________________
- વિવેચન –
ગાથામાં આવેલ શબ્દો કે અર્થ૧. પરિણમી=જેનું રૂપાંતર થાય છે. | ૯. કારણ કારણભૂત. અન્યને ઉપયોગી ૨. જીવ=જેમાં ચેતના-જ્ઞાનાદિ હોય તે. | કે ઉપકારક. ૩. મૂર્ત=રૂપી. જેમાં રૂપ-રસ-ગંધ- ૧૦. કર્તા સ્વતંત્ર કિયા કરનાર સ્પર્શ હેય તે.
૧૧. સર્વગત=સર્વ વ્યાપક. સર્વત્ર રહેનાર. ૪. સપ્રદેશીજેને પ્રદેશ હોય તે. | ઇતર-દેશવ્યાપક અથવા વિપરીત પ. એક સંખ્યાથી જે એક હોય તે. | (પ્રતિપક્ષી ભેદ સહિત). ૬. ક્ષેત્ર=આધારભૂત દ્રવ્ય.
૧૨. અપ્રવેશ=પ્રવેશ રહિત અથવા અન્ય ૭. ક્રિયા=ગમન-આગમનાદિ કિયા.
દ્રવ્યમાં પ્રવેશ નહિં પામનાર, યાને ૮. નિત્યશાશ્વત, સ્થાયિ, અથવા જેની | બીજા દ્રવ્યાપે નહિં થનાર. ઉત્પત્તિ કે નાશ ન હોય તે.
ઉક્ત છ દ્રવ્ય ક્યા ક્યા ધર્મની અપેક્ષાએ સમાન છે અને કયા કયા ધર્મની ! અપેક્ષાએ સમાન નથી? એ પ્રશ્નના ઉકેલ માટે યે દ્રામાં પરિણામિત્વાદિ બાર ધર્મો દ્વારા સાધમ્ય= સરખા ધમૅપણું) અને વેધમ્ય=( વિરૂદ્ધ ધર્મ પણું)
૨. અજીવતત્વ. ૬ દ્રવ્યમાં ૧૨ દ્વારની ઘટના
૧૯૩
