________________
૧૦૬
પદ્યાનુવાદ-વિવેચનાદિયુત નવતત્ત્વ પ્રકરણ.
માનતાવાળું આયુષ્ય. અથવા (૨) વિષ-શસ્ત્રાદિ બાહા નિમિત્તોથી ક્ષય પામનારૂં આયુષ્ય.
નિરૂપકમ=ઉપક્રમરહિત. એટલે કે–વિષ-શસાદિ બાહ્ય નિમિત્તો વિના જ ક્ષય પામનારૂં આયુષ્ય. સેપકમ ને નિરૂપકમ વિશેષણવાળાં આયુષ્ય,
અનાવર્તનીય આયુષ્યવંત જીવને વિષ-શસ્ત્રાદિ આયુષ્યનાં ઉપઘાતક નિમિત્તા પ્રાપ્ત થાય, છતાં પણ
સોપકમના ઉક્ત બંને અર્થ પૈકી, પ્રથમ અર્થ સોપક્રમ અનપવર્તનીય આયુષ્યવાળા ને લાગુ પડે છે અને બીજો અર્થ સાપક્રમ અપવત્તનીય આયુષ્યવાળા જીવોને લાગુ પડે છે. કારણ કે અનપવર્તનીય આયુષ્યવાળા જીવના આયુષ્યના અંત સમયે ઉપક્રમે (આયુષ્યની સ્થિતિને ઘટાડનારાં નિમિત્તો) મોજુદ હોય તો પણ આયુષ્યની સ્થિતિને ઘટાડી શકતાં નથી, તો જીવનના હરકોઈ પ્રસંગમાં ગમે તેવાં ઉપક્રમો આયુષ્યનાં ઉપઘાતક પ્રબળ નિમિત્તો સાંપડે તે પણ અન પવતનીયતાને લઈને– બંધ સમયની અભેદ્ય મજબુતાઈને લઇને આયુષ્યની નિયમિત સ્થિતિમાં ક્ષતિ આવતી નથી. અર્થાત અપવર્તનીય આયુષ્યવાળા જીવોના જીવનમાં વિષ શાસ્ત્રાદિ ઉપધાતક કોઈ પણ નિમિત મળી જ જાય છે જેથી તે અકાળ મરણ પામે છે અને અનપવર્તનીય આયુષ્યવાળાને તો ગમે તેવું સબળ આઘાતક નિમિત્ત મળે તો પણ તેઓ અકાળે મરણ પામતા નથી.
