________________
૨. અજીવતત્વ.
પ્રભા ને છાયાનું સ્વરૂપ.
૧૬૫
બનતું નથી, માટે પ્રકાશમાંથી પણ બીજે ઉપપ્રકાશ વહે છે એમ માનવું જોઈએ, કે જેથી કરીને જે ઘરમાં સૂર્યના કિરણે પણ પ્રવેશી શકતા નથી, તેવા ઘરમાં પણ આ ઉપપ્રકાશનું જ અજવાળું પડે છે, જેને
પ્રભા કહેવામાં આવે છે.
છાયા=પ્રતિબિંબ. ચંદ્ર સૂર્ય તેમજ દીવા આદિના પ્રકાશમાં, દર્પણમાં– આરિસામાં, સ્વચ્છ જળ જેવા નિર્મળ પદાર્થોમાં તથા ઓપવાળી વસ્તુઓમાં પડતું તેમજ દેખાતું જે પ્રતિબિંબ તે “છાયા” કહેવાય છે. આ પ્રતિબિંબરૂ૫ છાયા ચર્મચક્ષુથી- આંખથી દેખાય છે, માટે તે પુર્કલપ છે. છાયાના પુદ્ગલો-આણુઓ હોવાની સાબિતિ # - સૂર્યમંડળમાંથી જેમ ક્ષણે ક્ષણે કિરણરૂપે
અગ્નિના મૂળ તેજનો પણ ઉપલક્ષણથી પ્રભામાંજ સમાવેશ સંભવે છે, કારણકે અગ્નિ પોતે ઉષ્ણ હોવાથી તેનો આતપમાં જેમ સમાવેશ થઈ શકતો નથી, તેમ તેને (અગ્નિો) પ્રકાશ ઉષ્ણ હોવાથી ઉદ્યોતમાં પણ અંતર્ભાવ થઈ શકે તેમ નથી, માટે પ્રભામાં સમાવેશ સંભવી શકે.
* “પ્રતિબિબ એ શું છે ? પ્રતિબિંબ એ એક જાતના છાયાના પુત્રો છે. જેમકે સર્વ ઇકિયપ્રત્યક્ષ વસ્તુ સ્થૂલ
