ke pudgala AdhArIta nAmanAmAMtarapaNuM rahyuM nathI. je nAma che te badhA svarUpane ja oLakhAvanArA che. bhagavAnanA badhAMya guNanAmono lakSyArtha eka ja paramAtmA che. vaLI badhAMya guNanAmo sArthaka che ane aviruddha che. saMsArA'tItatattvaM tu paraM nirvANasaMjJitam / tad dhyekameva niyamAcchabdabhede'pi tattvataH / / sadAzivaH paraM brahma siddhA''tmA tathAteti ca / zabdaistaducyate'nvarthAdekamevaivamA''dibhiH / / yogadRSTi samuccaya saMsArathI para evuM nirvANa nAmanuM mokSatattva che. te judA-judA zabdothI bolAtuM hovA chatAM vAstavika rIte eka ja che. - sadAziva, paraMbrahma, siddhAtmA, tathAtA, vigere sArthaka aneka zabdothI te eka nirvANa ja kahevAmAM Ave che. ''darzana jJAna caraNa thakI alakha sarUpa aneka re; nirvikalpa rasa pIjIe zuddha niraMjana eka re...' vastunA sAkSI cho te vastu thaI gaI kahevAya paNa karI ema nahi kahevAya. Page #325 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI supArzvanAthajI 270 - A mAtra nAmoccAra - zabdoccArathI A guNanAmonA vicArane eTale ke tenA artha ke samajane pAmI zakAtuM nathI. athavA to guNInA guNagAna gAvA mAtrathI e guNI jevAM guNI thavAtuM nathI. e guNInA guNone jIvanamAM caritArtha karavAthI, jIvana guNamaya banAvavAthI, guNano upabhoga-guNavedana-guNa anubhavana karavAthI guNagamyatA eTale ke guNasukha-guNAnaMda anubhavAya che. gaLapaNa gaLI vAnagIone mIThAi samajavI e viSaya pratibhAsajJAna che. pratyeka mIThAIne tenA viziSTa nAmathI jAte oLakhavI te svarUpajJAna che. paraMtu mIThAi, jAte khAine teno rasAsvAda mANavo te tattvasaMvedana che. AtmA viSenA AtmajJAnamAM viSaya pratibhAsa ane svarUpajJAnathI AgaLa vadhI tattvasaMvedana sudhI pahoMcIe to AtmAnuM AsvAdana eTale ke AtmAnaMda mANavA maLe. cothAthI chaThThA guNaThANe AtmAnaMda cakhAya che. sAtamA guNaThANe AtmAnaMdamAM ramAya che. 8mAthI 12mA guNaThANe AtmAnaMda maNAya che ane 13mA guNaThANA pachI AtmAnaMdamAM rahevAya che. je koI guNI zrIsupArzvanAtha tIrthaMkara paramAtmAne vaMdana karIne emanA nAmanA guhyArthane-guNArthane jANaze ane potAmAM e guNanuM avataraNa karaze teno avatAra AnaMdaghana avatAra thai jaze !!! stavana racayitA, jJAnI, bhaktayogI, AnaMdaghana ane sAthe stavananA pAThaka amo, amArA AnaMdaghana supArzvajinane svayaM AnaMdaghana banavA vaMdIe chIe !!! ajJAnI nATaka kare che tethI tenA saMsArano aMta nathI Avato. Page #326 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 271 - hRdaya nayana nihALe jagadhaNI 8 zrI caMdraprabha jina stavana rAga kedAro tathA goDI .... "kumArI rove, AThaMda kare, ane koI mukAvuM." e dezI dekhaNa de re, sakhI! mune dekhaNa de, caMdraprabha mukhacaMda, sakhI upazamarasano kaMda, sakhI, gata kali-mala-duHkhadaMda. sakhI01 suhama nigode na dekhIo, sakhI, bAdara atihi visesa; sakhI puDhavI Au na lekhiyo, sakhI, tela-vAu na lesa. sakhI02 vanaspati ati ghaNa dihA, sakhI, dITho nahIM ya dIdAra sakhI bi-ti-cauriMdI jala lIhA, sakhI, gatasakti paNa dhAra. sakhI03 sura tirI niraya nivAsamAM, sakhI, manuja anAraja sAtha, sakhI, apajatA pratibhAsamAM, sakhI, catura na caDhIo hAtha. sakhI04 ima aneka thaLa jANIe, sakhI, darisaNa viNu jinadeva, sakhI AgamathI mata ANIe, sakhI, kIje niramaLa seva. sakhI05 niramaLa sAdhu bhagati lahI, sakhI, yoga-avacaMka hoya; sakhI kriyA-avaMcaka tima sahI, sakhI, phaLa-avaMcaka joya. - sakhI06 jJAnI nATaka jue che tethI tenA saMsArano aMta 'The End' Ave che. Page #327 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Dao-oooooooooh CD - 222222XSSSS TN CHAND.R.A.PRA. BHIS W. Camenopen adinARAM CCCCCCCCC CCCOvavavava COOOOOOOO COOOXOXOXOXOadoo poteocxccccc bAyatakaopana COCOCCOccord vana candraprabha-prabhozcandra-marIci-nicayojjvalA / mUrtibhRttaM-sitadhyAna-nirmiteva zriye'stu vH|| // 4 // Page #328 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nAma : 8 mA zrI caMdra prabhu lAMchana : caMdra rAzi : vRzcika gaNa : deva mAtA : lakSmaNA , pitA : mahAsena , garbhavAsa : e-9 dIkSA paryAya : 1 lAkha pUrvamAM 24 pUrvIga ochA A sarva AyuSya : 10 lAkha pUrva * samyaktva pAmyA pachInI bhava saMkhyA : 3 bhava cyavana kalyANaka nakSatra sAthe : anurAdhA zrA. va.8 caMdraprabha svAmIjI janma kalyANaka nakSatra sAthe : anurAdhA mAna. va.1 2 dIkSA kalyANaka nakSatra sAthe : maitreya mAga. va.13 kevaLajJAna kalyANaka nakSatra sAthe : anurAdhA mahA 4.9 - nirvANa kalyANaka nakSatra sAthe : zravaNa zrA. va.9 janmanagarI : caMdrAnanA (caMdrapurI) dIkSAnagarI : caMdrAnanA (caMdrapurI) kevaLajJAnanagarI : caMdrAnanA (caMdrapurI) nirvANabhUmi : sammatazikhara Page #329 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI caMdraprabha svAmIjI 272 preraka avasara jinavarU, sakhI, mohanIya kSaya jAya, kAmitapUraNa suratarU, sakhI, "AnaMdaghana" prabhu pAya. sakhI) sakhI07 pUrvanA stavanomAM paramAtmA zuddha, pUrNa, nitya, sthira, svarUpa che te jaNAvyA bAda, evA sAcI oLakha sahitanA paramAtmAnA darzana jIvane keTalAM durlabha che te A stavanamAM jaNAve che. paramAtmAnI enA paramAtmasvarUpa sahitanI oLakhANa sadgurUnA yoga thAya che. e oLakhAyeluM paramAtmasvarUpa evuM ne evuM ja, jevuM zuddha oLakhAyuM che tevuM, potAmAM paNa sattAgata rahela che ane te prayatna karavAthI dharmapuruSArtha-mokSapuruSArthathI paryAyamAM pragaTa karI zakAya che, tenI jANa thatAM ane khAtrI thatAM jIvamAM te mATenI rUci jAge che. rUci jAgatA tenI prApti mATe prayatnazIla thAya che. paramAtmatva prAgaTya eTale ke mokSanI prApti jenA kAraNe thAya che te mokSaprAptinA cAra aMgone durlabha jaNAvyA che. 'vattAra paramA , kuntahALIda nestuLo - bALusatta suDDA , saMmabhi variyA 1) saMgni paMcendriya manuSyapaNuM, 2) su eTale vItarAgavANInuM zravaNa ke jinavacananuM zravaNa, 3) sAMbhaLelA tattvanI zraddhA 4) saMyamamAM eTale ke mokSamArge vIryanuM pravartana A cAra atyaMta mulyavAna durlabha jaNasa che. prathamanI be saMpadA akAma nirjarA ane puNyAI karIne paNa prApta thaI zake che "bahu puNyakerA puMjathI, zubha deha mAnavano maLyo..." AtmAmAM evI kalpa zakti che ke e jevuM ciMtave che tevo thAya che. Page #330 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 273 = hRdaya nayana nihALe jagadhaNI pachInI be saMpadA tattvazraddhA ane mokSaprApti mATeno puruSArtha e darzana mohanIyakarma ane cAritramohanIyakarmanA kSayopazamathI anukrame prApta thAya che. pU. devacaMdrajI mahArAjA paNa mahAvIra stavanAmAM gAya che.. svAmi-guNa oLakhI, svAmIne je bhaje, darisarNa zuddhatA teha pAme; jJAna cAritra tapa, vIrya ullAsathI, karma jhIpI vase muktidhAme.... tA20 prabhu darzanano yoga maLyo che to mane have prabhunA-paramAtmAnApUrNAtmAnA darzana karavA de evI vinaMti cetanA potAnI sakhI sumatine kare che. anAdinI aMdhakAramaya kRSNapakSanI dazAmAM prabhunA darzananA yoga thI huM vaMcita (rahita) rahI chuM. have kAMIka yoga thayo che. zuklapakSano AraMbha thayo che. thoDA samaya mATe thoDA lokone dekhAI jatI. bIjanI caMdrarekhA mane dekhAI che. caMdraprabha paramAtmAnA darzanano joga thatAM he sakhI sumati! mane-cetanAne mArA cetananI jhAMkhI kaMI che; to have pUrNimAnA puraNamAsI caMdra sudhI pahoMcADanArI A caMdrakalAnAM darzana he sakhI! tuM mane karavA de. caMdraprabhasvAmInA mukhanuM darzana aMdhakAramAMthI prakAzamAM ane prakAzamAMthI pUrNaprakAza tarapha laI janAra zuklapakSanA caMdranI kalA jevuM che. caMdraprabhasvAmInA mukhanuM darzane AtmavikAsanI jhalakane ApanAruM temaja pUrNa Atmatattvane pAmavAnI taDapana-talapa jagADanAruM che. AvI taDapanatalapa jagADavAno jemAM prayAsa karAyo che; te ja yogIrAjazrI AnaMdaghanajInuM A AThamAM zrI candraprabhasvAmInuM stavana. . dekhaNa de re, sakhI ! mune dekhaNa de, caMdraprabha mukhacaMda, sakhI, upazamarasano kaMda, sakhIgata kali-mala-dukhadaMda. sakhI. pAThAMtare eka pratamAM "caMdraprabha mukhacaMda, sakhi morne dekhaNa de ema A stavananI zarUAta karI che. bIjI pratamAM "caMdraprabha mukhacaMda sakhI mo AtmA sivAyanuM je kAMI karo cho tenuM phaLa mRtyu samaye zuM Avaze? A vicAryuM che? viyAro !! Page #331 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI caMdraprabha svAmIjI 274 dekhaNa de' e pramANe zarUAta karI che. "kali'nA sthAne "kalI che. upazamarasano kaMda..." paMktinI sAthe "seve suranaraaMda' pATha joDela che. zabdArtha dekhaNa de - darzana karavA de - jovA de ! he sakhI sumati mane jovA to de candraprabhunA mukhacandrane ! upazamarasa-zAMtarasanA kaMda-mULane he sakhI! dekhaNa de ke jemAMthI kali eTale ke kila arthAt kila jevI kALAza ane cIkAza tathA melamalinatA temaja taMdratAnuM-avaDhavanuM duHkha dUra thaI gayuM che. lakSyArtha-vivecana : he sumati ! candraprabhasvAmInA pUrNimAnA candra jevA mukhane nihALavAno apUrva avasara prApta thayo che, to have mane emanA mukhanuM darzana karavA de! pharI pharIne dharAI dharAIne mane emane nihALavA de evo Agraha, "mune dekhaNa de"nI punaruktithI cetanA sumati AgaLa karI rahI che. cetanA potAnI sakhI sumatine Ultimatum - chellI cetavaNI ApatI hoya ema kahe che. "kyAM to tuM jJAnadhArAmAM akhaMDa sthira rahIne mane mArAmAM rahelAM mArA paramAtmA - mArA zuddha cetananA darzana karAvI de. athavA to "mammadayANa"- mArgadAtA-mArgadarzaka evA vItarAgasarvajJa-nirvikalpa-sarvadarzI bhagavAna zrI candraprabhanA sarvathA nirAvaraNa mukhacandranA koIpaNa rIte eka vAra to darzana karAvI de !" candranI prabhAthIya adhika nirmaLa prabhAvALA mukharUpa candraprabhanA darzananI tAlAvelI batAvatA kavirAje zleSa alaMkArathI caMdraprabha nAmanI sArthakatA batAvI che. candraprabhanA darzananI IcchA dvArA kavivarya yogIrAja ahIM nAma avinAzIne khAtara vinAzIne choDavAnI taiyArI nathI to tyAM sudhI AtmA hAtha Avaze nahi. Page #332 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 275 hRdaya nayana nihALe jagadhaNI Wan sthApanA-dravya nikSepAthI AgaLa vadhI paramAtmAnA sAkSAtkAra eTale ke bhAva paramAtmAnA darzananI utkaMThA dekhADe che. sAthe sAthe bhAvasvarUpa paramAtmAnI eTale ke paramAtmabhAvanI sAcI oLakhanI abhilASA vyakta kare che. A candraprabha paramAtmAne nIrakhatA ja ema thAya che ke A to 'upazama rasano kaMda...'' jANe upazama rasanuM mULa che-gaMgotrI che ! jyAMthI zAMta vItarAgarasanA vaheNa vahyAM kare che. daLadAra, mIThI, madhurI cIjane 'kaMda' tarIke oLakhavAmAM Ave che ke jene jotAM ja moDhAmAM pANI chUTe. bhagavAnanA darzana, AvA upazamarasanA kaMda. samAna che, je jonArAnA cittane paNa zAMta-prazAMta-upazAMta-prasanna banAve che ane evA banavA mATenI preraNA Ape che. e evuM darzana che ke jene jovA sura, nara, indra paNa AkarSAya che ane temanA vaDe sevAya che-pUjAya che. prabhu ''upazama rasano kaMda'' che kAraNa ke ''gata kali-mala-duHkhadaMda... che. rAga-dveSarUpI kALI cIkaNI kila, karmarUpI AvaraNono mela-kacaro ane tethI sukha-duHkha, zAtA-azAtA; rati-ati; jaya-parAjaya; lAbha-nukazAna; janma-maraNa; Adi dvaMdva eTale ke dvidhA-avaDhava TaLI gaI che. mizratA maTI gai che ane zuddhatA - advaitatA - nivruddhatA pragaTa thai gaI che. sApekSatA, pratipakSatAthI para evI nirapekSatA-nirAvaraNatA AvI gai che. 21 bhagavad gItAmAM zrIkRSNa paNa arjunane uddezIne kahe che. " / / nirdo hi mahAvAto, suvaM vandhApramukhyate||' he mahAbAhu-arjuna ! dvaMdvAtIta thayelA mahApuruSo karmonA baMdhanamAMthI sukhapUrvaka chUTakAro pAmI jAya che. gharmIne badhuM bagaDe te poSAya paNa bhAva bagaDe ane AtmAmAMthI dRSTi-upayoga khase te na poSAya Page #333 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI caMdraprabha svAmIjI 276 dvaitatA che tyAM dvaMdvatA che. dvaMdvatA che tyAM dvaMdva eTale ke saMgharSayuddha che. nirdedvatA che tyAM advaitatA che. advaitamAM saMgharSa nathI ane tethI tyAM saMkaleza nathI. saMgharSa-saMkaleza na hoya tyAM sukha ja hoya. e du:kharahita nirbheLa sukha hoya tethI te AnaMda kahevAya ke jyAM pratipakSa nathI. jyAM dvaitatA che tyAM dvaMdratA che ane jyAM advaitatA che tyAM nirdedratA che. te mATe nami rAjarSinuM dRSTAMta vicAravA yogya che. suhama nigode na dekhIo, sakhI bAdara atihi visesa; sakhI0 puDhavI Au na lekhiyo, sakhI teu-vAu na lesa. sakhI02 pAThAMtare 'suhama'nA sthAna 'suhuma', 'visesa'nA sthAne 'vizesa', 'atihi'nA sthAne 'atihI', lekhiyo'nA sthAne 'leSIo', 'na lesa'nA sthAne 'na deza', 'Au'nA sthAne 'Ana' evo pAThaphera maLe che. zabdArtha : suSama-suhuma nigode eTale ke narI AMkhe dekhI na zakAya tevI avyavahArarAzinA avatAramAM, sUkSmathI ghaNI vizeSa eTale ke vadhu vikasita bAdara nigodanI vyavahArarAzi je AMkhethI joi zakAya che tevA avatAromAM; ethI AgaLa puDhavI-pRthvIkAya, Au-aplAya, teukAya-tejaskAya-agninA ekendriya jIvanA ane vAu eTale ke vAyukAyanA ekendriyapaNAnA avatAramAM; A caMdraprabhasvAmInA mukhacaMdrane meM dekhIo eTale joyo paNa nathI ane lekhiyo eTale jANyo paNa nathI. lezamAtra eTale ke dezathI ke aMzathI shejapaNa joyo ke jANyo nathI. lakSyArtha-vivecana : anAdi anaMtakALathI jIva karmanA dhakke caDhelo che. ajJAnanA - mithyAtvanA aMdhakAramAM- kRSNapakSamAM athaDAI rahyo che, phUMTAI rahyo che. avyavahArarAzimAM Ama anaMtakALa rahyo. have tyAMthI pUrNajJAnamAMthI pUrNa AnaMda Ave. apUrNajJAnamAMthI apUrNa AnaMda Ave. Page #334 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 277 hRdaya nayana nihALe jagadhaNI Wan bhavitavyatAe bahAra nIkaLI vyavahArarAzimAM AvyA pachI paNa je aphaLAyo-phaMgoLAyo-pIlAyo-pIsAyo-TIcAyo-athaDAyo-kUTAyo che; te bhavabhramaNanI bhaTakAmaNanI vyathAnI kathA; adhyAtmayogI kavi ziromaNi AnaMdaghanajI havenI A gAthA be, traNa ane cAramAM karI rahyAM che. sUkSma nigoda eTale je narI AMkhe, sthUla-dRSTie, nahi dekhAtI evI caitanyanI atyaMta nikRSTa avasthA che, te avyavahArarAzinI jIva sRSTi che; jene divyajJAnI ane kevaLajJAnI ja dekhI zake che ane jANI zake che. eka zvAsozvAsa levAya teTalA TUMkA samayamAM sUkSma nigodanA jIva sattara vakhata janmamaraNa pAme che ane aDhAramI vakhata janme che.. e e sUkSma nigodanA avyavahArarAzinA jIvane eka mAtra sparzendriya che. AMkha paNa nathI ane mana paNa nathI. tethI prabhu paramAtmA tyAM dekhavA paNa nathI maLyA ane prabhunI prabhutA eTale ke paramAtmatva jANavA paNa maLyuM nathI. eka jIva ziva-siddha thatAM, te koika ajJAta siddhabhagavaMtanI kRpAe ane mArI bhavitavyatAe karIne, anaMtI jIvarAzimAMthI huM e avyavahArarAzinI sUkSma nigodamAMthI bahAra nIkaLI vyavahArarAzinI bAdara nigodamAM Avyo. gADha aMdhakAramAMthI bahAra AvavA chatAM aMdhakAra to rahyo ja. ahIM paNa na AMkha maLI, na mana maLyuM. mAtra sUkSmatAnI apekSAe pramANamAM vikasita bAdaratAnI dazAne pAmyo. chatAM paramAtmAnA darisaNa ane samajaNanI atyaMta vizeSatA-apUrvatAthI to huM saMpUrNapaNe vaMcita ja rahyo. chuMdAto-pIlAto-pIsAto-cagadAto-kacaDAto bAda nigodamAMthI jIva jAtano avinAzI hovAthI ajJAnatAmAM paNa vinAzImAMthI ya avinAzInI jAtanuM sukha zodhe che. Page #335 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI caMdraprabha svAmIjI 278 akAma-nirjarA karato nadI goLa pASANa nyAye pRthvIkAya, aplAya, teukAya, vAukAyamAM Avyo. ahIM paNa ghaNuM ghaNuM rIbAyo. A dazAmAM paNa mArA lalATe prabhudarzananA lekha lakhAyA nahotA. prabhunA darisaNa ane prabhutAnI samajaNathI hajI huM ghaNo ghaNo dUra hato. kAraNa ke tyAM paNa caitanyanI vikasita-dazA nahotI. vanaspati ati ghaNa dihA, sakhI dITho nahIM ya dIdAra; sakhI0 bi-ti-caCriMdI jala lIhA, sakhI gatasanni paNa dhAra. sakhI03 pAThAMtare 'ghaNa'nA sthAne 'ghaNI', 'dihA'nA sthAne 'dIhA', 'cariMdI'nA sthAne 'cauraMdI', 'paNa'nA sthAne 'pINa' evo pAThaphera che. zabdArtha : ati dIrgha AyuSyakALavALI vanaspatikAyanI avasthAmAM paNa jhADapAna thaDa mULa tarIke ati ghaNA dilhA-divaso pasAra karyAM. paraMtu tyAM paNa e vyakta sparzendriyanA ekendriyapaNAmAMya prabhu tArA dIdAradarisaNa to nahi ja thayA. jala lIhA - pANImAM kADhelI lITI, jeTalA alpakALamAM bhUMsAI jAya teTalA alpakALanA beindriyapaNA, teindriyapaNA, caurendriyapaNAne pAmyo. AgaLa vadhI gatasanni eTale ke asaMjJI paMcendriyapaNAne paNa pAmyo. AMkha to maLI paNa saMzIpaNuM eTale ke mana nahi maLyuM, tethI huM prabhu tane dhArI zakyo nahi. arthAt oLakhI samajI zakyo nahi. lakSyArthI-vivecana : ati dIrgha AyuSyakALavALA vanaspatikAyapaNAne pAmyo. jhADa, choDa, vela, pAna, phaLa, phUla, thaDa, thaDiyA, DALa-DAkhaLA, mULiyArUpe ekendriya vanaspatikAyapaNAne pAmyo. phaLa ajJAnIne rAgamAM sukha dekhAya che. jJAnIne rAgamAM duHkha dekhAya che. Page #336 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 279 hRdaya nayana nihALe jagadhaNI phUlAdipaNe ApanA sparzanane to pAmyo paraMtu ApanA dIdAra - ApanI jhalaka to mane nahi ja maLI. ghaNano artha khImajIbApAe luhAranI koDhamAM garama loDhAne AkAra ApavAne TIpavA mATe je hathoDo vaparAya che, te karyo che. divAno artha dIdhA karyo che ke dIThA karyo che. - vanaspatikAyamAM ghaNanA ghA dIdhA ke ghaNanA ghA sahyA. vanaspatikAyamAM jIvane ghaNA ghaNA ghaNanA ghA jevA duHkho veThavA paDatAM hoya che. vRkSone kuhADInA ghA sahana karavA paDe, cUlAmAM ane ciMtAmAM baLavuM paDe, dAtaraDAthI kapAvuM paDe, cUMTAvuM paDe, niMdAvuM paDe. Ama vanaspatinA AyuSya paNa lAMbA ane duHkha paNa ghaNA. anaMtakALanI apekSAe to jalamAM kADhelI lITI paLa mAtramAM bhUMsAI jAya eTalA alpakAlIna AyuSyanA jaLo, porA, aLasiyA, zaMkha, koDA, gaMDolArUpe beIndriya jIva tarIke utpanna thayo. kAnakhajUrA, mAkaDa, kIDI, UdhaI, IyaLa, ghImela, dhaneDA Adi teIndriyapaNAne pAmyo. vIMchI, bagAI, bhamarA, bhamarI, tIDa, mAkhI, DAMsa, macchara, karoLIyA Adi cAra IndriyavALA jIva tarIke paNa utpanna thayo. eka bhava pUratuM temanuM AyuSya anukrame bAra varSa, ogaNapacAsa divasa ane cha mahinAnuM hoya che. sakhI sumati ahIM paNa mane prabhunA dIdAra jovA nahi maLyA. AgaLa vadhIne paMcendriyapaNAne paNa pAmyo. paraMtu mana na maLyuM. gatasani eTale ke saMkSipaNA rahita asaMgni paMcendriyapaNuM dhAraNa karyuM. caurindriya, paMcendriyapaNuM maLyuM. AMkha to maLI paNa mana na maLyuM. tyAM AyuSya mAtra aMtarmuhUrtanuM hoya che. eTale prabhunA dIdAra (darzana) kevI gugama vinA dravyadaSTi samajAya nahi ane dravyadaSTi vinA samyagdarzana Ave nahi. Page #337 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI caMdraprabha svAmIjI 280 rIte karI zake? dIdAra kare to mana na hovAthI te dIdArane dhAre-dhAraNa kevI rIte kare? samaje paNa kema? sura tirI niraya nivAsamAM, sakhI, manuja anAraja sAtha; sakhI) apajanA pratibhAsamAM, sakhI, catura na caDhIo hAtha. sakhI...4 pAThAMtare "nivAsanI jagAe "nIvAsa", "anAjanI jagAe anArija', "apajattA'nI jagAe "apajatA', "catura na'nI jagAe "catura nara', 'hAtha'nI jagAe 'hAthI" evo pAThaphera che. - zabdArthaH sura eTele deva arthAt devatA. emAM asurono paNa samAveza thaI jAya. bhavanapati, vyaMtara, jyotiSka ane vaimAnikanA devo; tirI eTale tiryaMca arthAt samUrchAima jaLacara, garbhaja jaLacara, catuSpada sthaLacara prANI, pakSI-khecara, uraparisarpa, bhUjaparisarSa niraya eTale sAteya nArakInA nArako; e badhIya gatimAM nivAsa karatAM eTale te sthAnakomAM rahetAM he sakhI ! mane prabhu-darzana nahi thayA. anAraja eTale anArya arthAt Arya-uttama nahi evA hIna-pApI-hiMsaka-svArthI vilAsI manuja-manuSyanA avatAramAM paNa ane anAryanA tathA anAryatAnA sAtha-saMgAthamAM paNa prabhunA darzana he sakhI ! huM pAmyo nahi. apajatA eTale aparyAptadazAmAM ane pratibhAsamAM eTale ke paryAptaavasthAmAM paNa vibhAvadazAthI yukta hovAnA kAraNe arthAt dharmAdharmanA ke heya-upAdeyanA vivekanA abhAvamAM paNa sakhI! e catura eTale ke zuddha zANo-kevaLajJAnI cetana mAre hAtha na lAgyo. mane e caMdraprabhanA darzana kyAreya na thayA enA darzanano apUrva avasara Aje ja hAtha caDyo che to he sakhI! have mane e dekhaNa de !!! enA darzana karavA de !!! manuSyabhavamAM paisA ane saMyogane AghAra mAnIne nahi paNa AtmA ane AtmAnA guNonA AdhAre ja jIvavA jevuM che. Page #338 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [281 - hRdaya nayana nihALe jagadhaNI lakSyArtha-vivecanaH sura arthAt bhavanapati, vyaMtara, jyotiSa ane vaimAnika devalokanA devanivAsamAM paNa che sakhI sumati ! mane paramAtmA caMdraprabhanA mukhacaMdranA darzana nathI thayA. devalokanA devo asaMkhya che. emAM eka mAtra asaMkhyAtamAM bhAganA ja devo samakita-daSTi hoya che jene devalokanA divya sukho paNa duHkharUpa lAge che. e samakitI deva-devIo devalokanA bhavanomAM ane vimAnomAM AvelA caityomAM devadarzanane pAme che. eTaluM ja nahi paNa teo samavasaraNa AdinI racanAmAM paNa bhAga le che. bhAvajinezvara ' bhagavaMtanI sevAmAM hAjara rahe che ane dezanA paNa sAMbhaLe che. tIrthakara bhagavaMtanA kalyANakonI paNa utsAhabhera ThAThamAThathI ujavaNI kare che. pArzvanAtha bhagavAne devanA bhavamAM paramAtmAnA kalyANakonI ujavaNI - atyaMta bhAvollAsapUrvaka caDatA pariNAme karI hatI, tethI pArzvanAtha prabhunA bhavamAM atyaMta saubhAgya ane AdeyapaNAne pAmyA hatA. anuttara devavimAnavAsI devo to niraMtara AtmaciMtanamAM ja rahe che. e devo tathA lokAMtika devo to mAnavabhava pAmIne eka ja bhavamAM mokSa meLavanArA hoya che. chatAMya AvA devone icchA mAtrathI icchitanI prApti ane tRpti hovAnA kAraNe tathA mULa zarIre, mULa devanivAsamAM vAsa karatAM hoya che ane uttara-vaikriya zarIre devAdhidevanI sevA dezanA AdimAM hAjara hoya che; tethI evA devone paNa prabhudarzanano yoga thavA chatAM, teo viratidhara sAdhaka banI paramAtma pragaTIkaraNano prayoga karavA asamartha hoya che. Ama devalokanI devatAI-puNyAI prabhudarzana to karAve che ane kyAreka graMthibheda dvArA samyagdarzana paNa karAve che. chatAM bhAvAtmaka ke dravyAtmaka viratino sparza thavA detI nathI. bAkI mithyAtvI deva devIo to viSayAsaktimAM eTalA mazagula AtmAne enA maulika svarUpamAM Doing-karavApaNuM-thavApaNuM nathI paNa * Being-hovApaNuM ja che tethI tene astikAya kahela che. Page #339 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI caMdraprabha svAmIjI 282 hoya che ke emane to prabhudarzana paNa nathI hotA ane prabhusevA paNa nathI hotI. tirI arthAt tiryaMcapaNAmAM to jIvane eTalI badhI lAcArI, parAdhInatA ane aviveka hoya che ke emane paNa prabhudarzanano yoga thato nathI. koI pUrva puNyAI ke RNAnubaMdhanA kAraNe caMDakauzika nAga, kalikuMDa tIrtha jenA kAraNe banyuM te, kAdambarI vananA hAthIne, munisuvratasvAmI jene bodha pamADavA sAme cAlI vihAra karIne AvyA, te bharucanA azvane prabhudarzanano yoga sAMpaDe che. dezaviratidhara paNa bane che. devagatine pAme che paraMtu sarvasaMga parityAga karI paramAtmapada pAmavA mATe bhAgyazALI thatA nathI. nArakInA jIvone to sajA ja bhogavavAnI hoya che. pUrNa parAdhInatA ane duHkha nimagnatA hoya che. nArakInA nArakone prabhudarzananI koI saMbhAvanA ja nathI hotI. jyAM darzana ja nathI, zruti ke zravaNa ja nathI tyAM samajaNa, zraddhA ane AcaraNa kyAMthI hoya ? pAMce. IndriyonI paripUrNatA sahitano saMjJI manuSya avatAra to maLe che paNa anAryadezamAM ane koLI, bhaMgI, mAchImAra, pAraghI, kasAi jevAM anAryakuLamAM maLe che. kadAca bhAgyayoge janama AryadezamAM AryakuLamAM maLe che paNa saMga anAryano hovAthI vANI, vicAra, vartanamAM anAryatA hoya che.. AvI devalokanI viSayAsaktatAmAM, narakanI parAdhInatA ane duHkhanimagnatAmAM, tiryaMcanI lAcAra, vivekahInatAmAM ane manuSyabhavanI aprajJApanIya anAryatAmAM prabhudarzana, prabhutAnI samajaNa ane prabhutAnuM pariNamana kevI rIte hoya ?!! Doing-karavApaNuM kharI paDe ane Being-rahe che te ja mokSa che. Page #340 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 283 - hRdaya nayana nihALe jagadhaNI - ajJAnapaNAmAM AtmAe anaMtakALa vItAvyo. ajJAnane vaza thaI ghora pApo karyA. svabhAve catura hovA chatAM caturAI cUkI gayo. saMsAranI mAyAmAM badhuM karIne paNa ekaluM pANI ja valovyuM. cetana catura thaI cUkyo, nija guNa mohavaze mUkyo.. cetana) AvI mArI anaMtakALanI ApavItI hatI. A mATe sakhI tane pharI-pharI kahuM chuM ke kyAreya nahi maLela evA A apUrva darzana maLyA che to "sakhI mune dekhaNa de, caMdraprabha mukhacaMda..' darzanamAM mane khalela nahi pahoMcADa-aMtarAya na kara ! ' apajatA eTale ke labdhi aparyAptadazAmAM jyAM janmatA pahelA ja garbhadazAmAM mota che, vaLI jyAM lUlA pAMgaLA AMdhaLA baherA bobaDApaNAnI vikalAMgatA che, tyAM paNa prabhudarzana ane prabhutAnI samajaNa pariNamananI duSkaratA che. badhuMya barobara maLe che to pratibhAsatA che. dharmAdharmanI samaja ke heya-upAdeyano viveka nathI to tevI ajJAna, vibhAvadazAmAM paNa prabhudarzana kadAca thAya che paraMtu prabhutAnA darzana nathI thatAM. he sakhI! caMdraprabhasvAmI evA to catura ane cakora che ke uparokta ayogya-apAtrane sahajAsahaja hAtha caDhe ema nathI. paraMtu te sumati sakhI! mane cetanA cakorIne e cetana cakoranA darzanano apUrva lAbha maLyo che, to have mane enA dharAI dharAIne darisaNa karavA de ! mane enI pAkkI oLakha karavA de ! mane maherabAnI karI enI sAthe ekAtmatA sAdhavA de! koI dhanya paLe yogIrAjajIne prabhunA sAkSAt darisa thaI jatAM Doing-karavApaNuM e saMsAra che Becomming-banavApaNuM-thavApaNuM e mokSamArga che jyAre Being-hovApaNuM e zuddhAtmAvasthA che. mokSa che. Page #341 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI caMdraprabha svAmIjI 284 ane emAM tanmaya banI jatAM, aMtarAtmA sAthe saMdhAyela ekAtmakatAmAM bAdhakatA nahi pahoce, te mATenA sAdhakanI sAdhakatAnA-apramattatAnA A hRdayodgAra hoya evuM jaNAya che ! Ima aneka thaLa jANIe, sakhI, darisaNa viNu jinadeva sakhI AgamathI mata ANIe, sakhI, kIje niramaLa seva. sakhI05 pAThAMtare "jANIe" ne badale "jANII', 'viNa'nA badale 'viNa', mata'ne badale "mati', kIjenA badale "kIje, vaLI "mati'nA badale "mana" tathA "ANIe" nA badale "yANIe" evo pAThaphera maLe che. zabdArtha : Ima eTale ke A prakAre anekAneka sthaLe arthAt corAzI lAkha jIvAyonimAM, cauda rAjalokamAM jinadevanA darisaNa vinA meM rakhaDapaTTI ja karI che. kyAMya ArovAro Avyo nathI. have to AgamathI eTale ke zAstra parikarmita mata eTale mati banAvIne e jinezvaradevanI sevAthI matine nirmaLa eTale ke avikArI banAvavAnuM he sakhI sumati! huM vicAruM chuM ! lakSyArtha-vivecanaH "sAta lAkha sUtramAM jaNAvyA