Book Title: Siddhhemchandra Shabdanushasan Laghuvrutti Vivran Part 05
Author(s): Chandraguptavijay
Publisher: Mokshaiklakshi Prakashan
View full book text
________________
છે. શસ્ત્રનો પ્રયોગ કરે છે અથવા કરાવે છે. જ્ઞ િધાતુને અદ્યતનીનો ત પ્રત્યય. ત ની પૂર્વે ગિદ્ પ્રત્યય; તથા ત નો લોપ. આ સૂત્રથી રૂપ ધાતુના સ્વર મને દીર્ઘ આ આદેશ વગેરે કાર્ય થવાથી કપિ આવો પ્રયોગ થાય છે. વિકલ્પપક્ષમાં આ સૂત્રથી આ આદેશ ન થાય ત્યારે આપ આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ - મરાયું અથવા મરાવાયું...વગેરે. જ્ઞ ધાતુને હUK [૩૬] પ્રત્યય. આ સૂત્રથી જ્ઞ િધાતુના હસ્વ સ્વર માં ને દીર્ધ મા આદેશ વગેરે કાર્ય થવાથી જ્ઞાપંજ્ઞાપમ્ આવો પ્રયોગ થાય છે. વિકલ્પપક્ષમાં આ સૂત્રથી હસ્ત
સ્વરમ ને દીર્ધ આ આદેશ ન થાય ત્યારે પંજ્ઞાન્ આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ - વારંવાર મારીને અથવા મરાવીને વગેરે[પ્રક્રિયા માટે જુઓ સૂ.નં.૪-૨-૨૪] રૂગા.
चहण: शाठ्ये ४।२॥३१॥
fબ પ્રત્યય થયો હોય ત્યારે જ પ્રત્યય પરમાં હોય તો તેની પૂર્વે રહેલા શાયિ અર્થવાળા વદ [૨૪] ધાતુના સ્વરને -હસ્વ આદેશ થાય છે, અને ત્રિ-મ્ પ ળિ પ્રત્યય પરમાં હોય તો તે હસ્વ સ્વરને વિકલ્પથી દીર્ધ આદેશ થાય છે. ચંદ્ર ધાતુને ‘યુરાદ્રિ ૦ ૩-૪-૧૭’થી બિન્દુ પ્રત્યય. ‘ત:૪-૨-૮૨થી રદ્દ ધાતુના અન્ય મ નો લોપ. આ સૂત્રથી રદ્ ના ને હસ્વ . આદેશ વગેરે કાર્ય થવાથી વદતિ આવો પ્રયોગ થાય છે. આવી જ રીતે ૩ વાદ અને મર્યાદિ અહીં ત્રિ [ગિ પરક ળિ પ્રત્યય પરમાં હોવાથી આ સૂત્રથી રદ્દ ના મ ને દીર્ઘ માં આદેશ થયો છે.
