Navtattva Prakaran

Author(s): Dakshvijay Gani
Publisher: Vijaylavanyasuri Gyanmandir

Page 297

2.
બતાવાય છે. પરિણામિત્વાદિ જે બાર ધર્મો છે તે વિચારણનાં બાર દ્વાર કહેવાય છે. આ બાર દ્વારો એટલે (પ્રતિપક્ષ સહિત) બાર પ્રક. આ બાર પ્રકારના પ્રશ્નો નીચે મુજબ છે.
છ દ્રવ્યનાં પરિણમી આદિ બાર દ્વારે. ૧. છ દ્રવ્યમાં પરિણમી (=પરિણામ પામનાર) કોણ? અને અપરિણામી કોણ? ,, જીવ (=સચેતન)
I , અજીવ (=અચેતન) , ૩. , પી (=મૂર્તા=વર્ણાદિયુક્ત) , , અરૂપી (અમૂર્ત)
સપ્રદેશી ( પ્રદેશ યુક્ત) ,, અપ્રદેશી (=પ્રદેશરહિત) , એક (=સંખ્યાથી એક)
,, અનેક (=સંખ્યાથી એકાધિક) ,, ક્ષેત્ર (=આધાર કે આશ્રય)
ક્ષેત્રી =આધેય કે અશ્રયી) , સક્રિય (ત્રક્રિયા સહિત)
,, અકિય (ક્રિયા રહિત) , ૮. નિત્ય (શાશ્વત)
, અનિત્ય (=અશાશ્વત) , કારણ (=અન્યને ઉપકારક)
અકારણ (=અન્યને અનુપયોગી),, , કર્તા (=સ્વતંત્ર ક્રિયા કરનાર) ,, અકર્તા (સ્વતંત્ર ક્રિયા ન કરનાર), , સર્વવ્યાપી (=સર્વત્ર રહેનાર) , , દેશવ્યાપી (=અમુકમાં રહેનાર) ,, , સપ્રવેશી (=અન્ય દ્રવ્યરૂપે થનાર) ,, ,, પ્રવેશી =અન્યમાં નહિ ભળનાર, |
પદ્યાનુવાદ-વિવેચનાદિયુત નવતત્ત્વ પ્રકરણ
છે.
૧ ૦,
૧૧.
૧ર..