mujaba jIvane utpattinA sthAna eTale ke yoni 84 lAkha che. jIvanA bheda pa63 che. sUkSma nigodanI avyavahAra rAzimAMthI, koI eka jIva mokSa pAmI siddhAtmA thatAM potAnI bhavitavyatAno paripAka thavAthI eka bhavyajIva ke abhavino jIva sUkSma nigodanI avyavahArarAzimAMthI nIkaLIne vyavahArarAzimAM Ave che. jAtibhavyano jIva koI kALe sUkSma nigodanI avyavahArarAzimAMthI bahAra nIkaLI zakanAra nathI. te jAtibhavyanI. Akho saMsAra karmaNI prayogathI cAle che. "je thavAkALe thavA yogya' thaI rahyuM che teno kartA banIne ajJAnI kartarI prayogathI marI rahyo che. Page #342 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 285 hRdaya nayana nihALe jagadhaNI Wan bhavitavyatA ja tevA prakAranI che. je bhAgyazALI jIva bahAra nIkaLe che, te bahulatayAe kramika vikAsa sAdhato sAdhato bhavya hoya to mokSa pAmI siddhapade birAje che. abhavya hoya che te jIva mokSa tattvane mAnato nathI. eTale mokSa mATenI tenI rUci paNa nathI hotI ane prayatna paNa nathI hoto. tethI tevA abhavyanA jIvano kadI mokSa thato nathI. ene anAdinI anaMtakALanI bhaTakAmaNa-bhavabhramaNa hoya che ane te anaMtakALa sudhI cAlu ne cAlu ja rahe che. nadIgoLapASANa nyAye jIva akAma nirjarA karato karato coryAsI lAkha yonimAM paribhramaNa karyA bAda jyAre saMskAra yukta mAnavanA khoLiyAne meLave che, tyAre ja te jIvane vicArazaktinI sAthe vicAravinimaya thaI zake evA zruta- bhASAno yoga thAya che. e zrutanA baLe ja enI matino vikAsa thAya che. pachI ja te sakAma nirjarA paNa karato thAya che. karmanI 70 koTAkoTInI utkRSTa karmasthiti ghaTatI ghaTatI eka koTAkoTIthI kaMika nyUna thAya che, tyAre te jIvane dharma karavAnI eTale ke AtmavikAsanI sAmagrI maLe che. A ja batAve che ke keTalAM badhAM dIrghakALa pachI, keTalAM badhAM karmonI akAma nirjarA pachI bahu bahu puNyarAzi bhegI thAya che, tyAre jIvane dharmasAmagrInA darzana thAya che. nAma-sthApanA-dravyanikSepAthI bhagavAna maLe che. have A maLelAM sAdhanomAM bhAva bhaLe che to sAkSAt bhAvasvarUpe vidyamAna bhagavAnano bheTo thAya che, ke jenA AlaMbane svayaM bhagavAna thavAya che. athavA to, svayaMnA bhAvo evA parAkASTAnA thAya che ke, mAtra sAdhanothI ja utkRSTa sAdhanA bhakti karI svayaMsiddha thai jAya che. A bhavabhramaNa eTaluM badhuM dIrghakAlIna che ane eTaluM badhuM kalpanAtIta kSetravyApI che ke tethI vairAgya zatakamAM jaNAvavuM paDyuM ke.... potAnA bhAvane bagaDavA na de te vyavahAragharma. potAnA bhAvane jotAM zIkhave te Atmadharma. Page #343 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI caMdraprabha svAmIjI 286 * na sA jAI na sA joNI, na taM ThANaM na taM kulaM / __na jAyA na muA jattha, savve jIvA annNtso|| evI koI jAti, yoni, sthAna, kuLa nathI jyAM sarva jIvoe anaMtIvAra janma maraNa nahi karyA hoya. jo kSetranI ATalI cauda rAjaloka jeTalI virATa lokavyApakatA hoya to pachI e janmamaraNamAM anaMtAnaMta kALa pasAra thAya emAM navAI zuM ?! AvA badhAya janma-maraNanA bhavanA pherA jinadevanA darisaNa vinAnA phogaTa gayA. are! anAryatAnA-viparItatA-mithyAtvatAnA kAraNe paNa e mAnava ne devanA avatAra jinadevanA darzana vinAnA eLe gayA. jenapaNuM ja jyAM nathI maLyuM tyAM jinendranA darzana to kyAMthI hoya? - sakhI! have jyAre darisaNa lAvyA che tyAre mane enA darisaNa karavA de! ene oLakhavA de ! enI sAthe aikyatA-abhedatA sAdhavA de ane ene pAmavA de !! ahIM ApaNI rojIMdI prabhu sanmukha bolAtI stutine yAda karavA jevI che. kAraNa ke e stutimAM paNa A stavananI gAthA 3-4-panA bhAva bharyA che. , "dhanyo kRtapuNyo, nistIrNo bhavArNavata; anAdibhavakAntAre, yena daSTo jino mayA." - AgamazAstragraMthonA matathI mArI matie evo nirdhAra karyo che ke, A vItarAga, avikArI, nirmaLa, candraprabhasvAmInA mukhacandranA darzana thayA che, to have e nirmaLanI niSkapaTa, nirAzasa-bhAve nirmaLa sevA karIe, to enA jevA nirmaLa vItarAgI thaIe. kahyuM che ke, jeno gamo, zubhAzubha bhAvo e jagata che. eno nAza thavAno nathI. ApaNe to zubhAzubhathI para zuddhamAM rahI mokSa pAmavAno che. Page #344 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 287 nA hRdaya nayana nihALe jagadhaNI tenA prati gamana ane tenA jevuM pariNamana. have to sakhI enA apUrva darzana pachI mArI mati-gati-kRti e prabhu paramAtmA ja che !!! niramaLa sAdhu bhagati laDI, sakhI, yoga-avaMcaka hoya sakhI kriyA-avaMcaka tima sahI, sakhI, phaLa-avaMcaka joya. sakhI06 pAThAMtare 'tima'nI jagAe tema, "joyanI jagAe hoya, niramaLa'nI jagAe "nirmaLa" ane "kriyA'nI jagAe 'kiriya' evo pAThaphera maLe che. zabdArtha je sAdhu niramaLa eTale niSkapaTa, nirAzasa bhAvathI muktinA cAhaka, vAhaka ane sAdhaka che, tenI bhagati eTale ke sevAupAsanAne lahI-karIne je joga-saMyoga sAMpaDyo che tene sArthaka karavo te yoga avaMcakatA che. "tima sahI' eTale te ja pramANe kriyA avaMcakatA ane phaLa avaMcakatA joya - jANavA. lakSyArtha-vivecanaH vaMcakatA eTale ThagAI-bevaphAI ane avaMcakatA eTale vaphAdArI. athavA to vaMcakatA eTale rahitatA ane avaMcakatA eTale sahitatA. je kArya eTale ke phaLa-pariNAma Icchita che, te apekSita pariNAma meLavavA tene yogya prakAranI kriyAnI-kAryanI AvazyakatA hoya che. e apekSita pariNAmane mATe jarUrI apekSita kArya thavA mATe apekSita kAraNono joga-saMjoga thavo jarUrI che. je pariNAma apekSita che, te pariNAma-phaLa maLavuM te phaLa avaMcaka akriya tattva enA astitvathI mahAna che. Page #345 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI caMdraprabha svAmIjI 288 yoga che. apekSita phaLane mATe tene anurUpa jarUrI kriyA thavI-kArya thavuM te kriyA avaMcaka yoga che. e kriyA thavAne mATe je jarUrI joga-saMjoga maLavA te yogAvaMcakatA che. je karmarahita, sarvadoSarahita, sarvaguNasaMpanna, vItarAga, sarvadarzI, sarvajJa deva che, te sajIvana mUrti paramAtmAno pratyakSa yoga thavo; athavA to je paramAtmAnA cAhaka che, paramAtmasvarUpanA vAhaka che, svayaM paramAtmasvarUpanA sAdhaka che, evA nigraMtha, jJAnI, gItArtha, guruno pratyakSa yoga thavo te, yoga avaMcaka. deva-guruno bheTo thavo te yogAnaMcatA che. evA deva-guru maLyA bAda, tenI deva-guru tarIke oLakha thavI ane mana-vacana-kAya triyogathI samarpita thaIne, emanA batAvelA mokSamArge, emanA mArgadarzana pramANenI kriyA thavI te kriyAvaMcakatA che. - have je kriyA karavAmAM AvI che, te kriyAnuM je phaLa AvavuM joIe, te pariNAma AvavuM eTale ke phaLa maLavuM, te phalAvaMcakatA yoga che. - TUMkamAM kavirAja yogIzrInuM kahevAnuM tAtparya e che ke, je nirmaLa tattvano, nirmaLa karanAro yoga thayo che, te nirmaLa tattvanI nirmaLapaNe eTale ke nirAsaMzapaNe - niSkapaTapaNe bhakti sevA-upAsanA karavI ane emanI nizrAmAM-zaraNamAM sAdhanA karIne, emanA jevAM ja nirmaLavItarAga thaI javuM te yogAvacakatA, kriyAvaMcakatA, phalAvaMcakatA che. bAkI gAthA 3-4-pamAM jaNAvyA mujaba jene maLyuM ja nathI te to temanI kamanasIbI che. emAM doSa bhavitavyatAno che-karmano che. paraMtu maLe paNa phaLe nahi ane eLe jAya te to mUrkhatA che. emAM to puruSArthanI khAmI che. e durbhAgyatA che. AvI mUrkhatA maMtavya nathI hotI. e sajAne bahArathI choDo, bhItarathI bhUlo, AtmAmAM Tharo to mokSa pAmo. Page #346 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 289 - hRdaya nayana nihALe jagadhaNI pAtra bane che. e prApta yoga pratyenI bevaphAI-ThagAI che, tethI te yoga vaMcaka che. yoga maLyA pachI maLelA yogane phaLadAyI banAvavA mATe je kriyA-karaNI karavI joIe te karavAmAM nathI AvatI to te kriyA vaMcakatA che. yoga thayo, kriyA karI paraMtu te kriyAnuM je phaLa maLavuM joIe te phaLa maLatuM nathI to te phaLavaMcakatA che. AvA vaMcakane bevaphAne prAyaH pharI pAcho Avo yoga ghaNA dIrghakALa sudhI IcchavA chatAM ane prayatna karavA chatAMya prApta thato nathI. yogAvaMcaka thayA pachI kriyAvaMcaka, phalAvaMcaka thavAya to ja je pariNAma AvavuM joIe te apekSita pariNAma Ave. anyathA nahi. mATe phaLanuM lakSa paLabhara cUkAvuM nahi joIe, lakSitanA lakSaNone sAdhanAmAM avatarita karavAnI kriyA avirata thavI joIe ane lakSyanI prApti na thAya tyAM sudhI lalitanI prAptinA yogane vaLagelA rahevuM joIe, je mATe yogathI vegaLA na thaI javAya enI pUrepUrI takedArI rAkhavI joIze. bahu puNyazALI hoya che tene yoga sAMpaDe che. e yogAvaMcaka bhAgyazALI hoya to puruSArthI banI kriyAvaMcaka thAya che. yogAnaMcaka thayelo ane kriyAvaMcaka banelo mokSagAmI AtmA bhavitavyatA tathA prakAranI hoya, kALano paripAka thayo hoya, to caramazarIrI phalAvaMcakano yoga pAmI yogAtIta paramAtmA bane che. rahita, sahita thayA pachI phalita na thAya to, rahitano rahita ja rahe che. AtmakalyANa - mukti sivAyanI sAMsArika-bhautika kAmanAvAMchanA hoya che, tyAM yoga vaMcakatA, kriyA vaMcatA, phala vaMcakatA hoya che; tyAM badhuM karavA chatAM avaMcakapaNuM nathI hotuM. - prema e saMbaMdha nathI. e to AtmAnuM svarUpa che athavA kaho ke AtmAmAMthI vaheto Atmasa che. Page #347 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI caMdraprabha svAmIjI 290 - in yA yA trijyA, sA sA vatI" je kriyA AtmazuddhinA lakSya karavAmAM Ave che te kriyA saphaLa thAya che ane tene ja kriyA lekhavAmAM Ave che. AtmalakSa vinAnI kriyA niSphaLatAne vare che. tethI ja vidyAnI bAbatamAM paNa vidyA tene ja kahI je mukti apAve ane mATe ja to sUtra ApyuM. "u rasa vidyA yA vimuktaye apunabaMdhaka jIvane zrutajJAna yogAvaMcaka hoya che eTale ke tene maLela dezanAzravaNano yoga enAmAM kAMIne kAMI viziSTa pariNati ane guNone khIlavanAra hoya che. ane samyagdaSTi jIvane sUkSmabodha yogAvaMcaka hoya che. eTale ke samyagdaSTi jIvane je pAMcamI sthirAdaSTimAM yoganuM aMga sUkSmabodha prApta thayela che; teno je yoga thayo che, te jo potAnI jAgRti Take to bhItaramAM UbhI thayela vizuddha-pariNatine sadAye TakAvI rAkhe che. paraMtu jo jAgRti cUkAya ane temAMthI vizeSa ane vizeSa nIce utaravApaNuM thAya to tyAM pachI sthiradaSTi rahetI nathI; eTale sUkSma bodha paNa raheto nathI, mATe tyAM vizuddha-pariNati paNa rahetI nathI. jema jema abhyAsanI vRddhi thAya tema tema uparanI bhUmikAmAM kArya moTuM ane kaparuM hovA chatAM tyAM sattva vikasita hovAthI, jJAna vedhaka thavAthI; moha, ajJAna, saMmoha ane pramAdano nAza thayo hovAthI; je kArya nIcenI bhUmikAe rahelAne mahAbhArata jevuM kaThina lAgatuM hoya che; te ja kArya AMtarika ane bAhya sAmagrInA yogathI tathA utsAhanI prabaLatAthI sAdhakane mATe karavuM sahaja bane che. marudevA mAtA vigerene bAhya sthUlarUpamAM traNamAMthI ekeya na dekhAvA chatAM tattvathI traNeya che; kAraNa ke kevaLajJAna pAmavA chatAM putra manane meluM kare e choDavA jevuM ane manane nirmaLa kare e apanAvavA jevuM. Page #348 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 291 , hRdaya nayana nihALe jagadhaNI 5 mane bolAvato nathI'; e rIsa choDI kSayopazamanA baLathI vItarAgatAnA darzana karyA e yogAvacakapaNuM hatuM. vairAgyabhAvanA, anyatvabhAvanA, saMsArabhAvanAthI AtmAne bhAvita karyo te kriyAvaMcakapaNuM hatuM. aMte tIvratAthI rAga, dveSa, moha, ajJAna upara napharata chUTI ane saMvega-vairAgyanI parAkASTAthI kSapazreNi mAMDI vItarAgatA ne sarvajJatA meLavI e utkRSTa phalAvacakapaNuM hatuM. pravRtti-nivRttirUpa kriyAvaMcayoga samyaktvavaMta dezavirati jIvane hoya che. paraMtu prabaLa kriyAvaMcakayoga chaThThA guNasthAnakathI bAramA guNasthAnaka sudhI caDatA caDatA kramano prApta thAya che. temAM prathama prathamano yoga kriyAvaMcaka hoya che ane tenAthI maLatuM phaLa te uttarottara phalAvaMcaka yoga hoya che. ema kriyAvaMcaka ane phalAvaMcaka yoganI paraMparA cAlatI hoya che. anaMtara kriyAvaMcakayoga mokSaphaLa prApti pUrve hoya che ane mokSaphaLa prApti e aMtima phalAvaMcakayoga hoya che. ke caramArvata pahelA AtmAno vikAsakrama che ja nahi; kAraNa ke te vakhate karmaprerita moha ane ajJAna prayukta paravazapaNe puruSArtha che. jyAre caramAvartamAM karmalaghutA thatAM samyajJAna prerita dizAmAM puruSArtha hoya che. baMne dizA taddana judI che. eTale caramAvartamAM sAmA pUre cAlavA jevo puruSArtha hovAthI jIvane Adara, praNidhAna ane sattva vikasAvI ghaNo ghaNo puruSArtha karavo paDato hoya che. preraka avasara jinavarU, sakhI0 mohanIya kSaya jAya; sakhI0 kAmitapUraNa suratarU, sakhI 'AnaMdaghana' prabhu pAya. sakhI07 pAThAMtare 'jinavarU'nA sthAne 'jinavaru' che. jIbha prasaMzA mATe maLela che ane mana anumodanA karavA mATe maLela che. Page #349 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI caMdraprabha svAmIjI 292 H zabdArtha : jyAre avasara-samaya Avaze tyAre jinavara ja preraNA karaze ane e prerakanA baLathI ja mohanIyakarmano sarvathA kSaya karI vItarAga thavAze. je sarva kAmita-IcchAnI pUraNI-pUrti karanArA suratarU eTale ke divyavRkSa-kalpavRkSa-kalpatarU jevA AnaMdaghana arthAt potAnA jevA ja paramAtmA banAvanArA A zrI candraprabhasvAmInA caraNakamala che. evA zrI candraprabhanA mukhacandranA darzana he sakhI sumati! mane dharAI dharAIne karI levA de !! lakSyArtha-vivecana : je yogathI vaMcita che te yogarahita to kamanasIba che ja ! paraMtu je yogasahita hovA chatAM kriyAthI vaMcita-kriyA rahita che te to kamanasIbomAM paNa kamanasIba, durbhAgI che. je yogasahita ane kriyAsahita che paNa vAMchita-kAmita phaLathI vaMcita rahe che teno kALa paripakva thayo hoto nathI. arthAt bhagavAne emanA kevaLajJAnamAM joyA mujaba tenI nizcita bhavitavyatA eTale ke tathAbhavyatA ja tevA prakAranI che. bhavi jIvo ja potAnA bhavyatvano paripAka thatAM mokSapada-paramAtmapadane pAme che. badhAMya vi jIvonuM bhavyatva sarakhuM hovA chatAM badhAMya jIvonuM tathAbhavyatva eka sarakhuM hotuM nathI. prabhunI sevA karavAthI - dhyAna dharavAthI bhItaramAM rahela ghAtIkarmanA paDaLo tUTe che, sAdhakanI pAtratA vikase che. zuddhi vadhe che eTale bhItaramAM ja avasare avasare aMtaHpreraNA thatI rahe che ane jAgRti AvatI rahe che kSayopazama vadhato jAya che. A badhAmAM prabhunI sevA nimittakAraNa banI mATe ApaNA mATe prabhu preraka avasararUpa banyA arthAt ApaNane jagADanArA banyA ema vyavahAramAM kahevAya che. pUrNajJAnI, pUrNajJAnIno upadeza ane pUrNajJAnInA anuzAsana anusAre jIvatA AtmajJAnInA vakhANa karavA jevA che. Page #350 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 293 , hRdaya nayana nihALe jagadhaNI Wan A rIte thavAthI prabhunI sevA-dhyAna uttarottara caDiyAtA bane che. kSapakazreNi dvArA TheTha vItarAgatA ane sarvajJatA sudhInA siddhinA zikhara sara thAya che. temAM prabhu ja nimitta-kAraNarUpa hovAthI teozrIne "kAmitapUraNa suratarU'' tarIke kavizrIe biradAvyA che. sarva kAmitanI pUrti karI pUrNakAma-nirIhaM-vItarAgra banAvanAra kalpavRkSa samA, jinezvara bhagavAnanA caraNa ja bhavitavyatAno paripAka karAvanAra che. e jinavarano izAnugraha thatAM ja svAnugraha thaze ane bhagavAne jANe ApaNane preraNA karI hoya ema bhItaramAMthI AtmapreraNA thaze. e AtmAno preryo AtmA ja AtmabaLathI sarva mohanIyakarmano sarvathA kSaya karI pUrNakAma-nirIha-IcchArahita-vItarAgI banaze. e vItarAgatA ja zeSa ghAtIkarmo jJAnAvaraNIya, darzanAvaraNIya ane aMtarAyano nAza karI sarvajJa, sarvadarzI, pUrNa banAvI svapada-paramAtmapade sthApita karaze. to have e anaMtaAnaMdanA svAmI 'AnaMdaghana' prabhu zrI candraprabha svAmI je mokSane pamADanArA che, evA prabhunA pAyane pAyalAgaNa karavA de! sakhI sumati 'mune dekhaNa de, caMdraprabha mukhacaMda...'' yogIrAja kavizrI ahIM saMbodhana karI rahyA che ke mArI bhItaramAM rahela AnaMdaghanaprabhue to mane jagADyo che ! mane mArA zuddhAtmAnuM darzana karAvI arthAt anubhavana karAvI mArI kAmanAo pUrNa karI che ! tema ke bhavyo! tame paNa jo satata tamArI bhItaramAM rahela prabhunuM dhyAvana karazodhyAna dharazo to jarUra te prabhu tamArI kAmanAo pUrNa karaze ane tamane paNa AnaMdaghana prabhunI prApti thaze. tamArI vizuddha paryAya sAthe sAMbhaLavA jevA pUrNajJAnInA vayana che. Page #351 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI caMdraprabha svAmIjI upayoganuM-cetanAnuM joDANa thatAM AnaMdaghanaprabhu jhaLahaLI UThaze. mATe evA prabhune tame pAya lAgo-page paDo-page lAgo ! A ja prabhune pAmavAno upAya che. prabhudarzana ane prabhu prApti vinAno anaMtakALa gayo teno aphasosa nahi karavo. je banI gayuM te banI gayuM. te nizcita bhavitavyatA hatI mATe tevuM banavA pAmyuM che; ema samAdhAna karI, have je anaMtakALamAM nathI maLI tevI durlabha taka maLI che, tenI mahattA samajIne Atmatattvane pAmavA utkaTa sAdhanA karavI. nirmaLabhAve bahAramAM karaNa-upakaraNathI ane aMdaramAM aMtaHkaraNathI samarpita thaI prabhunI sevA karavI-dhyAna dharavuM. manane niraMtara sannA caraNomAM, sannI prApti arthe parovI devuM. A ja A AThamA . stavananuM hArda che - arka che - nicoDa che. A chaThThA padmaprabha svAmInA stavanamAM karmasiddhAMtonI samajaNa eka nAnakaDA stavanamAM samAvI levAno yoga camatkAra yogIrAjajIe dAkhavyo. tema ahIM A nAnakaDA 8 kaDI ane 16 paMktinA stavanamAM jANe ke jIvavicAra". samAvI levAnI kaLA karI che. darzananI mahattA bAbate ApaNI rojIMdI stuti yAda karavA jevI che. prabhudarzana sukha saMpadA, prabhudarzana navanidha; prabhudarzanathI pAmIe, sakaLa padAratha siddha darzana devadevasya, darzana pApanAza darzana svargasopAna, darzana mokSasAdhanA sAyika guNanA svAmIne caraNe audayikabhAvanI laTamI gharIe to te devadravya bane che, je ApaNAmAM devatvabhAvanI vRddhi kare che ane te ja vAstavika arthamAM devadravyanI vRddhi che. Page #352 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 295 Wan hRdaya nayana nihALe jagadhaNI 9 zrI suryAvardhanAtha jina stavene rAga : kedAro "ema ghano ghaNane paracAve re...'' e daeNzI ... suvidhi jinesara pAya namIne, zubha karaNI ema kIje re; ati ghaNo UlaTa aMga dharIne, praha UThI pUjIje re. suvidhi01 dravya bhAva zuci bhAva dharIne, harakhe ghere jaie re; daha tiga paNa ahiMgama sAcavatAM, ekamanA ri thaIe . suvidhi02 suvidhi04 kusuma akSata vara vAsa sugaMdhI, dhUpa dIpa'mana sAkhI re; aMga-pUjA paNa bheda suNI Ima, gurumukha Agama bhAkhI re. suvidhi03 ehanuM phaLa doya bheda suNIje, anaMtara ne paraMpara re; ANApAlaNa cittaprasannI, mugati sugati suramaMdira re. phUla akSata vara dhUpa paivo, gaMdha naivedya phala jaLa bharI re; aMga-agrapUjA maLI aDavidha, bhAve bhAvika zubhagati varI re. suvidhi05 sattara bheda ekavIsa prakAre, aThottara sata bhede re; bhAvapUjA bahuvidha niradhArI, dohaga duragati chede re. suvidhi sAyI naizcayika dharma jAgarikA te che ke je satata AtmajAgRtatA hoya, evI apramattadazAmAM laI jaI, nidrA svapnAvasthAmAMthI TheTha ujjagaradazA sudhI lai jatI hoya. Page #353 -------------------------------------------------------------------------- ________________ LITERAT Livi U VIDHINATH BHAGWAN Coral karAmalakavad vizvaM, kalayan kevalazriyA / acintya-mAhAtmya-nidhiH, suvidhirbodhaye'stu vaH // // 9 // Page #354 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nAma : 9 mA zrI suvidhinAtha lAMchana : magara rAzi : ghana gaNa H rAkSasa mAtA H rAmA pitA : sugrIva garbhavAsa : 8-26 dIkSA paryAya : 1 lAkha pUrvamAM 28 pUrvAMga ochA sarva AyuSya : 2 lAkha pUrva samyaktva pAmyA pachInI bhava saMkhyA : 3 bhava cyavana kalyANaka nakSatra sAthe : mULa mahA. va.da suvidhinAthajI janma kalyANaka nakSatra sAthe H mULa ThA. va.pa dIkSA kalyANaka nakSatra sAthe H mULa kA. va.6 kevaLajJAna kalyANaka nakSatra sAthe H mULa kA. su.3 nirvANa kalyANaka nakSatra sAthe H mULa bhA. su. janmanagarI : kAndI dIkSAnagarI : kAndI kevaLajJAnanagarI : kAndI nirvANabhUmi : sammetazikhara Page #355 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI suvidhinAthajI , 296 turiya bheda paDivattI pUjA, upazama khINa sayogI re; cauhA pUjA Ima uttarajhayaNe, bhAkhI kevaLabhogI re. suvidhi07 ima pUjA bahu bheda suNIne, sukhadAyaka zubha karaNI re; bhAvika jIva karaze te leze, "AnaMdaghana' pada dharaNI re. suvidhi08 - avadhUtayogI kavirAjazrI AnaMdaghanajI mahArAjAe, preya evA paramAtmA, prathama jinezvara, RSabhadevanI preyatAnA gAnathI prAraMbha karyo. pachI jinendra paramAtmA jevA, ajita thavAnA mAragane nihALyo. e paMthe prayANa karavAnI sajjatA-pAtratAnI vicAraNA saMbhava jina stavanAmAM karI. abhinaMdana jina stavanAmAM premane pAmavAnI pyAsanI abhivyakti thaI. pachI pAMcamA sumati jina stavanAthI yogIrAje sumatine svarUpanI oLakha karAvI ane chaThThI padmaprabha jinanA guNagAna dvArA e svarUpathI paDI gayelA AMtarAnI-bhedanI jANa karAvI. sAtamA supArzvanAthanI anekaMvidha nAmathI stavanA karatAM judA judA nAmathI paramAtmAnA judA judA aneka guNonI oLakha karAvI. AThamA caMdraprabhasvAmInI stavanAnA mAdhyame paramAtmAnA darzananI durlabhatA ane darzananuM mAhabhya samajAvyuM. have e darzanIyanA darzanano lAbha maLyo che, to temanA darzana-vaMdanasanmAna-satkAra-pUjana-arcana-bhAvana suvidita suvidhipUrvaka kema karavA tenI vidhinI vAta alagArI yogIrAjajIe A suvidhi jina stavanAmAM vaNI lIdhI che.' * prAraMbha prItithI thayo. e prIti bhaktithI abhivyakta thAya che. e bhakti viratimAM pariNamIne muktimAM virAma pAme che. muktine ApanAra prIti-bhakti-smRti viSe pahelAM thoDI pUrva-vicAraNA karyA pachI ApaNe A suvidhi jina stavananI vicAraNA karIzuM. svayaMnA AtmAne tIrtharUpa banAvavo te UMcAmAM UMcI tIrtha prabhAvanA che. Page #356 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (297 hRdaya nayana nihALe jagadhaNI prIti eTale je priya che te premathI ekAtmatA ! prItithI smRti satata, sahaja banI rahe che ane smRtithI prItinI abhivRddhi thatI rahe che. chaThThI kAntA dRSTi hoya che tyAre smRti sahaja banI jAya che. jema jyAM jyAM najara mArI Thare tyAM yAdI bharI ApanI" jevI sukhada sthitinuM sarjana thAya che. atra, tatra, sarvatra "paramAtmadaSTi' banI rahe che. anyadarzanIo tene "brahmaSTi' tarIke oLakhAve che ane tene "sarva 23 rUddha brahma" paNa kahe che. sarvamAM sattA svarUpa siddhAtmA-zuddhAtmA jovAnI dRSTi thavAthI durvyavahAra thato nathI paNa savyavahAra sahaja banI rahe che ane jo koI durAcArI durvyavahAra karato hoya to tenA prati sahaja udAsInabhAva sahita karuNAdaSTi banI rahe che. mahAmahopAdhyAyazrI yazovijayajI yogadaSTinI sajhAyamAM kAntAdaSTi samajAvatA A je vAta kahe che.. "mana mahilAnuM re vAhalA upare, bIjAM kAma karata; tema zrutadharme re mana daDha dhare, jJAnAkSepakavaMta." smRti hoya tyAM prIti hoya ja evo niyama nathI. paraMtu smRtithI prItinI puSTi vRddhi thatI hoya che. tethI ja to jApa ane paramAtma nAmasmaraNanuM sarva darzanamAM eka AgavuM ane anokhuM sthAna che. "logassa' e nAmasmaraNa hovAthI "nAmastava" kahevAya che. enuM uccAraNa vidhividhAnamAM vAraMvAra karAtuM hoya che. smRtithI prItinI puSTi che. e ja rIte paricayathI paNa prIti thatI hoya che. prabhunA prabhupaNAno, paramAtmAnA paramAtma-tattvano abhyAsa karavAmAM Ave ane oLakha-paricaya thAya to prIti sahaja udbhave, jethI paramAtmA ane paramAtmasvarUpa niraMtara smRtimAM rahe. gharanI prIti che to gharane yAda zAstrane vAMcI zAstrane nahi yoMTatuM paNa dehabhAvathI ukhaDavuM ane AtmAmAM yoMTavuM-sthita thavuM. Page #357 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI suvidhinAthajI , 298 nathI karavuM paDatuM. ghara sadA sarvatra smRtimAM ja rahe che. prItinI abhivyakti bhakti che. prItimAM ekAtmatA che ane tethI hadayanI-jAtanI soMpaNI che. bhaktimAM nyochAvarI che ane tethI jAtanuM je kAMI che te potAnI mAlikInA sarvasvanI soMpaNI chesamarpitatA che. prItimAM kadI kSati nathI, kadI nivRtti nathI ane kadI pUrti nathI. paramAtmaprIti rjA kSati rahita zuddha hoya, nivRtti rahita avirata hoya, pUrtirahita paripUrNa hoya ane nirvAja-nirapekSa hoya to te kSAyika prIti-kSAyika samakita kahevAya che. evI kSAyika prIti mahArAjA zreNikanI mahAvIra paramAtmA pratye hatI. darzana-zraddhA-prIti to pUrepUrI ja hovI joIe. prItimAM ekAtmatA che, tethI prIti bhAva svarUpa che. bhaktimAM bhagavAnanI oLakha che ane bhagavAna banavAnI bhAvanA che, tethI jJAna svarUpa che. prIti-bhakti niSpAdita svArpaNatA-samarpitatA cAritra svarUpa che. prabhuprIti, prabhubhaktimAM vyatIta thato samaya tapa svarUpa che je prabhumayatA che ane prApta thatI citta prasannatA e vIryollAsa che. prIti e darzana-zraddhA che. bhakti e jJAna che. cAritra e svArpaNa che. prabhumaye svasamaya e tapa che. emAMthI nipajatI prazamatA, prasannatA, AnaMda e varSollAsa che. e evuM AtmAnaMdadAyI dharmAnuSThAna, amRtAnuSThAna che ke jemAMthI amRtanA oDakAra AvatA hoya che - tRptinI anubhUti thatI hoya che. prItipUrvakanI bhakti-prabhubhakti paMcAcArapAlanArUpa banI rahetI hoya che. prabhunI prIti, vyaktine bhaktimAM nyAya-nIti-pramANikatA pUrvaka upArjita ghanane paNa bhogavavA sAthe dAna nahi karAyA to te paNa prAyaH anaMtAnubaMdhInA kaSAyano udaya che ema samajavuM. Page #358 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 299 hRdaya nayana nihALe jagadhaNI Chu ekalavya banAvI detI hoya che jyAre mukti pratinI gatimAM zabdavedha zarasaMdhAna karanAra savyasAcI arjuna banAvI detI hoya che. ethI ja eka jJAnI bhaktayogI jaNAve che... "bhagavAnamAM ti, Ape paramagati; bhagavAnathI prIta, enI jagamAM jIta.'' darzana e joDANa che, bhakti e saMdhANa che ane cAritra e abhedatA che. bhagavAnanI bhakti Ape bhavamukti kemake bhagavAnanI karuNA banAve saMsAranA paroNA.'' bhaktimAM namra banAya che, laghu thavAya che, aham (ahaMkAra)ne arhamamAM ogALAya che ane nirahaMkArI thavAya che. "dAso'ham ! dAsoham ! dAso'ham !'" nA rudane "te ja tuM ! te ja tuM ! te ja tuM !'' 