________________
૨. અવતત્ત્વ. ૬ બ્યામાં ૧૨ દ્વારાની ઘટના. ૨૦૩ અપેક્ષાએ સાધ છે. અને જીવાસ્તિકાય, પુદ્ગલાસ્તિકાય તેમજ કાળ એ ત્રણ દ્રબ્યાનું ‘અનેકત્વ’ધર્મની અપેક્ષાએ સાધ છે—સરખાપણું છે.
જોકે જીવદ્રવ્યમાં માનવા પરિમિત સંખ્યાવાળા છે. (એટલે કે, એક એકડાને ૯૬ વખત ઠાણુ ખમણે કરવા અને જે સંખ્યા આવે તેટલા વધુમાં વધુ મનુષ્યે! માનવસૃષ્ટિમાં હોય છે, તેથી અધિક કદાપિ હાતા નથી, જેમકે- એકના બમણા એ, એના ખમણા ચાર, ચારના બમણા આઠ, આ રીતે ૯૬ વખત ખમણી અમણા કરવાથી જેટલી સંખ્યા આવે તેટલી સંખ્યા માનવાની હાઇ શકે); દેવા ને નારકા અસંખ્યાતા છે, તેા પણ નિગેાદતિ જીવા અનંતા હેાવાથી (તે અન તકાયની અપેક્ષાએ) જીવા અનંતા કહ્યા છે.
પુદ્ગલાસ્તિકાયમાં પૌદ્ગલિક– સ્વરૂપી દેખાતા પદાર્થો અનંતા છે, માટે પુદ્ગલદ્રબ્યા પણ અનંતા છે.
કાળ જોકે વર્તમાન એક સમયરૂપ છે, તે પણ ભૂત ને ભવિષ્યકાળના અનંતા સમયે હાવાથી, ભૂત-ભવિષ્યની અપેક્ષાએ કાળ પણ અનંત છે.
ધર્માસ્તિકાય, અધર્માસ્તિકાયના અસંખ્યાતા અને આકાશાસ્તિકાયના અન તા પ્રદેશેા જે કહેવાય છે,
