________________
૮
આ કર્મના સ્વભાવની ઘટના ૧. જ્ઞાનાવરણીય કર્મને સ્વભાવ આંખે બાંધેલા પાટા
જે છે. જેમાં વિશાળ નેત્રવાળાની આંખે પાટા બાંધ્યા હોય તે તે જોઈ શકતું નથી, અથવા આ છે પાટે હોય તે આછું આછું જોઈ શકે, પરંતુ એકદમ સ્પષ્ટ ન જોઈ શકે તેમ જ્ઞાનનાં આછાં કે ઘેરા આવરણથી ઓછા કે વત્તા પ્રમાણમાં જ્ઞાન આવરાય છે, યાને ઓછાવત્તા પ્રમાણનું જ્ઞાન થાય છે.
૨. દર્શનાવરણીય કર્મને સ્વભાવ દ્વારપાળ(પાળિયા)
સરખે છે. જેમ દ્વારપાળથી રોકાયેલે માણસ રાજાદિને જોઈ શકતું નથી, તેમ દર્શનાવરણીય કર્મથી જીવ વિદ્યમાન વસ્તુઓને નિહાળી શકતે નથી.
૩. વેદનીય કર્મને સ્વભાવ મધથી લેપાયેલ તલવા
રની ધારને જીભથી ચાટવા સમાન છે. જેમ તલવારની ધારને ચાટતાં સુખ થાય, પણ સાથેસાથ જીભ પણ કપાય તેથી દુઃખ પણ થાય છે, તેથી સુખ ઉપજાવનાર શાતા વેદનીય અને દુઃખ ઉપજાવનાર અશાતા વેદનીય કર્મ કહેવાય છે.