'tat tva'si' ''e ja huM ! e ja huM ! e ja huM !'' ''soDam ! soDadam ! soDam !'' no brahmanAdaaMtaranAda-anAhatanAda guMjI uThe che. aham soham eTale ke svarUpane tirohita karela che. arhamnA brahmanAdanA ghoSanAdathI tirohita pAmela so'hammnuM pragaTIkaraNa thAya che. soDahane dabAvanAro aham ja samavasaraNasthita arhamnA arham ezvaryathI AkarSita thai, emAM ogaLI jaI, otaprota thaI, vilIna thaI jaIne soDaharUpe sohe che. ahammAMthI niSpAdita IrSA je sarvaghAtaka hatI te so'harUpe sarvAkArarUpa dhAraNa kare che. jIvamAtra siddhasvarUpI jaNAya che. eTaluM ja vyavahAragharma karatI vakhate mana mUkIne nyocchAvara thaI bhakti-upAsanA karo. Page #359 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI suvidhinAthajI 300 nahi paNa siddhazilAe svayaM siddhasvarUpe nirAkAra hovA chatAM sarvAkArarUpe sohAyamAna thAya che. eka anaMtarUpa ane anaMta ekarUpa banI rahe che. nigodamAMthI nIkaLelo je '' / / proDakSan vaghu zyAma / / '' banyo hato arthAt eka bahu bahu rUpe zyAma eTale ke aMdhakAra banI aMdhakAramAM athaDAto hato, te nirvANa pAmyAthI '' / / puoDananta zivADalma / / '' banI rahe che. priya evA upAsyano upAsaka preyanI prItithI preyamAM samAI jAya che-ogaLI jAya che-eka thaI jAya che-abheda thai jAya che-khovAI jAya che-alopa thaI jAya che. bhagavAnano bhakta banI saMsArathI vibhakta thaI jAya che. pachI pAcho svayaM bhagavadbhAvarUpa thaI bhagavatsvarUpe eTale ke paramAtmasvarUpe pragaTa thai; jagata samastane mATe AdarzarUpa banI, Adarza kalyANakArI jIvana jIvI jai, potAnA phALe AveluM, nirmANa thayela bhagavadkArya pUrNa thayethI bhagavAnamAM vilaya pAmI jAya che eTale ke mukti pAmI, muktAtmA banI, muktinimamAM siddhazilAe sAdi-anaMta kALa sudhI anya muktAtmAnI haroLamAM paramasthitine pAme che. A ja bhagavatprItinuM zreyaskara bhagavadkArya che. Ama siddha thavA pUrve arham banIne sahajayoge loka kalyANa thatuM hoya che. aham arham thayethI sarvam banI sarvane tAre che. "siva jIva karuM zAsana rasI !'' "aNu paramANu ziva banI jAo ! AkhA vizvanuM maMgaLa thAo ! sarve jIvo mokSe jAo !'' "savi jIva bhava ziva' nizcayadharma karatI vakhate badhuM bhUlIne rAdhAvegha sAghavo hoya ema dravyadRSTi rAkhI eka mAtra AtmAne pakaDo. Page #360 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 301 hRdaya nayana nihALe jagadhaNI zivamastu sarva jagataH, parahitaniratA bhavantu bhuutgnnaaH| doSAH prayAntu nAzaM, sarvatra sukhI bhavantu lokaaH|| AvI sarva tAraka bhAvanA-sarva kalyANakara bhAvanA sAkAra kare che. saMsAramAM je sarato'to-vaheto hato-kALapravAhamAM je taNAto hato, te svayaM tarato rahe che ane sAthe anya anekone paNa tArato rahe che. zakastavanA 'tijJANe tArayANaM'- taraNatAraNahAranA birudane zobhAve che. bhagavAna pratinI prItinI abhivyaktirUpa A suvidhinAtha bhagavAnanuM bhakti stavana hovAthI prIti-bhakti aMge pUrvabhUmikArUpa ATalI vicAraNA bAda have stavananA mAdhyame bhaktinI vidhi ane enAthI prApta thatI mukti viSe vicArIzuM, suvidhi jinesara pAya namI, zubha karaNI ema kIje re, ati ghaNo UlaTa aMga dharIne, praha UThI pUjIje re. suvidhi01 pAThAMtare "jinesara'nA sthAne 'jisesara', 'pAyanA sthAne pAda', "ema"nA sthAne "Ima' 'ati ghaNo'nA sthAne "atiguNa', 'pUjijenA sthAne 'pUjIje' evo pAThaphera che. zabdArthaH savAranA pahoramAM vahelA UThI ghaNA ghaNA utsAhaumaMgapUrvaka umaLakA sAthe suvidhi jinezvara bhagavaMtane namana vaMdana karavAnI zubha puNya karaNI karo ! vivecana-lakSyArtha : AThamA candraprabhasvAmInI stavanAmAM yogIrAjajIe jinadarzananI durlabhatA batAvI. have jyAre darzanano joga saMyogAnusAra kadAya gharmIkrayA nahi paNa thAya. paraMtu jo tame doSa kADhatA jAva to sAcuM sukha pAmo. Page #361 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI sUvidhinAthajI nAthajI 302 thayo che, to yoga avaMcaka banI pUrepUrI vaphAdArIthI, e yogano lAbha laI zubha karaNI karo ! ema eozrI svayaMne saMbodhana karavA sAthe ApaNane sahune saMbodhana karI rahyAM che. pratyeka vastumAM potAnuM AgavuM vastutva hoya che. A vastutva che te ja vastuno svabhAva che. enAthI vastunI AgavI oLakha UbhI thAya che, je ene anya dravyothI judI pADe che. jJAna e AtmAnuM lakSaNa che. A jJAna saMsAramAM malina thaI gayela che. ene nirmaLa banAvI pUrNapaNe kAryazIla thavA mATe, e jJAna ja AtmAne zAstrokta vidhipUrvaka bhAvabharyA haiye zubha-karaNI karavAnI preraNA kare che. karaNI che eTale kriyA che. tethI baMdha to thavAno ja! paraMtu te avinAzInA-suvidhi jinezvara bhagavaMtanA AlaMbanathI thatI zubha-karaNI che. enAthI puNyakarmabaMdha thaze paNa te avinAzInA AlaMbanathI thato hovAthI AtmahitakArI thaze. poha phATatA brahmamuhUrtamAM ALasa choDI nidrAmAMthI UThIne, aMgeaMgathI romAMcita thaI haiyAnI atyaMta hoMzapUrvaka, paramAtmA, jinezvara bhagavaMtanI pratimA ke pratikRti-phoTAnA darzana, vaMdana karavAnI zubha karaNI vidhisara karavI. zubhakaraNI, dharmakaraNI karavA mATe savAranA 4 thI 7 vAgyAno sUryodaya pUrveno samaya atyaMta anukULa gaNAya che kAraNa ke te vakhate badhAMya azubha ane AsurI tattvo zAMta paDI gayA hoya che. vAtAvaraNa zAMta, zItaLa, AlhAdaka ane cittanI ekAgratA mATe anukULa hoya che. prabhunA darzana vaMdana pachI "mAmi savva nIvALa"nA bhAvathI pratikramaNa sAmAyika karavApUrvaka prabhusmaraNa karavuM. "namAmi savva nikhAI" e sUtrAnusAre jinezvara bhagavaMtanA bhaktAmara Adi stotranuM paThana karavuM, doSa jIvatA jAgatAM UbhA rAkhIne duHkha dUra karavAthI duHkhanA DALa-pAMkhaDAM kapAya che paNa mULa kapAtA nathI. Page #362 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 303 - hRdaya nayana nihALe jagadhaNI samasta jIva rAzine khamAvI, sarvanA kalyANanI zubhabhAvanA bhAvI, anityAdi bAra bhAvanAthI ane maitrI Adi cAra bhAvanAthI bhAvita thavuM, jAtanA AMtara nirIkSaNa Self Introspection rUpa dhyAna dharavuM. prabhunA darzana karatAM prabhuno AbhAra mAnavo ke AjanI prabhAtanA darzana, prabhudarzana sahita A ja khoLiyA (zarIra)mAM rahyuM rahyuM thayAM. "AjanA prabhAtathI laI je je kAryo nirmANa thavAnA sarjIta hoya te te kAryo che te pramANe thAo! mAro AtmA temAM niSkAma rahI, akartAabhoktA banI rahI, jJAtA-dRSTA thaI rahI svarUpa tarapha prayANa karo ! ane AtyaMtika zuddhAvasthA-sahajAvasthA-muktAvasthA-svarUpAvasthAne prApta karanAro thAo !" AvI bhAvanA bhAvavI. "zubhakaraNI ema kIje re..."nA saMbodhanathI upara jaNAvyA mujabanI ke anya prakAranI je koI anukULa ane AtmAnuM hita karanArI kriyAo hoya tevI zubhakaraNI karavAnuM vidhAna yogIvarya kavizrI pharamAvI rahyAM che. vaLI "suvidhi jinesara pAya namI je." kahevA dvArA kavizrI badhIya zubhakaraNI; prabhunI nizrAmAM prabhunA AlaMbanapUrvaka, prabhu jevA thavA mATe karavAnuM jaNAve che. ati ghaNo UlaTa aMga dharIne..." paMktithI; e zubhakaraNI gaLiyA baLadanI jema, veTha utAravAnI hoya, evI rIte nahi karavI paNa atyaMta romAMcita thaI umaLakApUrvaka bhaktibhAvathI chalakatA, pulakita haiye karavI; ema jaNAve che. praha UThI pUjIje." thI kavirAja kahe che ke divasanI zubha jo daSTi samyam haze to game tevA AkarA ne kaparA saMyogo AtmavikAsamAM ADe nahi Ave. Page #363 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI suvidhinAthajI , 304 zarUAta zubhakaraNIthI karavI. tyArapachI ja saMsAranI anivArya je saMsArakriyA karavI paDatI hoya te karavI. paraMtu prAraMbha to A zubhakaraNIdharmakaraNIthI ja karavo. e pUjya paramAtmA to vItarAga che. tethI prasaMzA ane niMdAthI para che. chatAMya te puNyaprabhAvakanA guNanuM saMsmaraNa, stavanAdi karavAthI cittanI malinatA dUra thaI cittazuddhi karanAra che. gRhasthanA roje roja karavAnA cha kartavyamAM pUjA e prathama kartavya che ema zAstra nIcenA zloka dvArA jaNAve che. devapUjA gurupAsti svAdhyAyaH saMyamastapaH / dAnaM ceti gRhasthAnAM, SaT karmANi dine dine / dravya bhAva zuci bhAva dharIne, harakhe dere jaIe re; ha tir paNa adigama sAcavatAM, ekamanA dhuri thaIe re. suvidhi02 pAThAMtare "dharInenI jagAe "dharIneM re', "zucinI jagAe "sUci', "harakhe nI jagAe "haraSa' evo pAThapharaka che. ' zabdArtha zuci eTale zuddhi-pavitratA. dravyathI eTale ke bahAranI zarIranI zuddhi snAnAdithI karIne, zuddha svaccha vastrAdi paridhAna karIne, zuddha suMdara pUjAdinI dravya sAmagrI laIne, pavitra thavA mATenA pavitrabhAva dhAraNa karIne harSollAsapUrvaka harakhAtA haiye dere eTale ke deharAsare-jinamaMdire jaie. deha sarI janAro-nAza pAmanAro che ema jaNAvanArI jagyA te jinamaMdira eTale ke deharAsara che; evuM arthaghaTana karI zakAya. je para che e para ja rahenAra che. ene mAruM mAruM karavAthI anaMtakALe paNa mAruM thanAra nathI. Page #364 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 305 - hRdaya nayana nihALe jagadhaNI | (ti eTale trika, ahiMgama eTale adhigama arthAt vinayamaryAdA. ekamanA eTale ekAgramane dhyeyapUrvaka. puri eTale prathama. paNa eTale pAMca) prathama to ekacitte dhyeyayukta thaI daza prakAranI dazatrika ane pAMca prakAranA adhigama-vinayane jALavIne jinamaMdiramAM praveza karIe. lakSyArtha-vivecanaH pavitra sthAnamAM pAvanakArI paramAtmA pAse pAvana-pavitra thavA javuM che, tethI pavitra thaIne javuM joIe. gALelA, alpajaLathI snAna dvArA zarIranI zuddhi karIne, bAhyathI sApha-sutharA svaccha banIne, pUjA-upAsanAne yogya uttama vastrAlaMkAra paridhAna karIne, javuM joIe. koI moTA mANasane tyAM nahi paraMtu moTAmAM paNa moTA devAdhideva traNa lokanA nAtha paramAtmAne tyAM jatAM hoIe tyAre jevA tevA melAghelA lagharavaghara vero na ja javAya. e maryAdA che jenuM pAlana anivArya che. vaLI dravya e bhAvanuM kAraNa hovAthI ane bhItaranA haiyAnA bhAvanI abhivyakti karanAra hovAthI UMcAmAM UMcA dravyothI banelI pUjanasAmagrI jala, dUdha, kezara, caMdana, barAsa, akSata, phaLa, phUla, naivedya, aMgabhUMchaNAM, aMgasajAvaTanI AMgInI sAmagrI sonerI rUperI varakhabAdaluM-TIkI, vilepananI sAmagrI, dhUpa, dIpa ItyAdithI bharelo thALa laI prabhupUjA mATe javuM joIe. mAtra dravya zuddhi ja nahi paNa sAthe sAthe bhAvazuddhi paNa eTalI ja sAcavavAnI che. sAta prakAranI zuddhi zAstramAM jaNAvela che, jeno zloka A pramANe che.. he bhavyAtmA ! tuM paryAyathI bhale hAla pAmara che paNa dravyathI pUrNa che. pUrNatAnI pahecAna kara ane paryAyamAM utAra! Page #365 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI suvidhinAthajI , 306 aMga-vacana-mana-bhUmikA, pUjopagaraNa sAra, nyAyavya, vidhi zuddhatA, zuddhi sAta prakAra." atyaMtaramAM haiye sva kalyANa ane sarva kalyANanA bhAva sahita paramAtmA pratye pUjyabhAva ahobhAva dhAraNa karIne thanaganatA haiye javAnuM che. konI pUjA karavA jAuM chuM ?!! trilokanA nAtha, tribhuvanapati, tribhuvananAyaka, dharmanAyaka, dharmacakravartI, sarva aMtaraMga duzmanone haNI, kaSAyone jItI, IndriyonuM damana karI, rAgadveSa upara vijaya prApta karI, vItarAga, sarvajJa, sarvadarzI sarvAnaMdI banI, tIrthane sthApI, tIrthakara banelA mokSamArganA sthApaka, mokSanA prarUpaka, kaMIkone mukti apAvI svayaM mukta thayelA evA anaMta upakArI, asIma upakArI, Asana upakArI, taraNatAraNahAra, devAdhidevanI pUjA karavA jAuM chuM!!! AvA AdarabhAva - pUjyabhAva - ahobhAvathI bhAvita thaI, koIne na maLe evA devanA - vItarAga sarvajJa devanA darzanavaMdana-sparzana-pUjanano durlabha lAbha levA jAuM chuM!!! AvA "bhaktibhara nibabhareNa hiyaeNa' bhaktithI bharelAM haiyAthI bhaktibhAvane nItAratA niItAratA haiyAnI hoMzathI derAsare-jinamaMdiramAM jinezvara bhagavaMtane juhAravA javAnuM che. bhAvuka jainone mATe to jinamaMdira e samavasaraNanuM pratIkapratikRti che ane emAM prANapratiSThita birAjamAna jinabiMba e samavasaraNamAM birAjamAna sAkSAt tIrthaMkara paramAtmA che. jinamaMdira eka AdhyAtmika abhinaya-pradhAna prayogazALA che, jeno uddeza potAnA AtmamaMdiramAM rahelA Atmadevano sAkSAtkAra karAvavAno che. mAnava zarIra eka jinAlayanI samAna che; jema jinAlaya kevaLa yoganuM ja AtmAne oLakhI laIne, AtmAnI zraddhA karI covIse kalAka upayoga AtmaciMtanamAM ramamANa rahe, te naizyayika mokSamArga che. Page #366 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 307 hRdaya nayana nihALe jagadhaNI sAdhana che, bhoganuM nahi; e ja pramANe mAnava zarIra paNa yoganuM ja sAdhana che. yaH paramAtmA sa evA'haM yo'haM sa prmsttH| ahameva mayopAsyo nAnyaH kazciditi sthitiH // . svabhAvathI to jevA paramAtmA che tevo ja huM chuM ane je svAnubhava-gamya huM chuM te ja paramAtmA che. eTale ja mArA dvArA mArI ja upAsanA che ane nahi ke bIjA koInI ! mATe ja to pUjyanI pUjA karavA tatpara banelA prathama potAne tilaka karI potAnI pUjA kare che. harakhabhera dere javAnA bhAva jaNAvyA bAda have yogIrAja kavizrI jinamaMdira praveza ane jinapUjA vidhinI vAtathI vAkepha kare che. mana-vacana-kAyAnA traNa yogane laIne traNa lokanA nAthanA darzana-vaMdana-pUjana-kIrtana mATe jaIe chIe. enA prabhAve ane enA pratApe, traNa lokanI pele pAranA paramalokamAM paramapade birAjamAna thavA mATe, e tribhuvanapati sAthe ekamanA eTale abheda thavA je tArAmaitraka racavuM che, tene mATe je vinaya, AmanyA, Adara jALavavAnA che, tenA traNa traNanA samuha evA daza-trika ane (paNa)pAMca adhigama jALavavAnA hoya che. anyadharmIonI sarakhAmaNImAM ApaNe bhAgyazALI chIe. kAraNa ke ApaNA bhagavAnanA darzana-vaMdana uparAMta emanI sparzanA ane pUjA karavAno lAbha ApaNane potAne maLe che. e lAbha mAtra pUjArI pUrato maryAdita rAkhavAmAM nathI Avyo. vaLI e paramAtmAnA darzanavaMdana-pUjana-caityavaMdanA kema karavA te mATe vidhi paNa batAvavAmAM AvI sarvotkRSTa sadgati e paMyamagati (mokSa) che ke je gati nathI paNa sthiti che, tene meLavavAnI che. Page #367 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI suvidhinAthajI 308 che. jenAthI avinAzI evA paramAtmA sAthe joDANa karIne avinAzI banI zakAya. AvA pUjyanI pUjA ane pUjAvidhino lAbha ApanAra jaina zAsanano ApaNI upara mahAna upakAra che. vigatavAra vidhi caityavaMdana bhASyamAM Apela che. ApaNe ahIM stavananI bIjI kaDImAM jaNAvela daza trika ane pAMca adhigama pUratI maryAdita samajaNa TUMkamAM joizuM. 1) nisIhI trika H A niSedha trika che. prathama nisIhInuM uccAraNa maMdiramAM pravezatA karavAnuM hoya che. e nisIhIthI maMdira sivAyanI badhIya ghara vyApArAdi saMbaMdhI sAMsArika pravRttino tyAga thAya che. bIjI nisIhInuM uccAraNa prabhujInI aMgapUjA mATe gabhArAmAM praveza karatA karavAnuM hoya che. A nisIhIthI jinamaMdira saMbaMdhI badhI pravRttino tyAga thAya che. trIjI nisIhInuM uccAraNa bhAvapUjA-caityavaMdanamAM joDAtA pahelAM karavAnuM hoya che. A nisIhInA uccAraNathI dravya pUjAdi saghaLI pravRttino tyAga karI, pUrNapaNe badhAMthI nivRtta thaI, bhagavAnanI nivRttikAriNI bhAvapUjAmAM ekamanA thaI javAnuM che. 2) pradakSiNAtrika : prabhujI ApaNI jamaNI bAjue rahe e rIte klokavAIsa traNa pherA mithyAtvanA nAza, samyaktanI prApti ane pUrNatvanA prAgaTya mATe pharavAnA che, ke jethI paribhramaNa ane parivartanathI mukti maLe.. prabhujIne pradakSiNA devI e temanA pratyenA ananya AdaranI abhivyakti che. prathama nisIhIpUrvaka derAsara praveza karyA pachI prabhujIne aMjalibaddha praNAma karyA bAda A pradakSiNA devAnI hoya che. pradakSiNA ApatA bolavAnA duhA nIce mujaba che... jema chAzamAM raheluM mAkhaNa chAzathI juduM tare che tema saMyogonI vacce paNa jJAnI saMyogonI asarathI mukta rahe '. Page #368 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 309 F hRdaya nayana nihALe jagadhaNI kALa anAdi anaMtathI, bhava bhramaNAno nahi pAra; te bhava bhramaNa nivAravA, pradakSiNA dauM traNavAra.... bhamatImAM bhamatA thakA, bhava bhAvaTha dUra palAya; darzana jJAna cAritrarUpa, pradakSiNA traNa devAya.... ..2 darzana jJAna cAritra e, ratnatrayI traNa niradhAra; pradakSiNA te kAraNe, bhava duHkha bhaMjanahAra.... janma maraNAdi savi bhaya TaLe, sIje jo vAMchitakAja; ratnatrayI prApti bhaNI, darzana karo jinarAja..... jJAna vaDuM saMsAramAM, jJAna parama sukha hetu; jJAna vinA jaga jIvaDA, na lahe tattva saMketa..... caya te saMcaya karmano, rikta kare vaLI jeha, cAritra nAma niyuktie kahyuM, vaMdo te guNageha... 6 A sAthe pradakSiNA detA evI bhAvanAthI paNa bhAvita thaI zakAya ke... mithyAdarzana, mithyASTi, asatyeSTi, abrahmadaSTi, atattvadaSTi, tattvaazraddhAna, virUpadRSTi virUpabhAva, vibhAva, puladRSTi, paryAyadRSTi nivAraNArthe mithyAjJAna, matiajJAna, zrutaajJAna, virbhAgajJAna nivAraNArthe; mithyAcAritra, anAcAra, durAcAra, bhraSTAcAra, vyabhicAra, naraka tiryaMca gati, durgati, adhogati nivAraNArthe pradakSiNA dauM chuM ! mAruM mithyAtva dUra karo ! dUra karo !..(1) : je zUTIMga thaI gayuM che te karmanA paDadA upara rIle thaI rahyuM che, tenAthI aMdarano AtmA taddana nyAro che. Page #369 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vidhinAthajI 310 -- zrI suvidhinAthajI 310 samyagdarzana, samyagdaSTi, satyadRSTi, brahmadaSTi, tattvadRSTi, tattvazraddhAna, svarUpadRSTi, svarUpabhAva, svabhAva, dravyadRSTi, divyadRSTi prApti arthe samyajJAna, matijJAna, zrutajJAna, avadhijJAna, mana:paryavajJAna, kevaLajJAna prApti arthe; samyagU cAritra, sadAcAra, dezavirati, sarvavirati, yathAkhyAta cAritra te mATe mAnavabhava, vaikalpika devabhava, sadgati, urdhvagati prApti arthe pradakSiNA dauM chuM ! mane samyakta prApta thAo ! prApta thAo !..... (2) pUrNadarzana, brahmadarzana, kevaLadarzana, sarvadarzana, sarvadarzItAnA prAgaTyArthe; * pUrNajJAna, brahmajJAna, kevaLajJAna, sarvajJAna, sarvajJatAnA prAgaTyArthe; - pUrNacAritra, brahmAvasthA, siddhAvasthA, zuddhAvasthA, brahmAnaMda, paramAnaMda, nijAnaMda, prajJAnaMda, pUrNAnaMdanA prAgaTyArthI pradakSiNA dauM chuM! mArI pUrNatAnuM prAgaTya thAo ! prAgaTya thAo !......... (3) pradakSiNAno marma evo paNa che ke prabhunI prabhutAne cAre korathI paripUrNa jANI laIne e paripUrNanI paripUrNatAne paripUrNabhAve mana vacana kAyAnA trividha yogathI vaMdanA karavI. - be hAtha joDAyelA hoya che te kAyAnA joDANane sUcave che. joDAyelA be hAtha hRdayane sparzIne rahelA hoya che ane AMgaLIo prA SakArakanuM bahAramAM prarvatana e saMsAra mArga che. SakArakanuM aMtaramAM pravartana mokSamArga che. Page #370 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 311 hRdaya nayana nihALe jagadhaNI adharane (hoThane) aDelI hoya che te mana ane vacananA joDANane sUcave che. vaLI jyAM pAMceya IndriyonuM sthAna che te uttamAMga mastaka che ane mastaka vinA jIvana nathI mATe mastakanA namanamAM sarvArpaNatAnI abhivyakti che. 3) praNAma trika : prabhujInA darzana thatAM e vaMdanIyane pUjyabhAve vaMdana karavAnA che. namana karavApUrvaka abhivAdana karavAnuM che ane prArthavAnuM che ke "namana karanArA mane ApanA jevo amana banAvo." A namana-vaMdananA pAchA traNa prakAra che ane te traNeya prakAre vaMdana karavAnA che. be hAtha joDI mastaka namAvIne karAtuM paheluM namana aMjalibaddha praNAma che je pradakSiNA devA pUrve karavAmAM Ave che. pradakSiNA dIdhAM pachI be hAtha joDI mAthuM namAvI, kamarathI aDadhA jhUkIne pUjya prabhujIne karAtuM. vaMdana arthAvanata praNAma che. e praNAma pachI prabhujInI stuti gAvAmAM Ave che. aMgapUjA, agrapUjA karyA bAda bhAvapUjA-caityavaMdananI pahelAM je traNa khamAsamaNA devAmAM Ave che, temAM be bAhu, be DhIMcaNa ane mastaka bhUmine sparzatA hoya che ane tethI tene paMcAMga praNAma kahe che. badhAM ja aMgo bhUmine sparzavA sahita sASTAMga daMDavat praNAma karavAnI prathA jaina praNAlikAmAM nathI. praNAmathI prabhujI pratye pUjyabhAva pragaTa thAya che ane praNAma karanAranA AdarabhAva, vinayabhAva ane samarpaNabhAvanI abhivyakti thAya che. mananI malInatA-maLano praNAza karanAra che tethI te praNAma kahevAya che. prabhu pariNAma (bhagavadbhAva) pAmavA mATe je karAya che te prabhupraNAma che. 4) pUjAtrika : prabhupUjA paNa traNa prakAre karavAnI hoya che. aMgapUjA, agrapUjA ane bhAvapUjA. aMgapUjA ane agrapUjA dravya vaDe udAsInatA e adhyAtmanI jananI che. Page #371 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI suvidhinAthajI 312 thatI hovAthI te dravyapUjA kahevAya che. prabhujInA aMgane aDIne thatI vAsakSepa pUjA, jalapUjA, vilepanapUjA (barAsapUjA), caMdanapUjA (kesarapUjA), puSpa pUjA, mugaTa pUjA-AMgI pUjA aMga pUjA kahevAya che. prabhujInI aMga pUjAthI vighno dUra thatAM hovAthI e vinanivAriNI gaNAya che. prabhujInI sanmukha rahI karAtI dhUpa pUjA, dIpaka pUjA, akSata(cokhA) vaDe svastika ke aSTamaMgaLa AlekhIne thatI akSata pUjA, phaLa naivedya dharavA dvArA karAtI phaLa pUjA-naivedyapUjA, temaja cAmarapUjA, darpaNapUjA je viziSTa pUjA che te badhI agrapUjA che. cAreya Azramano bhAra upADanArA gRhasthano abhyudaya sAdhanArI hovAthI A agrapUjA abhyudayakAriNI gaNAya che. tyAra pachI IriyAvahiya svarUpa laghu pratikramaNa karavApUrvaka traNa khamAsamaNA dvArA mithyAtvanA nAza, samyaktvanI prApti ane pUrNatAnA prAgaTya mATe paMcAMga praNAma trika karyAM bAda gIta, saMgIta, nRtya sAthe athavA mAtra gItapUrvaka eTale ke stavanagAna sAthe karavAmAM AvatuM caityavaMdana e prabhujInI bhAvapUjA che. e trIjA prakAranI nisIhInA uccAraNa . pachI dizAtrikane sAcavavApUrvaka karavAmAM Ave che. e nivRttikAriNI gaNAya che. kAraNa ke A nivRttikAriNI bhAvapUjA, pUjakane viratimAM laI jaIne mukti apAvanArI che. e sakriyamAMthI paraMparAe akriya banAvanArI ane saMsArathI nivRtta karanAra hovAthI te nivRttikAriNI gaNAya che te yathArtha che. have bhAvapUjA arthAt caityavaMdana samayanI traNa traNanI je pAMca trika jALavavAnI che ane eka trika je ciMtavavAnI che tenI vigata joie. jJAnIo kriyAnA virodhI nathI. paraMtu kartRtva ane ahaMtvanA virodhI che. Page #372 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 313 - hRdaya nayana nihALe jagadhaNI * 5) avasthA trikaH prabhupUjA daramyAna prabhujInI traNa judI judI avasthAnuM ciMtana karavAnuM che tene avasthA trika kahevAya che. janmathI laI kevalajJAna prApti sudhInI prabhujInI je chaprastha avasthA che; temAM cyavana kalyANaka, janmakalyANa, dIkSAkalyANaka ane sAdhanAkALanI je vicAraNA karAya che te prabhujInI piMDa avasthAnuM ciMtana che. abhiSeka eTale jalapUjA daramyAna temaja aMgabhUMchanAM, vilepana tathA aMgaracanA-mugaTa AMgI AbhUSaNa caDAvatA ane aMgaracanA samaye prabhunI piMDastha avasthAnuM ciMtana karavAnuM hoya che. A badhI sAhyabI-vaibhava choDI dRIne dIkSA aMgIkAra karI, evI ciMtavanAthI dIkSA kalyANaka ane sAdhanAkALamAM sAdhanA karI vItarAga, sarvajJa, sarvadarzI banyA tevI vicAraNA karI zakAya. vIra vijayajI racita prabhujInI navAMgI pUjAnA duhAmAM A ciMtavanA gUMthI levAmAM AvI che. prabhujInI caMdanapUjA puSpapUjA tathA agrapUjA daramiyAna prabhujInI padastha avasthAnI ciMtavanA karI zakAya. bhAvapUjAmAM traNeya avasthAnuM ciMtana zakastava, stavanAdimAM vaNI levAmAM Avela hoya che, jemAM rUpAtIta avasthAno samAveza thaI jAya che. namutthaNa (zarU) sUtranA paThanamAM "savanUrNa, savadarisarNa siva mayala marUa mahaMta makhaya; mavhAbAha mapuNarAvitti siddhigaInAmadheyaM ThANa saMpattANa" nA uccAraNamAM rUpAtIta avasthAnuM ane "appaDihaya varanANa daMsaNadharANa, viyaTTa chaumANe"nA uccAraNamAM padastha avasthAnuM ciMtavana thaI jatuM hoya che. pratyeka pUjana pUrvenA matinuM hovApaNuM gati sUyaka che ke jevI mati tevI gati. Page #373 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI suvidhinAthajI 314 "namo'rhata siddhAcAryopAdhyAyasarvasAdhubhyaH''nA uccAraNathI paMca parameSThine namaskAra thaI jatAM hoya che. piMDasthAvasthAnuM ciMtana e nAmanikSepAthI ane dravya nikSepAthI thatI pUjA che. piMDasthAvasthAnA ciMtanamAM bhagavAnanA nAma tathA gRhasthAvasthA, sAdhanAkALa, AdinI vicAraNA karAtI hovAthI e prabhujInI nAmanikSepA tathA dravyanikSepAthI karAtI pUjA che. padastha ane rUpAtIta avasthAnA ciMtanamAM anukrame arihaMtapade birAjamAna prabhujInI tathA siddhapade birAjamAna prabhujInI vicAraNA karAtI hoya che tethI te bhAvanikSepAthI thatI pUjA che. prabhupratimA sanmukha thatI aMgapUjA-agrapUjA e sthApanAnikSepAthI thatI pUjA che. 6) tridizanivRttadaSTitrika H Urdhva adho ane tIrchA e traNa dizAmAM athavA jamaNI DAbI ane pITha pAchaLanI e traNa dizAmAM jovAnuM varjya rAkhI arthAt niSedha karIne, prabhujInI sanmukha caityavaMdana mATe Asanastha thaI, prabhujInI sAthe nayanonuM tArAmaitraka racavuM; e tridizanivRttadaSTitrika che. prabhujIne traNa vakhata paMcAMga praNAma karyA pachI caityavaMdana karavA mATenI mudrA dhAraNa karavA sAthe A trikanI pAlanA karavAnI hoya che. 7) bhUmipramArjanatrika : prabhujIne traNa khamAsamaNA devA sAthe ke bhAvapUjA caityavaMdana pUrve sAdhu bhagavaMta vaDe rajoharaNathI ane zrAvaka vaDe uttarAsaMga(presa) vaDe traNa vakhata pramArjana karavA dvArA je bhUmizuddhi karavAmAM Ave che te bhUmipramArjana trika che. 8) AlaMbanatrika : prabhujI pAse caityavaMdana karatAM, je sUtrAdika bolavAmAM Ave, tenA akSaro je hasva (laghu) ke dIrgha (gurU) hoya te tevI rIte nyUnAdhika rahitapaNe tenA pada, saMpadA, pramukhanuM lakSya rAkhIne svanuM astitva, AtmAnA hovApaNAne sUcave che. potApaNuM eTale ke svatva ane sva garimA-svaurava-satva paNa AtmAnA astitvane sUcave che. Page #374 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 315 - hRdaya nayana nihALe jagadhaNI bolavA, te UrNAlaMbana ke varNAlaMbana kahevAya che. e vargonA uccAraNanI sAthe sAthe tenA arthanuM hRdayamAM ciMtavana thatuM javuM te arthAlaMbana che. prabhupratimAnA cakSuyugma sAthe daSTithI dRSTi milAvI tArAmaitraka racIne karavuM te pratimAlaMbana che. - bhaktanI bhASAmAM vicArIe to, prItithI prabhujInI sanmukha thavAya. mudrA dhAraNa karI, Asanastha thavA sAthe, prabhujIne hRdayastha karAya, UrNa (vaNI eTale prabhunAmamAM ramAya, artha eTale prabhujInA guNamAM gadgadita thavAya, pratimAlaMbanathI prabhumaya thavAya. pachI svaya thavAthI AlaMbanamAMthI nirAlaMbanamAM javAya. ane tyAre "jinapada nijapada eka thAya.' jina uttama guNa gAvatAM, guNa Ave nija aMga..." 9) mudrAsika H hAthanI daze AMgaLIone mAMhomAMhe bhIDIneAMtarIne kamaLanA DoDA peThe banne hAtha rAkhI banne koNIo peTa upara sthApavAthI "yogamudrA' racAya che. AgaLanA bhAgamAM be paga vacce cAra AMgaLanuM ane pAchaLanA eDIvALA bhAgamAM tenAthI kAMIka ochuM aMtara rAkhI, be bAhuone zarIranI samAMtare rAkhI, be paga upara UbhA rahevuM te "jinamudrAmAM che. banne hAthanI AMgaLIone AMtaryA vinA vacce polANa rahe e rIte saMpUTAkAre ke chIpanA AkAre, be hatheLIone bhegI rAkhIne kapALane aDIne ke kapALa sanmukha rAkhavI te trIjI "muktAzuktimudrA' kahevAya che. DAbo DhIMcaNa bhUmithI kATakhUNe Ubho rAkhIne ane jamaNo DhIMcaNa bhUmine sparze ema pagane bhUminI samAMtare pAchaLa vALIne be hAtha zaMbhu eTale samabhu arthAt ziva. e samabhu pAMya bhUtanI bhegAM bheLo thayo eTale zaMbhumeLo thayo. ethI ja je samabhu hato te viSamabhU thayo. Page #375 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI suvidhinAthajI 316 praNAmanI .yogamudrAmAM joDI prabhujInI sanmukha Asanastha thavuM te 'caityavaMdanamudrA' che. bhAvapUjA-caityavaMdana, caityavaMdananI mudrAmAM karavAmAM Ave che. caityavaMdana daramyAna 'jAvaMti ceiAi', 'jAvaMta kevi sAh' ane 'jayavIyarAya . (prArthanA) sUtra'nuM uccAraNa 'muktAzuktimudrA'mAM karAtuM hoya che. kAyotsarga'kAusaggamudrA' eTale ke 'jinamudrA'mAM karavAmAM Ave che. 10) praNidhAnatrika : 'jAvaMti ceIAIM', 'jAvaMta kevi sAh' ane AbhavamakhaMDA sudhI bolAtuM 'prArthanA sUtra-jayavIyarAya' e traNa praNidhAnatrikanA nAmathI oLakhAya che. athavA mana-vacana-kAyAnI ekarUpatApUrvakanI ekAgratAthI eka-manA thavuM te praNidhAna che. 'jAvaMti ceiAiM' sUtrathI caityanI vaMdanA dvArA arihantapada ane siddhapadanuM lakSya-praNidhAna karAya che. e praNidhAnanI pUrti mATe sAdhu bhagavaMtonI vaMdanA 'jAvaMta kevi sAh' sUtrathI karavA dvArA sAdhupadanuM praNidhAna karAya che. A baMne praNidhAnanI pUrti mATe prabhujI pAsethI emanA prabhAve bhavanirveda, mArgAnusAritA, ISTaphalasiddhi AdinI mAMgaNI 'jayavIyarAya' prArthanAsUtrathI karAya che. Ama yathArtha rIte A traNa sUtronA uccAraNane praNidhAnatrika kahevAya che. pAMca adhigama-Five Code of Conduct-AcAra saMhitA H dharmakaraNI-zubhakaraNI mATe devaguru pAse jatAM je AcAra saMhitAnI pAlanA karavAnI che tene adhigama kahevAya che. enA pAMca prakAra che. sahue devagurunI upAsanAmAM A pAMca prakAranA adhigamanI pAlanA karavAnI hoya che. ziSTAcAra jALavavAno hoya che. adhyAtmamAM gamana AzritatA che tethI AzramanI vyavasthA che. jJAnIone Azramano paNa zrama hoto nathI. Page #376 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 317 : hRdaya nayana nihALe jagadhaNI karAvanArA, AdhyAtmika puruSo prati, gamana karatAM jALavavAnA niyamo hovAthI tene adhigama kahevAya che. 1) sacittadravyano tyAga 2) acittano atyAga 3) mananI ekAgratA-cittanI zAMtatA sthiratA 4) eka sADI eTale ke sIlAI vinAnuM ane sAMdhA vinAnuM akhaMDa uttarAsaMga dhAraNa arthAtu khesa dhAraNa karavo ke jenA vaDe bhUmi pramArjana thaI zake tathA uccAraNa samaye jayaNA sAcavI zakAya. 5) prabhujI dRSTi sanmukha thatAM mastaka namAvI.aMjalibaddha karavAno namanavidhi. A pAMca prakAranA vinayAcAranI pAlanA e ja pAMca adhigama. A ziSTAcAra che. jo rAjA darzanArthe padhArela hoya to te rAjAe, rAjAdhirAja rAjarAjezvaranA jinAlayamAM praveza pUrve talavAra Adi zastro, muguTa, chatra, cAmara, mojaDI vigereno tyAga karavAno ziSTAcAra pALavAno hoya che. dAsIDayuM ane prIyaMtAM prIyaMtAM ! puNyAgAM puNyAvaha ! nA bhAvapUrvaka praveza karavAno hoya che. ' , bAhya-atyaMtarathI pavitra banIne, harakhabhera, dazatrika ane pAMca adhigama jALavavApUrvaka jinamaMdira-derAsaramAM pravezatA ghUrI eTale prathama to eka-manA zAMtacitta thaI javuM joie. kahyuM che ke.. I fbanelu zarta cittA jinezvara devo prati kuzaLa citta eTale ke hArdika sadbhAvanA dharAvatuM citta hovuM joIe, jethI jinezvara bhagavaMtanA darzana-vaMdanapUjana-kIrtana kuzaLatAthI thAya. kusuma akSata vara vAsa sugaMdhI, dhUpa dIpa mana sAkhI re, aMgapUjA paNa bheda suNI Ima, gurumukha Agama bhAkhI re suvidhi03 bhagavAna AtmA dehAlayamAM garbhita che tethI bhayabhIta che. Page #377 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI suvidhinAthajI 318 pAThAMtare 'akSata'nI jagAe 'aSyata' yA 'akSara', 'sAkhI'nI jagAe 'sAkhI' 'sugaMdhI'nI jagAe 'sugaMdho', 'ima'nI jagAe 'ema' evo pAThaphera che. zabdArtha : vara eTale zreSTha ane sAkhI eTale sAkSI paNa eTale pAMca zreSTha prakAranA sugaMdhita 1) kusuma-puSpo, 2) akSata-cokhA 3) vAsakSepa-suvAsavALuM cUrNa-caMdanacUrNa 4) dhUpa 5) dIpa evI pAMca prakAranI pUjA manane hAjara rAkhIne arthAt bhAvapUrvaka kAyA (aMga) vaDe prabhujInA aMgane sparzIne ke aMgane anulakSIne prabhu sanmukha karavAnI che, ema je AgamazAstro-siddhAMtamAM kahela che te gurumukhe sAMbhaLyuM che. athavA to AvI pAMca prakAranI prabhujInI pUjA je AgamagraMthomAM kahI che, te gurumukhethI sAMbhaLIne tene dhAraNa karI vidhipUrvaka te karavI. lakSyArtha-vivecana : kavirAja A trIjI kaDImAM paMcopacArI pUjAnI vigata varNave che. zreSTha, tAjA khIlelAM suvAsita puSpothI prabhujInI puSpapUjA karavAnI hoya che. prabhujIne puSpArpaNa e bhaktanA premanuM pratika che ane prabhujInI prabhutA ane guNasuvAsanuM abhivAdana che. puSpane prabhupUjAmAM prayojavAthI ane puSpane prabhujInI sparzanA thatI hovAthI puSpane upakAraka thAya che. prabhupUjAmAM upayogI bananAra puSpano jIva bhavya che evuM anumAna karI zakAya. zreSTha jAtanA sugaMdhIdAra, akhaMDa, uttama, akSata (cokhA)thI bhagavAnanI pUjA be prakAre thAya che. eka to akSata vaDe svastika AlekhIne prabhujI pAse tiryaMca, nAraka, deva, manuSyagatirUpa saMsAra gati che tethI gatyAnusArI mati UbhI thAya che. Page #378 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 319 . hRdaya nayana nihALe jagadhaNI Wan paribhramaNamAMthI chUTavAnI mAMgaNI karAya che ane te mATe svastikanI upara traNa DhagalI tathA siddhazilA AlekhIne ratnatrayI-darzana-jJAnacAritranI prAptinI prArthanA karAya che. vaLI akSata vaDe aSTamaMgaLanuM Alekhana maMgaLarUpa paNa gaNAya che. A svastikanA Alekhana daramyAna bhAvanA paNa bhAvI zakAya che, je akSatapUjAnA duhAmAM vyakta thAya che. uparAMta bhAvanA bhAvI zakAya ke vartamAnamAM tiryaMcagatithI chUTelo, narakagatinA tApa ane trAsathI ugarelo, devagatinA bhogavilAsathI bacelo, manuSyagatine pAmelo, ratnatrayIthI joDAyelo, ratnatrayInI parAkASTAnI ArAdhanA karI siddhazilA upara sAdi-anaMtakALa siddhapade birAjamAna thAuM ! akSata pote ja akSatatA zreSThatA ane suvAsitatAnuM pratIka che. svastika zabdamAM paNa sva astithI arthAt potAnA svarUpa sAthe ekameka thavAno bhAva guhyapaNe rahelo che. A prakAranuM akSata Alekhana e agrapUjA che. akSatathI je bIjA prakAre prabhupUjA thAya che tene anulakSIne akSatapUjAne aMgapUjA tarIke ghaTAvI hoya evI saMbhAvanA che. prabhunA janmakalyANakanI ujavaNI .svarUpa, snAtrapUjA bhaNAvavAmAM Ave che tyAre kezaracaMdanayukta akSata vaDe kusumAMjali ApavAmAM Ave che ane sugaMdhitacUrNa svarUpa vAsakSepathI yukta akSata vadhAvI prabhujInA vadhAmaNA karavAmAM Ave che. prAtaHkALe sUryodaya samaye prabhujInA darzana-vaMdana karavApUrvaka AgalA divasanA nirmAlya puSpAdine utArI levA pahelAM je sugaMdhita caMdanacUrNa vaDe pUjA karavAmAM Ave che te vAsakSepapUjA che. e uttama varNa Ubho thayo eTale varNaghArInA varNana thavA mAMDyA. Page #379 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI suvidhinAthajI 320 guNasuvAsa sUcaka che. pachI sugaMdhita, dazAMgAdi dhUpathI ane zuddha suvAsita gAyanA ghIthI pradIpta karAyela dIpathI dhUpapUjA ane dIpapUjAthI prabhujInI comera sugaMdhita dedIpyamAna vAtAvaraNa karavAmAM Ave che. pracalita praNAlikA pramANe A paNa agrapUjA che. paraMtu jalapUjA pachI aMgalUchaNA karyA bAda ane vilepanapUjA karavA pUrve dhUpapUjA thAya che tenI dhumrasera prabhujInA aMgane sparzatI hovAthI ene aMgapUjA kahI hovAnI saMbhAvanA che. e ja pramANe prabhujInI caMdanapUjA, puSpapUjA ane muguTapUjA bAda prabhujIne AratI maMgaLadIvo karavAmAM Ave che. e prabhujInI aMgapUjAnA anusaMdhAnamAM thatI dIpa pUjA che, je garbhadvAra upara prabhujInI sanmukha kapurapUjA sAthe thatI hoya che. kapuranI sugaMdha ane dIpakiraNo prabhunA aMgane sparzatA hovAthI ane prabhujInI dedIpyamAnatAmAM vRddhi karatA, hovAthI A dIpapUjAne paNa aMgapUjA gaNAvI hoya evI saMbhAvanA che. dhUpapUjA guNasuvAsa ane guNArohaNa sUcaka che. dIpapUjA jJAnaprakAza sUcaka che. * ' AvI je paMcopacArI aMgapUjA AgamagraMthomAM jaNAvavAmAM AvelI che, te pUjAnI vigata ane pUjAvidhi gurumukhethI sAMbhaLIne, samajIne, vidhisara AtmasAkSIe eTale ke aMtaHkaraNapUrvaka karavI joIe. mana sAkhIe eTale mana daIne arthAt citta lagAvIne AtmasAkSIe karavA pharamAvyuM che. kAyA ahIM prabhupUjAmAM ane mana tahIM kyAMya bahAra evI sthiti hovI joIe nahi; evo kavivarya yogIrAjazrIno "mana sAkhI re." zabdothI anurodha che. enuM phaLa doya bheda suNIje, anaMtara ne paraMpara re, ANApAlaNa cittaprasannI, gati sugati suramaMdira re. suvidhi04 svabhAvathI pote potAne jovAno che ane nimittane jANavAnuM che. Page #380 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 321 hRdaya nayana nihALe jagadhaNI 5 pAThAMtare 'ehanuM' nA sthAne 'eMhavo', 'doyanA' sthAne 'do', 'paraMpara'nA sthAne 'paraMpare' 'pAlaNa'nA sthAne 'pAlaga', 'sugati suramaMdira' nA sthAne 'suramugati' evo pAThaphera che. zabdArtha H anaMtara eTale tatkAla. paraMpara eTale kALakrame paraMparAe. ANApAlana eTale AjJApAlana. muti eTale mukti-mokSa. sugati eTale sadgati. suramaMdira eTale devavimAna-devaloka-devagati. uparokta gAthAomAM karelI kriyAnuM (ehanuM) phaLa be bhede (prakAre) maLe che ema jANavuM. pahelA prakAranuM tatkAla eTale tarata ja maLanAruM anaMtara-phaLa che. pUjanAdi kriyA karyA bAda kALakrame maLanAruM te bIjA prakAranuM paraMparAe maLatuM paraMpara-phaLa che. AjJApAlana karyAno saMtoSa ane prApta thatI cittanI prasannatA e turata ja maLanAruM anaMtara-phaLa che. devagati ane pachI maLatI manuSyagatirUpa sadgatinI tathA te manuSyalokamAM thatAM mokSathI prApta thatI muktigati e kALakrame maLatuM paraMpara-phaLa che. lakSyArtha-vivecanaH atyaMta durlabha evA devAdhidevanA darzana maLyAM che. vItarAga, sarvajJa, sarvadarzI, nirIha, nirvikalpa, jinezvaranA darzana thatAM ja e deva gamI gayA che ane haiye vasI gayA che. e devadarzananI durlabhatA ane divyatAthI AkarSAIne prabhAvita thayA chIe. prabhujInI prabhutAthI prabhAvita ApaNe enuM zaraNa svIkArIne manomana evI prabhutAne vAMchIe chIe. tethI e prabhujInI pUjArUpa zubhakaraNImAM pravRtta thaie chIe. prabhutA gamI che ane prabhu thavuM che-enA jevA banavuM pariNAmanI zuddhi e mokSamArga che. Page #381 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI suvidhinAthajI 322 che mATe emanA zaraNane svIkAryuM che. enA sivAya bIjI koI AzAIcchA-apekSA nathI. avinAzItA gamI che ane avinAzI banAvanArA, avinAzI paramAtmA maLI jatAM avinAzI sAthe joDANa karyuM che. joga maLyo-joDANa thayuM ane tenAthI joDANane sthAyI banAvavAnI kriyA thaI. je kriyA thaI te avinAzInA AlaMbanathI thaI tethI te zubhakaraNI che. karaNI che eTale karma che ane tethI karmabaMdha che. karmabaMdhathI maLatuM phaLa karma udayamAM Ave tyAre kALakrame vAyadethI maLatuM phaLa che, tethI te paraMpara phaLa che. kriyamANatAmAMthI akriyatAmAM jaIe eTale ke karmabaMdha thAya ja nahi ane sarvathA karmathI mukta thaI javAya te tatkAla rokaDethI maLatuM phaLa, mukti che. evuM phaLa nAgaketune maLyuM hatuM. sAmAnya rIte muktiphaLa sahune tatkALa rokaDuM maLatuM nathI. mukti maLatAM pahelAM vacamAM devano eka bhava karI, pharI manuSyabhavamAM AvI mukti meLavAya che, tethI muktinuM phaLa paraMparA che. vaLI deva ane mAnavabhavanuM phaLa paNa pharI jyAre karma udayamAM Ave, devagati ne manuSyagati maLe, tyAre maLatuM hoya che, tethI te paNa vAyadethI maLatuM paraMpara-phaLa che. TUMkamAM kALakrame karma udayamAM Ave tyAre maLatuM phaLa paraMparaphaLa che. paraMtu zubhakaraNI karavAnI je AjJA hatI, te AjJAnuM pAlana karavAthI AjJA pAlanano AtmasaMtoSa thayo, te daramyAnamAM azubhakaraNIthI bacAva thayo te niSedhAtmaka phaLa ane kaSAyanI upazamatArUpa samatA, zAMti tathA cittanI prasannatAno tatkAla yugapa maLato rokaDo lAbha e anaMtara phaLa che. guNArohaNa krama sApekSa vicAraNA karIe to samyakatvanI prApti e anaMtaraphaLa che ane sarvajJatva ne siddhatvanI prApti e paraMpara phaLa che. phaLanI IcchA rAkhatA nathI ane IcchA rahita nirIha, vItarAga visadazaparyAyadhArAmAMthI upayogane sadazaparyAyadhArAmAM laI javAno che. Page #382 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 323 - hRdaya nayana nihALe jagadhaNI thavA mAMgIe chIe te muktAphaLa eTale ke mukti sahajAsahaja maLatI nathI. ene mATe vadhu prayatnonI ane samatAguNa keLavavAnI AvazyakatA hoya che. dharmAnuSThAna-zubhakaraNIthI samatA AvavI e anaMtara phaLa che, je paraMparAe kALa paripakva thayethI mukti ApanAra bane che.. jo karaNInuM phaLa, karaNIthI muktirUpa kRtakRtyatA nathI to pachI e karaNInuM phaLa, saMsAramAM rakhaDapaTTI ja che; pachI bhalene vacamAM devabhava ke mAnavabhavano visAmo maLI jato hoya! karavApaNA, thavApaNa, banavApaNAthI chUTI kRtakRtya thaI hovApaNAmAM AvavuM, te ja karaNInuM phaLa che; bAkI badhI majUrI che-zrama che. zramamAMthI Azrama eTale AtmAzrayamAM ane tyAMthI vizrAma eTale muktimAM javuM te ja zramanI sArthakatA che. - A kaDImAM yogIvarya kavizrI AnaMdaghanajInuM kahevAnuM tAtparya eTaluM ja che ke, bhale ADapedAzarUpe By Product mAM deva-mAnavanA bhava maLI jatAM hoya to maLe, paNa pUjananI A zubhakaraNInuM phaLa, mukti ja banavuM joIe ane te muktinA lakSe ja thavI joIe. bAkI je zubha karaNI zuddhamAM laI nahi jatI hoya te karaNIne zubha kahevI ke kema e eka yakSaprazna che ! eTale ja to ApaNe tyAM phaLano krama batAvatA jaNAvyuM che ke bhaktinuM phaLa virati ane viratinuM phaLa mukti! aMtima pariNAma eTale anaMtatAnI arthAt anaMta catuSkanI prApti; je sAcuM phaLa che. e paraMpara evA paramaphaLanI prAptinuM ja eka mAtra lakSa rAkhavAnuM che. e maLatAM sudhImAM ene meLavI ApanArA phaLo, AnuSaMgika phaLa che. phaLapUjA karatAM siddhazilA upara zrIphaLa Adi phaLa mUkIe chIe. e phaLapUjA, "zrI" eTale kevalyalakSmI ane siddhagatirUpa aMtima-phaLa prAptinI sUcaka jene aghuvamAMthI huM paNuM nIkaLI jAya, te ja ghavamAM huM paNuM karI zake ane ghUvathI abheda thaI zake. Page #383 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI suvidhinAthajI 324 che. pUrvAcAryoe zuM Ayojana karyuM che ?!! Apharina pokArI javAya evI pUjanakriyA ane pUjanavidhi che !!! phUla akSata vara dhUpa paIvo, gaMdha naivedya phala jaLa bharI re; aMga-agrapUjA maLI aDavidha bhAve bhavika zubhagati varI re. suvidhi85 pAThAMtare "maLIne badale "miline, aDavidhane badale "adavidha evo pAThaphera che.. zabdArtha paIvo eTale pradIpa-prakAza-dIpa. gaMdha eTale sugaMdhI padArtha attarAdithI karAtuM vilepana ane kezara-caMdanapUjA. naivedya eTale suMdara bhojanathALa athavA pakavAna ke mIThAI. akSata eTale chaDelA cokhA-taMdula. aDavidha eTale vidha vidha ATha prakAranI aSTaprakArI. jaLabharelA kaLaza vaDe prabhujInI prakSAla pUjA arthAt jalAbhiSeka, gaMdha eTale kasturI, barAsa, kezara, caMdanAdithI karAtI barAsa kezarapUjA, phUla eTale puSpapUjA evI traNa prakAranI aMgapUjA ane pachI prabhu sanmukha rahI karavAmAM AvatI dhUpa, dIpa, akSata, phala, naivedya pUjA je pAMca prakAranI agrapUjA che te; ema ATha prakAranI evI, aSTaprakArI pUjA bhAvapUrvaka karanAra bhAvika, bhakta zubha gati eTale ke sadgatine vare (pAme) che.. lakSyArtha-vivecanaH trIjI gAthAmAM paMcopacAra pUjAvidhi batAvyA bAda have yogIvarya kavizrI A pAMcamI gAthAmAM aSTaprakArI pUjAvidhi varNavI rahyA che. 1. jalapUjA : prathama prabhujIne jalathI bharelAM kaLazo vaDe pote potAnI yIjane oLakhe to pachI pArakI cIjane choDavAnuM ke tethI chUTavAnuM duHkha na thAya. Page #384 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 325 - hRdaya nayana nihALe jagadhaNI abhiSeka karavAmAM Ave che, te prathamanI jalapUjA che. namohetu siddhAcAryopAdhyAyasarvasAdhubhya " e paMca parameSThi namaskAra sUtra, je siddhasenadivAkarasUri racita che; tenA uccAraNapUrvaka pratyeka ATha prakAranI pUjA karavAnI hoya che. vaLI pratyeka pUjAnA duhA che. ' jalapUjAnA duhA je jalAbhiSeka vakhate bolavAnA che te A pramANe che. merUzikhare navarAve ho surapati, merUzikhare navarAve, janmakALa jinavarajako jANI, paMcarUpa karI Ave to surapati." "ratnapramukha aDajAtinA kaLaza, auSadhi cUraNa milAve, kSIrasamudra tIrthodaka ANI, snAtra karI guNa gAve. ho surapati." - "eNI pare jina pratimAko navaNa karI, bodhibIja mAnuM vAve; anukrame guNa ratnAkara pharasI, jina uttama pada pAve. ho surapati)" A traNa duhA kSIrasamudranA jalanA pratIkarUpa dudhano prakSAla karatAM bolavAnA hoya che. dUdhanI sAthe dahIM, ghI, sAkara ane jala mizrita karI paMcAmRta banAvavAnI praNAlikA che. viziSTa pUjA aDhAra abhiSeka karatI vakhate bIjA auSadhi cUraNa-attarAdi paNa meLavavAmAM AvatA hoya che. deva devendroe merUzikhara upara janmatA ja prabhujInA ujavelA janmakalyANaka veLA karelA janmAbhiSekanuM anukaraNa che. dudhano prakSAla bAda jalano prakSAla karatAM jalapUjAno duho bolavAmAM Ave che, te A pramANe che. cetana jJAnaprakAza phelAvavA sivAya kAMI karato nathI. bIjI kriyAmAM potApaNAnI bhrAMti che te ja mithyAtva che. Page #385 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI suvidhinAthajI ha) 326 940 jJAnakaLaza bharI AtamA, samatA rasa bharapUra; zrI jinane navarAvatAM, karma thAye cakacUra." kaLaza samAna parAkASTAnA kevaLajJAnathI yukta ane samarUpatA, vItarAgatA-premarasa-jJAnarasathI bharapUra evA zrI jinezvara bhagavaMtane navarAvatAM-snAna karAvavA dvArA e karmamalarahitanI kRpAthI mAro paNa badhoya karmamala dhovAI jAo! huM paNa ApanA jevo vItarAga, sarvajJa, sarvadarzI, nirvikalpa, niSkarmA, zuddha, pavitra jJAna-AnaMda rasa sabhara banI jAuM! athavA to mArA potAnA AtmakaLaza-AtmakuMbhane jJAnathI bharI jJAnamaya banIne samatArasathI chalakAvIne, jo huM zrI jinane navarAvuM, to huM paNa e jalarasa-jalapUjAthI mArA karmone cakanAcUra karI niSkarmA zuddha-pavitra thAuM ! aMte uparokta phaLanI mAMgaNIrUpa duho che." jala pUjA jugate karo, mela anAdi vinAza; jala pUjA phaLa muja hojo, mAMgo ema prabhu pAsa." jalapUjA tathA pratyeka pUjAnA prAraMbhamAM, te te pUjAno duho bolIne nIcenA maMtranuM uccAraNa thALI-DaMkApUrvaka karAtuM hoya che. "4 lIM zrI paramapurUSAya paramezvarAya janma-jarA-mRtyunivAraNAya zrImate jinendrAya jalaM | caMdana / puSpa | dhUpa / dIpa | akSata / naivedya | phalaM yajAmahe svAhA." 2. gaMdhapUjA-caMdanapUjA trividha Adhi-vyAdhi-upAdhinA tApathI. (a) kiyAdharma e vyavahAradharma che je sadgatidAyaka che. (ba) AtmAne oLakhIne AtmagharmamAM rahevuM te nizcayadharma che. Page #386 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 327 : hRdaya nayana nihALe jagadhaNI temaja kaSAyothI azAMta AtmAne, enA mULa zItaLa zAMta-prazAMtaupazAMta svabhAvamAM lAvavAnA uddezapUrvaka, zAtAdAyI, zItaLa banAvanAra caMdanapUjA arthAt barAsapUjA ke vilepanapUjA; nIceno duho bolavApUrvaka ane uparokta maMtroccAranI vidhi sAcavavApUrvaka, karavAmAM Ave che. "zItaLa guNa jehamAM rahyo, zItaLa prabhu mukha raMga - Atma zItaLa karavA bhaNI, pUjo arihA aMga. kesara caMdana ghasI ghaNA kasturI barAsa; jugate jinavara pUjiyA mayaNAne zrIpALa." : : tyArabAda A gaMdhapUjA aMtargata ja, sugaMdhita kesara mizrita caMdana vaDe, jamaNA hAthanI pUjAnI AMgaLIthI nakha kesaravALA na thAya e rIte, kesara laIne nIce mujabanA nava duhA bolavApUrvaka duhAnA bhAvathI atyaMta bhAvita thaI prabhujInA nava aMga upara navAMgI pUjA karavAmAM Ave che. 1) prabhujInA jamaNA-DAbA caraNaaMguThe pUjA karavA samaye bolavAno duho. "jaLabharI saMpuTa patramAM, yugalika nara pUMjata, RSabha caraNa aMguTho, dAyaka bhavajala aMta." jevI rIte yugalikoe saMpuTa patramAM jala bharI, vinamra bhAve vinayapUrvaka caraNaaMguSTha ApanI pUjA karI hatI evI rIte bhavasAgaranA aMtane ApanAra Apa RSabha/ajita/pArzvanAtha/mahAvIra svAmInA caraNanA aMguThe huM pUjA karuM chuM ! AtmAe AtmAmAMthI AtmA vaDe Atmadharmane pAmavAno che. Page #387 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI suvidhinAthajI 328 2) prabhujInA jamaNA-DAbA DhIMcaNanI pUjA... "jAnubaLe kAussagya rahyA, vicaryA deza videza; khaDA khaDA kevaLa lahyuM, pUjo jAnuM nareza." jAnubaLe, kAyotsarga mudrAe, apramattadazAmAM UbhA UbhA dhyAna dharatAM kevaLajJAna meLavanArA ane dezavideza vicaratA aneka bhavyAtmAonuM kalyANa karanArA prabhujInA pavitra jAnunI pUjA karatAM prArthanA karuM chuM ke mane paNa apramatta ArAdhanAmAM sahAyabhUta thanAruM jAnubaLa prApta thAo! - 3) prabhujInA jamaNA-DAbA kAMDAnI pUjA... "lokAMtika vacane karI, varasyAM varasI dAna; karakAMDe prabhu pUjanA, pUjo bhavibahumAna." he nAtha ! ekAvatArI evA lokAMtika devonI vinaMtI svIkArI eka varSa sudhI chUTe hAthe ane mukta mane dravyadAna daIne bhavyAtmAonA duHkha ane dAridrane Ape chedyA che. he nAtha! ApanA pavitra karakAMDe atyaMta bhAvabharyA haiye bahumAnapUrvaka pUjA karato, bhAvanA bhAvuM chuM ke, huM paNa ApanI A pUjAnA phaLa svarUpe parigraha (dhana)nI mUcha utArI dAna denAro thAuM !' 4) prabhujInA jamaNA-DAbA skaMdha (khabhA)nI pUjA... "mAna gayuM doya aMzathI, dekhI vIrya anaMta, bhUjAbaLe bhavajaLa taryA, pUjo baMdha mahaMta." chadmasthAvasthAmAM paNa jJAnazaktithI ane vIryazaktithI mahAna (a) AtmAe pote, potAnA vaDe, potAmAM pariNamana karavAnuM che. (ba) pote potAvaDe potAnAmAM potAnuM svarUpa-potAnuM pota pragaTa karavAnuM che. Page #388 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 329 - hRdaya nayana nihALe jagadhaNI evA Apa, ApanI mahAnatAno ahaM karyA vagara, ApabaLe svayaM bhavasAgara, pAra utarI aham-bhagavAna thayA. jANe ke bAhubaLe mahAsAgara tarI gayA. mahA aMtane pAmI mahaMta banAvanArA e zaktivaMta, ApanA pavitra skaMdhonI pUjA karatAM, huM prArtha chuM ke, ApanI A pUjAnA phaLarUpe huM mArA mAnakaSAya upara vijaya meLavI, ahamno nAza karI aIm banuM! mAnane haNI mahAna bane ane mahA aMta eTale ke nirvANane pAmanAra mahaMta banuM 5) prabhujInA mastake pUjA karatAM.... , "siddhazilA guNa ujaLI, lokAMte bhagavaMta; , vasIyA teNe kAraNa bhavi, zirazikhA pUjaMta." sphaTikamaya pAradarzaka ujjavala zveta siddhazilAnI upara, cauda rAjalokanA zikhare, lokanA urdhva cheDe bhagavaMta sthAyI thayA che; te kAraNe ApanA praphullita brahmaraMdhra (zirazikhA)nI pUjA karato thakI bhAvanA bhAvuM chuM ke, Apa prabhujInI mastakapUjAnA phala svarUpa huM paNa lokAgra zikhare sAdi-anaMtakALa sthAyI thAuM ! 6) prabhujInA lalATe pUjA karatAM... tIrthaMkara pada puNyathI, tribhuvana jana sevaMta, tribhuvana tilaka samA prabhu, bhAla tilaka jayavaMta." tIrthakara nAmakarmanA vipAkodayanA puNya prabhAve pRthvI, pAtALa ane svargaloka, e traNe bhuvananA loko vaDe sevAtAM-pUjAtAM jANe tribhuvananA tilaka hoya evA zobhAyamAna, prabhujInA bhAla-kapALa upara tilaka eTale pUjA karato jANe vijayatilaka karato ane svayaMne vijayatilaka pamADato huM mArI jAtane vijayavaMta anubhavuM chuM! e evA AjJAcakranI AtmA enA maulika svarUpamAM saMbaMdha vinAno advaita hovAthI saMbaMdhanI chaThThI vibhakti AtmAne lAgu paDatI nathI. Page #389 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI suvidhinAthajI 330 pUjA che, ke jenA dvArA bhakta potAnA AjJAcakranI vizuddhi anubhave che. 7) prabhujInA kaMThe pUjA karatAM... "soLa prahara prabhu dezanA, kaMThe vivara vartula, madhura dhvani suranara suNe, tiNe gaLe tilaka amUla." je kaMThethI soLa soLa prahara sudhI sumadhura svaramAM vahetI vItarAgavANIne devo ane mAnavo sAMbhaLe che, evA e vizuddhacakre karAtuM tilaka mahAmUlyavAna che, kemake e vANInA pariNAme tIrthanI sthApanA, dharmanI prarUpaNA ane mokSamArganI prApti che. A kaMThapUjAnA prabhAve sAdhaka evI bhAvanA bhAve che ke mane vItarAgavANInuM zravaNa ane tenA bhAvane samajavAnuM ane pAmavAnuM sAmarthya maLo. 8) anAhatacakre hRdaye pUjA karatAM... " "hRdaya kamala upazama baLe, bALyA rAga ne roSa; hima kahe vanakhaMDane, hRdaya tilaka saMtoSa." ' jevI rIte himavarSA je zItaLa che paNa AkhA vanakhaMDa-jaMgalane bALI nAMkhe che tevI rIte hRdayamAM rahela zItaLatArUpa upazAMtatAnA baLe, rAga ane dveSa, je jagatane bALanArA che tene ja Ape bALI nAkhyA evA prabhujInA upazAMta hRdaye pUjAtilaka karatA huM paNa hRdayanA toSane-saMtoSane pAmuM ! 9) nAbhikamala-maNipuracake pUjA karatAM... - "ratnatrayI guNa ujaLI, sakaLa suguNa vizrAma; nAbhikamaLanI pUjanA, karatAM avicaLadhAma." sarvotkRSTa sadgati e paMyamagati mokSa che je gati nathI paNa sthiti che, tene meLavavAnI che. Page #390 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 331 hRdaya nayana nihALe jagadhaNI - jemanA nAbhikamaLa rahela ATha rucaka AtmapradezarUpa cetanA pUrNapaNe vikasita thaI che ane jemAM badhAMya sadguNo vizrAMta pAmyA che, evA anaMtadarzana, anaMtajJAna, anaMtacAritranA svAmI prabhujInA nAbhikamaLa pUjAtilaka karatAM huM paNa avicaLadhAma-muktidhAmane pAmuM! AvA navatattvanA upadezaka mokSamArganA prarUpaka ane mokSa pradAyaka prabhujInA nave aMge khUba khUba rUcipUrvaka pUjA karavAno anurodha karatAM zubhavIra munirAja kahe che.... - "upadezaka navatattvanAM, teNe nava aMga jiNaMda, pUjo bahuvidha rAgazuM, kahe zubhavIra muNada." 3. puSpapUjA H puSpa e praphullatA, raMga, mulAyamatA, suMdaratA ane suvAsathI sabhara hovAthI premanuM pratIka che. evA tAjagIbharyA tAjA tAjA khIlelA, suvAsathI maghamaghatA, jotAM ja mohita thaI javAya tevA, phUlothI prabhunI pUjA karavA vaDe samarpita bhAva vyakta thAya che. e sAthe ja prabhunI prabhutA ane prabhujInI parAkASTAnI guNasuvAsanuM abhivAdana thAya che. samavasaraNamAM bhAvajinezvara bhagavaMta upara pAMca varNanA sugaMdhI puSponI vRSTi devadevI karatAM hoya che. prabhunI pUjAnA kAryamAM kAma AvatA hovAthI ane prabhunI sparzanAne pAmatA hovAthI bhakta dvArA bhagavAnanI thatI phUlapUjA kUla mATe upakAraka bane che. A puSpanA jIvo bhavya che evI chApa upasI Ave che. puSponI hAjarIthI vAtAvaraNamAM jIvaMtatA mahesusa thatI hoya che. maMtroccAra sahita puSpapUjA karatA bolavAno duho che... chAzamAM taratA mAkhaNanI jema saMyogonI vacce paNa saMyogo ane tenI asarathI aLagA rahevuM te mokSamArga che. Page #391 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI suvidhinAthajI 'surabhi akhaMDa kusumagrahI, pUjo gata saMtApa; sumanajaMtu bhavya ja pare, karIye samakita chApa.'' "pAMca koDIne phUlaDe, pAmyA deza aDhAra; rAjA kumArapALano, varSo jaya jayakAra.'' "pAMca koDInA phulaDe, pUjyA tribhuvanapALa; zubha puNyathI te thayA, kumArapAla bhUpALa." 'vividha sugaMdhI phulanI, gUMthIe suMdara mALa; prabhu kaMThe paherAvatAM, varIe zivavadhu mALa." 332 akhaMDa sugaMdhIta kusuma laIne, saMtApa rahita, puSpa jevA prasanna ne zubhamana-(sumana)thI, sumanapUjA (puSpapUjA) karavAnI hoya che. prabhupUjAmAM samarpitatA pragaTe che temaja puSpanA jIva upara bhavyatvanI chApa paDe che, tema pUjaka bhakta upara paNa samakita prApta thavAnI eMdhANIrUpa A puSpapUjA che. Ama traNa prakAre aMgapUjA karyA bAda pAMca prakAranI agrapUjA, prabhujInI AgaLa gabhArAnI bahAra prabhu sanmukha rahIne karAtI hoya che. 4. dhUpapUjA : dazAMga, lobAna Adino dhUpa karIne athavA to caMdana, kevaDo, agara, mogaro, dazAMga, gulAbanI sugaMdha dharAvatI dhUpasaLIagarabattIthI prabhujInI dhUpapUjA maMtroccAra sahita nIcenA duhA bolavApUrvaka karavAmAM Ave che. jJAnanuM kaSAyarUpa vikArI pariNamana na thatAM jJAnabhAve upazamabhAvamAM pariNamana thAya to zuddhAtmasvarUpa pragaTe. Page #392 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 333 x hRdaya nayana nihALe jagadhaNI dhyAna ghaTA pragaTAvIe, vAma-nayana jina dhUpa; micchara durgadha dUre TaLe, pragaTe AtmasvarUpa." ame dhUpanI pUjA karIe re, o mana mAnyA mohanajI, ame dhUpaghaTA anusarIye re, o mana mAnyA mohanajI, ame dhyAna tamAruM dharIe re, o mana mAnyA mohanajI, aMte che zaraNa tamAruM re, o mana mAnyA mohanajI, nahi koI prabhujInI tole re, o mana mAnyA mohanajI." jinezvara bhagavAnanI dhUpapUjA karato thako huM jinasvarUpanA dhyAnanI ghaTA pragaTAvI, mArA nayanone eTale ke samyagdaSTine vAmI-dAbI denArI mithyAtvarUpI durgaMdhane dUra karIne AtmasvarUpane pragaTa karuM! - samakitanI prApti e prabhupUjAnuM maLavuM joIe tevuM anaMtara-phaLa che. tethI ja pUjaka bhaktanuM mana gAI UThe che. ke. mohanuM hanana karyuM hovAthI Apa prabhu amArA manane mohI lenAra amArA mananA mAnelA mANIgara cho ! tethI ApanI dhUpapUjA karIe chIe e dhUpanI urdhvagAmI ghaTAne anusaravA dvArA ame paNa urdhvagAmI thaIe ! e mATe he prabhujI! ame ApanuM ane ApanA svarUpanuM dhyAna dharIe ke je amAruM paNa svarUpa che paNa vartamAnamAM te tirohita che. badhuM karIe paNa chevaTe ApanuM zaraNa svIkAryA sivAya amAro chUTakAroamArA bhavabhramaNano aMta nathI. mArA prabhujInI barobarI karI zake evuM A jagatamAM koI nathI. UMco prabhu tuM UMce. nIco huM prabhu nIce. pUro te prabhu parama. trikALa tattvano svIkAra eja pAramArthika satya che. Page #393 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI suvidhinAthajI 334 adhUro huM prabhu adhama. tuM pUjyanI huM pUjA karuM. tuM guNInA huM guNa anumoduM ! dhUpasaLInA dhUpanA urdhva svabhAva jevA, mArA AtmAnA urvasvabhAvanuM pragaTIkaraNa karato thako, upara uparanA guNasthAnakane sparzato, guNasuvAsathI upara uThato, pudgala saMge mUrti banelo, tuM amUrtanI A mUrtimAM prANapratiSThA karI, tuM arUpInuM rUpa nihALatAM nihALatAM, tuM anAmInuM nAma letAM letAM; svayaM anAmI-arUpI-amUrti banI tArA sAcA darzana, vaMdana, pUjana karuM ! padIpapUjA dhUpapUjAnA anusaMdhAnamAM dIpa pragaTAvI dIpapUjA, maMtroccArapUrvaka nIceno duho bolavA sahita dIpapUjA karavAnI hoya che. "dravya dIpaka suvivekathI, karatAM duHkha hoya phoka; bhAva pradIpa pragaTa hue, bhAsita lokAloka." * eka nAnakaDA dIvAne pragaTAvavAnI dravya kriyA karavAthI, jema aMdhakAra TaLI jaIne prakAza phelAI jAya che, tema suviveka eTale ke samyagdarzana-samyajJAna arthAt prajJAnA prAgaTyathI duHkhanI asaro phoka thaI jAya che. karmonA udaye karIne duHkha Ave to che paNa prajJAnuM prAgaTya thavAthI te duHkho prajJAvatane duHkhI karI zakatA nathI. pUjAnuM A anaMtara phaLa che. AgaLa upara bhAvadIpaka eTale ke kevaladarzana-kevalajJAna pragaTa thatAM to loka ane aloka sahitanuM samagra AkAza, emAM avagAhanA laIne rahelA padArtho sAthe tathA te sarvapadArthomAM rahelAM bhAvo sahitanuM dIvo ujAsa pAthare. dIvo kAMI vastu le mUka kare nahi. jJAnanuM paNuM evuM ja che. prakAza pAthare kAMI kare nahi. Page #394 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 335 v idaya nayana nihALe jagadhaNI saMpUrNa darzana ane saMpUrNa jJAna thAya che. e bhAvadIpakanA bhAvaprakAzajJAnaprakAzamAM lokAloka-brahmAMDa samagra jyAM che tyAM, jema che tema ane jevuM che tevuM bhAse che eTale ke dekhAya che-jaNAya che. tethI ja bhAvuka bhaktanA haiyethI prArthanA pragaTe che ke.. "aMdhAre athaDAto A Atama, tuM paramAtama prakAza pAse AvI, prakAza pragaTAvI prakAzane prArthato muja ura aMdhakAre prakAza pragaTAvo!" 6. akSatapUjA: dhUpadIpapUjAnA anusaMdhAnamAM trIjI agrapUjA akSatapUjA che. maMtroccAra sahita nIcenA duhA bolavApUrvaka akSayapadane ApanArI jenadharmanI AgavI kahI zakAya evI akSatapUjA bhAvapUrvaka karavAnI hoya che. "zuddha akhaMDa akSata grahI naMdAvarta vizALa; pUrI prabhu sanmukha raho, TALI sakaLa jaMjALa." "akSata pUjA karatAM thakAM, saphaLa karuM avatAra; phaLa mAMguM prabhu AgaLa, tAra tAra muja tAra. sAMsArika phala mAMgIne, raDavaDyo bahu saMsAra; aSTa karma nivAravA mAMguM mokSaphaLa sAra. ' ciMhu gati bhramaNa saMsAramAM, janma maraNa jaMjALa; paMcamagati viNa jIvane, sukha nahi tri kALa. darzana-jJAna-cAritranAM, ArAdhanathI sAra; siddhazilAnI upare, ho muja vAsa zrIkAra." - bhAratIya saMskRtimAM akSata zukanavaMtA gaNavAmAM AvyA che. zubha prasaMgomAM viziSTa akSatano viziSTa rIte upayoga thato hoya che. vijaya (a) ajJAnadazAmAM karmone vipAkodayathI bhogavavA paDe te saMsAramArga che. * (ba) jJAnadazAmAM rahIne karmo pradezodayathI bhogavAI jaI surasuriyAM thaI kharI paDe te mokSamArga che. Page #395 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI suvidhinAthajI 336 ke bahumAna tilaka karyA bAda tilaka upara akSata lagADI akSatapUjA dvArA akSatatA-amaratA-ciraMjIvatAnI vAMchanA thatI hoya che. zuddha thavuM che, akhaMDa banavuM che, akSata rahevuM che ane vizALa eTale vyApaka, sthAyI, zAzvata AnaMdanA Avarta-parisaramAM rahevuM che, to enA pratIkarUpe sarva dunyavI upAdhi TALIne samAdhimAM rahI, zuddha, zveta sugaMdhI, akhaMDa akSata eTale ke chaDelA cokhA je pharI uganAra ne phaLanAra nathI, evA ajanmAnA saMketa samA cokhAthI vizALa naMdAvarta-svastika AlekhatA uparanA duhAnI bhAvanAthI bhAvita thatAM prabhujInI sanmukha thAo ane saMsArathI vimukha thAo ! naMdAvartanA ATha vaLAMka mATe jJAnIpuruSonuM kahevuM evuM che ke saLaMga uparAuparI manuSyAvatAra vadhumAM vadhu sAtathI ATha bhava sudhI maLato hoya che ane samyaktva thayA pachI jo enuM sAtatya rahe to prAyaH vadhumAM vadhu nava bhavamAM bhava-nistAra pAmI AtmA siddhapade-paramAtmapade birAjamAna thAya che. he prabho ! ApanI A akSatapUjA karato thako huM mane prApta mAnava avatArane saphaLa karI rahyo chuM ! A akSatapUjAnuM phaLa tArI AgaLa mAMgI rahyo chuM ke tuM have mane tAra tAra tAra! mAro bhava-nistAra kara !!! atyAra sudhImAM karelI kriyAonA phaLarUpe sAMsArika lAbha mAMgI mAMgIne bahu bahu kALathI saMsAramAM ghaNuM ghaNuM rajhaLyo chuM ane bhikhArIno bhikhArI mAMgaNiyo ja rahyo chuM ! thAkI gayo chuM ! A rakhaDapaTTIthI saryuM have ! - basa thayuM ! have A pUjAnA phaLarUpe mArA ATheya karmono sarvathA nAza thAya jene potAnI ja bhUla dekhAya ane jagata AkhuM nirdoSa jaNAya te parama sajjana che. Page #396 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 337 - hRdaya nayana nihALe jagadhaNI ane enA sArarUpa mAro mokSa thAya e ja prabhujI ApanI pAse mAMge saMsAramAM to janma-maraNanA kAramA duHkhonI jaMjALamAM phasAyelA rahI cAreya gatimAM bhamatA bhaTakatA athaDAtA kUTAtA ja rahevAnuM che. * paMcamagati eTale siddhagatie-samazreNie siddhapade arthAt paramapade birAjamAna thayA vinA traNeyakALanuM zAzvata sukha prApta thanAra nathI. | darzana-jJAna-cAritra svarUpa ratnatrayInI ArAdhanAmAM ja sAra che ane tenAthI ja bhava-nistAra che. tethI ja svastika upara pratIkarUpa darzanajJAna-cAritra ratnatrayIne huM AlekhuM chuM. deva, nAraka, tiryaMca gatithI chUTavAnA pratIkarUpa e pAMkhaDAone bahAranI tarapha aMta batAvavA vALato thakI manuSya gatinA pratikarUpa pAMkhaDAne darzanathI joDavA sAthe icchuM chuM ke.. - darzana-jJAna-cAritramAM joDAyelo huM vIryaMtarAyanA kSayopazamathI darzanAcAra, jJAnAcAra, cAritrAcAranI, parAkASTAnI pAlana karato thako kevaLadarzana-kevaLajJAna-anaMta sukharUpa kevaLa cAritrane pAmIne siddhazilAnI upara mAro "zrI" eTale kevalya" rUpe vAsa thAya !!! sva astithI ekarUpa banAvanArI, svastikanA AlekhanathI karAtI, AvI prabhujInI anupama rahasyamayI akSatapUjA che. AvI prabhu pUjAnuM Ayojana karanArA jJAnI pUrvAcAryo upara ovArI javAnuM mana thAya tevI A prabhupUjA che. 7. naivedyapUjA H prabhu sanmukha Alekhana svastika upara sAkara, patAsA, pakavAna, miThAI mUkavA dvArA prabhujIne naivedya dharAvI, naivedyapUjA (a) nAma ane rUpanI khoTI oLakhathI aLagA thavuM paDaze. (ba) anAmI ane arUpI evuM AtmasvarUpa je sva che tenI oLakha karI vAraMvAra enuM AlaMbana levuM joIze. Page #397 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI suvidhinAthajI maMtroccAra sahita nIceno naivedyapUjAno duho bolavA pUrvaka karavAnI hoya che. "aNAhArI pada meM karyA, viggaha gaIya anaMta; dUra karI te dIjIe, aNAhArI ziva saMta.'' 338 he prabho ! Ape saMsArano aMta ANI saMta thaI, sAdi-anaMta sthitine pAmI, azarIrI thai ziva thayA cho ! azarIrI cho tethI Apa aNAhArI cho ! jyAre ame to AhAra lai laIne zarIra banAvyA che ane dhAraNa karyAM che. dhAraNa karelAM zarIrane pAchA AhAra laI laIne vadhAryAM che ne TakAvyA che. pudgalane pudgalano AhAra joIto hovAthI AhAra e pudgalanA banelA dehano dehadharma che. chatAM ame paNa anaMtIvAra aNAhArI banyA chIe. paraMtu te eka deha choDI bIjo deha dhAraNa karavA pUrve, eka gatimAMthI bIjIgatimAM jatAM, jyAM jyAM vaLAMka Ave tyAM vigraha gati daramyAna eka samaya, be .samaya ke traNa samaya pUratA ja aNAhArI thayAM chIe. zarIra dhAraNa karavA mATe aNAhArI thayAM paNa azarIrI banavA mATe aNAhArI na thayAM. he prabhujI ! amAruM AvuM vigrahagatinuM aNahArIpaNuM ApanI A naivedyapUjAnA phaLarUpe dUra karI gho ! A naivedyapUjAnA phaLarUpe amArI AhArasaMjJA dUra thAo ane azarIrI avasthAnI prApti thAo ke jethI ApanA jevA amo paNa sAdi-anaMta zAzrvatakALa aNAhArI banI jaIe ! sIdhI gati prApta karI samazreNie siddhazilA upara birAjamAna thaI siddha thaie ! prabhujI to aNAhArI che. e kAMI naivedya svIkAratA nathI. ApaNA rasatyAganA pratIkarUpe ane AhArasaMjJAthI chUTavAnA saMkalparUpe prabhu AgaLa naivedya dharAvavArUpa naivedya pUjA karavAnI hoya che. hA! pariNamana samajaNa ane zraddhAne AghAre che. Page #398 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 339 , hRdaya nayana nihALe jagadhaNI Wan naivedyapUjA karanAra pUjaka bhaktane, aNAhArIpadanI prApti na thAya tyAM sudhI, naivedya maLatAM rahe che; paNa te naivedyamAM lubdha thato nathI. balke prApta naivedyano upabhoga nahi karatAM tyAgI banI prabhupUjAmAM ane bhUkhyA janonI AMtaraDI ThAravAmAM eno upayoga karato rahe che. A ja saMdarbhamAM eka jJAnIe naivedyapUjA nahi karavAnA niSedhAtmaka phaLane jaNAvatA kahyuM che ke... "na karI naivegha pUjanA, na dharI gurUnI zIkha; leze parabhave azAtA, ghara ghara mAMgaze bhIkha.'ke 8. phaLapUjA : aSTaprakArIpUjAnI parAkASTA eTale pUjAphaLanI prApti mATe karAtI phaLapUjA. maMtroccAra sahita nIceno duho bolavApUrvaka phaLapUjA karavAnI hoya che. 'indrAdika pUjA bhaNI, phaLa lAve dharI rAga, puruSottama pUjI karI, mAMgu zivaphaLa tyAga.'' indriyonI tRpti mATe ane peTapUjA karavA mATe atyaMta rAgapUrvaka phaLa lAvanAro ane tene AroganAro huM chuM ! narendro, surendro, devendro paNa potAne prApta thayela padavI e prabhupUjAnuM ja phaLa che ema haiye rAga dharI, prabhupUjA karavA bhaNI pravRtta thAya che ane puruSomAM uttama evA puruSottama, uttamAtmA tIrthaMkara bhagavaMtanI pUjA karI zivapadanI mAMgaNI kare che. potAnA UMcA padano moha choDI, tyAga karI zivapadasiddhapada phaLa tarIke icche che. e ja rIte huM paNa phaLano bhogI, phaLane siddhazilA upara sthApana karavA dvArA bhautikaphaLanA tyAganA phaLa svarUpe saMsAra eTale paryAyano palaTana bhAva-visazatA jyAre mokSa eTale paryAya palaTAya paNa rahe sadeza. saMkhyAbheda kharo paNa svarUpabheda nahi. evo ne evo kharo paNa e ne e ja nahi. Page #399 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI suvidhinAthajI , 340 zivaphaLa-siddhapada-paramapadane mAMguM chuM !!! - emAM paNa zrIphaLa dharAvatA uttamottama phaLa "zrI" eTale kevalyAvasthAne ja vAMchuM chuM !!! evo bhAva hoya che. dravyApeNa : dhana pratyenI mUchanA tyAganA pratIkarUpa phaLapUjA pachI dravyArpaNa karatAM ApaNuM dravya devadravya bane che ane ApaNA bhAva devabhAva bane che. A dravyane prabhucaraNe dharAvatA evA bhAvathI bhAvita thaI zakAya che.... pUrvakRta puNya AvI maLelI A nazvara lakSmI, Apa zAzvata lakSmInA svAmInA caraNe dharato thako, lakSmI pratyenI mUchano tyAga karI, niSparigrahI, nirAraMbhI, niSpApa, niSkalaMka, niSkarmA, nirvikalpa, niraMjana, nirAkAra banI zAzvata kevalyalakSmIno svAmI banuM! - jIvano deha paMca mahAbhUta grahaNa karIne banAvAya che. e banAvAyelo ane dhAraNa karAyelo deha, paMca mahAbhUta vaDe vikase che ane Take che. aMte AtmAthI vikhUTo paDI jatAM pAcho e paMcamahAbhUtarUpe vikherAI jato hoya che. tethI ja paMca mahAbhUtathI para thavAnA saMkalparUpe paMca mahAbhUta pRthvI, pANI, agni, vAyu ane AkAzane A rIte prabhujInI pUjAmAM prayojavAnuM suMdara anupama ne adbhuta Ayojana AptapuruSoe karyuM che! - A rIte dravya ane bhAva ubhaya prakAre pUjA karanAra bhavyAtmA zuddhAtmA banI siddhAtmA-paramAtmA thAya che. jyAM sudhI pUrNapaNe zuddhi thatI nathI ane sarva doSarahita thaI sarvaguNasaMpanna thavAtuM nathI, tyAM sudhI muktinI prAptine sAnukULa zubhagati maLatI rahe che. (a) narakamAM mithyAtvIne sarakhAmaNImAM anaMtagaNuM duHkha thAya che jyAre samakitIne sarakhAmaNImAM anaMtamA bhAge duHkha hoya che. (ba) devalokamAM samakitIne sarakhAmaNImAM anaMtamAM bhAge sukha hoya che jyAre mithyAtvIne sarakhAmaNImAM anaMtagaNuM sukha hoya che. Page #400 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 341 - hRdaya nayana nihALe jagadhaNI vartamAnamAM aSTaprakArI pUjA uparAMta cAmarapUjA, darpaNapUjA tathA ghaMTArava karavAnI praNAlikA che. e prabhunI prabhutAthI prabhAvita thayelA pUjakanA prabhu pratyenA vRddhimaMta ahobhAvanI abhivyakti che. cAmarapUjA : cAmarapUjA e IndranI prabhusevAnuM anukaraNa che. e prabhusevAnA anukaraNarUpe bolavAmAM Avato cAmarapUjAno duho nIce pramANe che. be bAju cAmara DhALe, eka AgaLa vaja ulALe, ' jaI merU dharI usaMge, Indra cosaTha maLIyA raMge, prabhu pAsanuM mukhaDuM jovA, bhavo bhavanA pAtika dhovA." darpaNapUjAH darpaNa, biMbanuM pratibiMba upasAvI biMba jevuM che evuM bhedarahita saraLapaNe (vItarAgabhAve) batADe che. Ama darpaNapUjA e prabhujInI vItarAgatAnI pUjA che. A darpaNapUjAno duho A pramANe che. "prabhu darzana karavA bhaNI, darpaNa pUjA vizAla; Atma darpaNathI jue, darzana hoya tatkAla." darpaNane Adarza (arIso) paNa kahe che. prabhu ApaNA Adarza (dhyeya) che. Adarza (darpaNa)ne Adarza (lakSa evA prabhujI) sanmukha hRdayasthAne rAkhIne AdarzamAM AdarzanA eTale ke prabhujInA pratibiMbane hRdayamAM sthApana karavAnA saMketarUpa prabhujInI darpaNapUjA che. tuja zuddhAtmA-cidAtmA-cidAdarza mATe muja paramAtmasvarUpa AtmA upara chavAyelA AvaraNo-azuddhine nihALI, tenI pIDA anubhavI, tuja kRpA-karuNAe, muja hRdaye tuja sthApana karI, tuja Adarza niSkalaMkImAM ja muja kalaMkInA kalaMka nihALI, tuja kRpA jIve potAnA Atmagharane eka kSaNa paNa bhUlavAnuM nathI. hakIkatamAM to AtmagharamAM rahevAnuM che. rahI na zako to bhUlo to nahi ja ! Page #401 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI suvidhinAthajI 342 karuNAe svayaM niSkalaMka banI, sakala sRSTine muja viSe pratibiMbI, tuja sama svayaM cidAdarza banuM ! A che darpaNapUjAnI bhAvanA ane darpaNapUjAnuM rahasya ! ghaMTArava : ghaMTAravanuM rahasyodghATana karato zloka che ke... "AgamArtha tu devAnAM gamanArtha tu rAkSasAm / kurve ghaMTAravaM tatra devatAhvAna lakSaNam // " divyazaktione AvakAravA ane duSTa tattvone bhagADavA devatAone AvyAna karavArUpa ghaMTArava karuM chuM. prabhu tArI vANI sarva kalyANakArI syAdvAdavANI-vItarAgavANI che. amArI rAgInI rAgavANI che. tArA prabhAve te samyag banI raho, loka hitakArI bano ane amArA vartuLamAM AvakArya thAo ! OM hrI~ artha zrI brahmanAvAya namaH / / '' "r OM hrI~ zavvAkSarabrahmAya namaH / '' ghaMTAravamAM dhvanino raNakAra ane dhvaninI vyApakatA che je jIvanane raNakatuM dhabakatuM ane guNasuvAsathI vyApaka banAvavAno saMdeza Ape che. AvI aSTaprakArI pUjAnA prAraMbhamAM nIce mujabanI prArthanA karI zakAya ke... he devAdhideva ! traNa lokanA nAtha, tribhuvanapati, tribhuvananAyaka, dharmanAyaka, dharmacakravartI sarva aMtaraMga duzmanone haNI, kaSAyone jItI, indriyonuM damana karI, rAga ane dveSa upara vijaya prApta karI, vItarAga; . nItarAga ane sarvajJa svarUpanI pratIti karo ane khumArI rAkho. khumArI na rAkhazo to khuvAra thazo. Page #402 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 343 hRdaya nayana nihALe jagadhaNI sarvajJa evA Ape tIrtha sthApyuM tIrthakarapada prApta karyuM. dharma prakAzyo, dharma Apyo, mokSamArga prakAzyo, mokSamArga prarUpyo ane kaMIka jIvone mukti ApI Apa svayaM mokSane pAmyA. evA Apa amUrta A mUrtimAM padhArI, pratimAmAM pravezI, pudgala saMge ama mUrta banelAnI, amUrta thavA mATenI pUjAno, ApanA jJAnamAM svIkAra karo ! Apano premarasa karuNArasa vahAvI amane paNa ApanA jevA vItarAgI, nirvikalpa, sarvajJa, sarvadarzI, sahajAnaMdI banAvI, ApanA brahmarasa, siddharasathI rasI, paryAya sadRzatA ane pradeza sthiratvanuM pradAna karI ApanI haroLamAM lokAgra zikhare sthita karI kRtakRtya banAvo!! ApanI amArA upara kRpA thAo ke jethI ame amArI upara kRpA karI, Apa jevA thaIe ! sattarabheda ekavIsa prakAre, aThottara sata bhede re, bhAvapUjA bahuvidha niradhArI, doDaga duragati cheTe re. suvidhi06 pAThAMtare prakAranI jagAe prakAze, "satanI jagAe "so', 'pUjAnI jagAe 'pUjana', 'duragati'nI jagAe duHkhagati" evo pAThaphera che. zabdArtha sattara (17) bhedathI, ekavIsa (21) prakAre, ekaso ATha (108) prakAre dravyapUjA karavAnI vidhi zAstramAM batAvI che. bhAvapUjA to ghaNA ghaNA prakAranI bahuvidha niradhArI eTale ke kahI che. AvI prabhupUjA karanAranA dohaga eTale durbhAgya ane durgati chedAya che. lakSyArtha-vivecanaH vaLI dhvajArohaNAdi mahotsava prasaMge ke vItarAga sarvajJa pada e paramapada che. enI upara eke ya pada nathI. cakravartI ane IndranI padavI to pudagalanI eMTha che. Page #403 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - zrI suvidhinAthajI 344 AzAtanA, avidhi, azuddhi, AdinA doSa nivAraNa mATe tathA AtmazreyArthe ke prANapratiSThA, jinAlaya sthApanA dina nimitte sattarabhedI, ekavIsa prakArI ane aSTottarI zAMtisnAtra Adi moTI pUjA-mahApUjA karavAmAM AvatI hoya che. ahapUjana, siddhacakrapUjana, RSimaMDaLapUjanAdi mahApUjano paNa karavAmAM AvatA hoya che. AvA pUjano mahotsavapUrvaka samuhamAM khUba ullAsapUrvaka thatAM hoya che. sAthe sAthe paMca kalyANakanI, cosaTha prakAranI, navvANu prakAranI, aMtarAyakarmanI, aSTApada-AdinI pUjAo paNa thatI hoya che. upAdhyAya sakaLacaMdrajI, upAdhyAya vIravijayajI, zrI AtmArAmajI, Adi racita pUjAo prasiddha che ane e pUjAo viziSTa avasare bhaNAvAtI hoya che. bhAvathI vidha vidha prakAre karAtI prabhupUjA, aneka AtmAone bhAvazuddhinuM kAraNa bane che ane enA pariNAme bhAvazuddhine pAmela AtmAonA durbhAgya dura thaI saubhAgyanI prApti thAya che tathA durgatimAM jatA aTakI sadgatinI prApti kare che. bhAvapUjA dravyapUjA to paMcopacArI, aSTaprakArI, sattarabhedI, ekavIsamakArI, sattAvIsarakArI, ekaso ATha prakArI, ItyAdi che. paraMtu dravyapUjA pachI kaLazarUpa karAtI nivRttikAriNI - mokSadAyinI bhAvapUjAnA prakArano to koI pAra ja nathI. nRtya saMgIta sAthe ke bhAvavAhI stavanA karavApUrvaka bhAvapUjA to bahu bahu prakAranA bhAvathI bhAvavibhora thaIne karAtI hoya che. dravyapUjA bhAvathI karavAnI hoya che ane te bhAvathI karelI dravyapUjA aMgapUjA ane agrapUjAnuM kArya-phaLa ja bhAvapUjA che; jemAM bhaktanuM bhagavAna sAthe sAyujya sadhAtuM hoya che. bhAvapUjA e prabhumilana che. badhAM bhedamAMthI abhedamAM laI jatI ane sImita evI jene svarUpanI mastI che ene pada maLe ke na maLe; koI pharaka paDato nathI. Page #404 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 345 - hRdaya nayana nihALe jagadhaNI kriyAmAMthI vyApaka evA bhAvanA mAdhyamathI sakriyane akriya banAvI, svabhAva-AtmabhAvamAM sthita karanArI, jo koI pUjA hoya to te bhAvapUjA che. A bhAvapUjAthI bhagavAnamAM tanmaya thavAya che ane sva AtmAmAM lIna thavAya che. A ja prabhupUjAnuM anaMtaraphaLa che, je paramAtmasvarUpa prAgaTyanA paraMpara phaLa bhaNI bhAvuka, bhavyAtmAne dorI. jAya che. aSTApada tIrtha upara rAvaNa-maMdodarIe karelI pUjA prasiddha udAharaNa che. e ja pramANe sUryAbhadeva ane satI draupadInI pUjA paNa ullekhanIya che. vaLI pUjA ane pUjAphaLanI bAbata guru droNAcAryanI mUrti ane ziSya ekalavyanI pUjA tathA gurudakSiNA, bahu UMco Adarza pUro pADe che. pratIka, pratikRti ane pratinidhithI ApaNo jIvanavyavahAra cAle che. jIvanano je vyavahAra che tene adhyAtmakSetre nakArI kema zakAya? e jIvAtA jIvanane nakAravA barobara gaNAya. dhajA e pratIka che. dhajAmAMno lAla paTTo siddhabhagavaMtonuM pratIka che. jyAre arihaMtapadane sUcavato paTTo sapheda raMgano che. jinamaMdiramAM mULanAyaka tarIke birAjamAna prabhujInI pratimA parikarasahitA arihaMtasvarUpanI hoya to dhajAno madhyabhAgano paTTo baeNtaraMgano rAkhavAmAM Ave che. paraMtu pratimA parikararahita siddhasvarUpe hoya to dhajAno madhyabhAgano paTTo lAla raMgano hoya che. zveta ane lAla raMga anukrame arihaMta ane siddhapadanA sUcaka che ane jIvana vyavahAramAM paNa e be raMgane zubha gaNavAmAM Avela che je abila ane gulAla che. maMdira ane mUrti, e. samavasaraNa ane samavasaraNamAM sAkSAt birAjamAna, tIrthaMkara paramAtmAnI, pratikRti che. jyAre vartamAne viharatA, tIrthaMkara paramAtmAnA cAhaka ane vAhaka siddha banavAnA lakSyavALA sAdhu sAdhvI bhagavaMto tIrthakara gAMjA yarasanA kepha vALo paNa dunyavI vyavahAramAM rAjAne ya jo na gaNakArato hoya to pachI svarUpanI mastImAM Atamasta AtamarAma konI paravA rAkhe ! Page #405 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI suvidhinAthajI 346 paramAtmAnA pratinidhi che. e pratinidhi samAna gurubhagavaMto, tIrthaMkara paramAtmA-siddha paramAtmA banavA cAhe che ane arihaMta ne siddha deva tattvanI oLakhANa karAve che. oLakhANa to karAve che, paNa sAthe tevA arihaMta ne siddha banavAno dharmamArga-mokSamArga batADe che. mUrtipUjA e bhagavAnanA kAyayoganI pUjA che. zAstra adhyayana e bhagavAnanA vacanayoganI pUjA che. zukla-lezyAmAM rahevuM e bhagavAnanA manoyoganI pUjA che, je pUjAnI parAkASTA zukladhyAna ane vItarAgatAnI prAptirUpa pratipattipUjA che. A bhAvapUjA bhUmi pramArjana, iriyAvahiya, dizAtrikanI vidhinI pAlanApUrvaka, avasthAtrikanA ciMtanayukta, je samaye je mudrA dhAraNa karavAnI hoya, te mudrAnI dhAraNA sAthe AlaMbanatrika jALavIne anAlaMbana yogamAM pravezI nirAlaMbana thavA mATe karavAnI hoya che. turiya bheda paDivattIpUjA, upazama khINa sayogI re; cauhA pUjA ima uttaraMjhayaNe, bhAkhI kevaLabhogI re. suvidhi07 zabdArtha : turiya eTale cotho. bheda eTale prakAra. paDivattI eTale pratipatti. upazama eTale upazAMtamoha vItarAgatA nAmanuM agiyAramuM guNasthAnaka. khINa eTale kSINamoha vItarAgatA nAmanuM bAramuM guNasthAnaka. sayogI eTale sayogI kevaLI nAmanuM teramuM guNasthAnaka. cauhA eTale cAra prakAranI. uttarajhayaNe eTale uttarAdhyayana sUtra. bhAkhI eTale kahI che. kevaLabhogI eTale kevaLajJAnI bhagavaMta. cotho prakAra pratipatti pUjAno che. prabhujInI A svayaM prabhu banavArUpa pUjA agiyAramAM upazAMtakaSAya-vItarAga-chadmastha guNaThANe, pahelAM bogha, pachI zraddhA ane tyAra pachI pariNamana evo AtmavikAsano krama mokSamArgamAM hoya che. Page #406 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 347 nA hRdaya nayana nihALe jagadhaNI bAramA kSINakaSAya-vItarAga-chadmastha-guNaThANe ane teramA sayogI kevaLI guNaThANe thatI hoya che. uttarAdhyayana sUtramAM kevaLajJAnI bhagavaMtoe AvI cAra prakAranI prabhupUjA kahI che. lakSyArtha-vivecanaH prabhupUjAno cotho prakAra pratiSattipUjA che. e bhAvapUjAnI uparanI bhUmikA che. prabhu jevA prabhu banIne svayaM bhagavAna thavArUpa bhagavAnanI pUjA eTale pratirUpa thavAnI pratipatti pUjA. prabhujI vItarAga che. prabhu jevA vItarAga che tevA vItarAga upazAtamoha, kSINamoha ane sayogIkevaLI nAmanA anukrame 11mA, 12mA ane 13mA guNasthAnake thavAya che. 11mA guNaThANe upazamabhAvanI vitarAgatA hoya che je asthAyI hoya che. jyAre 12mA ane 13mA guNaThANe kSAyikabhAvanI vItarAgatA hoya che je sthAyI che. tethI, pratipattipUjA A traNa guNasthAnake thatI hoya che. e guNArohaNanA kramamAM upazamazreNinI parAkASTA kSapakazreNinI parAkASTA tathA sayogI, kevaLI avasthA che. e zreNinuM phaLa che. A pratipattipUjA vibhAvamAMthI svabhAvamAM AvavArUpa arthAt avikArI banavArUpa bhagavAnanI pUjA che. svayaM bhagavAna thavA mATe bhagavAnanI pUjA karavAnI hoya che. mATe ja bhagavAna thaIe to kahevAya ke bhagavAnanI sAcI pUjA karI. dravyapUjA aMtargata be pUjA 1) aMgapUjA ane 2) agrapUjA che. pachI bhAvapUjA aMtargata 3) sAmAnya bhAvapUjA ane 4) pratipattipUjA che. gRhastha veSe cAreya pUjAnI saMbhAvanA che. vizeSa karIne prathamanI traNa pUjA che. sarvaviratidhara sAdhu sAdhvI bhagavaMto niSparigrahI hoya che ane emane bhAvapUjA hoya che. vartamAnakALe jaMbudvipanA bharatakSetramAM sAtamA jeno mahimA tenI yAdanA. jevI yAtanA tevI yAtanA ane jevI yAlanA tevuM pariNamana. Page #407 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI suvidhinAthajI 348 guNasthAnaka sudhInI ja sparzanA zakya hovAthI pratipattipUjA hotI nathI. paraMtu prabhujInI pratipattipUjA karavAnA bhAva rAkhavAthI aMgapUjA-agrapUjAbhAvapUjA caDhatA raMge vardhamAnabhAve thAya che. bhaviSyamAM pratipattipUjA thaI zake tevA dravya-kSetra-kALa-bhAvanA saMyoga AvI maLe che. dravyapUjAnI tanmayatAthI bhAvavizuddhi che. bhAvavizuddhithI bhAvapUjAmAM prabhumayatA che. prabhumayatAthI AtmalInatA che. AtmalInatAthI AtmavizuddhinI prApti arthAt vItarAgatAnI prApti che je pratipattipUjA che. e svarUpa-abhedatAnI niSpattirUpa pratipattipUjA che. .. "abbhuTThANaM aMjali AsaNadANaM ca atihi pUyAya / noLovAra vikhavo tevapUyA ca vidai li" koI atithi AMgaNe padhAratA UbhA thaI sAmA jaI aMjalibaddha praNAma karavApUrvaka ene AvakAra Apavo, Asana pradAna karavuM e lokopacAra vinayarUpa lokavyavahAra arthAt ziSTAcAra che. dravyapUjA ane sAmAnya bhAvapUjAne AvI ziSTAcArarUpa devapUjA tarIke uttarAdhyayanasUtranI vRttimAM jaNAvela che. rAgI maTI vItarAgI thavuM eTale ke vibhAvamAMthI svabhAvamAM javuM tene pratipatti pUjA kahI che, je pUjakane pUjya banAve che. - cidAnaMda kerI pUjA, nirvikalpa upayoga; Atama paramAtamane abhede, nahi ko jaDano yoga. - upA. mAnavijayajI mahArAjA A pratipattipUjA evI che ke jyAM pUjya pUjakanA bheda laya pAmI jaI samarasatA-abhedatAnI niSpatti thAya che. darzana mohanIyanA kSayopazamathI nirmaLa daSTi bogha che. yAtri mohanIyanA kSayopazamathI sthiratArUpa guNa anubhavana che. Page #408 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 349 hRdaya nayana nihALe jagadhaNI Wan AcArya yogendudeva kahe che... maNo milayayu paramesarahaM, paramesaru vi maNassa / bIhi vi samarasi hUbAha~ pUjja par3hAvahu kassa / / vikalparUpa mananuM bhagavAna AtmA sAthe milana thaI gayuM ane galana thaI tanmaya banI gayuM. bIjI bAju paramAtmasvarUpa bhagavAna AtmA paNa manamAM bhaLI gayAM. jyAre baMne samarasa ekarUpa thaI gayA tyAre koNa konI pUjA kare ?! arthAt nizcayadRSTithI jotAM jyAre pUjya ane pUjakano koI bheda ja nathI jaNAto to pachI koNa kone ardhyanuM tarpaNa kare ?! dravyapUjA ane sAmAnya bhAvapUjA to anaMtIvAra karI. paraMtu pratipatti pUjA nahi karI, tethI paramAtmasvarUpanuM prAgaTaca karI pUjAtIta nahi thatAM bhavobhava pUjaka ja rahyAM ane bhavabhramaNano aMta karI zakyA nahi. mATe ja zrI cidAnaMdajI mahArAja cetanane cetave che ke.... "vAra anaMtI cUkIA cetana, iNa avasara mata cUko !'' turiyano artha caturtha karIne vicAraNA karIe..have turiyano bIjo bheda turyAvasthA eTale ke ujjAgaradazA; e arthanA AdhAre vicArIe. ujjAgara thavuM eTale ujjavala thavuM - prakAzita thavuM. nIce kAdavamAM khUMcavuM nahi paNa kAdavathI upara uThavuM. kAdavanI kAlimAthI nirlepa thavuM. kamalapatra ane kamala kAdavamAM pedA thAya che. kAdavamAM vikase che ane pachI kAdavathI upara, pANInI upara tare che. eTaluM ja nahi pANIthI nirlepa rahe che. eTale sudhI nirlepa rahe che ke uparathI paDatAM varSAjala, (a) jyAM sudhI bhedajJAna nathI tyAM sudhI jIva rAgAdibhAvano kartA che. (ba) bhedajJAna thayA pachI jJAnavAna AtmA kartAbhAva rahita jJAnI banI rahe che. Page #409 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI suvidhinAthajI 350 Adine paNa potAmAM zoSI nahi letA sapATI uparathI sarakAvI de che. e ja rIte je jIva saMsAramAM pedA thAya che, saMsAramAM vikase che ane saMsArathI nirlepa thaI saMsAramAM tarato rahe che, e saMsAramAM-jagatamAM rahe che paNa saMsAra-jagata enAmAM nathI rahetA. AvI je dazA che te ja ujAgara-jAgRta dazA che. avikArItA che. A avikArI avasthA te ja "turiya bheda paDivattIpUjA' che. AvI cAra prakAranI pUjA, mULasUtra uttarAdhyayana sUtranA 19mA samyakatva parAkrama adhyayanamAM, kevaLajJAnI bhagavaMtoe prakAzI che. Ima pUjA bahurbheda suNIne, sukhadAyaka zubha karaNI re; bhavika jIva karaze te leze, "AnaMdaghana" pada dharaNI re. suvidhi08 pAThAMtare "suNIne sthAne "suNIne, 'lezenA sthAne 'lahasya ke lahasya' che. "bhavika'nA sthAne "bhAvika' evo pAThaphera che. zabdArtha H Ama uparokta pUjAnA bahuvidha prakArone sAMbhaLIne te sukhadAyaka pUjA karavAnI zubha karaNI je bhavika eTale bhavyAtmAbhavijIva karaze, te "AnaMdaghana" eTale ke paramapade birAjamAna paramAtmAono samuha jyAM che tevI dharaNI siddhazilA-ISaprAnmArA upara sthAna pAmaze. arthAt lokAgra zikhare ArUDha thaze. lakSyArtha-vivecanaH A prakAranI prabhujInI pUjAnI vidhinA judA judA bheda sAMbhaLavA, samajavA ane jANavA te paNa zAtA sukhane ApanAra jina mAhAbhya zravaNarUpa zubhakaraNI ja che. jinasvarUpa, jinamAhAbhya, jinapUjAmahimA, jinapUjAvidhi dehAdhyAsa che tyAM sudhI kartApaNuM che ane kartApaNuM che tyAM sudhI saMsAra che. Page #410 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 351 hRdaya nayana nihALe jagadhaNI Wan sAMbhaLIne, jANIne, samajIne je bhavya AtmA te pramANe vidhisara bhAvapUrvaka prabhujInI dravyapUjA ane bhAvapUjA karaze; te bhavijIva ISatprAkbhArA dharaNI je siddhazilA tarIke zAstramAM oLakhAvavAmAM Ave che, ke jenI upara eka yojananA aMtare pIstAlIsa lAkha yojana laMbAI-pahoLAInA vistAramAM paramAnaMdamAM ramamANa AnaMdaghana-sukhakaMda paramAtmAonA samuhano sAdi-anaMtakALa vAsa che tyAM vAsa' pAmaze. prabhupUjAnuM A paraMparAe maLatuM paramaphaLa che ane te paraMparAe prApta thatuM hovAthI paraMparaphaLa kahevAya che. e paramaphaLanI prApti na thAya tyAM sudhI e paraMparaphaLa sudhI pahoMcADanArA sadgati, saubhAgya, sAdhanAne sAnukULa dravya-kSetra-kALa-bhAvanA susaMyogonI prApti, suvidhi jina ane suvidhijinanI suvidhivat pUjAdinI prApti Adi avAMtaramAM maLanArA anaMtaraphaLa che. pUjAnA samarthanamAM eka jJAnI bhaktayogInA hRdayodgAra che.... gagana taNuM nahi jima mAnam amApa phaLa tima jinaguNagAnam.' mATe kahe che...'"bhaktinuM attaravAyaNuM karI, khoTA RNano upavAsa ArAdhI; prabhunI prItanuM jo karo pAraNuM to muktidhAme thAya besaNuM." savAso gAthA ane doDhaso gAthAnA stavanamAM pU. mahAmahopAdhyAyajI yazovijayajIe pUjAnA samarthanamAM ghaNI vAto karI che; temAMnI keTalIka paMktionuM atre avataraNa karIe chIe. "jo UtaratAM munine nadI, vidhijoge navi hiMsA vadI; to vidhijoge jinapUjanA, ziva kAraNa mata bhUlo janA.'' jIvane saMsAra paryAyaSTithI che. jIvanA saMsArano aMta dravyadRSTithI che. mATe ja jJAnIno bhAra zuddhasvarUpa upara che. Page #411 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI suvidhinAthajI 352 AraMbhAdika zaMkA dharI, jo jinarAja bhakti paraharI; dAna mAna vaMdana Adeza, to tuja sabalo paDyo kaleza. | svarUpathI dIse sAvadya, anubaMdhe pUjA niravadya; je kAraNa jinaguNa bahumAna, te avasara varate zubhadhyAna. jala taratAM jala upara munine, jema karuNA re raMga; puSpAdike zrAvakane tema, pUjAmAM caMga. chaThe aMge dropadIjI, jinapratimA pUje ya, sUriyAbha pare bhAvathIjI, ema jinavara kaheya. rAyapAseNI sUtramAMjI, moTo eha prabaMdha, eha vacana aNamAnatAjI, kare karamano baMdha. ema aneka sUtre bhaththujI, jinapUjA gRhItya; je navi mAne te sahIjI, karaze bahubhava nRtya. bahurAge je jinavara pUje; ' . ' tasa muninI pare pAtaka dhruje. - prabhu Agala nATaka karyuM, bhagati sUriyAbhane sAra lAla re; bhagatitaNAM phala zubha kahya, zrI uttarAdhyayana mojhAra lAla re. vegalo mata huje deva muja mana thakI, kamalanA vanathakI jema parAgo; camakapASANa jema lohane kheMcase; muktine sahaja tuja bhaktirAgo. - pU. upAdhyAya udayaratnavijayajI paNa pUjAnA samarthanamAM jaNAve jehane pratimAzu nahIM prema te to samakita pAme kema ? pUjA che muktino paMtha nita nita bhAkhe Ima bhagavaMta.. A bhavamAM jIva game teTalAM sAro hoya teTalA mAtrathI kAMI pUrvabhavanA bhUlanI mAphI maLI jatI nathI. pUrvabhavanA leNadeNa-RNAnuMbaMgha pUrepUrA mUkavAI na jAya tyAM sudhI mokSa na thAya. Page #412 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 353 - hRdaya nayana nihALe jagadhaNI 10 zrI zItalanAtha jina stavane rAga : ghanyAzrI goDI ... "guNaha vizAlA maMgalika mAlA...." e dezI zItala jinapati lalita tribhaMgI, vividha bhaMgI mana mohe re; karuNA komaLatA tIkSaNatA, udAsInatA sohe re. zItala01 sarva jaMtu hitakaraNI karuNA, karmavidAraNa tIkSaNa re; hAnAdAnarahita pariNAmI, udAsInatA vIkSaNa re. zItala02 paraduHkha chedana IcchA karuNA, tIkSaNa paraduHkha rIjhe re, udAsInatA ubhaya vilakSaNa, eka ThAme kema sIjhe re. zItala03 abhayadAna tima lakSaNa karuNAtIkSaNatA guNa bhAve re; preraNa viNa kRti udAsInatA, Ima virodha mati nAve re. zItala04 zakti vyakti tribhuvana prabhutA, nirgathatA saMyoge re; yogI bhogI vaktA maunI, anupayogI upayoge re. zItala05 ItyAdika bahu bhaMga tribhaMgI, camatkAra citta detI re; acarijakArI citra-vicitrA, "AnaMdaghana pada letI re. zItala06 (a) mokSamArga parathI nirapekSa che ane svathI sApekSa che. (ba) jJAnI kahe che parathI para thato ja-parathI chUTato ja ane svathI joDAto jA ! parAvalaMbI maTI svAvalaMbI thA ! Page #413 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SHITALNATH 2001 BHAGWAN TA sattvAnAM - paramAnanda - kandodbheda - navAmbudaH / syAdvAdAmRta-ni: syandI, zItalaH pAtu vo jinaH // // 10 // Page #414 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nAma : 10 mA zrI zItalanAtha lAMchana : zrI vatsa rAzi : ghana paNa : mAnava mAtA : nandA pitA : daDhastha garbhavAsa : E-6 dIkSA paryAya : 25 hajAra pUrva sava AyuSya : 1 lAkha pUrva sabhyatva pAmyA pachInI bhava saMkhyA : 3 bhava cyavana kalyANaka nakSatra sAthe : pUrvASADhA caeN. va.6 zItalanAthajI janma kalyANaka nakSatra sAthe : pUrvASADhA po. va. 12 dIkSA kalyANaka nakSatra sAthe : pUrvASADhA po. va.12 kevaLajJAna kalyANaka nakSatra sAthe : pUrvASADhA mA. va.14 nirvANa kalyANaka nakSatra sAthe : pUrvASADhA cai. va.2 janmanagarI : bhadrilapura dIkSAnagarI : bhaTrilapura kevaLajJAnanagarI : bhaTrilapura nirvANabhUmi : sametazikhara Page #415 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI zItalanAthajI 354 alagArI kavizrI AnaMdaghanajI mahArAjAe navamA suvividhijana stavanAmAM prabhujInI navAMgI pUjAnI suvidhithI pAThakane mAhitagAra karyAM. have A dazamA zItalanAtha bhagavAnanI stavanA dvArA zrI jinezvara tIrthaMkara bhagavaMtanI zItaLatA pradAna karanArI vAtone teozrI gAI rahyA che. tIrthaMkara bhagavaMta vItarAga che. prApta mana-vacana-kAyayoga vaDe koI paNa jIvane kiMcit mAtra duHkha na pahoMce evuM eozrInuM yogapravartana che. eozrI vItarAga che. tethI eozrInI vANI vItarAgavANI che. e vItarAgavANI che kAraNa ke te syAdvAda vANI che. e mithyAtvane TALanArI, samyaktvane pamADanArI ane mokSane ApanArI tribhaMgI yukta vANI che. e vastumAtranA satya ane saMpUrNa svarUpano nirNaya karanArI syAdvAdavANIvItarAgavANI che. AvI bhavaduHkha nivAraNa zIvasukhakAraNa vANI te sarvane AvakArya ane svIkArya bane te taddana svAbhAvika che. zItaLatAne ApanArI zItaLa, madhurI, pattharane paNa pIgaLAvavAnI zakti dharAvatA mAlakoza rAgamAM apAtI, pAMtrIsa guNothI alaMkRta yojana-gAminI bhavanistAraNI jinavANI che. te paramAtmAnA sAcA svarUpanI oLakhANa karAvanArI che, paramAtma svarUpanI bhUkha ughADanArI che. ane AvI paramAtma svarUpane pamADanArI ati-zItaLa paramAtmavANInA AlaMbane te paramAtmAnI pUjA karavAnI che ane pUjA karatAM karatAM pUjake svayaMnA paramAtma svarUpane pragaTa karavAnuM che. paramAtmA be prakAranA che. sAkAra ane nirAkAra. jemaNe cAreya ghAtIkarmano kSaya karyo che evA sazarIrI, arihaMta, jinezvara, tIrthaMkara, paramAtmya bhagavaMta ane jemaNe ATheya karmano kSaya karyo che evA niSkarmA, niraMjana, nirAkAra, azarIrI-adehI-ayogI, anAmI-arUpI-amUrta jainakULamAM maLela janma ke je sadgati che, tene paramagatinuM kAraNa banAvavAnuM che, nahi ke devagatinuM ! Page #416 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 355 - hRdaya nayana nihALe jagadhaNI siddhazilA sthita sarva siddhabhagavaMta. | tIrthakara nAmakarmanA udayathI jeozrI aSTa prAtihAryothI zobhita che. coMTIza atizayothI mahimAvaMta-pratibhAvaMta che ane pAMtrIza guNothI alaMkRta vANIthI tIrthanA sthApaka che, te sazarIrI, sAkAra, paramAtmA che. teozrI jinezvara ke jinarAja kevaLI kahevAya che. teozrI arihaMtapade birAjamAna arihaMta, kevaLI bhagavaMta che. jyAre jeozrIne tIrthakara nAmakarmano udaya nathI ane tIrthanA sthApaka nathI tevA sazarIrI, sAkAra, paramAtmA arihaMta zabdane sArthaka karanArA sAmAnya jina kevaLI bhagavaMta che. svayaM saMsArathI tarelA, anekone tAranArA evA tIrthanA sthApaka, tAraka, tIrthaMkara paramAtmA ke jeo aghAtI karmonA udayathI eTale ke dehadhArI, dehasaMsArI che paNa ghAtakarmanA kSayathI anaMtadarzana, anaMtajJAna, anaMtasukha ne anaMtavIryathI yukta anaMta catuSkanA je svAmI che ane chatAM pAchA vItarAgI che. teozrInA kSAyikaguNane AgaLa karIne tathA audayika guNane gauNa karIne ane vItarAgatAne pradhAna karIne tIrthaMkara paramAtmAnA anupama, advitIya, adbhUta tribhaMgAtmaka svarUpanI syAdvAdazailithI samaja ApatI kavizrInI racanA eTale ja zrI zItalanAthajina bhagavAnanuM A dazamuM stavana. sAdhya, sAdhaka ane sAdhanabhAvanuM je adbhUta koTinuM tribhaMgAtmaka svarUpa prANImAtramAM raheluM che, tenuM syAdvAdazailithI yathArtha nirUpaNa kavizrIe A stavanamAM karyuM che ane paramAtmasvarUpanI prApti mATenI abhUta cAvI batAvI che, je pAThakane niHzaMka banAvI, prazAMtatA ane zItaLatA pradAna kare che. alaMkArane bhAMgyAM ane gALyAM vinA zuddha sonuM nahi maLe. nAma rUpane choDyA vinA anAmI arUpI paramAtmatva-paramagati na maLe. Page #417 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI zItalanAthajI 356 syAdvAda e koI saMzayavAda ke zUnyavAda nathI tema pheraphudaDIvAda paNa nathI. e samyagvAda-saMvAda- satyanirUpaNavAda che. e vivAdane TALIne saMvAdane sAdhanAra che. vastusvarUpa anaMtadharmAtmaka che. anaMta dharmAtmaka vastusvarUpa anekAntavAdathI ja samajI zakAtuM hoya che. ekAMtavAdathI vastunA anya dharmono amalApa thato hovAthI vastusvarUpano yathArtha samyam bodha zakya banato nathI. nizcaya-vyavahAra, jJAna-kriyA, dravya-bhAva, naya-pramANa, nimittaupAdAna, utsarga-apavAda, asti-nAsti; ubhayadharmanI paripUrNa samaja syAdvAdadarzanathI ja zakya banatI hoya che. jagata ekAnta nitya paNa nathI ane ekAnta anitya paNa nathI. jagatane mAtra nitya kahevuM ke anitya kahevuM e ardhasatya che. saMpUrNa satya nathI. jagata, pravAhathI nitya che paNa ghaTanA-banAvathI anitya che; tethI jagatane sAdi-sAntapUrvaka anAdi-anaMta jANavuM ane jaNAvavuM te syAdvAdazailinuM saMpUrNa satya che. A ja ekAntavAdanA mithyAtvane TALanAro, samyaktane pamADanAro tathA muktine apAvanAro anekAntavAda che. AtmA eka che. AtmAnA Atmapradezo asaMkhyAta che ane AtmAnA guNa-paryAya anaMtA che. Ama saMkhyAta, asaMkhyAta tathA anaMta e traNeya eka ja AtmAmAM che; te ja anekAnta che. - vivakSita vastutattvamAM paraspara viruddha jaNAtA guNadharmono yogya samanvaya karI, dRSTimAM bhedarUpa jaNAtA guNadharmone ucita sthAne ucita apekSAe samajI-samajAvIne virodhane TALI daI, yathArtha bodha karavo te ja anekAntavAda ke syAdvAda che. hakIkata to e che ke A syAdvAda darzananA mAdhyamathI ja sarvAgINa tattvanirNaya karIne dharmakalahanuM zamana gharmAtmAne yoga pakaDavA phAve che paNa yogazuddhithI yazciAtI, upayogathI upayogane pakaDIne upayogazuddhi karavI phAvatI nathI. Page #418 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 357 - hRdaya nayana nihALe jagadhaNI karI zakAtuM hoya che. pariNAme jijJAsu sAdhakane mAdhyasthatA, vizALatA, vItarAgatA, samarUpatA, samarasatA, prazAMtatA, zItaLatAnI anubhUti thatI hoya che. jo tevI anubhUti na thatI hoya ane tenAthI viparItatAnuM ja darzana thatuM hoya to tyAM kharekhara syAdvAda nathI. paNa syAdvAdanA nAme mAtra vANI vilAsa ane vANIno vyabhicAra che. jagatamAM ekathI adhika aneka padArtho che ane pratyeka padArthanA ekathI adhika guNadharmo che. e saghaLA padArthonA saghaLA guNadharmo viSenuM naya-nikSepa AdhArita bhinna-bhinna sApekSa jJAna te vijJAna kahevAya. e saghaLA vijJAnanA saravALArUpa arthAt sarvanayano samanvayarUpa jJAna pramANajJAna kahevAya che. judA-judA padArthonuM juduM-juduM jJAna AtmavikAsamAM upayogI bane e mATe tenuM heya, upAdeya, zeyamAM vibhAgIkaraNa te tattvajJAna. tattvajJAnathI mokSa che ane tattvajJAnanI samaja syAdvAdathI che, tethI syAdvAdazAnathI mokSa che, ema kahevAya che. stavananuM hArda svAdaspeva, myAnnAyeva, svAdastinAyeva e tribhaMgI hovAthI ATalI pUrvabhUmikA karI che. syAdvAda aMge vizeSa jANakArI mATe jijJAsune paramapadadAyI AnaMdaghana padareha bhAga-1mAM Apela pariziSTa-1 joI javAnI bhalAmaNa che. zItala jinapati lalita tribhaMgI, vividha bhaMgI mana mohe re, karuNA komaLatA tIkSaNatA, udAsInatA sohe re. zItaLa01 pAThAMtare tIkSaNatAnA sthAne "tIkSatA", "sohe re' nA sthAne "sohi re' evo pAThaphera che. zabdArtha : zItala jinapati=zItalanAtha tIrthakara bhagavaMta. paryAya e avasthA che, je Ave che ane jAya che. ' na Take te paryAya je nATaka che ane je Take che te dravya che. Page #419 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI zItalanAthajI naramAza-kuNA.. vedhakatA-bhedakatA. abhAva. sohe=zobhe lalita=lAlAyita karanArI manamohaka. tribhaMgI=traNa traNa prakAranI. vividha=bhAtIgaLa-judI judI. karuNA=dayA. komaLatA-mulAyamatAtIkSaNatA=tIkhAza-tIvratA-AkarApaNu-dhAradArItAudAsInatA=nirlepatA-nirmohItA-nirmamatA-asara 358 zrI zItalanAtha jinezvara tIrthaMkara bhagavaMtane lAgu paDatI temaja teozrIe upadezelI judA-judA bhAMgAovALI suMdara tribhaMgI manane AkarSita karanArI AzcaryakArI che. karuNAyukta komaLatA, tIkSaNatA ane udAsInatA evI paraspara viruddha traNa guNavALI tribhaMgIthI yukta dazamA zItalanAtha prabhujI zobhAyamAna che. lakSyArtha-vivecana : dazamA zItalanAtha bhagavaMta, je sAmAnya kevaLI evA jinonA paNa pati che tevA jinapatinI lAlAyita karanArI suMdara manohara tribhaMgI, vidhavidha prakArothI manane mohita karanArI eTale ke AkarSaNa jagAvanArI arthAt navAI pamADanArI AzcaryakArI ajAyaba che. zItala jinarAja je tribhaMgIthI zobhAyamAna che, te che; karuNAsabhara komaLatA, tIkSaNatA ane udAsInatA. A tribhaMgInI vismayakArI acarajatA to e che ke, zItalaprabhujI komaLa hovAnI sAthe tIkSaNa eTale kaThora paNa che. komaLatA ane kaThoratA e be paraspara viruddha guNonuM eka sAthe eka ThekANe hovuM zuM zakya che? kamAla to e che ke komaLatAkaThoratA sAthe sAthe pAchI udAsInatA che. mAnyAmAM na Ave evI A vAta che. je komaLa hoya te kaThora kema hoi zake? vaLI je komaLa ane kaThora hoya te udAsIna eTale ke nirlepa kema rahI zake? (a) mAdhyastha evuM jJAMna jJeyamAM bhaLI paryAyaSTi thAya che to te jJeyAnaMdI bane che. (ba) mAghyastha evuM jJAna jJAtAmAM-jJAnamAM bhaLI dravyadRSTi thAya che to te jJAnAnaMdI bane che. Page #420 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 359 hRdaya nayana nihALe jagadhaNI Wan Apa kaho cho ke zrI zItalanAtha prabhujI komaLatA-kaThoratAudAsInatAnI tribhaMgIthI zobhe che to te kevI rIte? samajAvazo? sarva jaMtu hitakaraNI karuNA, karmavidAraNa tIkSaNa re; hAnAdAnarahita pariNAmI, udAsInatA vIkSaNa re. zItala pAThAMtare 'karuNA'nI jagAe 'karatA, 'hAMnAdAna'nI jagAe 'dAnIdAna', 'pariNAmI'nI jagAe 'pariNAme', 'vIkSaNa re' nI jagAe 'viSaNA re' evo pAThaphera che. zabdArtha H karmavidAraNa=karmachedana-karmanivAraNa tIkSaNa =dhAradAraaNIdAra-pANIdAra-bhedaka-tIvra. hAnAdAna=hAna+AdAna=tyAga ane grahaNa-leNadeNa. pariNAmI=pariNamavALA-bhAvavALA-te maya-tanmaya thanArA. vIkSaNa=jovuM-jANavuM. 'savi jIva karuM zAsana rasI'nI bhAvanAthI bhAvita, sarva jIvonAM AtmahitathI karuNAbhInuM komaLa hRdaya, sarva karmone sarvathA haNI nAkhanArI tIkSaNatA, aniSTa (pratikULatA)no tyAga ane iSTa (sAnukULatA)nA grahaNanA pariNAma-bhAvathI para evI udAsInatA-nirlepatArUpa tribhaMgIne vilokavI-dekhavI joIe. lakSyArtha-vivecana : ''jo hove muja zakti IsI, vi jIva karuM zAsanarasI'' evI je bhAva-dayA manamAM ullasI che tenuM ja pariNAma te '"sarva jaMtu hitakaraNI karuNA...'' che. jIvamAtranA Atmahita AtmakalyANanI bhAvanAthI haiyu jemanuM bhInuM ane kuNuM banyuM che, te komaLa haiyAmAMthI vahetI karaNI, te ja karuNA che. e karuNAnI karaNI eTale ja tIrthaMkara bhagavaMta dvArA dIkSA pUrve devAtuM dravyadAna te varasIdAna, anAdikALathI paryAyaSTi-vyavahAradaSTithI pariyita chIe. AtmalIna-brahmalIna thavA mATe dravyadRSTi-nizcayadRSTithI pariyita thavuM Avazyaka che. Page #421 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI zItalanAthajI 360 dIkSA bAda sAdhanAkALamAM ane tyArabAda paNa jIvamAtrane AjIvana devAtuM pratijJApUrvakanuM abhayadAna-jIvanadAna ane kevaLajJAnanA prAgaTya pachI tIrthasthApanApUrvaka devAtI dezanA dvArA apAtuM bhAvadAna je jJAnadAna che. e jJAnadAna nirvANa sudhI apAya che; je dvArA jana sajjana bane che, jaina bane che, samakitI bane che, dezaviratidhara, sarvaviratidhara, vItarAgI, sarvajJa, sarvadarzI bane che ane mukta thaI siddhagati prApta karI paramAtmapada-siddhapade birAje che. prabhujInI A karuNA parahita mATe che. emAM potAno koI lAbha, svArtha hoto nathI, tethI te niHsvArtha akAraNa thatI karuNAnI karaNI che. tethI ja teozrI dayA, dama ane dAna jemAM che, evo dAna-zIla-tapa-bhAvanI cAra prakArano tyAgadharma pravartAve che. dAna dvArA paranA grahaNa evA parigrahathI chUTavA, paropakAra arthe, dhana tyAga karavA jaNAve che. zIla dvArA agrahitanI IcchA ane kAmanAthI dUra thavA abrahmanA sevanano tyAga karI nirdoSa, niSpApa, niSkalaMka, niSparigrahI, jItendriya nirAraMbhI sAdhu-jIvana jIvavA pharamAve che. tapa dvArA IcchA nirodha karI, talapa-IcchAno tyAga karI nirIha, aNAhArI, vItarAga, pUrNakAma thavAno Adeza Ape che. A dAna ane damanane AtmasAt karavA mATe, para prati dayA, paropakAra, sevA, kSamAnA bhAvane kema karavA te zIkhavADe che. temaja sva prati samatA, sahanazIlatA ane kaThoratAnA bhAvane kema karavA te zIkhavADe che. uparAMta Indriya parAdhInatAthI mukta thavA bhAvamanano tyAga karI bhAvAtIta kema thavAya tenI samaja Ape che. - Ama komaLatA che tethI karuNA che. dayA che to dAna che. e para pratinI komaLatA-dayA-dAna zakya tyAre ja bane che, jyAre svaprati kaThoratAsamatA-sahanazIlatA keLavAya che. vaLI AmAM je vardhamAnatA Ave che, te tIvratA ane tIkSNatA che. eka tIrathI traNa lakSyane sAdhavA jevI rAdhAvedhanI paryAyadaSTine pArakI ane dravyadaSTine potIkI mAnI nathI, tethI ajJAzaktinA buddhivilAsathI saMsAra Ubho che. Page #422 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 361 nA hRdaya nayana nihALe jagadhaNI A tribhaMgI che, je mana-vacana-kAya e triyogathI sadhAtuM trikaraNa che. A mATe ja vizvazAMtinuM hRdayagAna che. zivamastu sarva jagataH parahita-niratA bhavatu bhUtagaNA, | doSAH prayAstu nAza, sarvatra sukhI bhavantu lokAH" Adhi-vyAdhi-upAdhinA trividha tApathI trasta banelo trAhimAm pokAratA jIvonA duHkha tIrthakara bhagavaMtathI, joyAM jatAM nathI. hRdaya kaMpI UThe che. e hRdayanA kaMpanane anusarIne anukaMpAthI prerAIne bhagavaMta varSIdAnathI virAma nahi pAmatA, saghaLAM jIvo sarvatra, sarvadA, sarvathA sukhane pAme, te mATe thaIne dravyadayA ane parahitathI AgaLa vadhIne sarva jIvonA saghaLA duHkhonA mULa kAraNarUpe rahelA doSo sarvathA nAza pAme, te mATe bhAvadayAthI prerita thaI dharmatIrthanI sthApanA kare che. doSa dUra thatAM pApa dUra thaze ane pApa dUra thatAM duHkha dUra thaze. jema jema doSa TaLaze tema tema guNa pragaTaze. guNa pragaTaze tema guNakArya thaze. ane guNanuM sukha maLaze. parAkASTAnA svarUpaguNa pragaTa thatAM parAkASTAnuM paramasukha-svarUpasukha-saMpUrNasukha prApta thaze. "je nAtha che traNa bhuvananA, karuNA jage jenI vahe; jenA prabhAve vizvamAM, sadbhAvanI saraNI vahe; Ape vacana "zrI caMdra jagane, e ja nizcaya tAraze; evA prabhu arihaMtane, paMcAMgabhAve huM namuM." - "zrIcaMdra' arihaMtavaMdanAvalI tribhaMgInA prathama bhAMgA karuNA-komaLatAnI vAta karyA pachI upayoga je zudravya tarapha DhaLI temAM bhaLe to te mokSamArga ane saMpUrNa bhaLI jAya to te mokSa. Page #423 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI zItalanAthajI 362 yogIrAjajI have dvitIya bhAMgAmAM karmavidAraNa tIkSaNa re.." paMktithI tINatA-kaThoratA viSe jaNAvI rahyAM che. prabhujIne jaNAi gayuM che ke je trAsadAyaka che ane jeNe mane haNIne arihata banAvyo che, te to, mArA Atmapradeze coTelA karma chevaLagelA pudgala paramANu che. e jaDa-nizcetana pudgaloe ja mane-zuddha cetanane nizcetana cetana arthAt mizracetana-mikenikala cetana banAvela che. anAdinA pudgala-paramANu saMyoge muja niSkarmA, niSkalaMkInI AvI karmajanita kalaMkita avasthA che. pudgala jaDa, rUpI, vinAzI hovAthI mArI arUpI, avinAzI cetananI avaLI dazA thaI che. kAraNa ke jaDa, parapudgalanA guNadharmo ja mArA zuddha cetananA guNadharmothI viparItaulaTA che. pudgala-paramANu ja mArA virodhI che. e virodhI che tethI zatru che-ari che. e arie mane haNI nAkhI niccetana cetana-mizracetana arihata banAvela che ane mane cAreya gatimAM, cauda rAjalokamAM bhamAvela che. e ja mArI asthiratA, anityatA, apUrNatA ane asukhanuM mULa kAraNa che. have mane haNanAra e mArA arine haNIne, ene cakanAcUra karIne mAre arihatamAMthI arihanta banavAnuM che. AvA virodhI zatru jevA karmone cUrI nAkhavAnA-cIrI-phADI nAkhavAno je bhAva che te ja karmavidAraNa - karmanivAraNa mATenI tIkSNatA-kaThoratA-krUratA che. karma pratyenI A krUratA che kAraNa ke aMdaramAM bhItaranA zuddhAtmAnI karuNA-dayA che. sva AtmaciMtA ja upasarga-pariSahAdinA kaThora mArge prayANa karAve che. te AtmaciMtA ja pudgalaparamANu mAtrane AtmasvabhAvanA virodhI manAve che. pachI te, puNyakarmanA udayathI AvatA zubha pudgala paramANu-zubha saMyoga hoya ke pachI pApakarmanA udayathI AvatA azubha pudgala paramANu-azubha saMyoga jJAnInuM baghuM pravartana nimitta-naimittika bhAve hovAthI te mokSamArga che. Page #424 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 363 - hRdaya nayana nihALe jagadhaNI hoya. zubha-azubha, puNya-pApa, sAnukULatA-pratikULatA, zAtA-azAtA, lAbha-hAni, jaya-parAjaya, mAna-apamAna, sukha-duHkhathI para thaI eno jJAtA-dRSTA banI jaI udAsIna eTale ke nirlepa rahe che. eTale e jIva navA karmo bAMdhato nathI arthAt karmathI kharaDAto nathI, je enI udAsInatAbephikarAI- mastI che. jyAre jUnA karmo ja eno paraco-asara batADe che te samatApUrvaka sahanazIla banI rahI samabhAve veThI le che eTale ke emAM e mAtra dRSTA-prekSaka banI rahe che. tethI bhavanATaka AgaLa cAlatuM nathI ane navA khela nahi khelAtA eno aMta Ave che. Aja divasa sudhImAM anAdithI bIjAnuM laI laIne devA UbhA karyA che, deNa UbhAM karyAM che. have navuM kAMI levuM nathI ane je jUnA leNadeNanA hisAba che te have cUkate karI daI RNamukta thaI javuM che. kaThora banIne deNuM cUkavI devuM che ane dayALu banI leNuM bhUlI javuM chemApha karI devuM che. jUnA RNa cUkavatA jaIne navA RNa UbhAM nahi karatAM thakA RNamuktinI bhAvanAthI lAbha-hAni, ISTa-aniSTa, sukhaduHkha, zAtA-azAtA, yaza-apayazamAM samapariNAmI banI rahI ene karmanA nAca lekhI samabhAvI banI rahevuM te ja "hAnAdAnarahita pariNAmI, udAsInatA vIkSaNa re..." e paMktino bhAvArtha che. atre tyAga ane grahaNathI para thaIne rahevAnI vAta che. je para che te to para ja rahevAnuM che. je para pudgalo tArI mAlikInA hatA nahi, te parane te grahaNa karyA. e grahaNa karyA tyAre paNa ane grahita thayAM pachI paNa te para ja rahyAM. e para maTI kyAreya sva thayA nathI. je potAnI mAlikInuM hatuM ja nahi tene teM rahyuM kema kahevAya ane tyAkhyuM ema paNa kema kahevAya? When you are not owner, how can you be doner? 241 still cabadi (a) zeTha kiMmata konI karaze? ciMdhyA pramANe karAtA kAryanI ke pachI zeThanI vaphAdArInI? (ba) bhagavAna kiMmata konI karaze? karAtI kriyAnI ke pachI bhagavAna pratinA bhagavat bhavanI? Page #425 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI zItalanAthajI 364 vilakSaNatA che; tene tuM vIkSaNa eTale jANa! e jANIne tuM enAthI chUTa! na levAnuM rahe ane na ApavAnuM rahe; na mAMgavAnuM rahe ke na tyAgavAnuM rahe evI akriya, sthira, nitya, pUrNa svabhAvadazAne pAma!!! ATalI AdhyAtmika vicAraNA karyA bAda gAthA 1-2ne bhagavAnanA svayaMnA jIvana kavanathI vicArIe ke je vIraprabhunI jIvanakathAthI ApaNe sahu paricita chIe. caMdanAdinA vilepananI pUjAno duho che.... "zItala guNa jehamAM rahyo, zItala prabhu mukha raMga; Atma zItala karavA bhaNI, pUjo arihA aMga." AtmAnA anaMta guNo je mohanIyakarmanA udayanA kAraNe doSarUpa banyA che, tethI AtmAmAM tApa-saMtApane pedA karI saMtapta kare che ane Atmapradezo ukaLatA carunI jema khadabadI rahyAM che. e mATe ja arihaMta bhagavaMtanI, vilepanathI aMgapUjA karavA dvArA, doSa TALIne guNa pragaTa karI, svayaMnA AtmAne samatAguNathI zItaLa karavAno che.' - caMdanAdithI prabhujInI vilepanapUjA karatAM karatAM svayaMno AtmA zItaLatAne pAme ke pachI zItaLa thaI rahyo che; evI bhAvanAthI bhAvita thavAnuM che... . mokSane pAmavA mATe karuNArUpa komalatA ane kaThoratArUpa tIkSNatA ubhaya guNo upayogI che. krodharUpI dAvAnaLane ThAravA-zAMta pADavA karUNArUpI komaLatA eTale ke kSamA joIe. to sAthe sAthe kSamAzIla thavA mATe sahanazIla banavuM joize ane AtmAmAM rahelA doSone - karmone vidAravA-cIravA kaThora-tIkSNa banavuM joize. jene nityaMtapamAM daDhatA nathI teno avasaroyita karAto naimittika tapa prazasta raheto nathI. Page #426 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 365 hRdaya nayana nihALe jagadhaNI 5 AtmaguNone hAni pahoMcADanArA, krUra karmono cUrecUro karIne teno sarvathA nAza karavA krUra-kaThora thavuM jarUrI che. tethI ja sarva tIrthaMkara bhagavaMto kSAtravaTanI prApti arthe niyamA kSatriyakULamAM janma dhAraNa kare che. dAMta kaThora banIne AhArane rasarUpa banAve che, tyAre ja to komaLa evI jIbha rasAsvAda mANI zakatI hoya che. Ama komaLatA ane kaThoratA paraspara virodhI svabhAva hovA chatAM svakAryamAM arasaparasa pUraka banI rahetAM hoya che. krodhane zAMta pADavA Aga nahi banatA zItaLa pANI banavuM paDe. jevAnI sAthe tevA thaie' e vyavahArokti vAparavA jaIe to to Aga TharavAne badale ora jorathI bhabhUke. 'sAmo Aga thAya to ApaNe pANI thaie' e AdhyAtmika abhigamathI, samaya varte sAvadhAna thaI rahevAnuM zANapaNa e ja tIkSNa buddhi che. saMgamadeva, caMDakauzika, zUlapANI yakSa, govALiyA, gozALA AdinA AmaraNAMta, atikaThina, ghora, upasargonA prasaMgomAM vIraprabhue potAnA manane kaThora banAvavAnuM kSAtravaTa dAkhavyuM ane pratikAra nahi karatAM, samatAbhAve svIkAra karyo to navina karmabaMdha na thayo ane jUnA bAMdhelA karmone cakanAcUra karIne karmanirjarA karI karmamukta banyA. karmanA vipAkodayakALe karmono pratikAra karavAmAM nahi, paNa karmone svecchAe zAMtabhAve samatApUrvaka svIkAra karavAmAM ane tana-manane kaThora banAvavAmAM vIryazaktine dhAradAra, sateja, tIkSNa karavAnI kSAtravaTa prabhue dAkhavI to krUra karmonA cUrA karI zakyA. caraNaaMguThaDe merUne paNa kaMpAvI zake evA anaMtabaLI, mahAvIra hovA chatAMya sva AtmavIryano upayoga (a) parama pAriNAmika bhAvasvarUpa trikALI dhruva dravya je che tene adhyAtmazailimAM nizcaya kahe che. (ba) jenuM AlaMbana levAnuM che te nizcaya che; tenAthI je pragaTe che te vyavahAra che. Page #427 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI zItalanAthajI 366 karmavipAkodayanA svIkAramAM karyo paraMtu motanA bhayathI prerAIne deharakSA aMge pratikAramAM to AtmavIrya na ja phoravyuM. balke nazvara dehanI rakSAnA bhoge AtmarakSAmAM vIryane prayojyuM. puNyodaye, IndrAdi devagaNa sahAya mATe tatpara hovA chatAM temanI sevAne paNa ThukarAvI. janmatA ja prakRtie prasanna thaIne anaMta labdhio-zaktio bakSisarUpe ApelI hovA chatAM potAnA svArtha kAje teno kyAreya upayoga nahi karyo. balke sAdhanA kALamAM pariNo ane upasargonI vacce paNa sADA bAra varSa sudhInA dIrghakALa daramiyAna mauna dhAraNa karIne merU sama aDaga-aDola-acalaavikala-acUta rahyAM to abhaMga-akhaMDa-akSaya-akSara-ajarAmaraavinAzI padane pAmyA. . sAmI upadravI vyaktinA doSone nahi ciMtavatA pUrve pote ja karelI bhUlo-potAnA ja doSanI ciMtavanA karatA thakA, potAnA ja doSonA daMDa rUpa upasargone svecchAe svIkArI tana mana pratye kaThoratIkSNa banyA, to krUra karmone chedI bhedI naSTa karI mukta thaI zakyAprakRti pAsethI, uchInA lIdhelA puNyakarmanA devAne saharSa cUkavI daIne RNamukta thayA. upasarga samaye prabhu jAta eTale tana-mana pratye komaLa nahi banatA kaThora banyA-tIkSNa-dhAradAra banyA to karma vidArI zakyA. paraMtu upasarga karanAra upadravI vyaktione to nirdoSa jovAnI karuNArUpa komaLatA ja keLavI ane dAkhavI. potAnI jAtane ja doSita TheravI. eTaluM ja nahi paNa te upasargakartAone karmanirjarA karavAmAM sahAyaka upakArI gaNyA. AgaLa vadhI karuNA to tyAM sudhInI karI ke potAne DaMkha mArIne DasanArA caMDakauzika nAgane upadeza ApI unmArgathI vALI sanmArge caDhAvyo. naraka karmabaMdha anAdino che mATe karyodaya anAdithI che. Page #428 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 367 hRdaya nayana nihALe jagadhaNI Wan tarapha prayANa karatAM e caMDakauzika nAgane tyAMthI uddharIne ArAdhanAnA bhavya jahAjamAM besADIne devalokamAM pahoMcADyo. jyAre gozALo tApasane 'yukA tApasa' kahIne khijavato hato tyAre krodhe bharAyelA te tApase gozALA upara tejolezyA pheMkatA gozALo baLa-baLu thaI rahyo hato, tevA avasare karuNAnA sAgara evA, chadmastha avasthAmAM rahelA prabhu vIre tene zItalezyAthI ThAryo. abhiva evA saMgamadevane tArI na zakavA baddala e karuNAnA karanAre potAnI AMkhone karuNAbhInA azruthI bhIMjavI. vaLI dehadhArI rahyAM tyAM sudhI saMsAranA sarva prasaMgomAM vastu ane vyakti pratye udAsa-nirlepa rahyA. eTale sudhI ke tIrthaMkara nAmakarmanA vipAkodayamAM aSTaprAtihAryothI zobhita, coMtrIsa atizayothI yukta mahimAvaMta ane pAMtrIsa guNothI alaMkRta vANInA sarvocca aizvaryanI vacce paNa vItarAga rahyA. puNyakarma zuM ke pApakarma zuM; karmamAtra prabhune bojArUpa ane baMdhanarUpa lAgatA hatA. tethI ja prabhu jagatanA sarva padArtho pratye udAsIna-nirlepa-nirmama rahetAM hatA. chatAM paNa prabhunuM mukhAraviMda niSkarma thayAnI prasannatAthI ane udAsIna-nirlepa hovA chatAMya jagata samagranA jIvamAtra pratyenI karuNArUpI komaLatAthI dedIpyamAna mohaka AbhAmaMDaLathI zobhita hatuM. bAkI jagatanA je jIvo duHkhathI hArI, thAkIne udAsa dekhAya che te kAMI udAsInatA-nirlepatA nathI paNa dInatA-khinnatA che, je aprazaMsanIya che. prabhujInI je chellA bhavanI laData hatI, te koInuM chInavI levAnI ke paDAvI levAnI, aihika bhautika lAbha mATe bAhya zatru vyaktinI sAmenI laData nahotI. e to potAnA ja AMtarazatruo je ghAtikarmo che, tene haNavAnI laData hatI. e laDatamAM koI nAmadhArI, dehadhArI vyaktine (a) zabdamAM mokSa che ane lakSyamAM viSayakaSAya che to te guNaSTi sAyI nathI. (ba) lakSyamAM jo svarUpa che- mokSa che to pachI pariNamana zuddha kema na hoya? Page #429 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 369 ,hRdaya nayana nihALe jagadhaNI Xin karmo sAmenI A laDatamAM potAne mATe koI dunyavI lAbhaprAptinI IcchA ke koI anya jIvajaMtu mAtrane leza mAtra hAni na pahoMce tenI pUreparI kALajI hovAthI teo 'hAnAdAna rahita pariNAmI' hatAM. emane mATe to ''jiNANaM jAvayANaM''-jItavAnI ane sarvane jItADavAnI, parasattA evA karmonI sAme svasattA evA Atmadharmane pAmavAnI dharmanI laData-dharmayuddha hatuM; je asat evA karmo sAme, sat evA AtmA dvArA manobhUmi upara laDAtuM yuddha hatuM. emAM manamAM rahelA IcchA-moha upara jIta meLavI prabhu mohajIta, vItarAga banyA ane vicAronI vaNathaMbhI vaNajhArathI mukta thaI nirvikalpa banI sarvajJa, sarvadarzI banyA. AmAM sarvahitaciMtArUpa komaLatAnI-zItaLatAnI sAthe sarva karmahananarUpa kSapakazreNirUpa dhyAnAgninI tIkSNatA-dAhakatA paNa kAryazIla che. paraduHkhachedana icchA karuNA, tIkSaNa paraduHkha rIjhe re; udAsInatA ubhaya vilakSaNa, eka ThAme kema sIjhe re. zItala03 pAThAMtare 'eka ThAme'nI jagAe 'eka ThAmI', 'kema'nI jagAe 'kIma' evo pAThaphera che. zabdArtha : paraduHkhabhaMjananI bhAvanArUpa karuNA, bIjA dvArA potAnA para thatAM duHkha joIne thato rAjIpo ane ubhaya vilakSaNatA eTale ke viruddhatAnI, vicitratAnI upara pAchI udAsInatA; e badhuM eka ThAme eTale eka ja jagAe, eka ja vyaktimAM eka samaye, eka sAthe kaI rIte sIjhe eTale ke saMbhave? lakSyArtha-vivecana : H anya saMsArI jIvo rAga, dveSa, moha, ajJAnanA kAraNe pudgalanA saMbaMdhathI karmAdhIna banI javAthI ane potAnA svarUpane vyavahAranayanA avalaMbane saMsAra dvighA bhAve yAle che. dvighAbhAva ghaTato javo te mokSamArga. saMpUrNa nAza te mokSa. Page #430 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 369 - hRdaya nayana nihALe jagadhaNI karmo sAmenI A laDatamAM potAne mATe koI dunyavI lAbhaprAptinI IcchA ke koI anya jIvajaMtu mAtrane leza mAtra hAni na pahoMce tenI pUreparI kALajI hovAthI teo "hAnAdAna rahita pariNAmI' hatAM. emane mATe to "jiNANuM jAvayANa" jItavAnI ane sarvane jItADavAnI, parasattA evA karmonI sAme svasattA evA Atmadharmane pAmavAnI dharmanI laData-dharmayuddha hatuM, je asat evA karmo sAme, sat evA AtmA dvArA manobhUmi upara laDAtuM yuddha hatuM. emAM manamAM rahelA IcchA-moha upara jIta meLavI prabhu mohajIta, vItarAga banyA ane vicAronI vaNathaMbhI vaNajhArathI mukta thaI nirvikalpa banI sarvajJa, sarvadarzI banyA. AmAM sarvahitaciMtArUpa komaLatAnI-zItaLatAnI sAthe sarva karyahananarUpa kSapakazreNirUpa dhyAnAgninI tINatA dAhakatA paNa kAryazIla che. paraduHkhachedana IcchA karuNA, tIkSaNa paraduHkha rIjhe re, udAsInatA ubhaya vilakSaNa, eka ThAme kema sIjhe re. zItala03 pAThAMtare "eka ThAme'nI jagAe "eka ThAma', kemanI jagAe kIma' evo pAThaphera che. | zabdArtha : paraduHkhabhaMjananI bhAvanArUpa karuNA, bIjA dvArA potAnA para thatAM duHkha joIne thato rAjIpo ane ubhaya vilakSaNatA eTale ke viruddhatAnI, vicitratAnI upara pAchI udAsInatA; e badhuM eka ThAme eTale eka ja jagAe, eka ja vyaktimAM eka samaye, eka sAthe kaI rIte sIjhe eTale ke saMbhave? lakSyArtha-vivecanaH anya saMsArI jIvo rAga, dveSa, moha, ajJAnanA kAraNe pudgalanA saMbaMdhathI karmAdhIna banI javAthI ane potAnA svarUpane * vyavahAranayanA avalaMbane saMsAra dvighA bhAve cAle che. dvighAbhAva ghaTato javo te mokSamArga. saMpUrNa nAza te mokSa. Page #431 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI zItalanAthajI 370 bhUlI javAthI du:khI thAya che ane pIDAya che. evA tathA bhautika duHkhathI pIDAtAM jIvone duHkhamAMthI choDAvavAnI, pIDAmukta karavAnI IcchA te ja karuNA. A karuNAthI prerita bhagavaMta varasIdAna Ape che ane gaNadhara bhagavaMtone tripadI ApavApUrvaka dharmatIrthanI sthApanA kare che. svayaMnA jIvanakALamAM kevaLajJAna prAgaTyathI nirvANa pAmavA sudhInA kALamAM svayaM jJAnadAna ApIne aneka AtmAonA pratyakSapaNe tAraNahAra bane che to tIrtha pravartanA dvArA parokSapaNe paNa anekAneka AtmAnA tAraNahAra bane che. Avo padhAro ISTa vastu, pAmavA naranArIo, e ghoSaNAMthI arpatA, sAMvatsarika mahAdAnane; ne chedatA dAridra saunuM, dAnanA mahAkalpathI. evA prabhu arihaMtane, paMcAMga bhAve huM namuM. zrIcaMdra Akhoya saMsAra saMsArIonA arasaparasanA leNadeNa upara ja Takelo che. leNadeNano saMbaMdha pUro thatAM ja vyaktino vyakti sAtheno game tevo ya gADha, ghaniSTa saMyoga-saMbaMdha viyogamAM pheravAi jatAM vAra lAgatI nathI. arihanta vaMdanAvalI karuNA-komaLatA e to AtmaguNa-AtmasvabhAva che. tethI tenA aMkurA to phUTavAnA ja. kAryAnvita banatI e karuNA vakhate mAtra kALajI eTalI ja rAkhavAnI che, viveka eTalo ja karavAno che, ke jenuM duHkha chedavA jaIe chIe te nAhakano saMsAra to vadhArI nahi de ne ?! prAthamika bhUmikAmAM to dravyadayA ja hoya; paNa AgaLa upara te bhAvadayAnA eTale ke AtmahitamAM pariNamanArI, AtmahitanA lakSapUrvaka thatI dravyadayA hoya. avasara Ave, kasAi paNa maravA paDyo hoya to pANI pAI teno nizcayanayanA lakSya vinA zuddhAtmatattvanI prApti duSkara che. Page #432 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 371 hRdaya nayana nihALe jagadhaNI jIva bacAvAya. paraMtu pachIthI tene sAcI samajaNa ApI pApathI choDAvavAnA pUratA zakya prayatno karI bhAvadayA karavI joIe. karuNAbhAve ApaNe pUrI pADela sAmagrIthI sAmo jIva vizeSa pApa to nathI vadhArato ne? eTalo viveka rAkhavo jarUrI che. "rAgAdiSu nRzaMsena, sarvAtmasu kRpaalunaa| bhImakAMtaguNenoccaiH sAmrAjyaM sAdhitaM tvayA / / " - zrI vItarAgastotra kalikAla sarvajJa hemacandrAcAryajI he nAtha ! rAgadveSAdi doSone viSe kaThoratAvALA ane prANImAtrane viSe karuNAvALA evA Ape bhIma ane kAnta guNa vaDe mokSanuM mahAna sAmrAjya meLavyuM che. mahApuruSo, tIrthakara bhagavaMta jevA uttamapuruSI... "vajhIra torALa mRkuni yusuma"i hoya che. ATha karmo sAthe saMgrAma khelavA mahApuruSo vajathI paNa adhika kaThora hoya che ane bIjA para duHkha AvI paDe to teo puSpathI paNa vadhu komaLa hoya che. bIjAnA duHkhe dila dravI uThe ane zakti anusAra bIjAnA duHkha dUra karavA prayAsa kare e ja dila kahevAya. bAkI bIjAnuM duHkha joIne ene dilAso ApavA jeTalIya mAnavatA na dAkhave te dilane dila nahi paNa jaMgalamAM sApane rahevAnuM je sthAna hoya che tevuM bIla kahevAya. bhaktakavi narasiMha mahetA paNa kahe che... vaiSNava jana to tene re kahIe, je pIDa parAI jANe re..." "tIkSaNa para duHkha rIjhe re.." potAnA AtmAthI bhinna evA | (a) vyArthikanayathI paryAyamAM dhRvanI sthApanA e naizcayika sAghanA che. (ba) paryAyArthikanayathI paryAyamAM aghuva (vinAzI)nI sthApanA e ajJAnajanya vyavahAra sAdhanA che. Page #433 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI zItalanAthajI 372 potAnA deha upara duHkhanA DuMgaro tUTI paDyA tyAre ''huM AtmA, nitya, dehathI bhinna'nI samyaga mAnyatAmAM dRDha thaI du:khakALe bhItarano samAdhibhAva TakAvI rAkhI duHkhanI asarathI mukta rahI Azrava-nirodhapUrvaka karmanirjarA karI te bhagavaMtanI du:kha pratyenI khIja nahi paNa rIjha ja hatI. kAraNa ke duHkhane duHkhanuM kAraNa banAvI duHkha paraMparA UbhI na karatAM duHkhane zAzvata sukhanuM kAraNa banAvyuM. vede du:ghum mahAta''nuM sUtra apanAvI bhagavaMte karmone paDakAryA ane paTakyA. svecchAe pariSahone abhigrahAdithI svIkAryA ane sAme cAlIne anAryadezamAM jaI upasargone AvakAryA. puNyakarmanA udaya pratye udAsInabhAva dhAraNa karI nirlepa rahyAM paNa pApakarmonI to udIraNA karI karIne sarva pApano nAza karI sarvocca evA arihaMtapade birAjamAna thayA. tIrthaMkara nAmakarmanA vipAkodayamAM, saMsAranA sarvocca parama aizvaryanI vacce paNa, vItarAga-nirlepa rahyA te bhagavaMtanI udAsInatA - vairAgyanI parAkASTA hatI. "vi jIva karuM ziva''nI emanI bhAvanAne caritArtha karavA sahitanI e aghAtIkarmonI sahajayoge thatI karmanirjarA ja hatI. para, jaDa, vinAzI, nazvara evA pudgala paramANunA banelA deha pratye emanI tIkSNatA-kaThoratA to eTale sudhI hatI ke, baLatA dehane dAhathI bacAvavAnI, ThAravAnI ke pachI TharI jatAM dehane vastrAdithI huMpha ApavAnI leza mAtra kAyaceSTA karI nahi. dehanA baLavA chatAM, TharavA chatAM, chedAvA-bhedAvA-TIpAvA-pIsAvA-cholAvA-kapAvA chatAM potAnA dehanI koI kALajI na letAM, AtmAmAM TharavApUrvaka dehanA to teo mAtra dRSTA ja banI rahyA ane AMtarika AtmAnaMdamAM vardhamAna thatAM rahyA. kyAreya udvega pAmI ArtadhyAnamAM sarakI nahi paDatA, samAdhibhAvamAM rahI, dharmadhyAnamAM sthira thaI zukladhyAnanA zikhara tarapha ArohaNa karatAM rahyA. jJAyakabhAva e thaDa che jyAre paryAya e DALa pAMkhaDA che. thaDa pakaDAyuM haze to vikAsa jhaDapI thaze. Page #434 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 373 hRdaya nayana nihALe jagadhaNI 5 khaMdhakamuninI cAmaDI utArAI, skaMdhakAcAryanA pAMcaso ziSyo ghANImAM pIlAyA, arNikAputra bhAle vIMdhAyA, metAryamuninA mAthe cAmaDAnI lIlI vAghara baMdhANI, gajasukumAlanA mAthAnI upara sagaDI banAvavAmAM AvI, nAgaketu sarpadaMzathI daMzAyA, daDhaprahArI paththarothI TIcAyA ane lAkaDIothI pITAyA, tyAre paNa A mahAtmAo jJAnopayogathI daDhamanA thaI dehanA dRSTA banI Atmanimagna rahyA to AtmanistAra 'sAdhI, tarI gayA. A ja e mahAtmAonI tIkSNatA hatI ane karmanirjarA thavAnI rIjha-rAjIpo-prasannatA hatI. AtmAne sva mAnyo hato ane dehane para lekhyo hato.. para evA dehanA duHkhathI emane rAjIpo hato ke parathI bhinna evA AtmAno chUTakAro thai rahyo hato. jagata AkhAne nirdoSa joIne potAnA ja doSonA iMDarUpe upasarga samaye AtmAmAM sthira rahenArA, mahAtmAo doSamukta thaI, guNayukta banI. paramAtmA thaI paramapade birAjamAna thatAM hoya che. AtmA svayaMbhU che tethI te potAnA AtmabaLe svayaMsiddha thAya che. "udAsInatA ubhaya vilakSaNa...'' * karuNArUpI komaLatA ane tIkSNatArUpI kaThoratA e ubhayathI viruddha lakSaNa dharAvanAra vilakSaNa evI udAsInatA-nirlepatAnA guNathI paNa zItalanAtha prabhu sohe che. vastu, vyakti, saMyoga ane prasaMgonI vacce paNa prabhu pote, potAnA AtmabhAvasvarUpamAM ja ramamANa rahI anekomAM eka evA ekAkI banIne Atmastha rahe che ane pAchA eka evA pote potAnA kevaLajJAnamAM anaMta jJeyone emanA anaMtabhAva sahita samAvanAra ane vItarAgatApUrvakanI prema-bhAvanAthI sarva vyApaka banI rahe che, te bhagavaMtanI udAsInatA-nirlepatA-vItarAgatA che. nIrihItA-nirIcchatA-nirmohatA ane nirvikalpatA e paNa udAsInatA che. dRzya padArthanI sAthe upayoganuM baMdhAvApaNuM, coMTavApaNuM te ja vikalpa. Page #435 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI zItalanAthajI 374 udAsInatAne upekSA ke mAdhyasthabhAvanA arthamAM ghaTAvIe to, abhavi evA saMgamadeva pratino emano bhAva ane ninyava evA jamAli pratino emano bhAva udAsInabhAva hato. sAdhanAkALamAM prabhune anukULatAnuM kheMcANa- AkarSaNa ane pratikULatAthI bhayabhItatA na hatAM; te paNa teozrIno odAsInyabhAva hato. udAsInatA hatI. AvI karuNA, tIkSNatA, udAsInatA "eka ThAme kema sIjhe re...." paMktithI kavivarya yogIrAja bhaMga kare che ke komaLatA-kaThoratAudAsInatA eka sAthe, eka samaye, eka ThekANe, eka ja vyaktimAM tyAre ja jovA maLe jyAre e vyakti paramAnaMdI banI paramAtmA thaI hoya! AvuM vilakSaNa tribhaMgAtmaka ekatvasvarUpa paramAtmA sivAya bIje kaze jovA maLe ema nathI. abhayadAna tima lakSaNa karuNA, tIkSaNatA guNa bhAve re, preraNa viNa kRti udAsInatA, Ima virodha mati nAve re. zItala04 pAThAMtare lakSaNa karuNA'nA sthAne "malavikSaya karuNA', 'viNa kRti'nA sthAne vinu kRta', 'nAve re'nA sthAne 'nAve re evo pAThapharaka che. zabdArtha : abhayadAna eTale ke jIvone temanA jIvitanuM dAna devuM, potA taraphathI nirbhaya banI rahe ane koIthI bhaya pAme nahi evA nirbhayatA guNanuM dAna ApavuM te karuNAnuM lakSaNa che. potAnA guNa ane bhAvamAM vartatI tIvratA e tIkSaNatA che. saMkalpa-vikalpa vinA nirvikalpabhAve thatI kAryAnvitatA e udAsInatA che. ema vicAratA virodhabuddhi (nAve) nahi Ave. vAda, vivAda, vikhavAda, matabheda UbhA karavA, e sAdhanAmAM patharA nAMkhavA barAbara che. Page #436 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 375 hRdaya nayana nihALe jagadhaNI * "abhayadAna tima lakSaNa karuNA..." athavA "abhayadAna te mala kSaya karuNA..." janma-jarA-mRtyunA bhayathI samasta saMsAranA sarva saMsArI jIvo trasta che. Adhi-vyAdhi-upAdhithI sahu koI jIva saMtapta che. e jIvone AtmAnI amaratA ane dehanI nazvaratA-kSaNabhaMguratAno bodha karAvI dehathI AtmA bhinna che, tenI zAzvatatA samajAvIne deha tAdAmya buddhi choDAvI AtmabhAvathI bhAvita karavA ane nirbhaya banAvavA; te bodhilAbhapUrvaka AtmAnuM Arogya ApavArUpa prabhunI karuNA che. "mala kSaya' zabdane laIne arthaghaTana karIe to anya jIvone emanA jIvitavyanuM dAna devuM, ahiMsAnA pAlana dvArA potA taraphathI nirbhaya banAvavA ane potAnA AtmAmAM anAdikALathI rahelA karmarUpI mala - karmakacarAno kSaya karavo te prabhunI karuNAnuM lakSaNa jANavuM. e ja pramANe anyajIvone emanI bhAvadayA ciMtavI jJAnadAna - bodhilAbha ApavA dvArA tAravA, te mATe tIrthanI sthApanA karavI, e paNa prabhujInI karuNAnI kRti - cihna - lakSaNa che. ' . ' dIkSA letAM pahelAM eka varasa sudhI roje-roja 1 kroDa 8 lAkha sonAmahoranuM varasIdAna ApavA dvArA jIvonI A loka saMbaMdhI dravya ciMtA-bhaya dUra kare che ane bhavyatva nizcita kare che, te paNa prabhunI karuNAne sUcave che. anAryone prabhunI dezanAno lAbha maLato nathI, to teo sabhya samajathI vaMcita rahI saMsAramAM rakhaDe che. AryabhUminA Aryo bhAgyazALI che ke emanI upara karuNAnA sAgara, taraNatAraNahAra, tAraka, tIrthakara bhagavaMtonI karUNA utarI ane tIrthakara bhagavaMtono pratyakSa yoga thayo ke tAraNahAra tAraka tIrtha-caturvidha saMghanI upalabdhithI parokSa yoga jIvane potAnI ciMtA nathI ane muktinI tAlAvelI nathI, tethI e mokSamArgathI dUra che. Page #437 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI zItalanAthajI 376. paNa thayo. ahiMsA dharma, jayaNA dharmano apUrva dharmalAbha prApta thayo. e ahiMsA dharmanI pAlanA mATe paMca mahAvratanI pAlanArUpa sarvavirati dharma ane pAMca aNuvratanI pAlanArUpa dezavirati dharmanI prApti thaI. A ja paramakRpALu devAdhidevanI paramakRpA-paramakaruNA che. "he! karuNAnA karanArA tArI karUNAno koI pAra nathI.." zakrastavamAM prabhunI stavanA karatAM Indra prabhujIne "abhayadayANuM, cakhudayANa, magnadayANa, zaraNadayANa, boDidayANa" nA upakArI vizeSaNathI navAjI prabhunI karuNA prati kRtajJatA vyakta karI che. "tIkSaNatA guNa bhAve re..." bhagavaMtane tIkSNatA, guNamAM ane bhAvamAM che. AtmajJAna thatAM teo, potAnA svarUpane vizya karanAra, svabhAvane vibhAvamAM badalanAra ane AtmadharmathI viruddha guNadharma dharAvanAra para-jaDa-vinAzI-asthira-rUpI pudgalo pratye vairAgI bane che. A jaDa vinAzI. pugalanA saMyogathI kyAre chUTuM ane mArA avinAzI zuddha caitanyadevanI prApti kema karuM? evI dhAradAra tINa AtmaciMtavanA pUrvakanI je AtmajAgRti ane svarUpa prAgaTyano talasATa hoya che, te ja prabhunI guNa bhAve tIkSaNatA hoya che. potAnA jJAnAdi svarUpaguNonuM bhAvana evI rIte kare che, jethI upayogavIrya sUkSma-tIrNa thaI karmane kheravI nAkhe che. arthAt upasargAdi samaye, dehAdi bAhya padArthothI para thaI jaIne dehabhAna bhUlI jaI, upayogane bhItaramAM laI jaI, svarUpastha karI de che. tethI ja karmo AtmapradezathI nirjarI jAya che-kharI paDe che. A ja emanI tIkSNatA che ane te ja temanuM kharuM parAkrama che, je emane kALa vijetA banAvI, svarUpastha banAvI, svarAja apAve che. kSetra vijetA banI pararAjyane hAMsala karavA karatAM kALavijetA banI AtamarAja 'huM paramAtmasvarUpa che ane kAyA e mArI nathI tethI kAyAnI ALapaMpALa karavI nathI. A sAdhanAno arka che. Page #438 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 377 hRdaya nayana nihALe jagadhaNI 5 meLavI AtamarAma banavAnuM parAkrama UMcuM che ane te anaMtadarzanaanaMtajJAna-anaMtasukha ane anaMtavIryarUpa anaMtakAlIna anaMtacatuSkane meLavI ApanAra che. vaLI e parAkramamAM e koIne parAjaya pamADanArA nathI banatA paNa pote jItIne jinezvara banI aneka jIvone jIvADanArA tAraNahAra bane che. tethI ja to zakrastavamAM emane 'nimAM nAvayA'nA vizeSaNathI Indre navAjyA che. : "preraNa viNa kRti udAsInatA...'' prabhujI nirvikalpa che eTale saMkalpa-vikalpa-vicAra-vRtti rahita che. AthI jijJAsunA manamAM koMyaDo e Ubho thAya che ke jyAM vicAra nathI, vRtti nathI to pachI pravRtti kRti kema karIne, hoya? vicAra-vikalpanuM hovApaNuM jJAnanI apUrNatA ane jJAnAvaraNIkarmanuM AvaraNa hovAnuM sUcave che. pU. upAdhyAya yazovijayajI paNa pharamAve che ke... 'parama jyota paragaTa jihAM re, tihAM vikalpa nahIM koya.'' jyAM parama jyota eTale ke Atmajyota-jJAnajyota pragaTelI hoya che tyAM koI vikalpa hotA nathI. arthAt kevaLajJAna prAgaTyathI nirvikalpadazA hoya che. jyAM badhAnuM badhuM ja ekI sAthe. samasamuccaya, akramika pUrepUruM athathI Iti sudhInuM jaNAtuM hoya tyAM pachI vikalpa zeno? enI dazA to mahAmahopAdhyAyajIe samAdhizatakamAM jaNAvyA mujabanI hoya. '"grahaNa ayogya grahe nahIM, grahyo na chAMDe jeha; jANe sarva svabhAvane, sva-para prakAzaka teha.'' A duho svayaM ja udAsInatAnI vyAkhyA che. grahaNa karavAne je ayogya che eTale je heya-tyAjya che; evo je para bhAva che tene eka paramAtmA ja zaraNya che ane paramAtmA AgaLa huM kAMI nathI. A upAsanAno arka che. Page #439 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI zItalanAthajI 378 AtmArthI grahe nahi. je bhedarUpa che ane kyAreya tenI sAthe abheda thaI zakAvAnuM nathI, tene bhedarUpa lekhI tenAthI bheda ja rAkhe ane cheTo ja rahe. jyAre je sva che, potAthI abheda che ane jenAthI abheda thaI zakAya ema che, te potAnA svarUpa - svabhAva grahyA eTale ke pragaTyA pachI kadI tene choDe nahi. bhedathI bheda kare ane abhedathI abheda rahe. jenAthI bheda karavAno che te bhedarUpa parapadArthanA parabhAva-vibhAvavirUpane paNa jANe ane jenAthI abheda thavAnuM che te potAnA svabhAvasvarUpaneya jANe. arthAt sarvanA sarva svabhAva eTale ke guNadharmane jANe. asti-nAsti ubhayane jANe. AvuM ja jANe che, te ja to tenI svapara prakAzakatA che ane tevo te sva-para prakAzaka che. tAttvika dRSTie vicAratA to para, para ja rahenAra hoya ane sva, sva ja hoya sadAne mATe; to pachI para grahyuM zuM? ane para tyAguM zuM? vAstavika rIte jotAM naizcika dRSTie tyAgavApaNuM ke grahaNa karavApaNuM che ja nahi. anAdikALanA cAlI rahelAM ajJAnathI-mithyAjJAnathI bhedarUpa padArtha sAthe paraspara bheLAM thayAM hatAM te bhedarUpa jaNAI jatAM ane je svayaMthI abhedarUpa hatuM tenI abhedatA samajAI jatAM bhedathI bheda karI chUTavApaNuM che ane abhedathI abheda thaI javApaNuM che. AvI je nirvikalpadazAmAM saMkalpa-vikalpa-vicAra-vRttinA preraka tattva vinA, je vihArAdinI ane dezanAdinI je kRti-karaNI-pravRtti thAya che, te vikalparahita sahaja yoga thAya che. A je sahaja yogapravartana che, te ja parAkASTAnI udAsInatA-nirlepatA-vItarAgatA che. e svarUpasthitatAmAMthI niSpanna thatI samarUpatA che. e jJAtA-daSThA bhAve thatI arthAt aprayAsa svarUpa sahaja ja thatI aghAtI karmanI nirjarArUpa sAdhanAmAM kAyAnI kaThoratA che ane upAsanAmAM mananI mRdutA che. Page #440 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 379 - hRdaya nayana nihALe jagadhaNI kRti che. tethI ja paramAtmA anya koI AtmAne AjJA ke Adeza ApatA nathI yA koI kriyA karavAnI preraNA karatAM nathI. paraMtu kevaLajJAnanA prAgaTyathI tIrthakara nAmakarmanA udaye karIne, te tIrthakara nAmakarmane khapAvavA dezanA Ape che. je je jIvo, je je bhAve dezanA jhIle che, te te jIvo tathA prakAre potAnI Atmazuddhi kare che. .. . "Ima virodha mati nAve re..." Ama karuNorUpa komaLatA, tINatArUpa kaThoratAnI sAthe-sAthe udAsInatA e arasaparasa viruddha jaNAtA guNo, eka ja vyaktimAM, eka ja samaye kAryAnvita thAya che paNa te traNeya guNonuM eka ja kArya Atmazuddhi che. para prati traNe gaNonuM kArya juduM-juduM che ane jenA prati guNakArya thAya che te pAtra judA-judA che. A rIte buddhithI vicAratA vastutattva tarkasaMgata bane che ane matimAM virodhI guNonI, virodhI kriyAnI visaMgati nathI AvatI. zakti vyakti tribhuvana prabhutA, nirgathatA saMyoge re; yogI bhogI vaktA mInI, anupayogI upayoge re. zItaLa05 pAThAMtare 'upayoge re' nA sthAne "upayogI' eTalo pAThaphera che. zabdArtha : zakti eTale ke kSamatA-sAmarthya, vyakti eTale ke abhivyakti-AvirbhAva ane tribhuvana eTale ke svarga-marya-pAtALa loka arthAt adholoka-tIrthAloka-urdhvaloka traNeya bhuvana uparanI prabhutA eTale ke sattA; tathA rAga-dveSa na hovArUpa nircathatA e traNeno eka sAthe eka sthAne saMyoga kema saMbhave? mana-vacana-kAyAnA yogane sAdhanAra yogI, bhogI kevI rIte hoya? vaktA-pravacana ApanAra maunI kevI rIte hoI zake? upayoga vagarano anaMtaguNAtmaka rasahaja dravyanuM AlaMbana e dravyadRSTi che ane paryAyanuM zuddhikaraNa e vyavahAra che. Page #441 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI zItalanAthajI 380 anupayogI upayogamAM kema hoI zake ke upayogI kevI rIte hoI zake? lakSyArtha-vivecana : komaLatA-kaThoratArUpa tIkSNatA ane udAsInatAnI tribhaMgInI vicAraNA bAda stavananI pAMcamI gAthAmAM kavivarya yogIrAja bIjI pAMca tribhaMgInI rajuAta kare che. paramAtmAmAM rahelA cA-asti-nAsti bhAve, je aneka paraspara virodhI dharmonuM svarUpa che; tene kiMci-vizeSathI yathArtha aviruddha bhAve, yogIrAjajI have jaNAvI rahyA che. paramAtmA anaMta catuSkathI yukta hovAthI anaMtazaktithI yukta zaktimAna che. paraMtu teozrI zakti sahita hovA chatAM svazaktine koI paNa para dravyanA utpatti, sthiti ane layamAM prayojatA nathI, tema para pariNamana bhAvamAM paNa svazaktine prayojatA nathI; te apekSAe zakti rahita che. Ama paramAtmA sva kSetre sva prati zakti sahita che, paNa parakSetre paraprati zakti prayojatA nathI tethI zaktirahita che. tethI paramAtmA svabhAvamAM zaktisahita ane parabhAvamAM zaktirahita che. zakti eTale sAmAnyadharma, anvayapaNuM, dravyapaNuM. pratyeka dravyamAM pratyekano potapotAno dravyadharma-vizeSabhAva-svabhAva rahelo che. e svabhAva ja dravyanI oLakha ApanAra hoya che. Ama zakti eTale sAmAnya-oghazakti ane samuccaya zakti. mATImAM judA judA vAsaNarUpe pariNamavAnI oghazakti rahelI che to ghAsamAM ghIrUpe pariNamavAnI samuccaya zakti che. bhavyAtmAmAM paramAtmArUpe pariNamavAnI zakti rahelI che. AvI bhItaramAM dharabAyelI garbhita apragaTa zakti rahelI che tethI zakti che ema paNa kahevAya eTale kathaMcit zakti che evo vAkyaprayoga bAhya dazyamAM ke bAhya kriyAmAM jIvanI svAdhInatA nathI. bhAva karavAmAM jIva svataMtra che. Page #442 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 381 - hRdaya nayana nihALe jagadhaNI thAya. e zakti hovA chatAM vartamAna samaye kAryAnvita nathI tethI zakti nathI ema paNa kahevAya, je mATe kathaMcit zakti nathI evo vAkyaprayoga paNa thAya. vaLI e garbhita sattAgata zakti pragaTa thatAM te svaprati svakSetre kAryAnvita hovAthI ane parakSetre paraprati parabhAve pariNamanamAM akAryazIla rahevAthI; tevI zaktine kathaMcit che ane kathaMcit nathI arthAt zakti che paNa kharI ane nathI paNa kharI evA syAt astinAstinA vAkyaprayogathI paNa jaNAvAya. IndranI zaMkAnA nivAraNa aMge carama tIrthakara, zAsanapati, covIzamAM tIrthakara, bhagavaMta, mahAvIra-svAmIe caraNa-aMguSThathI merUne kaMpAyamAna karavAnI atula zakti, janmAbhiSeka samaye zizuvayamAM janmatAM ja batAvI hatI. chatAM e ja zaktino upayoga pariSaha ane upasarga nivAraNa mATe nahi karatAM, e pariSaha ane upasargane veThavA tathA karmanirjarA mATe phoravIne anaMta-catuSkanA svAmI banyA hatAM. AvanAra upasargonI sAme IndranI saMrakSaNa ApavAnI vinaMtIne paNa ThukarAvIne svayaMbhU hoI svayaMsiddha banyA hatAM. RNa cUkavI RNamukta thavA vIsamA munisuvrata svAmI paNa Ugra vihAra karIne, azvane pratibodha pamADavA cheka bharUca sudhI gayA hatAM. prabhujI, AtmAmAMthI paramAtmA banavA chatAM ane anya paramAtmAnA rUpathI samakakSa samarUpa banavA chatAM, svayaMnA AtmAnuM AgavuM vaiyaktika astitva Individuality akabaMdha rAkhatA hovAthI te vyakti che. sRSTi samasta potAnA kevaLadarzana-kevaLajJAnamAM pratibiMbita thavA chatAM te svayaM pote to potAmaya potAsvarUpa vyakti ja rahela che. asaMkhyAta pradezI evA potAnA AtmAnA eka eka Atmapradeze, jJAnAdi anaMtaguNo svabhAva saMpUrNa svasattA che. bhAva kathaMcit svasattA che. jyAre kiyA e saMpUrNa parasattA che. Page #443 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI zItalanAthajI 382 kSAyika-bhAve rahelA hovAthI ane pratisamaye potAnA bhAvamAM anaMta, akSaya bhAve pariNAmI hovAthI paramAtmA pratyeka samaye potAnA ja anaMta paryAyanA bhogI evA, saMpUrNa saccidAnaMdamaya vyaktirUpa che. svazaktinI vyaktatAthI paramAtmA paramAtmasvarUpe vyakti che. Ama chatAM paramAtmA potAnA svakSetre agurU-laghu bhAve potAnA ja jJAnAdi sva-guNomAM pariNAma pAmatAM hovAthI paradravya saMbaMdhe avyakti paNa che. vaLI paramAtmA jyAM sudhI sadehI-sayogI-sAkAra che tyAM sudhI emanI vyakti tarIkenI vyaktatA dRSTa che. paraMtu siddhAvasthAmAM siddhasvarUpe siddha paramAtmA tarIke adehI-ayogI-nirAkAra paramAtmA thatAM vyakti hovA chatAM ane vyaktatA hovA chatAM teo nirAkAra hovAthI jagatanA chadmastha, saMsArI jIvone vyaktirUpe dRSTa nathI. Ama teo vyakti che paNa ane vyakti nathI paNa evI syAt astinAstinI trIjI dazA che. "zakti-vyakti, tribhuvana prabhutA....'' paramAtmA zaktisvarUpa ane zaktinI vyaktatArUpa vyaktisvarUpa hovAnI sAthe sAthe tribhuvana uparanA prabhutvathI paramAtmA pRthvI-pAtALa-svaMga athavA to adholokatidhnaloka-urdhvaloka upara sattA dharAvanAra tribhuvanapati che. tribhuvananI prabhutAthI paramAtmA zaktisvarUpa-vyaktisvarUpa ane prabhusvarUpa che. lokAlokarUpa samasta jagatamAM rahelA samasta dravyonA traikAlika samasta paryAyonA jJAtA-dRSTA hovAthI traNe jagatanI prabhutA eTale pariNamananI sthiti, jJAtA-daSTA bhAve emanAmAM rahelI hovAthI zrI tIrthaMkara paramAtmA tribhuvananA sAcA prabhu che. namratA e jJAnanuM pAyana che. ahaMkAra e jJAnanuM ajIrNa che. Page #444 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 383 hRdaya nayana nihALe jagadhaNI prabhu je jevuM thaI rahyuM che te tevuM ja lezamAtra pheraphAra vinA jANe che te prabhunI vItarAgatA che. ane A vItarAgatA prasannacaMdra rAjarSinI ghaTanA, mahArAjA zreNikane jaNAvavAnA prasaMgamAM jovA maLe che. saMsAranuM svarUpa jevuM che tevuM ja prabhue jaNAvyuM che te prabhunI prabhutAvItarAgasattA che. jevuM saMsAranuM svarUpa prabhue jaNAvyuM che, tevuM ja jovA jANavA anubhavavA saMsArIone maLe che, tethI saMsArIone prabhu AdaraNIya, sanmAnanIya, vaMdanIya, pUjya bane che. je jyAre jevuM thavAnuM che te tevuM ja paramAtmA agAuthI jaNAve che ane te tyAre tevuM ja thaIne rahe che, te temanI jJAtasattA che. traNe kALanA, sarva kSetranA, sarvadravyonA, sarva guNa ane sarva paryAyonA paramAtmA jJAtA che; te emanI jJAtasattAnI prabhutA che. paramAtmAnI A atyaMta prabhutA che je kevaLadarzana ane kevaLajJAnarUpa atyaMtara aizvarya-AMtaravaibhava che. A AMtaravaibhava dRSTi agocara-aSTa che. paraMtu tIrthakara nAmakarmanA udayathI pragaTa thatuM, bAhya aizvarya dRzya svarUpa hovAthI prabhunI e prabhutA mohaka ane AkarSaka banI rahI, aneka bhavyAtmAone prabhu sanmukha kheMcI lAvI, prabhunA rAgI banAvI, vItarAga mArge laI janArI, kalyANakArI bane che. . | tIrthaMkara paramAtmAnuM cyavanakalyANaka ane janmakalyANaka, bhavya jIvonA mithyAtvane TALIne samyakatvane pamADanAra jagata kalyANa karanAra kalyANaka che. prabhunuM dIkSAkalyANaka aviratine TALIne viratine pamADavArUpa jagatakalyANa karanAra kalyANaka che. pote potAne potAvaDe potAnAmAM anubhave te svasamaya che. Page #445 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI zItalanAthajI 384 prabhunuM kevaLajJAnakalyANaka kaSAyane TALIne niSkaSAya banAvanAruM jagatakalyANa karanAra kalyANaka che. prabhunuM nirvANakalyANaka yogI-rUpIpaNAne TALIne ayogI-arUpI banAvanAruM jagatakalyANa karanAra kalyANaka che. - Ama prabhunA kalyANako, pApAzravane TALIne niSpApa banAvanArA, jagatanuM kalyANa karanArA hovAthI ja te kalyANako che, ke jenI ujavaNI ati occhava mahocchavapUrvaka atyaMta bhAvabhInA haiye karanArAnuM kalyANa thAya che. tethI ja eka jJAnI bhaktayogInA hRdayamAMthI sarI paDelA hadayodgAra che... "jenA cyavana kalyANake, A sRSTi navapallavita bane, jenA janma kalyANake, samyakatva navapallavita bane; * jenA dIkSA kalyANake, viratidharma navapallavita bane; jenA kevalajJAna kalyANake, upayoga navapallavita bane; jenA nirvANa kalyANake, Atma pradeza navapallavita bane; jaya pAmatA jaya pAmatA, prabhu paMcakalyANakane huM namuM." prabhunI dazyarUpa A bAhya prabhutA aSTaprAtihAryothI zobhita, mohaka, AkarSaka hoya che. cotrIsa atizayothI prabhAvaka mahimAvaMta che. samavasaraNanI bhavyatA, ramyatA, Indriya saMtRptatAthI AzcaryakArI hovAthI ahobhAva janaka che. bAra parSadAthI dedIpyamAna che ane pAMtrIsa guNothI alaMkRta vANImAM mAlakozarAgamAM devAtI yojana gAminI dezanAthI bhavanistAraka che. svarUpathI ayyata evuM svarUpajJAna potAnA svarUpathI Ata thaI chaghasthajJAna thaI gayuM che. Page #446 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 385 hRdaya nayana nihALe jagadhaNI Wan cAreya dizAmAM savAso yojana sudhI mArI, marakI, dukALa, anAvRSTi, ativRSTi, yuddhAdinA upadravo dUra thaI samagra paryAvaraNa dharmAnukULa bane che; e paNa izvaranuM (prabhunuM) aizvarya che. devatAo cAmara vIMjhe che, devaduMdubhinA nAda kare che, devIo aMtarikSamAMthI paMcavarNanA surabhisabhara surapuSpanI puSpavRSTi kare che, devendro, narendro, surendro, zreSThio, devadevI, naranArI, sAdhu-sAdhvI, kevaLajJAnI bhagavaMto, jAtivera bhUlI hArohAra besanArA tiryaMconI upasthiti ane dezanAzravaNa, ItyAdi paNa prabhunI prabhutAno udyota kare che. "koDIgame ubhA darabAre vhAlA mhArA jaya maMgala sura bole re; traNa bhuvananI riddhi tuja Age, dIse ima tRNa tole .'' samavasaraNamAM pAMceya indriyonA paritRpta karanArA pAMceya viSayonI upalabdhi hovA chatAM avikArItA che. bhUkha, tarasa, hAjatanI gerahAjarI che. mAtra traNa zabdo-tripadInA uccAraNathI dvAdazAMgInI racanA gaNadharo dvArA thAya che te bhagavAnanA jJAnAtizayano prabhAva che. prabhunI prabhutA che. anya sAmAnya kevalIomAM kevaLajJAna hovA chatAM temAM tIrthaMkaranAmakarmano udaya bhaLelo na hovAnA kAraNe temanA jJAnamAM lokAloka prakAzakatA hovA chatAM ya e atizaya hoto nathI ke jethI temanAthI apAyela tripadI dvArA aMtarmuhurtamAM dvAdazAMgInI racanA thai zake. ATaATalI bAhya-atyaMtara prabhutA chatAM ya paramAtmAmAM koIpaNa paradravyanA, koIpaNa pariNamanamAM, koIpaNa svarUpe hetutA eTale ke kAraNatA nathI; tethI teozrI paradravya pariNamanarUpa prabhutAthI arthAt tenA kartAbhoktApaNAthI rahita che. jJAna, jJeyanA jJAnathI mahAna nathI paNa jJAtAnA jJAnathI mahAna che. Page #447 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI zItalanAthajI 386 Ama paramAtmA sva-paranA jANanArA ane jonArA che paNa parane karanArA ke bhogavanArA nathI. paramAtmA sva-para prakAzaka che. emAMya para kSetre prakAzaka che ane sva kSetre svarUpavedaka che. arthAt prabhu svasattAmAM ramanArA che ane para sattAmAM Dakhodakhala karyA vinA vItarAgabhAve mAtra jonArA ane jANanArA che. Ama prabhunI prabhutA kacit che paNa, kacit nathI paNa ane siddhAvasthAnI prAptithI bAhya dazyarUpe dRSTa nathI tethI syAt astinAsti che. prabhutAnI vacce paNa prabhu to nirmama, nirmohI, nirIha, vItarAgI che, sahaja svabhAvI, nirvikalpa, sahajayogI che. A samavasaraNanA pratikarUpa jinamaMdira ane paramAtmAnA pArthiva dehanA pratikarUpa jinabiMbanA nirmANarUpa dharmatIrthanI sthApanA e jinezvara bhagavaMtanI gerahAjarImAM temanA puSTa parokSa avalaMbananI dharmavyavasthA che. jonArAne traNa bhuvananA ThAkora-rAjarAjezvara birAjamAna thayela hoya tema lAge ane ahobhAva jAge. A apekSAe IlekTrIsITInA vikalpamAM ghInA dIvA karIe, tyAre paNa, eTalI kALajI to rAkhavI joIe ke, te vyavasthAthI jinamaMdiranI bhavyatA ane ramyatAmAM vRddhi karavAnI sAthe pUrato prakAza maLe. rAjarAjezvara paramAtmAnuM maMdira e tribhuvana cakravartInuM maMdira che. samavasaraNanI pratikRtirUpa maMdira che. e to jhagamagatuM jhaLahaLatuM hoya emAM ja trilokanAnAthanI trilokavyApI prabhutAnA darzana thAya ane mastaka namI jAya. tribhuvananA svAmI devAdhidevanuM devamaMdira avAvaruM-aMdhAriyuM derI jevuM mAmulI kadApi na ja hovuM joie. e to jAjaramAna bhavyAtmAonI AMkhane AkarSe ane haiyAne ThAre evuM devavimAna jevuM hovuM joIe. potAnA upayogane karmanA udaya sAthe joDavo ke jJAtAnI sAthe joDavo? joDANa kyAM karavuM e nakkI karavAmAM jIva svataMtra che. Page #448 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 387 - hRdaya nayana nihALe jagadhaNI jevI prabhunI prabhutA che tevI ja pAchI prabhunI nigraMthatA hoya che. bAhya abhyatara koI paNa prakAranI graMthi na hovAthI prabhunI apratibaddhatA bejoDa hoya che. zarIra upara kAcA sUtarano eka tAMtaNo paNa na hovA chatAM prabhunuM rUpa to cakravartIne paNa Takkara mAre evuM dedIpyamAna divya hoya che. cAreya ghAtI karmonA baMdhanano kSaya karI rAga-dveSarahita vItarAga nirvikalpa hovAthI prabhu nigraMtha che. "yaM viruddha bhagavaMratve nAcaraca. vitA ' niyatA parA ya ra lAvovaizvartitA " vItarAgastotra kalikAla sarvajJa Ama anupama prabhutA ane nirgathatA hovA chatAM paramAtmAne te prabhutAnI ahaMtA nathI, jagaprasiddhinI leza mAtra IcchA nathI; te ja prabhunI AtatA ane ardhamatA che. prabhunI A vilakSaNatArUpa avaktavyatA che. IndrAdi devo dvArA prakRSTa mAna-sanmAna maLatA hovA chatAM, prabhu ahaMkArathI chalakAyA nahi te mahAmahima prabhunI mahAnatA che. mAnane haNe che te ja mahAnatAne vare che. AvI prabhunI AzcaryakArI adbhuta zakti-vyakti, tribhuvana prabhutA, nirgathatAnI tribhaMgI che. "yogI-bhogI, vaktA-maunI, anupayogI-upayoge re...." teramA sayogI kevaLI guNasthAnake prabhu yoga sahita hovAthI sayogI-sazarIrI-sAkAra che. vaLI ghAtakarmono sarvathA kSaya karIne jJAna guNa che tethI ISTa-aniSTanA bhAva thAya che evuM nathI. paNa jJAnanI vikRti ISTAniSTanA bhAva karAve che. Page #449 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI zItalanAthajI vItarAga, . nirvikalpa, sarvajJa, sarvadarzI thaI tIrtha sthApanA karI, tIrthaMkara banavAnI sarvocca siddhine prApta karI hovAthI siddhayogI paNa che. nigraMtha hovAthI paNa prabhu yogI che. anya bhavyAtmAone mokSa sAthe joDavAmAM nimitta kAraNabhUta hovAthI paNa yogI che. 388 yogI hovA sAthe prabhujI pAchA arihaMtapada-tIrthaMkarapadanA aizvaryathI yukta che ane jJAna-darzanAdi nija guNane bhogavanArA hovAthI temaja zuddha upayogathI AtmaramaNatA karanAra hovAthI bhogI paNa che. kavi paNa stavanA karatAM vyaMgAtmaka ahobhAva vyakta kare che ke... "trigaDe ratana siMhAsana besI, vhAlA mArA cihuM dizI cAmara DhaLAve re; arihaMta pada prabhutAno bhogI, to paNa jogI kahAve re,'' yogI hoya te bhogI kema hoya? A baMne dharmo paraspara virodhI jaNAtA hovA chatAM te prabhumAM ghaTe che. A ja to prabhuno aghAtIkarmarUpa dehasaMsAra hovA chatAM saMsArabhAva rahitatA, dehAtItatA, videhItA che. "deha chatAM jenI dazA, varte dehAtIta; te jJAnInA caraNamAM ho vaMdana agaNita.'" AtmanAkSI puruSanI A paMktinI parAkASTA teramA ane caudamA guNasthAnake rahelA kevaLI bhagavaMtomAM ghaTe che. paraMtu tenI pUrvamAM yoganI chaThThI ane sAtamI dRSTi dharAvatA mahAtmAomAM temaja upasargakALe ke upasargarahitapaNe kSapakazreNi mAMDatA AtmAomAM paNa sArI rIte ghaTe che; te vAta bhUlavA jevI nathI. mATe sAco jJAnI aMze paNa dehAtItadazAmAM vartato hoya te jarUrI che. huM ja jJeya, huM ja jJAna ane huM ja jJAtA AvuM abheda pariNamana samakita lAvaze. Page #450 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 389 hRdaya nayana nihALe jagadhaNI vaLI caudamA guNasthAnake ayogI kevaLIpaNAmAM yogavyApArano sarvathA abhAva hovAthI ane siddhAvasthAmAM deharahita adehI thavAthI, yogAbhAva hovAthI prabhu ayogI che. prabhu yogasahita paNa che ane yogarahita paNa che tathA prabhu tIrthakara nAmakarmanA bhogasahita paNa che ane parapadArthanA ke parabhAvanA bhoga rahita paNa che. prabhunI A vilakSaNatA che je avaktavya che. samavasaraNamAM birAjamAna dezanA ApatA hovAthI prabhujI vaktA che ane vaktA hovA chatAM Azrava karAvanAra pApasthAnaka saMbaMdhI sAvadya vacana nahi uccAratA niravadya vItarAgavANI-syAddhavAdavANImAM vAhaka hovAthI temaja mananA mauna eTale nirvikalpakatApUrvakanuM uccAraNa hovAthI teo maunI paNa che. pudgalabhAva-parabhAvamAM traNe yogonI apravRttirUpa je zreSTha mauna kahevAya-Aryamauna kahevAya te prabhujIne che. amRta jharaNI mIThI tuja vANI, chAlA mhArA jema aSADho gAje re; kAna mAraga thaI hiMyaDe pesI, saMdeha mananA bhAMje re..." zrotAne paNa niHzaMkatA, nirvikalpatA, vItarAgatA tarapha laI janArI ane niHzabda banAvanAra siddhAvasthAnI azabda-sarvathA mInAvasthAmAM laI janArI e vItarAgavANI-jinavANI che. prabhune svayaMne upadeza ApavAnI koI IcchA nathI. e to nikAcita karela tIrthakara nAmakarmanI nirjararUpa vItarAgabhAve nirvikalpa rahI sahaja thatuM sahajayoganuM sahaja uccAraNa che. tIrtha pravartananA samaye bhASAvargaNAnA AlaMbane dvAdazAMgInuM nirvikalpakapaNe zabdoccAraNa thavArUpa vaktApaNuM hatuM paNa bhItaramAM to mauna-nirvicAratA-niHzabdatA ja hatI jarUra paDe vastuno upayoga karI laIe te DahApaNa che paNa vastu viSe abhiprAya bAMghIe te gAMDapaNa che. Page #451 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI zItalanAthajI 390 ane siddhAvasthAmAM to dravya-bhAva ubhaya prakAranuM mauna ja hoya che. A rIte vaktApaNuM ane maunapaNuM ubhaya paraspara virodhI dharmo prabhumAM ghaTamAna thAya che. vaLI prabhune cAreya ghAtakarmonA sarvathA kSayathI, kSAyikabhAve kevaLadarzana ane kevaLajJAna pragaTa thatAM, teozrI sahaja upayogavaMta banyA hovAthI saMkalpa-vikalpa sahitanA mati-zruta-avadhi-mana:paryavajJAna thakI temane upayoga mUkavAno hoto nathI; tethI prabhu anupayogI eTale ke upayoga rahita upayogavaMta hoya che. vaLI upayoga AtmAnuM lakSaNa hovAthI ane kevaLadarzana-kevaLajJAnano upayoga hovAthI prabhu upayoga sahita paNa che. Ama anupayogI-upayogI paraspara virodhI dharma prabhumAM ghaTamAna thAya che. prabhujIno nirvikalpaka upayoga che tethI upayoga rahita upayoga "anupayogI upayoga re.." che. anupayogI upayoga sAthe vItarAgatA paNa che, je vilakSaNatArUpa avaktavya hoI prabhumAM tribhaMgI ghaTe che. prabhu mAtra jonArA ane jANanArA ja hovAthI dekhAtA ane jaNAtA padArthanI upayogItA ane anupayogItA prati lakSya vinAnA nirmama, nisprayojana, vItarAga rahe che te prabhunI vilakSaNatA che. ItyAdika bahu bhaMga tribhaMgI, camatkAra citta detI re; acarijakArI citra-vicitrA, "AnaMdaghana'pada letI re. zItala06 pAThAMtare 'ItyAdika bahu...segI', "bahu kahu' ane 'citra'nA sthAne carita evo pAThaphera che. zabdArthaH gAthA pAMcamAM jaNAvyA uparAMtanI paNa evI bahu bahu prakAranI tribhaMgIo che ke je citta camatkAra karI AzcaryamAM garakAva AtmAnuM jJAna che paNa AtmajJAna nathI. zAstrajJAna che paNa svAnubhUti nathI. Page #452 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 391 - hRdaya nayana nihALe jagadhaNI karI denArI citra-vicitra-bhAtIgaLa, vismayakArI che. e tribhaMgInI samajathI prApta thatI syAdvAdadaSTi-anekAntadaSTi AnaMdaghana eTale paramapada-mokSane lenArI-meLavanArI thAya che. lakyArtha-vivecana : AvI rIte judA judA aneka prakAranI tribhaMgI syAt asti, syAt nAsti, syAt avaktavyathI tattvavicAraNA karI syAddhavAdazailinI samajathI dRSTinI vizALatA, nirAgrahItA, sUkSamatA-tINatA prApta karI zakAya che. enAthI niHzaMkatA, nirmaLatA, zItaLatA, samatA, samabhAva, samAdhAna maLe che. AvaraNa haThe che. jJAnano ughADa thAya che ane mohano kSaya thAya che. pariNAme samyajJAna, samya darzananI prApti thAya che. avinAzI sAthe joDANa thAya che, avinAzInI rUci jAge che ane avinAzInI prApti prati gamana thAya che. dRSTi karatAM dizA phare che ane dizA pharatAM dazA phare che. jJAna ane darzana sabhya banatA vartana paNa sabhya bane che, jethI samyagU cAritranI prApti thAya che. e traNenA abheda pariNamanathI kevaLadarzana ane kevaLajJAnanA prAgaTyathI anaMtadarzana, anaMtajJAna; anaMtasukha, anaMtavIryanI arthAt sukhanA piMDa svarUpa "AnaMdaghananI prApti thAya che. AvuM anupama, abhUta, vilakSaNa, paraspara virodhI chatAM AtmazuddhimAM saMvAdI parama vizuddha tribhaMgAtmaka paramAtmasvarUpa che. e paramAtmasvarUpane Adarza banAvI, enuM dayeya rAkhI, enI prAptine ja ekamAtra kartavya banAvavA jevuM che. syAdvAdazaili vinA jagatanuM samyajJAna na thAya. saMsAranuM sAcuM jevuM che tevuM svarUpa jaNAya nahi. samyajJAna e samyagdarzana thayAnuM kevaLajJAnamAM sarva vastu jaNAya jatI hoya che ane matijJAnamAM sarva vastune jANavA javuM paDatuM hoya che. Page #453 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI zItalanAthajI 392 lakSaNa che ane samyagadarzana e mokSaprAptinI prathama pUrvazarata eTale ke mokSano pAyo che. samyagadarzana thAya eTale mokSa thAya ja. tethI ja kahyuM che ke choDavA jevuM mithyAtva, meLavavA jevuM samyakta ane pAmavA jevuM siddhatva arthAt mokSa. TUMkamAM kavirAjanuM kahevAnuM tAtparya eTaluM ja che ke zAstramAM jaNAvyA mujaba aneka prakAranA paraspara virodhI asti-nAsti bhAve, aneka prakAranI tribhaMgIothI paramAtmasvarUpanI paripUrNa jANakArI meLavavI joIe ane potAnA AtmAmAM paramAtmasvarUpanA prAgaTyanI talapa jagAvI, paramAtmasvarUpa sAthe satata saMlagna rahI, svayaMmAM anekavidha vismayakArI svarUpa AnaMdane AsvAdatA, svayaMnA AnaMdaghana pada eTale paramapadane pAmavA kaTibaddha banavuM joIe. jagatane jANavAthI kevaLajJAna nathI thatuM. badhuM jANavAthI zrutakevaLI banI zakAya paNa kevaLajJAnI na banAya. Page #454 -------------------------------------------------------------------------- Page #455 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rainAneTe haze , tAnaMda ho pUraNa pAvejo varajita sakala uparodha, sugya che | aMtaradraya guNagaNa mA kero . ega Ima paramAtema sara gatema sIdha, sugyAnI. Draka evesara janaverU, sakho. pornIya kSaya thAya; sakho, 1ma pope. sakhI. kAmatapUraNa suratarU sakho - enaMdaghane prabhu para, Page #456 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // hadaya nayata nihALe gadhaNI II jagadhaNI eTale ke paramAtmAne nihALavAnA che... e paramAtmAne mAtra carmacakSuthI nirakhavAnA nathI paNa pahelA parakhavAnA che ane parakhIne pachI tene nihALavAnA che. nihALavAnA che eTaluM ja nahi paNa e paramAtmAne nihALatAM nihALatAM enA jevA ja potAnI bhItaramAM rahela svayaMnA paramAtmA svarUpane nikhAravAnuM che... pragaTAvavAnuM che... carmacakSu to, sAkAra rUpIne ja joI zake ane pADI zake. AMkho to, mAtra paryAyane ja jue, paraMtu e sAkAra paryAyanI bhItaramAM rahela arUpI evA nirAkAra guNa ane dravyane nihALavAnA che. paramAtmAnA dravya-guNa-paryAya, e traNenA eka sAthe darzana karavAnA che. paramAtmA, dravya-guNa-paryAyathI jaNAya to potAnA dravya-guNa-paryAya paNa jaNAya. " "arihaMta pada dhyAto thako dade guNa pajajAya re; bheda cheda karI AtamA, arihaMta pI thAya re." mAtra paryAyanuM darzana e ekAnta darzana che. dravya-guNa-paryAyanuM darzana anekAnta darzana che ane te samyagdarzana che. AvuM darzana kyAre thAya? maLelAM be netro-cakSurendriyathI to na ja thAya ! ene mATe trIjuM netra joIe. e trIjuM netra hRdaya nayana che. mATe ja yogIrAjajInI paMktio mamaLAvavAnI che ke... pravacana aMjana jo sazurU kare, dekhe paramanidhAna; hRdaya nayana nihALe jagANI, mahimA meru samAna." kavivarya yogIrAjazrI AnaMdaghana mahArAjAnI AnaMdaghana stavana covIzI eTale ja emanA dvArA karAyeluM pravacana aMjana ! A pravacanathI prApta trIjuM netra che, eTale ja . . . // hadaya nayana nihALe jagANI ID MULTY GRAPHICS (022) 2387322223884222